Oorlogsgravenstichting Jaaroverzicht 2022

Jaaroverzicht 2022

Jaaroverzicht 2022

Foto cover: Nederlands Ereveld Leuwigajah

Militair Ereveld Grebbeberg

Theo Vleugels

Beste lezer,

Ik ben blij dat u ons jaaroverzicht ter hand heeft genomen en ik hoop dat u met veel plezier met ons terugkijkt op het jaar 2022. Het jaarboekje wordt gewaardeerd door veel nabestaanden, vrienden, adoptanten, vrijwilligers, collega’s in de sector de Tweede Wereldoorlog en andere belangstellenden.

De Oorlogsgravenstichting bestond in 2021 75 jaar. Voor ons de gelegenheid om een jaar lang extra aandacht te vragen voor ons werk en de verhalen van de Nederlandse oorlogsslachtoffers. Vorig jaar was dat duidelijk te zien aan de extra dikke jubileumeditie van ons jaaroverzicht. Een groot deel van de activiteiten en verhalen rondom dit jubileum heeft plaatsgevonden in 2022 en hebben daarom een plekje gekregen in deze editie.

Jubileum

In het afgelopen jaar zijn we druk geweest. Druk, omdat we gewoon ons werk hebben gedaan: het beheer en onderhoud van 50.000 graven wereldwijd, educatieve programma’s en rondleidingen uitvoeren, bloemleggingen verzorgen en herdenkingen organiseren en bijwonen. De pelgrimsreizen konden helaas nog geen doorgang vinden, maar die gaan hopelijk in de loop van 2023 weer van start.

Maar ook omdat we als onderdeel van ons jubileum Lang zouden ze leven, 36 verhalen van oorlogsslachtoffers hebben verfilmd in korte documentaires. Een deel daarvan vindt u terug in dit overzicht. Deze zijn tijdloos en nog steeds de moeite waard! Mocht u de hele serie willen bekijken, kijk dan op 75jaar.oorlogsgravenstichting.nl.

Vrede

Het raakt ons als Oorlogsgravenstichting dat er opnieuw oorlog is in Europa. Wij weten als geen ander welke destructieve impact dit heeft op hele generaties. Op 13 maart vorig jaar hebben we daarom een stille herdenking georganiseerd op Nationaal Ereveld Loenen. We wilden daarin het gesprek mogelijk maken tussen mensen die vragen of ervaringen over de oorlog met elkaar wilden delen. Onder de naam Doodstil voor Vrede hielden we 2 minuten stilte voor alle huidige en toekomstige slachtoffers van oorlog. Ik heb deze bijeenkomst ervaren als een adembenemend eerbetoon.

Op 4 mei mochten we op onze herdenkingen in Loenen en op de Grebbeberg weer nabestaanden en belangstellenden verwelkomen. Herdenkingen georganiseerd in het licht van onze visie op de toekomst: samen het verleden een plek geven om te werken aan een gemeenschappelijke vredige toekomst. De kranslegging op Loenen, door de Duitse ambassadeur, samen met opperrabbijn Jacobs, was een indrukwekkend moment. Wij geloven erin dat je voor een vreedzame toekomst gezamenlijk moet herdenken.

Afscheid

Tegen het einde van het jaar hebben we ons jubileumprogramma afgesloten, afscheid genomen van onze president Piet Hein Donner en onze nieuwe president Jaap Smit verwelkomd. Tijdens deze bijeenkomst hebben we twee indrukwekkende films laten zien. U kunt ze bekijken door de QR-codes op de pagina hiernaast te scannen.

Indonesië

Ik had dit jaar het voorrecht om twee maal een bezoek te brengen aan onze erevelden in Indonesië. Tijdens deze bezoeken heb ik ook veel goede

gesprekken gevoerd met lokale bestuurders over samenwerking op het gebied van educatie en herdenken.

Als laatste wil ik graag iedereen bedanken die ons werk steunt, als donateur, vrijwilliger, adoptant of door de verhalen op onze website te verrijken. Zonder uw steun was ons werk niet mogelijk geweest.

Theo Vleugels, algemeen directeur

Vrede gaat vaak ongemerkt verloren lang voordat de oorlog begint. Wij verzorgen al 75 jaar de 50.000 graven van Nederlandse oorlogsslachtoffers. Hun verhalen en hun offers hebben ons geleerd dat het bij herdenken niet alleen gaat om terugkijken maar juist om lering te trekken uit wat er toen mis ging. Daarom hebben wij deze films gemaakt.

Nationaal Ereveld Loenen

Nederlands Ereveld Menteng Pulo

Januari

Herdenking van de Tarakan-executies

Op 19 januari werd op Nationaal Ereveld Loenen een krans gelegd ter nagedachtenis aan de 215 Nederlandse en Indische militairen die op 19 januari

1942 werden geëxecuteerd na de verovering van het eiland Tarakan door de Japanners. Als gevolg van de lockdown was bij deze herdenking geen publiek aanwezig.

Eén van de slachtoffers van de executies op Tarakan was Karel Smit. Zijn dochter Vonne vertelde ter gelegenheid van onze jubileumserie Lang zouden ze leven over haar vader en het belang van het Tarakan monument in Loenen. Bekijk hier haar verhaal.

Karel Smit

Slachtoffer

Tarakan-executies

5 maart 1908

19 januari 1942

Verzetsstrijder krijgt weer een gezicht

Op 24 januari wilden wij in de serie Lang zouden ze leven aandacht besteden aan de Indonesische verzetsstrijder Irawan Soejono. Van deze bijzondere man was echter geen goede foto bewaard gebleven. Omdat we zijn verhaal heel graag wilden delen, hebben we aan compositietekenaar Annet Ardesch gevraagd aan de hand van politiefoto’s en familiefoto’s Irawan weer een gezicht te geven. Op zijn geboortedag zijn bloemen gelegd op zijn tijdelijke graf in Leiden en het familiegraf in Indonesië, waar hij na de oorlog zijn laatste rustplaats heeft gevonden. Bekijk hier zijn verhaal.

Irawan Soejono

Indonesisch

verzetsstrijder

24 januari 1920

13 januari 1945

Bloemen op het graf van Irawan Soejono op zijn geboortedag.

Partners Jakarta Good Guide

In september 2014 begonnen Farid en Candha onder de naam Jakarta Good Guide (JGG) met hun eerste wandeltour langs een aantal culturele hoogtepunten in het centrum van Jakarta. Een jaar later kregen zij gezelschap van Indra, Huans en Lelly en besloten ze het aantal wandelingen uit te breiden. Inmiddels staan iedere week twintig gidsen klaar om een rondleiding te geven op bijzondere plaatsen in Jakarta. In 2022 had JGG meer dan veertig routes, waaronder een historische wandeling over Ereveld Menteng Pulo.

De samenwerking tussen de Oorlogsgravenstichting en JGG begon in 2018, toen de Oorlogsgravenstichting het team van JGG uitnodigde om rondleidingen te geven op Ereveld Menteng Pulo. De enorme belangstelling van het publiek zorgde voor 294 aanmeldingen voor de eerste wandeling. Sindsdien is Menteng Pulo één van de favoriete routes waarbij stil wordt gestaan bij de verwoestende gevolgen van oorlog.

Van links naar rechtst: Huans, Lelly, Indra, Farid, Candha.

LISA WADE

“Voor de Oorlogsgravenstichting mocht ik meewerken aan het maken van videoportretten van verschillende oorlogsslachtoffers. De oorlog kreeg zo letterlijk een gezicht. Meerdere gezichten. Die allemaal vanuit hun eigen invalshoek een ander licht schijnen op wat oorlog is en een klein beetje inzicht geven in hoe we oorlog kunnen voorkomen.”

PRESENTATRICE LANG ZOUDEN ZE LEVEN

Holocaust Memorial Day

Ter gelegenheid van Holocaust Memorial Day hebben wij op 27 januari een bloemengroet gebracht in de kapel op Nationaal Ereveld Loenen. In deze kapel wordt in diverse urnen as bewaard uit verschillende vernietigingskampen. De namen van alle oorlogsslachtoffers die geen aanwijsbaar graf hebben, worden hier vermeld in 42 gedenkboeken. Iedere dag slaat Henk, de beheerder van het ereveld, één pagina om.

Lang zouden ze leven

In 2021 bestond de Oorlogsgravenstichting 75 jaar. Een bijzondere mijlpaal waarbij wij vonden dat niet wij, maar de Nederlandse oorlogsslachtoffers centraal moesten staan. Dit deden wij door een heel jaar lang, bijna iedere week, van één van hen een portret te publiceren op zijn of haar geboortedag. Omdat het programma doorliep tot oktober 2022 laten wij in dit jaaroverzicht iedere maand de portretten zien van de mensen die in die maand jarig zouden zijn geweest. Naast de eerder al uitgelichte Irawan Soejono waren dat in januari Ibrahim Asem en Simon Spoor.

Ibrahim Asem

Syrische parachutist

7 januari 1924

9 april 1945

Simon Spoor

Legercommandant

tijdens de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog

12 januari 1902

25 mei 1949

Nederlands Ereveld Bremen

Februari

Guido Spek viert zijn verjaardag met 75 scholieren

Acteur Guido Spek vierde op 14 februari zijn verjaardag met 75 scholieren van de Koninklijke Scholengemeenschap Apeldoorn op Nationaal Ereveld Loenen. Guido’s grootouders maakten het bombardement op Rotterdam mee. Guido had voor deze speciale verjaardag Mara van Dijk meegenomen, die haar familie verloor tijdens de Holocaust. Door op het ereveld de grafstenen schoon te maken en de namen van de slachtoffers opnieuw in te kleuren, deden ze iets terug voor de mensen die op het ereveld begraven liggen. Tot slot legde iedere leerling een tulp bij het monument van de Vallende Man.

Deze speciale verjaardag vond plaats in het kader van 75 jaar Oorlogsgravenstichting.

Herdenking Slag in de Javazee

De Nederlandse ambassade in Indonesië hield op zondag 27 februari de jaarlijkse herdenking van de Slag in de Javazee op Nederlands Ereveld Kembang

Kuning in Surabaya. De korte ceremonie was beperkt tot het leggen van kransen, geleid door de Nederlandse honorair consul, Lily Jessica Tjokrosetio. De kransen werden gelegd door vertegenwoordigers van het Koninkrijk der Nederlanden, de Koninklijke Marine, het Karel Doormanfonds, de Internationale Indische Club Surabaya, Prins Karel Henry Tellings en de Oorlogsgravenstichting.

Stormschade op Nationaal Ereveld Loenen

In februari raasden in vier dagen tijd de stormen Dudley, Eunice en Franklin over ons land. Dit drietal zorgde voor aanzienlijke schade op Nationaal

Ereveld Loenen. Als gevolg van de opruimwerkzaamheden is het ereveld enige dagen gesloten geweest. Onze collega’s hebben hun handen vol gehad aan het herstellen van de schade. Er waren zo’n 25 bomen omgewaaid en verschillende stukken omheining moesten hersteld worden.

Rondleidingen

Na bijna twee jaar van lockdowns en beperkingen mochten wij vanaf het voorjaar onze rondleidingen op de erevelden op de Grebbeberg en in Loenen weer hervatten en konden we hier ook weer schoolklassen ontvangen.

Lang zouden ze leven

In de maand februari stonden wij stil bij de geboortedagen van de Joodse Lotte Adler en de tweeling Eveline en Benita Engelenburg.

lotte adler

Slachtoffer Holocaust

8 februari 1925

26 maart 1943

eveline en benita engelenburg

Slachtoffers Bersiap

19 februari 1935

29 oktober 1945

Wandelt u met ons mee?

Wandelt u ook een keer met onze verhalenvertellers mee over één van de erevelden? Op Nationaal Ereveld

Loenen bent u iedere zondag om 11 uur van harte welkom bij de ingang (Groenendaalsweg 64 in Loenen).

U maakt dan met één van onze gidsen een wandeling over het prachtige Nationaal Ereveld en ontdekt zo de verhalen van enkele oorlogsslachtoffers die hier hun laatste rustplaats hebben. De wandeling eindigt met een bezoek aan ons herdenkings- en educatiecentrum. De rondleiding en entree van het centrum zijn gratis.

Wandelt u liever op eigen gelegenheid rond? Voor gezinnen met kinderen ligt in het entreegebouw de speciale

Jeugdroute. Ook vindt u bij verschillende graven QR-codes.

Scan deze en luister naar het verhaal van het slachtoffer.

Voor een rondleiding over Militair Ereveld Grebbeberg

kunt u een mail sturen aan info@ogs.nl.

Maart

Doodstil voor Vrede

We hadden gehoopt dat het nooit meer zou gebeuren, maar op 24 februari 2022 vielen de Russische troepen Oekraïne binnen. Mensen liepen rond met vragen of zorgen en wilden solidariteit uiten met de slachtoffers van het huidige oorlogsgeweld. Omdat de Oorlogsgravenstichting als geen ander weet wat de gevolgen van oorlog zijn, wilden we hier ruimte voor bieden tijdens een speciale bijeenkomst op Nationaal Ereveld Loenen.

Luitenant-generaal b.d. Mart de Kruif, hoofdkrijgsmachtsraadsman Erwin Kamp en Annelieke Drogendijk, directeur van het ARQ Kenniscentrum Oorlog Vervolging en Geweld, zaten klaar om vragen te beantwoorden. In de kapel was een bijeenkomst waar mensen in gesprek konden gaan met overlevenden, nabestaanden en militairen die een oorlog meemaakten en die uit eigen ervaring weten wat dat met mensen doet.

Aan het einde van de dag creëerden honderden aanwezigen, waaronder minister van Binnenlandse Zaken Hanke Bruins Slot en vicepresident van de Oorlogsgravenstichting Tom Middendorp, een vredesmonument van gele en blauwe bloemen die samen de tekst doodstil voor vrede vormden. De laatste twee bloemen werden gezamenlijk gelegd door de Oekraïense Iryna Savenko en de Russische Anastasia Kozlova. Kozlova zei hierover in haar speech: “Ondanks alles is er de houvast, de vaste zekerheid dat de volgende ochtend de zon opkomt. En als er zon is, dan komt er een dag waarop er geen oorlog meer zal zijn, geen ellende meer op de wereld maar één mooie stralende dag”. Want vrede maak je samen. De dag werd afgesloten met twee minuten stilte. Het ereveld was doodstil voor de vrede en om alle slachtoffers te gedenken die zijn gevallen in Oekraïne en helaas nog steeds vallen.

Fototentoonstelling 74 jaar Ereveld Pandu

Ter gelegenheid van het 74-jarig bestaan van Ereveld Pandu heeft de Oorlogsgravenstichting in Indonesië, in samenwerking met Komite

Peringatan Bersama Belanda & Indonesia (Comité Gezamenlijk

Herdenken Nederland Indonesië), een fototentoonstelling georganiseerd over de geschiedenis van Ereveld Pandu met de titel Askara Amerta.

De tentoonstelling bestond uit historische foto’s van de inwijding en de eerste begrafenis op Ereveld Pandu geleid door generaal Simon Spoor.

Bezoekers bekijken de foto’s op Ereveld Pandu

Wake bij kaarslicht op Ereveld Candi Bersukaria, een partnerorganisatie van de Oorlogsgravenstichting in Indonesië, hield op 26 maart een wake bij kaarslicht ter nagedachtenis van de oorlogsslachtoffers die begraven zijn op Ereveld Candi. Ongeveer dertig mensen woonden de wake bij en plaatsten kaarsen voor het monument Voor Veiligheid en Recht en later voor de kruizen.

Renovatie Ereveld Düsseldorf

Op het Nederlands ereveld in Düsseldorf hebben onze collega’s Bas Verhaaf en John Groenestein de grafstenen vervangen zodat het ereveld een waardige laatste rustplaats blijft voor de meer dan 1.200 slachtoffers. Dat doen we voor de slachtoffers zelf, hun nabestaanden en de toekomst. “Deze stenen vertellen een verhaal. Juist deze dagen kunnen wij als geen ander laten zien dat oorlog waanzin is.” Aldus Roel Broer, onze manager beheer & onderhoud.

Lang zouden ze leven

In april stonden we stil bij de geboortedagen van Wiete Rengers Hora Sikkama en Karel Smit. Het verhaal van Karel vindt u bij de Tarakan herdenking op pagina 12.

Wiete Rengers

Hora Siccama

Verzetstrijder

15 maart 1916

1 februari 1945

NICO VAN DIJK

MEDEWERKER BUITENDIENST

BEHEER & ONDERHOUD VAN DE OORLOGSGRAVENSTICHTING

“Ik werk al bijna 20 jaar voor de Oorlogsgravenstichting. Het voelt erg goed als je een oud of vies graf weer helemaal pico bello kan achterlaten. Dat maakt je werkt eervol en de erkenning van nabestaanden is mooi.”

JOS VAN DOORNSPEEK

COÖRDINATOR VRIJWILLIGERS

GASTHEREN & GASTVROUWEN LOENEN

“De vrijwilligersgroep is ontzettend leuk. Omdat de groep bestaat uit zulke verschillende mensen, nemen we allemaal onze eigen achtergrond en ervaringen mee. Zo leren we veel van elkaar en is er heel veel uitwisseling.”

Jos met brigadegeneraal Cas Schreurs, commandant 11 Luchtmobiele Brigade, tijdens een bezoek van de Red Beret Riders aan Loenen.

Wij zoeken vrijwilligers

Heb jij affiniteit met de verhalen van de oorlogsslachtoffers en veteranen en vind je het belangrijk dat deze worden

uitgedragen? Meld je dan aan als gastheer/-vrouw voor het herdenkings- en educatiecentrum. Dit ligt op de grens van Nationaal Ereveld Loenen en de Nationale Veteranenbegraafplaats. Tijdens je werk in het centrum ontmoet je mensen vanuit het hele land, zoals nabestaanden van oorlogsslachtoffers, veteranen en hun families, schoolkinderen en mensen die in de omgeving van Loenen op vakantie zijn.

Wat ga je doen?

- Je heet bezoekers welkom, biedt ze een luisterend oor en maakt ze wegwijs in de tentoonstelling.

Wat krijg je ervoor terug?

- Goede begeleiding en gedegen achtergrondinformatie.

- Een leuk team van verschillende vrijwilligers.

- Bijzondere verhalen van oorlogsslachtoffers en veteranen.

Wil jij graag als gastheer/-vrouw aan de slag? Mail dan naar Jos van Doornspeek via info@vrijwilligersnvbl-ogs.nl.

Nederlands Ereveld Candi

Herdenking ANZAC Day

Op vrijdag 25 april hield de Australische ambassade in Indonesië op verschillende plaatsen de ANZAC Day Dawn Service waaronder Ereveld

Kembang Kuning en Ereveld Pandu. Alle Day Dawn Services werden tegelijkertijd gehouden van 5 uur ‘s ochtends tot zonsopkomst, met zowel een militaire als een civiele vertegenwoordiging.

Op ANZAC Day (Australian and New Zealand Army Corps Day) worden de Australische en Nieuw-Zeelandse militairen herdacht, die in diverse oorlogen sneuvelden.

Ereveld Pandu

Ereveld Kembang Kuning

Ereveld Ancol

Duitsland en Oostenrijk per trein

Familieleden van oorlogsslachtoffers die in Duitsland zijn omgekomen, kunnen een bezoek brengen aan een graf of gedenkplaats in Duitsland of Nederlands Ereveld Salzburg in Oostenrijk. De Nederlandse Spoorwegen en Deutsche Bahn maken deze reis mogelijk.

Herbegrafenissen en steenleggingen

In 2022 zijn 21 oorlogsslachtoffers herbegraven op de twee erevelden in Nederland. Op Nationaal Ereveld Loenen werden zestien mannen en één vrouw herbegraven: Cornelus van Beers, Quirinus Bleijs, Jacobus Boezeman, Jan Boogaard, Hermanus Boxtart, Petrus de Brouwer, Jan Buis, Wilhelmina Cammingha-Sas, Pieter Harinck, Willem van der Hilst Karrewij, Albertus Kamstra, Jan Kloeze, Wilhelmus Kohlen, Baldewinus Louwen, Leonardus Notmeijer, Taeke Strandstra en Gérard van de Ven.

Daarnaast kregen vier geïdentificeerde ‘onbekende Nederlanders’ een steen met een naam op hun graf: Johannes Bos, Johannes Buijsrogge, Ewald van der Kleijn en Cornelis Kreukniet. Als resultaat van de identificatie van de 103 laatste onbekenden op Nationaal Ereveld Loenen zijn ook vier Belgische oorlogsslachtoffers geïdentificeerd: de heren Amen, De Ridder, Strobbe en Nagels. Hun stoffelijke resten zijn aan hun Belgische familie overgedragen.

Op Militair Ereveld Grebbeberg zijn vier militairen uit de meidagen

1940 met beperkte militaire eer herbegraven: vaandrig Charles Blok, soldaat Derk Jan Kuiperij, sergeant Franciscus Nefs en sergeant Wouter van Silfhout.

Alle identificaties, herbegrafenissen en steenleggingen vonden plaats in samenwerking met de Bergings- en Identificatiedienst van de Koninklijke Landmacht.

Herbegrafenis Charles Blok

In bijzijn van zijn familie en twee schoolklassen heeft vaandrig Charles Blok zijn definitieve laatste rustplaats gekregen op Militair Ereveld Grebbeberg. Samen met troepen van het Opleidings- en Trainingscentrum

Genie hebben zij Charles de laatste eer bewezen. Charles is net zoals veel andere militairen omgekomen bij de verdediging van ons land in mei 1940. Hij sneuvelt op 11 mei op 24-jarige leeftijd in Dordrecht.

Familie mag Gérard van de Ven na 77 jaar eindelijk begraven

Op woensdag 6 april werd Gérard van de Ven door zijn familie naar zijn laatste rustplaats gebracht op Nationaal Ereveld Loenen. In 2021 werd hij door de Bergings- en Identificatiedienst van de Koninklijke Landmacht met behulp van DNA geïdentificeerd als één van de onbekenden die begraven lagen in het Duitse Lerbach. Daar werden na de oorlog vijf kampgevangenen begraven, die tijdens een dodenmars op 8 april 1945 langs de kant van de weg waren doodgeschoten.

Gérard van de Ven

Gérard wordt geboren op 13 mei 1921 in Roosendaal. Tijdens de bezetting weigert hij als student de loyaliteitsverklaring te tekenen en doet een poging naar Engeland over te steken. Vermoedelijk strandt zijn poging ergens in Frankrijk en wordt hij na zijn arrestatie naar Duitsland gedeporteerd. Gérard wordt als dwangarbeider in Kamp Dora ingezet bij het uitgraven van tunnels voor de onderaardse wapenfabrieken en bij de productie van wapens en munitie. Na de ontruiming van Kamp Dora wordt Gérard op 8 april 1945 met vier anderen tijdens een dodenmars in Lerbach doodgeschoten door een bewaker.

Eén van de geboortedagen die centraal stond in de maand april was die van Admiraal Karel Doorman. Niet alleen wij, maar ook de Karel Doormangroep van de scouting uit Amersfoort stond stil bij de verjaardag van deze zeeheld. Deze waterscouts bekeken een video over zijn leven om meer te leren over hun naamgever. Daarna was er taart ter gelegenheid van zijn verjaardag.

23 april 1889

27 februari 1942

Karel Doorman

Karel Doorman Commandant van de geallieerde vloot tijdens de Slag in de Javazee

Lang zouden ze leven

Naast Karel Doorman stonden in april de levens van Wim Hoogewerff, Klaas Faber en Heiko Roelfsema centraal.

Wim Hoogewerff

Engelandvaarder

29 april 1921

8 maart 1945

Klaas Faber

Dienstplicht militair

Nieuw-Guinea

7 april 1942

1 juni 1962

Heiko Roelfsema

Slachtoffer Hell Ships

Nederlands-Indië

2 april 1891

18 september 1944

Nederlands Ereveld Kalibanteng

Tulpenpracht Grebbeberg

Mei 1940 viel Duitsland ons land binnen. De inval kostte veel Nederlandse militairen het leven. Velen van hen vonden hun laatste rustplaats op Militair Ereveld

Grebbeberg in Rhenen. Op dit ereveld stond , 82 jaar later, in mei 2022 een bloemenhulde van 20.000 bloemen in bloei. De tulpen en blauwe druifjes vormen onder meer onze nationale driekleur en het logo van de Oorlogsgravenstichting. En dat tegen een oranje achtergrond.

De bollen waren ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van de Oorlogsgravenstichting geplant naar een ontwerp van Jan Guldemond.

Nederlands Ereveld Menteng Pulo

4 mei - dodenherdenking

Dodenherdenking is ieder jaar een bijzondere dag, maar in 2022 was het extra speciaal. Na twee jaar zonder publiek en achter de tv herdacht te hebben was iedereen dit jaar weer welkom bij de herdenkingen. Voor de mensen die niet bij de herdenking aanwezig konden zijn, werd deze nog steeds via tv en internet uitgezonden. Deze uit nood geboren service willen wij ook in de toekomst blijven aanbieden.

Indonesië

De nationale dodenherdenking op 4 mei op Ereveld Menteng Pulo werd georganiseerd door de Nederlandse ambassade in Indonesië. Ruim honderd gasten woonden de herdenking bij, zowel medewerkers van de ambassade als van de Nederlandse gemeenschap in Indonesië. Chargé d’Affaires a.i. Ardi Stoios-Braken, legde een krans namens het Koninkrijk der Nederlanden. Andere kransen werden gelegd namens het ministerie van Defensie, het Veteranenplatform, de Oorlogsgravenstichting, het Nederlandse Business Network en De Nederlandse Club Jakarta.

Naast de formele herdenking op Menteng Pulo, legde een vertegenwoordiging van het Komite Peringatan Bersama Belanda & Indonesia (Comité Gezamenlijk Herdenken Nederland Indonesië) bloemen op Ereveld Pandu in Bandung.

Op ieder graf een bloem

Eén van de mooiste tradities rond dodenherdenking zijn de kinderen die op 3 en 4 mei gerbera’s leggen op alle 4.000 oorlogsgraven op Nationaal Ereveld Loenen en de 850 graven op Militair Ereveld Grebbeberg. Met het leggen van de bloemen laten de kinderen zien dat alle oorlogsslachtoffers gelijk zijn en dat niemand vergeten mag worden.

Eerbewijs 2022 –Nationaal Ereveld Loenen

Op 4 mei staan wij stil bij de gevolgen van oorlog, de echo die doorklinkt op het leven van de slachtoffers, hun nabestaanden en de generaties daarna. Wij waren heel dankbaar om afgelopen jaar weer ruim 2000 mensen te mogen verwelkomen in Loenen om samen met ons te herdenken en stil te staan bij alle mensen die zijn omgekomen door oorlogsgeweld.

Voorprogramma

Voorafgaand aan de herdenking werden verhalen verteld en liederen gezongen. Bij de Indische kruizen zong Annelieke Brouwer het Indisch

Onze Vader en Ron Habiboe vertelde over KMA cadet

Victor Makatita.

Esmay Usmany droeg een gedicht voor en zong het lied Wat geefikdoor.

Anton de Kom

Tijdens de herdenking herdachten Els de Kom en Simone Allard hun grootvader en overgrootvader, de Surinaamse verzetsstrijder Anton de Kom, die op Nationaal Ereveld Loenen begraven ligt.

Mark Leijsen

Minister Hanke Bruins Slot stond stil

bij de oorlogsslachtoffers die vielen tijdens recente (vredes) missies en in het bijzonder bij het verhaal van de in Afghanistan omgekomen sergeantmajoor Mark Leijsen. Later legde de minister samen met Lucienne Leijsen, de weduwe van Mark, een krans.

Henk Nikkel

Hanneke Wolff van Wülfing, Noam

Leichel en Safa Raouf van de Koninklijke

Scholengemeenschap Apeldoorn vertelden op de Woeste Hoeve het verhaal over oud-leerling Henk Nikkel, die op die plek werd gefusilleerd als vergelding voor de aanslag op de SS-officier Rauter.

Waar zijn de bloemen gebleven?

Jon van Eerd zong onder

begeleiding van Jeugdstrijkorkest Het Britten Waar zijn de bloemen gebleven? en Vergeet je eigen droom niet.

Opperrabbijn Binyomin Jacobs en Dr. Cyrill Jean Nunn, de Duitse ambassadeur in Nederland

“Samen herdenken om te voorkomen”

Tijdens de herdenking op Nationaal Ereveld Loenen hebben Opperrabbijn Jacobs en de Duitse ambassadeur Dr. Cyrill Jean Nunn samen een krans gelegd. Op het lint van de krans staat de tekst ‘samen herdenken om te voorkomen’. Zij legden de krans namens de European Jewish Association en de Bondsrepubliek Duitsland.

Dank

Eerbewijs werd mogelijk gemaakt door de steun van het vfonds en Stichting

Vrienden van de Oorlogsgravenstichting. Zonder hen was deze herdenking niet mogelijk geweest. Kijk hier de hele herdenking terug.

Militair Ereveld Grebbeberg

De Grebbeweg voor Militair Ereveld Grebbeberg in Rhenen stond op 4 mei weer ouderwets vol met mensen. Belangstellenden die samen met prinses Margriet, prof. mr. Pieter van Vollenhoven en prins Pieter-Christiaan in Rhenen de nationale militaire dodenherdenking bijwoonden. Zij herdachten hier de beroepsmilitairen en dienstplichtigen die sinds 1940, waar ook ter wereld voor het Koninkrijk zijn gevallen.

KIM VAN DEN BEMT EN HILDE TUINSTRA REGISEURS THEATER NA DE DAM

“We maakten met drie jonge spelers een voorstelling. Door de plaats, en de gesprekken met familieleden van oorlogsslachtoffers, gingen de verhalen voor hen meer leven en kwamen dichterbij. Wat ons raakte was de manier waarop de jonge spelers konden reflecteren, en zichzelf vragen durfden te stellen.”

Internationaal

Op 4 mei herdenken Nederlanders hun doden, waar ter wereld zij ook zijn. Op Nederlandse erevelden, bij monumenten en op andere herinneringsplekken in het buitenland werden kransen en bloemen gelegd. Deze foto’s geven een impressie van deze herdenkingen.

Osnabruck Hamburg

Orry la Ville

Overzicht herdenkingen 2022

Gelukkig konden in 2022 weer meer herdenkingen doorgang vinden.

Afgelopen jaar was de Oorlogsgravenstichting vertegenwoordigd bij de volgende herdenkingen:

25 april: Anzac Day (Den Haag) - 4 mei: Nationale dodenherdenking (Amsterdam), Gesneuvelden ter zee (Den Helder), Koninklijke Luchtmacht

(Soesterberg) - 24 mei: herdenking 8 RI (Grebbeberg) - 29 mei: Memorial Day

Margraten – 15 augustus: Nationale herdenking 15 augustus 1945 (Den Haag) - 4 september: Nationaal Indië Monument Roermond - 11 november:

Rememberance Day CWGC (Den Haag) - 14 november: Vokstrauertag

(Ysselsteyn) - 7 december: 7 december herdenking (Schaarsbergen).

Tom Middendorp, generaal b.d., legt namens de Oorlogsgravenstichting een krans op Militair Ereveld Grebbeberg.

Lang zouden ze leven

In de maand mei stonden we stil bij de geboortedagen van de moeder van het verzet Heleen Kuipers-Rietberg en april-mei-staker Jan Postema.

Heleen Kuipers-Rietberg Verzetsstrijder

26 mei 1893

27 december 1944

Jan Postema Stakingsleider april-meistaking

5 mei 1898

3 mei 1943

Een bloem op een graf

Hoe lang het ook geleden is dat iemand die je dierbaar is overleed, er zijn momenten dat diegene nog heel dichtbij is. Een verjaardag, sterfdag of dodenherdenking. Dagen waarop je door het leggen van bloemen op een graf met een klein gebaar kunt laten zien dat je een vader, moeder, opa, oma, broer of zus niet vergeten bent. Omdat wij weten dat dit voor veel mensen niet mogelijk is, terwijl ze dat wel heel graag zouden willen, biedt de Oorlogsgravenstichting nabestaanden de mogelijkheid namens hen bloemen te leggen op een graf. Dit kan op Militair Ereveld Grebbeberg, Nationaal Ereveld Loenen en de erevelden in Duitsland, Indonesië, Thailand, Hongkong, Singapore en Korea. Op het moment van publicatie van dit boekje kan dit ook weer op Thanbyuzayat in Myanmar.

Op onze website kunt u eenvoudig bloemen bestellen via de persoonlijke pagina van ieder oorlogsslachtoffer. Bij de mensen waar dit mogelijk is, vindt u de optie Leg bloemen op dit graf Meer informatie vindt u op oorlogsgravenstichting.nl/bloemen.

Nederlands Ereveld Candi

Nederlands Ereveld Mill Hill

Inspectiereis

Na twee jaar van reisbeperkingen, mocht onze algemeen directeur

Theo Vleugels, eindelijk weer naar Indonesië voor een officiële inspectie van de zeven Nederlandse erevelden. Tijdens dit bezoek had hij ook de gelegenheid om kennis te maken met enkele vaste partners van de Oorlogsgravenstichting in Indonesië.

Eén van deze ontmoetingen was met vertegenwoordigers van het stadsbestuur van Semarang (foto rechts). Tijdens deze ontmoeting is gesproken over de mogelijke samenwerking tussen de Oorlogsgravenstichting en het stadsbestuur op de erevelden Kalibanteng en Candi.

Nederlandse Veteranendag

Op zaterdag 25 juni was het Nederlandse Veteranendag. In Den Haag waren wij samen met de collega’s van de Stichting Nationale Veteranenbegraafplaats als vanouds vertegenwoordigd op het Malieveld. Wij zijn er trots op weer een bijdrage te mogen leveren aan deze bijzondere dag.

Renovatie graf Ben van de Vorle

In Sint Anthonis heeft het graf van soldaat Van de Vorle een nieuwe steen gekregen. Als Ben in 1940 wordt opgeroepen voor het leger is hij bang, van oorlog kan immers niets goeds komen. Hij krijgt gelijk. Hij komt op 11 mei 1940 in Tilburg om het leven. Soldaat Ben van de Vorle is dan 27 jaar. Zijn vrouw Johanna blijft achter met hun kinderen Rien en Elly en is bovendien zwanger van de derde. Ze noemt hem Ben, naar zijn vader. Tot op de dag van vandaag bezoeken de kinderen het graf, waarvan de zorg vorig jaar is overgedragen aan de Oorlogsgravenstichting. Zijn twee zoons zeggen daarover: “We denken nog vaak aan vader, al hebben we hem nooit gekend. Regelmatig gaat één van ons naar zijn graf. We houden het netjes bij, maar we zijn blij dat de Oorlogsgravenstichting het overneemt als oorlogsgraf. Dat verdient hij.”

Renovaties

In Nederland liggen, naast de twee erevelden op de Grebbeberg en in Loenen, ruim tienduizend graven verspreid over begraafplaatsen in vrijwel iedere gemeente. Dit zijn naast Nederlandse graven ook graven van de Gemenebest en geallieerde graven van onder meer Amerikanen, Belgen, Fransen, Polen en Sovjets. Naast het regulier onderhoud wordt ieder jaar een deel van deze graven gerenoveerd door onze medewerkers van de mobiele teams.

In 2022 werden renovatiewerkzaamheden uitgevoerd in Alblasserdam

Axel, Berkel-Enschot, Dubbeldam, Elspeet, Graauw, Groningen, Makkum, Naaldwijk, Nijmegen, Rolde, Sint Anthonis, Sliedrecht, Stolwijk, Urmond en Zijtaart.

Alblasserdam Nijmegen

Renovaties in Europa

Jaarlijks brengen wij daarnaast een inspectie- en onderhoudsbezoek aan de Nederlandse erevelden in Duitsland, Frankrijk, Oostenrijk, het Verenigd Koninkrijk en Noorwegen.

In 2022 zijn internationale werkzaamheden uitgevoerd in Leopoldsburg in België, zijn 136 stenen vervangen op Nederlands Ereveld Düsseldorf, en 64 op Nederlands Ereveld Frankfurt.

Leopoldsburg

Salzburg

Nieuw asfalt Grebbeberg

In juli hebben wij, met dank aan het ministerie van Defensie, alle paden van een nieuwe laag asfalt kunnen voorzien. Zo kunnen deze weer even mee. Uiteraard hebben we de nodige voorzorgsmaatregelen getroffen om ervoor te zorgen dat de graven en monumenten niet beschadigd raken tijdens de werkzaamheden.

Nieuw slachtofferregistratie-systeem

Op 1 juni van het afgelopen jaar is het slachtofferregister van de Oorlogsgravenstichting, waarin wij alle gegevens van de Nederlandse oorlogsslachtoffers bijhouden, vervangen door een geheel nieuw systeem.

Daarmee zijn wij klaar voor de toekomst. De meest zichtbare verbetering is, dat de persoonsdossiers van het nationaal archief tot 1995 nu op de persoonspagina’s op onze website voor iedereen te raadplegen zijn.

Dit project hebben wij kunnen uitvoeren dankzij een subsidie van het Mondriaan Fonds. Onze dank daarvoor.

Met school naar

Nationaal Ereveld Loenen

Bij de tentoonstelling Oog in Oog is een educatieprogramma ontwikkeld. Leerlingen maken tijdens hun bezoek aan het ereveld kennis met de verhalen van oorlogsslachtoffers door de ogen van hun nabestaanden. Zo vertelt de dochter van de Surinaamse schrijver en verzetsstrijder Anton de Kom over haar vader, en vertelt de zus van Timo Smeehuijzen over haar twintigjarige broer die omkwam in Afghanistan. Onder begeleiding maken de leerlingen opdrachten, beantwoorden vragen, en gaan met de hele klas in gesprek. De verhalen die ze tegenkomen leren niet alleen veel over de geschiedenis, maar helpen ook kijken naar de wereld van vandaag.

Kolonel Norbert Moerkens

Defensieattaché in Indonesië

In Indonesië werkt de Oorlogsgravenstichting nauw samen met de Nederlandse ambassade op het gebied van culturele zaken,zoals tentoonstellingen en presentaties over de erevelden, maar ook de herdenkingen; de Slag in de Javazee op 27 februari,dodenherdenking op 4 mei en de - voor Indonesië meest relevante - herdenking: het einde van de TweedeWereldoorlog in Azië op 15 augustus. Deze herdenkingen worden namens de ambassade georganiseerd door de Nederlandse defensieattaché, met ondersteuning van de assistent defensieattaché en de Nederlandse honorair consul in Surabaya.

Dit jaar mochten wij in juli officieel de nieuwe defensieattaché verwelkomen: kolonel Norbert Moerkens. Een man met brede achtergrond, die kan bouwen op zijn ervaringen in heel verschillende rollen.Van zijn vorige rol als hoofd strategie & advies voor de Koninklijke Landmacht, tot eerdere rollen als Nederlands militair adviseur voor deVerenigde Naties, vice-ambassadeur in de Democratische Republiek Congo en plaatsvervangend chef-staf communication & engagement van het eerste Duits/Nederlandse‘High Readiness Corps’.

Samen met Norbert en zijn team kijken wij niet alleen naar hoe we ervoor kunnen zorgen dat de herdenkingen zo waardig en goed mogelijk verlopen.We onderzoeken ook hoe de herdenkingen op de erevelden kunnen helpen om niet alleen de oorlogsslachtoffers te gedenken, maar er ook voor te zorgen dat hun verhalen niet worden vergeten en dat dat wat er gebeurd is ons helpt te reflecteren op wat we nu kunnen doen om bij te dragen aan vrede in de toekomst.

In Norberts woorden:“We kunnen niet veranderen wat er is gebeurd, maar we kunnen wel samen leren van het verleden en een brug slaan naar de toekomst.Voor mij staan hierin altijd de drie V’s centraal:Verdriet,Verzoening en Voorkomen. Laten we herdenken, maar niet alleen om het herdenken. Laten we vooral ook samen met elkaar - met mensen van alle generaties en alle nationaliteiten - kijken naar hoe we dergelijk leed en gewapend conflict in de toekomst zoveel mogelijk kunnen voorkomen.”

Nederlands defensieattaché, kolonel Norbert Moerkens, spreekt tijdens de opening van een tentoonstelling op Ereveld Ancol in Jakarta

Lang zouden ze leven

In de maanden juni en juli staan de levens van Engelandvaarder Wim Kuijpers en de in Korea omgekomen militair Arnold van Balkom, koopvaardijslachtoffer Eugene Plouvier en verzetsstrijder Jan Kars centraal.

Wim Kuijpers

Engelandvaarder

14 juni 1917

20 maart 1944

Arnold van Balkom

Militair Koreaanse Oorlog

10 juni 1914

3 januari 1951

Jan Kars

Dominee in verzet

2 juli 1903

29 december 1942

Eugène Plouvier

Koopvaardij

21 juli 1909

2 november 1942

EDUCATIEMEDEWERKER

OORLOGSGRAVENSTICHTING

“Verhalen van oorlogsslachtoffers helpen ons stilstaan, maar juist ook vooruit bewegen. Ik vind het een eer dat ik ze mag helpen vertellen, bijvoorbeeld in ons nieuwe educatieprogramma.”

INNA VAN ENGEN

Oog in Oog

Bezoek onze tentoonstelling Oog in Oog Maak kennis met zes nabestaanden van oorlogsslachtoffers. Ontdek de verhalen van een dochter, kleinzoon, moeder, zus en nicht die vertellen over hun verloren dierbare en zijn of haar leven. Luister ook naar de veteranen die uit eigen hand vertellen over hun ervaringen in oorlogsgebied.

De tentoonstelling geeft daarnaast een overzicht van de vele internationale (vredes)missies. Kijk op onze website voor de openingstijden.

15 augustus - Herdenking einde Tweede Wereldoorlog

Op 15 augustus wordt het einde van de Tweede Wereldoorlog in Azië herdacht. Dit herdenken wij ieder jaar op de Nederlandse erevelden Menteng Pulo (Jakarta) en Kembang Kuning (Surabaya) en Pandu (Bandung) in Indonesië, op Kanchanaburi War Cemetery en Chunkay War Cemetery in Thailand en bij het Indisch Monument in Den Haag. Op Nationaal Ereveld Loenen worden zonnebloemen gelegd bij de Indische Kruizen.

Op Ereveld Menteng Pulo hield de Nederlandse ambassade in Indonesië een internationale herdenking, waaraan verschillende landen en generaties deelnamen. Voor de eerste keer werd de ceremonie bijgewoond door de defensieattachés van andere landen, waaronder brigadier Matthew Campbell van Australië, kolonel Stewart Taylor van Canada, kolonel Grant Morris van Nieuw Zeeland, en kolonel Paul Reynolds van het Verenigd Koninkrijk.

Seminar over de toekomst van herdenken biedt stof tot nadenken Op 25 augustus vond op Nationaal Ereveld Loenen een seminar plaats over het thema ‘meerstemmigheid en herdenken’. Tijdens deze bijeenkomst ging de Oorlogsgravenstichting in gesprek met mensen die zich op vaak verschillende terreinen bezighouden met herdenken.

Na bijdragen van Kees Ribbens van het NIOD, John Sijmonsbergen van de Stichting Nationale Herdenking 15 augustus en Bertine MitimaVerloop van ARQ Nationaal Psychotrauma Centrum was er gelegenheid met elkaar van gedachten te wisselen. Het was een zeer waardevolle bijeenkomst die tot veel nieuwe contacten heeft geleid en alle deelnemers stof tot nadenken heeft gegeven.

Lang zouden ze leven

In de maand augustus herdachten wij de geboortedagen van verzetsstrijders Willem Arondeus, Jonetta ter Borg en Willem Kraan.

Willem Arondéus

Verzetsstrijder

22 augustus 1894

1 juli 1943

Jonetta ter BorgElfering

Verzetsstrijder

14 augustus 1905

31 maart 1945

Willem Kraan

Initiatiefnemer

Februaristaking

2 augustus 1909

19 november 1942

Nederlands Ereveld Orry-La-Ville

DAVE HEEMSKERK NIEUWE CONSUL GEMEENTE GOUDA

“Jaarlijks blijven minder mensen over die de Tweede Wereldoorlog bewust hebben meegemaakt en erover kunnen vertellen. Daarom vind ik het zo belangrijk de oorlogsslachtoffers te blijven herdenken en hun verhalen te blijven vertellen. Dat wordt, naast het rapporteren over de conditie van de graven, een steeds groter onderdeel van mijn taak als Goudse Oorlogsgravenconsul. Een eervolle functie gezien mijn defensieachtergrond.”

Onze consuls

Het grote aantal, veelal verspreid liggende oorlogsgraven, onderhouden wij samen met onze bijna 400 consuls. De consuls zijn de door de burgemeester aangestelde contactpersonen van de Oorlogsgravenstichting. Zij zijn voor ons een onmisbare schakel met de gemeenten in Nederland. In 2022 verwelkomden wij 19 nieuwe consuls en namen afscheid van 16 afzwaaiende consuls. Als dank voor hun inzet en goede zorgen heeft de Oorlogsgravenstichting hen een bronzen, zilveren of gouden erespeld uitgereikt.

1-4 jaar

Arnhem, Kees Hin | Zeist, El Jornick-Groenesteijn | Zwolle, Helma van Dalen-Schlepers

Brons (5-9 jaar)

Heemstede, Astrid Huis in ’t Veld | Culemborg, Hans Kool | Noardeast Fryslân (voorheen Kollumerland & Nieuwkruisland), Corine Verbeek

Zilver (10-20 jaar)

Waalwijk, Riny van de Leur | Noardeast Fryslân (voorheen Dongeradeel), Jan Lautenbach | Noardeast Fryslân (voorheen Ferwerderadiel), Harry

Feenstra | Enkhuizen, Feike van Gangelen | Oost Gelre, Carry de Vries | Valkenburg a/d Geul, Werner Kreutzer

Goud (vanaf 21 jaar)

Deventer, Gerrit Nijland | Hollands Kroon, Henk Homan | Cranendonck, Herm Meeuwissen | Súdwest-Fryslân, Gosse de Jong

Consuldag

Voor het eerst sinds 2019 was het weer mogelijk onze consuls te bedanken voor hun inzet in de vorm van een consuldag. Op donderdag 15 september bezochten wij Apeldoorn, een stad waar wij door de ligging van Nationaal Ereveld Loenen een bijzondere band mee hebben. Na een hartelijk onthaal in het gemeentehuis van Apeldoorn door burgemeester Ton Heerts brachten de consuls in twee groepen een bezoek aan Nationaal Ereveld Loenen en Paleis het Loo.

Open Monumentendag

Op 10 en 11 september bezochten vele belangstellenden Nationaal Ereveld Loenen op Open Monumentendag. Op beide dagen konden bezoekers ieder half uur met één van onze gidsen een wandeling maken langs de graven en monumenten op het ereveld. Wij danken onze gidsen Jan Marechal, Jacob van der Gaast, Boris Doornebos, Marita van Overbeek en Gerrianne Jansen voor hun inzet en mooie verhalen.

Veel kinderen volgden al wandelend onze jeugdroute Ik wil weten wie je bent Aan de hand van vragen en weetjes leerden ze de verhalen van zeven jonge oorlogsslachtoffers kennen, sommigen van hen van hun eigen leeftijd.

Veteranen bezoeken Grebbeberg

Op 12 september 1944 staken de eerste geallieerde soldaten vanuit België de Nederlandse grens over. De bevrijding is begonnen. Op 12 september 2022, precies 78 jaar later bezocht een groep van onder meer Amerikaanse, Britse, Canadese en Nederlandse veteranen Militair Ereveld Grebbeberg. Ze legden bloemen bij de graven van Nederlandse militairen die in mei 1940 zijn omgekomen en plaatsten herdenkingskruisjes met de namen van omgekomen soldaten en veteranen die hun dierbaar zijn. De veteranen waren een week in Nederland en werden begeleid door Stichting Nederland-Amerika.

Herbegrafenissen Indonesië

Zelfs nu, vele jaren na de Tweede Wereldoorlog en de onafhankelijkheidsstrijd in Indonesië, worden in Indonesië nog oorlogsslachtoffers gevonden. Soms in ongemarkeerde graven, omdat zij toentertijd snel begraven zijn op de plek waar zij stierven. Soms zijn slachtoffers na hun overlijden op een algemene begraafplaats begraven, veelal op verzoek van familie. Mensen die geregistreerd staan als oorlogsslachtoffer kunnen op verzoek van de familie herbegraven worden op een ereveld. Ook in Indonesië. Op Ereveld Kembang Kuning in Surabaya vonden vorig jaar twee herbegravingen plaats van Henry Pelsmaeker (32) en Edmay Jansen (23).

Edmay Jansen

Edmay was met haar moeder tijdens de Bersiap-periode in kamp Sidoardjo nabij Surabaya geïnterneerd. Ze was pas 23 toen zij op 10 december 1945 om het leven kwam door rondvliegende mortierscherven tijdens de gevechten tussen Engelse troepen en Indonesische vrijheidsstrijders. Ondanks de hectische situatie lukte het een oom van Edmay om haar te laten begraven op het erf van de nabijgelegen polikliniek. Dit maakte dat zij later - in rustigere tijden - kon worden herbegraven in een familiegraf op de Algemene Begraafplaats Kembang Kuning. Daar bleef zij tot zij haar laatste rustplaats kreeg op het naastgelegen ereveld.

Tentoonstelling 75 jaar Oorlogsgravenstichting Loenen

Ter gelegenheid van het 75-jarig jubileum van de Oorlogsgravenstichting is in de oude kapel op Nationaal Ereveld Loenen een tijdelijke fototentoonstelling ingericht. In die tentoonstelling nemen we u aan de hand van 75 foto’s mee door onze geschiedenis. De tentoonstelling is nog te zien tot medio juni 2023.

Lang zouden ze leven

In september stonden we stil bij de levens van onderduiker Pieter Hoppen en dienstplichtige in Libanon Kees van Rijn.

Pieter Hoppen

Slachtoffer van het verzet

12 september 1919

16 juli 1943

Kees van Rijn

Dienstplichtige Libanon

21 september 1960

21 oktober 1979

Adopteer een graf

Veel van de oorlogsgraven in Nederland worden nog regelmatig bezocht door nabestaanden. Veel andere graven echter niet, omdat er geen nabestaanden meer zijn. Omdat wij niet willen dat de mensen in deze graven vergeten worden, bieden wij de mogelijkheid aan één van deze graven te adopteren.

Als adoptant bezoekt u af en toe een graf en legt u een bloem, bijvoorbeeld op een sterfdag of op 4 mei. Daarnaast kunt u ons helpen door het verhaal van het oorlogsslachtoffer te onderzoeken en te delen via onze website. Aan adoptie zijn geen kosten verbonden.

Heeft u interesse in het adopteren van een oorlogsgraf?

Stuur dan een mail naar adoptie@ogs.nl.

Bezoeken Indonesië

In 2022 mochten wij gelukkig weer bezoekers ontvangen op de erevelden in Indonesië. Bijzondere gasten waren: de nationale ombudsman/ veteranenombudsman Reinier van Zutphen en coördinator Matthijs van der Hoeven, het Nederlands Regiment Bevoorradings- & Transporttroepen, vice-admiraal

De Waard en groepen van basisschool SD Mandiri, het Erasmus

Trainingscenter, de Universitas Indonesia, en studenten en docenten van Institut Pertanian Bogor.

Bezoek vice-admiraal De Waard

Bezoek van studenten en docenten van Institut Pertanian Bogor

De leerlingen van SD Mandiri

Het Nederlands Regiment Bevoorradings- & Transporttroepen

Bezoek van nationale ombudsman/ veteranenombudsman Reinier van Zutphen

Eerste adoptantendag Nationaal Ereveld Loenen

Zaterdag 15 oktober vond de eerste adoptantendag van de Stichting

Respect - Adoptie Oorlogsgraven plaats in het herdenkings- en educatiecentrum op Nationaal Ereveld Loenen. Het programma bestond uit een rondleiding over het ereveld, een bezoek aan de tentoonstelling Oog in Oog en een workshop over de verwachtingen rond de adoptie, historisch onderzoek naar het verhaal van een oorlogsslachtoffer en de mogelijkheden zaken op plaatselijk niveau te organiseren. Al met al een geslaagde dag, waar bestuur en aanwezige adoptanten met veel plezier op terugkijken.

TOM REENEN

ADOPTANT VAN TWEE OORLOGSGRAVEN, LEUSDEN

“Het heeft met onrecht te maken – dat als er mensen voor onze samenleving, en de manier waarop wij nu kunnen leven, hun leven hebben gegeven, dat zíj vergeten worden? Dat voelt onrechtvaardig. En daarin voel ik een appèl om iets voor hen te doen.”

Lang zouden ze leven

Op 3 oktober sloten wij de serie video’s van ons jubileumjaar af met het portret van Fee de Groot-Saueressig, die omkwam in een Japans Interneringskamp in Jakarta. In de video vertellen haar zoons Roland en Boudewijn over hun moeder.

Fee de Groot –Saueressig

Slachtoffer Japans

interneringskamp

3 oktober 1906

22 juni 1945

In Memoriam Ton Dijkstra

Op zondag 30 oktober bereikte ons het verdrietige nieuws dat onze vrijwilliger Ton Dijkstra heel plotseling op 72-jarige leeftijd was overleden.Ton was zeer betrokken bij Militair Ereveld Grebbeberg.Hij heeft

namens de Oorlogsgravenstichting en het Cuneragilde vele schoolklassen kennis laten maken met de verhalen op de Grebbeberg en zorgde vaak dat schoolklassen een herbegrafenis op het ereveld konden bijwonen.

Wij zijn hem daarvoor veel dank verschuldigd en zullen hem missen.

Nederlands Ereveld Düsseldorf

Nationale Heldendag in Indonesië

Hari Pahlawan, Nationale Heldendag, is een belangrijke dag in Indonesië. Op 10 november worden de mensen herdacht die een grote bijdrage hebben geleverd aan de ontwikkeling van Indonesië. Sinds enkele jaren vindt op initiatief van het Komite Peringatan Bersama Belanda & Indonesia (Comité Gezamenlijk Herdenken Nederland Indonesië) een gezamenlijke herdenking plaats. In 2022 vond deze herdenking plaats met een ceremonie en kransleggingen op Ereveld Pandu en een traditionele ceremonie op Taman Makam Pahlawan Cikutra in Bandung.

Remembrance Day Verenigd Koninkrijk

Ter gelegenheid van Remembrance Day heeft de Engelse Ed Guthrie op 11 november, samen met zijn zoon George, de oorlogsgraven op de Longcross Cemetery in Dartmouth bezocht. Op deze begraafplaats liggen ook vier Nederlanders begraven. Zij kwamen alle vier om het leven toen hun schip, de Hr. Ms. Jean Frederic, op 1 mei 1941 tot zinken werd gebracht door Duitse vliegtuigen. De lichamen van slechts vijf omgekomen bemanningsleden zijn geborgen, waaronder dat van Peter Dubbeldam. Deze Hardinxvelder was 21 toen hij overleed. Ook bij het graf van Peter is een remembrance cross geplaatst.

Afscheid Piet Hein Donner

Na elf jaar heeft Piet Hein Donner op 23 november afscheid genomen als president en voorzitter van de raad van toezicht van de Oorlogsgravenstichting. Hij begeleidde in die rol de koerswijziging van de stichting, waarin de focus steeds meer kwam te liggen op educatie en moderne vormen van herdenken. Een koerswijziging die resulteerde in de realisatie van een nieuw herdenkings- en educatiecentrum op Nationaal Ereveld Loenen en een toenemende belangstelling van de Indonesische bevolking voor de erevelden in Indonesië. Piet Hein Donner wordt als president opgevolgd door Jaap Smit, commissaris van de koning in Zuid-Holland. Smits’ eerste taak was het bedanken van zijn voorganger en het overhandigen van een miniatuurversie van het beeld de Vallende Man, van de Rotterdamse beeldhouwer Cor van Kralingen, dat symbool staat voor alle gevallenden uit de Tweede Wereldoorlog en een plaats heeft op veel Nederlandse erevelden.

Bij zijn afscheid ging Donner in op de vraag of het herdenken van het verleden nog toekomst heeft en op de waanzin van oorlog: “De vrede bewaren is wat het meest belangrijk is; en daar zijn wij steeds minder vaardig in. Het lijkt zo eenvoudig en zo vanzelfsprekend, zeker in een land dat zo gewend is aan vrede en zo verwend daarmee, dat we verbaasd zijn dat er in onze omgeving nog oorlog mogelijk is. Maar vrede bewaren is meer dan praten; het vergt inzet, moed en geloof. Veel en hard werk, en niet alleen van overheden; het vergt inzet van ieder.“

Lees hier de volledige speech

van Piet Hein Donner

“Herdenken heeft pas een functie als het aanzet tot denken”

Oude en nieuwe president bezoeken

Indonesië

Bij het wisselen van de wacht maken onze oude president Piet Hein Donner en nieuwe president Jaap Smit, samen met Theo Vleugels een reis langs vijf erevelden in Indonesië.

Het afscheid voor de één, een kennismaking voor de ander.

JAAP SMIT

PRESIDENT VAN DE OORLOGSGRAVENSTICHTING EN COMMISSARIS VAN DE KONING IN ZUID-HOLLAND

“Het was een indrukwekkend bezoek aan vijf van de zeven erevelden van de Oorlogsgravenstichting in Indonesië. Plekken waar zichtbaar is wat mensen elkaar kunnen aandoen. Toen en ook nu.

Opdat wij nooit vergeten!”

Nederlands Ereveld Salzburg

Twee bijzondere fototentoonstellingen in Jakarta

Op de erevelden Ancol en Menteng Pulo in Jakarta waren in december twee bijzonder fototentoonstellingen te zien. Op Ereveld Ancol werden foto’s getoond onder de titel Op weg naar een toekomst van vrede en vriendschap. De fototentoonstelling nam de bezoeker mee op een reis langs de verhalen van zeven oorlogsslachtoffers, die hun laatste rustplaats vonden op Ancol. Zij hebben allen hun leven op heroïsche wijze opgeofferd tijdens de Tweede

Wereldoorlog. Naast de zeven verhalen waren oude foto’s te zien van de ontwikkeling van Ereveld Ancol sinds in de inwijding in 1946.

De fototentoonstelling op Ereveld Ancol

Op Ereveld Menteng Pulo was ter gelegenheid van het 75-jarig jubileum van het ereveld een foto- en videotentoonstelling ingericht in de Simultaankerk van het ereveld. De foto’s lieten de ontwikkeling van het ereveld zien over de eerste decennia na de officiële inwijding in 1947.

Historische foto van de aanleg van Ereveld Menteng Pulo

Het maken van kruizen op Nederlands Ereveld Leuwigajah

Steun ons

Veel van de activiteiten en projecten in dit jaaroverzicht

kwamen tot stand dankzij de steun van onze donateurs, schenkingen, legaten en bijdragen van fondsen en stichtingen. Zonder deze steun kunnen wij ons werk niet doen. En deze steun wordt steeds belangrijker

Alle donaties en giften die wij ontvangen worden beheerd door de Stichting Vrienden van de Oorlogsgravenstichting. Het onbezoldigde bestuur van deze stichting ziet erop toe dat alle bijdragen goed worden besteed.

In 2022 ontving de Oorlogsgravenstichting € 73.655 aan bijdragen en schenkingen, en zijn er vijf legaten en nalatenschappen ontvangen met een totaalbedrag van € 765.326. Aan subsidie van fondsen, stichtingen bijzondere schenkingen (schenkingen met een bestemming) en toegezegde bijdragen van fondsen is € 594.216 ontvangen. De opbrengst van giften en collectebussen op de erevelden in Nederland en Indonesië bedroeg € 6.239. De Vriendenstichting heeft van de donateurs en spontane schenkingen € 83.356 ontvangen. Tevens is € 35.590 ontvangen afkomstig uit een nalatenschap.

Dankzij deze giften en bijdragen kan de Oorlogsgravenstichting bloemleggingen verzorgen en bijzondere projecten als Eerbewijs en het jubileumprogramma Lang zouden ze leven uitvoeren. Wij zijn alle donateurs heel erg dankbaar voor hun steun.

Culturele ANBI

De Oorlogsgravenstichting en de Stichting Vrienden van de Oorlogsgravenstichting zijn een zogenoemde Culturele Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI) en worden door de Belastingdienst gerekend tot de Culturele Goede Doelen. Welke vorm u ook kiest, iedere gift is fiscaal aftrekbaar. U kunt uw bijdrage in één keer schenken, of deze verspreiden over meerdere jaren. Kiest u voor een periodieke schenking van minimaal vijf jaarlijkse termijnen, dan is dat fiscaal extra voordelig; deze schenking is namelijk volledig aftrekbaar en bij een culturele ANBI mag u uw schenking bij het berekenen van de aftrek met 25% verhogen (tot een maximum van € 1250,-). Meer informatie vindt u op de website van de Belastingdienst.

Eenmalig doneren?

Scan deze code en steun werk van de Oorlogsgravenstichting met een eenmalige donatie.

Donateur worden?

Draagt u ons werk een warm hart toe?

Word donateur. Uw steun is hard nodig.

Scan de QR-code voor het aanmeldformulier.

Steun ons

Draagt u het werk van de Oorlogsgravenstichting een warm hart toe?

Dan kunt u ons op verschillende manieren steunen. U bepaalt zelf wat het beste bij u past.

Word donateur

Als donateur steunt u de Stichting Vrienden van de Oorlogsgravenstichting met een structurele jaarlijkse bijdrage. Aanmelden doet u

eenvoudig op onze website of via de QR-code op deze pagina.

Een gift of eenmalige donatie

U kunt ons werk ook steunen door middel van een eenmalige of periodieke gift. Dit kan via IDEAL via de homepage van onze website of via de QR-code met een tikkie op de pagina hiernaast.

Giften uit het buitenland

Om onder gunstige belastingvoorwaarden te kunnen schenken vanuit andere Europese landen gelden speciale afspraken. Wij zijn aangesloten bij Transnational Giving (TGE) en in Frankrijk erkend als ANBI waardoor voordelig schenken vanuit dat land nu ook mogelijk is. Neem hiervoor contact op met de nationale TGE-partner in het land van waaruit u wilt doneren. Deze vindt u op transnationalgiving.eu/category/partner.

Nalaten: Oorlogsgravenstichting in uw testament

U kunt ook na uw leven iets blijvends betekenen voor ons werk. Via onze vriendenstichting kunt u de Oorlogsgravenstichting opnemen in uw testament. Meer informatie over de verschillende manieren waarop u ons kunt steunen vindt u op onze website: oorlogsgravenstichting.nl/steun-ons.

Nederlands Ereveld Leuwigajah

Over ons

In Nederland zijn 180.000 mensen door de Oorlogsgravenstichting geregistreerd als oorlogsslachtoffer. Mannen, vrouwen en kinderen die hun leven verloren tijdens de Tweede Wereldoorlog of tijdens gewelddadige conflicten daarna – zoals in voormalig Nederlands-Indië en tijdens recente (vredes)missies.

Al deze mensen hebben een verhaal, hoe kort en eenvoudig ook. De Oorlogsgravenstichting wil de herinnering aan deze mensen levend houden. Dit doen wij door hun verhalen te verzamelen en te delen op onze website en door het onderhouden van de 50.000 Nederlandse oorlogsgraven overal in de wereld.

Nationaal Ereveld Loenen

Organisatie

De Oorlogsgravenstichting is gevestigd in Den Haag. Ons team bestaat uit 29 mensen die werkzaam zijn in Den Haag, op Militair Ereveld Grebbeberg in Rhenen, op National Ereveld Loenen (op de Veluwe), in Soesterberg en Zoetermeer.

Onze werkzaamheden in Indonesië worden gecoördineerd vanuit het kantoor in Jakarta. Daar zorgt een team samen met bijna 120 Indonesische medewerkers o.l.v. Eveline de Vink, onze directeur Indonesië, voor het beheer en onderhoud van de zeven Nederlandse erevelden in Indonesië.

De Oorlogsgravenstichting werkt in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

Onze beschermheer

Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander

Bestuur

Het bestuur van de Oorlogsgravenstichting bestaat uit een bestuurder, raad van toezicht en raad van advies

Bestuurder

Theo Vleugels, algemeen directeur

Raad van toezicht

drs. Jaap Smit, president

commissaris van de koning in Zuid-Holland

Tom Middendorp, vicepresident

generaal b.d.

Natasha Bonnevalle MSc MBA

mr. Carina Hamaker

mr. Bastiaan Vaandrager

drs. Edmond Wellenstein

Raad van advies

prof. mr. Elisabeth Mijnarends, voorzitter

jeugdofficier bij de rechtbank

Ton van Ede

luitenant-generaal der Mariniers b.d.

mr. Marc Gazenbeek

plv. secretaris generaal namens het ministerie van defensie

Binyomin Jacobs

opperrabbijn

mr. Dirk Jan Nieuwenhuis

directeur consulaire zaken en visumbeleid namens het

ministerie van buitenlandse zaken

mr. Dick van Putten

luitenant-generaal der Koninklijke Marechaussee b.d.

dr. Joyce Sylvester

dijkgraaf van waterschap Amstel, Gooi en Vecht

voorzitter staatscommissie tegen discriminatie en racisme

drs. Hans Wehren

luitenant-generaal der Koninklijke Luchtmacht b.d.

Bestuur Stichting Vrienden van de Oorlogsgravenstichting

Tony van Diepenbrugge, voorzitter

luitenant-generaal van de Koninklijke landmacht b.d.

Frank Marcus, secretaris

Paul van Heekeren, penningmeester

Jhr. Willem den Beer Poortugael

Wijzigingen

Afgetreden raad van toezicht

mr. Piet Hein Donner

Toegetreden raad van toezicht

drs. Jaap Smit

Afgetreden raad van advies

mr. Fred de Graaf

Toegetreden raad van advies

mr. Dirk Jan Nieuwenhuis en dr. Joyce Sylvester

Nieuwe medewerkers:

Inna van Engen en Siti Juwindasari

Vertrokken medewerkers:

Bart van Gelderen, Arie Harrewijn en Maritgen Rodenburg

Inna, Hélène en Peter Theo

Charles

Cindy

Henk en Gerard

Jeroen

Joke

John en Bas

De medewerkers in Nederland zijn: Leen Bouwhuis, Hélène Briaire, Roel Broer, Nico van Dijk, Cindy Doorduin, Martin van der Draai, Inna van Engen, Krista Fernhout, John Groenestein, Joke Heuvelman, Robbie Jankisingh, Kees Kelderman, Patricia Kerger, Anita Mulder, Henk Mulder, Ranie Nanda, Peter Raatgever, Gerard Reusken, Jeroen Schoterman, Jannie Slappendel, Johan Teeuwisse, Bas Verhaaf, Nancy Vink, Theo Vleugels, Sebastiaan Vonk, Coby Willemsen, Charles Willemsen

Kees

Krista

Nico

Nancy Jannie en Martin

Leen

Ranie, Roel en Robbie

Patricia Sebastiaan

Ereveld Leuwigajah

Ereveld Candi

Ereveld Pandu

Ereveld Kalibanteng

Ereveld Menteng Pulo

In Indonesië bestaat ons team uit 123 medewerkers, met teams op alle 7 erevelden en het centrale kantoor.

Ereveld Ancol

Ereveld Kembang Kuning

Central Team

Dit jaaroverzicht is gemaakt door:

Teksten: Oorlogsgravenstichting

Foto’s en video’s: Oorlogsgravenstichting, Rob Gieling Fotografie, Agnes van de Logt, Johan Bergsma fotografie, Ilvy Njiokiktjien, Nederlandse ambassade in Indonesië, Mcklin

Fotografie, SusannahFieldsPhoto, Bart Koetsier en Julian Artner, Yliansyah Ariawan.

Vormgeving: Behold Agency, Haarlem

Drukwerk: Indrukwekkend, Heiloo

Contact

Nederland

Zeestraat 85

2518 AA Den Haag

Telefoon 070 313 10 80

info@ogs.nl

Indonesië

Jalan Panglima Polim Raya 23

Jakarta

Telefoon 00 6221 7207983

info@ogs.or.id

www.oorlogsgravenstichting.nl

www.facebook.com/oorlogsgravenstichting

www.instagram.com/oorlogsgravenstichting_nl

www.youtube.com/oorlogsgravenstichting

ING IBAN: NL98INGB0000401000

ABN AMRO IBAN: NL53ABNA0246244097

Kamer van Koophandel Haaglanden 41149180

Gaat u verhuizen? Maak dan gebruik van de gratis verhuisservice van PostNL.

Vink Oorlogsgravenstichting (OGS) of de Stichting Vrienden van de OGS aan in de te informeren organisaties, zodat wij automatisch een adreswijziging ontvangen.

Hartelijk dank

Wij zijn veel dank verschuldigd aan iedereen die ons werk mogelijk maakt door financiële steun of door samenwerking. Wij danken o.a.