Nationaal Ereveld Loenen
weten wiebentje JEUGDROUTE
Ik wil
Groep 6, 7 en 8
Welkom! Je bent op een heel bijzondere begraafplaats. Hier liggen mannen, vrouwen en kinderen die stierven tijdens de Tweede Wereldoorlog. Er liggen ook mensen die in andere oorlogen zijn overleden. Dat zijn soldaten die op missie waren in Korea, Libanon, Joegoslavië, Afghanistan en Mali.
Neem
dit boekje mee en ontdek de verhalen van de mensen die hier begraven liggen
LET OP:
de route begint bij de ingang van Nationaal Ereveld Loenen, maar kan ook in een andere volgorde gelopen worden.
Bezoek in ons herdenkingsen educatiecentrum de tentoonstelling Oog in Oog. Hier vertellen zes nabestaanden over hun vader, zoon, broer, opa, oom en tante.
Vul van elk slachtoffer de achternaam in. Schrijf ze op de antwoordkaart achterin het boekje en maak kans op een kinderboek!
De wandeling duurt ongeveer 30 minuten
Aan de schoenen zie je waar je heen moet lopen
Volg de route
en je komt langs
alle plekken
LET OP:
De route begint
bij de ingang van Nationaal Ereveld Loenen, maar kan ook in een andere volgorde gelopen worden.
vak A vak B vakC
1. Catharina
2. Gerard
3. Johnny
4. Beene
5. Maria
6. Claartje
7. Timo
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Einde Start vakD vak E
7.
Ga door de poort en loop naar het graf van Catharina. Kijk op de plattegrond voor de route. Zoek grafnummer 1346.
01 Catharina, de moeder van het verzet
Vak E, 1346
Kort na de dood van Catharina wordt het dorp waar ze woont, bevrijd door Canadese soldaten.
Op de boerderij van Catharina komt vaak een verzetsgroep bij elkaar. Ze maken valse persoonsbewijzen, een soort nep-paspoorten. Ook overvallen ze het postkantoor om aan voedselbonnen te komen. Daarmee kunnen ze eten halen voor onderduikers.
Als de oorlog voorbij is, komen Duitse soldaten naar de boerderij. Om een jas te halen, zeggen ze. Catharina en de andere mensen die thuis zijn, gaan snel naar binnen. De soldaten zijn niet te vertrouwen. Ze zijn boos dat ze de oorlog verloren hebben. Uit boosheid schieten ze op de deur van de boerderij. Catharina staat achter de deur en wordt geraakt door een kogel. Dit overleeft ze niet.
De nummers bij de graven helpen je het goede graf te vinden maar let op, ze lopen niet altijd zoals je verwacht.
!!!
1. Catharina is getrouwd, zij heeft dus een dubbele naam. Schrijf haar volledige achternaam op de antwoordkaart.
Ga nu op zoek naar stenen met daarop ‘Onbekende Nederlander’. Op sommige stenen staat wel een naam. Zoek in vak E naar het nummer 1215.
02 Zijn naam is Gerard
Vak E, 1215
Gerard verzet zich tegen de Duitse bezetter. Hij heeft een wapen en brengt de verboden krant ‘Vrij Nederland’ rond. Die krant is belangrijk. Er staan dingen in waarvan de Duitse bezetter niet wil dat mensen het weten. Helaas wordt Gerard opgepakt. In de duinen, bij de Waalsdorpervlakte in Den Haag, wordt hij doodgeschoten en begraven.
Als het lichaam van Gerard na de oorlog wordt gevonden, weet niemand wie hij is. Op zijn steen staat ‘Onbekende Nederlander’. In 2009 wordt DNA afgenomen van de dochter van Gerard. Dat blijkt hetzelfde te zijn als dat van het onbekende slachtoffer, dat moet dus Gerard zijn. Sindsdien heeft Gerard een steen met zijn eigen naam erop.
Heb jij weleens vangehoord DNA?
Elk mens heeft DNA. DNA bevat unieke informatie die bepaalt hoe jij eruitziet. Je DNA lijkt heel veel op dat van je vader en moeder, waardoor je aan je DNA kunt zien dat je familie van elkaar bent.
2. Met zijn voornaam kreeg Gerard ook zijn achternaam terug. Schrijf zijn achternaam op de antwoordkaart.
Er liggen niet alleen volwassenen op het ereveld maar ook kinderen. Ga op zoek naar
grafnummer 1208.
03 Johnny kan niet ontsnappen
Vak E, 1208
Johnny is zes jaar. Omdat hij Joods is, duikt hij met zijn ouders en zusje onder. Als hun onderduikplek wordt ontdekt, probeert iedereen te vluchten. De meeste mensen lukt dat, maar Johnny niet. Zijn vader kan ontsnappen, maar hoort Johnny heel hard schreeuwen en gaat terug. Dan worden ze allebei gevangen genomen en op de plek waar ze zijn ontdekt doodgeschoten. Johnny en zijn vader liggen hier naast elkaar begraven.
Zo zag de onderduikplek van Johnny eruit. Een zelfgebouwd huis, verstopt in het bos. Ze noemen het ook wel ‘het Verscholen Dorp’. Je kunt deze plek zelf bezoeken in Vierhouten, niet ver van Loenen.
3. Vul de achternaam van Johnny in op de antwoordkaart.
Op de stenen van Johnny en zijn vader staan Hebreeuwse letters. Het zijn de letters T.N.Ts.B.H. Ze vormen de afkorting van een wens. De nabestaanden wensen de ziel van de overledenen een eeuwig leven toe. Deze afkorting vind je op veel grafstenen van Joodse mensen.
Wat wens jij Johnny?
Loop
een klein stukje door en volg het pad langs de rand van het ereveld tot je bij een bankje komt. Je bent nog steeds in vak E. Zoek hier naar graf 808.
04 Beene is agent
Vak E, 808
Beene is politieagent in Rotterdam. Hij doet dat met veel plezier. Op 10 mei 1940 ziet hij hoe Duitse soldaten uit rubberbootjes op de kade klimmen. ‘Dat gaat zomaar niet’, denkt Beene en hij wil de soldaten arresteren. Van een afstand wordt met een mitrailleur geschoten. Beene wordt geraakt en overlijdt.
In 1940 weten mensen niet goed wat oorlog is. Op 10 mei gaan ze dus gewoon aan het werk en naar school. Tot ze merken dat het gevaarlijk is op straat. Voor Beene is dat helaas te laat.
In Rotterdam stoppen de gevechten als Nederland zich overgeeft. Weet jij wat er daarvoor in Rotterdam gebeurd is? Er was…
Een zware storm | Een bombardement | Een overstroming Omcirkel het juiste antwoord.
4. Heb je het graf van Beene gevonden? Vul dan zijn achternaam in op de antwoordkaart.
Volg het pad verder langs de rand van het ereveld en ga op zoek naar graf 1049.
05 Maria vlucht uit Breda
Vak E, 1049
Maria is de oudste van het gezin. Ze heeft drie broertjes en een zusje. Zij wonen in Breda. Als de oorlog uitbreekt, is de burgemeester bang dat er in de stad gevochten gaat worden. Net als 50.000 andere mensen uit Breda vluchten Maria en haar familie naar België. In het stadje Sint-Niklaas worden ze opgevangen in een meisjesschool. Helaas zijn ze er niet veilig, want de school wordt gebombardeerd. Maria, haar vader, broertjes en zusje komen hierbij om het leven.
5. Heb je het graf van Maria en haar familieleden gevonden?
Vul hun achternaam in op de antwoordkaart.
Bij het bombardement komen tientallen Belgen en 51 vluchtelingen uit Breda om. Het zijn vaak hele gezinnen. Als je langs de graven loopt, zie je daarom meerdere keren dezelfde achternaam.
Hoe oud is Maria geworden?
Loop naar het kleine kerkje midden op het ereveld. Kijk voor de route op de kaart. Zoek binnen naar een kast met boeken.
06 Claartje wil helpenpatiënten
Gedenkboek 4
Dit is de kapel. Hier kwamen mensen vroeger bij elkaar, voordat de slachtoffers op het ereveld begraven werden.
Claartje is een Joodse verpleegster in een verzorgingshuis met Joodse patiënten. Op een dag moeten al die mensen naar een concentratiekamp. Claartje vindt dit verschrikkelijk. Ze wil de mensen helpen, maar dat mag van de Duitse soldaten niet. Later moet ook Claartje via Kamp Westerbork naar een concentratiekamp in Duitsland. Daar is ze vermoord.
6. Omdat Claartje geen graf heeft, hebben we de achternaam alvast voor je ingevuld op de antwoordkaart.
In 42 gedenkboeken staan 130.000 namen van mensen die geen graf hebben. Elke dag slaat de beheerder van het ereveld een bladzijde om. Zo kunnen we ook aan deze slachtoffers denken.
Ga naar de andere kant van het ereveld. Loop de kapel uit en ga rechtsaf.
Loop rechtdoor over het pad en ga aan het einde rechtsaf. Zoek grafnummer 841.
07 Timo zet zich in voor vrede en veiligheid
Vak A, 841
Timo is 19 jaar en komt uit Amsterdam. Hij houdt van voetbal en heeft veel vrienden. Hij zit in het leger en wordt uitgezonden naar Afghanistan. Als soldaat helpt hij daar mee aan vrede en veiligheid.
Op 15 juni 2007 is Timo op patrouille. In pantservoertuigen rijden ze rond in de omgeving van het Nederlandse kamp. Dan ontploft bij het voertuig van Timo een bom. Een zelfmoordterrorist heeft zijn eigen auto laten ontploffen. Timo raakt zwaargewond en overlijdt.
Op Timo’s graf staat Vredesmacht Afghanistan. Weet jij wat een vredesmacht is?
7. Heb je het graf van Timo gevonden?
Vul zijn achternaam in op de antwoordkaart.
Je bent nu klaar!
De graven van de slachtoffers op Nationaal Ereveld Loenen blijven altijd bewaard. Dat noemen ze ‘eeuwige grafrust’. Zo kunnen na jullie, nog heel veel mensen de graven bezoeken en de verhalen leren kennen.
oorlogsgravenstichting.nl
Hier vind je de antwoorden op de vragen in het boekje: 04 Een bombardement 05 15 jaar 07 Een vredesmacht bestaat uit militairen die in een oorlogsgebied ervoor zorgen dat mensen veilig zijn, kinderen naar school kunnen en er genoeg te eten is. Timo heeft zich ingezet voor de mensen in Afghanistan.
Nationaal Ereveld Loenen - Groenendaalseweg 64, 7371 EZ Loenen.
Antwoordkaart
5.
6. Van Aals
7.
En vergeet je eigen naam en gegevens niet in te vullen!
Heb jij van alle slachtoffers de achternaam gevonden en hieronder ingevuld? Scheur dan de antwoordkaart los en stop deze in de antwoordbox in het informatiecentrum bij de ingang. Heb je alle achternamen goed, dan maak je kans op een kinderboek! Elke drie maanden verloten we een boek. Naam Straat
Postcode/plaats
E-mail
1.
2.
3. 4.
Mogen we je nog iets vragen?
Was de route duidelijk? Ja/Nee
Waren de vragen duidelijk? Ja/Nee
Heb je nog tips voor deze speurtocht?
Vul die dan hieronder in:
