maandblad, verschijnt niet in januari en in augustus - jaargang 45 nr. 7
magazine september 2012
7
“Soms mogen ze alles van me hebben� blz. 18
16 Back to Ski 24 Golden Sixties in Luik 38 Onthaalmoeders en -vaders
en e n i W endje weekitche in B blz. 50
okramagazine september 2012
Willem Vermandere:
1
Afgiftekantoor Aarschot - Erkenningsnummer P106333 Tijdschriften - Toelating gesloten verpakking - Antwerpen X - BC 1145
okra.be
SKM zet de schaar
in zijn prijzen
-30% op de volledige damescollectie van 01/09/’12 tem 30/09/’12 Korting verrekend aan de kassa en niet cumuleerbaar met andere voordelen.
MEESTER-KLEERMAKER SINDS 1870
A12 • BOOMSESTEENWEG 35 2630 AARTSELAAR • WWW.SKM.BE
De sportzomer van 2012 eindigt met de Paralympics in Londen. Andersvalide topsporters nemen het daar tegen elkaar op. Discuswerper Gino De Keersmaeker behoort tot de wereldtop en is kanshebber voor een medaille. Hij doet al voor de zesde keer mee.
Mijn mooiste reizen Mijn dochter Sydney In 2006 is mijn dochter geboren. Ik wilde graag een naam die naar mijn sport verwees. Olympia vonden we er nu zelf wel wat over. En op de Paralympics van Sydney haalde ik een zilveren medaille. Mijn vriendin was meteen akkoord. Mijn familie moet me zo vaak missen. Mijn dochter begint nu te beseffen dat papa veel weg is. Maar ze weet ook, papa brengt altijd een cadeautje mee. Eenzaam voel ik me nooit. Trainen doe je ook nooit alleen. Ik heb twee trainers: Tony Duchateau en Rudy Morjean. Als de prestaties tegenvallen, zoals op de Paralympics van Peking, dan wijt ik dat alleen aan mezelf. Een ploegsport zou me minder liggen, ik wil alles zelf in de hand houden.
deed ik toch. De ochtend van de wedstrijd trok ik meteen de sportprothese aan. Sporten is gezond, maar topsport is dat niet. Niet elke beslissing die je neemt is even verstandig. Maar ik had het er voor over. Ik werd wereldkampioen, maar mijn stomp was daarna een grote bloeduitstorting.
Afspraak op 2 september Dan gooi ik op de Paralympics in Londen. Het moment waar ik al vier jaar naar toe leef. Nee, ik ga de stad niet bezoeken. Voor de wedstrijd ben ik zo gefocust op mijn
3
dedrie
prestatie en daarna ga ik naar de anderen van de Belgische delegatie om te supporteren. We zijn daar als team. Wat fijn is, is dat de Paralympics deze keer bij manier van spreken in mijn hof zijn. Geen problemen met jetlag of aanpassingen. En mijn familie en vrienden kunnen makkelijk langs komen om te supporteren. Er is voor mij een voor-Londen en een na-Londen. Ik denk nog niet veel aan de na-Londen. Wat wel vaststaat: na Londen plan ik een reis met mijn vriendin en dochter. Katrien Vandeveegaete
Toen ik veertien was, sloot ik me aan bij een atletiekclub om lange afstanden te lopen. Maar ik heb daar niet de juiste lichaamsbouw voor en ik stapte snel over naar kogelstoten en discuswerpen. Op mijn 21 stortte mijn wereld in: ik kreeg een ongeval en mijn been moest geamputeerd worden. Na veertien dagen oefende ik al terug in discuswerpen in de tuin van het ziekenhuis, mijn vader hield me vast. De sport trok me er door. Enkele jaren later had ik een zware stompontsteking. Van de dokter mocht ik niet meedoen met het wereldkampioenschap. Maar dat
okramagazine september 2012
Wereldkampioen in Burmingham
3
inhoud
42
okramagazine september 2012
6 OKRA-ZINGEVING
34 INFO
8 STANDPUNT
36 DE KEUZE VAN LIESBET WALCKIERS
Manu Van Hecke abt Westvleteren
Het leven zoals het is… OKRA
Tegemoetkoming hulp aan bejaarden
De esdoornlente
10 OKRA-ZORGRECHT
38 RELATIES
12 OKRA-academie
40 Uitjes
16 OKRA-SPORT
42 Menu
Alzheimerliga
Back to Ski
18 OVER WAT TELT
Onthaalmoeders en -vaders
Genieten van Kempense geitenkaas
Willem Vermandere: “Soms mogen ze alles van me hebben.”
46 UIT
22 BOEKEN
50 KRUISWOORDRAADSEL
24 TENTOONSTELLING
52 SPEEL EN WIN
26 GEDICHT
53 LEDENVOORDEEL
Golden Sixties in Luik
28 PODIUM
Wat brengt het najaar?
30 GROEN
September. Duik je tuin in!
32 GEZONDHEID
Thuis blijven wonen
OKRA-magazine Ledenmagazine van de grootste beweging voor 55+. OKRA, trefpunt 55+: Open, Kristelijk, Respectvol en Actief. Je ledenmagazine zit boordevol OKRA-leven, niet te missen info, lifestyle, cultuur, ontspanning, ledenvoordelen… Vertel wat je ervan vindt aan Chris Van Riet 02 246 44 37, chris.vanriet@okra.be.
Bitche, van oorlogswaanzin tot verfijnd kristal
29 winnaars
24 6
Graag zien is kleiner worden
Manu Van Hecke is abt van Westvleteren. Ondanks de afzondering, worstelt ook hij met pijn en verdriet. Een openhartig gesprek over liefde en het leven.
38 Relatie Na drie innige maanden samen nemen moeders en vaders een beetje afscheid van hun pasgeboren baby en gaan weer aan het werk. Onthaalmoeders en-vaders nemen hun taak dan over.
28 Podium Overstelpt. Zo kan je de redactie in deze tijd van het jaar omschrijven: stapels brochures verwerken we, en deze keer lieten we ons helpen door Eveline Coussens om een maken. Ontdek wat er te gebeuren staat dit najaar!
Pas ontloken bloemen laten zich goed in boeketten en bloemstukken verwerken. Je kan er ruim een week van genieten.
30 okramagazine maart 2011
prikkelende keuze uit het enorme aanbod aan cultuur te
okra.be
5
OKRA-ZINGEVING
De abdij van Westvleteren is een bijzondere plek van rust, bezinning en stilte. Die stilte valt ook als broeder Manu Van Hecke - vader abt voor zijn medebroeders - terugkijkt op de bouw van de nieuwe abdij. Broeder Manu is ontroerd, tranen verlammen zijn stem want het waren vijf loodzware jaren. Maar stilte geeft ook kracht. “Dat ervaar ik elke dag tussen 3.30 en 7.00 uur, als ik tijdens het stil gebed worstel met mezelf, mijn geluk en mijn pijn.”
Graag zien is kleiner worden okramagazine september 2012
“Het echte leven heeft met authenticiteit te maken. Wie in afzondering leeft, is daar gevoeliger voor. Als ik op de trein zit, zie ik iedereen apart bezig: elk met zijn gsm of smartphone, elk met zijn problemen. Dat doet me pijn want echt contact is er niet.”
6
Broeder Manu, vader abt “Mijn hart bracht me in Westvleteren. Iemand (met hoofdletter) pakte me vast, koos me. Ik stribbelde tegen. Maar daarna koos ik - in alle vrijheid - om in te treden (1981) en mijn geloften (1987) af te leggen. Ik ben abt sinds 1996. Mijn medebroeders noemen me vader abt, ik ben vader door broer en zoon te worden. Ik voel me eerder een van de broeders dan abt.”
“We leven hier met 21 monniken samen. We kozen elkaar niet, zoals je in het leven een partner en je vrienden kiest. Ik ervoer dat ik niet tot liefde in staat was. Mensen die je sympathiek vindt, zoek je op. Anderen probeer je te mijden. Liefhebben binnen een kloostergemeenschap is iedereen graag zien. Elk met zijn mening, overtuiging, karakter. Mijn medebroeders graag zien kon ik niet uit mezelf. Maar ik vond een grote kracht in het Evangelie van Jezus Christus. Ik kon mezelf overwinnen. Hij doet het in mij. Gevoelens kan je niet bevelen, maar aan de liefde kan je werken.”
Een nest van vergeving “Wat ik in het klooster geleerd heb, had ik thuis ook gezien in de relatie tussen mijn vader en moeder. Als er een conflict was, volgde moeder uiteindelijk mijn vader. Als kind kwamen wij dan in opstand, maar moeder zocht naar wat leefbaar was. Echt beminnen, is kunnen vergeven. Vergeving biedt een surplus. Je kan een conflict proberen uitpraten maar wat overblijft, moet je loslaten. De spons erover.”
Stilte laadt de batterijen op “Hier mogen we stil worden, dat is een grote luxe. De ochtendlijke stilte is het belangrijkst voor mij. Tussen 3.30 en 5.00 uur hebben
we gebed, psalmen, stil gebed en studie. Ik voel me soms plat, mis alle energie. Maar in de stilte laad ik mijn batterijen op. Tijdens het bouwen van de abdij waren er veel discussies: dat vreet aan een mens. Maar in de stilte van het ochtendgebed, in de ontmoeting met Christus, kreeg ik het warm en stroomde het leven in mij. Zonder dat gebed, hou je niet vol.”
Als het niet meer gaat “Een broeder die bij me aanklopt met twijfels, neem ik erg au sérieux. Ik luister. Soms komt er licht in de duisternis, soms niet. Onlangs is er een broeder weggegaan. We hebben onze weg, en ofwel ga je die ofwel niet. Soms is er onvrede om een relatie, soms om iets anders. Ik luister goed, probeer klaar te zien, op zoek naar een oplossing. Kiest iemand ervoor om de gemeenschap te verlaten, dan kan je hem niet dwingen te blijven. Een broeder vroeg: ‘Laat me los in mijn keuze, maar wijs me niet af.’ Ook dat is liefde.”
Leven na de dood “Sterven is altijd iets bijzonders. Dan waken we, als bij een familielid. En als de broeder overleden is, wassen we hem en leggen we hem af. Onze ziekenbroeders doen fantastisch werk. De laatste broeder die stierf, verbleef in een verzorgingstehuis. Elke middag ging er een broeder heen om hem eten te geven. Hoe ik tegen de dood aan-
“Ik lijd ook, zie soms echt af. Er is zoveel dat ik een plaats moet geven. Maar ik ben hier doodgraag, dit is mijn plek.”
kijk? Dat is een moeilijke vraag. Wij hebben een relatie met Christus. In mijn zijn stopt een relatie niet na de dood. Mijn vader stierf 20 jaar geleden, maar voor mijn moeder is hij niet weg. De relatie is er nog, soms sterker dan tevoren. In die zin geloof ik in het eeuwig leven, in de verrijzenis.” “Gisteren kwam hier een jonge Oegandees, ik bood hem een koffie aan. Zijn verhaal was er één van fundamentele eenzaamheid, en hij kon het nergens kwijt – behalve hier. Er zijn veel mensen die in zichzelf gekeerd zijn, die hun problemen opkroppen. Onlangs ontmoette ik een jonge boer met een onvoorstelbaar hoge schuldenlast. Zijn trots en zijn relatie met zijn vrouw lieten niet toe dat hij hulp zocht. Als ik zie dat een broeder het moeilijk heeft, spreek ik hem aan. Ook als hij zegt dat er niets scheelt en ik niet bij hem binnen geraak. Wij zijn er om te luisteren.”
Geluk “Ik ben hier doodgraag. Dit is mijn plek, ik ben gelukkig. Maar ik lijd ook, zie soms echt af. Ik ben een mens met verlangens en pijn. Het kruis is me niet vreemd. Er is zoveel dat ik een plaats moet geven, waar ik mee worstel. Ik hou van het Evangelie over de zaligsprekingen, vooral in die paradoxen. Zalig zij die wenen… zij zullen getroost worden. Graag zien is kleiner worden: van mijn medebroeders ontvang ik oneindig veel meer dan ik kan geven. Ik heb de luxe altijd te mogen zoeken. Zelf kan ik bij iemand van buiten de abdij terecht. Iemand met een heel groot oor. Een gesprek met hem duurt altijd exact één uur. Ik aarzel dan om mijn fouten te zeggen. Maar hij luistert, en dat helpt me enorm.” Tekst Dominique Coopman Foto Violet Corbett Brock
okramagazine september 2012
Je medebroeders graag zien
7
STANDPUNT
Het leven zoals het is… OKRA Ook al van die mooie ervaringen meegemaakt in OKRA? Dingen die aan je lijf blijven kleven? Herinneringen die je wilt vasthouden en koesteren?
Zoals die ontroerende getuigenis na een gesprek over afscheid nemen van het leven. Of de tranen van een fietser toen hij, bij aankomst in Lourdes, tussen de begeesterende massa zijn echtgenote zag. De hartelijke babbel na een fietstocht, het gezellig nakeuvelen over dingen die ons nauw aan het hart liggen. De buur van enkele huizen verder, die mij over de streep heeft getrokken om naar een OKRA-bijeenkomst te komen – ik had het eerder moeten doen. Die hartverwarmende boodschap van medeleven en vooral dat bezoek toen ik enkele weken in het ziekenhuis lag. De overtuigende, gefundeerde argumenten om over te stappen naar een goedkopere en duurzamere energieleverancier. Dat alles is dagelijkse kost bij OKRA: inspireren en geïnspireerd worden, helpen en geholpen worden, vriendschap geven maar ook krijgen.
Het verschil tussen zeggen en doen
okramagazine september 2012
OKRA biedt kansen om te ontmoeten, bij te leren, te creëren, te
8
bezinnen. Dankzij honderdduizenden leden en duizenden bestuursleden is OKRA een bloeiende en krachtige vereniging. Dat moet ze in de toekomst ook blijven.
Inspireer, schets de mogelijkheden en kansen die OKRA jou heeft gegeven en maak zoveel mogelijk mensen warm om ook lid te worden.
Maar het is er niet gemakkelijker op geworden. Praten over het belang van het middenveld en het sociaal-cultureel verenigingsleven is één zaak. Acties ondernemen om het alle kansen te geven, een heel andere. Vanuit heel wat beleidsterreinen neemt de administratieve druk toe. Vormingswerkers worden ‘administrateurs’ en vrijwilligers dreigen af te haken omdat zij zich in die mallemolen niet betrokken willen voelen. Geheel terecht.
Doe je mee? Je bewijst er OKRA een schitterende dienst mee en voor het kandidaat-lid open je een nieuwe wereld waaraan hij/zij veel deugd zal beleven. Je weet hoe het gaat… Geluk is het enige wat vermeerdert als je het deelt. Dank je wel!
Deel je geluk OKRA moet een warme vereniging zijn waarin iedereen actief kan participeren vanuit de gedragen OKRA-doelstellingen en een diep respect voor elkaar. Wij zijn er zeker van dat jij - als lid van die mooie vereniging- je ook zo voelt. We nodigen je daarom persoonlijk uit om jouw eigen ervaringen in OKRA te delen met anderen.
Niet iedereen kan volwaardig deelnemen aan het sociale leven omdat daar het geld voor ontbreekt. Daarom doet OKRA mee aan de betoging op zondag 30 september. Initiatiefnemers zijn de vakbonden, ziekenfondsen en nog enkele andere (armoede)organisaties. Afspraak: zondag 30 september van 14 tot 16 uur op het Poelaertplein in Brussel (ongeveer 1 km van centraal station, of metro Louiza).
Jan Vandecasteele Algemeen secretaris OKRA
Leef niet langer als in een luchtbel
Beter horen is beter leven. Praat erover. Ontsnap uit uw isolement dankzij Amplifon, de absolute wereldleider in hooroplossingen. HOORTEST Bij Amplifon wordt u gegarandeerd begeleid door gekwalificeerde audiologen die u de meest geavanceerde hoortoestellen en accessoires voorstellen. Wij beschikken over gespecialiseerde ervaring, expertise en excellentie. VOOR HET DICHTSTBIJZIJNDE AMPLIFON HOORCENTRUM:
0800 94 229 of www.amplifon.be
okramagazine september 2012
GRATIS
9
OKRA-ZORGRECHT
Leven met
dementie
okramagazine september 2012
“Ook met dementie kan je leven nog kwaliteit hebben.” Dat zegt Hilde Lamers, directeur van de Vlaamse Alzheimerliga. “Wanneer de omgeving op een gepaste manier omgaat met dementie, vallen al flink wat problemen weg.”
10
Hoe herken je dementie? “Dementie kenmerkt zich vooral door geestelijke achteruitgang en door gedragsveranderingen. Het is een proces van loslaten: geleidelijk aan geraakt de dementerende bepaalde – overwegend verstandelijke - vermogens kwijt. Het is een proces van verlies: verlies van denken en doen, van persoonlijkheid, van herinneringen die men samen heeft beleefd… Naasten merken dat de persoon met dementie steeds meer moeite krijgt met zaken die hem vertrouwd zijn. Activiteiten die hij of zij anders goed kon, verlopen nu moeizaam. Zowel de omgeving als de dementerende zelf krijgen een niet-pluis-gevoel, een onbehaaglijk gevoel dat vaak gepaard gaat met onrust of angst over wat er aan de hand is. De persoon met dementie voerde altijd de administratieve taken uit in het gezin maar plots lukt dat niet
meer. Of hij/zij rijdt met de auto compleet verkeerd naar een zeer bekende bestemming. Ook klassiek is dat hij/zij lang probeert de schijn hoog te houden, maar op een gegeven moment doorziet de omgeving het omdat de dementerende van alles lijstjes maakt, ook van de dagen van de week of van evidente handelingen.” Hoe reageer je het best? “Confronteer de persoon met wat je opmerkt, zonder te overdonderen of te liegen. En stimuleer de persoon naar de dokter te gaan. Soms vertoont iemand de symptomen van dementie terwijl deze te wijten zijn aan medicatie of ziekte. Eens de diagnose gesteld is, weet je als familielid of naaste wat je mag verwachten. ′Hij doet dit om mij te pesten′, hoor je soms van een partner. Wanneer je echter weet dat het dementie is, dan kan
je dit gedrag kaderen. Dat geeft een bepaalde vorm van troost of begrip. Het dementieprobleem verandert niet, maar jij weet dat het niet is om je te pesten.” Ook jonge mensen hebben te maken met dementie. Zijn de symptomen daar hetzelfde? “In België lijden zo’n 3000 tot 11 000 mensen tussen 45 en 65 jaar aan dementie. Dementie op jongere leeftijd begint vaak met gedragsveranderingen maar er wordt niet zo snel aan jongdementie gedacht. Eerst zoekt men naar psychische factoren om de gedragsveranderingen te verklaren. Daardoor krijgen jonge mensen met dementie vaak eerst een foute diagnose. Ze worden neerslachtig, depressief, agressief ook. Ze functioneren niet meer op het werk en gedragen zich anders dan voorheen. Burn-out, krijgen ze dikwijls te horen.” De gevolgen voor jonge mensen zijn dramatischer? “Je voelt zelf dat je het niet meer kan waarmaken op het werk of in je
ADVERTENTIE
gezin. Je voelt verlies, waar ga je met dit gevoel naartoe? Vaak werk je de frustraties thuis weg, zo krijg je niet zelden agressief gedrag. Je thuisomgeving heeft er last van, veel ruzies en conflicten zijn hier het gevolg van. De steun van de familie kan daardoor verdwijnen en je voelt dat alles je aan het ontglippen is. Een goede en tijdige diagnose doet al veel. Daar genees of voorkom je dementie niet mee, maar je kan hierdoor wel een mogelijke afbreuk van het familiale leven voorkomen.”
En wat nog? “Tracht op en met je gevoel te werken. Raak mensen aan als woorden niet meer volstaan. Stimuleer hen zo lang mogelijk hun hobby’s te beoefenen. Ook muziek of dieren kunnen wonderen doen. Iemand die al een hele tijd petanquet met OKRA, kan ook met dementie daar nog iets aan hebben: door nog eens in groep te zijn, door de ballen eens vast te houden, door ze te gooien. De anderen hoeven hun spel niet te veranderen of te onderbreken, maar met wat creativiteit kan je de mensen met dementie toch een fijne namiddag bezorgen.”
Wat doet de Vlaamse Alzheimer Liga? De Vlaamse Alzheimer Liga is er voor personen met dementie, mantelzorgers en familie. We sensibiliseren, stimuleren sociale initiatieven, ondersteunen, doen aan belangenbehartiging… We doen dat onder andere via de oprichting en ondersteuning van familiegroepen, lotgenotencontact en informatie op maat van mensen.
Op 15 september organiseren we in Brugge een happening rond de Werelddag Dementie. Op deze dag is iedereen welkom en zeker de personen met dementie en hun mantelzorgers. Zo zal er een grote wandeltocht zijn met kunstwerken van kunstenaars die hun visie op dementie geven.” Tekst Katrien Vandeveegaete Foto Thomas Legrève
OKRA-ZORGRECHT organiseert ■ Wonen in een woonzorgcentrum, wat je best weet. 10 september om 14.00 uur in Woonzorgcentrum Hof Ter Engelen, Polderstraat 4-6, Lokeren. ■ Antwoorden op financiële bekommernissen. 29 oktober om 14.00 uur in Den Hof, H. Heymanplein, Sint-Niklaas. ■ Waardig levenseinde. 26 november om 14.00 uur in Woonzorgcentrum Sint-Antonius, Rootjensweg 77, Grembergen.
okramagazine september 2012
Hoe kan je kwaliteit van leven voor mensen met dementie verzorgen? “Het belangrijkste voor goede zorg is weten hoe er mee om te gaan. Respecteer mensen met beperkingen, dus ook personen met dementie. Betuttel niet en vermijd verkleinwoorden. Sluit mensen met dementie niet op, laat hun sociaal leven niet afkalven. Door de stad mogen ook mensen met dementie wandelen. Ook voor de mantelzorger is dit sociaal leven belangrijk. Want zonder riskeer je in een isolement te geraken, en mis je kansen om je batterijen op te laden. Op bezoek gaan bij personen met dementie, ook al herkennen ze je niet, blijft zeer belangrijk.”
11
OKRA-ACADEMIE
OKRA-academie, steeds een stapje verder OKRA-academie, da’s altijd weer bijleren. Om te weten wat er gaande is in de wereld vandaag, om mee te zijn met de nieuwste ontwikkelingen, maar ook om een eeuwenoude cultuur te ontdekken. Alle OKRA-academie activiteiten hebben dit gemeen: ze zijn breed toegankelijk en op maat van het OKRA-publiek. Spreek af met vrienden uit je buurt, samen is zoveel prettiger. Laat je verrassen door de waaier aan thema’s. Hier vind je een greep uit het aanbod. Voor meer info kan je een kijkje nemen op de website of de brochure aanvragen bij het regiosecretariaat in je buurt. De adressen vind je op blz. 54.
okramagazine september 2012
OKRA Oost-Brabant
12
OKRA ANTWERPEN
Trio Cassiman
Haven vol smaak
Vijftig jaar na hun debuut weerklinkt opnieuw de meerstemmigheid van Guido, Emmy en JeanJacques - het Trio Cassiman. In 2008 maakte het trio een opmerkelijke comeback op het Folkfestival in Gent. Daardoor kregen ze de smaak van het zingen weer te pakken en werkten meteen aan een repertoire van oude en nieuwe liederen.
Tijdens deze trip maak je op het terrein kennis met de import, opslag en distributie van ingrediënten en etenswaren (o.a. fruit, koffie, cacao, kruiden). Ook in het Havencentrum zelf is er heel wat te zien. Er is een uitgebreide en interactieve tentoonstelling waar alle facetten van de haven aan bod komen. De bus vertrekt om 8.00 uur op de Grote Markt van Boom. Onthaal in het Havencentrum met koffie/thee. ‘s Middags een lunch, met koffie/thee. Geleide bezoeken en na afloop ook een bezoek aan Lillo dorp.
■ Dinsdag 23 april 2013 14.00 uur Feestzaal CM, Platte-Lostraat 541, 3010 Kessel-lo
Prijs per persoon: 33 euro (drinkgeld chauffeur inbegrepen). ‘Haven vol smaak’ is niet inbegrepen in het OKRA-academie abonnement. Het aantal deelnemers is beperkt tot 48. Inschrijving via het OKRAregiosecretariaat, Nationalestraat 111 – 2000 Antwerpen, via telefoon op 03 220 12 80 of via e-mail op okra.antwerpen@scarlet.be.
OKRA KEMPEN
Een rondleiding door Turnhout en de geschiedenis ervan
OKRA ANTWERPEN
Uitgewist: een monoloog over Alzheimer en dementie Jaren geleden kreeg Pol Goossen een dagboek aangereikt van een man wiens vrouw leed aan de ziekte van Alzheimer. Hij gebruikte het dagboek als humus om er een aangrijpende en ontroerende theatervoorstelling over te maken. Pol Goossen speelt geen theaterrol maar leest zijn verhaal voor. Na de monoloog wandelt Werner Vandeneynden door dementie en legt hij de impact, de oorzaak en de gevolgen van dementie uit. De spreker geeft in begrijpbare taal inzicht in dementie. ■ Maandag 28 januari 2013 Onthaal om 13.30 uur Aanvang om 14.00 uur Vergadercentrum De Stroming Auditorium, Nationalestraat 111 2000 Antwerpen
OKRA BRUGGE
De Amerikaanse verkiezingen ontsluierd door prof. Bart Kerremans Op 6 november weten we wie in Amerika de nieuwe president wordt. Huidig democratisch president Obama zal het opnemen tegen de republikeinse kandidaat Romney. Komt er een nieuwe wenteling in de Amerikaanse politiek? ■ Maandag 22 oktober 14.30 uur Hof van Watervliet, Oude burg 27, Brugge 5 euro voor OKRA-leden, 9 euro voor niet-leden.
■ dinsdag 16 oktober 2012 Aanvang om 14.00 uur
Hoe komt de terugbetaling van geneesmiddelen tot stand? Luc Hutsebaut - apotheker en lid van de medische directie van CM Waarom worden sommige geneesmiddelen wel en andere niet terugbetaald? Welke beperkingen worden opgelegd en wie betaalt wat? Welke problemen doen zich voor bij polymedicatie?
Film: Tot altijd We leren vier vrienden kennen, als geëngageerde jonge twintigers in de jaren ‘80, tijdens de strijd tegen de kernraketten. Thomas en Mario zijn beste maten, maar voelen zich allebei sterk aangetrokken tot Lynn, een vlotte meid. Speck is de plezantste van het viertal. Maar dan komt het echte leven. Thomas wordt dokter, Speck filosoof en Lynn verdwijnt uit het zicht. Mario blijft de strijdlustige man, met plannen voor een loopbaan in de politiek. Tot hij verneemt dat hij MS heeft. Dat confronteert hem opnieuw met Thomas. ■ Donderdag 15 november 2012 om 15.00 uur Cultuurcentrum Ter Vesten, Gravenplein 2, 9120 Beveren. 14.30 uur: inleiding door Jean-Paul Vermassen, algemeen pastor van OKRA.
■ dinsdag 13 november 2012 Aanvang om 14.00 uur
Omgaan met verlies en verdriet Prof. Dr. Manu Keirse Verdriet en verlies staan steeds om de hoek in ieders leven. Professor Manu Keirse luisterde meer dan 30 jaar naar mensen in verdriet en reikt vanuit deze rijke ervaring suggesties aan die helpen om verdriet te overleven. Ook de omgeving van rouwenden krijgt tips om hen beter te begrijpen en tot steun te zijn. ■ donderdag 6 december 2012 om 14.00 uur Alle voordrachten vinden plaats in Sint-Pietershoek, Schoolstraat 1 te Turnhout. 4 euro voor OKRA-leden, 6 euro voor niet-leden.
OKRA MIDDEN-VLAANDEREN
Amor y Odio Amor y Odio is een adembenemende voorstelling met Spaanse liederen van Manuel De Falla en Enrique Granados, boordevol passie en romantiek. Sopraan Annelies Buyssens bezingt de liefde doorleefd, begeleid door het kleurrijk pianospel van Jozefien Van Parys. De vurige flamencodans van La Liz en de wervelende gitaarklanken van Emre El Turco zetten de emoties extra kracht bij en doen de atmosfeer zinderen. ■ 19 oktober 2012 om 20.00 uur Sint-Laurentiuskerk van Ename Voor meer informatie of reservatie (vanaf 01/09): OKRA-academie Midden-Vlaanderen, Ingrid Vande Weghe – 09 269 32 17 academie.mvl@okra.be 10 euro voor OKRA-leden, 12 euro voor niet-leden.
→
okramagazine september 2012
■ Vrijdag 5 oktober 2012
Sam Van Clemen heeft een passie voor geschiedenis. Hij schreef verschillende boeken, onder meer over Turnhout. Sinds 2002 is hij werkzaam als historicus en archivaris. Een rondleiding door de stad en de geschiedenis ervan aan de hand van oude foto’s en afbeeldingen.
OKRA WAAS EN DENDER
13
OKRA-ACADEMIE OKRA ROESELARE
OKRA LIMBURG
Over heksen en heiligen
Als liefde zoveel jaar kan duren
door Odette Biets Heksen en heiligen, wat hebben ze ons geleerd? Waarom waren heksen bijna altijd vrouwen en bekenden ze feiten zonder ze gepleegd te hebben? ■ Maandag 3 december 2012 van 19.00 tot 21.30 uur Volksmacht, Luikersteenweg 7, 3800 Sint Truiden 4 euro voor OKRA-leden, 6 euro voor niet-leden Meer info: Jos Lacroix, 011 68 85 92 of 0477 40 31 57, lastra@pandora.be
Het kind en de muziek Ouders bestempelen bepaalde gaven van hun kind als ‘geniaal’, ook in de muziekwereld. Onbeheerst leidt dat tot verminking van het kind-zijn. Maar doorgedreven aandacht levert soms wel een wonderkind op. ■ Dinsdag 16 oktober van 14.00 tot 17.00 uur Cultuurcentrum zaal 3, Kunstlaan 5, 3500 Hasselt 13 euro OKRA-leden 10 euro voor CM-leden 15 euro voor niet-leden incl. gratis consumptie tijdens de pauze. Meer info: Karel en Roos Driessen, 011 22 75 17.
OKRA IEPER EN KORTRIJK
okramagazine september 2012
Op de getuigenstoel
14
Caroline Van den Berghe Dankzij unieke beelden - gemaakt voor het programma Koppen Justitie - krijg je inzicht in de werking van het gerecht, het plegen van een misdaad en het bepalen van de straf. Wat doet een onderzoeksrechter, hoe gaat de wetsdokter tewerk tijdens een autopsie, hoe verloopt een assisenproces? Tot slot krijg je de visie van crimi-journalisten. Want ook zij blijven niet onberoerd bij zoveel menselijk leed.
Alfons Vansteenwegen Hoe genieten van je relatie na 50? Samen ouder worden en gelukkig zijn, is niet vanzelfsprekend. Een relatie verandert voortdurend. Ook na je vijftigste blijft liefde een uitdaging. ■ Maandag 15 oktober 2012 ■ 12 en 14 maart 2013 telkens om 14.30 uur. Locaties: 12 maart in het CC van Brielen, Brielensestraat 3 te Brielen. 14 maart in het OC d’Iefte, Hoogstraat 122 te Deerlijk. 5 euro voor OKRA-leden, 8 euro voor niet-leden – 25 euro voor een 6-beurtenkaart waarvan de zesde beurt gratis is.
De toekomst van de Christelijke Arbeidersbeweging Jan Renders, gewezen algemeen ACW-voorzitter De Beweging, zo luidt de troetelnaam van het ACW, de koepel van christelijke werknemersorganisaties. Het ACW is een belangrijke speler in het middenveld, tussen individu en beleid. Het zet strategische middelen in voor een rechtvaardigere samenleving. Al meer dan 100 jaar wordt er rekening gehouden met het ACW. Of wordt het verketterd. In de vorige eeuw werkte de beweging mee aan de ontvoogding van de arbeidersklasse. Vandaag legt ze nog steeds haar sociale agenda op de beleidstafel. In hoeverre kan het ACW ook in de toekomst nog wegen op het beleid? ■ 8 en 13 november 2012 telkens om 14.30 uur Locaties: 8 november in CC ’t Spoor, Eilandstraat 6 te Harelbeke. 13 november in het CC van Brielen, Brielensestraat 3 te Brielen. 5 euro voor OKRA-leden, 8 euro voor niet-leden – 25 euro voor een 6-beurtenkaart waarvan de zesde beurt gratis is.
Onze Vlaamse taal is wonderzoet Geschiedenis van het WestVlaams dialect. Veronique De Tier Zodra mensen bewust met elkaar omgingen, gebruikten ze een mondelinge vorm van conversatie. De taal was geboren! Elke streek had een eigen tongval. In het gebied dat nu West-Vlaanderen heet, groeide die taal - net als elders - uit tot een eigen dialect. Maar door oorlogen, volksverhuizingen en externe factoren werd het beïnvloed. Hoe is dat allemaal gegroeid tot wat nu het West-Vlaams is? ■ Maandag 12 november 2012
Kerstmuziek over heel de wereld Ensemble Arto Mundo Muzikale impressie met aangrijpende songs en fantastische melodieën. Arto Mundo is de bezieler van een multicultureel project en brengt een veelzijdig wereldmuziekprogramma in verschillende vormen. In hun repertoire komen stijlen en instrumenten aan bod uit diverse continenten waaronder Indië (sitar, bansoeri), Afrika (kora, ballofoon, duimpiano) en Egypte (Egyptische luit). ■ Maandag 3 december 2012 Alle voorstellingen/lezingen vinden plaats in Zaal Ter Beke, Gitsestraat / Honzebroekstraat in Roeselare (bij de H. Godelievekerk) telkens om 14.15 uur. Onthaal vanaf 13.30 uur. 5 euro voor OKRA-leden, 7 euro voor niet-leden.
OKRA MECHELEN
Cursus Latijnse schrijvers Hoe beleven Romeinse dichters de universele emoties van Liefde en lust en hoe geven ze er vorm aan? Ontdek het in de verzen van Catullus, Horatius en Martialis. Tracht hun teksten te begrijpen en te vertalen en fris je kennis van de grammatica op. ■ 16, 23 en 30 november, 7 en 14 december 2012 om 09.30 uur Olivetenhof, Olivetenvest 32, 2800 Mechelen Prijs: 29 euro voor OKRAleden, 37 euro voor niet-leden. Meer info: louise.gyselen@gmail.com
1914, dagen van hoop Dirk de Pillecijn Nooit in de geschiedenis van de mensheid heeft een oorlog zo diep ingegrepen in het leven van de mensen. 1914 dagen van hoop brengt het verhaal over de bizarre aanleiding en de oorzaken die tot het conflict hebben geleid. ■ Donderdag 22 november, om 14.00uur. Eeuwfeestlaan 60-62, 2500 Lier. 5 euro voor OKRA-leden, 7 euro voor niet-leden.
Het mysterie van de houten bommen Jean Dewaerheid Tijdens de Tweede Wereldoorlog hadden de Duitsers overal in Europa Attrappen aangelegd. Deze nepvliegvelden werden soms uitgerust met valse startbanen en valse gebouwen, maar altijd met houten vliegtuigen. Om de vijand belachelijk te maken, bombardeerden (meestal) Engelse vliegtuigen deze nepvliegvelden met… houten bommen. Volkslegende of historische werkelijkheid? ■ Dinsdag 27 november 2012, om 14.00 uur CC Mechelen, Minderbroedersgang 5 Mechelen Prijs: 5 euro voor OKRA-leden, 7 euro voor niet-leden.
ACADEMIE op okra.be Wil je weten wat er vandaag op het programma staat van OKRAacademie (en kijk je verder dan je regio breed is)? Wil je nog even checken hoe laat of waar een voordracht doorgaat? Ga dan even rondneuzen op www.okra.be/activiteiten/academie. Je staat versteld van het aanbod. Laat je ons even weten hoe we dit overzicht nog handiger kunnen maken? Gewoon met een berichtje naar academie@okra.be. Alvast bedankt.
Op zoek naar cultuur dit najaar? tentoonstelling
Atlantikwall OPENLUCHTMUSEUM RAVERSIJDE OOSTENDE
Mahymobiles Automobiel Museum
De bunkers en loopgraven in het openluchtmuseum vormen samen één van de best bewaarde delen van de beruchte Duitse verdedigingslinie ‘Atlantikwall’. Deze werd gebouwd door de Duitsers tijdens de tweede wereldoorlog, van de Frans-Spaanse grens tot in Noorwegen. In het museum bevindt zich ook de enige bewaarde Duitse kustbatterij uit de eerste wereldoorlog. Bezoek ook het Memoriaal Prins Karel en het archeologische museum Walraversijde met vier gereconstrueerde vissershuisjes en een boeiend interactief museum. Erfgoed en Natuur aan Zee
Drie historische musea in een prachtig natuurgebied: Walraversijde, Atlantikwall, Memoriaal Prins Karel open van 24 maart tot en met 11 november 2012: 10.30-17 uur (Walraversijde en Memoriaal: 14-17 uur) weekends, feestdagen en schoolvakanties: 10.30-18 uur schoolbezoeken: mits reservatie vanaf 9 uur info Provinciedomein Raversijde Nieuwpoortsesteenweg 636, 8400 Oostende T 0032 (0)59 70 22 85 F 0032 (0)59 51 45 03 E domein.raversijde@west-vlaanderen.be W www.west-vlaanderen.be/raversijde
Meer dan
250
oldtimers !
Daguitstappen en groepsbezoeken het hele jaar, op reservatie.
www.bruegelland.be
Tel.069/35.45.45 | www.mahymobiles.be B - 7900 Leuze-en-Hainaut
OKRA-SPORT
Back to Ski
Gezwind de lift op en de berg af Er zijn van die dingen die je maar een keer per jaar doet. Je verjaardag vieren, grote schoonmaak houden en… skiën. Zelfs wie het hele jaar door sportief is, knijpt bij de eerste afdalingen toch wat harder in de stokken. OKRA ontwikkelde samen met BLOSO en de VSSF Back to Ski, een reeks voorbereidende oefeningen voor de actieve 55-plusser.
okramagazine september 2012
Oude, vertrouwde bewegingen wat opfrissen maar ook nieuwe, handige technieken aanleren. Je krijgt het allemaal aangereikt in Back to Ski. “En wel met maar een doel: je zonder kwaaltjes of verwondingen laten genieten van de sneeuw”, zegt Leo Samsom, voorzitter van de VSSF (Vlaamse Ski & Snowboard Federatie). “Ik sta zelf al sinds mijn 24 op de latten en kon ook mijn gezin de passie voor wintersport bijbrengen. Maar toen de kinderen ouder werden, moest de skivakantie al eens wijken voor iets anders. Daardoor bleef het skimateriaal enkele jaren in de stal staan.”
16
dagen intensief bewegen, gedurende vijf tot zes uur per dag, dat is gelijk aan 20 à 30 uur beweging per week. En dat terwijl ik in een normale week maar een tweetal uur aan sport deed. De conclusie was duidelijk: mijn lichaam moest voorbereid worden. Dus zorgde ik voor een stevige basisconditie en kreeg ik van skitrainers specifieke oefeningen aangereikt om andere spiergroepen in beweging te zetten. Het voordeel? Je houdt je inspanningen langer vol, hebt minder last van spierpijn, recupereert sneller en beschermt jezelf tegen blessures.”
Eenvoudig rekensommetje
Nee tegen trainen, ja tegen genieten
“Toen ik de draad van het skiën weer oppikte, maakte ik een simpel rekensommetje vooraf: zes
Geen zin om een zwaar trainingsprogramma te doorlopen? Dat hoeft ook helemaal niet. “Wel
integendeel”, gaat Leo verder. “De oefeningen kan je heel makkelijk in je dagelijkse leven integreren. Wat wel van belang is, is dat je ze juist aangeleerd krijgt en daarvoor heb je professionals nodig. Na enkele lessen kan je op eigen houtje verder oefenen.” Wie graag de sneeuw al eens voelt voor vertrek, kan onder begeleiding oefenen in een indoorpiste. Een ideale combinatie van spiertraining en een opfrissing van je skitechniek. Zo glijd je op vakantie vlot de berg af.
Energie voor de après-ski “Ik spreek uit ondervinding: een goede voorbereiding zorgt ervoor dat je ten volle van het landschap en je gezelschap kan genieten. Je bent ontspannen en vooral… je houdt voldoende energie over voor de après-ski!” Tekst Wim Bogaert
Gezond leven, met smaak. Natuurlijk. Want wie voor Milner kiest, kiest voor een pittige kaas die 40% minder vet bevat dan een gewone 48+ Goudse kaas. Bovendien zit Milner boordevol essentiĂŤle voedingsstoffen zoals zink, calcium en eiwitten. Ontdek hoe evenwichtig eten ook simpelweg lekker kan zijn. Proef de rijke smaak van Milner.
Ontdek meer op
www.milner.be
okramagazine september 2012
Gezond leven mĂŠt smaak, kan dat?
17
okramagazine september 2012
OVER WAT TELT
18
“Soms mogen ze alles van me hebben� Het leven. De liefde. De dood. Heimwee. Verlangen. Deernis. Het werk. Tranen die hun weg zoeken. Ouder worden. Willem Vermandere bezingt het en maakt er beeldhouwwerken over. En hij vertelt ook zo graag.
God is ontsnapt "Je vraagt je af waar God is? God is ontsnapt en Hem vinden is niet zo gemakkelijk. Hij is een meester in camouflage. Ik heb hem eens gezien langs de autostrade, hij was bomen aan het planten. ‘God, goed zeg’, zei ik. Ik zag Hem in de metro in Brussel, in de gedaante van een zwarte Congolese moeder. Ze had een tweeling op haar schoot, trok haar blouse open en zoogde haar tweeling. Ik zei: ‘O mo God toch, zo schone.’ Helaas is ook de duivel een meester in camouflage: hij verleidt mensen met reclame, hij is de uitvinder van het allerwitste waspoeder. Wie dat koopt, wordt gelukkig. De duivel zit in drugs, in de hormonenmaffia en in de wapenhandel.”
Kapotgaan of veranderen “De kosmos is groter dan ik, dan wij. Runeke was ons eerste kleinkind maar het jongetje stierf. Mozes is ons vijfde, pasgeboren. Wat een schat van een kind. Jong toch, je staat perplex. Wat een immens wonder: twee geliefde zielen hebben een nieuw wezen voortgebracht. Je bent verrukt. Gelukkig maar - wie dat niet meer is, is blasé. Over die intensiteit van leven en dood, over verwondering en ontroering maak ik liedjes. Ooit vroeg een man mij of het liedje over Runeke echt gebeurd was. ‘Hoe kan je daarover zingen?’, vroeg hij. ‘Mijnheer, ik heb
“Zolang ik kan kappen en zingen, ben ik gelukkig.” de indruk dat ik nu pas kan zingen’, was mijn antwoord. Zijn zoon van 20 was gestorven aan drugs. Hij herkende in die litanie van Runeke iets over zijn eigen kind. Raar, maar midden in alle verdriet - toen de dood zo nabij was - had ik een ongelooflijk contact met de overkant. Zo intens dat ik er later heimwee naar kreeg, heimwee naar tranen die deuren openduwen. Als gewone, gelukkige sterveling krijg je daar nooit toegang toe.
jongetje blijft. Tien jaar na zijn dood schreef ik nog een liedje. Ons zeuntje dat gestorven is, dat leidt zo zijn eigen leven. Als peins ik en ween ik soms, waar is dat kind gebleven? De dood keert altijd terug, en je gaat er aan kapot of je wordt een ander mens.”
Zeg aan mensen wie je bent
Het kindje is gestorven in augustus. We dekten het toe met aarde en de hemel overtrok. Zegt ons Els, mijn dochter en moeder van Runeke: ‘Kijk eens.’ We zagen een regenboog zoals we er nog nooit een hadden gezien. ‘In Noorwegen,’ zegt Els, 'waar ons Runeke ontvangen en gestorven is, noemen ze een regenboog de glimlach van God.’ Wel, dan ga je efkens door je knieën hé… Iets is groter dan jezelf. Maar het koesteren van een gestorven kind in jezelf, houd je niet vol. Je herneemt het gewone leven terug: je bent dat verplicht. Drie weken na de begrafenis van Runeke is onze Peter getrouwd. We hebben gevierd, gelachen, gedanst, geweend, goed gegeten. Zeer intens. Ik heb toen in de kerk de namen van onze lieve doden genoemd, en voor het eerst die litanie van Runeke gezongen.
“Het leven is een raadsel en vraagt niet om begrepen te worden. Ik vind het wel essentieel dat je ontdekt waarom je geboren bent. Wat is je sterkste kant? Vind die en gooi dan de ballast overboord. Maak keuzes. Mijn werk is mijn leven, mijn ziel. Ik kom dagen tekort: overdag maak ik beelden, ’s avonds kan ik optreden. Ik ben daar gelukkig mee want ik wil iets gedaan hebben. Met mijn fiets rondrijden en een terrasje doen, is niets voor mij. Ik ben de zoon van een wagenmaker, ik wil iets maken. Ik ben verliefd op die stenen, ik wil die omzetten tot een mooi beeld. Ik ben verliefd op woorden en op mijn gitaar, ik wil daar een nieuw lied mee creëren. Jules Decorte zei: ‘Zeg aan de mensen wie je bent.’ Uiteraard moet je er dan eerst zelf achter komen… Wie ben je? Hoe zit je in mekaar? Hoe besta je? Waar ben je gelukkig of ongelukkig om? Ik vertel dat, lied na lied.”
Rune is de naam Rune is de klank Rune, Rune, Rune.
Scheef dubbel gezakt
Kijk, we gaan met de dood nooit effen geraken. De tranen drogen op maar het verlangen naar dat
“Ik probeer te doen wat Goethe zegt: de bittere kant van de wereld bezingen, maar een positieve boodschap brengen. Wees zelf gelukkig, en maak anderen gelukkig.
→
okramagazine september 2012
“Je mag er niet te veel aan denken en toch kan het plots, iemand verliezen. Runeke, ons eerste kleinkind, is gestorven. Mijn vader. Twee van mijn broers. Een mens moet zich altijd aanpassen. Ik zou het verschrikkelijk vinden om mijn handen kwijt te raken want dan kan ik niet meer werken, zingen, beeldhouwen of schrijven. Dat en spreekverbod krijgen. Er bestaan regimes in de wereld die creatieve mensen lam leggen. Het Vlaams Blok heeft me destijds in Brussel van het podium gejaagd.”
19
ITEM
okramagazine september 2012
“Als kunstenaar en artiest sta ik ter beschikking van mensen: ze kunnen zich optrekken aan mijn werk.”
20
Mensen trekken zich op aan mijn liedjes: Reintje, ‘meisje, scheef dubbel gezakt’ is een liedje over een meisje met een handicap. La belle Roselle gaat over stokoud wuvetje dat de oorlog van ‘14-‘18 was ontvlucht en dat – been geamputeerd - ergens in een godvergeten gat in Frankrijk haar konijnen en canards eten geeft. Ik heb veel fans bij mensen met een handicap. Zo was er ook Lieven, een jongen uit Sint-Denijs, die van
bij de geboorte compleet misvormd was. Ik was daar eens op bezoek, zong er een paar liedjes en ging daarna optreden. Na afloop zei men me: ‘We hebben je nog nooit zo energiek zien optreden.’ Tja, bij Lieven had ik een pil gekregen - een vitessepil, een energiestoot. Hoe zulke mensen je kracht en courage geven, is een wonder. Lieven is uiteindelijk gestorven, maar ik blijf aan hem denken.
Het leven openbaart zich in al haar hevigheid in de dingen waar het scheef zit. Gisteren zag ik enkele begeleiders in een verzorgingstehuis voor mensen met een handicap. Ze waren aan het boetseren. Chapeau hoe zij hun mensen koesteren. Maar er zijn ook kerngezonde mensen die er uit stappen, niet meer weten waarom ze leven. Eenzaam, de lat te hoog, een deuk in hun geest? Ik weet het niet. Als je een klap krijgt, moet je dat proberen ombuigen tot iets positiefs. Positief zijn en je talenten ontplooien, is van heel groot belang. Een artiest kan daar een beetje in helpen. Disponibel zijn. Nederig beschikbaar. Liefde is er zijn als je elkaar nodig hebt. Of je sterker wordt door tegenslagen? Toen Rune stierf, wist ik niet van waar de tranen bleven komen. Dat snijdt heel diep in je vel, je kunt dat niet volhouden. Zo intens.
Als een vader sterft, kan je dankbaar zijn. Maar als een (klein)kind sterft, is er een droom verbroken. Dat verandert je helemaal.”
Soms mogen ze alles van me hebben “Ik ben te timide om over de liefde te zingen. Die zit in mijn beeldhouwwerken. Misschien is het mooiste liefdeslied Marie-Louise. ‘Als ’t gebeurt dat je niet kunt slapen, kom dan bij mij om je te warmen.’ Dat is het. Ik werk wel met liefde, met hart en ziel. Als ik op het podium sta, geef ik me 200 procent: als ik zing, mogen ze alles van mij hebben. Wat ik doe, veronderstelt een introvert leven in mijn schrijfhoekje hier, maar ook een zeer extraverte ontploffing wanneer ik op het podium stap. Je mag mijn zingen en beeldhouwen niet confronteren. Ik heb het allebei nodig. Terwijl ik een beeld kap, krijg ik vaak een ingeving voor een lied. Dan schrijf ik dat op, op de deur van mijn atelier. Ik leg mezelf de strenge discipline van het vers of het ritme op. Een lied moet rijmen, er moet een cadans in zitten. Ik schrijf over ouder worden.
nutteloos is. Maar ze openbaren ook iets, zoals Van Gogh met zijn schilderijen de kosmos doet wentelen. Ik ben vaak bezig met mensen die minder kansen kregen. De deernis, het erbarmen om die mensen. Als zanger kom je op het podium om mensen te begeesteren en te delen wat je bent tegengekomen. Ettore ontmoette ik in Frankrijk. Hij had een kapotte hand, nog slechts één vinger. Was soldaat geweest onder Mussolini, heeft misschien mensen moeten doodschieten, we weten het niet. Maar hij vertelde. Jongens toch, wat een leven. En toen hij oud was en met zijn gezondheid sukkelde, schreef ik een lied voor hem, om hem courage te geven. Ons leven is doordesemd van vriendschappen. Ik heb tien of honderden vrienden, kennissen in alle gradaties. Ik heb hier een
stielman leren kennen die een grote, schitterende boot maakte, met alles erop en eraan. Een schat van een mens, maar een boek las hij nooit. Ik heb ook vriendendichters die geen nagel recht kunnen slaan, en die niet weten wat een kortewagen is. En ik heb vrienden die ik al jaren brieven schrijf, ook al schrijven ze niet terug. Schrijven is orde in de chaos brengen. Een beeld maken uit brokstukken is dat ook. En als ik dan een lied heb dat rijmt of een beeld heb dat af is, ben ik gelukkig. Maar na een dag is dat over, en ben ik alweer met iets anders bezig. Dan is die spanning en onzekerheid er weer: zal wat ik maak ook iets worden? Maar al schrijvend of kappend, lost dat zich op. Curieus is dat.” Tekst Dominique Coopman Foto's François De Heel
Later wordt altijd maar korter. ’t Begint hier en daar wat te wringen, je benen zijn ook zo zwaar de scherpte is weg uit jouw oren, en je ogen zien ook niet meer klaar. Later wordt altijd maar korter.
Deernis “Onze grote kunstenaar Leon Spilliaert zei: ‘Er zijn heiligen en kunstenaars. En de rest is afval.’ Zoiets kan je niet zeggen. Er zijn veel heiligen: moeders en vaders die doen wat moet, die hun taak volbrengen. En er zijn kunstenaars die iets maken dat totaal
okramagazine september 2012
Toch is het belangrijk dat je alert blijft en storing toelaat in je leven.”
21
BOEKEN
Letters Letters zijn magische tekens. Je plaatst ze in een bepaalde volgorde en je creëert woorden, zinnen, verhalen, romans en ook poëzie. Vooral in poëzie hebben letters een feeërieke waarde. Daarom in dit nummer, drie romanrecensies en een poëziebundel. Je krijgt er een extra gedicht bij, onder de rubriek Gedichten.
María Dueñas.
22
exotische omgevingen en de reeks levendige personages maken deze roman erg aangenaam om te lezen. Slechts één minpuntje, honderd pagina’s te veel. Dit verhaal zou in een minder uitgesponnen versie enkel aan kracht winnen.
Agent 6
Zowat iedereen kent de roman en de film The English Patient, van Michael Ondaatje. Ook zijn nieuwste roman De Kattentafel krijgt lovende kritieken. Begin de jaren vijftig stapt een elfjarige jongen aan boord van een schip dat hem van Sri Lanka naar Engeland zal brengen. Samen met enkele volwassenen en twee andere jongens zit hij voor de maaltijd aan wat men de kattentafel noemt: in het uiterste hoekje van de eetzaal en zo ver mogelijk weg van de kapiteinstafel. De jongens raken bevriend met elkaar en gedurende 21 dagen beleven ze allerlei avonturen: ze komen in contact met verschillende vreemde en intrigerende figuren, ze worden ingewijd in de jazz, de tropische plantengroei en de literatuur. Ze maken ook een begrafenis op zee mee en
Michael Ondaatje.
“Het adembenemende avontuur dat begon met KIND 44 en KOLYMA sluit magistraal af met het heldhaftige AGENT 6”, zo luidt het op de achterflap van het derde deel van deze Russische trilogie van de hand van een Britse schrijver. Ook wie de voorgaande boeken niet las, kan gerust dit deel afzonderlijk lezen. Het hele verhaal beslaat de geschiedenis van de Sovjet-Unie vanaf de jaren '50 tot de jaren '80, vervat in drie literaire thrillers. Agent 6 start in 1965, tijdens de Koude Oorlog. De voormalige KGBagent Leo Demidov heeft zijn vroegere leven achter zich gelaten en leeft nu gelukkig met zijn vrouw en twee dochters in Moskou. In het kader van de toenadering tussen Amerika en Rusland kunnen zijn vrouw en dochters deelnemen aan een culturele ontmoeting in New
Tom Rob Smith.
© Ludo Geysels
De Kattentafel
© Beowulf Shennan
© Paul Alan Putnam
okramagazine september 2012
Op grote stapels prijkt deze roman in de boekhandels. Uiteraard op het standje van de top tien. Een bestseller dus én het debuut van de Spaanse María Dueñas. En Het geluid van de nacht werd ook al verfilmd. Van een pageturner gesproken. Sira Quiroga, een meisje van eenvoudige komaf, wordt door haar moeder opgevoed. Haar vader heeft ze nooit gekend. Op haar 14 gaat ze werken in een befaamd modeatelier in Madrid. De geschiedenis zal echter haar verdere lot bepalen, want het verhaal start begin jaren '30. De burgeroorlog in Spanje staat voor de deur en de Tweede Wereldoorlog volgt erop. Via de heldin word je meegesleurd door Spanje, Marokko en Portugal, en maak je kennis met de Britse geheime diensten waarin Sira Quiroga een rol zal spelen. Je merkt het: een gelaagde plot. Maar vooral ook een verhaal van een vrouw die zich, ondanks de vele tegenslagen, staande weet te houden en rekent op haar eigen kracht om het te maken in het leven. Een gevoelig verhaal dat velen zal ontroeren. De kleurrijke beschrijvingen van
© Jerry Bauer
Het geluid van de nacht
ontdekken dat er een gevangene aan boord is. Ogenschijnlijk een gewoon jongensavonturenboek. Maar er is veel meer. Dit reisverhaal staat symbool voor de overgang van kind naar volwassenheid. Een ervaring die de rest van het leven zal beïnvloeden en vorm geven. Tegelijk is het ook een nostalgische terugblik op een vergane jeugd en een leven in de Tropen. Hoewel niet autobiografisch, lopen grote delen van het verhaal toch parallel met de werkelijkheid van de auteur. Doorheen het hele boek deint de lezer rustig mee op het ritme van de golven: een zalig en serene roman om te koesteren.
Leonard Nolens.
ThyssenK ru Monolif pp heet voortt aan
THYSSEN KRUPP E York. Leo krijgt echter geen toelating om hen te vergezellen. Zijn vroegere ervaringen indachtig, vreest hij bijkomende problemen, en terecht: de reis eindigt in een nachtmerrie. Hij neemt het heft in eigen handen en gaat op zoek naar de waarheid. Behalve spannend is dit boek vooral ook historisch bijzonder verrijkend. Ook al is de auteur geen Rus, nergens vind je vaagheden of slordigheden. Dit is een leeservaring om bij te (th)rillen.
NCASA Uw partne r voor com fortabel wonen in eige Een leven n huis. lang!
Makkelijk de trap op en af? Met een traplift van ThyssenKrupp Encasa natuurlijk!
Manieren van leven
Op ma at
Zo heet de gedichtenbundel van Leonard Nolens waarin je al zijn gedichten terugvindt. Nolens is dit jaar 65 geworden: een ideaal moment om terug te blikken op zijn poëzie van 1975 tot 2011. In bladzijden uitgedrukt zijn dat er precies 1183. Poëzieliefhebbers proeven met de evolutie in stijlvormen tegelijk ook de evolutie in tijdsgeest. Geef toe… zelfs wie niet van poëzie houdt, verlangt toch naar meer als hij dit gelezen heeft: Lees niet te veel En eet niet te veel van de letter Ze komt je de strot uit Het hartige zwart van een mondvol Volstaat
l
be
& ilig
a ort f m
co
Ve
Nolens schrijft bonkig, soms zelfs zo bruut dat je je als boekenwurm tegelijk geviseerd en gecharmeerd voelt. Zo werkt de hele bundel een scala van tegengestelde gevoelens op. Heerlijke botsingen zijn dat! Een leuke tip voor een leesclub: een aankoop waar velen zoet mee zijn als ieder zijn favoriet eruit haalt om te bespreken.
Voo ra lle tra pp en
Annemie Verhenne en Hugo Verhenne
Maria Duenas, Het geluid van de nacht, Wereldbibliotheek, Amsterdam 2012, 589 bladzijden, ISBN 978 90 2842455 5
Bel gratis
Michael Ondaatje, De Kattentafel, uitgeverij Prometheus Amsterdam, 2011, 250 bladzijden, ISBN 978 90 446 1796 2
info@tk-encasa.be
Tom Rob Smith, Agent 6, Uitgeverij Anthos, Amsterdam 2012, 490 bladzijden, ISBN 978 90 414 1962 0 Leonard Nolens, Manieren van Leven. Gedichten 19752011, Uitgeverij Querido 2012, 1228 bladzijden, ISBN 978 90 214 42167/NUR 306
0800 94 365 www.tk-traplift.be
okramagazine september 2012
vend Vraag vrijblij maat. op e rt fe of n ee
23
TENTOONSTELLING
Van alle jaren uit de vorige eeuw spreken de Golden Sixties het meest tot de verbeelding. Wie toen 20 was, zag de wereld en zichzelf veranderen. De tentoonstelling ‘Ik was 20 in 60’ brengt je nog een keer terug naar die wonderlijke jaren van revolutie, technologische vooruitgang en flowerpower.
okramagazine september 2012
Golden Sixties: alles is mogelijk!
24
“Ik heb gezocht naar wat zich tussen 1960 en 1970 als nieuw aandiende en geloof me, dat was veel”, opent Jacques Broun, de bedenker van de tentoonstelling in het futuristische treinpaleis van LiègeGuillemins. “De jaren zestig waren - net als 1945 - een scharnierpunt waarover we in 1995 ‘Ik was 20 in 45’ maakten. Die tentoonstelling werd door 750.000 mensen bezocht. Toen ging het over bevrijding, nu gaat het over vrijheid. We verwachten dit keer vooral de babyboomgeneratie, die revolteerde tegen de gevestigde waarden en de politieke, culturele en technologische vernieuwing mee vorm gaf. Tegelijk zien we dat de vragen van toen ook vandaag nog gesteld worden. Oorlog in Vietnam of Afghanistan, Jacques Brel of Michael Jackson, een man op de maan of op Mars… De thema’s blijven actueel, de plek en de spelers veranderen.”
Maar wat in de sixties écht de macht greep, was de televisie. Het nieuwe medium bepaalde hoe we door het venster keken, zij het niet altijd zonder massamanipulatie door de keuze van beelden en informatie. Het huwelijk van Koning Boudewijn veranderde de wereld niet, maar maakte van de gewone mens wel een kroongetuige. Ook dat zit in deze tentoonstelling. De Golden Sixties zijn echter meer dan de consumptie van een beeldverhaal. Tussen het gesigneerde
Rode Boekje van Mao Zedong en een gruizel Berlijnse Muur, vlinderen flarden Beatles-muziek van originele gouden platen. Uit Cleveland kwam de maansteen die Neil Armstrong meebracht en naast het vichy-ruitje van Brigitte Bardot zet Jacques Broun de complete Marilyn Monroe-collectie van Andy Warhol. Uiteraard schitteren ook onze Belgische helden zoals Eddy Merckx, Will Tura en Janine Lambotte, het allereerste vrouwelijke nieuwsanker in Europa.
I have a dream
The Times They Are A-Changin In het begin stond de muur van streng conformisme nog stevig overeind maar dat was buiten de jongeren, vrouwen en kunstenaars van de sixties gerekend. Brigitte Bardot werd het boegbeeld van sensualiteit en fysiek genot. Er verschenen minirokjes op straat en bikini’s op het strand. Ook maatschappelijk veranderde er wat. Wat de Franse Simone de Beauvoir in boeken deed, realiseerde Jane Fonda in de Amerikaanse film. De nieuwe anticonceptiewet legde de basis voor de emancipatie van de vrouw. Saint-Tropez werd ingepalmd door filmsterren met achter hen een sliert artiesten die van het
feestje niets wilden missen. Op een terrasje kan je hier toekijken hoe het Franse kuststadje de mode en de zeden bepaalde. In San Francisco predikte de flowerpowergeneratie de Summer of Love, in een geweldloze wereld met vrij spel voor de natuur en de liefde. Die hippiedroom ging echter ten onder aan alcohol en drugs, Woodstock beleefde het allemaal van op de eerste rij.
Van science fiction naar realiteit, tot de ontnuchtering De eerste man op de maan, wakker worden in Zuid-Afrika met het hart van een ander, een Concorde die supersonisch door de lucht klieft… het zijn maar enkele voorbeelden waarmee de wetenschap in de sixties met reuzesprongen vooruit ging. In de huiskamer kwam centrale verwarming, televisie en telefoon, hier en daar verscheen al de eerste computer. Het boodschap-
penlijstje voor de supermarkt werd steeds langer en er kwam geen einde aan de voorspoed. In de sport waren de trofeeën niet meer voor de sterkste of de snelste maar voor de slimste, met het beste materiaal en het meeste sponsorgeld. En dan komen de jaren zeventig: de eerste oliecrisis, werkloosheid en een torenhoge inflatie. Uit onze flatscreen flikkeren nu beelden over milieuvervuiling, aids, failliete banken en politieke instabiliteit. Opnieuw is de wereld in beweging maar nu in het volle besef dat de Golden Sixties niet meer terugkomen, net zomin het jaar dat we 20 waren. Tekst Suzanne Antonis
Info ‘Ik was 20 in 60’ tentoonstelling over de Golden Sixties, tot 28 april 2013 in het NMBS-station van Liège-Guillemins, 4000 Luik, 04 224 49 38, www.expo-goldensixties.be Dagelijks open van 10 tot 19 uur, op vrijdag tot 22 uur. Tickets: 11, 10 of 8 euro, audiogids inbegrepen. NMBS B-dagtrip: 23,80 euro.
Maak kans op een gratis ticket. Kijk op blz. 53.
okramagazine september 2012
De onsterfelijke woorden van Martin Luther King tijdens de mars op Washington in 1963 stonden symbool voor een geweldloze en niet-aflatende strijd voor vrijheid. Met hem stonden veel charismatische leiders op, niet altijd met even nobele bedoelingen of strategieën. Icoonfoto’s van Che Guevara gingen de wereld rond, in China eindigde de culturele revolutie in een complete anarchie. Noord- en ZuidVietnam vochten een uitzichtloze oorlog, met een nutteloze tussenkomst van de Amerikanen en miljoenen doden tot gevolg. ‘Give peace a chance’ zong een wanhopige John Lennon. Bij jongeren ontstond wereldwijd het bewustzijn dat ze ook iets te vertellen hadden en in mei ’68 staken ze Parijs in brand. Intussen daalde de barometer tussen oost en west onder het vriespunt, met als dieptepunt de bouw van de muur van schande. ‘Ich bin ein Berliner’ riep de Amerikaanse president J.F. Kennedy in 1961 nog, waarmee hij het communisme de wacht aanzegde. Twee jaar later werd hij in Dallas doodgeschoten, vanuit het venster van een boekenopslagplaats. In Luik kan je dat precisieschot op die eigenste plek herbeleven.
25
GEDICHT
�lleenz�� ‘Als ik vanavond doodga Kom ik morgen terug, Zo graag, zo graag ben ik hier.’ De mens die dat zei, droeg jouw naam. En nu jij alleen bent daarginder, Vergeet jou niet, o vergeet niet Wat je me zei vorig jaar: ‘Zo graag, zo graag ben ik hier.’ Dus nu jij alleen bent, ga voort Met alleenzijn, en dring diep door In alleenzijn, en tot je verdwijnt In alleenzijn tot al dat alleenzijn Niet langer van jou is,
okramagazine september 2012
Niet langer van jou alleen.
26
Alleenzijn is altijd een ander
Een typisch Leonard Nolens gedicht. Een wenteling en botsing van gevoelens. De mens als tegenstelling in zichzelf: Alleenzijn is altijd een ander.
Meestal laat u graag zien wat u draagt.
TENA A Lady. Opvallend onopvallend.
okramagazine september 2012
Maar niet altijd.
TENA Lady Ultra Mini is net zo discreet als een gewoon inlegkruisje, maar absorbeert veel beter. Ervaar het zelf. Bestel een gratis proefpakket op www.TENA .be
27
PODIUM
Cultuur op de Vlaamse podia een beetje buiten de lijntjes
De laatste weken werden we overstelpt met folders, brochures en mails van theatergezelschappen, dansgroepen en muziekensembles die ons hun programma voor het volgend seizoen presenteren. OKRA-magazine ging op zoek naar het betere werk.
Evelyne Coussens, cultuurjournaliste en redactiemedewerkster bij www.UitInVlaanderen.be, was onze gids in het labyrint van nieuwe producties en hernemingen van vroegere successen. Zonder tekort te doen aan de programmering van de gevestigde waarden (NTGent, KVS, Toneelhuis…) zochten we vooral producties die minder zwaar gepromoot worden. “Fijn dat jullie op zoek gaan naar alternatieve dingen in het ruime cultuuraanbod”, zegt Evelyne Coussens. “Met de website www.uitinvlaanderen.be willen we het publiek precies prikkelen om onbetreden paden te bewandelen”. Uit het gigantische aanbod puren we een aantal suggesties die de moeite van de verplaatsing lonen. Evelyne Coussens ziet rond de driehonderd voorstellingen per seizoen. Ze is dus de ideale tipgeefster.
maanden een internationale tournee (Rotterdam, Faro, Bergen, Le Havre…) maar zijn ook te bewonderen in Kortrijk, Strombeek, Lommel en Aalst. De koormuziek van Schubert is dan weer het leidmotief van Ruhe. Annelies Van Parijs bewerkte de partituur en Armando schreef de tekst, samen met Josse De Pauw. Dirk Roofthooft en Carly Wys komen de de zoetgevooisde muziek van Schubert brutaal onderbreken omdat ze willen vertellen over hun vrijwillige dienstneming bij de SS in 1940. De voorstelling is te zien in De Westrand in Dilbeek (26/10) en De Singel in Antwerpen (31/10 en 1/11).
Een andere opmerkelijke performer in het Kaaitheater is de Nederlandse Laura van Dolron. Ze noemt haar werk zelf een stand-up filosofie. Het programma Sartre zegt sorry is tegelijk intelligent en ontwapenend. Sartre staat op uit zijn graf, niet om uit te wijden over de hel of verantwoordelijkheid, maar om zijn excuses aan te bieden. Uiteindelijk draait alles uit op een verfrissende brainwash en een onhandige maar oprechte poging tot engagement. In het Kaaitheater staan ook ronkende namen als Jan Decorte, Jan Fabre en Guy Cassiers op de affiche.
Kaaitheater
Rataplan
(www.kaaitheater.be) De meerwaardezoeker komt bij het Kaaitheater zeker aan zijn trekken. Uit de voorstellingen van de
(www.rataplanvzw.be) “De beste voorstelling die ik vorig jaar gezien heb”, zegt Evelyne Coussens over Stanley van en met
Transparant
okramagazine september 2012
komende maanden tippen we onder meer En attendant, van Rosas in een interessante en avontuurlijke choreografie van Anne Theresa De Keersmaeker.
(www.transparant.be ) Muziektheater Transparant wil muziek uit diverse muziekgenres met elkaar confronteren. Ze mikken daarbij op een breed publiek. Bij nieuwe projecten staat het vocale centraal en worden oude en nieuwe muziek samen gebruikt. Tijdens de voorstellingen wordt de muziek altijd live uitgevoerd. Opera Buffa is een moderne bewerking van Don Giovanni van Mozart in een regie van Jo Roets en Peter De Bie. Ze maken de komende
28 Opera Buffa ® Phile Deprez
Peter De Graef. Een ijzersterke en geestige monoloog over de ontdekkingsreis door de psychologie en de zoektocht naar het menszijn. De productie werd vorig jaar onder de positieve kritieken bedolven.
Musts (www.UitInVlaanderen.be) Evelyne Coussens stipt nog een aantal producties aan die niet te missen zijn de komende maanden. Het betreft reisvoorstellingen die vaak te zien zijn in diverse culturele centra in Vlaanderen. Zo is er Vorst–Forest met Johan Heldenbergh en Titus De Vooghdt. Zeer sterk, bijna woordeloos fysiek theater over twee gevangenen die hun voorwaardelijke invrijheidstelling samen beleven. Groots in haar eenvoud is de voorstelling Freeze van Nick Steur. In
de voorstelling doet de acteur waar hij al jaren goed in is: stenen in balans houden met de kalmte van de zenboeddhist en de nodige dosis droge humor. Steur won met deze productie de KBC Jongtheaterprijs op Theater aan Zee en het Nederlands kampioenschap Living statues.
Antigone (www.antigone.be) Het Kortrijkse Theater Antigone heeft al tien jaar een sociaal-culturele werking. Elk jaar rekruteert het theater niet-professionele acteurs uit de buurtwerking, scholen en sociale organisaties. Met hen wordt dan een productie opgezet. Zo ontstaat een sociale mix, zowel bij de deelnemers als bij het publiek. Wat het project volgend seizoen concreet zal inhouden, zit nog in een groeiproces. Maar over een paar weken lees je er meer over op de website.
Theater Antigone gaat de komende maanden op reis met De Pijnders van Arne Sierens. De productie komt in Antwerpen, Gent en Brugge. Over de grens staan Utrecht en Thionville op het schema. Arne Sierens vertelt in zijn eigen onvergelijkelijke theatertaal het verhaal van zes pijnders of dragers van het heiligenbeeld in de dorpsprocessie. Dit is uiteraard maar een beperkte greep uit het enorme aanbod aan voorstellingen die de komende maanden te zien zijn in onze theaters en culturele centra. Op www.UitInVlaanderen.be staat nog veel meer. Geniet van een boeiend nieuw seizoen op de Vlaamse podia!
G���e� v�� �e� ����� !
okramagazine september 2012
Selectie 2012 - Gezellige vakantiehuizen en luxueuze villa’s in de Ardennen
Q�� �� b������ ! *
29
* 100% genieten
www.Ardennes-Etape.com
GROEN
September:
duik je tuin in!
In september is de oogst groot: pompoenen en pronkappels vullen de manden. Peren en appels rijpen aan de bomen en van een aantal kuipplanten zijn nu stekken te snijden. Nieuwe gazons kunnen in deze dauwrijke en vaak ook regenrijke, zachte maand worden aangelegd en ingezaaid.
okramagazine september 2012
Fuchsia en pelargonium stekken
30
Talrijke planten laten zich gemakkelijk stekken. Dat is onder meer het geval met fuchsia’s en pelargoniums. Je gaat het best als volgt te werk. ■ Zorg dat het grondmengsel klaar is voordat je de stekken neemt. De bebladerde stekken verliezen snel hun vocht en willen een luchtig mengsel dat water vasthoudt. Potgrond met zand in de gewichtsverhouding twee delen zand op een deel potgrond is geschikt. Druk het grondmengsel aan en zorg dat het voldoende vochtig is wanneer de stekken gestoken worden.
■ Gebruik een vlijmscherp mes
voor het snijden van de jonge, stevige scheuten. Verwijder de onderste bladeren van de stek zodat er geen blad op de grond komt te liggen na het planten. ■ Steek de stek onmiddellijk in de grond. Uitzondering: Pelargonium moet je eerst een paar uur laten drogen. Voor een nog vlottere worteling kan je de stek even in stekpoeder dopen. Dat vind je bij de bloemist of in je tuincentrum. Voor tere stekken is een satéprikker een handige tool: hij dient als pootstokje om eerst een gaatje in de grond te maken. Grote bladeren knip je kort om te veel verdamping te voorkomen, maar behoud toch voldoende blad omdat het de wortelvorming bevordert.
■ Druk de grond nogmaals zorg-
vuldig aan. Geef ten slotte overvloedig water om het stekmedium goed met de stekken in contact te brengen.
Dahliaboeketten bij de vleet Dahlia’s zijn dankbare bloemen om eenvoudige boeketten en bloemstukken mee te maken. Wacht met oogsten totdat de bloem de eerste tekenen van openschuiven vertoont. Ook pas ontloken bloemen laten zich goed in boeketten en bloemstukken verwerken. Je kan er ruim een week van genieten. Stengels met nog gesloten bloemknoppen vallen al snel slap. Denk eraan afgevallen blaadjes uit het water van je vaas te vissen.
Voeder de vijvervissen
half oktober is voederen uitgesloten: het water wordt dan te koud en de vissen bereiden zich voor op de winter.
Bloembollen planten is kinderspel De beste periode om voorjaarsbloeiende bollen en knollen te
planten is van eind augustus tot half oktober. Tulpen, narcissen, krokussen, blauwe druifjes en keizerskronen kunnen nu de grond in. Plant ze even ver uit elkaar als de bol of knol dik is en tweemaal zo diep. Plant ze in groepjes, dat geeft een mooier resultaat.
Maak je plantenlijstjes klaar September is ook een ideale maand om kruidachtige, vaste planten te planten. De kwekerijen staan nu op hun mooist. Vaste planten die in september worden geplant zullen nog voor de winter aanslaan en volgend voorjaar sterk en krachtig uitlopen. Bovendien heb je nu nog ruim de keuze dus ga ze snel halen! Tekst en foto’s Ivo Pauwels
okramagazine september 2012
De vissen die je van muggenlarven afhelpen zijn nu echt hongerig. Hun instinct schrijft hen voor zoveel mogelijk voedsel te happen om zo een dikke vetlaag op te bouwen. Daarmee raken ze de winter door op de bodem van je vijver. Voeder ze dagelijks bij met krachtvoer, maar geef nooit meer dan wat de vijvervissen in pakweg tien minuten verorberen. Vanaf
31
GEZONDHEID
Thuis blijven wonen
dankzij woonadvies en begeleiding “Mevrouw heeft last van haar schouder”, vertelt Lies Laureyns. Ze werkt als ergotherapeut bij CM en heeft een pak tips klaar om de schouders te ontlasten. Deze dienstverlening van CM helpt mensen om langer thuis te wonen. “Heb je een goed hoofdkussen om te slapen?” Lies demonstreert wat ze bedoelt. “Lig je op je zij, dan heb je een dikker kussen nodig om je nek te ondersteunen dan wanneer je op je rug slaapt. Dat kan ’s nachts al veel slaapproblemen oplossen.”
preventief je schouder ontlasten: nu werk je door tot je van de pijn niet meer verder kan maar dan is het eigenlijk al te laat. Beter is om drie kwartier te strijken en dan een kwartiertje te pauzeren. Zo kan je toch zelf je strijk blijven doen. Ja, het gaat wat trager, maar als je daarmee je schouder ontziet, heb je tijd gewonnen. Maar soms is er niet eens sprake van tijdverlies. Als je stofzuigt, dan kan je blijven staan en met je lichaam de steel vooruit duwen. Of je kan je verplaatsen en van daar stofzuigen. Dat ontlast je schouders meer.” Lies blijft tips produceren.
okramagazine september 2012
Poetsen zonder pijn
32
“De ramen kan je op zo’n manier zemen dat je je schouder ontlast: door je spons aan een lange steel te bevestigen of door een trapladder te gebruiken. Als je maar niet boven je schouder poetst. Regelmatig even rusten en elke dag ijsblokjes op je schouder leggen, kan ook helpen. Je kan ook
Weerstand tegen voorstellen “Ook meneer heeft last van zijn schouder. Uit bed geraken is niet altijd even gemakkelijk. Hij rolt zich op zijn zij en komt zo uit bed. Maar hij moet daarvoor elke keer over de pijnlijke schouder rollen. Ik stelde voor dat man en vrouw van kant
zouden wisselen in het bed, maar dat stuitte op veel verzet van mevrouw. Oplossing: de vrouw staat vroeger op, de man rolt naar de kant van zijn vrouw en komt langs die kant het bed uit. Ik heb ook hulpmiddelen mee die kunnen helpen om uit bed te komen. Als ze willen, mogen ze die even uitproberen. Als ze helpen, kunnen ze alles gaan huren in de Thuiszorgwinkel.”
Aanpassing aan de woning “Ik zag dat jullie een steile trap hebben, is dat een probleem? Achteruit de trap afkomen is inderdaad een oplossing maar je kan aan de andere kant van de trap een tweede trapleuning zetten, dat is comfortabeler. Op termijn kan je ook een traplift installeren. Ik zal de breedte van de trap even meten. Perfect, breed genoeg voor een traplift.”
Eigen keuze “Ik geef alleen maar tips, jullie kie-
Onze traplift ... ... Uw comfort
Wat doet een ergotherapeut bij CM? “Ik help mensen om hun woning aan te passen of anders in te richten. Zo adviseer ik soms om tapijten uit de woning te verwijderen omdat je daar makkelijk over kan struikelen. Op een gladde vloer leg je soms beter wel een tapijt, mits er een antislipmap onder ligt. Soms volstaan deze kleine ingrepen niet en moet het huis grondiger aangepakt worden. Door een traplift te installeren of een tillift om iemand in en uit bad te helpen. Daarnet was ik bij een mijnheer die moeite heeft om deksels van potten te draaien. Er bestaan heel eenvoudige hulpmiddelen om dat snel te verhelpen. Maar ook andere karweien kunnen lichter, al zittend strijken bijvoorbeeld of iemand op een andere manier helpen instappen in de auto.”
Wat kan CM doen? Jef is 78 jaar, gehuwd, kok en klusjesman. Hij vervangt de lamp boven het bed, valt en breekt zijn heup. Hij krijgt een heupprothese. Na vijf dagen ziekenhuis komt hij naar huis. Zijn belangrijkste problemen: opnieuw de trappen durven nemen, uit bed komen, een bad nemen en koken. Na vier tussenkomsten van de ergotherapeut kan Jef opnieuw de trap op. Ze oefenden een andere manier om uit bed te komen. Dat lukt hem nu zelfstandig en zonder pijn. En wanneer het nodig is, kan zijn vrouw hem uit bed helpen zonder dat zij er last van heeft. Met een badplank kan Jef nu ook terug in zijn bad, en in het toilet en aan het bad hangen handgrepen. De keukenkasten zijn gereorganiseerd: Jef hoeft zich niet meer te bukken of op een trapladder te staan om bij iets te komen. Hij maakt nu ook gebruik van een strijkstoel om bij het fornuis te zitten. Hij kan zelfstandig zijn slip en broek aankrijgen zonder zich te diep te bukken dankzij een handig, zelfgemaakt hulpmiddeltje. Katrien Vandeveegaete Meer info: vraag naar de brochure Thuis blijven wonen in je plaatselijk ziekenfonds.
Gratis en vrijblijvende offerte — Korte leveringstermijn (vanaf 1 week) — Dienst na verkoop (24u/24) — Gratis subsidieadvies — Conform wetgeving — Diverse afwerkingen — Batterijvoeding
NV Coopman Liften Heirweg 123 | B-8520 Kuurne comfortlift@coopman.be | www.trapliftinfo.be
Gelegen op de verkeersvrije zeedijk van Nieuwpoort Bad belooft u een onvergetelijke vakantie! Voor diegenen die er in het najaar nog even tussenuit willen, stellen wij voor:
Nieuwpoortse seniorenweek Kleinste prijzen, Grootse sfeer!!! Wanneer:
■ van maandag 12 tot maandag 19 november 2012 ■ van maandag 19 tot maandag 26 november 2012
(eventueel van zondag tot zondag)
Formule:
Aankomst: maandagnamiddag (eventueel zondagnamiddag) Vertrek: maandagvoormiddag (eventueel zondagvoormiddag) Logement op een kamer of studio/appartement en dit in halfpension (ontbijtbuffet en middag- of avondmaal) Ook de welkomstdrink, een mosselfestijn en een gastronomische brunch zijn inbegrepen!
Wat te doen?:
Voor de liefhebbers worden u tal van activiteiten aangeboden waaronder een begeleide natuurwandeling, bingo, quiz, petanque, hobby, film, optredens, uitstappen met toeristisch treintje, bezoek aan Oostende, aperitiefvoormiddag, cake-namiddag, steeds met zalig zicht op de steeds wisselende Noordzee…
Wat kost dit? (Prijzen per persoon)
■ € 270 p.p. met twee op een tweepersoonskamer ■ € 325 p.p. met twee op een studio of appartement
(Bijkomende persoon op studio of appartement: € 185)
■ € 290 p.p. alleen op een kleine single ■ € 350 p.p. alleen op een grote single
okramagazine september 2012
zen om er al dan niet wat mee te doen. Mijn betrachting is dat jullie comfortabel thuis kunnen wonen. Sukkelen, trekken en sleuren of pijn lijden zijn echt niet nodig. Met eenvoudige technieken of aanpassingen kan je al veel oplossen.”
fo: meer in 0 950 0800 2nfo.be i raplift t . w w w
33
Wij organiseren nog tal van andere promoties en arrangementen, wij sturen u graag onze folder toe!
Hotel Sandeshoved Zeedijk 26 | 8620 Nieuwpoort | Tel: 058 22 23 60 www.sandeshoved.be | info@sandeshoved.be
INFO
Tegemoetkoming hulp aan bejaarden De THAB is een financiële tegemoetkoming voor mensen ouder dan 65 jaar, die minder goed voor zichzelf kunnen zorgen. Deze THAB vergoedt kosten omdat eenvoudige dagelijkse handelingen niet meer lukken: koken, zich wassen, boodschappen doen…
Aan welke voorwaarden moet je voldoen? Je moet minstens 65 jaar zijn en je moet de Belgische nationaliteit hebben. Mensen met een andere nationaliteit hebben in bepaalde gevallen ook recht op een THAB, bijvoorbeeld omdat ze onderdaan van de Europese Unie zijn en in België verblijven. Vooraleer je de THAB aanvraagt, moet je eerst een pensioen of een inkomensgarantie voor ouderen hebben aangevraagd. Verder mag je inkomen een bepaalde grens niet overschrijden.
Inkomensvoorwaarden Alle bestaansmiddelen waarover de persoon met een handicap en de personen waarmee hij een huishouding vormt, komen in aanmerking voor de berekening van de THAB. Het inkomen van bloed- of aanverwanten tot en met de derde graad waar de persoon met een handicap mee samenwoont, telt niet mee. Het gaat dan om inkomen uit arbeid, een pensioen, ouderdomsrente, inkomsten uit roerende en onroerende goederen... Het pensioen wordt voor 90 procent aangerekend. Wat niet aangerekend wordt, zijn bijvoorbeeld het vakantiegeld, onderhoudsgelden, vergoedingen van Duitsland als schadeloosstelling voor gevangenhouding tijdens de Tweede Wereldoorlog...
okramagazine september 2012
Berekening graad zelfredzaamheid
34
Een arts moet de verminderde graad van zelfredzaamheid bepalen. Dit geneeskundig onderzoek behelst volgende zes domeinen van het leven: ■ verplaatsingsmogelijkheden ■ mogelijkheden om voedsel te nuttigen of te bereiden ■ mogelijkheid om voor zijn persoonlijke hygiëne te zorgen en zich aan te kleden ■ mogelijkheid om zijn woning te onderhouden en huishoudelijk werk te verrichten ■ mogelijkheden om te leven zonder toezicht en mogelijkheden tot sociaal contact.
Op elk van deze zes domeinen worden punten toegekend in functie van de moeilijkheden die mensen hierbij in het dagelijkse leven ondervinden. Dit gebeurt als volgt: a) geen moeilijkheden, geen bijzondere inspanning en geen bijzondere hulpmiddelen → 0 punten b) beperkte moeilijkheden, beperkte bijzondere inspanning en beperkte bijzondere hulpmiddelen → 1 punt c) grote moeilijkheden, grote bijzondere inspanning en grote bijzondere hulpmiddelen → 2 punten d) onmogelijkheid zonder hulp en zonder opvang in een aangepaste voorziening of zonder volledig aangepaste omgeving → 3 punten Je kan dus maximaal 18 punten scoren: maximaal 3 punten voor elk van de zes domeinen. De verminderde zelfredzaamheid wordt in vijf categorieën ingedeeld: categorie
bedrag per maand in euro
categorie I (7 tot 8 punten):
80,20
categorie II (9 tot 11 punten):
306,15
categorie III (12 tot 14 punten):
372,22
categorie IV (15 tot 16 punten):
438,28
categorie V (17 tot 18 punten):
538,37
Deze berekening gaat uit van maandbedragen. Neem het pensioenbedrag dat voor 90 procent in aanmerking wordt genomen. Tel hierbij de andere inkomens. Van dit totaal wordt het grensbedrag in mindering gebracht. De grensbedragen zijn weergegeven aan de index van februari 2012. De wet onderscheidt drie categorieĂŤn, al naargelang de gezinssituatie. Kijk dan in de categorie van zelfredzaamheid op welk bedrag je recht hebt en trek daar het bedrag van af dat je in de vorige berekening uitkwam. Categorie A: grensbedrag 1035,30 euro per maand Personen met een handicap die niet tot categorie B of C behoren.
diend worden op de dag dat je 65 jaar wordt. De afhandeling van je dossier gebeurt volledig elektronisch. De gemeente stuurt de aanvraag via computer onmiddellijk naar de Directie-generaal voor Personen met een handicap. Daarop vermeldt de ambtenaar de identificatie van de aanvrager aan de hand van zijn rijksregisternummer. Daar wordt de aanvraag meteen geregistreerd. Alle gegevens van de persoon met een handicap en zijn huishouden worden ingevuld volgens de gegevens van het rijksregister. De betrokkene ontvangt onmiddellijk de bevestiging van zijn geregistreerde gegevens, samen met de formulieren voor het inkomensonderzoek en het formulier Evaluatie van de handicap. Deel I en II van dit formulier vul je zelf in, de rest moet de huisarts of behandelend geneesheer invullen.
Categorie B: grensbedrag 1035,30 euro per maand Personen met een handicap die alleen wonen of die sedert minstens drie maanden dag en nacht in een verzorgingsinstelling verblijven en voorheen niet tot categorie C behoorden. Categorie C: grensbedrag 1293,70 euro per maand Personen met een handicap die een huishouden vormen of een of meerdere kinderen ten laste hebben.
Hoe en waar vraag je een THAB aan? Je vraagt de THAB aan in de gemeente van je hoofdverblijfplaats. De aanvraag kan ten vroegste inge-
Meer info? Vraag dan de gratis brochure aan bij je regionaal ziekenfonds.
okramagazine september 2012
Hoe wordt het bedrag van de THAB berekend?
35
DE KEUZE VAN LIESBET WALCKIERS
De esdoornlente Op de vlag van Canada prijkt een esdoornblad. Sinds dit voorjaar weten we nu ook dat er zoiets als een esdoornlente bestaat. In – jawel – Canada.
Als er nieuws was dat we nooit uit Canada hadden verwacht, dan was het wel dat van een revolutie. We kenden al de Anjerrevolutie, de fluwelen revolutie, onlangs nog de jasmijnrevolutie en de Arabische lente. Onder de studenten van de Canadese provincie Québec is eerder dit jaar nu ook een esdoornrevolutie uitgebroken. Een esdoornlente, zo noemen ze dat daar zelf.
okramagazine september 2012
Québec, dat is het Franstalige deel van het land. Wat we daar tot nog toe al eens over vernamen ging vrijwel uitsluitend over wrijvingen tussen Engels- en Franssprekenden. De provincie geniet een vrij hoge mate van autonomie en Frans is er de officiële taal. Maar er is een zeer militante nationalistische partij actief, die ijvert voor separatisme. Grappig is overigens dat de Québécois hier te lande zowel door Vlaamse als door
36
Franstalige nationalisten aan het hart worden gedrukt wegens hun verzet tegen het Engels.
pening. Vrij vlug is gebleken dat het verzet om veel meer ging dan het inschrijvingsgeld.
Niet alleen taal, ditmaal
Het verschil
Ditmaal gaat het, voor één keer, niet om de taalstrijd. De studenten zijn in opstand gekomen tegen de verhoging van het inschrijvingsgeld aan de universiteiten. Een conflict dat de meeste Europese landen - ook België – op een of ander moment hebben meegemaakt. Maar de bom barstte pas voorgoed toen betogen bij wet werd verboden. In de doorgaans tolerante Canadese maatschappij was dat ongehoord. Daardoor is het verzet ook uitgedijd naar ruimere lagen van de bevolking, vooral leraars en beroepen uit de menswetenschappen. Het werd een harde en koppig aangehouden actie, maar vooral een dagelijkse en ludieke straathap-
Voor premier Jean Charest moest die verhoging de uiting zijn van een hele mentaliteitswijziging. Tot nog toe gingen de Québécois altijd prat op hun différence culturelle met de rest van het NoordAmerikaanse continent, zeg maar de Verenigde Staten. Tegenover de sterk duale maatschappij bij hun zuiderbuur, met de enorme kloof tussen arm en rijk, bood Canada – en dus ook de provincie Québec - een sociaal vangnet dat je het best kan vergelijken met de welvaartsstaat die wij in Europa tot nog toe hebben gekend. Terwijl globaal genomen de rijkdom van het land de vergelijking met de Verenigde Staten moeiteloos kon doorstaan. Het land is grotendeels ontsnapt aan de bankperikelen die president Obama hoofdbrekens hebben bezorgd en tegelijk ook aan een economische crisis op z’n Europees. De groeicijfers houden aan en de werkloosheid is uiterst laag. Op alle internationale rangschikkingen staat Canada, samen met de Scandinavische landen, bovenaan de lijst van landen waar het goed wonen is.
Tegen de sociale ongelijkheid Toch wil de huidige regering zich meer gaan spiegelen aan wat in de
Verenigde Staten gebeurt. Openbare diensten, zo heet het, moeten in alle sectoren betalend worden. De studenten zullen zich, zoals dat in de Verenigde Staten gebruikelijk is, diep in de schulden moeten steken om aan een diploma te geraken. Zij zullen de eerste slachtoffers zijn, maar niet de laatste. De regering noemt dat een ‘culturele revolutie’. Alweer een revolutie… Dat verklaart waarom ook leraars, kunstenaars, vakbonden en anderen de straat zijn opgegaan. En voor één keer overstijgt de strijd de communautaire tegenstellingen tussen separatisten en unitaristen (federalisten, heten ze hier). Sociale ongelijkheid, daar gaat het gewoon om.
hebben de promotoren zich geworpen op de ontginning van leisteengas. Dat is een veelbelovende energiebron, maar ecologisch omstreden want zeer vervuilend. Nu blijkt dat nogal wat voormalige hoge ambtenaren en politici daar een winstgevend zaakje in hebben ontdekt. Intussen zijn er precedenten bekend geraakt die bevestigen dat er niet zonder reden kritiek is op de grondstoffenpolitiek. Zo heeft een onderzoekscommissie een paar jaar geleden uitgezocht dat de subsidies voor de houtindustrie hoger lagen dan de inkomsten die de staat uit zijn rijke bossen haalt. Een andere controle bracht aan het licht dat veertien van de vierentwintig mijnondernemingen die in de pro-
vincie werkzaam zijn zeven jaar lang geen belastingen hebben betaald. De overige hebben anderhalve procent afgedragen op de waarde van het opgehaalde erts. Meer dan 90 procent van het grondgebied in Québec is staatseigendom. Het beleid, zeggen de betogers, is bijgevolg het patrimonium van elke inwoner aan het verkwanselen. Zo heeft de esdoornlente plots de hele politiek van Québec op de helling gezet. De betogers verzetten zich tegen de pletwals die hun Amerikaanse exception met de grond wil gelijkmaken. David tegen Goliath, zeg maar. En dit is nog maar het begin. Tekst Liesbet Walckiers
Het Hoge Noorden
Verkwanseld De contestatie reikt veel verder. In de vallei van de Saint-Laurentrivier
Een avondje UiT blijft je inspireren.
okramagazine september 2012
Maar het zit veel dieper. Het verzet heeft zich intussen uitgebreid tot de grondstoffenpolitiek van de regering. Die heeft namelijk een megalomaan plan in petto voor de ontginning van het Hoge Noorden. Ze wil de toendra van Québec ontsluiten met spoorwegen, luchthavens, diepzeehavens en stuwdammen om de ontginning aan te vatten van de reusachtige ijzer- en nikkelvelden die er ontdekt zijn. Maar van de twee buitenlandse maatschappijen die daarvoor zijn aangesproken – een Chinese en een Indiase – zijn geen harde voorwaarden afgedwongen om Québec een fair deel van de royalties te waarborgen. En dat terwijl de ontwikkeling van het project een fortuin dreigt te kosten. Het geld zal natuurlijk wel ergens vandaan moeten komen en daarvoor heeft de regering een oplossing bedacht: snoeien in de begrotingen van volksgezondheid en van onderwijs. Van de ondernemingen zal het niet komen, die betalen sinds januari maar vijftien procent belastingen meer.
Ontdek de meest volledige UiTagenda voor Vlaanderen en Brussel. Met duizenden tips 37 voor cultuur en vrije tijd.
RELATIES
“Vertrek met een gerust hart, ik zorg voor je kindje.” Ze zijn zo voorbij, die maanden ouderschapsverlof waarin je thuis kan genieten van nieuw jong leven. Nadien moeten werkende ouders hun kleine schat overdag toevertrouwen aan vreemde handen. En dat snijdt even. Gelukkig ruikt het bij een onthaalouder nog wat naar thuis. Zo koos mama Ann Van Moer voor onthaalmoeder Maria Deloose en papa Wim De Wit voor onthaalvader Stefaan Van Aken. Tot ieders tevredenheid.
Soms zwaar maar altijd tof met kinderen
okramagazine september 2012
Maria: “Ik heb altijd de zes kinderen van een doktersgezin opgevangen. Ik deed er ook het huishouden. Maar toen ik zelf drie kinderen kreeg, vonden mijn man en ik het teveel worden. Ik zag wel wat in de job als onthaalmoeder omdat ik zo behalve met onze eigen kinderen ook met die van anderen kon bezig zijn. Ik hemel de job niet te veel op want al ben je je eigen baas, je doet niet zomaar wat je wil en je moet met veel dingen rekening houden. Ik doe het nu al 18 jaar en ik heb er nog geen moment spijt van gehad. Ik heb een tijdje niet gewerkt op woensdagnamiddag
38
maar lang heb ik dat niet volgehouden. Dankzij mijn werk konden we onze kinderen die extraatjes tijdens de vakantie gunnen, zoals op kamp gaan. Mijn echtgenoot staat nog altijd achter mij, maar met dit werk blijf je toch in de kleine kinderen zitten: niet naar boven en stil zijn als de kindjes slapen ’s namiddags. Werken in huis moeten we naar onze vakantie verschuiven. Dat is niet altijd leuk maar toch heb ik nog geen zin om ermee te stoppen. Dit werk houdt je met hart en ziel in het leven.” Ann: “Het is moeilijk om je baby’ tje - dat je drie maand dag en nacht bij je had - ineens voor een
hele dag aan ‘een vreemde’ te moet afgeven. Da’s even doorbijten. Maar als ik zie dat Thiebe hier gelukkig is, dat hij zit te lachen, goed slaapt en eet, dan voel ik me gerust. Er groeit een vertrouwensband tussen Maria en mij. Ik krijg elke avond een verslagje van wat er die dag gebeurd is, hoe Thiebe zich gedragen heeft, of er iets misliep en dan voel je dat hij daar veilig zit. Als ik hem bij Maria afzet en hij doet al dada met zijn handje, zo van ‘ga maar door’, dan dan weet ik dat het goed zit: hij is hier graag en hij leert veel met de andere kindjes erbij. Het klikte meteen tussen Maria en mij toen ik hier met Thiebe kwam. Maria is niet zomaar een oppas, ze is een toegewijde, bekwame opvoedster. Een steun die elke jonge ouder kan gebruiken.”
Stefaan: “Mijn vrouw en ik hadden altijd gezegd: als er een derde kind geboren wordt, blijft één van ons twee thuis. Dat gebeurde zestien jaar geleden, net toen ik na vijftien jaar zonder werk viel. Aangezien mijn vrouw wel werk had, was de keuze snel gemaakt. In onze kennissenkring waren er enkele onthaalmoeders. Waarom zou ik geen onthaalvader kunnen zijn? Hier en daar kreeg ik wat verwonderde reacties op mijn besluit, maar ik begon er met plezier aan. Ik heb geen directe collega’s en breng mijn dag alleen tussen de kindjes door, maar dat vind ik niet erg. Mijn druk sociaal leven compenseert dat. ’s Namiddags als de kindjes slapen, doe ik de afwas, de strijk, de kook… net zoals elke huisvrouw dat doet. Ik pak de kinderen niet anders aan dan mijn eigen kinderen. De sleutels blijven op de kast, maar daar kom je niet aan. Na enkele keren verbieden weten ze het. Ruzie maken voor een stuk speelgoed? Ik laat ze hun geschillen zelf oplossen, tenzij ze op elkaars hoofd beginnen te timmeren. Tuurlijk wordt het huis afgeleefd. Autootjes botsen tegen kasten en deuren en in de zetels wordt gesprongen, niet enkel netjes gezeten. Als ik ooit met de job stop, kopen we misschien eens echte zetels… Ik word vijftig. Of ik het blijf doen tot mijn zestig? Ik vraag me af of jonge mensen van 25 het dan nog leuk vinden om hun kindjes naar een opa te brengen? Of kiezen ze dan toch liever voor een oma?
Geen idee, ik zie wel hoe het loopt.” Wim: “Op vrijdag ben ik huisman, de andere dagen ben ik aan het werk. Mijn tweeling is 2,5 jaar en in september gaan ze naar de kleuterschool. Dan is Stefaan ze kwijt. Wij waren een beetje verwonderd: een onthaalvader? We zijn niet van de streek en vonden hem via het dienstencentrum. Ondanks onze haast naar het werk, kregen we toch een goede band met Stefaan. Onze kleintjes zijn beslist tevreden met hun onthaalvader want ik zou ze nergens binnenkrijgen waar ze niet wilden zijn.
Soms zijn ze een beetje lastig als we ze ‘s morgens moeten wakker maken, snel hun ontbijt geven en in de auto stoppen. Dan willen ze liever op ’t gemak thuis blijven en reageren ze niet zozeer op de vreemde plek maar wel op het feit dat wij dan weg zijn. Nu ze al flink kunnen praten, noemen ze hun onthaalvader Stefaan en verwarren ze hem echt niet met hun eigen papa. Ze weten heel goed wat er mag en niet mag en dat bij Stefaan niet thuis is, maar ze komen heel graag. Ik ben blij dat ze hier mochten zijn: een kind mag best door meerdere ouders opgevoed worden.” Tekst Hilde Masui Foto's Thomas Legrève
okramagazine september 2012
Onthaalvader, een mooi beroep
39
UITJES
Toots 90 2012 is het jaar van Toots Thielemans. België’s jazzmonument en levende legende is in april 90 jaar geworden. De expo Toots90 brengt het buitengewone avontuur van een hoogbegaafd kind uit de Marollen dat het schopte tot vriend van ‘s werelds allergrootsten, tot baron, tot de maker van het honderden keren gecoverde Bluesette, tot componist van wereldberoemde soundtracks. Jeanke werd Toots en deelde het podium met Stevie Wonder, Paul Simon, Billy Joël, Ella Fitzgerald en vele anderen.
okramagazine september 2012
Toots90 wil jou het avontuur van deze beroemde Belg mee laten beleven van op de eerste rij. The Sound & Vision van Toots: van de donkere jazzkroeg tot het indrukwekkende podium van Carnegie Hall, van de Marollen tot New York City. Multimediaal, interactief, alle zintuigen bespelend in een moderne belevenisuitvoering en met verrassende decors. Als Toots’ wonderlijke levensverhaal en muziek je prikkelen, dan is deze expo een absolute must.
40
De Ziel van de Meester. Antwerpse tekeningen van Rubens tot Panamarenko Tekeningen zijn zeer gevoelig voor licht, daarom worden ze zelden tentoongesteld. De Ziel van de Meester is dan ook een unieke gelegenheid om de mooiste tekeningen uit de verborgen collectie van het Prentenkabinet van het museum te bewonderen. De tentoonstelling bevat onder meer ontwerpen, schetsen en tekeningen van Peter Paul Rubens, Anthony van Dyck, Jacob Jordaens, Jan Brueghel, Eugeen Van Mieghem, de familie Linnig, Floris Jespers, Panamarenko, Jan Fabre en Sam Dillemans. Het Prentenkabinet van het Museum Plantin-Moretus bewaart meer dan 20 000 tekeningen en behoort met zijn rijke collectie tot de wereldtop. De tekeningencollectie is opgebouwd rond Antwerpse kunstenaars van 1500 tot vandaag. Het Prentenkabinet toont in het najaar de mooiste tekeningen uit de collectie. Elf gastcuratoren - met onder meer Dries Van Noten, Adriaan Raemdonck, illustrator-cartoonist Benoît en illustratrice Kaatje Vermeire - maakten een selectie uit de mooiste tekeningen van het Prentenkabinet. De expo brengt een mix van uitzonderlijke tekeningen en schetsen van grote meesters en hedendaags talent.
Info
Info
Van 31 augustus 2012 tot 6 januari 2013 in het Toots Theatre Vanderborghtgebouw, Schildknaapstraat 50, 1000 Brussel, www.expotoots90.be. Tickets: De basisprijs is 12 euro in de week, 16 euro in het weekend. Voor 60+ is dit 10 en 15 euro.
Van 15 september tot 16 december 2012 in het Museum PlantinMoretus, Vrijdagmarkt 22, 2000 Antwerpen, 03 221 14 50, www.museumplantinmoretus.be. Open van dinsdag tot zondag van 10.00 tot 17.00 uur. Tickets: 8 euro Bereikbaarheid: Tram: 2, 3, 4, 5, 8; Bus: 22, 25, 26. Het museum bevindt zich op wandelafstand van de Grote Markt en de Groenplaats en de busparking aan de Ernest Van Dijckkaai.
p ans o ts. k k a Ma uoticke d gratis k blz. 53! Kij
Newtopia: de staat van de mensenrechten Of het nu het recht is op leven, vrijheid, veiligheid en onderwijs of het recht op vrij denken en vrije meningsuiting of nog, het recht niet gemarteld, niet onmenselijk of op een vernederende manier behandeld te worden – zij het in Syrië, China of Noord-Korea – mensenrechten blijven een actueel thema. Newtopia: de staat van de mensenrechten is een belangrijke internationale tentoonstelling van hedendaagse kunst, gewijd aan de mensenrechten. Deze tentoonstelling bevat werken van meer dan 70 kunstenaars van verschillende generaties en onderzoekt een rijke verscheidenheid aan artistieke posities met betrekking tot de basisprincipes van de mensenrechten. Veel van deze kunstenaars komen uit landen en regio’s waar de mensenrechten een bijzonder omstreden onderwerp waren of nog steeds zijn, zoals de Arabische wereld, China, LatijnsAmerika en de voormalige Sovjetrepublieken. De helft van de kunstenaars komt uit niet-westerse landen.
Info Van 1 september tot 10 december 2012 in diverse culturele instellingen in de stedelijke context van Mechelen. Alle locaties zijn centraal gelegen en zijn makkelijk te voet bereikbaar: het Cultuurcentrum Mechelen, de Academie voor Beeldende Kunsten, de Oude Mechelse Vleeshalle, het Congres- en Erfgoedcentrum Lamot, Museum Hof van Busleyden en de nieuwe Kazerne Dossin: Memoriaal, Museum en Documentatiecentrum over Holocaust en Mensenrechten en in de publieke ruimte. Newtopia is bovendien ook de gelegenheidstentoonstelling bij de opening van Kazerne Dossin. Tickets: 10 euro, via Uit Mechelen, Hallestraat 2 – 6, Mechelen, 070 22 28 00- www.uitinmechelen.be
Start met Corega Free Geniet u ook zo van lekker eten? Dan is het zonde als u tijdens uw maaltijd last krijgt van irritante voedselrestjes die tussen uw gedeeltelijke prothese en tandvlees komen. Gelukkig is er nu Corega Free. Want ook al past uw prothese goed, Corega Free zorgt voor een beschermend laagje tussen uw tandvlees en tandprothese. Deze afscherming helpt voedselrestjes buiten te sluiten. Wilt u ook de voordelen van Corega Free ervaren? Probeer het nu GRATIS! Vraag uw apotheker naar de gratis staal Corega Free middels bijgaande bon.
Corega. Eet, praat en lach vol vertrouwen.
B O N V O O R G R AT I S S TA A L Actievoorwaarden: lever deze bon in bij uw apotheker. In ruil voor de bon ontvangt u 1 gratis staal Corega Free 15g. 1 bon per persoon. Enkel originele bon kan ingeleverd worden. Actie is geldig van: 1 aug. tot 1 okt. 2012. Zolang de voorraad strekt, OP = OP.
okramagazine september 2012 BC19029
Bescherm u tegen irriterende voedselrestjes en maak van elke maaltijd weer een ďƒžjne maaltijd!
www.corega.be 41
MENU
Genieten van Kempense geitenkaas
okramagazine september 2012
In de Kempen bezitten ze een rijk assortiment heerlijke streekproducten. Sommige ervan ontdek je toevallig op je fietsroute, zoals de geitenboerderij Polle in Lichtaart.
42
Veerle D’haene: “Mijn man startte 30 jaar geleden uit idealisme met biologische groenteteelt. Hij wou gezond eten en in zichzelf voorzien. Na een tijdje ging hij zijn groenten ook verkopen. Zijn boerderijdieren kregen al gauw het gezelschap van een geit, Marie. Van haar melk maakte hij geitenkaas, die hij ook weer aan de man bracht. Toen hij vaststelde dat de kaas beter verkocht dan de zelf gekweekte groenten, kocht hij nog vijf geiten van een koppel dat naar Frankrijk vertrok. Zo groeide zijn bedrijfje in Westmalle uit tot een heuse geitenboerderij van 217 geiten. Na tien jaar verhuisden we naar Lichtaart waar we nu ruim 600 geiten huisvesten. Een deel daarvan is bestemd voor het fok-
worden
We runnen ons bedrijf met zes mensen: drie parttimers, mijn schoonzoon, mijn man en ik. De bedoeling is dat we alles zelf verwerken of verkazen in de kaasmakerij. Ons hoofdproduct is geitenkaas, maar in onze hoevewinkel kan je behalve heel lekker ijs ook nog een groot assortiment aan producten kopen. Van yoghurt, feta, spekkaasjes, kaasjes in bladerdeeg, oliekaasjes en smeerkaas tot kaastaart, kaaskroketten en quiche. De klanten hebben vanuit de winkel zicht op de stal en de kaasmakerij. Zo zien ze meteen dat de dieren gezond zijn en alles hygiënisch in orde is. Op aanvraag kan je met een groep van vijftien personen een rondleiding krijgen. We ontvangen hier vaak OKRA-groepen. Verder staan we ook zaterdags op de Vogelmarkt in Antwerpen en op zondagmorgen op de Boerenmarkt in Herentals. Van april tot september is ons terras alle dagen open, behalve dinsdag. Je kan er genieten van een geitenmelkijsje. Omdat we in een recreatief gebied wonen langs fietsknooppunten, blijken we de ideale stopplaats tijdens een fietstochtje door de Kempen. Onze producten zijn niet biologisch maar mensen met koemelkallergie reageren niet op onze kaas. Onze productiemethode is wel ecologisch verantwoord. Wij zijn van mening dat het bio-label geen meerwaarde biedt voor onze producten. Je krijgt hier wel een eerlijk product tegen een eerlijke prijs!” www.polle.be Tekst Chris Van Riet
Varkensgebraad op Kempense wijze Voor 4: 600 gr varkensgebraad | 1 wortel | 1 ui | 1 selder | boter | sausbinder | water | peper en zout Garnituur: 1 bussel jonge wortelen | 500 gr sluimererwten | 1 ui | 2 eetlepels suiker | 1 eetlepel gehakte peterselie | 300 gr aardappelen
Laat de bakboter heet worden en schroei het varkensgebraad erin (bruin aan alle zijden). Snijd de selder, de wortel en de ui fijn en voeg ze bij het varkensgebraad. Voeg een beetje water toe en breng op smaak. Laat dit alles gedurende een half uur garen. Garnituur: reinig de jonge wortelen en kook ze gaar. Snijd de ui fijn en stoof hem in boter. Voeg de gekookte wortelen toe en kruid met peper, zout en suiker. Ontvlies de sluimererwten en kook ze gaar. Stoof ze in gesmolten boter en breng op smaak. Kook ook de aardappelen gaar. Haal het vlees uit de pot en snijd het in sneden. Houd ze warm terwijl je de saus op smaakt brengt en ze bindt met wat sausbinder. Schik het vlees, de groenten en de aardappelen op een bord en versier met de peterselie.
→
okramagazine september 2012
ken. Zo’n 500 dieren dagelijks gemolken.
43
Boekweitkoek met perenstroop en spek
Kempense schotel met prei en hesp
Voor 4: 125 gr boekweitmeel | 125 gr zelfrijzende bloem | 2 eieren | 5 dl melk | 100 gr dun gesneden speklapjes | zout | bakboter | siroop op basis van peren of appelen
Voor 2: 4 sneetjes ontvette, gekookte hesp | 2 stengels prei | 100 gr boter | 6 eetlepels bloem | ½ l melk | 2 eigelen | peper, zout en muskaatnoot
Meng het boekweitmeel met de zelfrijzende bloem en voeg er een snuifje zout aan toe. Neem de melk, doe er de eieren bij en klop dit mengsel goed. Giet het bij de bloem en klop tot een mooi beslag. Bak het spek licht krokant in een antikleefpan. Doe bakboter in een pan, voeg enkele afgebakken spekreepjes toe en overgiet ze met een dun laagje deegmengsel. Laat dit op een matig vuurtje bakken. Dien de boekweitkoek op, versierd met stroop van appelen of peren.
Snijd de prei in stukken van 1 cm en kook die gaar. Bind het kookvocht met de bloem en kruid met peper, zout en muskaatnoot. Voeg ook de helft van de melk toe. Meng de rest van de melk met het eigeel en voeg het bij de saus. Beboter een vuurvaste schotel en verdeel er de uitgelekte prei over. Schik daarop de opgerolde hesp en overgiet alles met de saus. Bestrooi met paneermeel en enkele klontjes boter. Zet de schaal in de oven (180°C) en laat de bereiding garen tot er zich een bruin korstje vormt. Dien op met gekookte aardappelen.
Gemarineerde appelen 1 kg stoofappelen | 150 gr suiker | 8 eiwitten | 100 gr fijne suiker | 1 citroen Schil de appelen, snijd ze in stukken en laat ze gaar worden. Mix de massa en voeg naar eigen smaak suiker en het citroensap toe. Beboter een vuurvaste schotel en schik er de appelmoes in. Klop het eiwit lichtjes los en giet het over de appelmoes. Plaats de bereiding in de oven op 180°C. Zodra het eiwit karameliseert, is de bereiding klaar. Laat de appelmoes afkoelen en dien hem koud op. Tekst Blanche Vanbelle Foto's Emy Elleboog
Croque met spek en geitenkaas
okramagazine september 2012
Voor 2: 100 gr gerookt of gezouten spek in sneden | 4 sneden brood | 100 gr milde en zachte geitenkaas of een smeltbare Kempense hoevekaas | bakboter | honing | honingmosterddressing
44
Bak de speksneden krokant, haal ze uit de pan en bak de sneden brood even in het spekvet. Leg een snede brood op een bord en leg daarop het spek. Dek af met een sneetje geitenkaas en een tweede snede brood. Bak de croque in een croquemachine, in een pan of in een klassieke oven tussen 2 roosters. Werk af met honing of honingmosterddressing. Voor de dressing: 1 eetlepel honing | 2 eetlepels citroensap | 1 eetlepel mosterd | 4 eetlepels olijfolie | peper Breng dit alles samen, klop goed en breng op smaak.
PUBLIREPORTAGE
VOOR
NA
e-Pipe: leidingen vernieuwen zonder breekwerk Heeft u te weinig druk op het water, een lek in de leiding, vocht in de muren, bruin water uit de kraan? Dan zijn uw leidingen aan herstelling toe. Ofwel breekt u het hele netwerk open en vervangt u alle oude leidingen door nieuw materiaal. Ofwel kiest u voor e-Pipe.
Wat is e-Pipe? Met e-Pipe worden uw toevoer- of afvoerleidingen van binnenuit gereinigd, hersteld en beschermd. Zonder breekwerk, schade noch lawaai, en veel sneller en goedkoper dan traditionele renovatiewerken.
dit systeem veilig? Kon het in België gebruikt worden? Om dat te achterhalen hebben we e-Pipe door Belgaqua wetenschappelijk laten testen. Resultaat? Onze epoxy mag in alle veiligheid in drinkwaterleidingen gebruikt worden.”
Hoe werkt het? Danny Ongenae, zaakvoerder van e-Pipe Benelux, legt uit hoe zo’n renovatie in haar werk gaat. “Er zijn drie belangrijke fases tijdens de herstelling van leidingen: drogen, reinigen en beschermen. Nadat we alle toestellen hebben afgekoppeld, verbinden we een compressor met perslucht met de aansluiting van elk sanitair toestel om de leidingen watervrij te maken. Als de corrosie kurkdroog is, starten we met de reiniging door de leidingen te zandstralen met een aluminiumkorrel. Pas als alle corrosie verdwenen is, gaan we over tot de laatste fase en brengen we een egale beschermingslaag van epoxy op de binnenwand van de leiding aan.”
25 jaar garantie e-Pipe maakt leidingnetten honderd procent bestand tegen toekomstige corrosie en lekken. Het bewijs? Een waterdichte garantie van maar liefst 25 jaar!
GRATIS DIAGNOSE Bel 056 520 220. Bij afgifte van deze bon bieden wij u een volledige diagnose van uw leidingnetwerk. Geldig t.e.m. 31/03/2013.
Bezoek ons tijdens Openbedrijvendag op zondag 7 oktober 2012 tussen 10u en 17u in onze bedrijfsgebouwen in Bissegem. Wij verwelkomen er u met een hapje en een drankje en bieden u de mogelijkheid om een kijkje te nemen achter de schermen van onze firma. Onze medewerkers geven er u betrouwbaar en professioneel advies en zoeken, samen met u, naar de meest optimale oplossing voor uw persoonlijke situatie. Die dag organiseren we ook interactieve rondleidingen met live-demonstraties! Daarnaast zijn we ook aanwezig op de bouwbeurzen van Gent (Bis-beurs), Antwerpen (Bouw en Reno) en Brussel (Batibouw).
Hoofdzetel: Meensesteenweg 183 • 8501 Kortrijk (Bissegem) T 056 520 220 • www.epipe.be Aalter • Brussel • Diest • Dilsen-Stokkem • Kortrijk
okramagazine september 2012
Volksgezondheid Wie over de kwaliteit van drinkwater praat, heeft het uiteraard ook over volksgezondheid. Danny Ongenae: “Toen we e-Pipe 10 jaar geleden in de Verenigde Staten ontdekten, waren we onder de indruk van de hoogwaardige technologie. Maar was
Bezoek ons!
45
UIT
‘Bitche’:
van oorlogswaanzin tot verfijnd kristal
De Elzas, genesteld onder Frankrijks rechterschouder, ging afwisselend van Duitse in Franse handen. Dat laat sporen na. De taal, het landschap, de architectuur en de bewoners vertonen de littekens van strijd op strijd. Ze schipperen tussen de Duitse punktlichkeit en de Franse laisser passer. Maar dat charmeert vooral de toerist.
Het Natuurpark van de NoordVogezen strekt zich uit langs de Frans-Duitse grens en vormt de groene long van de Elzas. Deze streek is zo dun bevolkt dat je de dommelende dorpjes voorbij bent voor je er erg in hebt. De autochtonen brabbelen er een Rijnfrankisch dialect dat alleen zij begrijpen.
rijdt. Volledig omgeven door dichte wouden en gedomineerd door een indrukwekkende citadel schurkt de oude stad zich aan tegen een groen achttiende-eeuws talud. Als een reusachtige massieve uitwas, rijst de voormalige kazerne en toevluchtsoord uit boven de stad.
Over de bloemetjes… Bitche richtte onlangs haar troeven met volle trom op het toerisme. Men verfraaide de stad en maakte haar attractiever met meer groen. Les Jardins en Troc - wat letterlijk ruiltuinen betekent - trekken een spoor door de stad. Je ontdekt deze twaalf thematuinen via een pad vertrekkend vanaf het stadhuis. Hier werden, aansluitend op de lokale cultuur, geleide fruitbomen aangeplant. Infobordjes leiden je vervolgens van tuin naar tuin.
Vlakbij het stadhuis bezoeken we het testcentrum. Een tiental bestemmingen in Europa kregen al het label van beste wandelbestemming. Ook daar sleepte Bitche een plaatsje in de wacht. “Je vindt hier honderden kilometers afgebakende wandelwegen. Alles waar wandelaars warm voor lopen: van uitzonderlijke fauna en flora tot kasteelruïnes en versterkte burchten liggen hier voor je voeten. Bovendien wandel je door bossen op aangename zandwegen,” weet Claire. In zo’n testcentrum staat alle materiaal en uitrusting die wandelaars nodig hebben ter beschikking. Geen wandelschoenen mee, geen regenvest, rugzak of paraplu? Niet panikeren.
okramagazine september 2012
Je weet niet wat je ziet wanneer je na enkele uurtjes door berg en dal laveren het stadje Bitche binnen-
In 2010 ontving Bitche de onderscheiding La Fleur d’or of Gouden Bloem. “Dit is de hoogste onderscheiding die een stad in het klassement van bebloemde steden in Frankrijk kan ontvangen. Maar de beloning geldt ook voor de inspanningen op het gebied van tuinieren. De inwoners werken hier namelijk 100 procent biologisch, er worden dus geen chemische middelen gebruikt in de tuinen. Een uitzonderlijke prestatie. Dit bezorgt uiteraard onze tuiniers meer werk!”, verklaart Claire Henry van de dienst Toerisme.
46
De citadel torent hoog boven de stad uit.
Laat je identiteitsbewijs achter en leen alles gratis uit! Handig, toch? Bovendien blijkt alles van de beste kwaliteit. Je kan hiervoor terecht in het toerismekantoor, gevestigd in het stadhuis.
Aardappels en confituur
‘De kers op de taart van de straattuinen’, zo kan je de Tuin voor de Vrede wel noemen. Al acht jaar staat hij symbool voor vrede tussen de stad en zijn geschiedenis. “Verrassend, atypisch, relaxerend, steeds vernieuwend en veranderend”, lezen we in de smaakvol ingerichte shop.
… en de bijtjes Geen bloemetjes zonder bijtjes. Ook die zoemen rond in Bitche. In de Molen van Eschviller in Volmunster kan je hen van dichtbij observeren. Vorig jaar startte hier een splinternieuw project: in het bijenhuis treed je binnen in de fascinerende bijenwereld. Ontdek er de
Reuzeconfituurpotten in de Smaaktuin. levende bijen in hun korven en honingraten en bewonder hun eindeloos ballet. Kom er alles te weten over waarom deze diertjes met uitsterven bedreigd zijn en over hun hoofdrol in de instandhouding van de biodiversiteit. En… proef er het verschil tussen dennen- en bloemenhoning. Dring door in het hart van de zaagmolen waar het parcours van boom tot plank onthuld wordt. Wees verwonderd over het geluid van de bewegende raderwerken die alles overstemmen. De talloze gereedschappen geven je vast een nostalgisch gevoel. Ook de watermolen, nog steeds in staat om graan te malen, roept emoties op van vergane glorie. Op het terras van de aanpalende herberg serveert de molenaar streekproducten en overheerlijk ijs. Een zalige plek om even bij te komen.
De Tuin voor de Vrede ligt aan de voet van de citadel.
Niet voor watjes Het fort waakt over de stad en doet je wegdromen naar een ver verleden. De geschiedenis ervan is verbonden aan de meest illustere strategen uit de geschiedenis zoals Vauban en Cormontaigne. Maar ook met belangrijke conflicten in 1793 en 1870. Via een audiofoon - die je doorheen een doolhof van ondergrondse kelders, gangen en zalen leidt - onthult dit monument gaandeweg haar geheimen. De ontdekkingstocht wordt voortdurend kracht bijgezet door filmfragmenten uit de film La Forteresse assiégée (De Belegerde Vesting). Deze realistische film, geïnspireerd door het Beleg van 1870, brengt je naar het gevecht tussen de echte hoofdrolspelers van dit militair epos. Opgelet, sommige scènes zijn niet geschikt voor gevoelige zielen! Kies je ervoor om niet af te dalen in
→
In het testcentrum kan je een wandeluitrusting ontlenen.
okramagazine september 2012
Slechts een van de vier stadspoorten - de Straatsburgpoort - bleef overeind. Hier gaan natuur en kunst hand in hand. Een guitig kunstenaar combineerde zijn ondeugende sculpturen met de geuren van jasmijn, rozen en magnolia’s. Iedere tuin refereert naar een relatie met de identiteit van de bewoners. L’Ode à la patate verwijst naar het aardappelveldje in ieders achtertuin. Uiteraard combineert men aardappels met bloemen. Met grappige effecten tot gevolg. Kinderen oogsten de aardappels en brengen ze naar de plaatselijke restaurants. De Smaaktuin moet dan weer oma’s confituurkeuken reconstrueren. Gezien door kinderogen dan toch. Ook langs de toegangswegen lachen de bloemetjes je toe. We stoppen bij het golfterrein even buiten de stad. “Het Golfterrein van Bitche is het mooiste van de streek omwille van de zandgrond. Je ploetert hier nooit in de modder en na een regenbui kan je dadelijk terug het terrein op”, lacht de directeur.
47
De geboorte van de kerstbal Oorspronkelijk werden kerstbomen getooid met dennenappels, fruit en noten. De legende vertelt dat in 1858 de fruitoogst van de Noord-Vogezen gekelderd werd door een grote droogte. De kerstbomen konden bijgevolg niet gedecoreerd worden. Een glasblazer uit het Land van Bitche vond dit onrechtvaardig en kreeg toen het lumineuze idee om glazen kerstballen te blazen. De kerstbal was geboren. De glasblazer wist niet dat hij op die manier een traditie creëerde die zo in de smaak viel dat ze sindsdien door de hele wereld wordt nagebootst.
de buik van de citadel? Waag dan toch maar de korte klim naar boven en geniet van het grandioos uitzicht over het Natuurpark van de NoordVogezen.
okramagazine september 2012
Onoverwinnelijk fort
48
Een van de grootste verdedigingswerken langs de Maginot-Lijn blijkt het Simserhof in Siersthal. Dit fort werd beroemd omwille van de heroïsche weerstand die de soldaten in juni 1940 boden. Zij verzekerden gedurende verschillende weken de veiligheid van andere kleinere forten in de omgeving van Bitche. Zij gaven zich pas over op 30 juni, vijf dagen na het staakt-het-vuren op bevel van de Franse legerleiding. Vandaag biedt het Simserhof een indrukwekkende kijk op de MaginotLijn. Op een reuzescherm toont een archieffilm de waanzin van de oorlog. Een ietwat droevige introductie die de tragische afloop van dit fort laat vermoeden. Vanuit het bezoekerscentrum vangt dan de reis aan door de ingewanden van het fort. Een open elektrisch treintje brengt je tot bij de munitiedepots en de leefruimtes van de soldaten. Ondertussen moeten projecties met speciale effecten je verbeelding tarten. Een begeleide rondleiding door de kazernes, de keuken en de ziekenboeg ronden het bezoek af. Iets voor diehards.
Glasmeesters Iets lichter verteerbaar en niet te missen: La Grande Place, het kris-
De art nouveau-glastechnieken van Emile Gallé in Meisenthal.
talmuseum van Saint-Louis. In een onooglijk dorpje, waar ze de klok een halve eeuw terugdraaien, ligt de oudste kristalfabriek van Frankrijk. Je hoeft geen gids om je door deze glinsterende plek te loodsen. Geef je ogen de kost en verbaas je over zoveel schoonheid, kunst en vakmanschap. Drie verdiepingen vol vitrines met het zuiverste kristal. Stuk voor stuk kunstwerkjes die je niet eens durft aan te raken. Aanpalend ligt de kristalfabriek waarop je een panoramische kijk krijgt. Herontdek hier het kristal in al zijn facetten en een patrimonium van onschatbare waarde! Of hoe een presse-papier plots een breekbaar kunstobject wordt.
In het Glasmuseum van Meisenthal klinkt een beetje hetzelfde verhaal. Doch hier kan je de glasblazers geoefende vrijwilligers - van op de mezzanine aan het werk zien in een bewaard atelier. De oude glasfabriek sloot haar deuren in 1969. De glasfabriek van Meisenthal is wereldberoemd om haar schitterende glazen kerstballen. Deze site blijft de levende getuige van een ongewoon huwelijk tussen ons geheugen en de moderniteit. De tentoonstelling van het werk van Emile Gallé licht een tipje van de sluier van de glastechnieken uit de art nouveau. Ook via de film kom je meer te weten over deze glasmeesters. Geloof het maar: vanaf nu kijk je met andere ogen naar je kerstballen. Tekst Chris Van Riet Foto’s Ellen Callaert
Info ■ Toerismekantoor Bitche, rue du Glacis du Château 4, F-57230 Bitche, +31 (0)3 87 06 16 16, www.ot-paysdebitche.com, www.tourisme-lorraine.fr, www.franceguide.com,
n op ee s n a k de Maak verblijf in ro ! gratis .v. 354 eu t.w Elzas ijk blz. 51. K
Valletta InternatIonaal Barok FestIVal 2013 9 – 26 januari 2013
Cappella Sanctae Catherinae Combattimento Consort Amsterdam Jeune Orchestre Atlantique La Sainte Folie Fantastique Les Talens Lyriques Malta Philharmonic Orchestra New Century Baroque Opera Fuoco Orchestra Of The Age Of Enlightenment The King’s Consort The Teatru Manoel Players
www.vallettabaroquefestival.com.mt
okramagazine september 2012
Valletta, Malta’s Barokke hoofdstad en een UNESCO werelderfgoedstad biedt het hoofd aan een royaal festival in zijn historisch theater, kerken en paleizen.
49
noot 25 boom 26 vragend voornaamwoord 27 vreemde munt (afk.) 29 één der Nederl. A tillen 31 lekkernij 34 Italiaanse deegwaar 36 Russisch gebergte 38 bedekking 39 metaal 40 ten behoeve van 42 betaalplaats 45 kasbloem 48 keukengerei 50 afsnijdsel 52 glazen verpakking 54 brandgang 55 boerenbezit 56 knevel 58 eerste kwartier (afk.) 60 gewicht 61 december 63 uitgave 65 vleugel 66 ruit 69 Engelse titel 72 in verband met 74 op dit mo ment 75 voorzetsel 76 noordoost 77 Open Universiteit.
KRUISWOORDRAADSEL HORIZONTAAL 1 machteloosheid 6 uitspringend aanbouwsel 12 deel van de hand 14 gegevens 15 sint 17 per uur 18 woonschip 20 noordwest 21 middeleeuwen 22 fijn, leuk 24 met huizen bezet 27 Bijbelse figuur 28 type wegdek 30 omslagdoek 31 één der Verenigde Staten 32 voegwoord 33 oppervlakte 35 doortochtgeld 37 lidwoord 38 erfelijk materiaal 39 toestel (afk.) 41 loofboom 43 gekleurd ei 44 kantoor 46 kleefmiddel 47 november (afk.) 49 antiblokkeersysteem 51 voorzetsel 53 knaagdier 55 insect 56 sciencefiction 57 grote, dure auto 59 gard 62 deel van het oog 64 gymnastiektoestel 65 voegwoord 67 Spaanse edelman 68 Olympische Spelen (afk.) 69 muzieknoot 70 seconde 71 tussentijds 73 muzieknoot 74 klinknageltje 76 westerse verdragsorganisatie 78 lawaaiige slaper 79 leefgemeenschap.
1
2
3
4
5
12 15
16
13 17
7
8
9
10
11
14
18
19
20
21
4 22
24
23
28
29
32
33
25
26
27
30
31
34
35
38
39
36
40
43
2
37
41
42
44
1 45
46
47
53 54 51 52 VERTICAAL 1 zee in Europa 2 militaire politie 3 vierhan59 57 58 dig zoogdier 4 sociëteit 5 hectometer 7 hetzelfde 8 puntig uitsteeksel 9 soort omzetbelasting 10 onder andere 11 treu65 64 rige stemming 13 indrukwekkend 16 klank 18 hoofd van een abdij 19 nonsens 21 69 68 jonge vrouw 23 muzieknoot 25 boom 26 vragend voornaamwoord 27 vreemde munt 74 75 (afk.) 29 één der Nederl. Antillen 31 lek5 kernij 34 Italiaanse deegwaar 36 Russisch 78 gebergte 38 bedekking 39 metaal 40 ten behoeve van 42 betaalplaats 45 kasbloem 48 keukengerei 50 afsnijdsel 52 glazen verpakking 54 brandgang 55 boerenbezit 56 knevel 58 eerste kwartier (afk.) 60 gewicht 61 december 63 uitgave 65 vleugel 66 ruit 69 Engelse titel 72 in verband met 74 op dit moment 75 voorzetsel 76 O N M A C H T U I T B O U W noordoost 77 Open Universiteit. O P A L M G D A T A E
S T T O Z O E N Oplossing kruiswoordraadsel E P K A F S L 7 1 2 3 4 5 6 R E O S Naam: O S N
6
P U A R K F B E B O U A B S T O L O P P T september D N A T S T A A S E I B K I T N O V R A T P E E R O E D K W A N N E S I S E C N I E T R U R K E R C
Straat: Postnr.:
Woonplaats:
Tel.:
E-mail:
N W W D S A O H T O L 2012 E I K U R E A A B S V L O E L E E R D A I N A V O O M M U
OKRA-lidnummer of trefpuntnummer:
7
Waar bevindt zich het kristalmuseum La Grande Place?
M E I D U
E M O E D
A F S N E D N E
S N O R
48
49
50
55 60
56
61
62
63
6
7 66
70
67
71
72
73
76
77
79
3 © DENKSPORT PUZZELBLADEN
SUDOKUSudoku
Alle cijfers van 1 tot en met 9 moeten Vul het diagram zo in dat in elke rij, elke kolom en elk vierkant van één keer voorkomen in alle kolom3 bij 3 vakjes alle cijfers van 1 tot en met 9 precies één keer voorkomen. men, in alle rijen en in elk van de 9 vierkantjes van 3 keer 3 vakjes.
3
9
6
2
3
Nr.:
1
2
5
6
2
1
5 7
7
1 9
2
5
4
9
5 8
6 7
8 3 © DENKSPORT PUZZELBLADEN
Vergeet niet een postzegel van 0,71 euro toe te voegen!
50 50
Stuur je oplossing naar: OKRA-magazine, Kruiswoord september 2012, PB 40, 1031 Brussel, voor 30 september 2012. De winnaars verschijnen in het novembernummer 2012. Voeg één postzegel van 0,71 euro toe (niet vastkleven).
6i2jzen
pr
KRUISWOORDRAADSEL Maak kans op een van onderstaande prijzen en stuur je oplossing van het kruiswoordraadsel naar OKRA-magazine.
Speel en win een van deze prijzen
Verblijf ter waarde van 125 euro Te gebruiken in De Kinkhoorn, Ravelingen of Ol Fosse d’Outh. Een heerlijk ontspannend verblijf gegarandeerd. Aan zee of in de Ardennen.
Info
Verblijf voor 2 personen in Auberge des Mésanges te Meisenthal, Frankrijk (waarde 354 euro). Inbegrepen: drie overnachtingen en verblijf in half pension voor 2 personen.
■ De Kinkhoorn, Zeedijk 330, 8400 Oostende, 059 70 16 97, fax 059 80 90 88, receptie@dekinkhoorn.be, www.dekinkhoorn.be. ■ Ravelingen, Zeedijk 290, 8400 Oostende, 059 55 27 55, fax 059 55 27 59, info@ravelingen.be, www.ravelingen.be. ■ Ol Fosse d’Outh, rue Ol Fosse d’Outh 1, 6660 Houffalize, 061 28 88 01, fax 061 28 88 04, olfosse@olfossedouth.com, www.olfossedouth.com.
Info: Hotel Auberge des Mésanges, rue des Vergers 18, 57960 Meisenthal, Frankrijk, +33 (0)3 87 96 92 28, www.aubergedesmesanges.fr.
Twintig duotickets voor Countryside (waarde 24 euro) Countryside+ vindt plaats van 1 tot 4 november 2012 telkens van 10.00 tot 18.00 uur in Flanders Expo in Gent. De beurs inspireert en verrast de bezoekers met verfrissende, authentieke ideeën voor huis, tuin, koken, gezondheid en reizen. Dit jaar is Scandinavië de inspirerende gastheer.
Tien exemplaren van De Kattentafel van Michael Ondaatje (waarde 19,95 euro). Vijf exemplaren van Het geluid van de nacht van Maria Duenas (waarde 19,90 euro). Tien exemplaren van Agent 6 van Tom Rob Smith (waarde 19,95 euro). Drie exemplaren van Manieren van Leven. Gedichten 1975-2011 van Leonard Nolens (waarde 39,95 euro). Vijf exemplaren van Off the record. Gesprekken met de grootste rocksterren van vandaag (waarde 9,95 euro). Een exemplaar van De zeven levens van Rome van Robert Hughes (waarde 29,95 euro). Een exemplaar van Wie mooi wil zijn, moet leiden van Rik Torfs & Pieter Marechal (waarde 12,50 euro). Vijf exemplaren van Leonard Nolens 65 (gelegenheidsbundel uitgegeven ter gelegenheid van zijn verjaardag).
okramagazine september 2012
40 boeken
51
15 ingooi 17 transportmiddel 18 hoofdstad van Noorwegen 19 20 bundel 21 stomp 22 niet parkeren 24 Bijbelse figuur 26 kent 31 zuiging 33 bedrog 34 naaldboom 36 van zeker weefsel 39 m 43 deel van een trui 44 tongbeweging 46 en andere 48 gebrek 53 jaartelling 55 harde kern van een vrucht 56 voordeel opleve wedstrijd 61 ik 63 briefaanhef 64 voorzetsel 65 gewicht 66 gron tjesaap 70 hondenras 71 keelziekte 73 november (afk.) 74 rege 76 voertuig 77 vloerkleed 78 strook land langs de zee.
SPEEL EN WIN
FITNESS
29 winnaars
BEWEEG JE FIT!
Actie -12%*
VERTICAAL
op fitnessmateriaal Dat bewegen goed is voor de gezondheid, daar is iedereen het over eens. Investeren in eigen fitnesstoestellen heeft het voordeel dat je thuis op je eigen tempo aan je conditie kan werken.
ERGOMETERFIETS BE5
Winnaars kruiswoord juni 2012. Meer dan 3 000 deelnemers.
1 kloosterlinge 2 peulvrucht 3 Bijbelse figuur 4 hoge berg 5 ve ■ Naar wie gaat het verblijf voor twee personen vlinder 7 ingenieur 8 windstreek 9 plezier 10 muziekterm 12 de in Wellerlooi, Nederland? ber (afk.) 17 grote hoeveelheid 18 familielid 20 voortkomend u Raymond Merveillie uit Ieper. 24 zangvogeltje 25 vrij op naam 27 stopmechaniek 29 waterker 32 haarversteviger 35 cijfer 37 gesloten 38 muurholte 40 beroe ■ Wie krijgt de waardebon van 125 euro? Dymphna Huysmans uit Merksplas. van genegenheid 47 papegaai 49 Europeaan 50 tweetal 52 hev van een boedel Russische heerser 60 lidwoord 6 ■ Wie58 voormalig luistert binnenkort naar Onverwacht van 65 vrouwelijk De dier 66 Bijbelse reus 67 krachtig 69 inzet bij het s Vaganten? A.Finaut uit Oostende en Paul Dekimpe uit Mechelen. maat 72 vochtig 74 insect 75 voorzetsel.
2
1 2 3 van4 sneeuw? 5 ■ Wie leest straks Kind Hilda De Weerdt uit Keerbergen, Paula Verhees Hamont, ‘t Kindt Leona11 uit Melle, Jean Evens 10 12 Meeuwen-Gruitrode, Marie-Jeanne Saeys Denderbelle. 17 15 16
veelzijdige ergometer: • groot 3 kleuren display • groot weerstandbereik, 32 levels • registreert trainingsgegevens van 4 gebruikers • hartslag gestuurd • zeer lage instap
€ 469,40
6
-€60
NU € 409,40 Reeds een hometrainer beschikbaar vanaf € 295,20
ers) uis (op gelijkvlo
g aan h GRATIS leverin
CROSSTRAINER
ROEITRAINER
Bremshey CR3
Bremshey Rower
€ 610,40
€ 560,80
NU € 537,20
NU € 493,60
28
30
29
7
31
■ Voor wie is Op drift? 34 35 Ieper, Nelly 36 Goddyn 37 Trees D’haveloose uit uit Drongen, Gerarda Vanhove uit Zwijndrecht, Robert Vanherk uit Neerpelt, Timmerman uit42Strombeek-Bever. 41 43 40
21
32
38 44
51
61
■ Wie kan beginnen dromen in 1900. België op 64 65 het breukvlak van twee eeuwen? Marie-Rose Kempeneers uit Antwerpen, Noël Decloedt 69 71 uit 68Gullegem, Maria Rigouts70 uit Hemiksem, Rita Janssens uit Merksem, René Schrauwen uit Zwijndrecht. 74
73
7
26
■ Wie 46 mag 47 Adams48erfenis in 49 zijn bus verwach- 50 ten? Noël uit Hasselt, Francine Plancke uit 53 Croonen-Mallet 54 55 56 Ledegem, Annette De Neve uit Lovendegem, Roza Verhoeven uit Brasschaat, Yvonne Geuens uit Mol. 60
5
18
■ Wie kan straks beginnen in Het 19 20 ontwaken? Gerard Habraken uit Hamont-Achel, René Van Den Broeck uit Sint-Katelijne-Waver, Annie Cools uit 22 23 24 25 Lommel, Maria Craps uit Vossem, Germain Simoens uit Brugge.
59
-12%*
6
uit uit uit
62 66
75
Oplossing: rozenmaand. Antwoord 77 op de extra vraag: om de tien 78 jaar.
BUIKTRAINER Bremshey Power Roller € 49,58
© DENKSPO
NU € 43,63 * Actie van -12 % is geldig op alle fitnessmaterialen van Bremshey en Tunturi van 7 september tot en met 6 oktober 2012. Het aanbod kan verschillen per winkel. Prijzen incl. bebat en recupel.
Vraag naar onze actiefolder met nog meer fitnessacties in de Thuiszorgwinkel van je keuze. De adressen van onze Thuiszorgwinkels vind je op onze website of via 02 246 49 49.
www.thuiszorgwinkel.be
P I A N O V E E R M A N
N E U O R N W O T K P T U D P IJ N K U A L R A A C E T E P I N O V T A P
S A A P A L S D R P B U A B O S S E M T IJ D Z S A T IJ L C O L A F H E I P I T N N E G R O N S D O G B U I T IJ T Z E
V I O O R S O B O V M O G N E N L I D S U T O E E R A N G R A E K U
O O S T E N K U S F I K S
L O K L O O R K E P M O T F E T L S A N A A R T
Oplossing kruiswoordraadsel juni 2012.
5
125 879 463 641 938 257 312 594 786
769 324 185 578 241 936 857 613 492
483 561 972 239 756 148 694 827 315
Oplossing sudoku juli-augustus 2012.
OKRA-LIDKAART = GELD WAARD Info zie blz. 45.
Win gratis duoticket Uitjes gelezen blz. 45? Wil je graag tot de ziel van deze Antwerpse meesters doordringen? Maak kans op een van de tien gratis duotickets (waarde 16 euro) voor een bezoek aan de tentoonstelling De Ziel van de Meester. Antwerpse tekeningen van Rubens tot Panamarenko in het Museum Plantin-Moretus te Antwerpen. Stuur deze bon vóór 30 september 2012 naar OKRA-magazine, Ziel van de Meester, PB 40, 1031 Brussel of mail naam en adres naar chris.vanriet@okra.be met de mededeling Ziel van de Meester. Naam en voornaam: Straat en nr.: Postnr.: Woonplaats: Telefoon:
Info zie blz. 45.
Win gratis duoticket Uitjes gelezen blz. 45? Nostalgisch terugblikken op het leven van een wereldbekende Belg? Maak kans op een van de tien gratis duotickets (waarde 24 euro) voor een bezoek aan de expo Toots90 in het Toots-Theatre in Brussel. Stuur deze bon vóór 30 september 2012 naar OKRA-magazine, Toots90, PB 40, 1031 Brussel of mail naam en adres naar chris.vanriet@okra.be met de mededeling Toots90. Naam en voornaam: Straat en nr.: Postnr.: Woonplaats: Telefoon:
Info zie blz. 24-25.
Win gratis duoticket Tentoonstelling gelezen blz. 24-25? Je voor even terug in de sixties wanen? Maak kans op een van de vijf gratis duotickets (waarde 22 euro) voor een bezoek aan de Golden Sixties expo ‘Ik was 20 in 60’ in Luik. Stuur deze bon vóór 30 september 2012 naar OKRA-magazine, Ik was 20 in 60, PB 40, 1031 Brussel of mail naam en adres naar chris.vanriet@okra.be met de mededeling Ik was 20 in 60. Naam en voornaam: Straat en nr.: Postnr.: Woonplaats: Telefoon:
Bespaar op je energiefactuur dankzij OKRA en Lampiris Sluit nu aan bij energieproducent Lampiris en ontvang een jaarlijkse korting van 15 euro op je gasaansluiting en 15 euro op je elektriciteitsaansluiting. Bovendien krijg je jaarlijks een korting van 2,5 procent op de energiekost. Ook bestaande klanten van Lampiris kunnen van deze korting genieten. Meer informatie vind je op www.okra.be of op het gratis nummer van Lampiris, 0800 21 001 (speciaal nummer voor OKRA-leden).
53
colofon OKRA-magazine ledenmagazine van OKRA vzw PB 40, 1031 Brussel 02 246 44 37, fax 02 246 44 42, www.okra.be, magazine@okra.be Redactie Nele Joostens, Chris Van Riet, Katrien Vandeveegaete Redactieraad Herman De Leeuw, Niek De Meester, Nic Fruru, Jos Lacroix, Hilde Masui, Dirk Van Beveren, Jan Vandecasteele, Hugo Verhenne Verantw. uitgever Jan Vandecasteele, Vier Uitersten 19, 8200 Brugge Vormgeving Gevaert graphics nv Coverbeeld François De Heel Druk Corelio Printing, Erpe-Mere Reclameregie Publicarto Sylvain Van Der Guchtlaan 24, 9300 Aalst 053 82 60 80 fax 053 82 60 90 com@publicarto.be Oplage: 169 550 exemplaren Zonder schriftelijke toestemming van de uitgever mag geen enkele tekst of illustratie geheel of gedeeltelijk worden gereproduceerd. Advertenties vallen niet onder de verantwoordelijkheid van de uitgever. OKRA-magazine, trefpunt 55+ is aangesloten bij de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers. Het oktobernummer verschijnt uiterlijk op 24 september 2012.
OKRA-regio’s Antwerpen Nationalestraat 111, 2000 Antwerpen 03 220 12 80 fax 03 220 17 68 antwerpen@okra.be www.okra.be/antwerpen
OKRA-Limburg vzw Koningin Astridlaan 33, 3500 Hasselt 011 26 59 30 fax 011 22 59 50 limburg@okra.be www.okra.be/limburg
Oost-Brabant Platte Lostraat 541, 3010 Leuven 016 35 96 94 fax 016 35 95 55 oostbrabant@okra.be www.okra.be/oostbrabant
Brugge Oude Burg 23, 8000 Brugge 050 44 03 81 fax 050 44 03 90 brugge@okra.be www.okra.be/brugge
Mechelen Begijnenstraat 18 bus 2, 2800 Mechelen 015 40 57 45 mechelen@okra.be www.okra.be/mechelen
Brussel Bergensesteenweg 436, 1070 Brussel 02 555 08 30 fax 02 555 08 39 brussel@okra.be www.okra.be/brussel
Midden-Vlaanderen www.okra.be/middenvlaanderen Martelaarslaan 17, 9000 Gent 09 269 32 15 • 09 269 32 16 middenvlaanderen@okra.be ■ Aalst Hopmarkt 10, 9300 Aalst 053 76 16 53 fax 053 76 15 16 aalst@okra.be ■ Eeklo Garenstraat 46, 9900 Eeklo 09 376 13 40 fax 09 376 12 99 eeklo@okra.be ■ Gent Martelaarslaan 17, 9000 Gent 09 269 32 15 gent@okra.be ■ Oudenaarde Sint-Jozefsplein 7, 9700 Oudenaarde 055 33 47 33 fax 055 33 47 94 oudenaarde@okra.be
Oostende Ieperstraat 12, 8400 Oostende 059 55 26 90 fax 059 55 26 12 oostende@okra.be www.okra.be/oostende
Ieper Sint-Jacobsstraat 24, 8900 Ieper 056 26 63 40 fax 056 26 63 06 ieper@okra.be www.okra.be/ieper Kempen Korte Begijnenstraat 22, 2300 Turnhout 014 40 33 50 fax 014 40 33 52 kempen@okra.be www.okra.be/kempen Kortrijk Wijngaardstraat 48C, 8500 Kortrijk 056 26 63 53 fax 056 26 63 10 kortrijk@okra.be www.okra.be/kortrijk
Roeselare Beversesteenweg 35, 8800 Roeselare 051 26 53 07 fax 051 22 59 80 roeselare@okra.be www.okra.be/roeselare Tielt Oude Stationsstraat 12, 8700 Tielt 051 42 38 08 fax 051 40 89 79 tielt@okra.be www.okra.be/tielt Waas en Dender Dendermonde Bogaerdstraat 33, 9200 Dendermonde 052 25 97 90 fax 052 22 97 75 dendermonde@okra.be ■ Land van Waas de Castrodreef 1, 9100 Sint-Niklaas 03 760 38 66 fax 03 766 38 17 waasland@okra.be www.okra.be/waasendender ■
Algemeen secretariaat | www.okra.be | secretariaat@okra.be www.okrasport.be | www.okrazorgrecht.be | 02 246 44 41
02 246 57 72
02 02 02 02
246 246 246 246
44 36 44 35 42 09 42 07
02 246 44 47 02 246 44 34 02 246 44 39 02 246 44 47 02 246 39 44
OKRA-CMPensioendienst 02 246 44 31 02 246 44 45 Studiedienst 02 246 44 40 02 246 39 45 Communicatie 02 246 44 33 02 246 44 37 02 246 57 71 Websites 02 246 44 57
ZESTIG PLUS ~ C I N E M A ~
EEN MAGISCHE FILMNAMIDDAG GEVOLGD DOOR EEN GEZELLIGE BABBEL MET KOFFIE EN GEBAK.
SEPTEMBER
OKTOBER
We bieden u elke maand de perfecte gelegenheid om te ontspannen en gezellig samen te zijn. Na de ďŹ lm is er tijd om bij een kopje koffie/thee en een gebakje bij te praten met vrienden en familie in een rustig kader. U bent ook van harte welkom met uw vereniging. Of trek er in uw eentje op uit en leer nieuwe mensen kennen.
Info & tickets: kinepolis.be