OKRA magazine September 2017 by OKRA

okra maandblad van OKRA, verschijnt niet in januari en augustus

SEPTEMBER 2017 - jaargang 50 nr. 7

magazine

Struinen door de fruittuin van Nederland OKRA W IN T

-1-

+ OKRA-REIZEN Winter 2017-2018

-REIZ

ER 20 17

-2 0 1 8

Nergens zo goed als thuis

Ontvang uw gratis informatiepakket

Makkelijk en veilig de trap op met een traplift van thyssenkrupp Encasa · · · ·

Duitse degelijkheid en 60 jaar ervaring van de marktleider Een traplift op maat van uw trap, geleverd rechtstreeks van de fabriek Gepatenteerde draaitechniek, met installatie aan muur- of leuningzijde Adviseurs en installateurs uit uw buurt, met een Service 24/7

Wil u de voordelen van de lift zelf uitproberen? We organiseren graag een ‘testrit’ bij een klant in uw buurt.

Bel gratis

0800 26 424 www.tk-traplift.be

EDITO

Op het ritme van een (klein)kind

p het voetpad waar ik loop, komt uit de andere richting een vrouw met een kleine dreumes. Het kind peutert met zijn nog niet zo goed ontwikkelde fijne vingermotoriek heel geconcentreerd een blaadje van de grond. Oma - ik kan mis zijn, maar in dit soort taferelen vermoed ik een grootouder/kleinkind - geeft de belangwekkende gebeurtenis alle tijd. Drie stappen verder trekt alweer iets anders de aandacht. Aan dat tempo zijn ze morgen nog niet thuis, maar het lijkt geen van beiden te deren. Naar wat ik rondom me zie en hoor, voert grootouderschap je binnen in een rijk waarin veel van wat in de grotemensenwereld onder het stof raakte, wordt schoon geblazen. Spelen bijvoorbeeld, en slenteren zonder enige haast, op het ritme van de kleine die alom ontdekkingen doet en wil bestuderen. Mocht je dat op je eentje doen als volwassene… de goegemeente beschouwde je op zijn minst als zonderling. Een kind - en bij uitstek een kleinkind - biedt een gedroomd excuus. De vergelijking gaat niet op, maar ik meen toch ook iets van dat stop-de-tijd-principe terug te vinden bij wie als hobby gaat vissen. Een nonkel van me beoefende de hengelsport en kwam even vaak zonder als met buit huiswaarts. Mij maak je niet wijs dat het om de opbrengst te doen was. Ik denk dat het een alibi is om gewoon nietsdoend en in stilte (om de vis niet op te schrikken weet je wel) aan de waterkant te zitten. Jammer dat we daarvoor vissen een haak in de bek moeten slaan. Ik verkies een wandeling aan zee of wolken kijken van achter het treinraam. Niemand die het raar vindt als je gewoon uit het raam zit te turen terwijl je ook iets nuttigs als de krant lezen, schrijven of slapen zou kunnen doen. En neem het van mij aan: de wolken gaan nooit vervelen. Ze drijven voorbij aan wisselende snelheid, in variaties aan vormen en aan wit-grijs-zwarttinten op al dan niet blauwe achtergrond. Ze ontsnappen ook aan de regel- en bezitsdrang van mensen. Niemand die hen aan banden kan leggen of binnen de lijnen duwen, niemand die kan zeggen: ‘die is van mij’ of wolken tegenhoudt aan welke perceels- of landsgrens ook. Ik zie de vorm van een vliegtuig, maar dan zachter en wattiger. Links is alles grijs, rechts piept er wat blauw tussen en als ik weer links kijk, licht de zon de randen van een wolk op.

Met (klein)kinderen kom je weer toe aan belangrijke dingen zoals spelen en slenteren zonder haast

Aan een slagboom van een landweg staat een oudere man met een kind. Dat moet een opa met z’n kleinkind zijn. Ze kijken naar de treinen. Allebei met de handen in de zakken. Er drijft een olifant voorbij met vijf poten, straks verdwijnt hij in de dikke zwarte wolkenmassa. Hopelijk wacht de plensbui tot ik thuis ben, daarna is regen meer dan welkom voor de smachtende planten. Maar aangezien we niets aan de wolken te zeggen hebben en evenmin aan wat daaruit valt, noch wanneer, zal ik het moeten nemen zoals het komt. En dat is maar goed ook. Stel je voor tot wat voor discussies en machtsmisbruik het zou leiden als we het daar met elkaar over eens zouden moeten worden. En als ik ooit een kleinkind heb, dan ga ik met plezier in de regen wandelen en met laarzen aan in de plassen trappelen.

n A

✤ An Candaele

OKRA-MAGAZINE | SEPTEMBER 2017

30 46

OKRA-ZINGEVING

STANDPUNT

EXPERT AAN HET WOORD

OVER WAT TELT

CULTUUR

Pia Stalpaert: Blijven geloven in de goedheid van de mens Voor het geld of de voldoening? Ellen Rymen: Bewaar het overzicht Mohamed El Bachiri: “We zijn allemaal broeders van elkaar” • Boeken: Heerlijk nazomeren met topliteratuur • Muziek: Spelen met pianomuziek • Tentoonstelling: De palimpsesten van Pierre Alechinsky • Uitjes • Film: Cargo

30 GROEN Acht tips voor een mooie maar sobere tuin

INFO

GEZONDHEID

DE OMGEKEERDE WERELD

DE WERELD VOLGENS GUY POPPE

MIJN PASSIE

UIT

KRUISWOORDRAADSEL

LEDENVOORDEEL

Kamp je met urineverlies? Vraag om financiële ondersteuning Wat is er aan de hand? Een appeltje voor de honger Muzikaal plezier op gras

Koerdistan, straks een nieuw land op de wereldbol?

Zorgen voor elkaar zou vanzelfsprekend moeten zijn Rivierenland. Struinen door de fruittuin van Nederland

Uitneembare katern OKRA-REIZEN -Winter 2017-2018

Je kan OKRA-magazine ook lezen via okra.be. OKRA-magazine Ledenmagazine van de grootste beweging voor 55+. OKRA, trefpunt 55+: Open, Kristelijk, Respectvol en Actief. Je ledenmagazine zit boordevol OKRA-leven, niet te missen info, lifestyle, cultuur, ontspanning, ledenvoordelen… Vertel wat je ervan vindt aan Katrien Vandeveegaete, 02 246 44 33, magazine@okra.be.

VALABLE JUSQU'AU 31/12/2018. UNIQUEMENT EN BELGIQUE. CONDITIONS SUR LE SITE. REPRODUCTION INTERDITE.

OKRA-magazine ledenmagazine van OKRA vzw • PB 40, 1031 Brussel • 02 246 44 37 • fax 02 246 44 42 • www.okra.be, magazine@okra.be Redactie Nele Joostens • Katrien Vandeveegaete • Benjamin Ponsaerts • Griet Van Beveren Redactieraad Herman De Leeuw • Niek De Meester • Nic Fruru • Jos Lacroix • Hilde Masui • Dirk Van Beveren • Mark De Soete • Jan Rolies • Lieven Rijckoort • Jan Denil Verantw. uitgever Mark De Soete • Haachtsesteenweg 579, 1030 Brussel Vormgeving Gevaert graphics nv Druk Corelio Printing, Erpe-Mere OKRA-magazine wordt op een milieuvriendelijke manier gedrukt. Reclameregie Publicarto • Driehoekstraat 18, 9300 Aalst • 053 82 60 80 • fax 053 82 60 90 • com@publicarto.be Oplage: 163 620 exemplaren Zonder schriftelijke toestemming van de uitgever mag geen enkele tekst of illustratie geheel of gedeeltelijk worden gereproduceerd. Advertenties vallen niet onder de verantwoordelijkheid van de uitgever. Coverfoto: Shutterstock Het oktobernummer verschijnt uiterlijk op 23 september 2017. OKRA-magazine, trefpunt 55+ is aangesloten bij de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers. GELDIG TOT 31/12/2018. ENKEL IN BELGIE. VOORWAARDEN VIA SITE.NAMAAK VERBODEN.

Wil jij je ook abonneren op OKRA-magazine, bezorg je naam en adres aan Katrien Vandeveegaete, Postbus 40, 1031 Brussel of magazine@okra.be. Een jaarabonnement kost 23 euro.

W W W. A R T I S H I S T O R I A . B E

OKRAZINGEVING

Blijven geloven in de goedheid van de mens In 2010-2011 mocht Pia Stalpaert, huidig voorzitter van ACV Voeding en Diensten België, namens de Europese vakbonden de conventie rond huisarbeid onderhandelen. Het sterke akkoord dat tot stand kwam, maakt het tot een moment dat haar leven tekende. Een bekroning voor haar jarenlange strijd voor de werknemers en de minsten onder hen. Maar die strijd is nog lang niet gestreden. “De vakbond is meer dan ooit nodig, voor de jongere generatie en voor het vrijwaren van onze sociale zekerheid.”

P “Vakbondswerk gaat om het vrijwaren van het welzijn in de maatschappij”

OKRA-MAGAZINE | SEPTEMBER 2017

ia Stalpaert (°1962) groeide op in Roksem, een dorpje tussen Brugge en Oostende. Haar vader werkte sinds zijn veertiende bij Structo in Brugge, waar hij ACV-afgevaardigde was. Haar moeder was zorgkundige in een rusthuis en actief bij Femma. “Ik ging naar het middelbaar in Brugge en overnachtte er vaak bij mijn oma. Met haar ging ik naar Banneux als vrijwilliger-brancardier voor de zieken. Ik sloot me aan bij Jogessa, een jeugdbeweging die ook vieringen opluisterde. Ik lijk enorm op mijn oma. Ze nam initiatief, was gelovig, maar ook kritisch en rebels. In 1920, ze was toen 18, liep ze thuis weg om te kunnen trouwen met de man die ze graag zag.”

Vakbondsliefde “Ik studeerde syndicaal werk aan de sociale school in Gent. Daarna verdiepte ik me twee jaar in de criminologie. Ik deed stage bij ACV in Oostende. Ik werkte acht jaar voor Familiehulp Oostende, waarvoor ik vaak ging spreken of vorming gaf. Mijn eerste lief bleef echter de vakbond, en ik werd secretaris van ACV Voeding en Diensten in Oostende. De eerste vrouwelijke propagandiste van onze centrale. Ik voerde onderhandelingen in voedingsbedrijven, bij gezins- en bejaardenhulp en in zieken- en rusthuizen. In 2007 werd ik nationaal secretaris van ACV Voeding en Diensten en sinds 2010 ben ik voorzitter. Maar zonder de steun van mijn gezin, mijn man Pol en mijn zoon Zeger (nu 25), zou ik nooit kunnen doen wat ik doe. Voor het ACV vergaderde ik soms elke avond en op zaterdag- en zondagvoormiddag. Toen ik eens op een zondag in de keuken stond en De zevende dag volgde, kwam mijn zoon - hij was toen vier jaar - naar mij. Hij toonde me twee konijntjes en zei:

Zum Achten Himmel ule! e form k e i n U

1 week Moezel • € 749

THUIS AFGEHAALD EN TERUGGEBRACHT All-in (transport, persoonlijke begeleiding, alle toegangsticketten, volpension behalve geconsumeerde dranken)

‘Kijk mama, dit is kindje konijn en dit is papa konijn.’ Ik vroeg hem waar mama konijn dan was en hij antwoordde: ‘Dat weet ik niet, waarschijnlijk naar een vergadering.’ Dat raakte me diep, ook al was ik niet altijd de afwezige mama en ben ik ervan overtuigd dat je kind niet slechter opgevoed is omdat jij je engageert. Pol is stil qua karakter, maar hij is met mij mee gegroeid in mijn werk en inzet: van Banneux tot in het ACV. Toen Luc Cortebeeck me in 2010 vroeg om ACV-onderhandelaar te worden op een conferentie van de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) over huisarbeid, was ik dolblij. Zo’n kans! Omdat de ACV-delegatie in Frankrijk verbleef en de onderhandelingen in Genève plaatsvonden, had ik daar mijn wagen nodig. Maar omdat ik het niet zag zitten om 900 kilometer alleen te rijden naar Genève, reed Pol mee. Hij nam het vliegtuig terug naar huis en haalde me drie weken later weer op.” Goesting en twijfel “Ik was enthousiast om te gaan onderhandelen in Genève, maar heb toch ook getwijfeld. Ik kon ons systeem van dienstencheques - waar de baas een cliënt is - overal ter wereld gaan uitleggen. Maar een conventie maken rond huisarbeid vond ik andere koek. Tegelijk trok het me aan. De IAO-conferentie mag je gerust vergelijken met de Tour de France: heel intensief maar het summum van je werk.

Zum Achten Himmel • Klotten (Cochem) Tel 0049 2671 9166140 • www.zum-achten-himmel.de

In Genève heb ik zuster Jeanne Devos van de National Domestic Workers Movement ontmoet. Ik heb enorm veel respect voor haar. We zaten samen in de auto, ze legde haar warme hand op mijn arm en zei: ‘Dat zal heel goed gaan, met ons.’ Jeanne en ik heb er uren samen onderhandeld en zijn nu vriendinnen voor het leven. Haar inbreng was van onschatbare waarde. We onderhandelden drie weken in 2010 en drie weken in 2011, met telkens drie partijen rond de tafel: de overheid, de werkgevers en de vakbonden. Woordvoerster namens alle vakbonden was een moslima uit Singapore. Een heel straffe madam. Dankzij haar en dankzij een medewerker van het Amerikaanse Ministerie van Arbeid uit de regering van president Barack Obama konden we een heel sterke conventie afsluiten. Mochten we dat met George W. Bush of Donald Trump overdoen, de uitkomst zou heel anders zijn. Een van de hoogtepunten van mijn leven was de discussie rond artikel 1 van de conventie, het begrip ‘huisarbeider’. Omdat we er plenair niet

Ò OKRA-MAGAZINE | SEPTEMBER 2017

De grootste uitdaging voor het ACV vind ik onze organisatie zelf. In 2019 bestaan we honderd jaar. Ik wens dat we er nog honderd kunnen bijdoen, in het bijzonder door en met jongeren. Ik heb het besef van sterfelijkheid. Je hebt maar een leven en het is aan ons om onze talenten te ontplooien, kansen te nemen en van elke dag iets te maken. Ik wil dat doen, samen met anderen. Jonge medewerkers aansturen en hen laten geloven in zichzelf. Ik ben elke dag hard bezig. Toch probeer ik ook wat tijd voor mezelf te nemen. Jeanne Devos noemt dat ‘afwinden’. Na een dag van opwinding, mag je gerust weer wat ‘afwinden’. Ik maak dan tijd voor een glaasje en om nog even na te praten met mijn man. uitraakten, werd een werkgroepje samengesteld dat een heel weekend mocht doorvergaderen. Dag en nacht, tot er een oplossing was. Een Amerikaanse vrouw van Chileense afkomst en ik onderhandelden namens de vakbonden. Het ging er hard aan toe, maar ‘s nachts bereikten we een akkoord. Toen heb ik geweend. Ik, een klein meisje uit WestVlaanderen, had aan iets meegewerkt waardoor miljoenen vrouwen erkenning zouden krijgen. Ongelooflijk. Sinds Genève ben ik heel actief binnen de internationale vakbond, de IUF en de International Domestic Workers Federation. Onze centrale heeft zich geëngageerd om de wereldfederatie voor huisarbeiders mee op te richten en stond in India mee aan de wieg van de Domestic Workersvakbond.”

“Ik, een klein meisje uit West-Vlaanderen, had aan iets meegewerkt waardoor miljoenen vrouwen erkenning zouden krijgen”

Grote uitdagingen “Vakbondswerk gaat om het vrijwaren van het welzijn in de maatschappij. De uitdagingen zijn groot. Vrijheid troef zolang je flexibel bent. Velen weten echter niet of ze morgen werk en dus een loon zullen hebben. En wat met de mensen die het tempo niet aankunnen? Wij gaan akkoord met nachtarbeid in de e-commerce, maar dan binnen een deftig statuut en niet als jobstudent of tijdelijke werkkracht. De vakbond is meer dan ooit nodig, voor de jongere generatie en voor het vrijwaren van onze sociale zekerheid: de werkloosheid, de ziekteverzekering én de pensioenen.

ACV Voeding en Diensten neemt het op voor wie het moeilijk heeft, ook internationaal. Ik zag de armoede in Indonesië en Congo, daarna in India en Haïti. India is speciaal en hoopgevend. Indiërs zijn positief en moedig, ze geloven heel sterk in hun eigen kunnen. Het zijn harde werkers die ondanks hun tegenslagen toch doorbijten. Wat een verschil met het fatalisme van Haïti, waar enkele jaren na de aardbeving nog bijna niets was opgeruimd. ‘God ziet ons niet graag’, zeggen de arme Haïtianen. Hun huisjes van stro werden vernietigd en de stenen huizen van de rijke Haïtianen bleven staan. Alsof het een straf is. Dat maakt me bang en triest. In India hoor je zoiets nooit. Moeders tonen er fier hun kinderen: ik voel er kracht en hoop. In Haïti moedeloosheid en angst.” Geloof in evolutie “In Genève vonden wij dat het contract van huisarbeiders in hun eigen taal moest worden opgemaakt. De werkgevers waren tegen, het moest het Engels zijn. Tot de Amerikaanse onderhandelaar Nederlands begon te praten. Zijn moeder was een Antwerpse. Meteen gingen de werkgevers overstag. Toeval bestaat niet. Geloven evolueert, met ups en downs. Ik heb een zeer humaan geloof. Ik geloof niet in de kerk als instituut. En ook niet in een straffende God die alles regelt. Wel in iets hogers, dat ons als mensen bindt. Toen ik jong was, speelde ik in een toneelstuk over Anne Frank. De laatste zin uit haar dagboek was: ‘Ondanks alles, blijf ik geloven in de goedheid van de mens.’ Die zin is me altijd bijgebleven.”

■

OKRA-MAGAZINE | SEPTEMBER 2017

Tekst Dominique Coopman Foto’s Violet Corbett Brock

Uniek! Nieuwe revolutionaire traplift!

€650ct,i-e Introdu korting! 7

8-1 T/m 31-0

Revolutionair railsysteem

Slechts 48 uur levertijd!

Niet goed = geld terug

Otolift heeft een nieuwe traplift geïntroduceerd: de Otolift Modul-Air. Deze traplift heeft de dunste enkele rail ter wereld en is volledig uit voorraad leverbaar.

Dankzij deze unieke technologie wordt het dure maatwerk overgeslagen, en kunnen wij zowel rechte als gebogen trappen binnen 48 uur van een traplift voorzien!

Bent u niet tevreden met uw Otolift? Geen probleem. Wij bieden u een unieke niet-goed-geld-terug-garantie aan op de Otolift Modul-Air.

• Marktleider in de Benelux

• Alle keuze in trapliften, nieuw en gebruikt

BEL GRATIS 0800 59 003 Of mail naar info@otolift.be

voor een gratis thuisadvies of om kosteloos onze brochure te bestellen. Voor meer informatie kunt u terecht op www.otolift.be

Otolift, dé meest gekochte traplift van de Benelux

stand punt

Voor het geld of de voldoening? Ik geef het toe: het is nog vroeg om aan het einde van het jaar te denken. Toch speelde het onlangs door m’n hoofd en dan vooral de terugblik op 2017. Wat zou erin komen te staan? Welke gebeurtenissen, schandalen en hopelijk ook positieve herinneringen halen het jaaroverzicht?

‘Publifin’, ‘Samu Social’, ‘Telenetbestuur’ en ‘intercommunale’ zullen zeker niet in het rijtje ontbreken. 2017 zal de geschiedenis in gaan als het jaar waarin de kentering kwam in een uit de hand gelopen vergoedingscultuur. Daarmee wil ik absoluut geen haat tegen politiek creëren. Integendeel, ik ben er vast van overtuigd dat politieke interesse net zo belangrijk is als het democratisch verkiezingsstelsel zelf. Even onterecht zou het zijn om alle politici over dezelfde kam te scheren. Er zijn ook hard werkende, gedreven mensen in het politieke landschap. Gelukkig maar.

Het Vlaamse middenveld en verenigingsleven draaien op de kracht van vrijwilligers en die valt niet te vergoeden! In jeugdbewegingen, ouderenraden, schoolbesturen, ziekenfondsen, sportclubs en bij OKRA engageren zich vele duizenden vrijwilligers omdat ze geloven in de missie van de organisatie. Omdat ze het verschil willen maken. Het eigenbelang is hier niet de drijfveer. Alleen de andere telt en jij als vrijwilliger wordt er enorm door verrijkt. Niet materieel, dat klopt, maar persoonlijk door de vriendschap en sociale contacten die je eruit haalt.

Wil ik dan volledig gratis vrijwilligerswerk aanprijzen? Helemaal niet, onkosten moeten zeker en vast vergoed worden. Maar vergoed de inzet van vrijwilligers daarnaast vooral met oprechte waardering. Daar worden mensen Toch worstel ik zwaar met de zitpenningen die politici beter en blijer van. ontvangen voor hun Waak erover dat die engagement buiten de “Naast je dagtaak je medemens vooruit helpen unieke politiek. En dan vooral zonder daarvoor betaald te worden… Dat zou in vrijwilligerscultuur in met het excuus dat ze een warme samenleving vanzelfsprekend Vlaanderen niet wordt geven om die te moeten zijn, toch?” besmet door zoiets verantwoorden: als als exuberante compensatie voor de zitpenningen ter beschikking bijvoorbeeld. Naast je dagtaak je medemens vooruit gestelde expertise. helpen zonder daarvoor betaald te worden… Dat zou in een warme samenleving vanzelfsprekend moeten zijn, ‘Loon naar werk’ is een verdedigbare slogan. Bij het toch? uitoefenen van een job hoort een wedde. Maar moet je voor elk bijkomend engagement naast je job een vergoeding of zitpenning ontvangen? Dat is toch een regelrechte mep in het gezicht van elke vrijwilliger in Vlaanderen.

Mark ■ Mark De Soete Algemeen directeur OKRA © Frank Bahnmüller

OKRA-MAGAZINE | SEPTEMBER 2017

VICTOR, DE CM-GEZONDHEIDSCOACH

Download nu Victor en ontdek alle gezondheidstips www.cm.be/victor

expert aan hetwoord

OKRA-MAGAZINE | SEPTEMBER 2017

Bewaar het

overzicht Een op de drie Vlamingen heeft stress omdat hij te veel spullen heeft. Tegelijk wordt van alles wat er in onze kasten zit, meer dan tachtig procent niet gebruikt. Dat stemt tot nadenken. Ellen Rymen uit Zoersel is een gediplomeerde opruimcoach en zet mensen die daar nood aan hebben graag op weg naar een overzichtelijker leven.

fficieel is Ellen een professional organizer, een echt vak waarvoor sinds kort ook een beroepsvereniging bestaat. “Ik heb in Utrecht cursussen gevolgd voor opruimen kantoorcoach”, verduidelijkt ze. “Zo kan ik zowel particulieren als bedrijven bijstaan als ze even het overzicht kwijt zijn. Voor opruimen bestaat er trouwens een mooi woord: ontspullen. Het is nadenken over alle spullen die je bezit: heb ik ze nodig, heb ik er voldoende plaats voor en maken ze me blij? Daarna beslis je wat je wil houden en waar je van af wil. Maar ik ben niet de harde tante die jou gaat vertellen wat je echt nodig hebt en wat je moet wegkieperen.” Overvol huis Hoe komt het toch dat we na enkele jaren zoveel spullen hebben? “Het is alsof ze zelf komen binnenwandelen zonder dat je erom gevraagd hebt”, erkent Ellen. “Vaak is dat ook zo. Neem nu iets eenvoudigs als een gsm-toestel. Als je oude defect is, koop je terecht een nieuwe. Maar meteen zit je ook opgezadeld met een nieuwe oplader, terwijl je de oude niet hebt weggegooid omdat die nog perfect werkt. Zo begint het. In de lezing toon ik dat in een filmpje van een actrice die op schitterende wijze vertelt hoe ze aan al die rommel is geraakt. Daaruit leer je al veel over je consumptiegedrag. En hoeveel ‘foute’ cadeautjes staan er niet in je kast? Schaaltjes voor aperitiefhapjes kunnen er immers altijd wel bij. Een goeie tip trouwens om zelf geen overbodige geschenken te geven: maak lijstjes van wat je gedurende het jaar van familie of vrienden hoort: “Ah, dat is iets leuks of nuttigs om te hebben’ of ‘Oh, daar droom ik al lang van’. Bij hun verjaardag weet je meteen wat te kopen.”

Een mens denkt dat je het best zelf aan zo’n opruimklus begint. “Maar je zou ervan versteld staan hoeveel mensen nood hebben aan iemand die mee de eerste stappen zet”, vertelt Ellen. “Dat gaat trouwens niet alleen over kasten leegmaken of overbodige spullen verwijderen. Soms heeft iemand gewoon wat meer structuur nodig zodat hij of zij geen uren verspilt aan zoeken. Wist je dat we per dag gemiddeld een half tot twee uur verliezen aan het zoeken naar iets? En we hebben het al zo druk. Geef alles een vaste plaats en je dagelijkse handelingen zullen veel sneller gaan. Ook opruimen gaat efficiënter, want je weet meteen waar je de zaken moet leggen. Een van de basisprincipes is bepalen waar je je spullen het meest gebruikt. Kookboeken bijvoorbeeld, die zouden mooi staan in die prachtige boekenkast in de zitkamer. Maar daar gebruik je je kookboek niet. Dus voorzie je best een plaatsje in de keuken. Bovendien zal je achteraf je kookboek ook sneller terug op zijn plaats zetten, want je hoeft er niet mee naar een andere kamer te lopen. ‘Dat neem ik straks wel even mee’, vergeet je vlugger dan je denkt. Behandel al je spullen als een vork. Als je die bijvoorbeeld op de zitbank tegenkomt, weet je toch ook dat die in de keuken in de besteklade hoort. Je zal een vork niet snel elders neerleggen.”

“Een goeie tip om zelf geen overbodige geschenken te geven: maak lijstjes van wat je gedurende het jaar van familie of vrienden hoort”

De mensen die Ellen vragen om mee te komen ontspullen kan je niet in één hokje plaatsen. “Vaak zijn het oudere mensen die van hun grote gezinswoning verhuizen naar een appartement zonder kelder of

Ò OKRA-MAGAZINE | SEPTEMBER 2017

expert aan het woord

de juiste plaats. Een doos voor twijfelgevallen mag, maar ik raad het niet aan want die is meestal eerst gevuld. Sommige klanten kiezen ervoor om het hele traject met mijn hulp af te leggen. Anderen hebben genoeg aan dat duwtje in de rug om er zelf aan te beginnen.” “Toch heeft niet iedereen nood aan een perfect opgeruimde omgeving”, geeft Ellen toe. “Als je gelukkig bent met een hoop spullen om je heen, is dat best oké. Bovendien heeft iedereen wel een rugzakje en is er vaak een reden waarom je zoveel dingen hebt vergaard. Het zijn vooral mensen die er niet meer tegen kunnen dat ze voortdurend in de rommel zitten, die mij inschakelen. Die klik moet er echt zijn: ‘Nu ga ik er iets aan doen’. Vaak weten ze ook niet meer wat ze hebben of waar ze iets hebben gelegd. ‘Ah, ligt dat hier’, hoor ik vaak.”

“Door minder spullen te hebben, creëer je meer ruimte en rust in je hoofd”

zolder. Ze hebben geen idee hoe ze alles in die kleinere ruimte moeten krijgen en of alles wel mee moet. Onlangs had ik een koppel dat met pensioen ging. Die wilden eens door alle kasten gaan zodat ze proper aan hun oude dag konden beginnen. Nu waren ze ook nog gezond van geest en konden ze zelf beslissen wat ze wilden houden. Aan de andere kant word ik ook ingeschakeld door mensen die meer structuur nodig hebben en alles een vaste plaats willen geven. Mensen met een aandachtstoornis bijvoorbeeld, die zijn daarmee gebaat. Met een klant die lijdt aan chronische vermoeidheid zocht ik samen naar de meest logische plek voor wat ze dagelijks nodig had. Zo verspilt ze geen kostbare energie aan het bij elkaar zoeken van haar spullen.” Door het werk dat Ellen doet, komt ze vaak diep in de privésfeer van anderen. Hoe ze daarmee omgaat? “We maken goede afspraken. Vooraleer we aan de slag gaan, is er een kennismakingsgesprek. Daarin vertellen mijn klanten meestal al veel over hun verleden en hoe ze aan al die spullen zijn geraakt. We bespreken de situatie, de obstakels waar ze mee zitten en welk doel ze willen bereiken. Dan maken we samen een stappenplan. Maar iedereen beslist zelf wat hij of zij wegdoet en bewaart. We maken dozen voor de kringloopwinkel of het goede doel, voor het containerpark en wat we bijhouden leggen we meteen op

OKRA-MAGAZINE | SEPTEMBER 2017

Chaos op kantoor Naast huiskamers, kasten, zolders en kelders is een opruimcoach ook vaak te vinden op kantoor. Zelfs in het digitale tijdperk. Ellen: “Er wordt nog veel op papier bijgehouden. Zo wordt mijn hulp vaak gevraagd om een archiveringssysteem op poten te zetten. Of om het mailverkeer in goede banen te leiden, want dat is echt een probleem van onze moderne tijd. We worden overspoeld door mails, maar sturen zelf ook informatie naar mensen die ze niet nodig hebben. Een gestructureerd mailverkeer bespaart werknemers een hoop tijd. En de eerste tip is hier: voorzie in je werkplanning enkele mailmomenten waarop je alles wat de voorbije uren in je mailbox is gekomen, wegwerkt. Zo wordt je niet voortdurend afgeleid van je kerntaak.” Voor OKRA-magazine geeft Ellen graag enkele ontspul-trucjes mee die ze zelf in haar gezin gebruikt. “Zaak is om na te denken wat je met een bepaald object allemaal kan doen, voordat je het koopt. Een slazwierder, bijvoorbeeld, is een onding dat veel plaats inneemt en enkel bruikbaar is om sla droog te maken. Met een ouderwetse keukenhanddoek is dat even snel gedaan. En de soepterrine uit ons trouwservies die ik te mooi vond om naar de kringloopwinkel te brengen, maar waar nooit nog soep in wordt geserveerd, die gebruik ik nu als fruitschaal. Het hele gezin kent ook het ‘potje voor de kleine dingetjes’. Het staat op de buffetkast, binnen ieders handbereik. Een knoop die opnieuw moet worden aangenaaid, een juweeltje dat kapot is en nog kan worden

hersteld… Alles gaat erin. Zaak is natuurlijk om dat potje niet te laten overlopen.” Op haar website geeft Ellen nog meer handige tips. De omgekeerde kleerhangers bijvoorbeeld. “Als je wat orde hebt, hangen je kleerhangers in de kast allemaal netjes met de open kant van het haakje naar achter gericht. Trek je een kleedje aan en hang je het nadien terug, keer het haakje dan om. Op het einde van het seizoen zie je dan in één oogopslag welke kleren je al die maanden niet hebt gedragen en die kan je dan van de hand doen.”

legt Ellen uit. “Trendwatchers zien in het rijke Westen een verschuiving van materialisme naar beleving. We willen meer dingen meemaken en die ervaringen dan delen met anderen. Wat spullen betreft: door er minder te hebben, creëer je meer ruimte en rust in je hoofd. En is dat niet wat we met z’n allen echt nodig hebben?”

■

Tekst Suzanne Antonis Foto’s Thomas Legrève

Meer met minder Het is een ziekte van de tijd: we willen met z’n allen zoveel mogelijk hebben en laten zien om een sociale status af te dwingen. In de spullen die we hebben, kunnen we zelfs geologische lagen leggen: wat was er in welk jaar hip? “Het was een ziekte”,

Lezing Ellen Rymen geeft lezingen en workshops over ‘ontspullen’. Meer info op www.hetoverzicht.be

Info en reservaties:

: 078 156 100

contactcenter@vayamundo.be | www.vayamundo.be

Herbronnen... Activa in vayamundo in vayamundo Houffalize Quillan-l’Espinet Midweek prijs per persoon

MIDWEEK ACTIVA* 28/08 - 01/10/17 +12 j. extra nacht

Halfpension

€ 267

€ 50

Volpension

€ 330

enkel bij HP.

Er even tussenuit in een kalmere periode? Tijdens de Allegro midweken staan rust en genieten op de eerste plaats. Maar ook Nordic Walking, dansavond, wandelen, fietsen, Zumba en Aquagym, komen aan bod. Dat heten we dan ‘Actief Beleven op eigen tempo’.

Last minute Quillan-l’Espinet Verblijf 7 nachten Studio dubbele kamer Standaard villa 2 kamers Comfort villa 3 kamers

september 476 €286 € 721 €433 € 994 €596 €

Het heerlijk HelloHappiness gevoel beleef je nu ook in de Pyreneeën! Wij ontvangen met veel plezier alle gezinnen die op zoek zijn naar een gezonde, relaxte en leuke groenvakantie.

*Inclusief busuitstap naar Trier

3 clubs 1 happiness!

Ontdek ons volledig aanbod en alle voordelen op www.vayamundo.be

#lovevayamundo facebook.com/vayamundo.be OKRA-MAGAZINE | SEPTEMBER 2017

over wattelt

OKRA-MAGAZINE | SEPTEMBER 2017

over wat telt

“We zijn allemaal broeders van elkaar” Mohamed El Bachiri is een spraakwaterval. Hij praat razendsnel, alsof hij zijn verdriet wil verbergen. Tegelijk vallen zijn woorden zacht, als sneeuwvlokken. Wat Mohamed zegt, raakt en zindert na. “Door de dood van Loubna heeft het leven alle smaak verloren. Toch wil ik van liefde spreken. Liefde, menselijkheid en vrede. Nu meer dan ooit.”

p 22 maart 2016 verloor Mohamed El Bachiri zijn vrouw Loubna. Ze was de enige moslima die het leven liet bij de terreuraanslagen in Zaventem en Maalbeek. Mohamed is een Belgische Marokkaan, moslim, metrobestuurder en Molenbekenaar. Hij bleef achter met hun drie zoontjes, Ayman (10), Camil (8) en Shahine (3), in een onmetelijke plas verdriet. Toch roept hij op tot een jihad van liefde. Een eerste poging om Mohamed te interviewen draait op niets uit. Kennelijk maakt hij een zeer moeilijke periode door. Maar een dag later wil hij wel spreken, alleen liever niet over het verleden, toen het geluk hem toelachte, noch over de aanslag zelf, die zijn leven compleet verwoestte. “Ik was metrobestuurder, maar ik mijd de metro nu, net zoals ik de menigte ontloop. Alleen mijn kinderen zijn van tel. En mijn geloof, als kracht.” Wat Mohamed rechthoudt, was zijn leven met Loubna: een leven vol liefde. De kern daarin zijn hun drie kinderen. Die liefde wil Mohamed vereeuwigen. “Het zijn lange dagen en het zijn lange nachten”, knikt Mohamed. “Ik ben geen lezer, maar ik schrijf wel.” Wat hij te vertellen heeft, is ontzettend krachtig en krijgt aandacht. Een maand na de aanslagen spreekt Mohamed tijdens de mars tegen haat en terreur in Brussel. Drie maand later doet hij zijn oproep tot een jihad van liefde voor een groep jongeren - christenen, moslims, joden en atheïsten - in de kerk van Molenbeek. Eind 2016 geeft hij een TEDxconferentie en zit hij in De afspraak op Een. Dat filmpje wordt door de sociale media opgepikt en door meer dan vijf miljoen mensen bekeken.

In het voorjaar van 2017 verschijnt zijn innig mooi, ontroerend boek: een verhaal dat troost en hoop geeft, een toonbeeld van wijsheid, opgetekend door David Van Reybrouck. Een jihad van liefde is een gedicht, een eerbetoon, een ode aan Loubna. Het is een antwoord aan de menselijkheid, niet aan de waanzin. Het is een uitdrukking van pijn maar ook van veerkracht, doorheen liefde. “Vraag me niet te haten, liever nog zou ik sterven”, zegt Mohamed. “Liefde is wat me drijft. Liefde laat mij leven en overleven.” Oproep “Je kunt de jihad op twee manieren interpreteren”, legt Mohamed uit. “Er is de strijd om het domein van de islam te verdedigen. En er is de spirituele betekenis, de inspanning die elke moslim moet aangaan tegen zijn eigen hartstochten en woede. Mijn jihad van liefde is een oproep aan jongeren voor de liefde tegenover elkaar, een oproep om na te denken, een oproep voor verdraagzaamheid, een oproep om beter samen te leven, een oproep voor openheid. De eerste betekenis heeft niets met geloof te maken maar is des duivels.

“Er is niet één geloof, maar wel één liefde als universele kracht en die stuwt me vooruit”

Het is niet makkelijk om naar buiten te komen. Maar ik vind kracht en moed in de liefde voor Loubna en mijn kinderen, en voor al wie ik tegenkom. Ik heb formidabele mensen ontmoet die me gesteund hebben, mensen van allerlei geloof. Er is niet één geloof, maar wel één liefde als universele kracht en die stuwt me vooruit. Als ik spreek, spreek ik vanuit Loubna, vanuit de moslimgemeenschap. Loubna en ik spraken vaak over wat ons verontwaardigde en over het onrecht in de wereld. Het is onbegrijpelijk dat er mensen in naam van God oorlog voeren of aanslagen plegen.”

OKRA-MAGAZINE | SEPTEMBER 2017

over wat telt Vrouw met groot hart “Loubna was mooi vanbuiten en vanbinnen. Iedereen hield van haar. Ze had altijd een glimlach op haar gezicht. Ze had een open geest en was zeer geëngageerd. Loubna was leerkracht turnen. Ze was er voor de kinderen, werkte aan de emancipatie van de vrouwen. Ze was populair en goed in wat ze deed. Ze werkte met passie, ging tot het uiterste en nam andere vrouwen daarin mee. Ze richtte Femmes en Forme op en zorgde ervoor dat alle vrouwen uit de buurt gym- en zwemlessen konden volgen. ‘Moslima’s mogen zich niet isoleren’, zei ze. Een hoofddoek droeg ze niet. Ik zou het haar ook nooit gevraagd hebben. Ik was bijzonder trots op haar. Ze was een heel liefdevolle moeder voor onze kindjes en wist haar gezin, werk en engagement goed te organiseren.

Liefde Liefde, dat is wat me drijft, me laat leven en overleven. Liefde, de basis, de sokkel waarop ieder geloof moet rusten. Liefde, de bron waar iedere mens uit moet kunnen putten. Liefde, het begin van elke bloei. Liefde, het schuiloord voor wie in zijn tranen verstikt. Liefde, de omhelzing voor een onbekende ziel. Liefde kan niet leiden tot haat, want vreugde leidt nooit tot pijn. Liefde kent alleen genade en vergeving. Liefde oordeelt niet, liefde is onschuldig. Liefde kun je uitdrukken en voelen. Liefde is niets dan delen en aanvaarden. Liefde kan intiem zijn en toch overal. Als jij Liefde bent, heb ik dezelfde godsdienst. Het hart van ieder mens is groot genoeg om heel de mensheid te omvatten. We hoeven het alleen open te stellen, zonder vrees. Onze jongeren moeten vanaf hun vroegste jeugd opgroeien in liefde. Zonder liefde kan een kind niet openbloeien. Als een kind niet openbloeit, kan het later geen liefde geven. Een leven zonder liefde is een wereld zonder zon. Ik heb liefde nodig als de lucht die ik adem. Als het water dat ik drink. Loubna, liefde van mijn leven, tot aan mijn laatste snik blijf je in mijn geest. (Mohamed El Bachiri. Uit Een jihad van liefde, pagina 90-91)

OKRA-MAGAZINE | SEPTEMBER 2017

Gelijkheid is echt van tel. In Mannen komen van Mars, vrouwen komen van Venus las ik hoe verschillend we zijn en toch gelijkwaardig. In elke godsdienst - of het nu het christendom of de islam is - zijn er mannen die zich superieur voelen, maar de profeet Mohamed was in de zesde à zevende eeuw een humanist en een feminist. Van dan af hadden vrouwen meer rechten. Ook in Marokko zijn mannen en vrouwen gelijkwaardig. Zoiets is vaak een kwestie van opvoeding en cultuur. Ik voel me Marokkaan en Belg, moslim en westerling. Ik ben moslim van geboorte en uit overtuiging, maar ik kan in om het even welke democratische maatschappij leven, want ik stel het humanisme boven het geloof. Ik ben een wereldburger. Mijn waarheid is niet dé absolute waarheid. Anderen mogen een andere mening hebben of anders geloven. Het belangrijkste is dat we zacht, mild en met respect spreken met elkaar.” Niets meer te verliezen “Ik ben niet bang. Ik heb mijn vrouw verloren, ik ben mijn werk kwijt: ik ben nu al zo goed als dood. Waarvoor moet ik nog bang zijn? Ik ga de metro niet meer binnen en mijd mijn collega’s, maar dat is niet omdat ik bang ben. De metro herinnert me aan mijn vrouw en mijn werk, aan de periode dat ik gelukkig was. Maar die tijd is voorbij. Het leven is ingewikkeld en hard. Ik leef dag per dag, ik heb geen perspectieven meer. De kinderen stellen veel vragen en zijn kwaad. Ayman kropt veel op, Camil weet soms met zijn woede geen blijf en Shanine begrijpt nog niet wat de dood is. Ik wil met de kinderen over hun mama praten, foto’s bekijken, haar liefde verder uitdragen. Ik wil hen met de grootste liefde omringen en in de beste omstandigheden laten opgroeien. De zorg om hen houdt me recht. Loubna is altijd bij ons. Ik krijg veel hulp van mijn

moeder en mijn zussen. Maar ondanks alles ben ik alleen. Door de dood van Loubna heeft het leven alle smaak verloren. Toch wil ik van liefde spreken. Liefde, menselijkheid en vrede. Nu meer dan ooit.” Zorg voor elkaar “Ik stel me voortdurend heel veel vragen, behalve een: ‘Waarom ik?’ Die niet, want dat is egoïstisch. Waarom zulke aanslagen gebeuren vraag ik me wel af. Dat er mensen zoveel haat in zich hebben dat ze alles vernietigen, kan ik niet begrijpen. Ik had een heel gelukkige jeugd met veel mooie momenten. Ik kreeg wel eens racistische opmerkingen, maar die vergeet je. Kinderen moeten in liefde opgroeien. Wie de humanistische waarden in zich draagt, zal niet radicaliseren. Niets rechtvaardigt geweld. Ik ben een pacifist in hart en nieren. En ik hoop dat mijn oproep de jongeren raakt. Of het nu vanuit een godsgeloof is of in harmonie met de kosmos: we moeten voor elkaar en voor onze aarde zorgen. In Molenbeek de torenhoge jeugdwerkloosheid aanpakken, kwetsbare jongeren laten voelen dat ze meetellen. Maar het allerbelangrijkst zijn de waarden die ons verbinden: liefde, menselijkheid, vrede. Sinds de aanslagen in Amerika in 2001 is de visie op de islam volledig veranderd. Ik ben een slachtoffer, mijn vrouw Loubna kwam om en veel moslims in Molenbeek worden bekeken als een terrorist. Ik word meer gefouilleerd en ondervraagd dan iemand anders, terwijl ik gewoon voor mijn kinderen zorg. Ook de media voedt het negatieve beeld van een islam die geweld predikt, waardoor radicalisering en angst toenemen. Het is hoog tijd dat we elkaar beter leren kennen. Christenen, moslims, joden, atheïsten. In alle openheid. Hoog tijd ook dat de jongeren de geschiedenis van het christendom en de islam leren: hun eigen geschiedenis maar ook die van de andere. Hoog tijd dat de media onze boodschap van liefde, menselijkheid en vrede onderstreept. Wat Donald Trump zegt, vind ik vreselijk. Maar wij hebben het recht om verontwaardigd te zijn, te protesteren en alternatieven te zoeken. We mogen vechten tegen onrecht en tegen de vernietiging van de aarde, maar laten we het op een kalme, rustige, vredevolle manier doen. Uit de Franse Revolutie zijn waarden als vrijheid, broederlijkheid en gelijkheid ontsproten. Helaas is toen heel veel zinloos bloed vergoten. Laten we het zonder geweld doen. Ik wil praten over mijn liefde voor Loubna en ik wil antwoord geven op al het zinloos geweld. Loubna

weerspiegelde wat de meeste moslims denken. Ze willen gewoon liefde geven en krijgen, dromen en vooruitgaan. Net als jullie, Vlamingen. Ik ben Belg en ik ben Marokkaan. Ik heb twee koningen. De Belgische koning is zeer sympathiek en zacht. De Marokkaanse koning noemde me een voorbeeld van integratie en voelde zich mee verantwoordelijk voor de toekomst van mijn kinderen. Ik wil hen zien opgroeien tot moderne moslims. We zijn allemaal broeders van elkaar.” Weerzien “Bidden is een vorm van therapie. Het feit dat je je leven - en al het materiële - vijf keer per dag langs de kant schuift en je naar boven richt, helpt. Ook de ramadan biedt loutering, hoe lastig ook. De ramadan, dat is je leeg maken, je twijfels en woede overstijgen om tot de kern te komen. Het is een moeilijke periode voor mij. Je voelt je anders, denkt dieper, komt dichter bij jezelf en je geloof. Vasten vergt een spirituele inspanning, maar ook ’s avonds met de familie samenkomen doet me pijn omdat ik Loubna mis. Het was een privilege Loubna te hebben gekend. Het is verschrikkelijk om haar kwijt te zijn. Ik geloof dat ik haar zal terugzien na dit leven.”

■

“Het allerbelangrijkst zijn de waarden die ons verbinden: liefde, menselijkheid, vrede”

Tekst Dominique Coopman Foto’s François De Heel

Boeken Mohamed El Bachiri (opgetekend door David Van Reybrouck), Een jihad van liefde, De Bezige Bij, 2017, 7,99 euro. David Van Reybrouck en Thomas D’ansembourg, Vrede kun je leren, De Bezige Bij, 2017, 12,99 euro.

Maak kans op een exemplaar van deze boeken. Speel mee met het kruiswoordraadsel op pagina 52.

Vlaamse Vredesweek - Radicaal Samen #LiefdevolVerzet Het betoog van Mohamed El Bachiri sluit naadloos aan bij het thema van de 28ste Vlaamse Vredesweek, die plaatsvindt van 21 september tot en met 2 oktober. Radicaal samen voor liefdevol verzet gaan, daartoe roept gangmaker Pax Christi Vlaanderen op. Een boodschap die OKRA ondersteunt, aangezien de kracht van liefde niet te onderschatten valt. Liefde als inspiratiebron en bruggenbouwer, als aanzet naar een meer inclusieve en rechtvaardige samenleving. Het simplistische wij-zij-denken moet plaats maken voor een respectvolle benadering van de ander, als basis om op verder te bouwen. Sta je hier achter? Dan kan je deze boodschap kracht bijzetten op verschillende manieren. Verkoop je zelfgemaakte cake, verklaar je liefde op de sociale media of vorm een stiltekring. Ga radicaal samen liefdevol in het verzet! Meer info? 03 225 10 00 – info@vredesweek.be – www.vredesweek.be

OKRA-MAGAZINE | SEPTEMBER 2017

over wat telt

Allahu Akbar een zacht gefluister uit het hart, onhoorbaar maar veel echter dan de kreet van de terrorist. ‘Allahu akbar’ voor de liefde voor mijn land, mijn vlakke land, en voor het Marokkaanse koninkrijk. ‘Allahu akbar’ voor de schoonheid, voor de kunst, die emoties oproept die een hart van steen tot tranen zou bewegen. ‘Allahu akbar’ voor de diversiteit van culturen, van godsdiensten, van mensen met wie je praat, met wie je deelt en van wie je uiteindelijk in een geest van broederlijkheid aanvaardt dat iedereen een eigen waarheid heeft. ‘Allahu akbar’ om het geweld af te wijzen en je in te zetten voor de vrede en de vriendschap tussen de volkeren. ‘Allahu akbar’ wanneer ik jou – jood, atheïst of christen – glimlachend de hand reik. ‘Allahu akbar’ voor wie begrijpt dat God liefde is en dat alleen die universele kracht, de liefde voor de naaste, de mens kan redden. ‘Allahu akbar’ als zoete gedachte en gebed voor jou, Loubna, mijn geliefde, en voor alle slachtoffers die eeuwig in ons hart en onze herinnering blijven leven.

Tekst die Mohamed El Bachiri schreef na de dood van zijn echtgenote Loubna, als antwoord aan zij die zijn leven hebben verwoest. (Vertaling: De Standaard)

OKRA-MAGAZINE | SEPTEMBER 2017

Geef meer mensen een kans op een ontspannende en zorgzame dag.

Doe een gift ten voordele van OKRA Vanaf 40 euro is je gift fiscaal aftrekbaar. Storten kan op rekening BE52 7995 5051 4509, met gestructureerde mededeling +++201/7002/00005+++.

Wat doet OKRA met dit geld? Als sociaal-culturele organisatie heeft OKRA bijzondere aandacht voor de oudste leden. Zij zijn vaak minder mobiel en zien hun sociale contacten afnemen. Deze oudste groep kampt met problemen van eenzaamheid. OKRA-vrijwilligers bezoeken regelmatig de oudste leden en proberen hen een sociaal netwerk aan te bieden. OKRA behartigt eveneens de belangen van mensen die zorg behoeven en hun mantelzorgers. Het komt op voor wie zelf niet meer zo mondig is in kwetsbare situaties en bemiddelt bij problemen.

boeken

cultuur

Heerlijk nazomeren met topliteratuur De zomer is nog niet helemaal het land uit en de herfst houdt zich nog even in om voluit te beginnen. Een unieke periode dus, die vraagt om al even bijzondere boeken.

Stilte De film Silence van cineast Martin Scorsese uit 2016 is een verfilming van de roman Stilte, van de Japanse auteur Shusaku Endo uit 1966. Zowel de roman als de film zijn meesterwerken. Endo (1923-1996) publiceerde vanaf 1955 talrijke romans over het christelijk geloof en de worsteling met morele dilemma’s. Zijn werk doet denken aan dat van de Engelse auteur Graham Greene. Het verhaal gaat zo… In 1638 vertrekt de jonge priester Sebastian Rodrigo naar Japan om daar de katholieke leer te verspreiden. De jonge priester is totaal niet voorbereid op de tegenstand en de vervolging van de christenen. Zijn eigen geloof wordt zwaar onder druk gezet. Wat is de zin van zijn komst naar dit vijandig land en waarom blijft God in alle talen zwijgen? Stilte scoort, zelfs 51 jaar na publicatie: de film is een groot succes in cinéclubs en op filmfora en ook de roman wordt opnieuw massaal gelezen. Het lijk in de boomgaard Geert van Istendael ken je ongetwijfeld als auteur van Het Belgisch labyrint, Arm Brussel, Mijn Nederland en van enkele prachtige gedichten. Nu brengt hij een Brusselse thriller uit en die mag er best zijn. Je vermaakt je als

OKRA-MAGAZINE | SEPTEMBER 2017

lezer bijzonder goed en mag meeduiken in de Brusselse kennis van Van Istendael. Het verhaal is eenvoudig maar boeiend. Een rijke seigneur wordt dood teruggevonden onder herfstige appelbomen, zijn keel vakkundig overgesneden. Inspecteur Kluft en zijn ploeg, psychologisch heel goed getekend, gaan op zoek naar de dader. Dat wordt een moeizame tocht… Deze thriller is tegelijk ook een satire op de thrillerliteratuur. Nu eens grimmig, dan weer hilarisch of bloedernstig. Samengevat, een intens speurdersverhaal waarin alle thrillerelementen rijkelijk aan bod komen. Mazzel tov Schrijfster en journaliste Margot Vanderstraeten werkte tijdens haar studies bij de orthodox-joodse familie Schneider in Antwerpen. Ze moest er de kinderen begeleiden bij hun schoolwerk. Via de oudste dochter Elzira en haar broer Jakov krijgt ze stilaan toegang tot een onbekende wereld, waar het leven bepaald wordt door eeuwenoude, religieuze wetten en tradities. Omgekeerd stelt de familie zichzelf geregeld in vraag bij confrontaties met de wereldse werkstudente die ongehuwd samenwoont met haar Iraanse vriend. Maar respect en vertrouwen groeien geleidelijk en ze bouwen een stevige band op. Zelfs als de kinderen afstuderen en in Israël, New York en België gaan wonen, blijft ze hen opzoeken.

Het boek is een uniek document dat de lezer inkijk geeft in een tot nog toe hermetisch afgesloten wereld. Verstrengeling Lea en Giacomo ontmoeten elkaar op de middelbare school. Hoewel het twee uitersten zijn, is er onmiddellijk een vreemde aantrekkingskracht. Ze vinden elkaar voor eventjes, maar uiteindelijk gaat ieder zijn eigen weg. Lea komt via haar echtgenoot in Singapore terecht en probeert haar leven daar uit te bouwen, ver van Giacomo. Jaren later keert Lea naar Rome terug om de roman die ze schreef op punt te zetten. De ontmoeting met Giacomo doet de vroegere passie terug oplaaien. Maar hoe en voor hoe lang? Auteur Simona Sparaco verrast je zowel qua inhoud als vorm. Licht romantisch maar zeker niet klef.

■

Annemie Verhenne en Hugo Verhenne

✤ Shusaku Endo, Stilte Uitgeverij Kok, Utrecht, 2017, 222 blz., 15 euro.

✤ Geert van Istendael, Het lijk in de boomgaard Uitgeverij Houtekiet, Antwerpen, 2017, 220 blz., 21,99 euro.

✤ Margot Vanderstraeten, Mazzel tov, mijn leven als werkstudente bij een orthodox-joodse familie Uitgeverij Atlas Contact Amsterdam/Antwerpen, 2017, 335 blz., 19,99 euro.

✤ Simona Sparaco, Verstrengeling Uitgeverij Luitingh/Sijthoff, 2017, 334 blz., 19,99 euro.

cultuur

Spelen met pianomuziek

“Schrijf zeker op dat ik naast pianist en componist ook muziekimprovisator ben”, zegt Bram na afloop van zijn concert Piano & Forte op Festival Musiq’3 in Flagey in Brussel. Bram kreeg de muziekmicrobe van thuis mee. Zijn grootvader was een verdienstelijke Hammond-orgelist. En bijna onmerkbaar gaf vader De Looze de liefde voor evergreens door aan zijn zoon. “We hebben vorig jaar nog een stapel liedjes van grootvader teruggevonden”, zegt Bram. “En ik hoor er sterk mezelf in, hoe ik op dezelfde manier een melodie maak.” Bram studeerde piano aan het Lemmensinstituut en behaalde zijn masterdiploma in Antwerpen. Dat hij écht iemand kon worden in de jazzwereld, ervoer hij al toen hij amper zestien was, tijdens een muziekstage. “Ik voelde me er omringd door de juiste mensen en ik broedde op iets dat wel eens groot kon worden. Een opleiding in New York veranderde echter veel. Uiteraard verlies je nooit je basis, maar ginder kwam er zoveel nieuws op me af in de benadering van muziek, dat het iets doet met je eigen werk.” Toch koos Bram ervoor om terug naar Brussel te keren. “Soms moet je durven afstand nemen. Ik wil me zeker nog verder ontwikkelen in piano en componeren, maar improvisatiewerk is even belangrijk.” Ongewone ensembles Improviseren vindt Bram vooral spannend samen met andere muzikanten. Hij maakt deel uit van verschillende ensembles waarmee hij Europa afreist. Met het LABTrio ensemble bracht hij al drie cd’s uit en onlangs richtte hij Septych op. “Niet evident om piano te combineren met cello, drums en blazers”, zegt Bram. “Maar het zijn allemaal topmuzikanten. Een repetitie voor een concert voelt bij ons eerder aan als een exploratietocht. Ik maak er wel

muziek

Amper 26 jaar oud is hij, maar nu al wordt Bram De Looze getipt als een van de grootste jazzpianisten van de toekomst. Maar ook het modern klassiek repertoire kan hem boeien. Met zijn nieuw soloproject Piano & Forte verkent hij een heel nieuw spectrum van de piano.

composities voor, maar schrijf ze niet tot de laatste noot uit. Evengoed passeert er na de intro een melodie die veel genereert en gaat ons samenspel een heel andere weg op. Die manier van muziek maken is ongelooflijk boeiend.” Anderzijds ervaart Bram het spelen in verschillende ensembles soms ook als verwarrend. “Je kan niet zo diep ingaan op je muziek als je telkens van bezetting wisselt. Hoewel de verschillende stijlen elkaar zeker beïnvloeden.” Piano & Forte Voor zijn soloproject ging Bram weer een totaal nieuwe weg op. “Ik kwam vaak in het atelier van Chris Maene die historische piano’s verzamelt en waar ik eens een concert speelde. Ik vond het jammer dat die prachtige collectie nooit werd gebruikt en ik heb ze eens uitgeprobeerd. De klankkleur en het spelgevoel waren heel verrijkend. Het tempo waarmee een noot vertrekt, hoe die blijft naklinken: dat was bij elke piano verschillend. Uiteindelijk heb ik voor Piano & Forte drie negentiendeeeuwse piano’s uitgekozen.” En alweer broedt Bram op iets nieuws. “Een volgend project zou ik graag combineren met een installatie van een beeldende kunstenaar waar ik de muziek kan inbrengen. Want als artiest is het belangrijk dat je steeds een stap verder staat dan wat het publiek op dat moment van je verwacht.”

■

Ook de moeite deze maand: ✤ Zo zal het zijn van Isabelle A (CNR Records) Ze is weer helemaal terug, het tienermeisje van weleer dat een publiek in vuur en vlam zette met liedjes als Hé, lekker beest. Haar comeback is iets rustiger, maar het vuur is gebleven. (www.cnr-distributie.be) ✤ Clouseau 30 van Clouseau (Warner Music Benelux) Op 1 september blaast Vlaanderens meest succesvolle popformatie dertig kaarsjes uit. Dat wordt uitgebreid gevierd met een tournee en een best-of-box met hun belangrijkste succesnummers. (www.clouseau.be) ✤ Dans en Dwaal van Buurman (N.E.W.S.) Cinema zonder beeld, dat is het handelsmerk van Buurman. Ook hun vierde cd spreekt weer tot de verbeelding: de nummers zijn pareltjes voor oor en oog. (www.buurman.be)

Tekst Suzanne Antonis Foto’s Inside Jazz

Info: www.bramdelooze.com OKRA-MAGAZINE | SEPTEMBER 2017

tentoonstelling

cultuur

De palimpsesten van Pierre Alechinsky Niet elk kunstwerk begint met een onbeschreven blad. Voor een palimpsest zijn facturenboeken, schoolschriften, geografische kaarten en zelfs afdrukken van riooldeksels een bron van inspiratie. Pierre Alechinsky is er een meester in. Voor zijn negentigste verjaardag wijdt het Centre de la Gravure in La Louvière een tentoonstelling aan dit onbekende werk. De in 1927 in Brussel geboren kunstenaar Alechinsky, week al op jonge leeftijd en geboeid door de Cobra-beweging uit naar Parijs. Meer dan veertig jaar schuimde hij rommelmarkten, archieven en schoolkelders af en verzamelde zo honderden documenten. Hij schilderde er zijn eigen ideeën over, maar liet het oorspronkelijke document wel zichtbaar. Zo kreeg elk werk twee betekenissen. Het is aan de toeschouwer om de relatie tussen die twee al of niet te vinden, of om zelf een derde laag erbovenop te leggen. Intrigerend en verrassend maar ook nostalgisch, want heel wat werken gooien ons terug in de tijd.

OKRA-MAGAZINE | SEPTEMBER 2017

Eenvoudig straatmeubilair zoals riooldeksels worden door Alechinsky nieuw leven ingeblazen. De kunstenaar maakte in de straten van wereldsteden zoals Rome, New York en Peking afdrukken van de zogenaamde ‘mangaten’. Eenmaal op papier voegde hij er kunst aan toe, al zijn de deksels door hun bijzondere structuur op zichzelf al kleine kunstwerkjes. Het openingswerk van de tentoonstelling vat die typologie goed samen. Een variatie aan afdrukken gecombineerd met wat eronder zit: water, bakstenen rioolmuren, trapjes, lichtgaten en overstroming. Maar evengoed verwerkt Alechinsky in de

verzameling die hij uit China meebracht de symbolen van dat land of puurt hij de structuur van het mangat uit. Bovenop cijfers en letters De verzameling facturen, gastenlijsten, brieven en schriften biedt ongekende mogelijkheden. Soms zoekt Alechinsky het wat ver, op andere documenten is hij heel direct. Zo tekent hij een minuscuul slipje op een factuur van een lingeriefabrikant. De muziekpartituur van La Guerre verrijkt hij dan weer met bommenwerpers. Heeft de kunstenaar een boodschap willen brengen of is het louter spielerei? En wat te denken van een kasbon waarop hij met luide letters het woord ‘krach’ schreef. Af en toe brengt hij met een tekening orde in de chaos, zoals in de brieven die hij van een vriend kreeg.

boeken

cultuur

Wij kiezen voor zekerheid, en dus geen gewoon appartement, maar ééntje met diensten op maat.

Erkende assistentiewoningen met mooi en compleet dienstenpakket

TE KOOP - TE HUUR Onze locaties Deinze - Oudenaarde - Aalst - Evergem - Oostende Nieuwpoort - Wetteren Ten Ede - Vichte Varsenare - Rumbeke - Zwevegem

Alle info op 09 336 37 95

info@seniorhomes.be - www.seniorhomes.be Het laatste deel van de tentoonstelling toont de geografische kaarten waarmee Alechinsky aan de slag ging. Ook hier de eeuwige vraag wat hij precies beoogde met zijn bewerkingen. Overduidelijk is de militaire kaart die hij verknipte tot een marcherende soldaat. En op de wereldkaart die we kennen uit onze schooltijd, tekende hij de verschillende mensenrassen, als een herhalingsles. Maar vaak weet je het niet: volgde hij de inhoud van een kaart of speelde hij met de contouren van een werelddeel, een stad of een wandelpad? De tentoonstelling Palimpsesten laat in ieder geval een ongekend oeuvre van een groot kunstenaar zien.

■

Tekst Suzanne Antonis Foto’s Centre de la Gravure

Info: Pierre Alechinsky, Palimpsesten, tot 5 november 2017 in Centre de la Gravure, Rue des Amours 10 in La Louvière, 064 27 87 27, www.centredelagravure.be. Open van 10.00 tot 18.00 uur, gesloten op maandag. Tickets: 7 euro, met korting: 5 euro; eerste zondag van de maand: gratis.

Draag bij aan hun toekomst Steun personen met een visuele handicap, tijdens uw leven of zelfs nadien. Help hen zo zelfstandig mogelijk in het leven te staan, met een legaat of door de creatie van een opgedragen fonds. T +32 (0)2 533 33 19 stichting@braille.be OKRA-MAGAZINE | SEPTEMBER 2017

uitjes

cultuur

Onze vissers Het DNA van het zilte leven Wie waren onze vissers en wie zijn ze nu? Rond de visserij hangt een bijna mysterieuze aura. Vissers jagen op voor landrotten onbekend terrein: de zee. Tegelijkertijd trekt de zee aan en fascineert ze ontelbare kunstenaars, schrijvers en fotografen. De expo Onze vissers bekijkt de zeevisserijcultuur vanuit verschillende standpunten, met een diep respect voor de weinige vissers die er nog zijn en voor de vele die er zijn geweest. De tentoonstelling toont tientallen historische fotoâ&#x20AC;&#x2122;s en objecten uit private en museale collecties en een selectie van de beste beelden die ooit van en door de Belgische vissers gemaakt werden. Ook kleurrijke verhalen en nooit eerder gehoorde anekdotes uit de mond van vissers en hun vrouwen zijn er verzameld. Zo krijgt de bezoeker een beeld van de bewogen geschiedenis van de visserij en een nostalgische kijk op de visser thuis. Info Van 1 juli 2017 tot en met 7 januari 2018. Locatie: NAVIGO-Nationaal Visserijmuseum, Pastoor Schmidzstraat 5, 8670 Oostduinkerke. Openingsuren: Dinsdag tot en met vrijdag van 10.00 tot 18.00 uur en in het weekend van 14.00 tot 18.00 uur. Van 1 november tot en met 31 maart open tot 17.00 uur. Tickets: 7 euro; 65-plussers: 5 euro; eerste zaterdag van maand: gratis. www.navigomuseum.be

Maak kans op een gratis duoticket, kijk op blz. 54!

The Art of War Oorlog is van alle tijden. Hoewel het tijdperk, de inzet en de tegenstanders verschillen, is er altijd een menselijke kant die griezelig herkenbaar is. Wanhoop, pijn, ontreddering en gemis zijn maar enkele van de vele gemoedstoestanden die tijdens en na een oorlogsperiode de bovenhand nemen. Het hoeft dan ook niet te verbazen dat het een thema is dat leeft bij kunstenaars. The Art of War toont een reeks werken van vooraanstaande artiesten die diverse oorlogssituaties hebben aangeklaagd, elk in hun tijd. De nadruk ligt op authentieke en rauwe etsen van Otto Dix, Georges Grosz en Francisco Goya. Daarnaast zal er ook werk te zien zijn van Pablo Picasso, Max Beckmann, Frans Masereel, Paul Van Ostaijen en vele anderen.

THE ART OF WAR

Info Van 22 oktober 2017 tot en met 1 juli 2018. Locatie: Kazerne Dossin, Goswin de Stassartstraat 153, 2800 Mechelen. Openingsuren: Van maandag tot en met vrijdag van 9.00 tot 17.00 uur, in het weekend van 9.30 tot 17.00 uur. Gesloten op woensdag. Tickets: 9 euro; OKRA-lid vergezeld door minimaal drie personen: 7,5 euro (enkel voor leden). www.kazernedossin.eu

22OKT17 > 01JUL18

KAZERNE DOSSIN - MECHELEN

Max Beckmann - Francisco Goya - George Grosz - Pablo Picasso Otto Dix - Paul Joostens - Frans Masereel - Ludwig Meidner Max Pechstein - Willem Seghers - Paul Van Ostaijen - Erich Heckel

Maak kans op een gratis duoticket, kijk op blz. 54! Affiche_FA+.indd 2

OKRA-MAGAZINE | SEPTEMBER 2017

11/05/17 18:35

Schitterend Verlangen De tentoonstelling Schitterend Verlangen onderzoekt hoe de mens zijn streven naar geluk en geborgenheid, zijn worsteling met leven en dood, zijn behoefte aan status en macht vertaalt in objecten. Vaak zijn die gemaakt van kostbare en zeldzame materialen, zoals diamant. Denk maar aan de verlovingsring van Maria van BourgondiĂŤ, de jubelkroon van Onze-Lieve-Vrouw, de haarjuwelen van keizerin Sisi, het model van de grote tsarenkroon van het Russische Rijk en zelfs de blingbling van hedendaagse populaire hiphoppers: allemaal leggen ze deze verlangens bloot. Maar kan de mens echt betekenis halen uit deze diamanten objecten? Of zijn ze maar een symbool voor een verlangen dat uiteindelijk onbereikbaar is? Kom zelf de antwoorden zoeken in deze schitterende expo die de start inluidt van het diamantjaar in Antwerpen. Info Van 18 oktober 2017 tot en met 14 januari 2018. Locatie: MAS, Hanzestedenplaats 1, 2000 Antwerpen. Openingsuren: Dinsdag tot en met zondag van 10.00 tot 17.00 uur. Tickets: 10 euro; 65-plussers: 8 euro. www.mas.be

Maak kans op een gratis duoticket, kijk op blz. 54!

ÂŠ Rijksmuseum Amsterdam

Computerproblemen? Onze slimme studenten lossen het bij uw thuis op!

Aarzel niet langer! Bel: 03-500.05.44 Meer informatie: Vlaamsestudentaanhuis.be Hoogboomsteenweg 147, 2930 Brasschaat info@vlaamsestudentaanhuis.be OKRA-MAGAZINE | SEPTEMBER 2017

film

cultuur

Cargo De Oscars zijn wereldbekend. Maar ook Vlaanderen heeft zijn filmprijzen: op het filmfestival van Oostende worden dit jaar voor de achtste maal de Ensors uitgereikt. Een van de kanshebbers op een beeldje is Cargo, de film die het festival op 8 september opent, een nieuwe, Vlaamse productie van Gilles Coulier. Wanneer visser Leon Broucke overboord slaat en in een diepe coma terechtkomt, is het aan zijn oudste zoon Jean om de leiding van het bedrijf en de familie op zich te nemen. Makkelijk wordt dat niet, want het vissersbedrijf verkeert in financiële moeilijkheden. Samen met zijn broer Francis zoekt hij naar een evenwicht met hun derde broer, William. Die komt ook naar huis terug, maar brengt een crimineel verleden met zich mee. Wanneer Jean het bedrijf wil redden om zijn achtjarige zoon een beter leven te kunnen geven, moet hij moeilijke beslissingen nemen. Geen plaats voor vrouwen In Cargo schetst regisseur Coulier een harde mannenwereld waarin de drie broers Broucke elk op hun manier vechten voor hun plaats in de wereld. Jean en William moeten vooral materiële problemen het hoofd bieden, terwijl Francis op emotioneel vlak een dratische keuze moet maken. Opvallend is ook dat Coulier zijn film beperkt tot een ruwe, louter mannelijke wereld waarin geen plaats is voor vrouwen.

OKRA-MAGAZINE | SEPTEMBER 2017

Nagenoeg volledig gedraaid in Oostende, creëert de regisseur een realistische, eigen sfeer die een overtuigend beeld geeft van de visserswereld. De rollen van de drie broers worden respectievelijk vertolkt door Sam Louwyck (Jean), Wim Willaert (Francis) en Sebastien Dewaele (William). Ze bewijzen stuk voor stuk dat ze tot het kruim van de Vlaamse acteurs behoren. Zij zijn het die de film naar een hoger niveau tillen.

Knap debuut Gilles Coulier levert met Cargo zijn eerste langspeler af, maar bewees al eerder zijn kunnen met videoclips, commercials en drie kortfilms die zowel nationaal als internationaal bekroond werden. Ook de regie van de Canvas-serie Bevergem staat op zijn naam. Deze sobere film zal ook de meer veeleisende filmliefhebber aanspreken. (Vanaf 13/09 in de bioscoop.)

■

Tekst Willy Verbestel

In september ook nog in de zaal ✤

Maudie Aisling Walsh brengt het ongewone verhaal van de in 1970 overleden Canadese artritische schilderes Maud Lewis. Met een uitstekende rol van Sally Hawkins. (Uit op 13/09.)

✤

Hampstead Een Amerikaanse weduwe neemt het op voor een dakloze in de Londense buurt Hampstead. Joel Hopkins draaide een licht en romantisch drama. (Uit op 20/09.)

✤

HHhH - The man with the iron heart Cédric Jimenez vertelt hoe de Tsjechische weerstand in 1942 een aanslag pleegt op Reichsprotector en SS-man Heydrich. Klassiek uitgewerkte oorlogsfilm. (Uit op 20/09.)

Last mineur stneel bij!

ALL-IN

Wees

In oktober al naar de zon? Boek je reis naar Torremolinos!

Het Spaanse Torremolinos is een paradijs voor wie snakt naar zon, zee, strand en plezier. Je wordt hier 9 km lang verwend met fijnzandstranden. In het zuiden, vlak aan zee, ligt het charmante ‘La Carihuela’, het oudste deel van de stad met heel wat visrestaurantjes. In Torremolinos lopen in de late namiddag de winkelstraten gezellig vol.

€984

Toeslag eenpersoonskamer: € 199

Toeslag dubbelkamer zijdelings zeezicht: € 178 /kamer Toeslag eenpersoonskamer zijdelings zeezicht: € 289

Riu Costa del Sol 4* Dit volledig gerenoveerde hotel heeft een uitstekende locatie aan de strandpromenade en het brede zandstrand van Torremolinos. Met de gekende onberispelijke service en het lekkere eten van de RIU-keten.

16 tot 25/10/2017 (10 d./9 n.)

Ligging op 50 m van het strand ■ op 10 km van Malaga-stad ■ 5 km van de luchthaven Kamers met douche ■ haardroger ■ airco/verwarming ■ telefoon ■ satelliet-tv ■ koelkast ■ safe (gratis) ■ balkon ■ tweepersoonskamer voor alleengebruik Faciliteiten gratis wifi in een deel van het resort Bars en restaurants hoofdrestaurant ■ Andalusisch restaurant ■ Italiaans restaurant ■ lobbybar, bar met salon, poolbar, sportsbar, plazabar ■ maaltijden in buffetvorm met showcooking ■ 2x/week themabuffet ■ snacks (24/24u.) ■ lokale dranken Sport en ontspanning 3 zoetwaterzwembaden ■ zonneterras ■ gratis ligzetels, parasols en handdoeken aan zwembad (waarborg) ■ overdekt zwembad (verwarmd) ■ gratis fitness, beachvolleybal ■ stoombad ■ groepslessen in de RiuFit zone ■ animatie en livemuziek, shows. Betalend spacentrum en massages

• Vluchten Brussel-Malaga • Huidige luchthaventaksen • Transfers hotel-luchthaven • 9 nachten in hotel Riu Costa del Sol 4* in all inclusive • DVV-annulerings- en ongevallenverzekering • OKRA-begeleiding

• Eventuele brandstof-, taks- of veiligheidstoeslagen • CO2-compensatie: € 7,50

• Identiteitskaart • 22°C

Geïnteresseerd? Contacteer Lucie Van Hemelrijk via 02 246 39 44 of algemeen@okrareizen.be

groen

Acht tips voor een sobere maar mooie tuin Het is september en de spectaculaire hemelsleutels en vetkruiden, zoals Sedum spectabile, zijn nu op hun mooist. Langzaam vergeelt alles wel... De bloemen, het zonlicht, de uitgebloeide stengels. En hier en daar roest een blad. Het vraagt dan ook een grote inspanning om je tuin het hele jaar door in topvorm te houden. Wordt die taak je wat te zwaar of heb je er de tijd niet voor, dan kan je je tuin versoberen.

Bodembedekker in de plaats van gras is een goede oplossing

Rododendrons zijn gemakkelijk te onderhouden.

gazon maait. Een handige maar ook een dure oplossing. Behoort die niet tot je mogelijkheden, dan is een zelftrekkende mulchmaaier een goed alternatief. Dat is een maaimachine die op batterijen werkt en het gras versnippert. Dat bespaart je alvast de opruim en het gezeul met de opvangbak. Bovendien zijn de grassnippers de perfecte bemesting voor je gazon.

1 2

Vervang vaste planten door struikborders Een struikborder vraagt minder onderhoud dan een border met vaste planten. Kies voor struiken die je niet veel hoeft te snoeien, zoals rododendron en hortensia. Vul die verder aan met traag groeiende dwergconiferen of met enkele uiterst sterke vaste planten zoals daglelie of Hemerocallis.

Zet je schaar in het gazon Gras maaien is niet lastig, maar wel tijdrovend. Daarom kan je ervoor kiezen om de oppervlakte met gazon te verkleinen. Of je vervangt je natuurlijke gras door kunstgras. Kies je daar niet voor, dan is een bodembedekker in de plaats van gras een goede oplossing. Gemakkelijk te onderhouden soorten zijn de groenblijvende Geranium macrorrhizum en de elfenbloemen of Epimedium. Elfenbloemen mag je vroeg in het voorjaar - ten laatste in maart - met de grasmaaier kort maaien. Binnen de kortste keren lopen ze weer fris en met jong blad uit. In april of mei dragen ze mooie bloempjes. Laat de technologie je een handje helpen Hoogtechnologische snufjes kunnen je het leven een stuk makkelijker maken. Denk maar aan de grasrobot die automatisch je

Zeg je hagen vaarwel Hagen vragen om heel wat onderhoud. Wil je je privacy behouden, de wind geen vrij spel geven en toch veel werk vermijden? Vervang je hagen dan door schuttingen. Ga maar eens langs bij een specialist in afsluitingen: je ontdekt er schuttingen in talrijke materialen en stijlen. Kan je toch geen afscheid nemen van je haag, besteed het snoeiwerk dan uit aan een professional.

Spaar je rug, verhoog de bakken Moestuinbakken worden vooral aangeprezen om de stad te groenen, maar ze hebben nog meer voordelen, vooral de hoge exemplaren. Die laten je toe om je slaplantjes en vroege bloemkolen op hoogte te telen. Maar niets houdt je tegen om ze elk jaar te laten vullen met kleurrijke perkplanten of kruiden natuurlijk. Onkruid wieden op heuphoogte houdt je jong en fit. Laat de natuur haar gang gaan Kiezen voor planten en bloemen die vanzelf verwilderen is ook een tactiek om het jezelf wat makkelijker te maken in de tuin. Tulpen, krokussen en narcissen bestaan ook in verwilderingssoorten zoals sommige botanische tulpen of de wilde narcissen Narcissus cyclamineus en Narcissus pumilus of de fraaie hoepelroknarcis, Narcissus bulbocodium. September is trouwens de ideale maand om al deze voorjaarsbloemen te planten, indien nodig in een verhoogde bak.

Struiken en coniferen verkleinen de gazonoppervlakte.

OKRA-MAGAZINE | SEPTEMBER 2017

Cacaodoppen zijn vederlicht.

Narcissus cyclamineus.

Hemerocallis, een ijzersterke vaste plant.

Geef onkruid geen kans Een dikke mulchlaag geeft kiemend onkruid minder kans om door te breken. Cacaodoppen zijn hier prima voor geschikt: ze zijn uiterst licht en laten zich moeiteloos uitstrooien en spreiden. Cacaodoppen zijn relatief duurzaam en verspreiden tijdens de eerste dagen een heerlijke chocoladegeur. Deze extra laag beschermt de bodem, wakkert het bodemleven aan en houdt het vocht in de bodem.

Houd je voeten op de grond Ladders zijn er niet voor elke leeftijd. Wees eerlijk tegen jezelf en kruip die treden niet meer op als je bijvoorbeeld last heb van je evenwicht of gewrichten. Wil je iets boven je hoofd snoeien, gebruik dan een snoeischaar op een telescopische steel. Je vindt ze in de betere tuinzaken.

â&#x2013;

Tekst en fotoâ&#x20AC;&#x2122;s: Ivo Pauwels Verhoogde moestuinbak.

Met een eenvoudige telescopische snoeischaar vermijd je ernstige risico's.

Houten schuttingen en verhoogde bakken in een arbeidsarme tuin. OKRA-MAGAZINE | SEPTEMBER 2017

info

Kamp je met urineverlies? Vraag om financiële ondersteuning

Mensen die ongewild urine verliezen, lijden aan incontinentie. Dat is geen ziekte, maar een symptoom dat verschillende oorzaken heeft en op elke leeftijd kan voorkomen. Dankzij het grote aanbod aan incontinentiemateriaal hoef je je geen zorgen te maken over dat urineverlies en blijf je voluit leven, net als vroeger. Omdat incontinentiemateriaal behoorlijk duur is, maak je het best gebruik van een financiële tegemoetkoming.

Omdat incontinentiemateriaal behoorlijk duur is, maak je het best gebruik van een financiële tegemoetkoming

Voor zwaar zorgbehoevenden Het incontinentieforfait voor zwaar zorgbehoevenden is een jaarlijkse tegemoetkoming in de kosten voor incontinentiemateriaal binnen de verplichte ziekteverzekering (RIZIV). Het bedrag wordt jaarlijks geïndexeerd. In 2017 bedraagt het 497,24 euro. Voorwaarden • Je hebt gedurende minstens vier van de laatste twaalf maanden in de thuisverpleging recht op het forfait B of C, met een score 3 of 4 voor het criterium ‘incontinentie’. • Je verblijft de laatste dag van de hierboven vermelde vier maanden niet in een verzorgingsinrichting waarvoor de ziekteverzekering al een tegemoetkoming voorziet (algemeen of psychiatrisch

ziekenhuis, rusten verzorgingstehuis (RVT), rustoord voor bejaarden (ROB), psychiatrisch verzorgingstehuis (PVT), initiatief voor beschut wonen of bepaalde revalidatiecentra). Een verblijf in een instelling van het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap vormt daarentegen geen probleem. Hoe aanvragen? De toekenning gebeurt automatisch door het ziekenfonds, op basis van de informatie die je thuisverpleegkundige overmaakt. Komt er geen verpleegkundige aan huis en denk je toch in aanmerking te komen voor het incontinentieforfait, neem dan best contact op met de dienst Maatschappelijk Werk van je ziekenfonds. De aanvraag moet jaarlijks worden herhaald. Andere tegemoetkomingen Het incontinentieforfait kan worden gecumuleerd met het zorgforfait, het forfait palliatieve zorg en het forfait voor PVS (persistente vegetatieve status). Voor onbehandelbare urinaire incontinentie Als je geen recht hebt op het incontinentieforfait voor zwaar zorgbehoevenden, maar wel lijdt aan onbehandelbare incontinentie, kan je via het RIZIV misschien aanspraak maken op het incontinentieforfait voor niet-afhankelijke patiënten. In 2017 bedraagt de jaarlijkse tegemoetkoming 162,30 euro. Voorwaarden • Je lijdt aan een onbehandelbare vorm van urinaire incontinentie. • Je hebt geen recht op het incontinentieforfait voor zwaar zorgbehoevenden. • Je verblijft niet in een verzorgingsinrichting waarvoor al een tegemoetkoming van de verplichte ziekteverzekering wordt verleend, uitgezonderd de opname in een acute dienst of bij opvang in een dagverzorgingscentrum. • Je hebt geen tegemoetkoming genoten voor autosondage (het thuis inbrengen van een sonde via de urinebuis) of voor incontinentiemateriaal gedurende het laatste kalenderjaar.

OKRA-MAGAZINE | SEPTEMBER 2017

31 Vraag vrijblijvend onze folder: Hotel Sandeshoved - Goethalsstraat 1 8620 Nieuwpoort - Tel: 058/22 23 60 www.sandeshoved.be info@sandeshoved.be

WEEK PROMOTIE 7 opeenvolgende overnachtingen geldig voor aankomsten tussen 01/10 en 16/12/2017

Hoe aanvragen? Je behandelend huisarts vult het aanvraagformulier in. Stuur het formulier naar de adviserend geneesheer van je regionaal ziekenfonds. Als je voldoet, geeft die zijn goedkeuring voor drie jaar. Het ziekenfonds zal jaarlijks onderzoeken of je nog aan alle administratieve voorwaarden voldoet. Na drie jaar moet je een nieuwe aanvraag indienen. Voor personen met een handicap Tot slot bestaat er ook een tegemoetkoming voor de aankoop van incontinentiemateriaal bij het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH). Om als persoon met een handicap erkend te worden moet je echter jonger zijn dan 65 jaar. Heb je deze erkenning in het verleden gekregen en ben je ondertussen ouder dan 65 jaar, dan kan je het incontinentieforfait van het VAPH aanvragen, maar je moet wel kunnen aantonen • dat de incontinentieproblemen dateren van vóór de leeftijd van 65 jaar; • en/of dat er een oorzakelijk verband bestaat tussen de incontinentieproblemen en de diagnoses die reeds vastgesteld waren vóór 65 jaar. Extra ledenvoordeel mutualiteit Als lid van sommige mutualiteiten kan je ook voordelig incontinentiemateriaal aankopen dankzij specifieke ledenvoordelen. CM-leden ontvangen bijvoorbeeld 10 procent korting bij aankopen op het volledige gamma in de Thuiszorgwinkels. Daarnaast vergoedt CM een belangrijk deel van de kosten voor incontinentiemateriaal als je eenmalig een medisch attest voorlegt. Je mag voor dit materiaal wel geen recht hebben op een andere tegemoetkoming.

■

Logement op een kamer, studio of appartement en dit in halfpension (ontbijtbuﬀet en middag- of avondmaal met saladbar) €325 p.p. met twee op een tweepersoonskamer €380 p.p. met twee op een studio of appartement (bijkomende persoon op studio of appartement: €220) €405 p.p. alleen op een grote single

NIEUWPOORTSE SENIORENWEEK Kamer of studio/appartement + halfpension (ontbijtbuﬀet en middag- of avondmaal met saladbar) + Ook een welkomstdrink, mosselfestijn en gastronomische brunch! Een week met tal van activiteiten en ambiance! maandag 13/11 tot maandag 20/11/17 (of van zondag tot zondag) maandag 20/11 tot maandag 27/11/17 (of van zondag tot zondag) €295 p.p. met twee op een tweepersoonskamer €350 p.p. met twee op een studio of appartement (bijkomende persoon op studio of appartement: €215) €380 p.p. alleen op een grote single

TRAPLIFT KOPEN? BEL ONS GRATIS 0800 250 23

Tekst Niek De Meester

Meer info? • CM-dienst Maatschappelijk Werk via je regionaal ziekenfonds • CM-Infopunt Chronisch Zieken, tel. 078 05 08 05 • Thuiszorgwinkel: www.thuiszorgwinkel.be/nl • Aanvraagformulier incontinentieforfait niet-afhankelijke personen: www.cm.be/diensten-en-voordelen/thuiszorg/forfaits/ incontinentieforfait/niet-afhankelijke-personen.jsp

Alle kwaliteitsmerken onder 1 dak Lees er alles over op www.lathu.be facebook.com/langerthuiswonen Bel GRATIS 0800 250 23 of via info@lathu.be

OKRA-MAGAZINE | SEPTEMBER 2017

34 gezondheid

Wat is er aan de hand? Op onze handen krioelt het van de bacteriën en virussen die met het blote oog niet te zien zijn. Je verwacht het misschien niet, maar er zitten drie keer zoveel bacteriën op onze handen als op onze onderarm, elleboog of zelfs in onze mond. De meeste zijn onschuldig, maar enkele kunnen schadelijk zijn. Van gastro-intestinale ziektekiemen tot verkoudheidsvirussen, onze handen zijn broeihaarden van bacteriën. Nochtans bestaat er een doeltreffende en goedkope manier om er komaf mee te maken: een goede handhygiëne.

“Slechts vijf procent van de toiletgangers wast z’n handen op een correcte manier”

ia Vande Putte is al dertig jaar stafmedewerker op de dienst Ziekenhuishygiëne van de Universitaire Ziekenhuizen Leuven. Als expert van de Hoge Gezondheidsraad werkt zij mee aan het opstellen van nationale aanbevelingen over infectiepreventie in de gezondheidszorg. Elkaar de hand schudden voor aanvang van dit interview, kan dat? “Ik heb absoluut geen smetvrees, maar elkaar de hand schudden in de gezondheidszorg is eigenlijk niet zo’n goed idee. Er worden heel wat bacteriën via de handen overgedragen. Elkaar op een vriendelijke manier begroeten kan ook zonder aanraking.” Je hecht duidelijk veel belang aan propere handen? “Zeker. Hier in het ziekenhuis verblijven bijna uitsluitend verzwakte mensen. Voor hen is het cruciaal dat er geen besmettelijke kiemen worden overgedragen en dat zorginfecties worden voorkomen. Maar in het dagelijkse leven valt het belang van een goede handhygiëne ook niet te onderschatten. Zo wordt het griepvirus vlot via onze handen verspreid. Ook voedselvergiftiging of voedselinfectie komen niet enkel voor door een verkeerde bereiding of bewaring, maar ook door voedsel aan te raken met onhygiënische handen. En dat kunnen we perfect vermijden.” Is het dan zo slecht gesteld met onze handhygiëne? “Helaas wel. Enkele jaren geleden werd een onderzoek uitgevoerd waarbij zo’n vierduizend mensen in openbare toiletten werden geobserveerd. De onderzoekers gingen na of iemand z’n handen wast na het toiletbezoek, of die zeep gebruikt en hoelang hij z’n handen wast. Tien procent waste z’n handen niet. Een derde van de toiletgangers die dat wel deden, gebruikte geen zeep. En hoewel men toch best vijftien tot twintig seconden tijd neemt,

OKRA-MAGAZINE | SEPTEMBER 2017

bleken de meesten er slechts zes seconden over te doen. Conclusie van het onderzoek: slechts vijf procent van de toiletgangers wast z’n handen op een correcte manier.” Dat is inderdaad een pover resultaat, maar zo erg is dat toch niet? “Wie al eens een voedselvergiftiging of infectie heeft doorgemaakt, zal dat ongetwijfeld tegenspreken. Een goede handhygiëne heeft trouwens niet enkel op korte termijn een gunstig effect. Propere handen zorgen er direct voor dat ziektekiemen zich minder makkelijk verspreiden en dat minder mensen ziek worden. Op langere termijn verminderen ze ook het antibioticagebruik. Hoe vaker we antibiotica gebruiken, hoe groter de kans dat bacteriën resistent worden. Infecties met resistente bacteriën zijn moeilijker te behandelen en uiteindelijk lopen we dan het risico dat voor bepaalde infecties geen effectief geneesmiddel meer bestaat.” Wat kunnen doen om onze handen proper te houden? “Propere handen krijgen we op twee manieren: door het wassen van de handen of door ze te ontsmetten met handalcohol. Het inwrijven met handalcohol is efficiënter, sneller en gebruiksvriendelijker. Zeker in de zorgverlening verdient dit de voorkeur. Daarom zien we bij de huisarts, thuisverpleegkundige, in ziekenhuizen of rusten verzorgingstehuizen overal flacons met handalcohol staan. Van de zorgverstrekker wordt verwacht dat hij z’n handen ontsmet voor en na iedere verzorging. Ook op reis - waar we niet overal onze handen kunnen wassen - is een klein flesje handalcohol zeker een aanrader. Maar als we gewoon thuis zijn, volstaat het om onze handen te wassen met water en zeep.” Uit het onderzoek dat je aanhaalde, blijkt dat zelfs wie zijn handen wast dat meestal niet helemaal correct doet? “Vaak draaien we inderdaad maar even aan de kraan, maken onze handen een beetje

nat en klaar. Dan zijn ze natuurlijk verre van proper. Was je handen onder stromend water en gebruik vloeibare zeep. Wrijf je volledige hand grondig in, ook tussen vingers en onder nagels. Spoel vervolgens goed af en droog af. En dit alles gedurende minimum twintig seconden.” Hoe vaak doen we dat het best? “Onze allerkleinsten leren het al: ‘Na het plassen, de handjes wassen.’ En als volwassenen wassen we onze handen het best voor we beginnen te koken, voor het eten, na het verzorgen van een wonde, na het verversen van de luier van een kind, na contact met dieren en na gebruik van het toilet.” Speelt de zeepkeuze een rol? “Je koopt beter vloeibare zeep met een pompje dan het traditionele stuk zeep. Want een stuk zeep is minder hygiënisch omdat het door iedereen met vuile handen wordt vastgenomen en langdurig vochtig blijft.” Heb je ook tips voor het drogen van de handen? “Gewoon aan de lucht laten drogen is geen goed idee, want er blijven zelfs na grondig wassen altijd wel bacteriën over en die vermenigvuldigen zich het snelst in een vochtige of warme omgeving. Thuis kunnen we een handdoek gebruiken. In restaurants of op andere

plaatsen waar veel mensen komen, is een gemeenschappelijke handdoek absoluut te vermijden omdat handdoeken ideaal zijn om bacteriën mee te verspreiden. Ook van blazers ben ik geen fan. Die blazen immers niet enkel het vocht, maar ook de bacteriën in het rond. De beste optie is dan een wegwerpdoekje of een handdoekje voor eenmalig gebruik.” Er zijn toch ook goede bacteriën die op onze handen leven? “Dat klopt. Die goede bacteriën verhogen onze weerstand waardoor we de slechte beter kunnen onderdrukken. Voortdurend je handen ontsmetten is dus echt niet nodig, want daarmee verwijder je die goede bacteriën. Ook al te vaak de handen wassen met zeep kan negatieve gevolgen hebben. Zeep droogt de huid veel meer uit. Zeker in de winter ontstaan dan kloofjes in je handen, waarlangs bacteriën sneller een ingang vinden. Overdrijf dus niet, was je handen op een correcte manier als je thuis bent en kies voor handalcohol in een zorgcontext. Gebruik je gezond verstand, dat helpt enorm om ook je lichaam gezond te houden.”

■

Tekst Tine Vandecasteele Foto Jürgen Doom

“Slechts vijf procent van de toiletgangers wast z’n handen op een correcte manier”

Kanker na uw 70ste? Wat zijn de problemen waar 70-plussers met kanker mee te maken krijgen? Hoe tevreden bent u over de kankerbehandeling en de zorg? Waar zit het goed en hoe kan het beter? Laat het ons weten en help alle ouderen met kanker. Want iedereen die kanker krijgt, heeft recht op de beste zorg.

Deel uw ervaring als patiënt of als naaste op www.zeventigpluskanker.be of bel het gratis nummer 0800 35 445. OKRA-MAGAZINE | SEPTEMBER 2017

Een appeltje voor de honger Als er iets is waar we bijzonder trots op mogen zijn, dan zijn het toch wel onze appels. Zoet, zuur, groot, klein, krokant, sappig… Er is voor iedereen wat. Deze vier gloednieuwe recepten laten die appeltjes nog beter smaken!

ch s i r a t e g Ve Appelsmoothie (2 personen)

✤ 1 groene appel ✤ 1 banaan ✤ 1 handvol spinazie ✤ 1/3 komkommer ✤ 1 cm gember ✤ 25 cl kokoswater (of water) Schil de appel en snijd hem in kleine stukken. Doe in een blender samen met de gepelde banaan, spinazie en geschilde en fijngesneden gember. Ook de in grove blokken gesneden komkommer mag erbij. Overgiet met het koude kokoswater en mix goed tot een egale smoothie. Serveer meteen.

OKRA-MAGAZINE | SEPTEMBER 2017

Slaatje van appel, geitenkaas en braambessen ✤ 1 klont boter ✤ 2 geitenkaasstronkjes ✤ 2 rode appels (type cox) ✤ 2 bussels waterkers ✤ Handvol walnoten ✤ 150 g braambessen ✤ Olijfolie ✤ Citroensap ✤ Peper en zout Snijd de appels in plakjes van maximaal 2 millimeter. Smelt de boter in een pan en bak de appelplakjes goudbruin. Dresseer de borden met waterkers, grof gehakte walnoten, de gebakken appelplakjes en sneetjes geitenkaas. Werk af met de braambessen, wat olijfolie, citroensap, peper en zout. Serveer meteen.

Ovengebakken worstjes met gekarameliseerde appel ✤ 1 klont boter ✤ 450 g worstjes ✤ 200 g gezouten spek ✤ 3 rode appels ✤ 10 blaadjes salie Verwarm de oven voor op 200°C. Wikkel een plakje spek rond elk worstje. Smelt boter in een pan en bak er de worstjes een beetje in aan. Giet ze over in een ovenschotel. Zet ze 10 minuutjes in de oven. Snijd de appels in vier en ontdoe ze van het klokhuis. Snijd elk stuk nog eens in twee. Doe de appels samen met de salie bij de worstjes en bak minstens 10 minuten of tot de worstjes gaar zijn. Serveer met een smeuïge aardappelpuree.

Eenvoudige appelcake ✤ 200 g rietsuiker ✤ 125 g boter op kamertemperatuur ✤ 225 g zelfrijzende bloem ✤ 2 eieren ✤ 2 tl vanille-extract ✤ 1 tl kaneel ✤ 2 appels ✤ 120 ml melk Verwarm de oven voor op 180°C. Doe de rietsuiker en boter in een kom en klop met een elektrische klopper tot de suiker bleker begint te zien en het op een beslag begint te lijken. Dat duurt zeker een minuut of drie. Doe er nu een ei bij en klop tot het volledig is opgenomen, daarna mag het tweede ei er ook bij. Doe er lepel voor lepel de bloem en de kaneel bij en blijf kloppen. Ook de vanille mag eraan toegevoegd worden. Giet er als laatste de melk bij en blijf kloppen tot je een mooi egaal beslag hebt. Schil de appels, ontdoe ze van hun klokhuis en snijd in blokjes. Spatel de appels onder het beslag en stort het in een ingevette cakevorm. Zet 45 minuten in de oven (of langer naar gelang de oven). Check met een satéprikker of de cake gaar is. Als de prikker er droog uitkomt, is de cake klaar. Laat afkoelen en geniet!

■

Tekst en foto’s Ann Vertriest Elk recept is bedoeld voor vier personen, tenzij anders vermeld. OKRA-MAGAZINE | SEPTEMBER 2017

omgekeerde

wereld

Elke maand proeft een OKRA-lid van iets wat leeft onder kinderen en jongeren. Hij of zij beleeft, ondergaat of observeert, om zo beter te begrijpen wat de jongste generaties bezighoudt. Deze keer: zomerfestivals.

Zomerfestivals

Muzikaal plezier op gras Elke zomer is het weer van dat: op menige wei in ons land maken de koeien plaats voor een uitgelaten mensenmassa. Muziekfestivals als Rock Werchter, Pukkelpop en Tomorrowland weten velen te beroeren, in de eerste plaats jongeren. Ook het West-Vlaamse dorpje Dranouter heeft een festival dat heel wat volk - zo’n 45 000 mensen - op de been brengt. OKRA-lid Willy Dewilde (85) wou er graag eens de sfeer opsnuiven en hij kreeg er geen spijt van. “Het is buitengewoon om dat eens mee te maken”, glundert hij.

“Ik had nooit gedacht dat ik zoiets nog zou doen, maar je bent nooit te oud om iets nieuws te proberen!”

OKRA-MAGAZINE | SEPTEMBER 2017

ls man van de streek - uit Langemark-Poelkapelle - had hij wel al van Festival Dranouter gehoord, maar nog nooit was hij er zelf naartoe geweest. Meer nog, vandaag is de eerste keer dat Willy een festival bezoekt, welk dan ook. “Ik had eigenlijk nooit gedacht dat ik zoiets nog zou doen, maar je bent nooit te oud om iets nieuws te proberen! Toen de vraag kwam, stelde ik mij dus graag kandidaat.” Dat het niet helemaal zijn wereld is, blijkt als hij de affiche overloopt met alle artiesten die op de drie festivaldagen de revue passeren. “Het Zesde Metaal, Doe Maar, Bazart en Raymond van het Groenewoud, die ken ik. Al die andere namen zeggen me niks.”

De affiche vat wel mooi samen waar het festival voor staat. In de beginjaren was er enkel folkmuziek te horen, terwijl er nu ook plaats is voor pop, rock en roots (een mengvorm met een traditionele basis). Maar vooraleer op muzikale ontdekkingstocht te gaan, is het tijd om aan enkele primaire behoeften te voldoen. Om honger en dorst te stillen heb je hier meer dan genoeg keuze - tegenwoordig een must op elk festival. De vele kraampjes zijn samen goed voor maar liefst honderd verschillende gerechten, het ene al exotischer dan het andere. “Voor mij maakt het niet veel uit wat we eten, ik ben niet moeilijk”, zegt Willy. Een pakje friet zou wat saai zijn, dus een dürüm met falafel dan maar? “Dat ken ik niet, maar ik wil het wel eens proberen. Graag met een saus die niet te pikant is.” Als Willy zijn tanden in het deegrolletje zet, is hij niet meteen overtuigd. “Het heeft iets van een taaie pannenkoek.” Maar al snel draait hij bij. “Niet slecht, lekker zelfs.” Het drankje om de maaltijd door te spoelen, mag wel wat gewoner. Het wordt een pintje,

waarvoor je niet eens hoeft aan te schuiven aan de bar. Het volstaat om een van de festivalmedewerkers aan te spreken die een rugzak vol bier draagt en in geen tijd heb je een goed gevuld bekertje vast, vers van de mobiele tap. Zeldzame soort Met een pintje in de hand slentert Willy even rond. Het hoort erbij: kijken maar ook bekeken worden. En Willy heeft best wat bekijks. Het is immers een niet zo alledaags zicht, een tachtiger op een groot muziekfestival. Verschillende malen wordt hij spontaan aangesproken. Als de mensen te horen krijgen dat het zijn eerste keer op een festival is, volgen de loftuitingen spontaan. “Proficiat hé!”, klinkt het. Ook krijgt hij zomaar enkele - niet altijd even serieuze - tips. “Je zou hier moeten blijven slapen in een tentje, dan ben je een echte.” Of: “Drink zoveel mogelijk bier.” Op een bepaald moment raakt hij met een groepje vrienden in gesprek. Het viertal twintigers is zelfs zo vriendelijk om hem een zeteltje - een typisch festivalmodel - aan te bieden. “Ik hoop dat ik ook zo mooi oud kan worden”, zegt een van hen. “Merci voor het compliment”, antwoordt Willy met een stralende glimlach. Een kort maar gezellig

gesprek volgt. Willy geniet. “Het is hier net een groot familiefeest.” Dat beaamt ook Pieter Verdonck, namens de organisatie achter het festival. “We profileren ons als een familiefestival. We willen mensen van alle generaties aanspreken. Door in te zetten op beleving, podia met luistercomfort en een grote diversiteit aan artiesten, lukt ons dat ook.” Dat merk je op het terrein. De gemiddelde leeftijd mag dan met dertig jaar eerder aan de jonge kant zijn, toch zie je mensen

III IIII

IIII

IIIII

IIIIII

IIIIIIIIIIIIIIIII IIIIIII III II I

II IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII IIIIII IIIIIII III II I I I I I I I I I I I I I I IIIIIIIIIIIII IIII IIIIII IIII IIII IIII IIII IIII IIII IIII IIII IIII IIII IIII IIII IIIII III I IIIIIII II IIIIIIIII IIIIIII III II I I II III IIIIIII IIIIII IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII

MAAK EEN REIS DOOR DE TIJD IN TRAIN WORLD IIIIIIIIIIII III I

IIII

IIIII

IIIIIII

I III IIIIIIIIIIII

IIIIIIIIIIIII IIIIIII III II I

Interactieve en verrassende avonturen in de wonderlijke wereld van de trein.

Interessant en uitgebreid aanbod MEER voor verenigingen WETEN? Meer info en reserveren: reservaties@trainworld.be 02/224.75.88 Ons volledige aanbod op www.trainworld.be III IIII

I III IIIIIIIIIIII

Prinses Elisabethplein 5 , 1030 Brussel Di – Zo van 10u tot 17u (laatste toegang om 15u30) www.trainworld.be

IIII

IIIII

IIIIIII

IIIIIIIII IIIIIII III II I

I IIII IIII IIII IIIIIII III II I

trainworld.be

OKRA-MAGAZINE | SEPTEMBER 2017

hadden we er zelfs veertien - zongen we allerlei nummers in het Nederlands, Frans en Engels. En dat waren geen typische kerstliedjes. Op andere momenten brachten we covers van zangers als Frank Sinatra, Tom Jones en Louis Neefs, maar dan wel met een aangepaste tekst in het West-Vlaams. Sinatra’s My way werd bijvoorbeeld Usse joenge jaoren.”

“Ik had meer boenkeboenkemuziek verwacht, maar in realiteit is het veel diverser”

van zeven tot zeventig jaar. Willy is met zijn 85 lentes wel een uitzondering. “Dranouter lijkt me het uitgelezen festival voor iemand van zijn leeftijd”, zegt Pieter. “Het is hier minder druk dan op andere festivals en er is meer comfort. Op het terrein vind je verschillende rustpunten, zodat de mensen ademruimte hebben. Als ik zo oud word als Willy en fysiek in orde ben, zou ik ook kiezen voor Festival Dranouter.” Dat Willy fysiek nog in orde is, bewijst hij tijdens een dansinitiatie. Terwijl vier dames de choreografie voortonen, zet Willy zijn beste beentje voor. Hij zwaait met zijn armen en schudt met zijn heupen dat het een lieve lust is. Zo is hij helemaal opgewarmd voor zijn eerste optreden, dat van de grote Raymond van het Groenewoud. “Een echte Dranouterartiest, die alle generaties aanspreekt”, aldus Pieter. Dat wil Willy dan ook niet missen. Aan het hoofdpodium onder een grote tent wurmt Willy zich tussen het volk. “Er gaat niets boven seks”, zingt Raymond. Willy lacht, hij weet het wel te smaken. Tot er iemand voor zijn neus komt staan. “Lap, een dubbele meter dan nog”, grapt Willy. De sfeer gaat crescendo als de eerste noten van Twee meisjes worden ingezet en nadert zijn apotheose met het nummer Meisjes. Omdat het lied veertig jaar oud is, wordt van het Groenewoud vergezeld door veertig meisjes, van alle leeftijden. Er danst zelfs een 102-jarige mee op het podium. “Ik ben geklopt in aantal jaren”, geeft Willy toe. West-Vlaamse Sinatra Na het geslaagde optreden vertelt Willy dat hij zelf ook graag heeft gezongen. “Ik ben altijd op zoek gegaan naar nieuwe uitdagingen. Vandaar dat ik na mijn pensioen ben beginnen zingen. Eerst enkel in een koor, maar nadien ook samen met twee anderen. Met zijn drieën stonden we regelmatig op het podium. Tijdens kerstconcerten - in één jaar

OKRA-MAGAZINE | SEPTEMBER 2017

Ondertussen gaat het richting de kerk van Dranouter. Niet voor een misviering, maar voor een volgend optreden. Deze keer van de Portugese artiest Omiri, opnieuw op aanraden van Pieter. “Hij brengt traditionele muziek met hedendaagse elementen, deels elektronisch ook.” Klinkt bijzonder, iets wat nog mensen moeten hebben gedacht: de kleine dorpskerk zit al goed vol wanneer Willy er binnenstapt. Op het podium vallen meteen de verschillende snaarinstrumenten op. Omiri bespeelt ze allemaal even virtuoos en wisselt ze moeiteloos af binnen een en hetzelfde nummer. Met daarbovenop nog een beat, zweept hij het publiek helemaal op. Hij vraagt zijn toehoorders zelfs te participeren: de helft van de kerk moet op het ene ritme klappen, de andere helft op een ander. Willy doet duchtig mee, hij is onder de indruk. “Dit is een hoogstandje. Een lust voor het oor én het oog, met die grappige beelden op de achtergrond.” Terug buiten zie je op het festivalterrein het publiek jonger en jonger worden. Met Bazart staat straks een band op het podium die in trek is bij de jongere generaties. En ook daarna gaat het feestje nog even door, met een dj die de boel afsluit. Maar dat zal zonder Willy zijn. “Niet dat ik moe ben, want ik ben het gewoon om veel te stappen. Elke week wandel ik verschillende malen. Maar ik wil graag voor het donker thuis zijn, ik rijd niet zo graag als de zon onder is.” Anders had het nog even mogen doorgaan, want Willy heeft zich vandaag kostelijk geamuseerd. “Ik had meer boenkeboenkemuziek verwacht, maar in realiteit is het veel diverser. Het is buitengewoon om dat eens mee te maken. De vrolijkheid van de mensen hier viel me op. Als bejaarde festivalganger kreeg ik nooit de indruk dat men mij zag als een verloren gelopen vent die zich van locatie had vergist. Ik weet niet of ik veel leeftijdsgenoten zou kunnen overtuigen, maar voor wie een jaar of twintig jonger is dan ik, heeft Festival Dranouter zeker wat te bieden.”

■

Tekst Benjamin Ponsaerts Foto’s Violet Corbett Brock

GOED OF FOUT?

AURILIS HOORCENTRUM

de waarheid over horen

MEER WET



? Heb je vrag en over jou w gehoor? Wil je je ge hoor gratis la ten testen gehoorverl op ies? Neem dan vrijblijv contact op e n d met onze a udiologen. zullen al jo Ze uw vragen in alle disc behandele retie n. Een afspra ak maken met een Aurilis hoo rcentrum in je buurt kan online via www.a urilis.be

GEHOORVERLIES BEÏNVLOEDT JE LEVENSKWALITEIT.

Beeld je in dat je geen gesprekken meer kan volgen, geen muziek meer kan beluisteren of dat het ritselen van de blaadjes en het gefluit van de vogels er niet meer is? Geluiden maken een heel belangrijk deel uit van ons dagelijks leven. Laat je gehoor het afweten, dan heeft dat een aanzienlijke invloed op je levenskwaliteit. Gelukkig zijn er vandaag tal van hooroplossingen op maat die dat geluid – en daarmee ook je levensvreugde – kunnen terugbrengen.



VOOR IEDEREEN IS HET DUURSTE HOORTOESTEL DE BESTE KEUZE.

Klopt niet! Een basistoestel kan voor sommige mensen voldoende zijn. Uiteraard wordt een hoorapparaat duurder naarmate de technologie geavanceerder is en het toestel fijner kan afgesteld worden. Op basis van hoortesten en een vragenlijst bepalen we altijd eerst je gehoorverlies. In combinatie met je eigen verwachtingen en je leefwereld stellen we daarna het hoortoestel voor dat het beste bij je past. Dat hoeft dus heus niet altijd het duurste te zijn. Als algemene regel geldt dat hoe gecompliceerder je geluidswereld en hoorprobleem is, hoe geavanceerder de technologie en hoe hoger de prijs.



EEN HOORAPPARAAT BRENGT JE GEHOOR QUASI HELEMAAL TERUG.

Met een hoorapparaat kan je in elk geval alles beter horen en verstaan. Het menselijk gehoor is echter heel complex en uniek. Je gehoor 100% herstellen is dan ook onmogelijk. Het neemt niet weg dat we ernaar streven. En zo slagen we er vandaag in om 95% van het gehoor terug te brengen. Hoortoestellen hebben de laatste jaren immers een enorme evolutie doorgemaakt. De verouderde, analoge toestellen uit het verleden hebben plaatsgemaakt voor geavanceerde hoortoestellen op maat die je terug doen horen als vanouds. Of toch bijna. Wedden dat je het verschil niet eens merkt?

Voor info of een afspraak: Limburg 011 21 39 78 • Antwerpen-Turnhout-Mechelen-Waas&Dender 015 27 77 47 Vlaams-Brabant 016 20 84 84 • Midden-Vlaanderen 09 242 43 44 • West-Vlaanderen 051 23 34 94 Een afspraak maken met een Aurilis hoorcentrum in je buurt kan ook online via www.aurilis.be

samen met

Zo hoort het. OKRA-MAGAZINE | SEPTEMBER 2017

de wereld item volgens

Guy Poppe

Koerdistan,

straks een nieuw land op de wereldbol? Op 25 september trekken de Koerden in Noord-Irak naar de stembus voor een referendum over de onafhankelijkheid van hun regio. Komt het eenmaal zo ver, dan veranderen de landkaart én het politieke landschap in het Midden-Oosten. Een volksraadpleging om in het oog te houden dus, want het leidt geen twijfel dat de Koerden massaal ja zullen stemmen.

e slag om Mossoel, van de zomer beslecht in het voordeel van de coalitie die in Irak, en Syrië, het Islamitische Kalifaat bestrijdt, heeft de doorslag gegeven. Aan het maandenlange gevecht hebben naast het Iraakse leger en Amerikaanse militairen ook peshmerga’s deelgenomen. Dat zijn strijdkrachten uit het (semi-)autonome Koerdistan. Het zoveelste bewijs dat de Koerden in Irak hun eigen boontjes kunnen doppen. Voor president Masoud Barzani is het de gedroomde gelegenheid om middels een referendum over enkele weken de definitieve stap naar onafhankelijkheid te zetten. Tenminste, als er op de valreep geen kink in de kabel komt.

De nakende onafhankelijkheid van Koerdistan is in wezen de bevestiging van een bestaande toestand. Al in 1991, tijdens de eerste oorlog in Irak, verbieden de Verenigde Staten en hun bondgenoten de Iraakse luchtmacht om in het noorden van het land een bepaalde breedtegraad te overschrijden. Met de invoering van die no-flyzone is de toon gezet. De facto is dat het begin van verregaand zelfbestuur De nakende onafhankelijkheid van voor de Koerden. Wanneer Koerdistan is in wezen de bevestiging ze in 2003, bij de tweede van een bestaande toestand oorlog in Irak die tot de val van Saddam Hoessein zou leiden, aansluiting vinden bij de westerse coalitie, is het hek van de dam. Na afloop krijgt Koerdistan een autonoom statuut, binnen de federale staat. Met een eigen leger, al hebben de peshmerga’s officieel die naam niet. En sinds de centrale regering in Bagdad de afgesproken dotatie van 17 procent van het Iraakse budget niet meer doorstort ondertussen al meer dan drie jaar - hebben de Koerden zelf de export van olie in handen genomen. Dat is niet min, aangezien een aanzienlijk deel van de Iraakse olie in het noorden gewonnen wordt. In 2006 verkiest het parlement in Bagdad ook een Koerd tot president van Irak: Jalal Talabani, een politieke tegenstander van Barzani, dat wel. Om maar te zeggen dat de Koerden hun voordeel

OKRA-MAGAZINE | SEPTEMBER 2017

gedaan hebben bij de oorlog en de verdwijning van de dictator. Historisch onrecht Als Iraaks Koerdistan binnenkort tot een onafhankelijke staat uitgroeit, dan kun je dat de rechtzetting van een historisch onrecht noemen. Bij de opdeling van het Ottomaanse rijk is in 1920 de Koerden bij verdrag een eigen staat toegezegd. Maar dat verdrag raakt in het vergeetboek, wanneer in die jaren Atatürk de grondvesten van het moderne Turkije legt. Koerden krijgen er geen erkenning en gaan er jarenlang als Bergturken door het leven. Met zo’n 35 miljoen zijn ze nu en ze leven verspreid over Irak, Iran, Syrië en Turkije. Ook in Armenië woont er een kleinere groep. Even nog, vlak na de Tweede Wereldoorlog, roepen Iraanse Koerden de republiek Mahabad uit, maar die is geen lang leven beschoren. Mustafa Barzani, een van de oprichters, is de vader van Masoud. De zoon kan straks het ideaal van zijn vader vorm geven. Struikelstenen Verwacht niet dat na het referendum alles van een leien dakje loopt en op 26 september de onafhankelijkheid volgt. Er komen onderhandelingen met de regering in Bagdad en die dreigen moeizaam te verlopen. Onder meer vanwege de controle op de oliebronnen. Beschouwen de Koerden het olierijke Kirkuk als van hen, officieel maakt die stad geen deel uit van hun regio. Een referendum, waarbij de inwoners zelf uit kunnen maken of ze dat wel of niet willen, is keer op keer uitgesteld. Het belet Barzani niet om de inwoners uit te nodigen te stemmen op 25 september. Ook in het pas veroverde Mossoel wil hij een vinger in de pap. De voorbije decennia is gebleken dat de grenzen van Iraaks Koerdistan niet voor eeuwig verankerd zijn. Een partijtje armworstelen ligt er in het verschiet.

Barzani ligt overigens onder vuur. Ten eerste is zijn mandaat als president al twee jaar verstreken. De oppositie laat niet na hem geregeld daarop te wijzen. Ze verwijten hem het referendum over de onafhankelijkheid uitgeschreven te hebben om de aandacht af te leiden. Een bijkomend minpunt vormen de dalende inkomsten als gevolg van de lagere olieprijs. Aan de andere kant heeft de regio een goede faam wat eerbied voor de rechten van de mens betreft. Moslims, Chaldeeuwse katholieken en jezidi’s, aanhangers van een godsdienst die oude, zoroastrische elementen bevat, kunnen er allemaal hun geloof belijden, zonder aan vervolging blootgesteld te zijn. Internationale dimensie Het ligt voor de hand dat de onafhankelijkheid van Iraaks Koerdistan de verzuchtingen van de Koerden in buurlanden aan zal wakkeren. Zeker in Turkije, waar de verzetsbeweging PKK al decennia geleden naar de wapens greep om haar streven kracht bij te zetten. De groeiende aantrekkingskracht van de HDP bij de verkiezingen in juni 2015, een partij die de zaak van de Koerden genegen is, bracht president Erdogan er zelfs toe om nieuwe verkiezingen uit te schrijven. En toen hij verleden jaar, na de mislukte staatsgreep, een grootschalige vergeldingsoperatie op touw zette, viseerde hij ook Koerdische leiders.

Het ligt voor de hand dat de onafhankelijkheid van Iraaks Koerdistan de verzuchtingen van de Koerden in buurlanden aan zal wakkeren

Turkije komt militair tussenbeide in het noorden van Syrië. In de grensstreek nemen met de PKK verwante Koerdische milities het voortouw in de strijd tegen IS. Te allen prijze wil Erdogan voorkomen dat ze een volledig gebied veroveren, dat het embryo van een Koerdische staat zou kunnen zijn. Met Iraaks Koerdistan daarentegen heeft Turkije een goede verstandhouding, zowel militair als economisch. Het heeft bases in de regio en Turkse ondernemingen hebben er geïnvesteerd in de energiesector en de bouw. Wanneer er over afzienbare tijd een prille staat op de kaart staat, hoeft dat niet per se tot een nieuwe brandhaard te leiden. Maar enige voorzichtigheid aan de dag leggen, kan nooit kwaad.

■

Tekst Guy Poppe

OKRA-MAGAZINE | SEPTEMBER 2017

mijn passie

“Zorgen voor elkaar

zou vanzelfsprekend moeten zijn” Priester worden en als missionaris naar verre, vreemde landen trekken. Het wriemelde al heel vroeg in het kleine jongenshoofd van Frederik Kell. De inspiratie lag vlakbij: een zeer vrome grootmoeder en een dorpspastoor die iets had van de pastoor van Ars, die Franse heilige die alles weggaf aan de armen en zelf heel schamel leefde. Frederik was nog een tiener toen hij heel bewust koos voor een leven in dienst van God en de mensen. “Het belangrijkste van mijn missiewerk was zoveel mogelijk met mensen samen zijn.”

“Je hebt veel tijd nodig om je aan een andere cultuur aan te passen, om het leven daar wat te begrijpen”

“Ik wou missionaris worden, geen pastoor of iets anders in de geestelijke branche en dat kwam door de school”, verklaart pater Frederik. “Ik zat bij de paters van het SintJozefscollege in Overijse. Daar kwamen regelmatig missionarissen op bezoek die met ons gesprekken voerden over hun missiewerk. Dat leidde mijn toekomstdromen in die richting. Ik wou echt naar de missie en ik was dan ook zielsgelukkig toen ik na mijn priesterwijding in 1978 bestemd werd voor de missie-diocees Wewak in Papoea Nieuw-Guinea, dicht bij Australïe. Maar eerst moest ik naar Ierland om mijn Engels bij te spijkeren. Dat verblijf werd me te duur en ik zocht een hulpjob in een Londense parochie: meewerken aan de zielzorg en vier missen opdragen in het weekend. Het was een mooie tijd. Ik verdiende een pond per dag en had gratis kost en inwoon. Na veel reisstrubbelingen belandde ik in de winter van 1979 met drie medebroeders in Nieuw-Guinea, waar ik na veertien dagen al malaria opliep. Gelukkig werd ik gauw weer beter. Maar de compleet andere cultuur en mentaliteit, het tropisch klimaat… dat was in het begin moeilijk voor mij. Het belangrijkste van mijn missiewerk was zoveel mogelijk met mensen samen zijn. Ik liet me daarbij inspireren door de eerste missionaris van Steyl, Josef Freinademetz. Op de zin van missiewerk antwoordde hij: ‘Missionarissen die regelmatig de dorpen bezoeken en met de mensen tijd nemen voor een eucharistie, een biecht, een gesprek, die hebben een positieve invloed op de mensen.’ Zo heb ik ook geprobeerd om zoveel mogelijk rond te trekken. Niet een uurtje of twee hier en daar wat babbelen, maar

OKRA-MAGAZINE | SEPTEMBER 2017

tenminste één keer blijven overnachten en de volgende dag pas verder trekken. Ik had de verantwoordelijkheid over een heel groot gebied. Zelfs een verblijf van zestien jaar vroeg om een goede tijdsverdeling om alles gedaan te krijgen.” Aanpassen aan cultuur “Als je denkt dat je op die tijd alles kent, alles weet en de gewoontes van de mensen hebt overgenomen, dan vergis je je. Je hebt veel tijd nodig om je aan een andere cultuur aan te passen, om het leven daar wat te begrijpen. Je probeert te weten wat de mensen denken, wat zij geloven en je verkondiging gaat daar ook op in. Ik breng hen wat ik te brengen heb. Wat daar uit wordt, laat ik over aan de mensen en aan God. De eigenlijke taak kan volgens mij alleen maar gebracht worden door de inheemse clerus. Want de moeilijkheid is niet de taal op zich. Het is niet omdat je de woorden kent dat je de mensen begrijpt en verstaat. Een voorbeeld: als je na een bijeenkomst die niet afgewerkt raakte, vraagt ‘Kom je morgen om 10 uur verder vergaderen?’, dan zegt men daar prompt ‘Ja, tot morgen’. Dat is hun blijk van vriendelijkheid en respect voor de andere. Ze geven een antwoord dat de andere graag hoort en tot morgen is die andere gelukkig. De volgende morgen komt er echter niemand opdagen.” Na Nieuw-Guinea werd pater Frederik ernstig ziek en kwam Europa terug in zicht. Een lange revalidatie later zag hij de kans schoon om een andere oude droom waar te maken: benedictijn worden. Zo belandde hij in de Beierse benedictijnerabdij Sankt Ottilien, waar hij missieprocurator werd. Dat was ook werken, maar in het rustiger patroon van een abdijgemeenschap, ondersteund door het koorgebed en volgens de Benedictusregel ‘ora et labora’ ofwel ‘bid en werk’. In 1999 trok hij als missiebenedictijn nog een jaar naar Oeganda. Maar toen zijn moeder viel en niet meer zelfstandig kon leven in haar woning, stond pater Frederik voor een nieuwe keuze. “Ik was net op weg voor een

Lourdesbedevaart en had een reis gepland naar de orthodoxe kerken in SintPetersburg. Moeder was op dat moment gelukkig nog in het ziekenhuis, ze kon nergens anders beter zijn. Maar na Lourdes kwam ik toch naar huis. Ik was ervan overtuigd dat moeder naar een woonzorgcentrum zou gaan. Ze heeft nooit gezegd dat ze dat niet wou, maar ik vond dat moeilijk. Daarom kwam ik eerst om de drie weken naar huis en bleef dan een week, maar op den duur ging dat niet meer. Ik heb dan resoluut gekozen om bij moeder te zijn en tot het einde te blijven. Ze is twee jaar geleden thuis gestorven zoals ze dat wenste. Ongeveer vijf jaar was ik ononderbroken thuis. Eigenlijk was het een mooie tijd, maar naar het einde toe werd het zwaar. Ik dacht aan palliatieve zorg in een ziekenhuis maar de huisdokter vond het beter om haar dat beetje tijd nog thuis te laten. Toch voelde ik de grenzen van wat ik aankon. Het was mijn persoonlijk besluit om zelf voor moeder te zorgen, maar op den duur raak je overbevraagd. Misschien doe je door te blijven volharden en over je eigen grenzen te gaan meer kwaad dan goed?

uit nood en door omstandigheden gedwongen, maar de mensen zeggen niet ‘zie me hier nu zitten’. Ze vragen geen medelijden. Het proces met mijn moeder helpt me vandaag enorm om andere mensen in dezelfde situatie te ondersteunen. Het zorgen voor elkaar zou eigenlijk vanzelfsprekend moeten zijn, maar ik vrees dat we dat in onze cultuur wat kwijtraken. Zorgen voor elkaar wordt meer en meer als een grote last gezien. Niet dat ik de Afrikaanse levenswijze ophemel, maar de zorg voor elkaar is daar meestal warm en vanzelfsprekend. Mijn moeder heeft voor mij gezorgd als kind, nu kan ik eindelijk eens iets terugdoen voor haar.”

■

“Niet dat ik de Afrikaanse levenswijze ophemel, maar de zorg voor elkaar is daar meestal warm en vanzelfsprekend”

Tekst Hilde Masui-Wenderickx Foto's Jürgen Doom

Moeder had een stoma. Verre van leuk, maar er is mee te leven. In het begin waste ik haar zelf. Maar daarna vond ik washulp voor haar, elke dag, zelfs in het weekend. Ik weet niet of ik een moeder met dementie zou aankunnen om permanent voor te zorgen… Als ik de mis deed in het pauscollege in Leuven, kon ik rekenen op vrijwilligers van de organisatie Panal die twee uurtjes bij moeder kwamen. Die hadden aandacht voor haar interesses. Schitterend, want als je vijf jaar bij elkaar zit, heb je niet veel meer te zeggen. Ik heb die mensen zeer gewaardeerd.” Herder in thuisland “Vervolgens ging ik op zoek om me in eigen streek in te zetten. Ik raakte ingeschakeld in de parochies van Sterrebeek, Kraainem en Zaventem. Ik heb veel contact met oude en zieke mensen, zowel bij hen thuis als in rusthuizen. Ik heb er zoveel bewondering voor gekregen omdat ik me eerder niet realiseerde hoe het voelt om na veertig, vijftig jaar je vertrouwde omgeving en ruimte te moeten opgeven. Op die leeftijd kunnen besluiten om weg te gaan en verder te leven op twee, drie kamers, dat vind ik geweldig. Een besluit

OKRA-MAGAZINE | SEPTEMBER 2017

uit

Rivierenland

Struinen door de fruittuin van Nederland

Aan rivieren geen gebrek in Nederland. Waar je ook vertoeft, je bent altijd in de buurt van stromend water. Maar in Rivierenland mag het net iets meer zijn. Dit prachtige wandelen fietsparadijs situeert zich ten zuiden van de Neder-Rijn en tussen de rivieren de Maas en de Waal. Het omvat de Betuwe, het Land van Maas en Waal en de Bommelerwaard. Wat al die namen betekenen, kom je zo te weten. Brussel > Appeltern: 195 km.

e beginnen onze tocht in Appeltern, waar we de vermaarde toontuinen van Ben van Ooijen bezoeken. Corrien Jansen, gids in de tuinen, leidt ons rond. “35 jaar geleden begon hovenier Ben met drie voorbeeldtuintjes. Daarin stapte hij af van het gazon met rozenperkjes, eenjarige begonia’s en salvia’s en bracht zo vernieuwing in de tuin. Om het geheel spannender te maken, creëerde hij hoogteverschillen met hagen en bomen. Toen de tuinierbedrijven in de buurt hun klanten adviseerden om maar eens bij Ben te gaan kijken, kwam het idee om het wat groter te zien. Vandaag wandel je hier door ruim tweehonderd voorbeeldtuinen verspreid over 22 hectaren. De tuinen zijn dynamisch en worden voortdurend gerenoveerd. Bedrijven stellen hun materialen hier tentoon: afscheidingen, tegels, tuingereedschap en alles wat met tuinen te maken heeft. Je kan hier lekker relaxed ideeën opdoen en je hoeft je niet druk te maken over wel of niet kopen. Via de plantenencyclopedie op de website kan je alle planten en producten bestellen. Een jaarabonnement laat je dan weer toe nu en dan deel te nemen aan een evenement of op om het even welk moment op bezoek te komen, het hele jaar door. Om jonge mensen te motiveren iets met hun tuin te gaan doen, lanceerde Ben het

Tuingeluk-principe, gebaseerd op vier basisregels. Een tuin zou voor twee derde groen moeten zijn en slechts voor een derde bestraat. Dat is de basis voor een tuin waar je je prettig bij voelt. Je hebt hoogteverschillen nodig, niet door de grond omhoog te brengen, maar door hagen en bomen te planten. Perspectief, structuur en privacy zijn eveneens onontbeerlijk. En niet onbelangrijk is dat je het onderhoud aankan. Wij geven hierover informatie. Mensen zijn bang om iets verkeerd te doen. Maar als je weet hoe je de tuin moet aanpakken, geeft de fysieke arbeid je net veel voldoening.” Lunchen kan hier op het gezellige panoramaterras van Moeke Mooren, gelegen aan de Maas. Gootspoken Vanuit Appeltern trekken we verder Rivierenland in. Alhoewel de echte Betuwe ten noorden van de Waal ligt, fietsen we ook hier tussen de boomgaarden. Betuwe betekent trouwens ‘goede grond’. Nergens kan je zo lekker onthaasten als in de Bommelerwaard, een eiland tussen de rivieren Maas en Waal. Het landschap bestaat uit weidse vergezichten over de uiterwaarden of overstromingsgebieden, strandjes, karakteristieke dorpen en stoere kastelen. We kiezen de eeuwenoude vestingstad Zaltbommel uit voor een geleid

OKRA-MAGAZINE | SEPTEMBER 2017

Laat je rijden voor 1 euro per week Verleng nu je Omnipas 65+, zeker de moeite! Met je Omnipas 65+ moet je niet kijken op een ritje meer of minder Voor slechts 52 euro verleng je je abonnement voor een heel jaar. Zo heb je altijd een geldig vervoerbewijs bij. En dat is goed meegenomen. Een dagje uit met de kleinkinderen? Gaan lunchen met vrienden? Of een uitstapje aan zee? Je weet het: de chauffeurs van De Lijn brengen je met plezier overal naartoe. Vlakbij huis of wat verder weg. Want met je Omnipas 65+ reis je overal in Vlaanderen onbeperkt met elke bus en tram van De Lijn*. En dat tegen een voordeeltarief.

Hoe je abonnement verlengen? Gebruik het overschrijvingsformulier dat je via de post ontving. Na betaling wordt je abonnement automatisch opgeladen op je MOBIB-kaart. *

Uitgezonderd de snellijnen 68, 178 en 179 in Limburg en evenementenvervoer.

Mijn lijn, altijd in beweging

OKRA-MAGAZINE | SEPTEMBER 2017

44 48

uit

in de toontuinen van Appeltern kan je een hele dag genieten.

De Sint-Maartenskerk van Zaltbommel is qua bouwstijl een basiliek.

Dagelijks komen hier 500 vrachtschepen voorbij op de Waal.

OKRA-MAGAZINE | SEPTEMBER 2017

bezoek. Dit rustige stadje, met een toch wat verstedelijkte cultuur en 13 000 inwoners, is meer dan duizend jaar oud. Fred Keser, stadsgids: “In de twaalfde eeuw kreeg Zaltbommel voor de eerste keer stadsrechten. Het stadje begon dadelijk aan de bouw van een verdedigingsmuur. Zaltbommel onderscheidt zich van andere vestingsteden door zijn bijna volledige vestinggordel en het authentieke karakter daarvan. Al zevenhonderd jaar is het hier op zaterdag weekmarkt. Van de vijf stadspoorten bleef slechts een over, de Waterpoort. In hotel Gottschalk zaten tijdens de Tweede Wereldoorlog twee jaar twee Joodse families ondergedoken. Ze werkten in het hotel en konden op elk moment hun schuilplaats bereiken tussen de verdiepingsvloeren. Tot in 1944 een inval plaatsvond. Hoteleigenaar Harrie Van der Laak werd meteen doodgeschoten, drie Joodse vrouwen werden meegenomen. De anderen konden tijdig hun schuilplaats bereiken en overleefden de oorlog. 58 struikelsteentjes herinneren ons aan de 58 mensen die weggevoerd zijn en nooit terugkeerden. Een plaatselijk fenomeen ontdek je wanneer je de dakgoten in het vizier houdt. De gootspoken werden 25 jaar geleden bedacht door een plaatselijke kunstenaar, Joris Baudoin. Zo’n 42 spoken zitten verspreid over de stad. Via de gootspokenroute ontdek je vast het begijntje, het brillenspook, het fietsspook… Ja, zelfs een varken hangt ergens omhoog! Het stadhuis op de Markt is een classicistisch bouwwerk. Vrouwen van lichte zeden werden er tentoongesteld in een kooi. Vandaar het woord lichtekooi. Mannen gingen meestal ook niet vrijuit maar kregen

een brandmerk op het voorhoofd. Men sprak dan ook over een affaire die meestal op een sisser afliep! Aan de overkant zie je de vroegere Waag. Op nummer 9 en 11 bevinden zich de Philipshuizen. De Philipsfamilie woonde hier in de negentiende eeuw. Op de plek waar nu het Philipsmuseum gevestigd is in Eindhoven, stichtten de zonen Anton en Gerard in 1890 hun eerste fabriekje in lampen. Zij werden in dit huis geboren. In het huis met nummer 3 bemerk je een geel zuiltje tussen de twee verdiepingen. Dat zuiltje is de greep van een handspiegel. Boze tongen beweerden dat de eigenaar het had laten aanbrengen om de ijdelheid van zijn vrouw aan de kaak te stellen.” Marx in de goot “Karl Marx was een volle neef van de doktersvrouw van het huis in de Gasthuisstraat 12 en 14, Henriette Sofie Philips”, gaat stadsgids Fred verder. “Ondanks de uiteenlopende politieke gedachten, beweerde Marx dat hij nooit een betere familie had ontmoet dan de familie Philips. Zijn vader zorgde er namelijk voor dat hij ook erfde van de familie. Maar als je omhoog kijkt, zie je dat hij uiteindelijk toch in de goot terecht kwam!” (lacht) Bij de Vismarkt met classicistische zuiltjes staat een stadspomp uit de achttiende eeuw. In het timpaan zie je het wapen van de stad, een zwaard met twee mispelbloemen en twee leeuwen. Schuilt hier ook een verhaal achter, Fred? “Dit wapen brengt ons naar een sage van het jaar 800. Die vertelt dat het gebied werd geteisterd door een draak. Wichard, zoon van Otto, heer van Pont, was verliefd op Margaretha, de dochter van de Graaf van Zutphen. Om zijn moed te bewijzen en de hand van Otto’s dochter te krijgen, ging hij op weg naar het drakenhol dat verborgen was onder een mispelboom. Hij wist de draak in zijn hart te steken en de stervende draak brulde ‘Geldere, Geldere!’. Hij trouwde met Margaretha, ze bouwden op de plaats van het drakenhol hun kasteel en namen in hun wapen de mispelbloem op. Ze stichtten zo het graafschap Gelderland.”

Het standbeeld van Jip en Janneke staat op de Bommelerboulevard.

Kasteel Ammersoyen kent een woelige geschiedenis.

De Sint-Maartenskerk is gebouwd in NederRijnse stijl en is qua bouwstijl een basiliek. Ze heeft een prachtig interieur met unieke muurschilderingen. Rond de kerk staan nog steeds de kanunnikenhuizen. Eentje bleef zelfs in de goot hangen. We wandelen verder langs de stadswallen, een romantisch park en een heerlijke wandelzone en komen zo bij het herdenkingsmonument bij het Joodse kerkhof, voor de 58 Joden die hier zijn weggevoerd.

kasteel aan. Plafonds werden verlaagd, muurtrapjes - toen de enige toegang tot het kasteel - werden dichtgemetseld. Eind negentiende eeuw liet baron de Woelmont grote muurschilderingen aanbrengen. Het rijke interieur bracht hij geleidelijk over naar België. Uiteindelijk kreeg de katholieke kerk het lege kasteel in handen. Het verhaal gaat dat verwoed gokker de Woelmont het kasteel bij het dobbelen verloor aan de pastoor. Die gaf het in bruikleen aan de Zusters Clarissen van Megen. Tot in 1944 bleef het een gesloten klooster. De Zusters dempten de gracht en bouwden een grote kerk tegen het kasteel aan. Het kasteel werd toen ernstig beschadigd door de geallieerden en de zusters werden geëvacueerd. Na de oorlog verkochten de katholieken het aan een stofzuigerfabrikant. Hij fabriceerde er drie jaar stofzuigers. Toen verkocht hij het aan Gelders Landschap en Kastelen. Zo werd het kasteel teruggebracht naar zijn toestand voor de brand.

Na een grote plundertocht richting Den Haag in 1528 bouwde Maarten van Rossum hier een huis waar hij zelf nauwelijks woonde. Nu is het een museum dat naar hem is genoemd. In de Korte Steigerstraat woonde Fiep Westendorp, de tekenares van de boeken van Annie M.G. Schmidt. Vanaf hier zie je het standbeeld van Jip en Janneke, haar meest bekende kinderboek, op de boulevard staan. Van op deze plaats heb je een prachtig uitzicht op de Martinus Nijhoffbrug over de Waal. Deze dichter schreef een mooi sonnet over Zaltbommel, De moeder de vrouw. Voor een lekkere, gezonde lunch stoppen we in De Verdraagzaamheid, met zicht op de Bommelse promenade en de Waal. Een fietstochtje leidt ons verder de Bommelerwaard in. We trappen langs slingerende dijken en rustige fietspaden door de groene dorpen Rossum, Kerkdriel, Hoenzadriel en Hedel naar Ammerzoden, waar we het prachtige kasteel Ammersoyen bezoeken. Van muurtrapjes tot stofzuigers Het kasteel werd rond 1300 gesticht door de heer van Herlaer en kende een woelige geschiedenis. Hij bedacht meteen een grondplan met vier torens en in het midden een groot huis waarin hij ging wonen. Elke toren bezit een open haard en een ‘plonsdoos’, een muur-wc met lozing in de gracht. Een teken van rijkdom en voor zijn tijd heel modern. In 1590 werd het kasteel geteisterd door een zware brand. Toen de rijke Johanna Barbara de la Kethulle hier kwam wonen, paste ze het

De muurtrapjes van kasteel Ammersoyen.

Bijzonder zijn de grote vensters, de grote open haard en familieschilderijen. In de kemenade of vrouwenkamer was het altijd warm. Pas rond 1550 kwam er glas in de ramen. Voordien sloten houten luiken de raamopeningen af en was het dus vooral ’s winters donker binnen. Door een luisterluikje konden de vrouwen de mis horen. Een typische ‘dievenklauw’ aan een oud muurkluisje bleef intact. Op schilderijen merk je dat baby’s aangekleed werden als volwassenen. De grote zaal werd tijdens de restauratie in oorspronkelijke staat hersteld. Onder andere de zeventiende-eeuwse eikenhouten trap, die nu de hal domineert, is afkomstig uit de zaal. Een beetje onder de indruk bestijgen we opnieuw de fiets en trekken verder via Bruchem terug naar Zaltbommel.

OKRA-MAGAZINE | SEPTEMBER 2017

uit

Slot Loevestein.

Info

Van kastelen krijgen we nooit genoeg. Meeslepende, duistere en soms verrassende verhalen krijg je er steevast te horen. Slot Loevestein in Poederoijen ligt bovendien op een unieke locatie. Slechts tijdens de eerste tien jaar woonden hier echte ridders. Daarna had het kasteel altijd een militaire functie. Niet zo romantisch dus! Renny de Graaff vertelt er ons meer over. “Ridder Dirc Loef van Horne liet hier een kasteel bouwen. De strategische ligging is de rode draad van het kasteel. Niet alleen Maas en Waal vloeien hier samen. Gelderland, Brabant en Zuid-Holland raken elkaar hier. Door de rivieren was hij beschermd tegen zijn vijanden, bovendien was het een ideale locatie om tolgeld te heffen. Hij bouwde de wachttoren meteen van steen, met in het achterhoofd het idee er later een kasteel aan te bouwen. Dirc bouwde dit kasteel in nauwelijks tien jaar, een enorme prestatie als je weet dat hij geen landheer, graaf of hertog was en dus niet zo bemiddeld. Toen hij gevangen genomen werd bij Tiel kwam het kasteel in handen van de Graaf van Holland. Die liet het verder uitbreiden. Vanaf 1575 veranderde het middeleeuwse kasteel in een moderne vesting en rond 1619 werd het een staatsgevangenis. Uit die tijd stamt de vesting die over de ringmuur heen werd gelegd. De gevangenen hier waren geen misdadigers maar echte staatsvijanden, politieke gevangenen dus. Ook Hugo de Groot werd opgesloten tijdens de Tachtigjarige Oorlog vanwege zijn ideeën. Omdat hij partij had gekozen voor Johan van Oldenbarnevelt liet Maurits, de zoon van Willem van Oranje, hem hier opsluiten. De Synode van Dordrecht verbood het remonstrantse geloof en Maurits maakte hier handig gebruik van door al wie dit geloof aanhing gevangen te zetten. Omdat Hugo zo slecht verzorgd werd, kwam zijn vrouw bij hem wonen. Zij hielp hem ontsnappen in een boekenkist. Via Gorinchem ging hij naar Parijs. Toen werd zijn vrouw opgesloten. Met hulp van de Franse koning kreeg Hugo haar vrij op

✤ TRIP (Toeristisch Recreatief Informatie Punt) Zaltbommel, Markt, Zaltbommel. Een boekje met wandelroute door de stad kost 2 euro. www.tripzaltbommel.nl ✤ Surf ook naar www.appeltern.nl, www.slotloevestein.nl, www.rivierenland.nl, www.glk.nl/ammersoyen. ✤ Wij overnachtten in hotels De Twee Linden in Beneden-Leeuwen en in De Gouden Molen in Rossum, twee prachtige locaties waar ze (h)eerlijke streekproducten serveren.

voorwaarde dat Hugo nooit meer naar Nederland zou komen. Toch ligt hij begraven in de Nieuwe Kerk in Delft, waar ook Willem van Oranje ligt. Hugo had een groot gevoel voor rechtvaardigheid. Hij is de grondlegger van het internationaal recht. Zijn visie was ‘Je mag je land wel verdedigen maar vrede moet altijd je doel zijn’. Grotius is zijn Latijnse naam en onder andere het Grotiuscollege in Delft is naar hem genoemd. Pas in 1949 in de akkoorden van Genève werd het internationaal oorlogsrecht vastgelegd. Hugo was niet alleen een groot denker maar ook een zeer gelovig man. Zijn ideeën over tolerantie van andere geloven, dat er meerdere naast elkaar moeten kunnen bestaan, waren toen erg baanbrekend.” Je kan ter plekke overnachten in een van de vier kamers van de B&B. Niet in het kasteel zelf maar in de voormalige commandeurswoning of in een soldatenhuisje. Tussen konikpaarden Vanuit het kasteel kan je heerlijk struinen door het Munnikenland. Struinen betekent dat je niet op de paden moet blijven, maar overal dwars doorheen kan lopen. Aangepast schoeisel is wel een aanrader. Dit gebied, waar eeuwen geleden monniken huisden, is overstromingsgebied. De rivier kreeg de laatste jaren meer ruimte. Het niveau van de Waal kan met elf centimeter stijgen, zodat het water in het Munnikenland vloeit. Water is enerzijds een bedreiging maar anderzijds helpt het ons ook. Er komt meer ruimte voor de natuur. Heel veel vogelsoorten, bevers, vossen, reeën… verrijkten het landschap. Bij het samenvloeien van de Maas en de Waal ligt een voetveer dat je in het hoogseizoen en tijdens weekends naar het stadje Woudrichem brengt, eveneens een vestingstadje. Aan de overkant van de Waal ligt Gorinchem, dat je ook via een veer van hieruit bereikt. En plots sta je dan oog in oog met de wilde konikpaarden en de rode geuzen, een sterk runderras dat het hele jaar door vrij in de natuur kan rondlopen zonder verzorging. Deze dieren leven in familiekuddes. Free Nature beheert de kudden maar in principe loopt alles vanzelf. Het is wel de bedoeling dat de dieren niet gevoederd en geaaid worden, zodat ze niet echt aan mensen wennen. Je houdt dus best een afstand van 25 meter. Maar bewonderen en genieten mag je uiteraard volop!

■ Maak kans op een driedaags fietsarrangement voor twee personen in De Gouden Molen! Kijk op blz. 53. Krijg korting op een bezoekersarrangement in Slot Loevestein! Kijk op blz. 54. OKRA-MAGAZINE | SEPTEMBER 2017

Tekst en foto’s Chris Van Riet

N E T T O B E RK

2 in 1

Calcium +

eD n i m a t i V

ablet / t ✹ IK e

1S L

. . . n e d u o h e b

STE

si m p

Verouderen doen we allemaal ! Maar mobiel en actief blijven, is de wens van elke vrouw.

We moeten vermijden dat onze beenderen fragiel en broos worden. Vanaf de menopauze, VALER /

àA

S i si m pl D geen smaak- noch bereidingsproblemen.

VISTA-Cal D kan u het leven gemakkelijk maken want het bevat de juiste hoeveelheid zowel van

blet / taMet calcium als van vitamine KD. VISTA-Cal ✹ LI

✹

vitamine D. Aldus zorgen we voor sterke botten en verminderen we ook de kans op vallen.

1 co m

voldoende gezond bewegen, een evenwichtige voeding met een optimale calcium-toevoer en vol-doende p.

Gewoon 1 tablet per dag innemen. VISTA-Cal D is een gladde film-omhulde tablet, dus

n e e v e i t c a n e e r o o v t s ... m o k e o t e l e i b o m ✹

makkelijk te slikken. Zijn gebruiksgemak en voordelige prijs vergemakkelijken

1 co en dit is absoluut LER de inname op lange termijn A V mp. à A

60 tabletten = 13,95€ Vraag CNK 3042-074 aan uw apotheker

1 co m

ablet IK-t L S

e p si m

noodzakelijk !

é à AVALE m i r p

S i si m pl

www.vistalife.be

OKRA-MAGAZINE | SEPTEMBER 2017

Sudoku tsoensbegrippen 17 voordat 19 popritme 21 plaats in Tunesië Vul het diagram zo in dat in elke rij, elke kolom en elk vierkant van 52 kruiswoordraadsel 3 bij 3 vakjes alle cijfers van 1 tot en met 9 precies één keer 4 tijdperk 26 godsdienstoefening 28 miljoen (afk.) 29 aanwijzer voorkomen. Kruiswoord f 35 slechthorende 36 haarvlecht 39 Engelse natuurkundige 42 miein hert 46 een beetje 47 licht bruinrood 48 boom 50 een en ander HORIZONTAAL ing 55 tengerheid 58 Europese Investeringsbank 59 leersoort 4 6 HORIZONTAAL 1 soort film 6 acteur 11 wat betreft 12 vloerbedekking 13 deel van een untje 62 rijschool. soort film 6 acteur 11 wat betreft 13 deel van 17 een gevangenis 15 reis gevangenis 15 reis uit de 12 vloerbedekking eigen haven 16 fatsoensbegrippen voordat 19 6 5 3 4

uit de eigen haven 16 fatsoensbegrippen 19 popritme in Tunesië popritme 21 plaats in Tunesië 17 voordat 22 stimulerend middel 2421 plaats tijdperk 26 godsdienstoefening 28 26 godsdienstoefening miljoen (afk.) 29 aanwijzer 28 miljoen 32 bereid 34 bijtende 2 stimulerend middel 24 tijdperk (afk.) 29 aanwijzer 7 lijk 3 zienswijze 5 tentoonstellingsgebouw stof 35 4 dakbedekking slechthorende 36 haarvlecht 39 Engelse natuurkundige 42 6 polimilitair 2 bereid 34 bijtende stof 35 slechthorende 36 haarvlecht 39 Engelse natuurkundige 42 mi3 43 tennisterm 45 klein hert 46 een beetje 47 licht bruinrood 48 boom 50 en ander ragraaf 8 tafelgast 9 beoefenaarster van de staathuishoudkunde itair 43 tennisterm 45 klein hert 46 een beetje 47 licht bruinrood 48 boom 50 een een en ander 5255 tengerheid hinderlijke onderbreking 55 Investeringsbank tengerheid 58 Europese 2 hinderlijke onderbreking 58 Europese 59 leersoort 6 Canada 14 in leven zijnde 18 erg leuk 20 vulkaanuitbarsting 23 lol Investeringsbank 5962 rijschool. leersoort 60 schraal 61 Russisch muntje 62 rijschool. 0 schraal 61 Russisch muntje groente 31 bedorven 32 waagstuk 33 opstootje 36 smederij

9 oegsnede VERTICAAL 40 gierig 41 huid om de nek 43 ongevulde ruimte 44 vis steuntouw 2 ontvankelijk 3 zienswijze 4 dakbedekking 5 tentoonstellingsgebouw 1 steuntouw ontvankelijk 3 zienswijze 4 figuur dakbedekking 5 tentoonstellingschte slag 54 deel van2 de hals 56 Bijbelse 57 afslagplaats bij 66 poli- 3 ieagent (volkstaal) van de staathuishoudkunde gebouw7 paragraaf 6 politieagent8 tafelgast (volkstaal) 79 beoefenaarster paragraaf 8 tafelgast 9 beoefenaarster 5

VERTICAAL

0 redactie 11 plaats in Canada 14 in leven zijnde11 18 erg leuk 20 vulkaanuitbarsting 23 lol van de staathuishoudkunde 10 redactie plaats in Canada 14 in leven 8 5 categorie 27 gebod 30 groente 31 bedorven 32 waagstuk 33 opstootje 36 smederij zijnde 18 erg leuk 20 vulkaanuitbarsting 23 lol 25 categorie 27 gebod 30 groente38 ploegsnede 31 bedorven 32 waagstuk 33 om opstootje smederij 37ruimte 44 vis 7 blaasinstrument 40 gierig 41 huid de nek36 43 ongevulde blaasinstrument ploegsnede 41 huid om de nekfiguur 43 ongevulde 9 dans 51 boterton 53 lichte38 slag 54 deel 40 vangierig de hals 56 Bijbelse 57 afslagplaats bij ruimte 44 vis 49 dans 51 boterton 53 lichte slag 54 deel van de hals 56 golf.

S M E R I S

B R A S E M

12 2

11 15

18 17

2026

21 25

27 26

28 33

34 36 42

39 44

49 52

51 54

56 59

44 45

46 47

62 45

8 3

5 9

Winnaars kruiswoord JUNI 2017 Wint een overnachting voor twee in Best Western Literair Hotel Gustave Flaubert in Rouen. 13 14 Frieda Caron uit Poperinge. Wint een exemplaar van Weg naar huis van Yaa Gyasi. 3 5 2 9 4 7 1 8 6 Rita Trossard uit Neerwinden, Maria Allaert uit Deinze, 891653724 23 4 7 6 2 8 1 3 9 5 Margriet Dondeyne uit Oudergem, Cecile Willemijns uit 237518649 Kruishoutem. 564792831 918364257 22 23 6 4 3 8 7 9 5 1 2 Wint een exemplaar van De figurante van A.B. 1 2 5 4 3 6 9 7 8 Yehoshua. 789125463 Jef De Hertogh uit Avelgem, Rita Derijst uit Oudegem, Agnes 27 28 Van Holderbeke uit Waarschot, Jan Janssen uit Lommel. Wint een exemplaar van Onschuldig als jij van Rowan 32 33 Hisayo Buchanan. Mariette Vandael uit Bellem, Stefaan Lootens uit Drongen, Armande Hombroux uit Landen, Lisbeth Dendauw uit 41 Moeskroen. 39 40 41 Wint een exemplaar van 28 dagen van David Safier. Elly Plompen uit Borgerhout, An Velghe uit Eke, Marie45 Jeanne Livyns uit Brakel, Bert Vangorp uit Kasterlee. Wint een exemplaar van Reis naar mijn oorsprong van 48 Yola Thienpont. Germana Van De Bruaene uit Eeklo, Rik Vandebuerie uit 51 Loppem, Willy Peeters uit Kapellen. Wint een exemplaar van Veroudering vertragen van 56 57 Chris Verburgh. 57 Gabriella Van Den Heuvel uit Kapellen, Hilde De Roy uit 60 Onze-Lieve-Vrouw-Waver, Francine Verhoeven uit Reet. Wint de dvd van Captain Fantastic van Matt Ross. Hilde Rutten uit Bree, Anny Verreydt uit Heverlee, Yolanda Geysels uit Zaventem, Willy Mertens uit Westerlo, Leo Deroover uit Melsbroek. © DENKSPORT PUZZELBLADEN 7

21 25

Alle cijfers van 1 tot en met 9 moeten een keer voorkomen in alle kolommen, in alle rijen en in elk van de 9 vierkantjes van 3 keer 3 vakjes.

13 1

SUDOKU

Bijbelse figuur 57 afslagplaats bij golf.

T V F I L M Q U A D E U U I T R E I S E B E E Naam: T U L E RB E A T E R Straat + Anr: S M C EC L U R S O R C O D EP Postnr.: L OOG N SV T A A R T T L D O PM EI L Tel.: I E T S T E M L N D H J E R E ES D T O R I N G E ZE I B V E T LOKRA-lidnummer V I N K O P E K E

S M E R I S

P E L E R R A T C E L R E C O D E E R N V N S D O P E I B M L N G G E R E E D D O V E Z Woonplaats: V K E L V I N O B L R E E R R A B E R KE-mail: E A K K V S L A N K T E L E E R I E L ofMtrefpuntnummer: A N E G E

P E A T R E R S B G E O V K E L R E E regel Hoe heet de enige overgebleven A BSchiftingsvraag: E R K K K V L A N K T E E R I E L A N EVergeet G E niet een postzegel van 0,79 euro toe te voegen!

stadspoort in Zaltbommel?

Stuur je oplossing naar: OKRA-magazine, Kruiswoord september 2017, PB 40, 1031 Brussel, voor 30 september 2017. De winnaars verschijnen in het novembernummer 2017. Voeg een postzegel van 0,79 euro toe (niet vastkleven).

pasklaar gemaakt 60 plaats in de provincie Luik 61 rustbank 63 plaats in Turkije 64 elektrocardiogram 65 stengel van een plant 66 vrouwelijk dier 67 uitroep van droefheid 68 verhevenheid 69 vergeldingsmaatregel 70 bruto 71 het spreken.

VERTICAAL

Speel en win

2pri3jzen

1 vrees 2 telwoord 3 oprijstrook 4 stap omhoog 5 voorzetsel 7 telwoord 8 ton 10 hoofd van een moskee 11 plompweg 12 liever 13 monster 18 verwarmingstoestel 19 deelteken 21 schop 22 maatschappelijke stand 24 indien 25 verwisseling 27 sterk stralend 30 grootmoeder 31 in samenwerking met (afk.) 32 persoonlijk identificatienummer 34 arrondissement 35 zandweg 36 arbeidsduurverkorting 38 uitroep van afkeer 41 rijtoer 43 echopeiling Maak kans op een van onderstaande prijzen en stuur je oplossing van het 44 vereniging 45 Europese taal 46 ten gunste van (afk.) 48 tegenstand 51 insect 52 puntig kruiswoordraadsel naar OKRA-magazine. uiteinde 53 zeurkous 56 rivier in Rusland 57 schilderswerktuig 59 Wereldvoetbalfederatie 60 cijfer 62 Griekse kaassoort 64 Europese Centrale Bank 65 zeepwater.

een van deze prijzen 1

23 27 31 37

29 33

22 boeken

Win een driedaags fietsarrangement voor twee 134,5 43 euro) in Molen in Rossum, personen (waarde 42 44 hotel-restaurant De Gouden 45 46 47 Nederland. Alle dagen geldig.

48 49 50 51 Dit arrangement omvat: ✽ Twee overnachtingen 52 53 54 55 ✽ Tweemaal ontbijt ✽ Tweemaal driegangendiner 60 61 58 ✽ Afgesloten overdekte 59 fietsenstalling met oplaadpunt ✽ Rivierenlandmagazine-fietsrouteboekje 64 65 63 Exclusief toeslag fietsverhuur: 5 euro per dag; huur e-bike: 10 euro per dag.

56 62

✽ Vijf exemplaren van Een jihad van liefde van Mohamed El Bachiri, opgetekend door David Van Reybrouck (waarde: 7,99 euro). ✽ Vijf exemplaren van Vrede kun 36 je leren van David Van Reybrouck en Thomas D’ansembourg (waarde: 12,99 euro). ✽ Vier exemplaren van Stilte van Shusaku Endo (waarde: 15 euro). ✽ Vier exemplaren van Het lijk in de boomgaard van Geert van 57 Istendael (waarde: 21,99 euro). ✽ Vier exemplaren van Verstrengeling van Simona Sparaco (waarde: 19,99 euro).

67 68 66 Info De Gouden Molen, gelegen aan de Waal, is een unieke plek in de Bommelerwaard. 70 71 69

Waaldijk 5 5328EZ Rossum, Nederland +31(0)418 661306 www.goudenmolen.nl

A N G S T

T I E N

O P R I T

O P S T A P

H I E P S L I B M N A V H S E T P R E F I Z M I T E E F S T R A

M M E L T P T O A R T L A K S P A C S C H O L E N U L A B R E A C F B

T V R I W A F M E T T A E A R M O D E M E M O A R L A M R U A R I F T L I G A I N V A A N S S C G S T H H O O T O P R

B O T A F

E E R D E R

S T A A L

P A A R D D I V T L P O F A E E L G T E A A T

Oplossing rapper kruiswoordraadsel JUNI 2017.

OKRA-MAGAZINE | SEPTEMBER 2017

ledenvoordeel

✁ Win gratis duoticket Maak kans op een van de tien gratis duotickets (waarde 14 euro) voor de tentoonstelling Onze vissers. Het DNA van het zilte leven in Oostduinkerke. Stuur deze bon vóór 20 september 2017 naar OKRA-magazine, Vissers, PB 40, 1031 Brussel of mail naam en adres naar magazine@okra.be met het onderwerp ‘Vissers’. Info zie bladzijde 26. Naam en voornaam: Straat en nr.: Postnr.: Telefoon:

THE ART OF WAR

Woonplaats: E-mail:

Win gratis duoticket Maak kans op een van de tien gratis duotickets (waarde 18 euro) voor de tentoonstelling The Art of War in Mechelen. Stuur deze bon vóór 20 september 2017 naar OKRA-magazine, War, PB 40, 1031 Brussel of mail naam en adres naar magazine@okra.be met het onderwerp ‘War’. Info zie bladzijde 26. Naam en voornaam: Straat en nr.: Postnr.: Telefoon:

Woonplaats: E-mail:

22OKT17 > 01JUL18

KAZERNE DOSSIN - MECHELEN

Max Beckmann - Francisco Goya - George Grosz - Pablo Picasso Otto Dix - Paul Joostens - Frans Masereel - Ludwig Meidner Max Pechstein - Willem Seghers - Paul Van Ostaijen - Erich Heckel

✁

Win gratis duoticket Maak kans op een van de vijf gratis duotickets (waarde 20 euro) voor Schitterend Verlangen in Antwerpen. Stuur deze bon vóór 20 september 2017 naar OKRA-magazine, Schitterend Verlangen, PB 40, 1031 Brussel of mail naam en adres naar magazine@okra.be met het onderwerp ‘Schitterend verlangen’. Info zie bladzijde 27.

11/05/17 18:35

Naam en voornaam: Straat en nr.: Postnr.: Telefoon:

BON

15% KORTING

Woonplaats: E-mail:

op bezoekersarrangement Slot Loevestein

In het kasteel, de voorburcht en het soldatendorp van Slot Loevestein is van alles te beleven. Bovendien kan je heerlijk fietsen en wandelen in de waterrijke en groene omgeving.

Op vertoon van deze bon kan je gebruikmaken van het arrangement ‘Bezoek & lunch’. Voor slechts 23,50 euro per persoon krijg je toegang tot het kasteel en het museum en geniet je van een heerlijke lunch met soep, een luxueus belegd broodje en een kopje koffie of thee. Geldig tot en met december 2017 voor twee personen. Deze korting van 15 procent is niet geldig in combinatie met andere acties en evenmin tijdens evenementen of bijzondere activiteiten. Voor meer informatie en openingstijden bezoek je www.slotloevestein.nl. Slot Loevestein - Loevestein 1 – 5307 Poederoijen, Nederland OKRA-MAGAZINE | SEPTEMBER 2017

✁

NU VANAF

€ 199,95 p.p.

Schmallenberg / Winterberg - 5 daagse eigen auto reis

Alpin Hotel - Sauerland Het hotel ligt in het plaatsje Grafschaft, midden in een bosrijk gebied gelegen in de driehoek, Schmallenberg, Winterberg en Bilstein en ademt een landelijke sfeer. Dit zeer bekende vakantie gebied biedt u talloze mogelijkheden voor een zeer afwisselde vakantie. Alpin Hotel is een sfeervol multifunctioneel hotel met alles onder een dak en beschikt over 116 kamers, allen met douche/bad, toilet, TV en een zitje. Bijna alle kamers zijn per lift bereikbaar. I N C LUSI EF ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓

Ontvangst met warme lunch of koffie met gebak 4 x overnachting met uitgebreid “Enjoy” ontbijtbuffet 4 x Warme lunch of lunchpakket 4 x culinair dinerbuffet NIEUW: koffiecorner! Koffie en thee gehele dag GRATIS Dagelijks alle drankjes van 17:00 t/m 24:00 GRATIS bieren,wijnen,fris- en vruchtendranken,jenevers en apfelkorn GRATIS Dagtocht per luxe touringcar door het Sauerland GRATIS Sauerlandkaart voor gratis openbaar vervoer Kortingen voor diverse attracties Iedere avond vertier en entertainment, o a Magic WoBo show, live muziek, wandeling en quizavond Hierbij wordt regelmatig een bittergarnituur geserveerd GRATIS gebruik van hotel binnenzwembad en sauna E-bike verhuur station GRATIS diverse auto-,fiets en wandelroutes met lunchpakket

A A N KOMSTDATA EN P R IJZ EN OKTOB E R 2 0 1 7

Maandag 9 oktober

€ 249 95 p p

Maandag 23 oktober

€ 249 95 p p

Maandag 16 oktober

Maandag 30 oktober N OV EM B ER 2 0 1 7

Maandag 27 november D EC EM B ER 2 0 1 7

€ 249 95 p p € 249 95 p p

€ 199,95 p p

Maandag 4 december

€ 199,95 p p

Maandag 18 december

€ 199,95 p p

Maandag 11 december

€ 199,95 p p

Nederlands gesproken

Kijk voor meer informatie op enjoyhotels.be of bel 0049 2953 9626 580 Voor alle Enjoyhotels geldt geen aanbetaling, geen boekings-, en reserveringskosten, geenOKRA-MAGAZINE 1-persoonskamer toeslag. | SEPTEMBER 2017 Alle fouten voorbehouden en exclusief eventuele toeristenbijdrage.

SPECIALE AANBIEDING! LAAG GEPRIJSD! BIJZONDER SHIRT

Met geraffineerd afgestikte plooitjes representeert dit meesterwerk alle expertise van Atelier Goldner Schnitt! Prachtig afgewerkt, Atelierkwaliteit, mooie lengte, 4 kleuren en leverbaar in 2 lengtematen zodat het zit alsof op maat gemaakt. En u krijgt nu 50% korting!

www.ateliergs.be

braam

100% polyacryl. Machinewasbaar

petrolgroen

Uw voordeel: een perfecte pasvorm voor een standaard prijs nachtblauw

wit

MODE ALSOF OP MAAT GEMAAKT Zo kiest u de juiste maat

mooie structuur

Korte maat u bent kleiner dan 1,65 m.

WELKOMSTACTIE

€ 44.89

-50% slechts

€ 22.45

Ik wil niet bestellen maar wil wel graag DE NIEUWE CATALOGUS GRATIS ontvangen.

1. Ik vul hieronder mijn gegevens in HOOFDLETTERS om te bestellen Mw.

Dhr.

Achternaam

Straat en huis-/busnr. Postcode

Woonplaats

Tel.

E-mail*

070 - 22 28 28*

of vul de bon in en stuur hem op.

Braam bestelnr. 4014-202 Donkerblauw bestelnr. 4013-100 Petrolgroen bestelnr. 4022-000 Wit bestelnr. 4027-000

Ik bestel op rekening Datum

54*

56*

*hiervan is geen korte maat leverbaar

Normale maat

(lengte 67 cm, u bent 1,65 m of langer)

Korte maat

(lengte 63 cm, u bent kleiner dan 1,65 m)

GRATIS VERZENDING!

In uw pakket vindt u uw leveringsnota, gelieve deze rekening te betalen binnen 14 dagen. Handtekening

Stuur de bestelling op naar:

Atelier Goldner Schnitt, Z.5 Mollem 390, B-1730 Asse Ik bestel volgens de algemene leverings- en betalingsvoorwaarden zoals vermeld op www.ateliergs.be. Uw adresgegevens worden, behoudens bezwaren van uw kant, in een verwerking opgenomen, zodat wij u op de hoogte kunnen houden van toekomstige aanbiedingen van Atelier Goldner Schnitt, houder van het bestand. U heeft het recht om deze gegevens in te kijken en ze aan te passen. Wet verwerking persoonsgegevens 8/12/1992. Als u niet gecontacteerd wenst te worden voor onze commerciële acties, kunt u dit schriftelijk aan ons meedelen. *(variabele kosten volgens operator - max. 0.30€/min)

37098022 HW17

Bestelling Catalogus

CODE 1330 CODE 1335

Aanbieding geldig tot 31-12-2017 en zolang de voorraad strekt.

*Ja, houdt u mij per e-mail op de hoogte van de laatste informatie en actuele aanbiedingen

2. Ik bestel het shirt graag in kleur, maat en lengte:

3. Bij deze bestelling:

Bestel via:

Geboortedatum

Voornaam

Uw bestelling

JA, ik profiteer graag van deze SPECIALE AANBIEDING voor € 22.45 in plaats van € 44.89

KLEUR

Bijzonder shirt € 39.90 + de catalogus gratis + verzending € 4.99 € 0

LENGTE

u bent 1,65 m. of langer

MAAT

Normale maat

A N TE