Πρόλογος Οι φωτογραφίες αποτελούν στην εποχή μας αναπόσπαστο στοιχείο της ανθρώπινης ζωής. Είτε πρόκειται για καλλιτεχνικές φωτογραφίες είτε για ιδιαίτερες μορφές φωτογραφίας που κατά καιρούς έρχονται και παρέρχονται στη μόδα. Η γοητεία την οποία ασκούν στο άτομο παραμένει αμετάβλητη. Θεωρήσαμε λοιπόν πως θα ήταν ωφέλιμο, δεδομένης της κοινωνικής πραγματικότητας να αναζητήσουμε τι είναι πραγματική φωτογραφία, πως εξελίχτηκε από το παρελθόν εώς σήμερα, ποια είναι η αξία της καθώς και ποιοι οι λόγοι για τους οποίους επηρεάζει σε τόσο έντονο βαθμό την ανθρώπινη σκέψη και ζωή εστιάζοντας σε οφθαλμαπάτες και ψευδαισθήσεις. Θα επιδιώξουμε να φωτίσουμε, όσο αυτό είναι δυνατό, τους δύο ιδιόμορφους αυτούς κλάδους της φωτογραφίας οι οποίοι παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον. To 1816 τραβήχτηκε από τον Joseph-Niaphone Niepce η πρώτη φωτογραφία χωρίς αυτό να σημαίνει πως η ιστορία της φωτογραφίας ξεκινάει εκείνη τη στιγμή του 19 ου αιώνα. Οι νόμοι της οπτικής με βάση τους οποίους λειτουργεί η φωτογραφία φαίνεται ότι ήταν γνωστό από τα αρχαία χρόνια. Οι πρώτες «φωτογραφίες» αποτελούσαν απλές προβολές εικόνων πάνω σε κάποια επιφάνεια. Η εικόνα της φωτογραφίας όμως πάντοτε υπήρχε και αυτό γιατί ικανοποιεί βαθύτερες ανάγκες του ανθρώπου. Η φωτογραφία δεν έχει μόνο καλλιτεχνική αξία, έχει αξία για τον κάθε άνθρωπο σε προσωπικό επίπεδο. Απ’ όλα τα μέσα έκφρασης η φωτογραφία είναι το μόνο που ακινητοποιεί μία συγκεκριμένη στιγμή στο χρόνο. ( Henri Cartier –Bresson 1908-2004) Η φωτογραφία φυλακίζει το παρελθόν ενισχύοντας έτσι την ανθρώπινη μνήμη και αποτελεί το αποτελεσματικότερο εργαλείο μετάδοσης της μνήμης στις νεότερες γενεές. Μπροστά σε μία φωτογραφία ο άνθρωπος αποκτά την ευκαιρία να ξαναζήσει τα συναισθήματα και τις εμπειρίες του, να ξανά βιώσει το παρελθόν του. Μέσα από τις φωτογραφίες οι στιγμές μένουν για πάντα.
Φωτογραφία Φωτογραφία ονομάζουμε την τέχνη και επιστήμη της δημιουργίας οπτικών εικόνων μέσω της καταγραφής και αποτύπωσης του φωτός, με χρήση κατάλληλων συσκευών (φωτογραφικές μηχανές). Ετυμολογικά, η λέξη φωτογραφία είναι σύνθετη και προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις -φως και -γραφή. Η φωτογραφία, πέρα από την τεχνολογική της διάσταση, αναγνωρίζεται ως ένα από τα ευρύτερα διαδεδομένα μέσα επικοινωνίας του 20ου αιώνα καθώς και ως μία μορφή τέχνης συγγενική με τη ζωγραφική. Οι πρώτες φωτογραφίες ήταν ασπρόμαυρες. Οι φωτογράφοι χρησιμοποιούσαν μεταλλικές πλάκες, με επικάλυψη φωτοπαθών ουσιών, τις οποίες εξέθεταν στο φως. Η διάρκεια της λήψης ήταν μερικά λεπτά, κατά τα οποία οι φωτογραφιζόμενοι έπρεπε να μείνουν πλήρως ακίνητοι.
Εξέλιξη φωτογραφίας Χημική φωτογραφία Τα πρώτα πειράματα πάνω σε φωτοευαίσθητα υλικά χρονολογούνται περίπου στις αρχές του 18ου αιώνα και ανήκουν στον Γιόχαν Χάινριχ Σούλτσε (Johann Heinrich Schulze), ο οποίος είχε πετύχει την αποτύπωση του φωτός πάνω σε ένα φωτοευαισθητοποιημένο από άλατα αργύρου χαρτί, αλλά στάθηκε αδύνατη η στερέωση της εικόνας. Έγχρωμη φωτογραφία Η τεχνική της φωτογραφίας χρώματος εξερευνήθηκε σε ολόκληρη τη διάρκεια του 19ου αιώνα. Τα αρχικά πειράματα αποτύγχαναν να αποτρέψουν το χρώμα από την εξασθένιση. Η πρώτη φωτογραφία χρώματος αποτέλεσε γεγονός το 1861, χάρη στο φυσικό James Clerk Maxwell. Ψηφιακή φωτογραφία Η ψηφιακή φωτογραφία αποτελεί ίσως την τελευταία σημαντική εξέλιξη σε ό,τι αφορά την τεχνική της φωτογραφίας. Στην ψηφιακή φωτογραφία, αντί για το κοινό "χημικό" φιλμ, χρησιμοποιούνται φωτοευαίσθητοι αισθητήρες. Το μέρος της φωτογραφικής μηχανής που βοηθά την εστίαση της εικόνας είναι το ίδιο. Βέβαια, συνοδεύεται πια από πολλά βοηθητικά ηλεκτρονικά μέσα.
Είδη φωτογραφίας
Φωτοειδησεογραφία: Η κάλυψη της ειδησεογραφίας με οπτικό υλικό, εικόνες, και, συγκεκριμένα, με φωτογραφίες, η παρουσίαση επίκαιρων γεγονότων με φωτογραφικά στιγμιότυπα ή ντοκουμέντα Διαφημιστική φωτογραφία - φωτογραφία στούντιο: Το τμήμα εκείνο της φωτογραφίας που χρησιμεύει στην προβολή και προώθηση εμπορικών προϊόντων και υπηρεσιών. Αρχιτεκτονική φωτογραφία - Εσωτερικών Χώρων: Περιλαμβάνει τη φωτογράφηση εσωτερικών χώρων και κτιρίων. Η οπτική γωνία της φωτογραφικής λήψης και ο φωτισμός και οι ιδιαιτερότητες ενός εσωτερικού χώρου αποτελούν τα κύρια αντικείμενα μελέτης για αυτό το είδος φωτογραφίας. Φωτογραφία τέχνης: Χρειάστηκε τουλάχιστον μισός αιώνας προκειμένου να γίνει η φωτογραφία αποδεκτή ως αυτόνομη και ανεξάρτητη τέχνη. Ακόμα και σήμερα, αμφισβητείται από πολλούς η φωτογραφία ως μορφή τέχνης,
θεωρούμενη περισσότερο ως μια τεχνική ρεαλιστικής αναπαραγωγής εικόνων.
Ιστορική εξέλιξη φωτογραφικής μηχανής Η πρώτη φωτογραφική μηχανή, που ονομάστηκε camera obscura περιγράφηκε από τον Αριστοτέλη κατά τον 4ο αι. π.Χ. Η πρώτη φωτογραφία ήταν η προβολή εικόνας πάνω σε ένα αντικείμενο. Αργότερα κατά τον 11ο αι. ένας Άραβας επιστήμονας περιέγραψε το ίδιο φαινόμενο. Το 1550, αφού πολλοί ασχολήθηκαν με την camera obscura, η κάμερα τροποποιήθηκε, καθώς προστέθηκε ένας φακός στην οπή εισόδου του φωτός. Το 1568 προστέθηκε ένα είδος διαφράγματος που επέτρεπε την εστίαση της εικόνας και το 1636 εφευρέθηκε ένα σύστημα φακών διαφορετικών εστιακών αποστάσεων. Η πρώτη μηχανή με μεταβλητή εστιακή απόσταση και καθρέφτη αναστροφής της εικόνας εμφανίστηκε το 1676. Τα πρώτα πειράματα σε φωτοευαίσθητα υλικά ξεκίνησαν στις αρχές του 18ο αι., οπότε και επιτεύχθηκε η αποτύπωση του φωτός σε φωτοευαισθητοποιημένο χαρτί, όμως η στερέωση της εικόνας σε αυτό ήταν αδύνατη. Τελικά η πρώτη φωτογραφία κατάφερε να αποτυπωθεί το 1826 από τον Γάλλο ερευνητή Nicephore Niepce.
Φωτογραφική μηχανή Ονομάζεται η συσκευή που χρησιμοποιείται για τη λήψη φωτογραφιών. Οι ευρύτερα χρησιμοποιούμενες σήμερα φωτογραφικές μηχανές, ερασιτεχνικής ή επαγγελματικής χρήσης, διακρίνονται σε δύο βασικές κατηγορίες: τις συμπαγείς (compact) και στις μονοοπτικές ρεφλέξ (SLR). Διακρινόμενες, ανάλογα με την τεχνολογία τους, είναι οι κλασικές φωτογραφικές μηχανές με φιλμ και οι ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές.
Φωτογραφικές μηχανές με φιλμ Είναι οι φωτογραφικές μηχανές στις οποίες η φωτογραφία αποτυπώνεται σε φιλμ κατά τη λήψη της. Έπειτα, το φιλμ περνά από τη διαδικασία της εμφάνισης σε σκοτεινό θάλαμο ή σε ειδικά φωτογραφικά εργαστήρια. Με τη διαδικασία της εμφάνισης παράγεται ένα αρνητικό, που χρησιμοποιείται για την εκτύπωση των φωτογραφιών σε χαρτί. Τα θετικά φιλμς έχουν ως αποτέλεσμα θετικό είδωλο,που μπορεί να χρησιμοποιηθεί κατευθείαν για προβολή των φωτογραφιών.
Ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές
Είναι οι φωτογραφικές μηχανές που χρησιμοποιούν αισθητήρες εικονοστοιχείων για την καταγραφή και κάρτες μνήμης για την αποθήκευση των φωτογραφιών. Στη συνέχεια οι φωτογραφίες μπορούν να τυπωθούν σε χαρτί στα φωτογραφικά εργαστήρια ή σε οικιακούς εκτυπωτές, ή να περάσουν σε ένα μεγαλύτερο οπτικό ή μαγνητικό αποθηκευτικό μέσο. Μεγάλο πλεονέκτημα των ψηφιακών μηχανών αποτελεί η δυνατότητα άμεσης επεξεργασίας των φωτογραφιών από τους υπολογιστές.
Οφθαλμαπάτη-Ψευδαίσθηση Οφθαλμαπάτη < οφθαλμός + απάτη (μεταφραστικό δάνειο από την αγγλική optical illusion) η κατάσταση κατά την οποία κάποιος νομίζει ότι βλέπει πράγματα ανύπαρκτα ή αντιλαμβάνεται με διαφορετικό ή αλλοιωμένο τρόπο πράγματα υπαρκτά. Ψευδαίσθηση είναι μια διαστρέβλωση των αισθήσεων , αποκαλύπτοντας πως ο εγκέφαλος οργανώνει και ερμηνεύει κανονικά αισθητηριακή διέγερση. Μια οπτική ψευδαίσθηση χαρακτηρίζεται από οπτικά αντιληπτές εικόνες που, τουλάχιστον στην κοινή λογική άποψη, είναι παραπλανητικές ή παραπλανητικές. Ο εγκέφαλος, πολλές φορές, καταφέρνει να ξεγελά τα μάτια μας. Σύμφωνα με τις αρχές της νευρολογικής επιστήμης, οτιδήποτε αντιλαμβανόμαστε είναι στην πραγματικότητα αποκύημα της φαντασίας μας. Αν και πραγματικά οι αισθήσεις μας νιώθουν με ακρίβεια, δεν αναπαράγουν πάντα την υλική πραγματικότητα του έξω κόσμου. Συχνά, το ερέθισμα που έστειλε τα σήματα στον εγκέφαλο αντικατοπτρίζεται σε βιώματα της καθημερινής ζωής. Όμως η ίδια νευρολογική μηχανή που ερμηνεύει τις πληροφορίες που λαμβάνουν τα μάτια, τα αυτιά και τα άλλα αισθητήρια όργανα, είναι επίσης υπεύθυνη για τα όνειρα, τις αυταπάτες και τα λάθη της μνήμης. Έτσι συμπεραίνουμε ότι, το πραγματικό και το φανταστικό έχουν κοινή προέλευση στον εγκέφαλο. Όπως έλεγε και ο Σωκράτης, «Εν οίδα, ότι ουδέν οίδα»... Η οπτική απάτη είναι ένα από τα πιο σημαντικά εργαλεία των επιστημόνων ώστε να κατανοήσουν πώς ο εγκέφαλος δημιουργεί την αίσθηση της πραγματικότητας. Πριν ακόμα η νευρολογία αρχίσει τις μελέτες στον τομέα των ιδιοτήτων νευρώνων, πολλοί καλλιτέχνες και ταχυδακτυλουργοί είχαν ήδη εφεύρει τεχνικές και μεθόδους εξαπάτησης του εγκεφάλου. Η οφθαλμαπάτη αποτελεί το διαχωρισμό ανάμεσα στην πραγματικότητα και τη φαντασία μας, δηλαδή έχει να κάνει με το πώς αντιλαμβανόμαστε ένα αντικείμενο ή ένα γεγονός και το πώς πραγματικά είναι αυτό το αντικείμενο ή γεγονός. Μπορεί να μας κάνει να βλέπουμε κάτι που δεν υπάρχει ή να μη βλέπουμε αυτό που υπάρχει. Βάσει αυτής της διάσπασης μεταξύ αντίληψης και πραγματικότητας, οι οφθαλμαπάτες αναδεικνύουν τους τρόπους με τους οποίους ο εγκέφαλος μπορεί να αποτύχει να αναπαραστήσει τον πραγματικό κόσμο. Μελετώντας αυτές τις αποτυχίες, μπορούμε να μάθουμε κάποια πράγματα για τις υπολογιστικές μεθόδους που χρησιμοποιεί ο εγκέφαλος, προκειμένου να ανασυνθέσει αυτά που βλέπει το μάτι. Πολλοί παράγοντες, όπως το φως, το χρώμα, η σκίαση, η κίνηση του ματιού, κ.ά. επηρεάζουν αυτό που βλέπουμε. Για παράδειγμα, όταν διαβάζουμε τυπωμένο κείμενο μέσα στο σπίτι, η ποσότητα του φωτός που αντανακλάται από το λευκό χώρο της σελίδας είναι μικρότερη από αυτή που αντανακλάται από τα μαύρα γράμματα όταν διαβάζουμε σε εξωτερικό χώρο,
απευθείας υπό το φως του ήλιου. Ο εγκέφαλος στην ουσία ερμηνεύει τα γράμματα σαν μαύρα επειδή είναι σκουρότερα από την υπόλοιπη σελίδα, ανεξάρτητα από τις συνθήκες φωτισμού. Με άλλα λόγια, κάθε εφημερίδα είναι μια οφθαλμαπάτη! Επίσης, κάποια ακίνητα μοτίβα δημιουργούν την ψευδή αντίληψη της κίνησης. Στην πραγματικότητα όμως το μόνο που κινείται είναι τα μάτια μας. Οι επιστήμονες λένε ότι η οπτική ψευδαίσθηση της κίνησης, διεγείρει στον εγκέφαλο περιοχές παρόμοιες με αυτές που διεγείρονται από την πραγματική κίνηση.
Αυτοαξιολόγηση Η ομάδα μας έχει ολοκληρώσει ό,τι είχε αναλάβει να υλοποιήσει σε σχέση με την υποενότητα του θέματος μας «Ο κόσμος μέσα από τα δικά μου μάτια», με την βοήθεια των αναρτήσεων στο wiki που επισκέφτηκε το κάθε μέλος περίπου τρεις (3) φορές. Υπήρχε σωστή συνεννόηση και κατανόηση μεταξύ των μελών και δεν προέκυψαν ιδιαίτερες δυσκολίες, εκτός από την έλλειψη χρόνου που μας έφερε πίσω σε μερικές δραστηριότητες. Όμως, παρόλη την πίεση χρόνου, τελικά κατορθώσαμε να ολοκληρώσουμε την εργασία μας με επιτυχία. Συνοψίζοντας, όλα τα μέλη της ομάδας έμειναν σε γενικές γραμμές ευχαριστημένα από τη συνεργασία. https://el.wiktionary.org/wiki https://el.wikipedia.org/wiki/Φωτογραφία http://www.teamgr.gr/