Nasz projekt ma więc także wskazać, że o ile kwestia oddolnej aktywności twórczej jest bez wątpienia istotna, to nie mniej ważnej kulturowej zmiany należy szukać gdzie indziej: w praktykach redystrybucji treści wytwarzanych przez kogoś innego. Internauci rzeczywiście coraz częściej przejmują na siebie kompetencje do niedawna zarezerwowane np. dla koncernów medialnych. Nie dotyczy to jednak tylko wytwarzania treści, lecz przede wszystkim – jeśli wziąć pod uwagę skalę zjawiska – ich upowszechniania, łącznie z procesami recenzowania i rekomendowania treści. Jeśli nie weźmiemy tego pod uwagę, nasz obraz pejzażu kulturowego będzie skrzywiony. Oczywiście granica pomiędzy tymi obszarami jest płynna. Sami poszukując sposobów opisu „nowych instytucji” redystrybucji treści sięgamy m.in. do koncepcji „produkcji partnerskiej” Yochaia Benklera, stworzonej właśnie by opisać oddolną twórczość. Z polskiej perspektywy jednak, przynajmniej w chwili obecnej, zainteresowanie kreatywnością internautów wydaje się być niewspółmierne do jej rzeczywistej skali – odwrotnie, niż ma to miejsce w wypadku mechanizmów reprodukcji, redystrybucji i rekomendacji. Chcemy budowania teorii mediów i społeczeństwa cyfrowego adekwatnych do lokalnych doświadczeń i warunków. Często bowiem język ich opisu, po który sięgamy w Polsce, jest oparty na analizach prowadzonych w zupełnie innym kontekście – najczęściej społeczeństwa amerykańskiego. W polskich mediach, debacie publicznej, ale też dyskursie akademickim chętnie przywołuje się tezy amerykańskich myślicieli zapominając, że opisują oni zupełnie inną rzeczywistość kulturową. To osadzenie w polskim „tu i teraz” nie oznacza jednak, że postrzegamy ten projekt wyłącznie lokalnie – wręcz przeciwnie. Mamy świadomość, że nieformalne obiegi są paradoksalnie równie, albo nawet bardziej globalne, co obieg formalny. Sieciowa wymiana treściami jest szybsza od formalnej – bowiem omija regulacje narodowe, przepisy celne czy porozumienia handlowe. Nieformalne środowiska tłumaczy działają szybciej niż aktorzy rynkowi, dostarczając w wielu wypadkach lokalne wersje global-
9
Wprowadzenie, czyli co, dlaczego i jak badaliśmy