artysta japońskiego pochodzenia Jean Paul Foujino [kat. 84–88], Terry Frost [kat. 94], Grace Gardner [kat. 95–99] i Hansi Bohm [kat. 28, 29], której obrazy wyróżniają się szlachetną i zharmonizowaną, choć ekspresyjną kolorystyką. W obrazach Josepha Lacasse’a z dojrzałego okresu twórczości [kat. 149– 153] nadal widoczna jest młodzieńcza fascynacja naturalnymi strukturami, tym razem wyrażona w mocnych, zdecydowanych kolorach. John Pelling maluje z rozmachem ekspresyjne kompozycje o organicznych konotacjach [kat. 242–244], John Milnes-Smith eksploruje malarską przestrzeń [kat. 164], by później zwrócić się w stronę abstrakcji geometrycznej [kat. 165], a William Clements uprawia malarstwo znaku, symbolu [ kat. 46, 47]. Obraz Antony’ego Benjamina pochodzi z przejściowego okresu, kiedy artysta rezygnował z abstrakcji gorącej, taszystowskiej na rzecz sztuki spekulatywnej, bliskiej abstrakcji zimnej – jest to dzieło monochromatyczne i wskazuje na zainteresowanie artysty barwą jako taką [kat. 23]. Przeciwwagą dla subiektywnej abstrakcji ekspresyjnej, gorącej był dynamiczny rozwój stojącej na przeciwległym biegunie obiektywnej abstrakcji geometrycznej, zimnej, u źródeł której leżały dokonania Pieta Mondriana, Kazimierza Malewicza i konstruktywistów. W kolekcji Halimy Nałęcz ta gałąź abstrakcji jest reprezentowana tylko kilkoma przykładami: dwoma obrazami op-artowskimi Stephena Willatsa [kat. 353, 354] oraz – pięknym w swej kolorystycznej kompozycji – obrazem Simona Foxa [kat. 89]. Z geometrycznego okresu twórczości artystki pochodzi obraz Eve Garrison również o „zacięciu” op-artowskim [kat. 100]. Sztuka przedstawieniowa, figuratywna w kolekcji Halimy Nałęcz, choć liczebnie dorównuje zbiorowi abstrakcji, bez wątpienia jest łatwiejsza w klasyfikacji. Można w niej wyróżnić tradycyjne tematy malarskie, takie jak: pejzaż, martwa natura, portret, sceny rodzajowe, a także dzieła o wymowie symbolicznej, 36
egzystencjalnej – oddawane za pomocą zróżnicowanych środków wyrazu: od realistycznych, ekspresyjnych po deformację. Analizę tej grupy dzieł należy rozpocząć od realizmu – w Anglii po wojnie bardzo żywe były tradycje tego kierunku. W podarowanym Muzeum zbiorze reprezentują je: doskonały portet Halimy Nałęcz autorstwa Maxa Chapmana [kat. 42], akwarelowy pejzaż Egertona Wooda [kat. 357], przedstawienia bukietów kwiatów autorstwa Betty Bowman [kat. 35], Stephena Whittle’a [kat. 378] oraz widoki fragmentów łąk, ogrodów itp. Charlesa Sandersona [kat. 285, 374], Caroline Sykes [kat. 314], Jima Russella [kat. 284]. Dwaj polscy artyści emigracyjni – Marian BohuszSzyszko w portrecie z 1953 roku [kat. 30] oraz Stanisław Frenkiel w obrazie Wenecja – plac św. Marka, w którym bynajmniej nie chodzi o impresję z zabytkowego miasta [kat. 93] – prezentują ekspresjonizm w doskonałym wydaniu (w przypadku Bohusza połączony z koloryzmem). Zupełnie inaczej przedstawia Wenecję Frank Spears [kat. 307] – impresyjnie, w delikatnych barwach oddając urok miejsca. Kilkanaście pozostałych pejzaży charakteryzuje różnorodność zastosowanych środków wyrazu – od uproszczenia, sprowadzenia krajobrazu do charakterystycznych dlań znaków, płaszczyzn bądź figur geometrycznych (Madeleine Enright [kat. 76], Italo Violante [kat. 377], Angela Ker [kat. 138]) czy rozbicia go na drobne barwne „witrażowe” elementy (Norma Jameson [kat. 130 – 132]), poprzez impastowo, ekspresyjnie malowane pejzaże (Nils Berndtson [kat. 24, 25]), symboliczne, podszyte niepokojem obrazy Stanley’a Cooke’a [kat. 48] i Hansa Schwarza [kat. 300], po surrealistyczny pejzaż polskiego artysty Andrzeja Putryma [kat. 278]. W zbiorze znajduje się też kilka przykładów martwych natur: Georg Downs upraszcza i geometryzuje formy [kat. 73, 74], Katerina Fredyna tworzy