Kasım 08
DÜNYA
Nowember 08
Mali Krizin Dünyaya Bedeli: 3.5 trilyon dolar
7
Uzun bir süredir bütün gelişmiş ülkelerin Amerika merkezli krizi atlatma çabalarını izliyor, okuyoruz. Bankaların, yatırım şirketlerinin ve bu kurumlarla çalışan firmaların bazıları iflas eşiğine gelirken bazıları iflas etti. Gelişmiş ülkeler bu duruma son verebilmek için acil planlar geliştirip büyük miktarlarda paralar ile maddi kaynaklar ayırıyorlar ve önümüzdeki senenin bütçelerinde daralmaya gidiyorlar. Ülkelerde yaşanan gelişmeler ise şöyle...
TÜRKİYE
2001 krizinde ekonomisi ağır yara alan Türkiye, ABD’den başlayan küresel krizde dayanıklı kaldı. Krize neden olan mortgage ürünlerinin Türkiye’de yer almaması nedeniyle bankacılık sisteminde ABD ve Avrupa’dakine benzer sorunlar görülmedi. Türkiye krize karşı henüz bir önlem paketi açıklamadı.
ABD
Küresel krizin adeta başkenti olan ABD, 700+150 milyar dolarlık plan hazırladı. ABD Hazinesi devlet yardımına ihtiyaç duyan, sigorta şirketleri dâhil tüm finans kuruluşlarına sermaye enjekte edebilir. Hazine, finans kuruluşlarının elindeki sorunlu mortgage varlıklarını satın alabilir. Uluslararası finans krizinin başlangıcı olarak kabul edilen Ağustos 2007 tarihinden bu yana ABD’de batan banka sayısı 14’e ulaştı. Banka iflasları 2008 yılında hız kazandıve sadece bu yıl 11 banka iflas bayrağını çekti. ABD hükümeti, son olarak ülkenin en büyük mevduat bankası Washington Mutual’a el koydu.
İNGİLTERE
Dünyayı saran kriz Avrupa’nın ikinci büyük ekonomisi İngiltere’yi de önlem almaya zorladı. İngiltere’nin açıkladığı paketin büyüklüğü 400 milyar sterlini (691 milyar dolar) buluyor. İngiltere, RBS ve HBOSLloyds birleşmesine 37 milyar sterlin sermaye yatıracak. Bir diğer İngiliz bankası Barclays ise hükümetin desteğini almayarak 6.5 milyar sterlinlik sermaye artırdı.
ALMANYA
Avrupa’nın en büyük ekonomisine sahip olan Almanya, ülkedeki tüm banka mevduat hesaplarını devlet güvencesine aldı. Almanya’nın kurtarma planının toplam büyüklüğü 470 milyar Euro olacak. 470 milyar Euro’nun 400’ü kısmi garantiler, 70’i ise bankalara sermaye enjekte etmek için kullanılacak. Devlet garantileri
2009 sonuna kadar geçerli olacak.
FRANSA
Fransa hükümetinin bankalara vereceği garantinin limiti 320 milyar Euro olacak ve bu amaçla devlet bir şirket kuracak. Bankaların yeniden sermayelendirilmesi için ikinci bir kamu şirketi daha oluşturulacak. Bu şirkete Fransa devleti tarafından 40 milyar Euro verilecek.
AVUSTURYA
Avusturya Hükümeti, bankacılık sistemine büyük bölümü garantilerden oluşacak 100 milyar Euro’luk kaynak sağlayacak.
İTALYA
İtalya da kriz nedeniyle bankaları destekleyecek. İtalya Ekonomi Bakanlığı Müsteşarı Alberto Giorgetti, İtalyan hükümetinin bankacılık sektörüne destek için 20 milyar Euro’dan fazla kaynak sağlayacağını açıkladı.
İSPANYA
İspanya, banka kredileri için bu yıl 100 milyar Euro garanti
edecek. İspanya ayrıca, mali sektöre yardım amacıyla 30 milyar Euro’luk bir fon kuruyor.
RUSYA
Gelişmekte olan ülkelerin başında gelen Rusya, finans krizine karşı toplam değeri 86 milyar dolar olan iki önlem paketini hazırladı. Rusya küresel piyasalardaki aşırı hareket nedeniyle defalarca borsasında işlemleri durdurmak zorunda kaldı. Kriz nedeniyle Svyaz Bank, KitFinance ve Sobinbank adlı üç Rus bankası devlet eliyle kurtarıldı.
İZLANDA
Kuzey Atlantik’in ortasında bulunan 300 bin nüfuslu küçük ada ülkesi İzlanda’nın ekonomisi çökme riskiyle karşı karşıya kaldı. İzlanda Kronası’nın Euro’ya karşı bir gün içinde yüzde 30 düşmesinin ardından İzlanda Hükümeti, devletin bankalar üzerindeki etkinliğini artıracak bir paket açıkladı. Paket, banka mevduatlarının garanti altına alınmasını içeriyor. İzlanda hükümeti ülkenin üç büyük bankası Kaupthing, Landsbanki ve Glitnir’e el koydu. Rusya, İzlanda Merkez Bankası’na döviz rezervlerini desteklemek için 4 milyar Euro kredi verecek.
İRLANDA
Kurtarma paketinin büyüklüğü 400 milyar Euro (549 milyar dolar).
NORVEÇ
Kurtarma paketinin büyüklüğü 350 milyar kron (57.4 milyar dolar).
YUNANİSTAN
Yunanistan 3 yıl için bankalardaki mevduat garantisini 100 bin Euro’ya çıkarmaya yönelik bir düzenleme hazırladı. Yunanistan Başbakanı Karamanlis, Yunan ekonomisinin güçlü ve dayanıklı olduğunu söyledi.
BENELÜKS
Hollanda, finansal güçlük içine düşebilecek kurumları desteklemek amacıyla 20 milyar Euro’luk fon kurdu. Fon yalnızca büyük bankalar için değil, sigorta şirketleriyle orta ve küçük ölçekli finansman kuruluşları için de geçerli olacak. Ayrıca Belçika-Hollanda merkezli finans grubu Fortis NV, Belçika, Hollanda ve Lüksemburg’un ortak müdahalesiyle devletleştirildi. Üç ülke Fortis NV’ye 11.2 milyar Euro para aktarma kararı aldı. Belçika devletleştirme sürecine 4.7, Hollanda 4, Lüksemburg ise 2.5 milyar Euro ile katkıda bulundu. Ancak ortak müdahalesiyle devletleştirilen Fortis NV’nin kontrolü bir hafta sonra (29 Eylül) Fransızlara geçti. Fransa’nın halka açık en büyük bankası olan BNP Paribas, Fortis ile yapılan anlaşmanın toplam değerinin 14.5 milyar Euro olduğunu açıkladı. Böylece BNP, Fortis Belçika’nın yüzde 75’ini, Fortis Lüksemburg’un ise yüzde 66’sını kontrolü altına aldı. Fortis NV’nin Hollanda’daki ABN Amro varlıklarını ING’nin alması planlanıyor. Belçika, Fransa ve Lüksemburg Dexia’ya 6.4 milyar Euro yatırdı ve bankayı kısmen kamulaştırdı.