3.TXOSTENA SISTEMA INFORMATIKOAK. Informatika hitzaren jatorria informazioa eta automatika hitzen loturan bilatu behar da. Informatika ordenagailuen zientzia modura defini daiteke.
Informatikaren bilakaera historikoa: Ordenagailuak kalkulu matematikoak automatikoki egiteko sortu ziren. Informatikaren garapenean oinarrizko ideia algoritmoa izanda, Napier, Pascal eta Leibnitz matematikariek eragiketa matematikoak egiteko makinak sortu zituzten. 1801.urtean Jacquardek lehenengo makina programagarria sortu zuen eta 1833.urtean Charles Babbage Cambridgeko irakasleak makina analitikoa sortu zuen.
Ordenagailuen belaunaldiak Lehenengo
belaunaldia
(1940-1952):
Huts-balbulez
osatutako
ordenagailuak ageri. Bigarren belaunaldia (1952-1964): Huts-balbulen ordez transistoreak erabili. Ordenagailu komertzialak. Hirugarren belaunaldia (1964-1971): Zirkuitu integratuak erabiltzen dira. Laugarren
belaunaldia
(1971-1981):
Ordenagailuaren
oinarrizko
elementuak zirkuitu integratu bakarrean biltzen dira. Bosgarren belaunaldia (1981.urtetik aurrera): Ordenagailuek geroz eta potentzia gehiago. Aplikazioei garrantzi gehiago ematen hasi.
Ordenagailu pertsonalen iraultza: 1977.urtean, Steve Wozniak eta Steve Jobs gazte iparramerikarrak, etxeko ordenagailu txikiak sortzeko asmoz, Apple Computer enpresa sortu zuten.
Sistema informatikoa: softwarea eta hardwarea Hardwarea: Ordenagailuaren elementu fisikoek osatzen dute, hau da, informazio- datuak fisikoki biltegiratzeko eta kudeatzeko gailu elektronikoek. Osagai fisikoak hauek dira: 1
Prozesadorea(UCP). Bi zatiz osatua: Unitate aritmetiko-logikoa (UAL) eta kontrol unitatea (UC). Ordenagailuaren funtsezko osagaia da eta lan gutien kontrolaz arduratzen da. Memoria
nagusia
(RAM).
Ordenagailuetan
bytan
kudeatutako
informazioa biltegiratzeko erabiltzen da. Sarrera irteera unitatea (S/I). Ordenagailuaren prozesadorea eta beste barruko osagai periferikoekin eta biltegiratze-memoriekin komunikatzeko erabiltzen da. Kontrolagailuak. Busak. Periferikoak. Hauen bitartez, erabiltzaileak datuak eta programak sartu, atera, begiratu eta inprima ditzake. Softwarea: Ordenagailuaren osagai elektronikoen funtzionamendu egokia ziurtatzeko
instrukzio
multzoek osatzen
dute. Informazio-datuekin
egin
beharrekoa deskribatzen du softwareak.
Sistema informatikoak Sistema eragilea ordenagailuaren funtsezko softwarea da. Oinarrizko funtzioak hauek dira: Erabiltzailearen eta konputagailuaren arteko komunikazioa bermatu. Konputagailuaren hardware-gailuak kudeatu. Disko-fitxategiak kudeatu. Erabiltzaileen programei laguntza eskaintzea. Akatsen antzematea eta berreskurapena. Sistema eragilean lau belaunaldi bereizten dira: Lehenengo
belaunaldia
(1945-1955):
Ordenagailuek
gaurko
kalkulagailuen funtzioak betetzen zituzten. 50.hamarkadan txartel zulatuak erabili datuak sartzeko.
2
2.belaunaldia (1955-1965): Sistema eragileak lanen arteko trantsizioak azkartzeko diseinatu. 3.belaunaldia(1965-1980): oinarrizko
ezaugarriak
Belaunaldi askotariko
horretako
sistema
eragileen
eta
askotariko
programazio
prozesaketa dira. 4.belaunaldia (1980.urtetik aurrera): Sistema eragile desberdinetako konputagailuen baliabideak batera erabili beharra. Sistema eragileen sailkapena: Erabiltzaile kopuruaren arabera. Ataza edo prozesu kopuruaren arabera. Prozesadore kopuruaren arabera. Sistema eragileen familiak: UNIX eta GNU/LINUX sistema eragileak: UNIX sistema eragile 60.hamarkadan sortu zen. Segurtasun-hobekuntzak eskainiko zituen sistema egilea lortu nahi zuten, lehen emaitzak exkaxak izan arren. Microsoften sistema eragileak: William H. Gates III.ak eta Paul Allenek sortu zuten 1975an. Bestelako
sistema
eragileak:
IBM:MVS,
OS/2.
IBM
enpresak
konputagailu handiekin eta zerbitzariekin dihardu. IBM eta Microsoften arteko ituna apurtu zenetik, IBMk sistema eragile propioak garatzen ditu.
Ordenagailu sareen oinarriak Ordenagailu sareak hardware tresnak dira, komunikazio sareen bitartez baliabideak konpartitzeko. Erabiltzaileen kopurua handitu egin zen, honek informazio asko lortzeko aukera ematen duelako. Ordenagailu sareek bi helburu nagusi dituzte: Kostu prezioen beherapena: baliabide fisikoak konpartitzean diru gutxiago behar da inbertitzeko edota hauek mantentzeko. Ekoizpenaren gorakada: baliabideak eta informazioa konpartitzen denez, ekoizpenak gora egiten du eta nahiz eta hauetako tresna batek huts egin, antzeko batekin egin dezakegu lan. Hauek dira hainbat ordenagailu bateratzea ahalbidetzen duten elementuak: Interfaz o tarjeta de red (NIC) 3
Mรณdem Concentrador (hub) Conmutador (switch) Enrutador (router) Puente (bridge) Transceptor (transceiver) Latiguillo Pasarelas (Gateways)
Jakin dezakegunez, ordenagailu sare mota asko daude eta orain azalduko ditugu: Luzapenaren arabera: 1. Redes de รกrea local (LAN) 2. Redes de รกrea de edificio (BAN) 3. Redes de campus (CAN) 4. Redes de รกrea metropolitana (MAN) 5. Redes de รกrea extensa o extendida (WAN) Sarearen tamaina handitzen doan einean, bere instalazioa edota gestioa konplikatuagoa izaten da: Abiaduraren arabera. Topologiaren arabera: Topologia emaitzaren arabera ematen da. Horrela, bost tipologia desberdin aurkitu ditzakegu: zuhaitza, autobusa, eraztuna, sarea eta izarra. Erabilitako teknologien arabera.
Bukatzeko, hitz egiten ari garen tresna hauek batu ahal izateko cableado estructurado
izeneko
konexio
modua
erabiltzen
da.
Honekin
batera,
funtzionamendurako erabiltzen den eskema mota cliente-servidor da.
Teknologia eta ikaskuntza pentsamendurako eskoletako geletan. Atal honetan irakasleek eta ikasleek irakaskuntzarako erabil ditzaketen teknologiak azalduko ditugu. Gainera, eskola hauetan ikasle eta ezagutzen erlazioan zentratzen dira. 4
Teknologiak ezin du irakasleak ordezkatu, baina bai gauzak erraztu eta ikasleek honetarako erabiltzen dituzte: Arazo garrantzitsuak aurkezteko gelan. Ikasleen ikaskuntzarako balio duten baliabideak aurkezteko. Aukerak eskaintzeko. Gelaren isolamendua gainditzeko. Bizitza errealeko arazoak eskaintzen zaie ikasleei, baina konpontzeko oso zaila izaten direnez, bideoak eta teknologia orokorrean erabiltzen dute hauek ebazten laguntzeko. Horrez gain, taldetan egiten dute lan, banaka lan egitea zailagoa delako. Teknologiak informazioa bilatzeko eta bakoitzaren ezagutzak ziurtatzeko erabiltzen dituzte ikasle hauek. Guzti honekin, pentsamendurako eskolek lortu nahi dutena ikaskuntzarako komunitatea sortzea da, bertako kideek elkarrekin lan eginez. Teknologia eta komunitate bat sortzeko ideiak lotuz, bi norabideko bideokonferentzia erabiltzea ondo dago beste komunitateetako kideekin edota leku desberdinetako ikasleekin kontaktuan egoteko aukera ematen duelako. Azkenean, teknologiak laguntza moduan erabiltzen dira arazo zailak eta garrantzitsuak konpontzeko. Gainera, gauzak gero eta gehiago ezagutzera laguntzen dute eta guztien, ikasleen, irakasleen edota komunitateen arteko kolaborazioa sustatzen dute.
Ikaskuntza
parte
hartzailea
eta
informazio
eta
komunikaziorako
teknologiak. Informazio eta komunikaziorako teknologiak geletara sartzen ditugunean, honek izan dezakeen eragina jakin behar dugu. Betidanik, aplikazio hauek hiru ezaugarrien arabera egin dira: 1. Procesos de adiestramiento 2. Procesos de trabajo cooperativos 3. Procesos colaborativos Ikaskuntza kooperatiboa talde txikietan egiten den elkarlana da, baina ikaskuntza parte hartzailea ez da talde lanaren sinonimoa, honako ezaugarri hauek bete behar dituelako: Bakoitzaren lana oso garrantzitsua da emaitza ona izateko. 5
Beste kideen laguntza beharrezkoa da. Ardura indibiduala eta kolektiboa izan behar da. Baliabideen erabilera ona. Hau
guztia
esanda,
konturatzen
gara
ikaskuntza
kooperatiboan
irakaslearen kontrola asko dela. Bukatzeko, irakaskuntzak bete behar dituen ezaugarriak hauek dira: teknologiak aktibitateak erraztu behar ditu, aktibitateak eta edukiak ez dira itxiak izan behar eta metodologia pentsamendu etikoei lotua egon behar da. Horregatik, ezaugarri hauek teknologien erabilpena mugatzen dute.
Bersatide Telematika bezala erabili den tresna bat da. Tresna honek, gure lanaren esperientziaz
baliatzen
da,
ezaugarri
askoren
bidez
ezagutzen
da,
hausnarketan, bilaketan eta errekurtsoen implementazioa proposatzen dizkigu. Zortzi fasetan bereiz daiteke: 1. Fasea: testuinguru analisia 2. Fasea: topiko eta metodologien aukeraketa 3. Fasea: errekurtso teknologiokoen aukeraketa 4. Fasea: prozesuaren plangintza 5. Fasea: ebaluazio metodologikoaren aukeraketa 6. Fasea: produkzioa/ garapena 7. Fasea: implementazioa 8. Fasea: berrikustea
Parte hartze teknikak Heziketa diseinu baten diferentzia adierazten du. Ezaugarri asko nabarmentzen
dira:
zabalak,
taldekoak,
irakasle
eta
ikasleen
arteko
koordinazioa indartzen dute‌ Hainbat adibide ikus ditzakegu: Jigsaw: Elkarren menpekotasuna bultzatzen duen teknuka bat da eta lau fasetan banatzen da.
6
Mesa redonda/brainstorming: Hausnarketa bezala erabiltzen den teknika bat da. Piramidea: Parte hartzeko erabaki bat bezala erabiltzen da eta pertsona talde baten heziketa partekatzen da.
Teknologia laberinto baten bidea bilatzen Bere erabilera erraza eta eraginkorra izan behar da. Estruktura eta edukiera onartu behar ditu. Pertsonen kudeaketa, taldeak, rolak‌ onartu behar ditu. Materialak eta informazioa antolatzeko onartu behar da. Ikaslearen ebaluazioa erraztu behar du. Produktu zehatzen generazioa onartu behar du.
Ebaluaziorako estrategia berriak Tresna honek hezkuntza errealitatearen espazioa berriak ematen dizkigu, gainera, dinamikako ezaguerak sortzen du irakasleengan.
Jarduera iradokitzaileak Hezkuntza diseinu baten bidez gauzatzen da, BERSATIDE tresna bitartez.
Garatzeko konpetentziak Hezkuntzaren konpetentziarako lagundu ditzake: Teoria eta praktika garatzeko ahalmena. Irakasle kontzumitzaleatik, irakasle sortzaileran aldatu. Irakaskuntza estrategia eta ikasketa estrategia bezala erabilitako koordinazioa.
Hamabost urteetan informaziozko espazioa global batean sortu da, milaka erabiltzaileekin. Irakurmen eta idazmen bezala erabiltzen den tresna bat da. Internet eta Web 2.0 ez dira gauza bera. Hau da, internetek sare askoren elkarpena da eta web-a zuzenbideen eta hiperbinkuluen bitartez konektatu dago. Web 2.0 teknologia eta zerbitzu berrien zerbait baino gehiago da. 7
Aldatzen doan sei ideiak bereizten dira, non persona askok elkar eragintzen dira. Web 2.0 –ren zerbitzuak eta aplikazioak Ez dira programak soilik, zerbitzuak edo erabiltzaileen prozesuak baizik. Erabiltzaile hauek programa estandarrak erabiltzen dituzte, esaterako, blog-ak, wikiak‌ Wikiak: web orrialde bat edo orrialde multzoa bat da, non edozein persona sartu daiteke. Wikiak, irakasleei eta ikasleei lagundu dezake hainbat irakasgai barruan sartuz.
FOLKSONOMY Etiketatze indibiduala eta askearen ondorioa da interneteko milaka erabiltzaile sortzen dute. Pertsona bakoitzak, norberaren hiztegia eransten dute.
8