fundusze europejskie
Niezbędnik beneficjenta
kredyt na innowacje technologiczne
Partnerzy dodatku
MAŁE I ŚREDNIE FIRMY
KREDYT NA INWESTYCJE TECHNOLOGICZNE Planujesz inwestycje w swojej firmie? Weź kredyt technologiczny i spłać część kapitału w formie premii technologicznej. Możliwość dofinansowania do 70% kosztów kwalifikowanych Premia technologiczna do 6 mln zł Szybki proces udzielania promes i kredytów
www.aliorbank.pl
☎ 19 502
Dofinansowanie pochodzi ze środków Funduszu Kredytu Technologicznego realizowanego za pośrednictwem Banku Gospodarstwa Krajowego. Informacja handlowa wg stanu na 3.11.2015 r. Sprawdź aktualne warunki oferty na: www.aliorbank.pl.
Trampolina
do rozwoju firmy
Małgorzata Olejarz dyrektor ds. produktów kredytowych Alior Bank SA
Kredyt technologiczny otwiera klientom drzwi do finansowania projektów, które do tej pory często nie były realizowane z uwagi na swoją innowacyjność
P
erspektywa unijna 2014-2020 umożliwia polskim przedsiębiorcom pozyskanie bezzwrotnych środków unijnych w kwocie 82,5 mld euro. Środki te w głównej mierze będą wspierały firmy w obszarach: badania i rozwój, innowacyjność, ochrona środowiska, transport – autostrady i drogi eks-
Fundusze Europejskie 2/2015
presowe oraz społeczeństwo informacyjne. Najnowszy kredyt na innowacje technologiczne ma za zadanie wspierać przedsiębiorców z sektora MŚP, którzy chcą przeprowadzić projekty polegające na wdrożeniu innowacji technologicznej, ze szczególnym naciskiem na te będące wynikiem prac B+R. Zatem wszystkie inwestycje technologiczne, które będą wdrażały nową technologię, mogą zostać sfinansowane premią technologiczną w wysokości do 6 mln zł. Poprzednia edycja kredytu technicznego (lata 2007–2013) zakończyła się pełnym sukcesem. Efekt działania tego instrumentu okazał się imponujący: umożliwił on sfinansowanie 668 umów o dofinasowanie na łączną kwotę 1,7 mld zł, przy czym wartość udzielonych kredytów technologicznych oscylowała w granicach 2,3 mld zł. Z uwagi na bardzo skuteczną absorbcję środków, w obecnym okresie programowania (2014-2020) na działanie 3.2.2 przeznaczono 422 mln euro. Pierwszy nabór wniosków o kredyt technologiczny, z alokacją w wysokości 303 mln zł, ruszy 7 grudnia. Do 20 stycznia 2016 roku przedsiębiorcy będą mieli możliwość składania wniosków o dofinansowanie. Jak aplikować? Pierwszy krok na drodze do premii technologicznej to złożenie
do banku posiadającego umowę współpracy z Bankiem Gospodarstwa Krajowego, np. Alior Banku, wniosku na kredyt inwestycyjny, który jest udzielany w formie kredytu technologicznego. Bank ma za zadanie ocenić zdolność kredytową klienta i dokonać oceny wiarygodności złożonego biznesplanu inwestycji, który będzie składany do instytucji dofinansowującej – zatem przedsiębiorca nie ma konieczności sporządzania odrębnego biznesplanu. Po pozytywnej ocenie tych dwóch aspektów klient otrzymuje promesę, która jest elementem koniecznym do złożenia wniosku o dofinansowanie. Potwierdza ona zabezpieczenie środków finansowych na planowaną inwestycję i uwiarygadnia wnioskodawcę w oczach instytucji finansującej. W sytuacji jednak, gdy planujemy inwestycję na okres wykraczający poza część harmonogramu uwzględnionego we wniosku o dotację, należy przygotować prognozę finansową na cały okres finansowania. W procesie aplikacji o premię technologiczną spotkamy się z kilkoma nowościami. Wniosek o dofinansowanie przedsiębiorca składa samodzielnie do BGK. Spowodowane jest to zmianą obiegu dokumentacji, która będzie aktualnie odbywała się pomiędzy BGK a beneficjentem. Nowym elementem jest też zamknięta forma konkursu; ma to pozwolić na zakwalifikowanie
3
▶
większej liczby projektów. Nadal projekty będą przechodziły ocenę formalną oraz merytoryczną – i tu pojawiają się kolejne nowości. Podczas oceny merytorycznej projekt będzie oceniany w formie punktów. Zamiast opinii o innowacyjności zostały wprowadzone spotkania z panelem ekspertów. Obecny kredyt na innowacje technologiczne stawia przed przedsiębiorcami bardzo precyzyjne wymagania. Ich spełnienie znacząco ułatwi pozyskanie dotacji.
Poniżej prezentujemy warunki brzegowe dotyczące: wnioskodawcy, wniosku o dofinansowanie i projektu, którego dotyczy wniosek. Biznesplan i montaż finansowy Bardzo istotnym aspektem oceny inwestycji zarówno po stronie banku kredytującego, jak i instytucji udzielającej dofinasowania jest poprawnie przygotowany biznesplan. Musi on zawierać m.in. odpowiednio skonstruowany montaż finansowy.
Warunki, które trzeba spełnić, by móc skorzystać z kredytu technologicznego Brzegowe warunki co do wnioskodawcy:
• ma status MŚP (w rozumieniu dyrektywy unijnej) • ma zdolność kredytową • jest rezydentem • nie podlega wykluczeniu z ubiegania się o dofinansowanie (m.in. w ramach wykluczenia branżowego)
Brzegowe warunki co do wniosku o dofinasowanie:
• wniosek o dofinansowanie został złożony w terminie wskazanym w ogłoszeniu o konkursie • wniosek wraz z załącznikami został przygotowany zgodnie z wymogami Instrukcji wypełniania wniosku i Regulaminu konkursu. Weryfikacji podlega formalna poprawność wypełnienia wniosku o dofinansowanie oraz to, czy dołączono do niego wszystkie wymagane załączniki. Do wniosku należy m.in. załączyć promesę kredytu technologicznego
Brzegowe warunki co do projektu:
• jest realizowany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej • zostanie rozpoczęty po dniu złożenia wniosku o dofinansowanie do BGK • jest zgodny z zasadą równości szans, o której mowa w art. 7 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 • realizacja projektu mieści się w ramach czasowych POIR – harmonogram realizacji projektu nie wykracza poza końcową datę okresu kwalifikowalności wydatków (tj. 31 grudnia 2023 roku), a czas realizacji projektu nie przekracza 3 lat • wnioskowana kwota wsparcia jest zgodna z zasadami finansowania projektów obowiązujących dla poddziałania • przedmiot projektu nie dotyczy rodzajów działalności wykluczonych z możliwości uzyskania wsparcia w ramach poddziałania • przedmiotem wdrożenia jest inwestycja technologiczna poparta prawidłowo przygotowanym biznesplanem
4
Powinny być w nim jasno wskazane źródła finansowania projektu, z podaniem ich procentowego udziału w realizacji inwestycji. W przypadku kredytu technologicznego źródłami finansowania będą: środki własne, kredyt i premia technologiczna. Układając świadomie finansowe puzzle pochodzące z różnorodnych źródeł, dostosowując strumienie finansowe niezbędne do realizacji inwestycji i uwzględniając horyzont czasowy, otrzymujemy gwarancję zachowania płynności finansowej. Najpierw projekt finansowany jest z własnych środków i kredytów, które są następnie refinansowane ze środków pomocowych. Umieszczając w montażu wartość premii technologicznej, należy uwzględnić poziom dofinasowania kosztów kwalifikowanych, który nie może przekroczyć 75 proc. Pamiętajmy również o intensywności wsparcia, zgodnie z regionalną mapą pomocową. Stosując się do tych wytycznych, z pewnością przedsiębiorca skutecznie zaaplikuje o kredyt technologiczny do banku kredytującego i otrzyma premię technologiczną na realizację swojego innowacyjnego przedsięwzięcia. Bez wątpienia kredyt technologiczny otwiera klientom drzwi do finasowania projektów, które do tej pory często nie były realizowane z uwagi na swoją trudną do wycenienia innowacyjność. Premia technologiczna stanowi dla banku dodatkowy element zapewniający bezpieczeństwo przy realizacji innowacyjnych projektów, a klientowi daje możliwość pokrycia przedsięwzięcia nie tylko z własnych środków. Aktywne korzystanie z tego instrumentu finansowego będzie stanowiło trampolinę do rozwoju firmy, a co za tym idzie, także do rozwoju polskiej gospodarki.
■
Niezbędnik beneficjenta
Kryteria oceny w nowym kredycie technologicznym
K Marzena Tymińska-Ładziak dyrektor ds. funduszy UE EGC
Zmiany w kredycie technologicznym wymagają od wnioskodawców udowodnienia, że planowana inwestycja jest rzeczywiście innowacją o przełomowym charakterze Fundusze Europejskie 2/2015
redyt technologiczny wystartował w nowej odsłonie. To dobra wiadomość dla wszystkich tych, dla których sposobem uzyskania przewagi konkurencyjnej od dawna przestało być jedynie minimalizowanie kosztów prowadzonego biznesu (w tym przede wszystkim kosztów pracy). W latach 2014–2020, pod nazwą kredyt na innowacje technologiczne, instrument ten powrócił w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój (poddziałanie 3.2.2) i będzie stanowił istotne źródło finansowania działalności innowacyjnej przedsiębiorstw. W nowym kredycie większość zasad dotyczących wnioskodawców i przyszłych beneficjentów pozostaje niezmieniona, jednak nie jest on wierną kopią swojego poprzednika. Warto odnotować kilka istotnych zmian. I. W definicji nowej technologii pojęcie „usługi badawczo-rozwojowej” zastąpiono pojęciem „wyników prac rozwojowych” i „wyników badań przemysłowych”, dzięki czemu uwzględniono własne prace
B+R przedsiębiorców, poszerzono krąg podmiotów opracowujących nowe rozwiązania technologiczne, dotychczas ograniczony do tych, które statutowo mogły świadczyć usługi badawczo-rozwojowe. Otwarte pozostaje pytanie, czy i w jaki sposób weryfikowane będzie deklaratywne zapewnienie wnioskodawcy, że technologia ma ustawową postać wyników własnych prac rozwojowych. II. Znikła cezura czasowa dla wdrażanej technologii – z ustawowej definicji nowej technologii wykreślono zapis „która nie jest stosowana na świecie dłużej niż 5 lat” przysparzający nie lada problemów autorom załączanych dotychczas do wniosków opinii o nowej technologii, wymagający de facto potwierdzenia w stanie techniki. Z tym problemem będą się obecnie mierzyć eksperci zasiadający w panelu na etapie oceny merytorycznej – miejmy nadzieję, że składane propozycje projektów będą dotyczyły rzeczywiście nowatorskich i innowacyjnych rozwiązań i że obowiązujące kryteria
5
▶
okażą się wystarczające, by jedynie takowe wybrać i dofinansować. III. Rezygnacja z wymogu przedstawienia wraz z wnioskiem opinii o nowej technologii, opracowywanej na zlecenie przedsiębiorcy przez ekspertów zewnętrznych nie oznacza, że zagadnień dotychczas w niej zawartych nie trzeba ująć i rozwinąć we wniosku. Przeciwnie, jest to niezbędne do umożliwienia oceny projektu według obowiązujących kryteriów, zwłaszcza dotyczących zgodności technologii z wymogami ustawy oraz potwierdzających innowacyjność i potencjał rynkowy rezultatu wdrożenia. Specjalistyczny charakter tej wiedzy może prowadzić do tego, że wnioskodawcy i tak zechcą uwiarygodnić wymagane we wniosku informacje opiniami niezależnych instytutów i organizacji branżowych; wkrótce okaże się, czy będą brane pod uwagę w procesie oceny. Kluczowe kryteria Najważniejsze spośród kryteriów obowiązujących w poddziałaniu 3.2.2 wydają się dwa merytoryczne: nr 2 - Innowacyjność technologii planowanej do wdrożenia w ramach projektu oraz nr 3 - Nowość i potencjał rynkowy końcowego rezultatu projektu. Pomimo tego, że pierwsze kryterium ma charakter całkowicie fakul-
tatywny, zaś w drugim, podzielonym na podkryteria A, B i C, obligatoryjny charakter ma tylko podkryterium A, ich spełnienie w stopniu całkowitym, tj. uzyskanie maksymalnej liczby (odpowiednio 4 i 8) punktów zdecyduje o otrzymaniu wsparcia. Jak pokazują doświadczenia lat ubiegłych, wartość dofinansowania w złożonych aplikacjach przekracza dostępną alokację i aby znaleźć się w czołówce listy rankingowej, należy spełnić kryteria w najwyższym stopniu. Warunkiem otrzymania maksymalnej liczby punktów w kryterium nr 1 jest udowodnienie, że technologia będąca przedmiotem wniosku o dofinansowanie wprowadza rozwiązania korzystne, a więc mające znaczenie dla procesu produkcyjnego (np. jego opłacalności), ale także dla firmy, dla końcowego użytkownika, dla środowiska itd.; pomysły, które nie były dotychczas dostępne (ale niekonieczne nieznane) w rozwiązaniach alternatywnych. Można przypuszczać, że spełnieniem kryterium (punktacja – 4) mogłoby być pierwsze nowatorskie zastosowanie danego rozwiązania w branży, w której nie było ono dotychczas stosowane (tak jak np. swego czasu zastosowanie lasera w technologii druku). Kolejne rozwinięcia znanej już technologii w tej samej branży, prowadzące do udoskonalenia wy-
WAŻNE! Maksymalna kwota premii technologicznej wynosi teraz 6 mln zł Alokacja w pierwszym konkursie to 303 mln zł Zrezygnowano z opinii o nowej technologii
Katalog kosztów kwalifikowanych, czyli wykaz wydatków, które mogą
stanowić podstawę naliczenia premii, zawiera obecnie także koszty montażu i uruchomienia nowych środków trwałych
6
branych charakterystyk np. wydajności, poziomu zużycia surowców, będzie niżej punktowane – uzyska jedynie 2 punkty. Idąc dalej, warunkiem otrzymania maksymalnej liczby punktów w kryterium nr 2 jest m.in. potwierdzenie, że końcowy rezultat projektu (nowy produkt) ma postać zgodną z ustawą, czyli jest to towar, proces lub usługa będący wynikiem wdrożenia technologii i jest on nowy lub znacząco ulepszony. W tym celu należy zapoznać się z definicją tzw. Oslo Manual (wyd. polskie z 2006 roku), która brzmi: „nowe produkty to wyroby lub usługi, które różnią się znacząco swoimi cechami lub przeznaczeniem od produktów dotychczas wytwarzanych przez firmę”; „znaczące udoskonalenia istniejących produktów polegają na zmianach materiałów, komponentów oraz innych cech zapewniających lepsze działanie tych produktów”. Przeanalizujmy kolejne podkryteria pod kątem przygotowania wniosku. Podkryterium A Należy skupić się na udowodnieniu, że nowy produkt posiada kilka nowych cech, parametrów, funkcjonalności, zastosowań, które są istotne z punktu widzenia procesu produkcyjnego, opłacalności dla przedsiębiorstwa, czyniących go wysoce atrakcyjnym dla końcowego użytkownika/klienta (np. opatrunek żelowy w porównaniu do tradycyjnego plastra z tkaniny). Znacząco ulepszony produkt wyróżnia się ulepszonymi cechami, funkcjonalnościami w stosunku do dotychczasowego, dzięki zastosowaniu nowych materiałów komponentów (np. słup oświetleniowy czy maszt, wykonany z kompozytu versus tradycyjny ze stali). Niezbędnik beneficjenta
Podkryterium B Nowy towar, proces, usługa są innowacją o przełomowym charakterze, tj. taką, która wywiera znaczący wpływ na działalność firm w danej branży i na rynek; w praktyce produkt ma potencjał indukowania dalszego rozwoju branży, tworzenia nowych rynków (np. nowe rozwiązanie w branży optoelektronicznej umożliwiające kilkunastokrotną miniaturyzację detektora podczerwieni, pozwalającą na jego zastosowanie w nowej branży związanej z lotami w kosmos). Podkryterium C Ten nowy towar, proces, usługa ma znaczący potencjał rynkowy, tj.: a) istnieją zidentyfikowane i określone oczekiwania i potrzeby rynkowe, na które odpowiada (np. znacząca rzesza klientów oczekuje usług związanych z monitorowaniem stanu zdrowia przez Internet); b) nie jest imitacją już istniejących rozwiązań (np. nie powiela istniejącej już usługi polegającej na konsultacji w formie czatu internetowego z lekarzem); c) istnieją realne szanse na zaistnienie produktu na rynku międzynarodowym, ma on potencjał eksportowy; d) końcowy rezultat ma charakter uniwersalny, a zatem jego specyfika nie ogranicza możliwych zastosowań jedynie do danego projektu (np. wyroby ze stali napawanej innowacyjną powłoką antykorozyjną do zastosowań w zasolonym środowisku wodnym mogą znaleźć zastosowanie także w środowisku, gdzie panuje wysokie ciśnienie i zmienne temperatury); e) produkt okaże się trwały i obiecujący, jeśli chodzi o jego atrakcyjność, biorąc pod uwagę zmienne uwarunkowania rynkowe dla danej branży; być może postęp techniczny w danej branży jest tak szybki, że nie ma uzasadnienia wydatkowanie Fundusze Europejskie 2/2015
środków publicznych na wdrożenie technologii, a w rezultacie produktu o relatywnie krótkim cyklu życia i krótkotrwałej atrakcyjności dla końcowego użytkownika (np. sytuacja z bezprzewodowym aparatem telefonicznym w telefonii stacjonarnej versus telefonia i telefony komórkowe). Przy opisywaniu tych aspektów rezultatu wdrożenia technologii należy przedstawić cechy, parametry, funkcjonalności, a także dane porównawcze i źródła, na podstawie których ekspert będzie mógł całość zweryfikować. Dla prawdziwych znawców branży i rynku, w tym międzynarodowego, nie będzie to przedstawiało większego problemu. Zła wiadomość jest taka, że objętość tekstu mierzona liczbą znaków jest ograniczona i to może stanowić prawdziwe wyzwanie. Warto jeszcze odnotować duże znaczenie, jakie przypisuje się obecnie kryterium wpływu na realizację zasady zrównoważonego rozwoju, wynikającemu z art. 8 Rozporządze-
nia nr 1303/2013, tzw. rozporządzenia ogólnego. Po pierwsze, wsparcie uzyskają wyłącznie projekty w sposób pozytywny oddziałujące na tę zasadę, po drugie, nie wystarczy deklaratywne zapewnienie, że wpływ będzie pozytywny. Konieczne jest skwantyfikowanie tego oddziaływania w formie wskaźników, co oznacza adekwatne i wiarygodne ich określenie, włącznie z podaniem założeń, metodologii i źródeł potwierdzenia, że w określonym czasie zostaną osiągnięte.
■
Autorka do niedawna była dyrektorem departamentu programów europejskich w Banku Gospodarstwa Krajowego. Obecnie zarządza warszawskim oddziałem EGC, jednej z najskuteczniejszych firm doradczych w kraju. Sukces firmy ugruntowała nie tylko 11-letnia praktyka w pozyskiwaniu funduszy europejskich, ale i wartość bezzwrotnych dotacji dla jej klientów, która w perspektywie budżetowej 2007–2013 przekroczyła 2,7 mld zł.
7
Z Ewą Karasińską, zastępcą dyrektora departamentu programów europejskich Banku Gospodarstwa Krajowego, rozmawia Marek Szymański
Droga do premii technologicznej W poprzednim rozdaniu unijnych funduszy dotacja, o której mamy rozmawiać, nazywała się ,,kredyt technologiczny’’ (działanie 4.3 Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka). Dziś to kredyt na innowacje technologiczne (poddziałanie 3.2.2 programu Inteligentny Rozwój). Co się zmieniło oprócz nazwy? Zdecydowana większość wprowadzonych zmian miała na celu ułatwienie potencjalnym beneficjentom dostępu do środków z tego działania. Zrezygnowaliśmy między innymi z obligatoryjnego dotychczas wymogu przedstawienia opinii o nowej technologii, której koszty sporządzenia pokrywać musiał sam przedsiębiorca. Do oceny meryto-
8
rycznej projektu powołany zostanie panel ekspertów, który oceniać będzie projekt na podstawie informacji przedstawianych bezpośrednio przez wnioskodawcę. Zmienia się także tryb przeprowadzenia konkursu – z otwartego na zamknięty, dzięki czemu możliwe będzie wydłużenie czasu trwania naboru w stosunku do dotychczasowych, które kończyły się w momencie wyczerpania środków. Zmieniliśmy również proces przekazywania dokumentacji – teraz większa jej część trafiać do nas będzie online, bez pośrednictwa banków, co powinno znacząco usprawnić obieg dokumentów między BGK a przedsiębiorcą, a na pewno wpłynie na eliminację kolejek pod naszą sie-
dzibą. Pojawił się także dodatkowy bonus dla beneficjentów w postaci zwiększenia dopuszczalnej kwoty premii technologicznej: z czterech do sześciu milionów złotych. Czyli mówiąc w dużym skrócie, opinia o innowacyjności zostanie zastąpiona oceną panelu ekspertów? Tak. To panel ekspertów będzie oceniał zgłoszony projekt według przyjętych kryteriów. Znajdą się w nim specjaliści z poszczególnych dziedzin, wybrani drogą oficjalnego naboru przeprowadzanego przez Ministerstwo Gospodarki. Będą oni merytorycznie przygotowani do oceny składanych wniosków. Rolą panelu będzie ich badanie pod kątem spełnienia kryteriów merytoNiezbędnik beneficjenta
rycznych, w tym przede wszystkim tych związanych z nowymi technologiami i przewidywanymi rezultatami inwestycji, tj. nowymi produktami i usługami. Inaczej mówiąc, ekspert zweryfikuje, czy dany projekt spełnia te kryteria oraz w jakim stopniu. Oceną zdolności kredytowej wnioskodawcy zajmie się, tak jak dotychczas, bank kredytujący, który weryfikować będzie złożone przez przedsiębiorcę dokumenty pod kątem biznesowym. Jakie znaczenie będzie miała ocena ekspertów dla decyzji o przyznaniu dotacji? Po konkursie dla przedsiębiorców w Narodowym Centrum Badań i Rozwoju sprawa ta staje się bardzo istotna. Panel ekspertów odrzucił tam większość projektów dla MŚP, które wcześniej uzyskały pozytywną ocenę merytoryczną. W przypadku naszego programu nie będzie sytuacji, w której eksperci podważą wcześniejszą ocenę merytoryczną, gdyż to właśnie panel ekspertów będzie dokonywać pełnej oceny merytorycznej wniosków. Będzie ona zatem wiążąca. Trzeba jednak pamiętać, że przed oceną merytoryczną nastąpi jeszcze ocena formalna, w ramach której BGK sprawdzi kompletność dokumentacji oraz to, czy wnioskodawca spełnia status małego lub średniego przedsiębiorstwa. Panel ekspertów pochyli się natomiast nad dokumentacją danego projektu w zakresie merytorycznym oraz spotka się z samym potencjalnym beneficjentem w celu wyjaśnienia ewentualnych wątpliwości. Po pozytywnej ocenie formalnej i merytorycznej oraz zsumowaniu przyznanych punktów, projekt zostanie umieszczony na liście rankingowej. Jakie kryteria muszą spełnić kandydaci do panelu eksperckiego? Fundusze Europejskie 2/2015
To mają być osoby z praktyką gospodarczą, naukowcy, urzędnicy? Wszystkie wymagane kryteria dla ekspertów są podane na stronie internetowej Ministerstwa Gospodarki; są to między innymi: odpowiednie wykształcenie, wiedza i praktyka w konkretnej dziedzinie, doświadczenie w pracy naukowej, znajomość nowoczesnych technologii. Eksperci powołani do oceny wniosków będą musieli respektować regułę poufności, bezstronności, w tym braku osobistego powiązania z ocenianym projektem. Czy beneficjent będzie się mógł odwołać od oceny ekspertów? Odwołanie może nastąpić zgodnie z przyjętą procedurą odwoławczą. Dany projekt oceniony zostanie w skali punktowej, z podaniem uzasadnienia przyznanej oceny. I na tym ocena projektu zostanie zamknięta. Na podstawie ocen wszystkich wniosków powstanie tzw. lista rankingowa. Pozycja na liście będzie decydowała o tym, czy wniosek otrzyma dofinansowanie. Jeżeli przedsiębiorca nie będzie się zgadzał z decyzją odnośnie do swojego projektu, będzie mógł złożyć protest, w którym przedstawi uzasadnienie konieczności weryfikacji otrzymanej oceny. Zasadność protestu będzie jednak również podlegała sprawdzeniu. Jakie kwoty przeznaczono na najbliższy konkurs? 303 miliony złotych, ale ustawa wdrożeniowa daje możliwość wyasygnowania dodatkowych pieniędzy i taką decyzję może podjąć Minister Gospodarki. W sytuacji, gdy wpłynie dużo dobrych projektów, istnieje możliwość, aby trochę środków do konkursu dołożyć. A czy jeżeli beneficjent znajdzie się na liście rankingowej, ale nie otrzyma dofinansowania, nawet z dołożonych środków, będzie
miał jakieś dodatkowe punkty startując do konkursu kolejny raz? Nie. To są zamknięte procedury. Na złożenie wniosków mamy termin ,,od - do’’ i nie działa tu zasada ,,kto pierwszy, ten lepszy’’. Oceniamy i wybieramy najlepsze projekty. Jak długo, po upływie terminu składania wniosków, beneficjenci będą musieli czekać na ogłoszenie wyników? Na ocenę zgłoszonych projektów mamy 90 dni. Czy dobrze rozumiem, że intencją konkursu jest wyłonienie projektów o najwyższym poziomie technologicznym? Taka intencja wynika wprost z nowelizacji ustawy o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej z 5 sierpnia 2015 roku. Jako instytucja wdrażająca będziemy również oceniali potencjał rynkowy projektu. Nie chodzi przecież o wdrażanie nowej technologii dla samego jej wdrażania. Dodatkowe punkty przedsiębiorca będzie mógł uzyskać również w przypadku, gdy zaproponowane przez niego rozwiązanie projektowe wpisuje się w którąś z Krajowych Inteligentnych Specjalizacji. Premiowane będzie także uczestnictwo wnioskodawcy w tak zwanym krajowym klastrze kluczowym oraz innowacyjność technologii proponowanej do wdrożenia. To ostatnie kryterium brzmi dość ogólnie. Czy możemy uściślić pojęcie ,,innowacyjności technologii’’? W kryterium tym sprawdzane jest, w jakim stopniu proponowana przez wnioskodawcę technologia może wpłynąć na dalszy rozwój danej branży. Wyżej punktowane będą na przykład technologie wprowadzające nowe korzystne rozwiązania, które nie były dostępne w dotychczasowych roz-
9
▶
wiązaniach alternatywnych. Dlatego, ogólnie mówiąc, kryterium to ma na celu wspieranie wdrażania szczególnie innowacyjnych technologii. W kryteriach oceny merytorycznej znalazłem zapis o ,,nowości i potencjale rynkowym produktu’’. I jest to kryterium obligatoryjne. Czy możemy nieco przybliżyć jego znaczenie? Prawdziwy sens wdrażania nowych technologii jest jedynie wtedy, gdy w efekcie powstają produkty, na które jest rynkowy popyt. Wdrażanie nowych technologii dla samego ich wdrażania jest bezcelowe i nieuzasadnione. Dbając o prawidłową dystrybucję środków publicznych, powinniśmy wspierać projekty, które mają szanse przynieść realny sukces rynkowy. Oczywiście przy założeniu, że sukces ten jest również wynikiem wysokiego poziomu technologicznego inwestycji. Dlatego uznaliśmy, że badanie potencjału rynkowego przewidywanych rezultatów projektu będzie – obok badania jego zaawansowania technologicznego – jednym z najważniejszych ocenianych aspektów inwestycji. A jak sobie Państwo poradzą z elementem subiektywnej oceny, który zawsze się jednak pojawia w takich konkursach? Staramy się, aby takich subiektywnych kryteriów było jak najmniej. Proszę zwrócić uwagę, że kryteria w konkursie ,,Kredyt na innowacje technologiczne’’ nieco się różnią
w porównaniu z kryteriami w innych konkursach programu Inteligentny Rozwój. W naszym odczuciu są one bardziej konkretne. Także kryteria, których spełnieniem ma się zająć panel ekspertów, są ściśle określone. Czy wnioskodawca, przygotowując projekt do złożenia, może go także podeprzeć opinią naukową? Nie ma takiego wymogu. Do dokonania oceny powinien wystarczyć szczegółowy opis projektu i technologii zawarty we wniosku o dofinansowanie. Należy pamiętać, że oceny dokonywać będą eksperci branżowi. Jak, krok po kroku, wygląda droga, którą przedsiębiorca musi pokonać, aby wystartować w konkursie? W banku komercyjnym, który podpisał umowę z BGK, zostanie oceniona zdolność kredytowa przedsiębiorcy. Po jej sporządzeniu oraz zapoznaniu się z projektem bank wystawia promesę kredytu lub zawiera warunkową umowę kredytową. Ten dokument będzie załącznikiem do wniosku o dofinansowanie, złożonego już u nas, w BGK. Potem odbywa się ocena wniosku zgodnie z kryteriami zatwierdzonymi przez komitet monitorujący. W jej wyniku beneficjent uzyskuje za swój projekt konkretną liczbę punktów i tworzona jest lista rankingowa. Zatwierdza ją jeszcze Ministerstwo Gospodarki, a następnie jest ona publikowana. Wtedy widać, kto
Niezbędnik Beneficjenta bezpłatny dodatek do magazynu
Redakcja: Agnieszka Olbrot
fundusze europejskie
10
Projekt i skład: Agnieszka Szulc Korekta: Pracownia Ad Iustum
jaką liczbę punktów uzyskał i jak się plasuje w stosunku do swoich konkurentów. Czy beneficjenci poznają tę listę dopiero, gdy zostanie opublikowana, czy zostaną także informowani o tym indywidualnie? Do sporządzenia takiej listy konieczna jest informacja o uzyskanej punktacji wszystkich projektów złożonych w ramach naboru. Dlatego jej ogłoszenie nie będzie możliwe przed zakończeniem wszystkich ocen i przed ich zatwierdzeniem przez ministerstwo. W efekcie wszyscy wnioskodawcy powinni uzyskać informację w tym samym czasie. Cały obieg dokumentów będzie obsługiwał generator? Tak, to także jest zmiana w stosunku do poprzednich konkursów. Wniosek o dofinansowanie będzie składany przez generator wniosków, natomiast o płatność – przez centralny system teleinformatyczny. Obieg dokumentów w nowych konkursach będzie się odbywał głównie drogą elektroniczną. W którym momencie obiegu dokumentów i przejścia całej procedury będzie wypłacana premia technologiczna? Po podpisaniu umowy i zrealizowaniu części inwestycji możliwa będzie wypłata części premii po złożeniu tak zwanego wniosku o płatność pośrednią. To oznacza, że beneficjent nie będzie musiał czekać na otrzymanie dofinansowania aż do ukończenia całej inwestycji.
Reklama: Renata Borusińska Joanna Maciejewska Natalia Michalska
■
tel. 61 278 79 31/33/35 e-mail: redakcja@fundusze-europejskie.pl
MJ Media sp. z o.o. ul. Wrzoska 13/2, 60-663 Poznań
Niezbędnik beneficjenta
Innowacje technologiczne w praktyce Justyna Kobza Project Manager w firmie Capital Partner
Kredyt na innowacje technologiczne przyniesie przedsiębiorstwu oczywiste korzyści, ale też postawi przed beneficjentem poważne wyzwania
K
redyt technologiczny cieszył się ogromnym zainteresowaniem przedsiębiorców w poprzedniej perspektywie finansowej. W rezultacie, na lata 2014–2020 w Programie Operacyjnym Inteligentny Rozwój, ponad 422 mln euro przeznaczono na dofinansowanie innowacji technologicznych w sek-
Fundusze Europejskie 2/2015
torze MŚP, w ramach poddziałania 3.2.2. Kredyt na innowacje technologiczne. Już dziś można spodziewać się, że planowane konkursy, stanowiące swego rodzaju kontynuację kredytu technologicznego, będą równie popularne wśród przedsiębiorców, a środków nie wystarczy dla wszystkich chętnych. Warto zatem dobrze przygotować projekt, czerpiąc praktyczną wiedzę i doświadczenia z konkursów organizowanych w minionej perspektywie finansowej. Wdrażanie nowych technologii Głównym założeniem kredytu na innowacje technologiczne jest udzielanie wsparcia przedsiębiorstwom z sektora MŚP na realizację inwestycji technologicznych, mających na celu zakup i wdrożenie nowej technologii pochodzącej z zewnątrz albo własnej. Ma ona służyć uruchomieniu wytwarzania nowych/ znacząco ulepszonych (w stosunku do dotychczas wytwarzanych na terytorium Polski) towarów, procesów lub usług. Nowa technologia będąca przedmiotem wdrożenia musi mieć postać: prawa własności przemysłowej, nieopatentowanej wiedzy technicznej, wyników prac rozwojowych lub wyników badań przemysłowych. Pierwszoplanową rolę w projekcie odgrywa zatem technologia, natomiast planowane do nabycia środki trwałe mają stanowić
technologiczną bazę niezbędną do jej wdrożenia. W praktyce zapis ten oznacza, że wsparcia nie mogą otrzymać projekty mające na celu jedynie zakup linii technologicznej, w której ta technologia została już wdrożona. Oczywiście, w takim przypadku również mamy do czynienia z rozwiązaniami technologicznymi, jednak zostały one już wcześniej (na etapie konstruowania przez producenta) zawarte w urządzeniu – tym samym nie zachodzi tutaj przesłanka wdrażania nowej technologii przez wnioskodawcę. Przedsiębiorca będzie musiał także prawidłowo udokumentować posiadanie nowej technologii. W przypadku technologii nabytej weryfikacji podlegać będą faktury i umowy licencyjne. Posiadanie własnej udokumentować natomiast trzeba zgłoszeniem patentowym, patentem lub dokumentacją wewnętrzną firmy. Przeanalizujmy kwestię wdrożenia nowych technologii na dwóch przykładach. W pierwszym firma opracowała własną technologię produkcji opakowań z tworzyw sztucznych. Tę nową technologię, obejmującą m.in. unikatową recepturę mieszanki surowca, zgłosiła do ochrony praw własności przemysłowej. Do produkcji nowego wyrobu niezbędne są wtryskarki nabywane od ich producenta – firmy „Y”. Wykorzystanie ich do wdrożenia nowej technologii pozwoli wprowa-
11
▶
dzić na rynek nowy produkt, charakteryzujący się lepszymi parametrami antybakteryjnymi oraz wyższym poziomem biodegradowalności niż w przypadku opakowań już dostępnych. Ten projekt kwalifikuje się do wsparcia. W drugim przykładzie firma planuje zakup wtryskarek od firmy „Y” i rozpoczęcie produkcji opakowań z tworzyw sztucznych na podstawie rozwiązań technologicznych zastosowanych w urządzeniach, które chce nabyć. Na rynek nie zostanie zatem wprowadzony nowy czy znacząco ulepszony produkt, nie zostanie też wdrożona nowa technologia – przynajmniej w rozumieniu poddziałania 3.2.2. POIR. Ten projekt nie kwalifikuje się do dofinansowania. Koszty kwalifikowane Do kosztów kwalifikowanych w ramach kredytu na innowacje technologiczne, zgodnie z Ustawą z dnia 5 sierpnia 2015 roku o zmianie ustawy o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej oraz usta-
wy o Krajowym Funduszu Kapitałowym, można zaliczyć koszty: − nieruchomości zabudowanych i niezabudowanych; − nowych lub używanych środków trwałych; − robót i materiałów budowlanych wykorzystanych w celu budowy lub rozbudowy budynków, budowli lub ich części; − wartości niematerialnych i prawnych w formie patentów, licencji, know-how, nieopatentowanej wiedzy technicznej; − najmu, dzierżawy gruntów, budynków i budowli lub ich części – do dnia zakończenia realizacji inwestycji technologicznej; − studiów, ekspertyz, koncepcji, projektów technicznych. Konstruując harmonogram rzeczowo-finansowy inwestycji, należy wziąć pod uwagę kilka istotnych aspektów praktycznych. Planując zakup nieruchomości zabudowanej lub niezabudowanej wraz z ewentualnymi kosztami najmu czy dzierżawy gruntów, budynków
i budowli, trzeba pamiętać, że koszty te stanowić mogą maksymalnie 10 proc. wydatków kwalifikowanych inwestycji. We wspomnianej ustawie nie wskazano natomiast limitów dotyczących udziału robót i materiałów budowlanych w całości kosztów kwalifikowanych. W rezultacie budowa hali produkcyjnej może okazać się dla przedsiębiorcy korzystniejszym wyborem aniżeli jej zakup. Warto również pamiętać, że wszystkie powierzchnie nabywane lub budowane w ramach projektu muszą być bezpośrednio wykorzystywane do wdrożenia nowej technologii. W dotychczas organizowanych w ramach kredytu technologicznego konkursach, już na etapie złożenia wniosku, konieczne było przedstawienie szkicu sytuacyjnego budynku, uwzględniającego powierzchnię pomieszczeń wraz z ich przeznaczeniem oraz rozlokowanie urządzeń. Niezbędny był także uproszczony kosztorys robót budowlanych. Doświadczenia z poprzedniej perspektywy finansowej
Premia technologiczna tylko dla najlepiej przygotowanych projektów
Michał Musierowicz partner zarządzający Capital Partner
kancelaria@capitalpartner.pl
12
Przy staraniach o pozyskanie premii technologicznej punktem wyjścia powinno być uświadomienie sobie, że samo napisanie dokumentacji aplikacyjnej to jedynie zwieńczenie ustaleń procesu koncepcyjno-analitycznego. Wysoką determinantą sukcesu jest właściwe jego przeprowadzenie, które warto powierzyć sprawdzonemu partnerowi. Nie chodzi tylko o analizę potrzeb inwestycyjnych czy dobór optymalnego działania, lecz o wielowymiarowe spojrzenie bazujące na doświadczeniu, a także o szereg usystematyzowanych i właściwie ukierunkowanych działań podejmowanych dla osiągnięcia dwóch zasadniczych celów: skuteczności w pozyskaniu wsparcia oraz bezpieczeństwa podczas realizacji, potwierdzonego wypłatą całości premii. Istotność przedaplikacyjnego doradztwa z punktu widzenia owej skuteczności w poddziałaniu 3.2.2 POIR dobitnie podkreślają zmiany w regulującej je ustawie i procedurach (brak zasady pierwszeństwa
i wprowadzenie panelu ekspertów) oraz przedstawione przez BGK kryteria wyboru projektów. Nasi specjaliści już od pewnego czasu pieczołowicie koordynują przygotowania do złożenia aplikacji na rzecz współpracujących klientów, pilnując zgodności z kryteriami oraz dobierając działania gwarantujące sprawne rozliczanie. Sukces w Capital Partner mierzony jest zarazem skutecznością i pełnią wypłat względem kwoty zakontraktowanego dofinansowania. Dlatego też nasza wykwalifikowana kadra, posiadająca bogate doświadczenia zebrane przy realizacji wspartych inwestycji opiewających łącznie na kilkaset milionów złotych, sprawia, że możemy z optymizmem patrzeć na świadczenie pomocy przy pozyskiwaniu i rozliczaniu środków z nowej perspektywy unijnej na lata 2014–2020. Ufając, że dołączą Państwo do grona usatysfakcjonowanych beneficjentów kredytu technologicznego, życzę sukcesów i zapraszam do współpracy.
■
Niezbędnik beneficjenta
pokazują, że powierzchnie biurowe czy socjalne były uznawane za koszt niekwalifikowany. Wątpliwym kosztem mógł również okazać się magazyn surowca czy produktu gotowego – powierzchnie te stanowią koszt kwalifikowany wyłącznie w sytuacji, gdy np. nowa technologia wymusza przechowywanie surowców w określonych warunkach technologicznych lub wymaga specjalnych warunków przechowywania nowych produktów. Planując zakup nowych lub używanych maszyn i urządzeń wnioskodawca może wskazać jako wydatek kwalifikowany koszt ich zakupu, montażu i uruchomienia (oraz dodatkowo wytworzenia w przypadku nowych środków trwałych). Przy zakupie używanych maszyn czy urządzeń należy jednak pamiętać, że ich zakup nie mógł być współfinansowany ze środków unijnych ani krajowych środków publicznych/pomocy de minimis przez 7 lat przed ich nabyciem (w przypadku nieruchomości – 10 lat). Wskazane jest zatem zobowiązanie dostawcy do przedłożenia dokumentów potwierdzających tę okoliczność przed dokonaniem zakupu. W projekcie możliwe jest także nabycie wartości niematerialnych i prawnych w formie patentów, licencji, know-how, nieopatentowanej wiedzy technicznej. Muszą one podlegać amortyzacji zgodnie z Ustawą o rachunkowości oraz powinny być wykorzystywane wyłącznie na potrzeby inwestycji technologicznej. Konstruując harmonogram należy pamiętać, że poziom dofinansowania wymienionych wydatków kwalifikowanych jest zgodny z Regionalną Mapą Pomocy, a więc uzależniony od miejsca realizacji inwestycji i wielkości podmiotu. Jedynym wyjątkiem są wykonywane przez podmioty zewnętrzne: studia, eksFundusze Europejskie 2/2015
pertyzy, koncepcje, projekty techniczne niezbędne do wdrożenia technologii – ich poziom dofinansowania wynosi 50 proc. niezależnie od mapy pomocy. Szczegółowe informacje w zakresie prawidłowej konstrukcji harmonogramu oraz ewentualnych dalszych obostrzeń będą zamieszczane każdorazowo w dokumentacji aplikacyjnej dotyczącej danego konkursu. Najczęstsze błędy Na etapie przygotowywania dokumentacji aplikacyjnej należy pamiętać, że warunkiem koniecznym uczestnictwa w konkursie o kredyt na innowacje technologiczne jest posiadanie promesy czy umowy warunkowej tego kredytu. Tymczasem jednym z częściej popełnianych błędów jest zbyt późne wy-
stąpienie do banku komercyjnego z wnioskiem o udzielenie kredytu technologicznego. Jeśli procedura wydania promesy wydłuży się, wnioskodawca może stracić prawo udziału w danym konkursie ze względu na przekroczenie terminu złożenia dokumentacji aplikacyjnej. Należy mieć również na uwadze, że poza kredytem technologicznym, który może zostać przyznany maksymalnie do wysokości 75 proc. kosztów kwalifikowanych inwestycji, wnioskodawca musi wykazać pozostałe 25% w postaci udziału własnego (np. środki prywatne lub inne kredyty/pożyczki udzielane na warunkach rynkowych). Wnioskodawca wskazuje również sposób finansowania ewentualnych kosztów niekwalifikowanych inwestycji. Kredyt na innowacje technologiczne jest specyficznym instru-
13
▶
Przykładowa struktura kosztów innowacji technologicznej z unijnym wsparciem • Małe przedsiębiorstwo, inwestycja w woj. świętokrzyskim – poziom dofinansowania:
55 proc.
• K redyt technologiczny: 3 mln zł x 75 proc. =
2,25 mln zł
• Koszty kwalifikowane inwestycji:
• Udział własny: 3 mln zł x 25 proc. =
• Kwota premii technologicznej: 3 mln zł x 55 proc. =
a premią technologiczną) =
• Ł ączny wkład własny: 750 tys. zł + 600 tys. zł (różnica między kredytem technologicznym
mentem, łączącym w sobie kredyt udzielany przez bank komercyjny (współpracujący z Bankiem Gospodarstwa Krajowego) oraz unijną dotację. Zdarza się, że ta konstrukcja przysparza przedsiębiorcom problemów, powodując błędy w dokumentacji aplikacyjnej (wyżej wskazano przykład prawidłowych wyliczeń). Kolejnym błędem, dyskwalifikującym wnioskodawcę, jest zbyt wczesne rozpoczęcie projektu. Realizacja inwestycji technologicznej może nastąpić dopiero po dniu wpływu wniosku o przyznanie premii technologicznej do BGK. Niezmiernie istotne jest również prawidłowe wyliczenie statusu MŚP – jest to jeden z wymogów uczestnictwa w konkursie, ponadto wskazuje na maksymalny możliwy do uzyskania poziom dofinansowania. Należy zatem uwzględnić w odpowiedni sposób powiązania o charakterze kapitałowym i osobowym między wnioskodawcą a innymi podmiotami.
14
Jedną z problematycznych kwestii, jaką napotykają przedsiębiorcy już w trakcie realizacji inwestycji, jest zależność pomiędzy premią technologiczną a ewentualną wcześniejszą spłatą kredytu technologicznego. Warto pamiętać, że premia technologiczna przeznaczona jest na spłatę kapitału kredytu, jeżeli więc kredyt zostanie spłacony przed wypłaceniem premii technologicznej, beneficjent pozbawi się w całości lub części możliwości skorzystania z takiej formy dofinansowania. Kredyt na innowacje technologiczne przyniesie przedsiębiorstwu oczywiste korzyści, ale też stawia przed beneficjentem poważne wyzwania. Przede wszystkim wymaga znajomości przepisów prawa krajowego i Unii Europejskiej. Konieczne jest też, by beneficjent prowadził projekt według wyznaczonych zasad. Mając jednak pomysł na wdrożenie nowych technologii i produktów, zdecydowanie warto po niego sięgnąć, gdyż w ramach aktualnej perspektywy finansowej liczba do-
3 mln zł
750 tys. zł
1,65 mln zł 1,35 mln zł
stępnych konkursów wdrożeniowych uległa ograniczeniu. Już dziś zachęcamy Państwa do rozmów z bankami oraz przygotowywania swoich projektów pod okiem naszych doświadczonych specjalistów.
■
Autorka jest absolwentką stosunków międzynarodowych i europeistyki na Uniwersytecie Łódzkim oraz podyplomowych studiów na kierunku rachunkowość i finanse przedsiębiorstwa w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie. W branży dotacji od 2007 roku. Doświadczenie zawodowe zdobywała doradzając licznym podmiotom gospodarczym zarówno jako przedstawicielka branży doradztwa europejskiego, jak i bezpośrednio w dużych grupach kapitałowych. Przygotowała ok. 100 projektów inwestycyjnych i badawczych (w tym blisko 20 projektów z finansowaniem z kredytu technologicznego), pozyskując dla przedsiębiorców łącznie ponad 340 mln zł dotacji.
Niezbędnik beneficjenta