Metropolis Free Press - Ιούλιος 2016 by Metropolis

Ιούλιος 2016

Κυβέλη Καστοριάδη Μας ταξιδεύει με τα τραγούδια της στο Παρίσι

Δημήτρης Καμαρωτός Πίσω από τη μουσική της «Λυσιστράτης»

Αδελφές Πατρικίου Χειροποίητες κάλτσες για τις σανίδες των σέρφερ

Σκανάρετε το QR Code στην αρχή των κειμένων και ανακαλύψτε έξτρα περιεχόμενο

Metropolis www.metropolispress.gr

Πετάμε για Νεφελοκοκκυγία! Νίκος Καραθάνος, Χρήστος Λούλης και Αρης Σερβετάλης πάνε Επίδαυρο με τους «Ορνιθες»

Index Claydee...5

Καμαρωτός...20

Τα τραγούδια του σαρώνουν στο YouTube

Ντύνει μουσικά τη «Λυσιστράτη» και καταρρίπτει τους μύθους της Επιδαύρου

E-books...6 Ο Γιάννης Φαρσάρης προτείνει 10 δωρεάν ψηφιακά βιβλία για τις διακοπές

Κεραμεικός...24 Το hot spot της Αθήνας μέσα από έξι μαγαζιά του

Mr Robot...8 Ο Ελιοτ σε νέες περιπέτειες hacking

Dim/art...40 Αποχαιρετισμός στον Δημήτρη Μαρωνίτη

Ορνιθες...10 Καραθάνος, Λούλης και Σερβετάλης φτιάχνουν μία πόλη στους αιθέρες

Beetroot...16 Σχεδιάζοντας την προώθηση των «Ορνίθων»

kauskaki...42 Οι αδελφές Πατρικίου φτιάχνουν κάλτσες για τη... σανίδα σου

Ψυρρή...46 Η δεύτερη άνοιξη της ιστορικής γειτονιάς

Θεσσαλονίκη...17

Καστοριάδη...50

Τα καλύτερα του μήνα που πέρασε

Η κόρη του μεγάλου Ελληνα στοχαστή χαράσσει τον δρόμο της στη μουσική

Αγάθος...18 Ο Γρηγόριος Ξενόπουλος συναντά τον κινηματογράφο

Ντάντος...52 Κέρδισε τον διαγωνισμό Jumping Fish του Ιουνίου με το τραγούδι «Ανοιχτά»

METROPOLIS

26/1079

www.metropolispress.gr / metropolis@metropolisnews.gr / Facebook: MetropolisPress / YouTube: MetropolisPress Ιδιοκτησία - Εκδοση: Μ media ΑΕ / Εδρα: Πραξιτέλους 26, Τ.Κ. 105 61 - Αθήνα, τηλ.: 210 4823977, φαξ: 210 4832887 Διεύθυνση: Κώστας Τσαούσης Project Manager: Βίκτωρας Δήμας Συντονισμός: Νατάσα Μαστοράκου, Χρήστος Τσαπακίδης Σύνταξη: Ανδρέας Γιαννόπουλος, Νικήτας Καραγιάννης, Βούλα Σουρίλα, Δημήτρης Χαλιώτης Υποστήριξη: Βασίλης Λουκανίδης Εκτύπωση: «Καθημερινές Εκδόσεις» ΑΕ

Edito

Ο Κα στο Καρς Κώστας Τσαούσης kt@m-media.gr Μπορεί ένα διήγημα ή ένα μυθιστόρημα να είναι προφητικό ή αποκαλυπτικό; Η απάντηση εξαρτάται εξ ολοκλήρου από το όνομα και την υπογραφή του συγγραφέα - αν και μια γενική απάντηση θα ήταν ένα μεγάλο ναι. Η λογοτεχνία -η πραγματική λογοτεχνία, πέραν των σώνει και καλά ευπώλητων- έχει το χάρισμα να επικοινωνεί παντοιοτρόπως με τον έξω από τις τυπωμένες σελίδες κόσμο, να αντιλαμβάνεται το πέρα από τη βιτρίνα, να διαβλέπει τάσεις, να οσμίζεται διαθέσεις, να κάνει focus σε υπόγειες διεργασίες και διαδρομές. Το 2002 ο νομπελίστας συγγραφέας Ορχάν Παμούκ εκδίδει στην Κωνσταντινούπολη μια νουβέλα με τίτλο “Kar”. Στην Ελλάδα κυκλοφορεί το 2007 με τίτλο «Χιόνι», από τις εκδόσεις Ωκεανίδα, ενώ νωρίτερα η εφημερίδα “New York Times” το συμπεριέλαβε στη λίστα των «10 καλύτερων βιβλίων του 2004». Το στόρι του βιβλίου έχει ως εξής: «1992. Ο Κα, ποιη-

τής και πολιτικός εξόριστος, επιστρέφει στην Τουρκία ως δημοσιογράφος για να ερευνήσει μια σειρά από ανησυχητικά γεγονότα στη μικρή πόλη Καρς, κοντά στα σύνορα με την Αρμενία.» Μια “επιδημία αυτοκτονιών” που μαστίζει τις νεαρές γυναίκες με μαντίλα κι ένα θεατρικό πραξικόπημα που εκτυλίσσεται μπροστά στα μάτια του πριν από τις δημοτικές εκλογές τού αποκαλύπτουν πολύ περισσότερα απ’ όσα θα ‘θελε να ξέρει. Βλέπει μια πόλη στοιχειωμένη απ’ τις σιωπές της ιστορίας της να σπαράσσεται από πολιτικές και θρησκευτικές έριδες, ν’ αργοπεθαίνει στη σκιά της Ευρώπης. «Χιονίζει αδιάκοπα τις τρεις μέρες που μένει ο Κα στο Καρς, κι εκεί, μες στην ονειρική σιωπή του χιονιού, ακούγεται ολοκάθαρα η λαχτάρα όλων των ανθρώπων για ευτυχία».

Αυτές τις ημέρες, μέσα στα όσα συνέβησαν και συνεχίζουν να συμβαίνουν στη γειτονιά μας -στη διπλανή μας χώρα, την Τουρκία-, θυμήθηκα τον Παμούκ, αλλά και μια παλιά αμερικανική ταινία - εμβληματική στο είδος της, γυρισμένη το 1975. Τίτλος της, «Οι τρεις μέρες του Κόνδορα», με τον Σίντνεϊ Πόλακ να συνθέτει ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά φιλμ «συνωμοσίας» λίγο μετά την πτώση του προέδρου Νίξον, την εποχή του τερματισμού του πολέμου του Βιετνάμ. Η ταινία με πρωταγωνιστή τον Ρόμπερτ Ρέντφορντ μιλάει για την εξολόθρευση μιας καλά φυλαγμένης μονάδας της CIA, της οποίας τα μέλη είναι αναλυτές μυθιστορημάτων… ΥΓ: Στο κλίμα αυτό, όσοι δεν έχετε διαβάσει το τελευταίο βιβλίο του Πέτρου Μάρκαρη με τίτλο “Offshore” να το αποτολμήσετε και θα αποζημιωθείτε…

Κείμενο: Νικόλαος Μπάρδης

Ιούλιος 2016

Το καλοκαίρι του Claydee

Ο Claydee είναι ένας καλλιτέχνης που έκανε επάγγελμα το μεγάλο του πάθος, τη μουσική, και κατάφερε να διακριθεί για την αυθεντικότητα και τις ξεχωριστές μελωδίες του. Πέρα από την καταξίωση που έχει γνωρίσει στη χώρα μας, στο εξωτερικό έχει κάνει μεγάλες συνεργασίες, ενώ στο YouTube τα βίντεο κλιπ του έχουν εκατομμύρια χτυπήματα. Ωστόσο, αυτή η ξαφνική δημοφιλία δεν επηρέασε καθόλου την ποιότητα του χαρακτήρα του. Συνεσταλμένος, προσιτός και πάντα χαμογελαστός, ο Claydee αγωνίζεται καθημερινά για τα όνειρά του και έχοντας τους φίλους στο πλευρό του σχεδιάζει τα μελλοντικά του πλάνα. Συναντήθηκα με τον νεαρό καλλιτέχνη και μιλήσαμε για τη μουσική, τον έρωτα και φυσικά την Αθήνα. Πριν από μερικά χρόνια, όταν ο Claydee πρωτοεμφανίστηκε στην ελληνική μουσική σκηνή, ούτε ο ίδιος δεν πίστευε ότι θα αγαπηθεί αμέσως από τον κόσμο. Δεν θα ξεχάσει ποτέ την πρώτη φορά που άκουσε ένα τραγούδι του να παίζει στο ραδιόφωνο. «Ενθουσιάστηκα πολύ, χαμογέλασα και πήρα αμέσως τους δικούς μου τηλέφωνο να τους το πω. Τα συναισθήματα με κατέκλυσαν», λέει ο ίδιος. Ακόμη, στη διαδικτυακή πλατφόρμα του YouTube τα τραγούδια του έχουν εκατομμύρια προβολές, κάτι που δείχνει ότι ο κόσμος αγκάλιασε τη δουλειά του. «Σίγουρα μπορώ να πω πως μέσα από το YouTube η μουσική ταξιδεύει πολύ πιο γρήγορα σε όλο τον κόσμο και το ένιωσα έντονα με το τραγούδι μου “Mamacita buena”, που έφτασε τα 55 εκατομ-

μύρια views, αλλά και το “Hey ma”, που έχει κάνει και αυτό μέσα σε δύο χρόνια περισσότερα από 35 εκατομμύρια views», δηλώνει ο ίδιος. Συνεχίζοντας την κουβέντα μας πάνω στην μουσική, τον ρωτάω αν θα του άρεσε να εκπροσωπήσει την χώρα μας στον τραγουδιστικό διαγωνισμό της Eurovision. Ο Claydee απαντά πως «ναι, θα μου άρεσε να συμμετάσχω, και έχοντας την κατάλληλη ομάδα πιστεύω θα μπορούσαμε να καταφέρουμε πολλά». Και εμείς του ευχόμαστε να το καταφέρει κάποια στιγμή, γιατί η μουσική είναι το δυνατό χαρτί του. Η παρουσία του μπορεί να μας εξασφαλίσει μία καλή θέση, στην κατιούσα που έχουμε πάρει τα τελευταία χρόνια στον ευρωπαϊκό διαγωνισμό τραγουδιού. Πηγαίνοντας πίσω στον χρόνο, ο Claydee μού μιλά για τη σχέση που είχε με τη μουσική. «Οταν ήμουν μικρός συνήθιζα να ακούω μουσική και όταν μεγάλωσα είδα ότι μου αρέσει τόσο, ώστε να το ασκήσω και σαν επάγγελμα, και μια και ήθελα να δημιουργήσω κάτι δικό μου, ξεκίνησα να ασχολούμαι πιο ενεργά». Εμπνευση για τον ίδιο είναι η καθημερινότητα, το περιβάλλον του και τα έντονα συναισθήματα. Στη συνέχεια, μιλώντας για καλλιτέχνες παγκόσμιου εκτοπίσματος, ο ίδιος μου εκμυστηρεύεται ότι «η Beyoncé είναι σίγουρα μία από τις τραγουδίστριες που πάνω στη σκηνή κάνει εντυπωσιακό σόου και ειδικά στο live κομμάτι είναι αξεπέραστη και αυτό είναι που την κάνει να ξεχωρίζει από τους υπόλοιπους στις μέρες μας».

Μια και βρισκόμαστε στην καρδιά του καλοκαιριού, δεν μπορούσα να μην τον ρωτήσω για τον αγαπημένο του καλοκαιρινό προορισμό διακοπών. «Τα νησιά της Ελλάδας είναι απίστευτα», λέει ο ίδιος. «Προσωπικά μου αρέσει πολύ η Λευκάδα, η Μήλος και η Σαντορίνη. Στα δύο πρώτα έχω κάνει και βίντεο κλιπ, γιατί θεωρώ πως είναι πραγματικά από τα πιο όμορφα μέρη στη χώρα μας». Εκτός όμως από τα νησιά, ο Claydee αγαπά και την Αθήνα, όπου πια ζει και εργάζεται. Αν θα άλλαζε κάτι στο Λεκανοπέδιο, αυτό θα ήταν η κίνηση. «Θα προτιμούσα το κέντρο της πόλης να μην είχε αμάξια και ο κόσμος να κυκλοφορούσε με ποδήλατο», μου λέει, μία επιθυμία που συνάδει με αυτή πολλών από εμάς που ζούμε στο κλεινόν άστυ. Στρέφοντας την κουβέντα στον έρωτα, ο Claydee γίνεται λακωνικός, σαφής και σοβαρός. «Πιστεύω στον έρωτα με την πρώτη ματιά», μου επισημαίνει ο καλλιτέχνης, «και δεν θα συγχωρούσα ποτέ την απιστία». Ολα τα υπόλοιπα «πιστεύω» του για τον έρωτα και την αγάπη προτιμά να τα μεταγγίζει στα τραγούδια του, αποσκοπώντας σε μία ξεχωριστή επικοινωνία με τον κόσμο. Πριν τελειώσει η συζήτησή μας, ο Claydee μού αποκαλύπτει τι σχεδιάζει αυτή την περίοδο. «Ετοιμάζω το πρώτο μου άλμπουμ και ταυτόχρονα θα βρίσκομαι σε tour καθ’ όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού, όπου ανυπομονώ να δω από κοντά όλους τους fans μου και να διασκεδάσουμε».

Επιμέλεια: Ανδρέας Γιαννόπουλος

δωρεάν e-books

για το καλοκαίρι

«Ο μικρός πρίγκιπας» του Αντουάν ντε Σεντ-Εξιπερί Ενα από τα πιο εμβληματικά βιβλία της παγκόσμιας λογοτεχνίας, που αν και θεωρείται παιδικό, αγαπήθηκε από ανθρώπους όλων των ηλικιών. Ενα βιβλίο γεμάτο έμπνευση, ιδέες και μηνύματα για μια αληθινή ζωή. Η πιο αγαπημένη φράση: «Ο χρόνος που πέρασες με το τριαντάφυλλό σου είναι αυτό που το κάνει ξεχωριστό για σένα».

Ο Γουτεμβέργιος ήταν ο μεγαλύτερος επαναστάτης της ιστορίας και το άγαλμά του θα έπρεπε να βρίσκεται στις πλατείες όλων των πόλεων του πλανήτη, καθώς έκανε το βιβλίο προσιτό στον καθένα. Ηρθε, όμως, σήμερα το διαδίκτυο και η ψηφιακή εποχή, που πηγαίνουν τον κόσμο της ανάγνωσης ένα βήμα πιο μπροστά. Τα βιβλία έγιναν άυλα, που σημαίνει χωρίς κόστος χαρτιού και εκτύπωσης, αλλά και χωρίς κόστος μεταφοράς. Το διαδίκτυο είναι τα πάντα, γιατί προσφέρει ελευθερία. Και μαζί, μας προσφέρει και ελεύθερα βιβλία για ανάγνωση. Κι όταν λέμε ελεύθερα, εννοούμε τις ακόλουθες δύο κατηγορίες. Τα βιβλία που έχουν παρέλθει 70 έτη από τον θάνατο του δημιουργού τους

και είναι ελεύθερα πνευματικών δικαιωμάτων, αποτελώντας πλέον «κοινό κτήμα». Και τα βιβλία που οι συγγραφείς τους αποφάσισαν να τα διαθέσουν ελεύθερα προς ανάγνωση στο διαδίκτυο, επιλέγοντας άδεια ελεύθερης διανομής Creative Commons. Ζητήσαμε, λοιπόν, από τον δημιουργό της ανοικτής βιβλιοθήκης Openbook, Γιάννη Φαρσάρη, να μας προτείνει -εντελώς ενδεικτικά και πολυσυλλεκτικά10 ελεύθερα και νόμιμα ψηφιακά βιβλία για να τα κατεβάσεις στο tablet ή στο κινητό σου και να τα «ξεφυλλίσεις» δίπλα στην παραλία. Ολα μαζί τα ψηφιακά βιβλία μπορείς να τα κατεβάσεις είτε σκανάροντας το QR Code πάνω αριστερά, είτε μπαίνοντας στη διεύθυνση bit.ly/10openbooks.

«Λόγια της πλώρης» του Ανδρέα Καρκαβίτσα

«Απαντα» του Κ.Π. Καβάφη

“Tweet_Stories”, συλλογή 371 μικροδιηγημάτων

Με τα διήγηματά του ο συγγραφέας κατέκτησε μια θέση στους κορυφαίους της νεοελληνικής πεζογραφίας. Νοσταλγικές ιστορίες από τις ζωές των ναυτικών που ταξιδεύουν διαρκώς και παλεύουν με τη θάλασσα. Με ποιητική διάθεση και ρεαλιστικές περιγραφές, ο Καρκαβίτσας δημιουργεί θαυμαστές θαλασσογραφίες και ψυχογραφήματα των ναυτικών.

Ο μεγάλος μας Αλεξανδρινός έχτισε ένα δικό του μοναδικό ποιητικό σύμπαν. Πάντα θα επιστρέφουμε σε αυτόν για να βυθιστούμε στην ιδιότυπη γλώσσα του, στον ρυθμό και στο μεγαλείο των στίχων του. Θέλουμε να τον κουβαλάμε μαζί μας πάντα για να κλέβουμε λίγη έμπνευση.

Μπορεί μια ιστορία να χωρέσει σε 140 χαρακτήρες; 371 άνθρωποι αποπειράθηκαν να απαντήσουν δημιουργικά στο ερώτημα. Ανάμεσά τους καταξιωμένοι Ελληνες συγγραφείς, αλλά και απλοί bloggers και χρήστες των κοινωνικών δικτύων. Μικρά κείμενα, κοφτές φράσεις, που όμως εμπεριέχουν τα νοήματα της νέας εποχής.

Ιούλιος 2016

«Αποφάσισα να σκοτώσω τον Ερμόλαο» του Μάνου Κοντολέων

«Ματριόσκα» του Ελ Ρόι

“25 hour project”, συλλογή 365 διηγημάτων

Ενα μυθιστόρημα που άφησε εποχή, κυκλοφορεί πλέον ελεύθερο. Ενα από τα πιο «ανορθόδοξα» δομικά και αφηγηματικά κείμενα του συγγραφέα, που γράφτηκε μέσα σε κλίμα απαισιόδοξης ενδοσκόπησης. «Ενας φόνος ολοκληρώνει μια ατομική επανάσταση ή μήπως απλά και μόνο στιγμιαία την εκτονώνει και τελεσίδικα την παραπλανά;».

Ενα υπέροχο συλλογικό έργο 13 δημιουργών που περιλαμβάνει διηγήματα, μουσική, φωτογραφία και βίντεο. Μια πικρή αφήγηση, μια κραυγή αγωνίας, μια πολυσυλλεκτική ματριόσκα που αποκαλύπτει τις κρυμμένες ιστορίες της.

Ενα λογοτεχνικό εγχείρημα που είχε διάρκεια ακριβώς ένα έτος και καθημερινά ένας διαφορετικός συγγραφέας αναρτούσε ένα διήγημα στον ιστότοπο. Μια δυνατή συλλογή που καταγράφει τις σύγχρονες δημιουργικές φωνές του διαδικτύου.

«Το τρυφερό μαχαίρι του Πέτρο Μπόλε» του Θανάση Τριαρίδη

«Τρενογραφίες» από 80 λογοτέχνες και εικαστικούς

«Φίλων σοφίες», συλλογή 203 αποφθεγμάτων

Τέσσερις υπέροχες μικρές νουβέλες. «Ανάμεσα στις στρατιές των αλκοολικών τυχοδιωκτών, των τρελών επιστημόνων, των σαλεμένων που έχουν δει τον Θεό καταπρόσωπο [...] υπάρχουν μερικοί, ελάχιστοι είναι η αλήθεια, που δεν γυρεύουν τίποτε λαμπερό και περιζήτητο, παρά ένα ταπεινό μαχαίρι».

Μία ανθολογία διηγημάτων και ποιημάτων, εμπλουτισμένα με καλλιτεχνικές φωτογραφίες και εικαστικές δημιουργίες. Ιστορίες σε τρένα και βαγόνια. Ογδόντα λογοτέχνες και εικαστικοί δημιουργούν με κέντρο έμπνευσης το αγαπημένο ρομαντικό μέσο μεταφοράς, το τρένο, που έπαιξε τόσο σημαντικό ρόλο στην ανθρώπινη ιστορία.

Συγγραφείς και αναγνώστες ενώθηκαν και δημιούργησαν ένα καινοτόμο εγχείρημα που χρειάστηκε δύο χρόνια για να ετοιμαστεί. Το βιβλίο φιλοδοξεί να ανοίξει έναν νέο διάλογο ανάμεσα σε αυτούς που διαβάζουν και σε αυτούς που γράφουν.

Κείμενο: Χρήστος Τσαπακίδης

Ιούλιος 2016

Ο έλεγχος είναι ψευδαίσθηση «Προκάλεσαν μεγάλη ζημιά και θα απαντήσουμε. Θα απαντήσουμε με ανάλογο τρόπο. Και θα απαντήσουμε στον τόπο και στον χρόνο που θα επιλέξουμε εμείς. Είναι κάτι που δεν θα ανακοινώσω σε μία συνέντευξη τύπου». Το μήνυμα του Μπαράκ Ομπάμα για την αντίδραση της κυβέρνησης απέναντι στην επίθεση της fsociety εναντίον της E Corp (aka Evil Corp) είναι αρκετά σαφές: η πράξη σας δεν θα μείνει ατιμώρητη. Το χάος που έχει προκληθεί, άλλωστε, στο χρηματοπιστωτικό σύστημα από το χακάρισμα των αρχείων της εταιρείας-γολιάθ και της διαγραφής των χρεών του απλού κόσμου αποτελεί επαρκή αιτία για το ανθρωποκυνηγητό. Και κάπως έτσι μπαίνουμε αισίως στον δεύτερο κύκλο του “Mr. Robot”, ο οποίος έκανε πρεμιέρα την Τετάρτη 13 Ιουλίου (στην Ελλάδα η πρεμιέρα ήλθε μία ημέρα μετά, από το OTE CINEMA 4HD). Ας κάνουμε όμως μία σύντομη αναδρομή για να θυμηθούμε πού μας άφησε η πρώτη σεζόν. Αμα δεν την έχετε δει, προτείνω να σταματήσετε να διαβάζετε... Ο Ελιοτ Αλντερσον (Ραμί Μάλεκ) είναι ένας κεντρικός ήρωας διαφορετικός από τους άλλους. Είναι ένας μοναχικός τύπος που πάσχει από σοβαρή διαταραχή κοινωνικού άγχους και είναι εθισμένος στη μορφίνη. Και είναι και ο αφηγητής της ιστορίας μας, που δεν διστάζει να απευθύνεται άμεσα σε εμάς σαν να ήμασταν γνωστοί του, διαλύοντας συχνά-πυκνά το τέταρτο τείχος (κάτι που έχει δοκιμάσει πριν από αυτόν και ο κύριος Φρανκ Αντεργουντ του “House of cards”). Προφανώς, η οπτική του είναι διαστρεβλωμένη, άρα δεν είναι και πολύ αξιόπιστος αφηγητής. Παρά τα προβλήματά του, ο Ελιοτ είναι κορυφαίος χάκερ. Για αυτό τον λόγο και στρατολογείται από τον Mr Robot (Κρίστιαν Σλέιτερ) για λογαριασμό της οργάνωσης fsociety, η οποία έχει βάλει στο στόχαστρο την E Corp, τον επιχειρηματικό κολοσσό των ΗΠΑ. Ο κύκλος τελειώνει με πολλά… πυροτεχνήματα. Ο Mr Robot αποδεικνύεται πως αποτελεί αποκύημα της φαντασίας του Ελιοτ, έχοντας λάβει, μάλιστα, τη μορφή του πατέρα του που έχει πεθάνει από λευχαιμία. Η επίθεση εναντίον της E Corp έχει στεφθεί με επιτυχία. Ο κόσμος που ήταν φορτωμένος με χρέη απελευθερώνεται από αυτά, το διεθνές σύστημα διολισθαίνει στο χάος (η τηλεόραση προβάλλει σκηνές από τις διαδηλώσεις στην Ελλάδα για να δείξει τον παγκόσμιο αντίκτυπο) και η fsociety αποκτά ολοένα και περισσότε-

ρους υποστηρικτές. Ομως τίποτα δεν έχει τελειώσει. Η σειρά ήταν η ευχάριστη έκπληξη της προηγούμενης χρονιάς. Προβλήθηκε σε ένα δίκτυο που δεν μας έχει συνηθίσει σε τόσο μεγάλες επιτυχίες - το USA Network. Ο δημιουργός του, ο 38χρονος Σαμ Εσμάιλ, ήταν σχεδόν άγνωστος στο κοινό, ενώ και το καστ (με την εξαίρεση του Κρίστιαν Σλέιτερ) δεν αποτελούνταν από πρωτοκλασάτα ονόματα. Είναι χαρακτηριστική, μάλιστα, η δυσκολία του Εσμάιλ να βρει στέγη για το πρότζεκτ του. Απευθύνθηκε σε πολλά κανάλια, όμως το USA ήταν το μόνο που προσφέρθηκε να υλοποιήσει το όραμά του, τη στιγμή που αρκετά διευθυντικά στελέχη τού έκλεισαν την πόρτα, λέγοντάς του ότι «οι χαρακτήρες πάνω από το πληκτρολόγιο δεν είναι ενδιαφέροντες». Και η επιτυχία της σειράς δεν ήταν τόσο εντυπωσιακή στην αρχή, αν την κρίνουμε βάσει της τηλεθέασης. Το τελευταίο επεισόδιο της προηγούμενης σεζόν παρακολούθησαν 1,21 εκατ. τηλεθεατές, ενώ γενικά η επίδοση για τον πρώτο κύκλο κινήθηκε μεταξύ 1,15 εκατ. και 1,75 εκατ. τηλεθεατές - νούμερα που ήταν πάρα πολύ καλά για το USA Network, αλλά όχι τρομακτικά για την αμερικανική τηλεόραση. Το hype, ωστόσο, δεν άργησε να έλθει. Πολύς κόσμος άρχισε να μιλά με τα καλύτερα λόγια για το “Mr Robot” στα social media. Ορισμένοι κριτικοί το είχαν ήδη χαρακτηρίσει την καλύτερη σειρά της σεζόν. Τα βραβεία άρχισαν να πέφτουν βροχή, με αποκορύφωμα τις δύο Χρυσές Σφαίρες, μία για Καλύτερη Δραματική Σειρά και μία για Β’ Ανδρικού Ρόλου σε Σειρά για τον Σλέιτερ. Και στο μέτωπο των… πειρατών, το “Mr Robot” ήταν η έκτη σειρά με τα περισσότερα downloads το 2015, με 3,5 εκατ. κατεβάσματα (100 χιλιάδες λιγότερα από το πέμπτο “Flash”). Κάπως έτσι φτάσαμε στη δεύτερη σεζόν. Το USA Network έχει επενδύσει πάρα πολλά σε αυτή. Hδη γίνεται ντόρος στα social media. Η σελίδα του “Mr Robot” στο Facebook «βομβαρδίζει» τους θαυμαστές με υλικό κάθε μορφής: φωτογραφίες (μεταξύ αυτών και μία φωτογραφία 360 μοιρών που απεικονίζει τους πρωταγωνιστές), βίντεο και live μεταδόσεις σε διαφορετικές γλώσσες, με βασικά συνθήματα το «Είμαστε το 99%» και το «Επιτέλους αφυπνιστήκαμε». Παράλληλα, ο κύκλος διευρύνθηκε από 10 σε 12 επεισόδια, με το σύνολό τους να σκηνοθετείται από τον Εσμάιλ.

Η αρχική ανησυχία ήταν αν θα μπορούσε η νέα σεζόν να αντέξει το βάρος της επιτυχίας της προηγούμενης. Παρακολουθώντας όμως τα δύο πρώτα επεισόδια, έχω την εντύπωση ότι αυτό το άγχος θα διασκεδαστεί γρήγορα - και παρά το γεγονός ότι η πρεμιέρα κινήθηκε σε ρηχά νέρα όσον αφορά στην τηλεθέαση. Αν και το πρώτο επεισόδιο κινδυνεύει να χάσει την ισορροπία του λόγω της μεγάλης έμφασης που δίνει στον κύριο ήρωα (το πρώτο ήμισυ του πρώτου επεισοδίου είναι ιδιαίτερα εσωστρεφές), η… τάξη αποκαθίσταται γρήγορα. Η σειρά όντως καθίσταται σκοτεινότερη, όπως μας είχε υποσχεθεί ο Εσμάιλ σε προηγούμενες δηλώσεις του. Παράλληλα, η ιστορία έχει ακόμα πολλά να μας πει. Κατ’ αρχάς, πώς θα διαχειριστεί ο Ελιοτ τη διαπίστωση ότι συνδιαλέγεται με ένα φάντασμα; Θα προσπαθήσει να διαχειριστεί, άραγε, την κατάσταση όπως ο Τζον Νας στο «Ενας υπέροχος άνθρωπος» ή θα δοκιμάσει κάτι πιο ριζοσπαστικό; Σε μακροεπίπεδο, ποια θα είναι η αντίδραση της E Corp, αλλά και των Αρχών στην επίθεση της fsociety; Πόσο ασφαλή είναι τα τελευταία; Ηδη παρακολουθήσαμε στο τέλος της προηγούμενης σεζόν ότι παρά την αναστάτωση, ο πρόεδρος της εταιρείας εμφανίζεται εκνευριστικά καθησυχαστικός. Ο δεύτερος κύκλος θα μας δείξει ουσιαστικά τι επακολουθεί μετά τον πρώτο πυροβολισμό της επανάστασης. Σε αυτό το πλαίσιο, θα προστεθούν και νέοι παίκτες. Πρώτη και καλύτερη, η Ντομ Πιέρο (Γκρέις Γκάμερ - η κόρη της Μέριλ Στριπ), η νεαρή πράκτορας του FBI που έχει αναλάβει την υπόθεση του χακαρίσματος της Evil Corp. Η Ντομ μοιάζει το διαμετρικά αντίθετο του Ελιοτ, όσον αφορά στον χαρακτήρα: επικοινωνιακή και ιδιαίτερα άνετη στις κοινωνικές συναναστροφές - κάτι που ενδεχομένως κάνει πιο εύκολη και τη δουλειά της. Ανυπομονώ να δω τη σκηνή που οι δυο τους θα συναντηθούν. Πιο κοντά στον Ελιοτ εμφανίζονται new entries: ο Λίον (ο ράπερ Joey Bada$$) και ο Ρέι (Κρεγκ Ρόμπινσον) που τραβά ο καθένας τον κεντρικό ήρωα προς διαφορετική κατεύθυνση. Τέλος, ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει και η προσέγγιση του Εσμάιλ απέναντι στο πώς λειτουργεί το σύστημα. Εννοιες όπως “too big to fail” εμφανίζονται στο παιχνίδι και μας φέρνουν μνήμες του 2008, όταν ξέσπασε η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση. Πώς διαχειρίζεται το κράτος τέτοιες επιχειρήσεις και αντίστροφα; Ολα αυτά τα στοιχεία υπόσχονται μία συναρπαστική σεζόν!

Κείμενο: Δημήτρης Χαλιώτης / Φωτογραφίες: Δώρα Καλακίδου

Πού είναι τα πουλιά; «Σαν τα κουνούπια είναι τα έργα και οι ιδέες. Υπάρχουν στον αέρα πολλά. Κάποια στιγμή ένα σε τσιμπάει», μου λέει ο Νίκος Καραθάνος, που το τελευταίο κουνούπι που τον τσίμπησε είχε το όνομα «Ορνιθες» του Αριστοφάνη. Ισως γιατί «είναι ένα έργο πιο παραμυθένιο, κάτι λιγότερο “ειδικό”». Κι ο Νίκος είχε ανάγκη αυτό το παραμύθι. Οπως και όλοι μας. Πρώτη φορά καταπιάνεται με τον Αριστοφάνη. Πρώτη φορά κατεβαίνει και η Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, που υπογράφει την παραγωγή, στην Επίδαυρο, στις 19 και 20 Αυγούστου. Τι σημασία έχουν όμως όλες αυτές οι πρωτιές; «Μια απόπειρα κάνουμε. Αυτό που καταλάβαμε από αυτό που λέει ο Αριστοφάνης», μου επισημαίνει. Θα μπορούσαμε να αρχίσουμε τα κλισέ. Ενας από τους σημαντικότερους σύγχρονους σκηνοθέτες, που μας έχει χαρίσει συναρπαστικές παραστάσεις, όπως ο «Συρανό», η «Γκόλφω» και το «Δεκαήμερο», βουτάει για πρώτη φορά στα αριστοφανικά νερά παρουσιάζοντας τη δική του εκδοχή πάνω στους «Ορνιθες». Ομως με όλα αυτά ο Νίκος Καραθάνος μάλλον βγάζει σπυράκια. Και έχει και δίκιο. Επειδή δηλαδή του πέτυχε η «Γκόλφω», πρέπει να του πετύχουν και οι «Ορνιθες»; Κι αν δεν του πετύχουν πρέπει να μας δώσει και λογαριασμό; Τα πράγματα, φίλοι μου, είναι πιο απλά. «Μιλάς για τη ζωή σου και για τα πράγματα με αυτόν τον τρόπο που ξέρεις, παίζοντας έργα», μου υπενθυμίζει.

Ιούλιος 2016

Τον συναντώ μαζί με δύο από τους πρωταγωνιστές του, τον Χρήστο Λούλη και τον Αρη Σερβετάλη, στο «Σχολείον» της Πειραιώς. Εκεί που κάνουν καθημερινά πυρετώδεις πρόβες. Εκεί που σιγά σιγά στήνεται ένα δάσος. «Το δάσος της ζωής μας;» αναρωτιέμαι. «Ενα δάσος», μου απαντά αφοπλιστικά ο Νίκος. «Ενα δάσος, τελεία;» επιμένω εγώ. «Το δάσος δεν έχει τελεία», παρεμβαίνει χαμογελώντας ο Χρήστος. «Μπορώ να σου μιλάω για ώρες, να γράψεις ολόκληρο βιβλίο και τελικά να έρθεις να δεις την παράσταση και να διαπιστώσεις το τζούφιο του πράγματος. Αλλο πράγμα η ιδέα, άλλο η εφαρμογή και άλλο το ανάμεσά τους. Είναι πολλά πράγματα που λάμπουν στο μυαλό μου. Πολλές φορές δεν έχουν σχέση με την πράξη. Οπότε μην πω κάνα ψέμα τώρα», μου λέει με νόημα ο Νίκος. Πάντως εγώ λίγο αργότερα, μέσα από τη συζήτηση μας, θα «κλέψω» την πρώτη εικόνα της παράστασης. «Εχουν πάει ο Πεισθέταιρος και ο Ευελπίδης στον Τηρέα. Δεν υπάρχουν πουθενά πουλιά. Είναι σαν να μπαίνεις σε ένα δάσος τεράστιο, σκοτεινό, πυκνό και να μην ακούς κανένα πουλί. Είναι ένας εφιάλτης», μου αποκαλύπτει ο Χρήστος. Το πρώτο πράγμα που έκανε ο Καραθάνος όταν αποφάσισε να ασχοληθεί με τους «Ορνιθες» ήταν να ζητήσει από τον Γιάννη Αστερή να μεταφράσει εκ νέου το

έργο. «Το νόημα μίας καινούργιας μετάφρασης -ειδικά στον Αριστοφάνη- είναι να τον ξανακαταλάβεις», μου εξηγεί. «Εμείς όλους αυτούς στη σχολή -τον Αριστοφάνη, τον Σαίξπηρ…- τους μισούσαμε. Δεν καταλαβαίναμε τίποτα. Κοροϊδεύαμε. Αναρωτιόμασταν γιατί μιλάνε έτσι. Λέγαμε ότι είναι “αριστούργημα” και δεν καταλαβαίναμε γιατί. Ισως, φυσικά, να χρειάζεται μια ωριμότητα να καταλάβεις αυτό που διάβασες από έναν υπέροχο ποιητή ή απλά για να αναγνωρίσεις το ταλέντο ενός ανθρώπου, αλλά το θέμα είναι ότι ήταν μία επαφή ανοίκεια σε εμάς». Ο Αρης Σερβετάλης συμφωνεί μαζί του. «Κι εμένα ο Αριστοφάνης δεν μου ήταν κατανοητός. Δεν με έλκυε να ασχοληθώ μαζί του. Δεν γέλαγα σε παραστάσεις έργων του. Γενικότερα δεν μπορούσα να τον προσεγγίσω. Δουλεύοντας τώρα στους “Ορνιθες”, συνειδητοποιώ ότι είναι φοβερός ποιητής, γιατί αυτό είναι από τα πρώτα μη ρεαλιστικά έργα που έχουν γραφτεί και είναι φοβερό πώς σου ανοίγει πόρτες να μπεις μέσα σε χώρους και να τους διαμορφώσεις εσύ, δίνοντας σου μόνο έναν σκελετό. Δεν σου χαράζει έναν δρόμο. Ισως σου δίνει απλά μία κατεύθυνση». «Η γλώσσα είναι ένα ζωντανό πράγμα», σχολιάζει ο Νίκος. «Και ο ίδιος ο Γιάννης Αστερής μού έλεγε ότι

Ιούλιος 2016

το κείμενο του Αριστοφάνη βρίθει από αρχαία γλώσσα, που δεν καταλάβαιναν ούτε οι σύγχρονοι του Αριστοφάνη. Μία γλώσσα της αγοράς γεμάτη λέξεις που δημιουργούσε αυτός. Εχουμε λοιπόν να κάνουμε με μία κοσμογονία ήχων που δημιουργείτο εκείνη τη στιγμή γι’ αυτό το συγκεκριμένο έργο». Ο,τι τους αποκαλύφθηκε μέχρι στιγμής για τον Αριστοφάνη ήρθε στο φως μέσα από τη λειτουργία της αποδόμησης. «Είμαστε σαν τα παιδιά, που ξεβιδώνουν ένα αυτοκινητάκι για να δουν τι έχει μέσα. Στον Αριστοφάνη σού μένει περισσότερο το αρχιτεκτόνημά του, η ιδέα του. Αλλωστε έχει και ο ίδιος τις αντιφάσεις του. Αυτό που λέει σε μία σελίδα καταρρίπτεται σε μία άλλη. Ή βλέπεις πως στο τέλος κάτι έπρεπε να γράψει, ίσως να τον πίεζε ο χρόνος, ποιος ξέρει… Το κείμενο του Αριστοφάνη είναι ένα κείμενο δράσης. Είναι σαν να σου πει κάποιος να γράψεις τι συνέβη σε έναν ποδοσφαιρικό αγώνα. Για πήγαινε κάν' το», παρατηρεί ο Νίκος. «Θεωρείτε ότι κάνουμε κακό όταν ανάγουμε αυτά τα κείμενα σε κάτι το ιερό;» ρωτάω. «Το ιερό είναι μία μεγάλη λέξη. Απλά όταν μπαίνεις κάπου, για κάποιον λόγο το σώμα σου στέκεται σε ευθεία», αναφέρει ο Νίκος. «Το “ιερό”, κατά τη γνώμη μου, συνδέεται πε-

ρισσότερο με κάτι άρρητο παρά με κάτι λεχθέν. Κάνουμε ιερά πράγματα και ανθρώπους για να τα έχουμε σε απόσταση, να μην τα αγγίζουμε. Ενώ αυτά μας ζητάνε να κάνουμε έρωτα μαζί τους. Με τα έργα πρέπει να πηγαίνεις στο κρεβάτι με κάποιον τρόπο για να τα καταλάβεις». «Δεν υπάρχει λόγος για να αποτυπώσεις ένα έργο ακριβώς έτσι όπως έχει. Καλύτερα να το διαβάσει ο άλλος. Εχει σημασία η προσωπική θέση, η προσωπική ανάγνωση, η ματιά… Κι όλα αυτά τα έργα -και η τραγωδία και ο Αριστοφάνης- έχουν ένα μέγεθος, καταπιάνονται με πολύ βασικά και αρχετυπικά πράγματα, βαθιά ανθρώπινα. Με αυτόν τον τρόπο είναι πολύ κοντά σ’ εμάς. Πρέπει να πειραματιστούμε με αυτά», παρεμβαίνει ο Αρης και συνεχίζει: «Για παράδειγμα, ένα από τα πράγματα που δεν μου άρεσαν στον Αριστοφάνη έτσι όπως παρουσιαζόταν ήταν ότι υπήρχε φοβερή εξωστρέφεια. Στην παράστασή μας αυτό που μας ζητάει ο Νίκος είναι ένα “κράτημα”, κάτι μετέωρο. Υπάρχει ένας βασανισμός μέσα στο κεφάλι, που εξωτερικεύεται είτε μονολεκτικά είτε με μία απορία. Υπάρχει κάτι μη κατανοητό. Δεν έρχεται σαν να γνωρίζει, αλλά σαν να θέλει να γνωρίσει κάτι που ακόμα δεν έχει αντιληφθεί». Αυτός ο πειραματισμός στον Αριστοφάνη άργησε πολύ να έρθει. Η συντριπτική πλειονότητα των σκηνοθετών έβαζε πάνω του την ταμπέλα «λαϊκό θέατρο» και τον μετέφραζε σκηνικά με έναν πολύ συγκεκριμένο τρόπο. Πολλοί αξιόλογοι άνθρωποι του θεάτρου μας κρατούσαν αποστάσεις απέναντι του. Ο πειραματισμός τους έμενε στο πεδίο της τραγωδίας. «Αυτό συνέβαινε επειδή ο Αριστοφάνης ήταν ο πιο αγαπητός, ο πιο δημοφιλής», μου εξηγεί ο Χρήστος. «Πάντα οι παραστάσεις του Αριστοφάνη ήταν σίγουρη εμπορική επιτυχία. Και ως γνωστόν, όπου υπάρχει πολύ μεγάλη απήχηση στο κοινό, μπαίνει ένα “ψυγείο”. Θα λέγαμε ότι πρόκειται για “τη συντηρητικοποίηση της δημοφιλίας”. Παρ’ όλα αυτά και παρόλο που μεγαλώσαμε βλέποντας με αυτόν τον τρόπο τον Αριστοφάνη, νομίζω ότι ασχολούμενοι με την τέχνη μας και διαβάζοντας πέντε πράγματα παραπάνω, κανείς μας δεν συμφωνούσε με τον τρόπο που παρουσιάζονταν τα έργα του», προσθέτει. Η αλήθεια είναι ότι στον Αριστοφάνη δεν του άρεσε ο νεωτερισμός για τον νεωτερισμό. Πολλές φορές τον σατίριζε κιόλας. Ομως, όπως σωστά επισημαίνει ο Χρήστος, διαβάζοντας τα έργα του βλέπεις ότι πρώτος ο ίδιος έφερνε τα πάνω κάτω στην κοινωνία που ζούσε. «Ενας άνθρωπος που μιλάει για δύο ανθρώπους που πάνε να φτιάξουν μία πόλη στον ουρανό μαζί με τα πουλιά δεν μπορεί να είναι συντηρητικός. Μάλλον οραματιστής είναι. Αργήσαμε να το αντιληφθούμε αυτό. Αλλά σε μια κοινωνία όπως η σημερινή, που είναι

όλα τόσο ρευστά, γιατί να φύγει ο Αριστοφάνης από αυτή τη σούπα όπου όλα ανακατεύονται;» Αναρωτιέμαι, αν ο Αριστοφάνης ήταν ένας οραματιστής, είναι το ίδιο οραματιστές ο Πεισθέταιρος και ο Ευελπίδης, οι δύο κεντρικοί ήρωες του έργου; Ή απλά υπερφίαλοι; Τι άνθρωποι είναι; «Σαν τον καθένα μας. Δεν έχουν κάτι ιδιαίτερο. Κοίταζα μία φωτογραφία με μία οικογένεια στην Κούβα και λέω, να αυτός είναι ένας Πεισθέταιρος. Ολοι έχουμε έναν Πεισθέταιρο μέσα μας που θέλει να ανέβει στην ταράτσα και να πετάξει για κάπου αλλού. Δεν είναι κάποιος ιδιαίτερος τύπος ανθρώπου», μου απαντά ο Νίκος. Κι αυτό το τείχος που χτίζουν στον ουρανό και αποκόπτει την επικοινωνία ανάμεσα στους θεούς και τους ανθρώπους, τι μπορεί να συμβολίζει; «Οι σύγχρονοι του Αριστοφάνη ήξεραν για τη Βαβυλώνα. Ο Ηρόδοτος κάνει εκτενή περιγραφή των τειχών της Βαβυλώνας. Τα τείχη δείχνουν πολιτισμό, είναι δείγμα πόλης», μου επισημαίνει ο Νίκος και συνεχίζει: «Τα τείχη ήταν μία ανθρώπινη περίφραξη για να αγναντεύεις τη ζωή και τον κόσμο, που ήταν ανεξερεύνητος και άγριος. Εχουν μία άλλη μυθολογία και υπόσταση. Και το να χτίζεις και να ιδρύεις πόλεις τότε είχε μία άλλη σημασία». «Το τείχος και η πόλη είναι η διαδικασία κατασκευής ενός θέλω, ενός ονείρου, μίας παρόρμησης. Μίας προσπάθειας να φύγεις από εκεί που ήσουν και να πας κάπου αλλού. Για μένα δεν είναι ρεαλιστικό αυτό το τείχος και αυτή η πόλη», παρεμβαίνει ο Αρης. «Είναι όπως όταν ήμασταν μικρά παιδιά στην παραλία και σκάβαμε και φτιάχναμε μία μικρή σπηλιά και μπαίναμε μέσα και ήταν αυτή όλος ο κόσμος». Η μουσική, όπως μου έχει ήδη αποκαλύψει ο Αγγελος Τριανταφύλλου που την υπογράφει, θα κινηθεί σε πιο μυστικιστικούς δρόμους. Αλλοτε λυρική, άλλοτε pop, άλλοτε electro… «Συζητάμε πάντα για τη μουσική του Χατζιδάκι, για το ένα, το άλλο… Πας να φτιάξεις μια εκκλησία και συγκρίνεσαι με την Αγιά Σοφιά, ενώ εμείς για μία προσευχή μιλάμε. Τώρα, αν έχει έναν τρούλο παραπάνω, αν παίζονται αυτοί οι ψαλμοί ή άλλοι, όλα δημιουργούνται από μία ανάγκη κι έρχεται το ένα και κλειδώνει στο άλλο. Δεν προαποφασίζεται κάτι», εξηγεί ο Νίκος. «Μια μουσική έρχεται από μία διάθεση. Πριν τη μουσική υπάρχουν πράγματα. Πριν κινηθούμε κάτι υπάρχει. Σε αυτά σταθήκαμε. Μετά ήρθε ό,τι ήρθε». Επιχειρώντας μία σύνδεση με το σήμερα, αναρωτιέμαι αν έχουμε πια παραιτηθεί από την ουτοπία. «Εγώ νομίζω ότι αν και στην εποχή του Αριστοφάνη ήταν τόσο διαδεδομένη η αναζήτηση του καινούργιου δεν θα είχε

Ιούλιος 2016

γράψει αυτά τα έργα ο Αριστοφάνης. Φαντάζομαι ότι και τότε ήταν μία εποχή με προβλήματα και στασιμότητα και αδικίες», σχολιάζει πρώτος ο Χρήστος. «Οποιαδήποτε εποχή, οποιοδήποτε έργο και να πάρεις, συνδέεται με το σήμερα. Τόσο πολύ που στα μάτια μου η σημασία του σήμερα εκμηδενίζεται. Είναι σαν να μην έχει νόημα το σήμερα, αλλά το να φτιάξεις μια Νεφελοκοκκυγία ή έστω μόνο να την ψάχνεις. Είναι μία κατάκτηση κι αυτό. Για μένα όλες οι εποχές είναι ίδιες. Ποτέ οι Ελληνες δεν είχαν όλοι μαζί μία εξαιρετική διάθεση. Πάντα κάποιος -από ανάγκη πολλές φορές για να σώσει το τομάρι του- έφευγε κι αναζητούσε κάτι καινούργιο. Οι κοινωνίες συνήθως θέλουν να κάθονται εκεί που είναι. Και υπάρχουν δυο τρελοί, τρεις εγκληματίες και ένας οραματιστής-ποιητής που παίρνουν ένα καράβι και πάνε να δουν τι υπάρχει πίσω από τον λόφο». «Η διαχρονικότητα αυτών των έργων θα υπάρχει. Ο μόνος τρόπος να μην υπάρχει είναι να κατοικούν σε αυτόν τον κόσμο άλογα ζώα. Από τη στιγμή που ένα έργο καταπιάνεται με βαθιά υπαρξιακά θέματα που απασχολούν τον άνθρωπο από τη γέννησή του μέχρι τον θάνατό, του νομίζω ότι δεν μπορεί παρά να διαπερνά τις γενιές και τις εποχές», παρατηρεί ο Αρης και ο Νίκος σχολιάζει ότι είναι λάθος να ψάχνεις την ιστορία μέσα στα έργα. «Προσπαθούμε να γίνουμε ιστορικοί μέσα στα έργα. Δεν την ξέρει κανείς πραγματικά την ιστορία. Τα έργα μιλάνε για κάτι άλλο. Αντί να ψάχνουμε τι είναι επίκαιρο, καλύτερα να ψάξουμε τι είναι ζωντανό τώρα μέσα μας». «Είχε πει ο Σαββόπουλος κάποτε: “Δεν είναι ο Αριστοφάνης επίκαιρος. Εμείς είμαστε 2.500 χρόνια μαλάκες”!» θυμάται ο Χρήστος και μας πιάνουν τα γέλια. Στις 19 και στις 20 Αυγούστου οι «Oρνιθες» της ομάδας του Καραθάνου θα επιχειρήσουν να απογειωθούν στην Επίδαυρο. Το δυστύχημα είναι ότι θα καταφέρουν να τις δουν μόνο όσοι βρεθούν αυτές τις δύο ημέρες στο αρχαίο αργολικό θέατρο, αφού δεν θα υπάρξουν άλλες παραστάσεις. «Αυτή τη χρονιά ήταν ευτύχημα που σταθήκαμε όρθιοι και καταφέραμε να παιχτεί η παράσταση έστω και για δύο μέρες. Εγινε με πολύ κόπο και με πολλή προσπάθεια τελευταία στιγμή», μου εξηγεί ο Νίκος και καταλήγει: «Κάναμε ό,τι καλύτερο μπορούσαμε τη δεδομένη στιγμή. Δεν είναι μία εκλεκτική επιλογή. Εδώ είμαστε να μπορέσουμε να κάνουμε περισσότερα».

Κείμενο: Beetroot

Ενα σμήνος από ορνιθες Κάθε φορά που αντιμετωπίζουμε μια σχεδιαστική πρόκληση προσπαθούμε να ανακαλύψουμε ένα ή περισσότερα χαρακτηριστικά που καθιστούν μοναδικό το αντικείμενο που μας ενδιαφέρει να επικοινωνήσουμε. Τις περισσότερες φορές τα χαρακτηριστικά αυτά βρίσκονται στη δομή του ίδιου του αντικειμένου. Η παράσταση των «Ορνίθων» του Αριστοφάνη σε σκηνοθεσία Νίκου Καραθάνου είναι μια από αυτές. Στο έργο μας αποφασίσαμε να αναδείξουμε τη μαγική στιγμή όπου ο ηθοποιός «μεταμορφώνεται» πάνω στη σκηνή ενσαρκώνοντας τον ρόλο του και εν προκειμένω, τη μεταμόρφωση των ηθοποιών σε πουλιά (!). Σε άμεση συνεργασία με τον σκηνοθέτη και τη Στέγη, αποφασίσαμε να προωθήσουμε την παράσταση των «Ορνίθων» μέσα από την προβολή των ηθοποιών της. Κάθε υποκριτής-πουλί βρίσκεται στο επίκεντρο μιας ξεχωριστής εικόνας που σε συνδυασμό με τις υπόλοιπες αποτελούν την συνολική ταυτότητα της παράστασης. Η ταυτότητα των «Ορνίθων» είναι οι ηθοποιοί που μεταμορφώνονται σε πουλιά, είναι ένα «σμήνος». Χωρίς να παραγνωρίζουμε το γεγονός πως κάποιοι άνθρωποι μπορεί να αντιληφθούν «κυριολεκτικά» την αισθητική που προτείνουμε και να περιμένουν να δουν «φτερά και πούπουλα» στην Επίδαυρο, πιστεύουμε πως οι περισσότεροι αντιλαμβάνονται πως το υλικό προώθησης μιας παράστασης δεν είναι οπωσδήποτε ταυτόσημο αισθητικά με την παράσταση, αλλά υπερθεματίζει πάνω στα σημεία που την καθιστούν μοναδική. Οι άνθρωποι-πουλιά που σας προτείνουμε με τα φτερά, τα πούπουλα, τις ακαριαίες κινήσεις τους, τον ήχο τους, την οργανική ελευθερία που τους προσδίδει η δυνατότητα της πτήσης είναι όμως τελικά ένα έναυσμα για να παρακολουθήσετε τους όρνιθες της παράστασης όχι μόνο με τα μάτια σας, αλλά όπως εμείς, με το μυαλό και τη φαντασία σας. Οι «Ορνιθες» μας είναι ένας λαμπαδηδρόμος που σε μερικές μέρες θα προσγειωθεί στην ορχήστρα προκειμένου να ανάψει τη θυμέλη του Διονύσου.

Ανταπόκριση από τη Θεσσαλονίκη

Ιούλιος 2016

Μίλτος Τόσκας

Από τον Αδη στο Θέατρο Δάσους

Μετά από έναν δύσκολο Ιούνιο, ήρθε ο Ιούλιος της ξεκούρασης, της ανακούφισης, των διακοπών. Επιτέλους μία βουτιά στην θάλασσα - όαση στην έρημο της καθημερινότητας. Μαγευτικά τοπία στο δεύτερο πόδι της Χαλκιδικής κι επιτέλους χαλαροί ρυθμοί, δίχως υπόνοια πίεσης. Ετσι είναι όμως η ζωή: αν δεν κοπιάσεις, δεν θα εξελιχθείς, δεν θα ανελιχθείς και συνεχώς θα είσαι στο περίπου. Αγώνας διαρκείας και στο τέλος ξεχωρίζουν οι καλύτεροι. Πάμε όμως στα δικά μας. Είδαμε την «Αριστοφανιάδα» στο Θέατρο Δάσους. Εναν ξεκαρδιστικό ύμνο προς το συνολικό έργο του Αριστοφάνη, βασισμένη σε μία πρόταση της ομάδας ΙΔΕΑ. Πρωταγωνίστησαν οι Καφετζόπουλος, Γεννατάς, Πυρπασόπουλος, Μουμούρη, Δρακόπουλος και Τοκάκης. Εργα και ημέρες του μεγάλου μας κωμικού παρελαύνουν επί σκηνής σε ένα δροσερό, ξεκαρδιστικό, αλλά σε βάθος συγκινητικό έργο, στο οποίο παρουσιάζεται ο αγώνας του Αριστοφάνη να πείσει τον Αδη να του χαρίσει μία εβδομάδα ζωής ακόμα, ώστε να ανεβάσει το τελευταίο του έργο. Βρέθηκα στη συναυλία των Pink Martini στην εξωτερική σκηνή της Μονής Λαζαριστών, στις 5 Ιουλίου. Πανδαιμόνιο, δύο χιλιάδες άτομα να κουνιούνται, χορεύοντας στους ρυθμούς της μουσικής εν μέσω καύσωνα. Οσο περνούσε η ώρα το κέφι άναβε με αποκορύφωμα το τελευταίο τραγούδι. Πανικός. Ζήσαμε επίσης τη Yasmin Levy. Εντελώς άλλη φάση. Μιλάμε για μία μοναδική εμπειρία. Προσωπικά δεν το είχα ξαναζήσει. Ξυπνάει μέσα σου την αγάπη, τον έρωτα, τα συναισθήματα, μέσα από τον πόνο και την ιδιαίτερη φωνή της.

Μοναδικές στιγμές που σου μένουν αξέχαστες στο πέρασμα του χρόνου. Σε κινηματογραφικό επίπεδο, αρχικά πρέπει να σημειώσουμε ότι η ελληνική ταινία “Suntan” του Αργύρη Παπαδημητρόπουλου βρίσκεται στη δεκάδα υποψηφιοτήτων για το Βραβείο Λουξ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Αδιαμφισβήτητα μία μεγάλη επιτυχία για το ελληνικό σινεμά. Πέραν τούτου, παρακολούθησα την «Ελιά» στο θερινό Αλεξ. Μία ταινία με έντονο κοινωνικοπολιτικό χρώμα, ελέω Πολ Λάβερτι. Με κινητήριο μοχλό το ιερό δέντρο της Μεσογείου ξετυλίγεται η πλοκή του έργου, που ευαισθητοποιεί και ενεργοποιεί τον θεατή. Αν πάμε, δε, να ερμηνεύσουμε την ταινία αλληγορικά, η Ευρώπη χωρίζεται στα δύο. Στον Βορρά του πλούτου και στη χερσόνησο του ρομαντισμού και της κρίσης, που ακόμα όμως επιβιώνουν το ήθος κι αξίες. Ενα «ταξίδι» γεμάτο νόημα, που ανάγει σε πρώτο επίπεδο τις ανθρώπινες σχέσεις. Στα αξιοσημείωτα ανήκει, επίσης, η δράση Σινεμά με Θέα. Είδαμε το «Αλάτι της γης», το «Κυνήγι», το «Η αγάπη είναι παράξενη» κι άλλα έργα με κοινωνική χροιά, ικανά να ταράξουν τον θεατή και να του ανοίξουν νέους ορίζοντες. Ξεχωριστή μνεία από την πλευρά μου για την προβολή του “Chinatown”, που έκανε πλήθος ανθρώπων, κοντά στους τρεις χιλιάδες, να πλημμυρίσουν το πλακόστρωτο του λιμανιού της πόλης. Πολύ θετική ενέργεια από το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, με τον κόσμο να ανταποκρίνεται στο κάλεσμα. Μακάρι να επαναληφθεί.

Θα ήθελα μέσα σε όλα να κάνω την αναφορά μου σε ένα μαγαζί, που το επισκέφτηκα για πρώτη φορά πριν από λίγες ημέρες. Αναφέρομαι στο Αίγλη Γενί Χαμάμ, ακριβώς πάνω από τον πολιούχο μας Αγιο Δημήτριο, στο κέντρο της πόλης. Ενας μοναδικός κήπος. Χώρος που μπορείς να απολαύσεις το κοκτέιλ σου, τον καφέ σου, το φαγητό σου, αρκεί να έχεις καλή παρέα. Ιδανικό για καλοκαιράκι. Την εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας χτίστηκε και λειτούργησε ως λουτρό, μέχρι το 1978 θερινός κινηματογράφος, στη συνέχεια συναυλιακός χώρος, ενώ σήμερα έχει λάβει αυτή τη νέα ελκυστική μορφή. Στα αθλητικά δρώμενα, η Πορτογαλία του Φερνάντο Σάντος κατέκτησε το Euro. Αν έχεις τύχη διάβαινε, λέει ο θυμόσοφος ελληνικός λαός. Ο ΠΑΟΚ ολοκλήρωσε την προετοιμασία του επί ολλανδικού εδάφους και ετοιμάζεται για τις μεγάλες αναμετρήσεις με τον Αγιαξ. Οι υπόλοιπες ομάδες μαστίζονται από οικονομικά προβλήματα. Μέσα σε όλα αρχίζουν και οι Ολυμπιακοί Αγώνες σε λίγες ημέρες. Στην καρδιά του καλοκαιριού, τόσα δρώμενα δεν τα λες και λίγα. Με τη Χαλκιδική να έχει βουλιάξει, απολαμβάνω την άδεια Θεσσαλονίκη, που έχει τη δική της ομορφιά σε αυτή την έκφανσή της. Αυτός ήταν ο Ιούλιος. Συνεχίζουμε τις βουτιές μας κι εμείς και τα λέμε ξανά προσεχώς. Καλά να περνάτε ως τότε.

Κείμενο: Νικόλαος Μπάρδης

Ιούλιος 2016

Το πέρασμα στην έβδομη τέχνη Δεν είναι λίγες οι φορές που διαβάζουμε ένα βιβλίο και μετά από λίγο καιρό βγαίνει και σε ταινία, μπαίνοντας με αυτόν τον τρόπο στη ζωή περισσότερων ανθρώπων. Ποια είναι όμως η σχέση της λογοτεχνίας με τον κινηματογράφο; Ο επίκουρος καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας του τμήματος Φιλολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Θανάσης Αγάθος, μιλάει για το «πάντρεμα» αυτών των δύο ειδών με αφορμή την κυκλοφορία του νέου του βιβλίου με τίτλο «Η κινηματογραφική όψη του Γρηγορίου Ξενόπουλου». Ξεκινώντας την κουβέντα μας από το βιβλίο του, ο κ. Αγάθος περιγράφει τη δομή του. «Το βιβλίο “Η κινηματογραφική όψη του Γρηγορίου Ξενόπουλου”, που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Γκοβόστη, επικεντρώνεται σε μια μάλλον παραγνωρισμένη πτυχή του Ξενόπουλου, τη σχέση του με τον κινηματογράφο», επισημαίνει. «Στο πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου προσπαθώ να εξετάσω πώς προσλαμβάνει την έβδομη τέχνη ο Ξενόπουλος, μέσα από έναν μεγάλο αριθμό χρονογραφημάτων δημοσιευμένων σε εφημερίδες και περιοδικά της περιόδου 1904-1937, στα οποία ο Ζακύνθιος συγγραφέας αναφέρεται στον κινηματογράφο, άλλοτε θετικά και άλλοτε επικριτικά. Στο δεύτερο κεφάλαιο εστιάζω στο μυθιστόρημα “Ο ουρανοκατέβατος”, στο οποίο η ηρωίδα γίνεται ξαφνικά πρωταγωνίστρια του κινηματογράφου στα χρόνια του Μεσοπολέμου. Στα υπόλοιπα κεφάλαια ασχολούμαι με τις κινηματογραφικές ταινίες που βασίστηκαν σε πεζογραφήματα και θεατρικά έργα του Ξενόπουλου, δηλαδή τη “Στέλλα Βιολάντη”, τον “Κακό δρόμο”, τον “Κόκκινο βράχο”, το “Πρέπει να τα παντρέψουμε”, το “Μέχρι το πλοίο”, το “Ολοι οι άντρες είναι ίδιοι” και τον “Επαναστάτη ποπολάρο”. Μάλιστα στις δύο πρώτες από αυτές τις ταινίες -που γυρίστηκαν τη δεκαετία του 1930- τα σενάρια είχε υπογράψει ο ίδιος ο Ξενόπουλος, γεγονός που δείχνει πόσο ανοιχτός ήταν απέναντι στην τέχνη του κινηματογράφου, με τον οποίο, πάντως, συνδέθηκε με μια σχέση έλξης-απώθησης: τον αντιμετώπισε αρχικά με θαυμασμό και κατόπιν με δυσπιστία, όταν έβλεπε ότι έκλεβε θεατές από το θέατρο». Ο ίδιος εστιάζει στη συνέχεια στον ίδιο τον συγγραφέα: «Ο Ξενόπουλος ήταν μια χαρισματική προσωπικότητα που κυριάρχησε στην πνευματική ζωή της Ελλάδας επί 60 σχεδόν χρόνια, αφήνοντας το στίγμα του στους χώρους της πεζογραφίας, του θεάτρου και της δημοσιογραφίας. Εγραψε μυθιστορήματα, διηγήματα, θεατρικά έργα, δοκίμια, κριτικές, χρονογραφήματα, υπήρξε αρχισυντάκτης στο θρυλικό περιοδικό “Η Διάπλασις

των Παίδων”, με το οποίο μεγάλωσαν πολλές γενιές Ελληνόπουλων. Δεν σταμάτησε να παρακολουθεί τα νέα ρεύματα και τις νέες εξελίξεις στη λογοτεχνία και στο θέατρο. Είναι χαρακτηριστικό του ότι υπήρξε και παραμένει ένας “λαϊκός” συγγραφέας, με έργο που άντεξε στον χρόνο: τα μυθιστορήματά του διαβάζονται ακόμα, τα θεατρικά του έργα ανεβαίνουν συνεχώς εδώ και 110 χρόνια και δεν είναι τυχαία η επιτυχία των μεταπλάσεων των έργων του στον κινηματογράφο και στην τηλεόραση κατά την περίοδο 1975-1985». Ο Ξενόπουλος δείχνει σε όλους μας τον συνδετικό κρίκο ανάμεσα στη λογοτεχνία και τις άλλες τέχνες. «Ο κινηματογράφος, σχεδόν από την αρχή της ύπαρξής του, δεν έχει πάψει να αντλεί υλικό από τη λογοτεχνία», επισημαίνει ο Θανάσης Αγάθος. «Μυθιστορήματα και διηγήματα, κλασικά και νεότερα, αριστουργηματικά, καλά, μέτρια και κακά δεν σταματούν να μεταφέρονται στη μεγάλη οθόνη με διάφορους βαθμούς επιτυχίας. Ας μην ξεχνάμε ότι ένα πολυδιαβασμένο βιβλίο αποτελεί, κατά κανόνα, μια εγγύηση εμπορικότητας για έναν κινηματογραφικό παραγωγό. Από την άλλη, και μια κινηματογραφική ταινία μπορεί να αποτελέσει το έναυσμα, την έμπνευση για ένα λογοτεχνικό έργο, όχι μόνο από την άποψη της θεματολογίας -σκεφτείτε πόσα πεζογραφήματα και ποιήματα είναι εμπνευσμένα από συγκεκριμένες ταινίες, ηθοποιούς ή είδη κινηματογράφου-, αλλά και από την άποψη της μορφής: οι αφηγηματικές τεχνικές του κινηματογράφου από ένα σημείο και μετά επηρέασαν ιδιαίτερα την παγκόσμια λογοτεχνία». Αρκετές είναι οι σπουδαίες κινηματογραφικές μεταφορές λογοτεχνικών έργων. Ο κ. Αγάθος ξεχωρίζει τις ταινίες «Ο γατόπαρδος» του Λουκίνο Βισκόντι (διασκευή του μυθιστορήματος του Τζουζέπε Τομάζι Ντι Λαμπεντούζα), «Το πέρασμα στην Ινδία» του Ντέιβιντ Λιν (διασκευή του μυθιστορήματος του Ε.Μ. Φόρστερ) και «Η αθάνατη ιστορία» του Ορσον Γουέλς (διασκευή μιας νουβέλας της Κάρεν Μπλίξεν). «Ως προς τις ελληνικές, ίσως ακούγονται πολύ κλασικά τα γούστα μου, αλλά έχω μια αδυναμία στον “Ζορμπά” του Κακογιάννη (από το μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη) και στη “Μικρά Αγγλία” του Παντελή Βούλγαρη (από το μυθιστόρημα της Ιωάννας Καρυστιάνη)», προσθέτει. Μεταξύ της λογοτεχνίας και του κινηματογράφου «υπάρχει μία σχέση αλληλεξάρτησης, ένας συνεχής διάλογος μεταξύ τους, μια αμφίδρομη σχέση ανάμεσα στις λέξεις και στις εικόνες και δεν είναι τυχαίο ότι συγγραφείς από όλο τον κόσμο προβληματίζονται εδώ και πολλές δεκαετίες αναφορικά με το εάν μπορούν να αφηγηθούν μια ιστορία όχι μόνο δια του αλφαβήτου,

αλλά και μέσω της κινηματογραφικής γλώσσας. Για να περιοριστώ στον ελληνικό χώρο, σε αυτή την κατηγορία ανήκουν αρκετοί εκλεκτοί συγγραφείς, που είτε σκηνοθέτησαν ταινίες, είτε έγραψαν κινηματογραφικά σενάρια, είτε αφομοίωσαν κινηματογραφικές τεχνικές στη λογοτεχνική γραφή τους: όχι μόνον ο Ξενόπουλος, αλλά και ο Καραγάτσης, ο Τερζάκης, ο Βασιλικός, ο Βαλτινός, ο Νόλλας και άλλοι», υπογραμμίζει ο καθηγητής. Μιλώντας στη συνέχεια για την ελληνική περίπτωση, ο Θανάσης Αγάθος σχολιάζει ότι «υπάρχει μια πολύ αξιόλογη λογοτεχνική παραγωγή στην Ελλάδα σήμερα, αλλά η σύγχρονη λογοτεχνία δεν έχει αξιοποιηθεί όσο θα περίμενε κανείς από τους νεότερους Ελληνες κινηματογραφιστές. Ευτυχώς, έχουν μεταφερθεί στη μεγάλη οθόνη κάποια έργα του Βαγγέλη Ραπτόπουλου, του Σωτήρη Δημητρίου, του Πέτρου Τατσόπουλου, του Γιώργου Σκαμπαρδώνη, αλλά, πραγματικά, υπάρχουν πολλοί ακόμη συγγραφείς και βιβλία που προσφέρονται για κινηματογράφηση». Ρωτώ τον κ. Αγάθο αν η προβολή κατάλληλων ταινιών θα μπορούσε να βοηθήσει τη διδασκαλία του μαθήματος της λογοτεχνίας. «Φυσικά και μπορεί να προσφέρει στη διδασκαλία της λογοτεχνίας η προβολή ταινιών με λογοτεχνική “πηγή”, υπό την προϋπόθεση ότι η κινηματογραφική μεταφορά ενός λογοτεχνικού έργου δεν θα θεωρείται από διδάσκοντες και διδασκόμενους αποκλειστικά από την άποψη της πιστότητας στο λογοτεχνικό πρωτότυπο», εξηγεί ο καθηγητής. «Μια τέτοια ταινία -προσεκτικά επιλεγμένη ανάλογα με τις ανάγκες του μαθήματος- θα πρέπει να εξετάζεται ως ένας διάλογος ανάμεσα στη λογοτεχνία και την έβδομη τέχνη, ως μια ανταλλαγή που εμπλουτίζει τόσο το λογοτεχνικό, όσο και το κινηματογραφικό κείμενο και δίνει αφορμή για έρευνα των συγκλίσεων και των αποκλίσεων ανάμεσα στη λογοτεχνική και την κινηματογραφική γλώσσα». Πριν το τέλος της συνομιλίας μας, ο Θανάσης Αγάθος μού εξηγεί γιατί ο κινηματογράφος θεωρείται η 7η τέχνη. «Ο Ξενόπουλος θεωρούσε τον κινηματογράφο “διασκέδαση κατωτέρα του θεάτρου”. Ο χρόνος, ωστόσο, απέδειξε ότι στο συγκεκριμένο θέμα έκανε λάθος. Ο κινηματογράφος ήταν και είναι μια μαζική διασκέδαση, αλλά συνάμα ήταν και είναι τέχνη πολύπτυχη, ζωντανή, σε διαρκή διάλογο με το πολιτικοκοινωνικό γίγνεσθαι, μια τέχνη που κατόρθωσε να πλάσει τους δικούς της εκφραστικούς κώδικες, που προχωρεί πολύ πιο πέρα από την απλή καταγραφή μιας πραγματικότητας και προσπαθεί να αξιοποιήσει ποικίλες μορφές της ανθρώπινης δημιουργικότητας».

Ενας δραματουργός του ήχου

Κείμενο: Δημήτρης Χαλιώτης

Συνθέτες που γράφουν μουσική για το θέατρο μπορώ να σκεφτώ πολλούς. Ανθρώπους, όμως, που εμβαθύνουν ουσιαστικά στον ήχο, στη λειτουργία του και στον τρόπο που αυτός διαπλέκεται με τη δραματουργία μίας παράστασης μπορώ να σκεφτώ μόνο έναν. Και αυτός είναι ο Δημήτρης Καμαρωτός. Νομίζω ότι αυτός είναι και ο βασικός λόγος που θέλησα να συναντηθώ και να συζητήσω μαζί του. Η μουσική του για την πολυαναμενόμενη «Λυσιστράτη» του Αριστοφάνη, σε σκηνοθεσία Μιχαήλ Μαρμαρινού, που θα παρουσιάσει το Εθνικό Θέατρο στην Επίδαυρο στις 4 και 5 Αυγούστου, ήταν απλά η αφορμή. Γι’ αυτό και η συζήτηση μας δεν άρχισε από αυτή… «Εχω πολλές φορές αναρωτηθεί τι είναι αυτό που κάνω και νομίζω ότι πρόκειται για δραματουργία μουσικής και δραματουργία ήχου», μου λέει. «Τα τελευταία χρόνια με ενδιαφέρει πολύ λιγότερο να παίζει η μουσική μου τον ρόλο του ενισχυτή συναισθημάτων», προσθέτει. Εχοντας ακούσει πολλές φορές τη δουλειά του σε παραστάσεις του Μαρμαρινού, του Παπαβασιλείου, του Βογιατζή, αλλά και νεότερων σκηνοθετών όπως ο Δημήτρης Καραντζάς, καταλαβαίνω καλά τι εννοεί. Η μουσική του Καμαρωτού δεν υπερισχύει ποτέ της παράστασης. Δεν λειτουργεί αυθύπαρκτα. Είναι μέρος της παράστασης. Μέρος της δραματουργίας της, που επηρεάζει άμεσα και καθοριστικά όλη την αισθητική της. «Στο “Οταν ξυπνήσουμε εμείς οι νεκροί” του Ιψεν, που έκανε πρόσφατα ο Καραντζάς στο Θέατρο Τέχνης, ο βασικός ήχος βασιζόταν σε μία ιδέα ότι υπάρχουν 100 σημαιάκια από χαρτί, που κάποια στιγμή τα φυσάνε οι ανεμιστήρες και κάνουν ένα ελαφρύ θρόισμα. Ο ήχος αυτός επέδρασε σε μια σειρά από πράγματα στην παράσταση, στη δραματουργία, στη σκηνογραφία, στις ερμηνείες των ηθοποιών», μου εξηγεί.

Ιούλιος 2016

Για τον Καμαρωτό οι όροι «μουσική» και «ήχος» είναι ένα πράγμα, αποτελούν μία κοινή περιοχή. «Από την κλασική και την τζαζ μέχρι έναν ήχο ή ένα ηχόχρωμα, όλα ανήκουν σε μία ενιαία κατηγορία. Είναι περισσότερο η θέληση του ανθρώπου να χρησιμοποιήσει τους ήχους για κάτι που κάνει έναν αδιάφορο ήχο μουσικά χρήσιμο. Δεν υπάρχει ήχος που να μην είναι ενδιαφέρων, αρκεί να τον δει κανείς στο πλαίσιο που τον κάνει ενδιαφέροντα», μου επισημαίνει και συνεχίζει: «Η μουσική δημιουργείται από την ανάγκη μας γι’ αυτή. Οποιαδήποτε μουσική -και μια συμφωνία του Μάλερ ή του Μπετόβεν- μπορεί να είναι θόρυβος, ανάλογα με τη χρήση που κάνει το κάθε πρόσωπο. Μπορεί ένα τσέλο να παίζει και να μην είναι μουσική. Και μπορεί ένα παιδί να χτυπάει δυο ξυλάκια χωρίς την πρόθεση να παράγει μουσική κι η δική μου ανάγκη να το μεταφράζει αυτό σε μουσική».

χανή και απλώς πατούσα το κουμπί και έβγαζε μία καταπληκτική μουσική κάθε μέρα, τελικά εγώ δεν θα ήμουν ικανοποιημένος», παραδέχεται.

Μου έρχεται στο μυαλό η πολύχρονη εργασία του κατά τη δεκαετία του ’90 πάνω σε αυτό που αποκαλούμε «αυτοματοποιημένη αναγνώριση μουσικών μορφωμάτων», η οποία οδήγησε σε σειρά επιστημονικών ανακοινώσεων στα τέλη της ίδιας δεκαετίας. «Πολύ πριν κάνουν την εμφάνισή τους εργαλεία όπως το Shazam», μου λέει χαμογελώντας. «Εκείνη την εποχή αγωνιζόμασταν χωρίς τα τεχνικά μέσα. Είχαμε την ιδέα να κάνουμε τον προγραμματισμό, αλλά δεν είχαμε μηχανές να κάνουν τόσο μεγάλες επεξεργασίες. Αυτή η αναζήτηση, όμως, για μένα ξεκινάει πολύ νωρίτερα», σχολιάζει και εγώ ρωτάω να μάθω περισσότερα.

Αρχίζει να γράφει μουσική για παραστάσεις συστηματικά από τις αρχές της δεκαετίας του ’90, οπότε και ξεκινάει η σταθερή του συνεργασία με τον Μιχαήλ Μαρμαρινό και την ομάδα «Διπλούς Ερως». Εκτοτε έχει συνεργαστεί με πολλούς σκηνοθέτες. Ο τρόπος δουλειάς του στο θέατρο συνοψίζεται σε έναν αυτοσχεδιασμό που είναι συμβατός με τους μηχανισμούς πρόβας. «Αυτοσχεδιάζω με επίπεδα και όχι με νότες», μου λέει χαρακτηριστικά. «Ο οπτικά μουσικός αυτοσχεδιασμός είναι πολύ εύκολος για να μου αποκαλύψει τα πράγματα που ψάχνω μέσα στην πρόβα. Για να το πω σχηματικά, προτιμώ να γράψω 50 κομμάτια και με αυτά να έρθω στην πρόβα και να αυτοσχεδιάζω, βάζοντάς τα μέσα σε μια σκηνή που δύο ηθοποιοί μιλάνε μέχρι να καταλήξω στο ένα, παρά απλά να βλέπω τη σκηνή και εκείνη την ώρα να παίξω αυτοσχεδιαστικά κάποιες νότες. Μπορεί, ας πούμε, να δοκιμάζω δύο τραγούδια μαζί και κάτι να τραγουδήσει τυχαία ο ηθοποιός στην πρόβα και ξαφνικά να μου αποκαλυφθεί ο ιδανικός συνδυασμός πραγμάτων. Το παίρνω μετά αυτό και το κάνω ένα κομμάτι».

«Η μεταπτυχιακή μου εργασία βασιζόταν στο δίπολο τεχνική νοημοσύνη και σύνθεση. Μία ιδέα, δηλαδή, να υπάρξουν μηχανές που θα συνθέτουν αποτελεσματικά μουσική. Σιγά σιγά απομακρύνθηκα από αυτή την ιδέα, γιατί αντιλήφθηκα ότι η μουσική δεν έχει νόημα χωρίς την περιπέτεια της εξερεύνησης. Αν είχα πράγματι φτιάξει κάποια στιγμή αυτή τη μη-

Η ενασχόλησή του με τη μουσική ανάλυση και σύνθεση μετράει σχεδόν τέσσερις δεκαετίες. Σπούδασε μουσική σύνθεση και μουσικολογία στο Παρίσι, υπήρξε μαθητής του Daniel Charles, του Emile Damais, του Iάννη Ξενάκη, του Horacio Vaggionne και του Marc Battier στη μουσική με υπολογιστές και του Maurice Jarre στη μουσική για τον κινηματογράφο. Στη μακρόχρονη διαδρομή του ο Δημήτρης Καμαρωτός έχει πραγματικά να επιδείξει σημαντικά επιτεύγματα και συνεργασίες τόσο στο κομμάτι της έρευνας, όσο και σε αυτό της μουσικής διεύθυνσης. Ομως είναι το θέατρο αυτό που τελικά αναδεικνύεται ως ο φυσικός χώρος της μουσικής.

Η παρουσία του στην πρόβα είναι καθημερινή. Από αυτή αντλεί το υλικό της μουσικής του σε ουσιαστική συνεργασία με τον εκάστοτε σκηνοθέτη και τους ηθοποιούς. Ετσι συμβαίνει και τώρα με τη «Λυσιστράτη». Είναι η πρώτη φορά που επιχειρεί να γράψει μουσική για έργο του Αριστοφάνη. Οπως είναι η πρώτη φορά που ο Μιχαήλ Μαρμαρινός τολμά να κολυμπήσει στα αριστοφανικά νερά. «Αυτό που με ιντρίγκαρε είναι η ιδέα του Μαρμαρινού πάνω στον Αριστοφάνη, το ότι θέλει να μεταφέρει τον πολιτικό λόγο του συγγραφέα με πολύ θεατρικό και κρίσιμο τρόπο στον σημερινό θεατή χωρίς να τον απασχολεί τι είναι και τι δεν είναι κωμωδία. Ηταν, λοιπόν, ένα πράγμα πολύ ανοιχτό, αλλά και τόσο άδειο, με την έννοια ότι δεν έχεις από πουθενά να πιαστείς. Δεν είχαμε, δηλαδή, κάτι συγκεκριμένο στο μυαλό μας που θα έδινε μία κατεύθυνση στη μουσική. Ηταν όλα άγνωστα. Φυσικά δεν είναι τώρα πια, μετά από τρεις μήνες πρόβες, αλλά αυτό το αρχικά άγνωστο είναι πολύ θελκτικό για μένα. Με κάποιες προϋποθέσεις φυσικά. Οταν, δηλαδή, υπάρχει μία ιδέα πολύ ισχυρή από κάτω», μου εξομολογείται. Τώρα, λίγο πριν από την πρεμιέρα, πόσο πιο σαφή έχουν γίνει τα πράγματα; Τι να περιμένουμε από αυτή την παράσταση; «Εχει μία δραματουργία που αν φτάσει στο κοινό θα μοιάζει συγκλονιστικό αυτό που λέει ο Αριστοφάνης», μου λέει. «Η πρόθεσή μας λοιπόν είναι να μην υπάρχει κάτι που να εμποδίζει αυτή την επικοινωνία, τόσο από σκηνογραφικής άποψης, όσο και σε σχέση με τη μουσική και την υποκριτική. Είναι κάτι που το προσπαθούμε έντονα και ελπίζω να τα καταφέρουμε. Να μην εμποδίσουν, δηλαδή, όλα αυτά την κατ' ευθείαν επαφή ενός συγκλονιστικού επιχειρήματος που θέτει ο Αριστοφάνης -που έχει να κάνει με τη γυναικεία φύση και την τάση του ανθρώπου να συγκρούεται- με τον θεατή που βλέπει την παράσταση. Να μη λειτουργήσει η παράσταση σαν ένα παραμορφωτικό μέσο που θα παρασύρει τον θεατή απλά σε κάτι που το ευχαριστιέται και γελάει». Ολη η μουσική που έχει γράψει για την παράσταση θα πηγάζει μόνο από ένα πιάνο. Ενα πιάνο με ουρά πάνω στη σκηνή. Ενα πιάνο που κατασκευάστηκε ειδικά για τις ανάγκες της παράστασης στο ξυλουργείο του Εθνικού. «Είναι ένα πιάνο, που πρέπει να είναι απολύτως λειτουργικό σαν όργανο, αφού αυτό που έχω ζητήσει από την πιανίστα μου, τη Λενιώ Λιάτσου, είναι παίξιμο κονσέρτου. Από την άλλη, όμως, έχει και κάποιες επιπλέον ιδιότητες, έναν ακουστικό και ηλεκτρονικό σχεδιασμό - έναν συνδυασμό ηχείων, μικροφώνων, ενός οργάνου με sample... Είναι ένα υβριδικό πιάνο», μου εξηγεί.

«Πώς λειτουργεί αυτό το πιάνο μέσα στην παράσταση;» αναρωτιέμαι. «Εχει μία αφαίρεση όλο αυτό. Το πιάνο με την πιανίστα που παίζει σε συνδυασμό με το ρεαλιστικό και φαντασιακό τοπίο της Επιδαύρου χτίζουν, πιστεύω, κάτι μοναδικό. Το αν αυτό το μοναδικό είναι και αναγκαίο για την παράσταση θα το δείξει η πράξη», μου απαντά. Η αναφορά του στην Επίδαυρο με κάνει να τον ρωτήσω αν επηρεάζει τον τρόπο της δουλειάς του και τη μουσική του το γεγονός ότι ξέρει ότι αυτή θα ακουστεί στην Επίδαυρο, σε ένα θέατρο με μία ιδιοφυή αρχιτεκτονική ήχου. «Το ότι το κύριο χαρακτηριστικό της Επιδαύρου είναι ότι έχει ιδιοφυή αρχιτεκτονική ακουστική το αμφισβητώ πραγματικά», μου λέει και ομολογώ ότι ξαφνιάζομαι. «Στη λειτουργία της, φυσικά, αυτό εισπράττουμε, αλλά δεν το εισπράττουμε τόσο εξαιτίας μίας ιδιοφυούς αρχιτεκτονικής. Σε μεγάλο βαθμό αυτή η λειτουργία έχει να κάνει με το περιβάλλον τοπίο, με το πώς φτάνουμε σε αυτό, με το γεγονός ότι κάθεσαι στην Επίδαυρο και έχεις όλο αυτόν τον χώρο μπροστά σου… Αυτό δημιουργεί μία συγκεκριμένη συνθήκη, αφού είμαστε όντα που ακούνε ενεργητικά, όχι σαν μηχανές. Διότι εντελώς μηχανιστικά, αν βάλουμε ένα μικρόφωνο στην Επίδαυρο και σε έναν άλλον χώρο με κοινές προδιαγραφές, μπορεί να μην αναγνωρίσουμε σημαντικές διαφορές», εξηγεί. Τον ακούω με μεγάλο ενδιαφέρον. Ακόμα ένας μύθος καταρρίπτεται. «Η Επίδαυρος κουβαλά ένα σωρό μυθικά χαρακτηριστικά που δεν υπάρχουν στην πραγματικότητα. Το περίφημο κέρμα στο κέντρο είναι σε μεγάλο βαθμό ένα ψέμα. Αυτό που ακούμε όταν πέφτει ένα κέρμα είναι μια σειρά από μικρές επιστροφές του ήχου που μας κάνουν ένα εφέ όταν είμαστε στις πρώτες θέσεις. Ο ηθοποιός ακούει κάτι αντίστοιχο στις πρόβες που είναι άδειο το θέατρο, όταν, όμως, γεμίζει δεν το ακούει πια γιατί οι θεατές έχουν απορροφήσει αυτές τις επιστροφές. Δεν υπάρχει κάποια μαγική μεταφορά του ήχου από τη θυμέλη στην τελευταία θέση του θεατή», σχολιάζει και προσθέτει: «Ο αρχικός σχεδιασμός των αρχαίων θεάτρων ήταν να επιστρέφουν τον ήχο από την πλάτη των ηθοποιών μέσα από την κύρια σκηνογραφική κατασκευή που υψωνόταν στο πίσω μέρος της σκηνής. Αυτή πια δεν υπάρχει στα περισσότερα αρχαία θέατρα. Επομένως όλη η λειτουργία του αρχαίου θεάτρου δεν υπάρχει πια σήμερα. Η Επίδαυρος της κλασικής αρχαιότητας δεν υπάρχει. Ηδη από τους ελληνιστικούς χρόνους είχαμε την προσθήκη του τρίτου διαζώματος, το οποίο αυτομάτως βρίσκεται έξω από τις ηχητικές προδιαγραφές του αρχικού σχεδιασμού του θεάτρου».

Ομολογώ ότι εντυπωσιάζομαι από την ανάλυσή του, με τα τόσο λογικά και κατατοπιστικά επιχειρήματα. Επιστρέφω, όμως, στη μουσική που έχει συνθέσει για την παράσταση, και αναρωτιέμαι αν θα ενυπάρχει σε αυτή κάποια λαϊκότητα, αφού ο Αριστοφάνης θεωρείται ότι υπηρετούσε ένα λαϊκό θέατρο. «Το λαϊκό μπορεί να σημαίνει πολλά πράγματα. Το θεωρώ έναν επικίνδυνο όρο, όχι γιατί δεν το παραδέχομαι, αλλά γιατί χρησιμοποιείται με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους. Για τους περισσότερους ανθρώπους στην Ελλάδα το “λαϊκό” μπορεί να παραπέμπει στην κατανάλωση κάποιου πράγματος. Δεν είναι κακό πράγμα η κατανάλωση, αλλά ένα υλικό που μπορεί να αφορά πολύ κόσμο δεν έρχεται μονάχα από τη μίμηση ενός ρεύματος. Βλέπουμε ότι μουσικές γίνονται προσβάσιμες για μεγάλες μάζες κόσμου χωρίς να είναι το αντίγραφο αυτού που είναι “ποπ”», μου επισημαίνει και προσθέτει: «Εχω συναντήσει πολλές φορές ανθρώπους πραγματικά λαϊκούς με την έννοια ότι κινούνται σε μία αυτονόητη συγκεκριμένη περιοχή συνηθειών και ακουσμάτων, αλλά την ίδια στιγμή είναι απόλυτα ανοιχτοί. Θα ακούσουν κάτι ή θα δουν μια παράσταση και τους ενδιαφέρει με έναν πολύ ειλικρινή και όχι αναλυτικό τρόπο. Υπό αυτή την έννοια θεωρώ ότι μία παράσταση που διαχειρίζεται σωστά τα μουσικά υλικά της μπορεί να μη μοιάζει με άλλες 15, αλλά παρ’ όλα αυτά μπορεί να έχει πρόσβαση σε πολύ κόσμο». Στα 25 χρόνια που ασχολείται συστηματικά με το θέατρο ο Δημήτρης Καμαρωτός έχει γράψει μουσική για περισσότερες από 130 παραστάσεις. Αν υπολογίσει κανείς ότι ποτέ δεν δουλεύει δύο παραστάσεις ταυτόχρονα, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι εργάζεται ασταμάτητα. «Ζω καλά με αυτό το πράγμα, έχω τις ανάγκες μου και για προσωπική ζωή και για διακοπές, αλλά με έναν τρόπο που δεν είναι διάλειμμα από τη δουλειά. Πολλά πράγματα μου τα εκπληρώνει η ίδια η δουλειά και έχω την αγωνία να βρω πράγματα που μου λείπουν με έναν τρόπο κρίσιμο. Θεωρώ ότι πολύ βασικά πράγματα ακόμα δεν τα έχω βρει», ομολογεί. Ισως αυτή η αγωνία να τον ωθεί και στη συνεργασία του με νέους και ικανούς σκηνοθέτες. «Με ενδιαφέρει πολύ η καινούργια ματιά. Νέοι καλλιτέχνες όπως ο Δημήτρης Καραντζάς, ο Αργύρης Πανταζάρας, η Στεφανία Γουλιώτη, είναι άνθρωποι που δεν έχουν απλά να δώσουν πολλά στο θέατρο, αλλά έχουν και μια τάση να διεισδύσουν στα πράγματα, μια θέληση να ψάξουν, να μην εφησυχάσουν σε αυτό που έχουν. Αυτό επειδή εγώ θέλω να το συντηρώ στον εαυτό μου, πάντα το ψάχνω στην πηγή του», καταλήγει.

Ιούλιος 2016

Κείμενο: Χρήστος Τσαπακίδης

Στα στέκια του Κεραμεικού Εδώ και αρκετό καιρό ο Κεραμεικός έχει γίνει ένα σταθερό σημείο αναφοράς στη νυχτερινή -και όχι μόνο- διασκέδαση της Αθήνας. Καφενεία, μπαρ, εστιατόρια, κολεκτίβες, νεοφώτιστα και παλαιότερα μαγαζιά, υποδέχονται τους Αθηναίους κυρίως νεαρότερης ηλικίας, οι οποίοι επιλέγουν την περιοχή για να πιουν τον καφέ ή το κοκτέιλ τους ή να τσιμπήσουν κάτι. Κάναμε μία βόλτα ανάμεσα στα πολλά μαγαζιά που υπάρχουν πια στην περιοχή και σας παρουσιάζουμε έξι από αυτά.

Ιούλιος 2016

500 Μίλια Μακριά Πολιτική του μαγαζιού είναι να σερβίρει μόνο vegan πιάτα -πίτσα, κλαμπ, μπέργκερ-, απόφαση που συνάδει με τη στάση ζωής των ιδιοκτητών. Μεγάλη είναι και η ποικιλία σε ετικέτες μπίρας (περίπου 35-40), ενώ το μαγαζί είναι ιδιαίτερα φιλόξενο για τους geeks, καθώς εκεί μπορείς να παίξεις rpg παιχνίδια σε έναν ειδικά διαμορφωμένο χώρο. Θα το βρεις στην οδό Σαλαμίνος 43.

Ιούλιος 2016

Κλωστήριον Ενα all day καφέ μπαρ που λειτουργεί εδώ και ενάμιση χρόνο και δημιουργήθηκε σε έναν χώρο που παλιά στέγαζε ένα κλωστοϋφαντουργείο - τμήμα του εξοπλισμού του έχει αξιοποιηθεί στη διακόσμηση του καινούργιου μαγαζιού. Φιλοξενεί πολλά events και εκθέσεις καλλιτεχνών, ενώ μπορείς να το επισκεφτείς και με το κατοικίδιό σου, μια και είναι pet friendly. Θα το βρεις στην οδό Μυλλέρου 17.

Ιούλιος 2016

Κεραμείο Ενα μπαρ με δυνατά του σημεία τα δροσιστικά κοκτέιλ του, που εμπνέονται είτε από την καλή μουσική (ορισμένα έχουν ονομασίες όπως Lucille, Johnny Cash και Pink Floyd) είτε από πιο... πονηρές επιρροές (Horny Farmer), και την όμορφη διακόσμηση. Στον χώρο του οργανώνονται πού και πού live με ελεύθερη είσοδο. Θα το βρεις στην οδό Πλαταιών 27.

Ιούλιος 2016

Ελβις Το ξαδερφάκι του Κεραμείου είναι ο βασιλιάς, όχι του rock 'n' roll, αλλά των... σουβλακιών. Νόστιμα καλαμάκια, λουκάνικα και κεμπάπ, συνοδευμένα από ζυμωτό ψωμί ή πίτες και φρέσκιες τηγανιτές πατάτες υπό το άγρυπνο βλέμμα του Ελβις Πρίσλεϊ. Βρίσκεται δίπλα στο Κεραμείο, στην οδό Πλαταιών 29.

Ιούλιος 2016

Κορόβα Ενα σχετικά καινούργιο μαγαζί με industrial διακόσμηση και με όνομα εμπνευσμένο από το «Κουρδιστό πορτοκάλι». Υποδέχεται τον κόσμο από το πρωί για καφέ, ενώ σερβίρει μεζέδες ελληνικής κουζίνας, τσίπουρο και κρασιά από την ορεινή Καρδίτσα, ρακή από την ορεινή Κρήτη και μπίρες από αρκετές μικρές εγχώριες μικροζυθοποιίες. Βρίσκεται στην οδό Κεραμεικού 93-95.

Ιούλιος 2016

James Ενα “laternative bar”, όπως το χαρακτηρίζουν οι άνθρωποί του, όπου ο κάθε πελάτης μπορεί να κάνει αυτό που τον εκφράζει απόλυτα. Εχει ανοίξει εδώ και περίπου οκτώ μήνες και υποδέχεται από το πρωί τους Αθηναίους που θέλουν να απολαύσουν τον καφέ, το φαγητό, το κοκτέιλ και την μπίρα τους και να εκφραστούν ελεύθερα, γράφοντας στους τοίχους ή φέρνοντας τους πίνακές τους. Βρίσκεται στην οδό Λεωνίδου 79.

Ιούλιος 2016

Το καλυμμένο σώμα είναι το υπόδουλο σώμα Κείμενο: Μαρίλυ Αργυροκαστρίτη Διαβάζω για την Qandeel Baloch, τη social media περσόνα του Πακιστάν που τη στραγγάλισε ο αδελφός της επειδή του εθιξε την τιμή. Κάθε μέρα δολοφονούνται γυναίκες στο Πακιστάν, στις υπόλοιπες μουσουλμανικές χώρες κι αλλού, και πλέον οι «δυτικοί» δεν μιλάμε καν γιατί το βλέπουμε σαν ένα παράλληλο σύμπαν σκλαβιάς (λίγο όπως οι αριστεροί δεν μιλάνε για τα μεροκάματα στην Κίνα, πχ.). Σε ένα συνέδριο μου έτυχε μουσουλμάνα ομιλήτρια με όλη την περιβολή της θρησκείας της να μιλά για τη γυναίκα στη Μέση Ανατολή και την υπαινικτική υπέρβαση των ταμπού στον κινηματογράφο των γυναικών, με κώδικες όπως «ζευγάρι χορεύει που δεν είναι επίσημο ζευγάρι, τι σκάνδαλο!». Τι να τη ρωτήσω; Πώς να τη ρωτήσω και να μην τη θίξω, που ένιωθα σαν να ρωτάω άνθρωπο με μπούργκα σε παραλία γυμνιστών ποια η άποψη του για την προβολή του γυμνού σώματος; Τόσο μακρινές μάς αισθανόμουν. Σεβασμός στον μουσουλμανικό φεμινισμό, αλλά έρχεται σε αντίθεση με την υποκειμενικότητα του σώματος· πώς γίνεται να κάνουμε ότι δεν το βλεπουμε; Το καλυμμένο σώμα είναι το υπόδουλο σώμα. Οι γυναίκες που το βλέπουν ως απελευθερωτικό είναι σαν να λένε ότι κόβουν τη γλώσσα τους και δεν χρειάζεται να κάνουν πια δίαιτα! Απελευθερωτικό από τι; Από το βλέμμα του βιαστή; Ο βιαστής είναι το πρόβλημα, όχι το σώμα. Ο αδελφός, ο σύζυγος, ο πατέρας και η έννοια της τιμής -που έχει ως κέντρο τη σκλαβοποίηση του γυναικείου σώματος- είναι το πρόβλημα, όχι το κορίτσι με τα σουφρωμένα κόκκινα χείλη στις φωτογραφίες (και σκεφτείτε για λίγο πόσες φορές το έχετε κατακρίνει και για ποιους λόγους). Μιλήστε λίγο με μαρξιστικούς όρους για το πρόβλημα των μουσουλμανικών χωρών, που θέλω να δω κάτι (και να λύσουμε παρεούλα τον γρίφο της ανάπτυξης, με υπόδουλο τον μισό πληθυσμό).

Τa κείμενa δημοσιεύτηκaν στο dimartblog.com.

Ιούλιος 2016

Ευρωπαίος πολίτης ελληνόφωνος Κείμενο: Αγγέλα Καστρινάκη

Αυτά είπα πριν από λίγο στην αποφοίτηση: Αγαπημένοι μας φοιτητές και φοιτήτριες, Ο καθένας σας, η καθεμία σας θα πάρει σε λίγο στα χέρια το πολυπόθητο πτυχίο, το συμβολικό επιστέγασμα της προσπάθειάς σας. Θα το γιορτάσετε και θα το γιορτάσουμε μαζί σας. Είναι μια στιγμή που θα σκεφτείτε ξανά το μέλλον σας και τη θέση σας στον κόσμο, το ποιοι είστε, την ταυτότητά σας. Γι’ αυτό το θέμα επιθυμώ να σας πω δυο λόγια αποχαιρετώντας σας. Πρόκειται για ένα θέμα που μας απασχολεί όλους, γιατί σχετίζεται με το πώς βλέπουμε την κοινωνία μας και την πατρίδα μας μέσα στον κόσμο, σε αυτή την τρομερή εποχή των ανακατατάξεων, της βίας, των διλημμάτων που αφορούν τον τρόπο ζωής μας. Λένε πως σήμερα το ζήτημα της ταυτότητας τείνει να υποσκελίσει ακόμα και το αίτημα της ευμάρειας. Καθόλου απίθανο· το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στη Βρετανία κάτι τέτοιο μοιάζει να υπονοεί: η περήφανη τάχα μοναξιά της ταυτότητας ενάντια σε ό,τι λογίζεται ως στενό οικονομικό συμφέρον. Ποιοι είμαστε λοιπόν; Εχω έναν φίλο από τα φοιτητικά μου χρόνια που ορίζει ως εξής τον εαυτό του «Είμαι Ευρωπαίος πολίτης ελληνόφωνος». Να υιοθετήσω άραγε κι εγώ αυτό τον ορισμό; Εχω, αλήθεια, κάποιους λόγους: Γιατί μεγάλωσα διαβάζοντας δίπλα στην Πηνελόπη Δέλτα τις «Μεγάλες προσδοκίες» του Ντίκενς και τον «Μικρό πρίγκιπα» του Σεντ-Εξιπερί. Γιατί μεγάλωσα ακούγοντας δίπλα στον Χατζιδάκι και τον Θεοδωράκη τη «Μικρή νυχτερινή μουσική» του Μότσαρτ και τον «Υμνο στη χαρά» του Μπετόβεν. Γιατί είχα έναν Γερμανό συμφοιτητή στο ΑΠΘ, έναν αγαθό γίγαντα που διάβαζε Ομηρο και άκουγε με μανία ρεμπέτικα, και γίναμε στενοί φίλοι. Γιατί πολλοί Ελληνες φίλοι εγκαταστάθηκαν, δούλεψαν και δουλεύουν ακόμα στο Παρίσι, στο Μόναχο, στο Λονδίνο. Γιατί η κόρη μου και τα παιδιά των φίλων μου προσπαθούν να βρουν τον δρόμο τους στην Ευρώπη, σπουδάζοντας ή δουλεύοντας. Γιατί ένας από τους αγαπημένους μου μεταπτυχιακούς φοιτητές βρήκε δουλειά να διδάσκει ελληνικά πρώτα στο Πόζναν της Πολωνίας και έπειτα στη Ρώμη. Θέλω να ανήκω, σκέφτομαι, σε αυτή την οικογένεια, γιατί είδα με τα μάτια μου σε λεωφορείο στο Παρίσι μια αστή κυρία να προσφέρει τη θέση της σε μια κλοσάρ, μια άστεγη, και γιατί άκουσα με τα αφτιά μου τον Γερμα-

νό συνάδελφο στο μάθημά μου το σχετικό με την Κατοχή (το άκουσαν ίσως και άλλοι ανάμεσά σας) να κάνει αυτοκριτική για όσα αποτρόπαια έπραξαν οι πρόγονοί του. Γι’ αυτή την αυτοκριτική θέλω να είμαι Ευρωπαία, όπως και για την ανεκτικότητα, την αποδοχή διαφορετικών επιλογών από τις δικές μου, ως προς το θρήσκευμα πχ. ή ως προς τις σεξουαλικές προτιμήσεις. Αξίζει να είμαι Ευρωπαία γι’ αυτή την ελευθερία του αυτοπροσδιορισμού, που έχει κερδηθεί με κόπο και που πολλοί σήμερα τη χρησιμοποιούν και την απολαμβάνουν, αποβλέποντας ταυτόχρονα να την γκρεμίσουν.

έννοια της προσπάθειας, τώρα που το χρήμα δεν πέφτει από τον ουρανό όπως την εποχή του άκοπου δανεισμού.

Γνωρίζω πως ο πολιτισμός μας, ο κοινός ευρωπαϊκός πολιτισμός, έχει κάνει λάθη. Λάθη καλής προαίρεσης ίσως. Αφησε υπερβολικά να χαλαρώσουν οι θεσμοί, άφησε υπερβολικά μεγάλο περιθώριο σε εκφράσεις του διαφορετικού που αντιβαίνουν στις αξίες του (αυτήν την περίφημη «πολυπολιτισμικότητα» που τόσο συζητιέται στις μέρες μας). Προσωπικά μεγάλωσα με το όραμα της «αντιαυταρχικής εκπαίδευσης» και το είδα λίγο πολύ να γίνεται πράξη στις δεκαετίες που ακολούθησαν. Τώρα παρακολουθώ με πολλή περίσκεψη πού έχει οδηγήσει η κατάλυση κάθε ιεραρχίας. Είναι πολλά όσα πρέπει να ξανασκεφτούμε από την αρχή στον τομέα της οικογένειας και της εκπαίδευσης.

Χαρείτε τη σημερινή μέρα, πανηγυρίστε το πολυπόθητο πτυχίο, και ταυτόχρονα προβληματιστείτε για το μέλλον, που είναι το δικό σας μέλλον και σύντομα το μέλλον των παιδιών σας. Σας αποχαιρετώ με την ευχή να συμβάλετε στην αναθεώρηση που χρειάζεται σήμερα η Ελλάδα, η Ευρώπη και ο κόσμος. Εύχομαι καλή δύναμη, καλό κουράγιο, επιμονή, θέληση, διάθεση για δουλειά, και προπαντός την αίσθηση της ευθύνης που θα παραμερίσει άλλα αισθήματα, όπως την οργή, τον εγωισμό ή την παραίτηση, για να μπορέσουμε να χτίσουμε την ταυτότητά μας και να επαναφέρουμε μια ευημερία στηριγμένη στην ποιότητα.

Ειδικά εμείς στην Ελλάδα οφείλουμε να ξανασκεφτούμε και τη σχέση μας με τους νόμους, με τους κανόνες και με την εργασία, να ξαναστήσουμε στα πόδια της την

Ποιοι είμαστε λοιπόν και τι θέλουμε. Η ευθύνη σας αυξάνει με την αποφοίτησή σας. Είστε η γενιά που βλέπει τον κόσμο να αλλάζει ραγδαία και τις βεβαιότητες να κλονίζονται. Θα επιβιώσει η δημοκρατία, η ελευθερία και ο σεβασμός του άλλου; Θα νικήσουμε τη βία και τη μισαλλοδοξία; Θα επιζήσουν οι αξίες του ευρωπαϊκού πολιτισμού;

* Η Αγγέλα Καστρινάκη είναι καθηγήτρια στον Τομέα Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών του Τμήματος Φιλολογίας στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης.

Δ. Ν. Μαρωνίτης: Η γεωμετρία της ζωής

Πολιτικό μανιφέστο για ιδιωτική χρήση Κείμενο: Δ. Ν. Μαρωνίτης

Το Γενάρη, λοιπόν, του 1968 έλεγα στους φοιτητές μου (βρίσκω πρόχειρα γραμμένες τις σημειώσεις μου) τα ακόλουθα: Το μάθημα τούτο αναγκάζομαι να το κάνω κάτω από απειλητικούς ψιθύρους. Μου λείπει επομένως το κέφι να μιλήσω για τα Κύπρια Επη, εφόσον μάλιστα ενδέχεται αυτά τα λόγια να είναι και τα τελευταία που ακούτε από το στόμα μου.

«Η ποίηση δεν είναι, όπως νομίζουν μερικοί, ανέξοδη: για να περάσει στην ψυχή μας, τρώει το κορμί μας. Σ’ αντάλλαγμα μας φανερώνει τις άδηλες αναλογίες του κόσμου - του σημερινού κόσμου, εννοώ. Μας οδηγεί μέσα από το αγεωμέτρητο χάος, στη γεωμετρία της ζωής, που είναι η αποφασισμένη μοίρα του ανθρώπου.» Δ. Ν. Μαρωνίτης: Διονύσιος Σολωμός, Οι εποχές του Κρητικού, 1975 Πληροφορηθήκαμε τον θάνατο του σπουδαίου φιλολόγου Δημήτρη Μαρωνίτη από τη λιτή, και για αυτό μάλλον σπαρακτική, ανακοίνωση της κόρης του, Εριφύλλης Μαρωνίτη, στο Facebook: «Εφυγε ο μπαμπάς μας Μίμης Μαρωνίτης». Μετά την αιφνίδια λύπη, η πρώτη μας σκέψη ήταν ότι ο Δημήτρης Μαρωνίτης υπήρξε με κάποιον τρόπο μπαμπάς (και ουδέποτε κηδεμόνας) για τη σκέψη, τη γλώσσα, τα γράμματα. Η δεύτερη ότι θέλουμε να ετοιμάσουμε ένα κατά το δυνατόν αντιπροσωπευτικό αφιέρωμα. Βάλαμε τα δυνατά μας - και αφήνουμε εκκρεμότητες. Θα επανέλθουμε, όπως ακριβώς θα επανερχόμαστε στη σκέψη και στις λέξεις του Μαρωνίτη, που έγρα-

φε όταν αισθανόταν πως ανταποκρινόταν σε μια υποχρέωση του εαυτού του να γράψει, δήλωνε δάσκαλος και μαθητής, άνθρωπος αφοσιωμένος στη γραφή, την ανάγνωση και τη μετάφραση. Εκτός από το έργο του καθαυτό, σημαντικό ήταν ότι υπήρξε, κατά τη διατύπωση του πανεπιστημιακού και συγγραφέα Νικόλα Σεβαστάκη, «δημόσιος διανοούμενος», «αριστερός δημοκράτης, της σχολής του μαχόμενου κριτικού νου». Εξέφραζε τη γνώμη του, σταθερά αρθρογραφώντας, δίχως να επιδιώκει να γίνεται αρεστός, κάθε άλλο. Εν κατακλείδι, μια σκέψη που ορισμένως σύντομα θα αναπτυχθεί, εδώ, στο dim/art: Ο τρόπος αντιμετώπισης της γλώσσας (και δη της επιβαρημένης με τόσα και τέτοια στερεότυπα ελληνικής γλώσσας) δεν είναι μόνο υπόδειγμα αντιδογματισμού και δημοκρατικότητας και σεβασμού στη διαφορά· είναι εργαλείο για το πώς να ζήσει κανείς: με τη γνώση όχι βαρίδι που σε κρατά καθηλωμένο, αλλά μέσο που σε βοηθά να υπερβείς τους περιορισμούς των κανόνων μιας δειλής ύπαρξης.

Ωρες πνευματικής ευφορίας Κείμενο: Σπύρος Λυκούδης Πόσο περήφανοι ήμαστε όλοι στα πρώτα μεταδικτατορικά χρόνια, στα χρόνια της τιτάνιας προσπάθειας του ανανεωτικού ρεύματος της Αριστεράς να μπολιάσει την κοινωνία με νέες ιδέες, που βρισκόταν δίπλα μας ο Δ. Μαρωνίτης, αυτός ο σπουδαίος Ελληνας, ο κορυφαίος δάσκαλος. Τι αξέχαστες ώρες πνευματικής ευφορίας για εμάς τους νέους τότε, να τον ακούμε να μιλάει στις συντροφιές μαζί με τον Μανόλη Αναγνωστάκη, τον Τίτο Πατρίκιο, τον Σπύρο Τσακνιά και τόσους άλλους.

Γι’ αυτό και παρεκκλίνω από τον ίσιο δρόμο και, ακολουθώντας τον πιο αντιπαθητικό από τους αρχαίους συγγραφείς, λέω να το ρίξω στις υποθήκες, για να εξορκίσω έτσι τον Μεταξά και τους σύγχρονους επιγόνους του. 1) Κρατείστε ξύπνιο το μυαλό σας στους σκοτεινούς καιρούς. Μ’αυτό κυρίως θα πολεμήσετε τη βαναυσότητα της εξουσίας. 2) Μην απομονωθήτε. Με το λόγο, τη σιωπή και την πράξη σας σταθήτε πλάι σε κάποιον: στη μάνα σας, στον αδελφό σας ή στο φίλο σας, και προπαντός στα νεότερα παιδιά, που περιμένουν από σας να δουν αν θα τους φράξετε ή θα τους ανοίξετε το δρόμο της ελεύθερης αναπνοής. 3) Μη φοβάστε τους ανθρώπους που έχουν ρωμαλέα πάθη: όσους οργίζονται, πίνουν και αγαπούν. Πολεμάτε μόνον τους κάπηλους της ελληνοχριστιανικής ηθικολογίας. Απομονώστε όσους συνεχώς χαμογελούν, που όταν μιλούν δεν σας κοιτούν στα μάτια, κι όταν τους δίνετε το χέρι, δεν ξέρουν ή δεν θέλουν να το σφίξουν. Ανάμεσά τους θα βρήτε τους χαφιέδες. 4) Σηκώστε με σεμνότητα το χρέος που σας ανήκει. Φανείτε εις μικρόν γενναίοι». Από το κατεβατό αυτό δεν θα άλλαζα και σήμερα πολλά πράγματα, θα κατέβαζα μόνο τον τόνο του πιο χαμηλά και θα εξαφάνιζα την αισθηματολογία του, προσθέτοντας έναν ανορθόδοξο ορισμό του φασισμού: φασισμός είναι να σε ρωτούν δημοσίως για την ιδιωτική ζωή σου και να σε ανακρίνουν ιδιωτικώς για τις δημόσιες πράξεις σου. *Το κείμενο αυτό, το τελευταίο μάθημα του Δημήτρη Μαρωνίτη (1929-2016) στους φοιτητές του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, λίγο πριν τον παύσει και τον κυνηγήσει η Χούντα, το ανασυνέθεσε ο ίδιος σε επιφυλλίδα του στο «Βήμα» στις 26 Οκτωβρίου 1974. Μας το θύμισε ο Νίκος Γκιώνης.

Πόσο πιο φτωχοί είμαστε σήμερα.

Τa κείμενa δημοσιεύτηκaν στο dimartblog.com.

Ιούλιος 2016

Δημήτρης Μαρωνίτης «Εντευκτήριο»

Ο Δημήτρης Μαρωνίτης, δευτερότοκο παιδί της Αναστασίας Χατζηκυριάκου, από το Πυργί της Μικρασίας, και του Νικόλαου Μαρωνίτη, από τη Θράκη, γεννήθηκε στις 22 Απριλίου 1929 στη Θεσσαλονίκη, σε μια πάροδο της οδού Σοφοκλέους, μεταξύ Κασσάνδρου και Αθηνάς. Τελείωσε το 17ο Δημοτικό Σχολείο, στην Αγίου Δημητρίου και το 1939 μπήκε, κατόπιν εξετάσεων, στο Πειραματικό Γυμνάσιο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Αποφοίτησε από τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης το 1952 και από το 1953 μέχρι το 1959 απασχολήθηκε ως άμισθος βοηθός του Γιάννη Κακριδή, εργαζόμενος παράλληλα, για τον βιοπορισμό του, στη μέση εκπαίδευση, στο Δελασάλ και στη Γερμανική Σχολή. Κατόπιν, έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Μάιντς της Γερμανίας, με υποτροφία του Ιδρύματος Humboldt von Stiftung, νυμφεύθηκε την Ανθή Τσαπούλη (με την οποία απέκτησαν δύο κόρες, την Εριφύλη και τη Νίκη), ολοκλήρωσε τη διδακτορική του διατριβή με θέμα το ύφος του Ηροδότου, που την υποστήριξε το 1961, και τρία χρόνια αργότερα υποστήριξε τη διατριβή του για υφηγεσία, υπό τον τίτλο «Εισαγωγή στον Ηρόδοτο». Το καλοκαίρι του 1969, δεύτερη χρονιά της χούντας, απολυμένος ήδη από το Πανεπιστήμιο εξαιτίας των τολμηρών του διαλέξεων στο αμφιθέατρο της Φιλοσοφικής, συλλαμβάνεται και κρατείται επί έναν μήνα στην Ασφάλεια της Θεσσαλονίκης. Τον Φεβρουάριο 1971 συλλαμβάνεται για δεύτερη φορά, τώρα από την ΕΣΑ, και κρατείται επί δέκα μήνες στον Κορυδαλλό. Οταν δεν είναι στη φυλακή, καταφέρνει, παρά τις δυσκολίες της εποχής, να γράψει μια συλλογή δοκιμίων («Ανεμόσκαλα»), ένα βιβλίο για τον Ομηρο και προσωπικές σκέψεις ως εισαγωγή σε μια συλλογή ελληνικών και ξενόγλωσσων δοκιμίων περί Ανθρωπισμού.

Το 1977 δημοσιεύει την πρώτη του μεταφραστική δοκιμή στην «Οδύσσεια».

Αμετανόητος, δημοσιεύει στο «Βήμα» (με το οποίο έχει αρχίσει συνεργασία ως επιφυλλιδογράφος, δραστηριότητα που ακμαία συνεχίστηκε μέχρι τον θάνατό του) αιχμηρά άρθρα κατά του δικτατορικού καθεστώτος, με αποτέλεσμα να συλληφθεί για τρίτη φορά, τον Μάρτιο 1973, και να παραμείνει επί έξι μήνες σε κελί του ΕΑΤΕΣΑ, όπου υπόκειται σε βασανιστήρια. Στη διάρκεια αυτού του τελευταίου, εξοντωτικού, εγκλεισμού του γράφει πάνω σε χαρτοπετσέτες το μικρό ημερολόγιο φυλακής «Μαύρη γαλήνη».

Το 1981 του απονέμεται κρατικό βραβείο δοκιμίου για το βιβλίο του «Οροι του λυρισμού στον Οδυσσέα Ελύτη». Αν και κλασικός φιλόλογος, μιλάει στα πανεπιστημιακά του μαθήματα και για νεοελληνική ποίηση και πεζογραφία, γράφει και εκδίδει βιβλία για τον Σολωμό, τον Καβάφη, τον Σεφέρη, τον Ρίτσο, τον Πατρίκιο, τον Σινόπουλο, τον Σαχτούρη, τον Χειμωνά, τη Λαϊνά, τον Δημητριάδη και άλλους. Ορίζεται μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης (ιδιότητα που θα διατηρήσει επί 11 χρόνια) και το 1989 αναλαμβάνει για μικρό διάστημα γενικός διευθυντής του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, θέση από την οποία παραιτείται λόγω των αντιδράσεων που προκαλούν στο συντηρητικό κατεστημένο των ηθοποιών του θεάτρου, αλλά και της πόλης οι τολμηρές πρωτοβουλίες και προθέσεις του.

Με τη μεταπολίτευση, ορίζεται για λίγους μήνες ειδικός σύμβουλος του Υπουργείου Παιδείας, με κύριο αντικείμενο την αποχουντοποίηση, και τον Νοέμβριο του 1974 επανέρχεται ως εντεταλμένος υφηγητής στη Φιλοσοφική Θεσσαλονίκης, όπου τον επόμενο χρόνο εκλέγεται καθηγητής στην Α΄ Εδρα Κλασικής Φιλολογίας.

Το 1990 εκδίδεται από τη «Στιγμή» η πέμπτη ραψωδία της «Οδύσσειας» (με εικονογράφηση του Κώστα Τσόκλη), ενώ τον επόμενο χρόνο αρχίζουν να κυκλοφορούν από τον Καστανιώτη, σε 24 διαδοχικά τεύχη, οι ισάριθμες ραψωδίες της «Οδύσσειας» - η έκδοση θα ολοκληρωθεί το 2001.

Στο μεταξύ, το 1994 αναλαμβάνει πρώτος πρόεδρος και γενικός διευθυντής του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας· η επτάχρονη θητεία του στο Κέντρο θα αποδώσει 37 ερευνητικά και συγγραφικά προγράμματα για την ελληνική γλώσσα και τη διδασκαλία της, καθώς και αξιοπρόσεκτο εκδοτικό έργο. Λίγο αργότερα, στο πλαίσιο του Κέντρου Εκπαιδευτικής Ερευνας, αναλαμβάνει επιστημονικός υπεύθυνος και συντονιστής του προγράμματος Αρχαιογνωσία και Αρχαιογλωσσία στη Μέση Εκπαίδευση, επίσης με σημαντικό εκδοτικό έργο. Το 1996 συνταξιοδοτείται από το Πανεπιστήμιο. Το 1999, για την προσφορά του στα κλασικά γράμματα, εκδίδεται στη Γερμανία ο τιμητικός τόμος «Ευφροσύνη». Το 2003 τιμάται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας με τον Ταξιάρχη του Φοίνικος για την προσφορά του στα ελληνικά γράμματα και στον πολιτισμό. Το 2009, ακαταπόνητος, δημοσιεύει τον πρώτο τόμο της μεταφρασμένης από τον ίδιο «Ιλιάδας» και τρία χρόνια αργότερα τον δεύτερο.

Κείμενο: Νικόλαος Μπάρδης

Ιούλιος 2016

Ελληνικό χρώμα στα κύματα Η Μαίρη και η Σαββίνα Πατρικίου μοιάζουν με δύο φυσιολογικές αδερφές. Ομως δεν είναι. Το ανήσυχο πνεύμα τους και η δημιουργικότητά τους έπρεπε κάπως να διοχετευτούν προς τα έξω και το 2012 ήρθε η ιδέα: να κατασκευάσουν θήκες για σανίδες του σερφ. «Το πρώτο kauskaki που ράφτηκε ποτέ ήταν τα Χριστούγεννα του 2012, όταν ο Αϊ Βασίλης μού πήρε δώρο μια ραπτομηχανή και η αδερφή μου είχε παραγγείλει τότε μόλις το καινούργιο της σανίδι», λέει με χαμόγελο στα μάτια η Σαββίνα. «Και σε μια “ας εγκαινιάσουμε τα παιχνίδια μας” στιγμή, μου λέει: “Θα μου ράψεις μια θήκη;”. Ε, και έκτοτε το κάναμε συνήθεια». «Το όνομα kauskaki ήρθε λίγο αργότερα, τον Απρίλιο του 2013, σε ένα skype brainstorming session, όταν πλέον είχαμε αποφασίσει πιο συνειδητά να λανσάρουμε ένα brand και προφανώς χρειαζόμασταν ένα όνομα», μου εξηγεί η Μαίρη. «kauskaki -πάντα με μικρό κάππα- σημαίνει “καλτσάκι” στην ινδονησιακή γλώσσα. Μας άρεσε που ακούγεται σαν υποκοριστικό». Και έχοντας βρει το όνομα του νέου τους εγχειρήματος, ήρθε η ώρα να αποτυπώσουν την έμπνευσή τους στο χαρτί, για να την κάνουν στη συνέχεια πραγματικότητα. «Εμπνευσή μας μπορεί να αποτελέσει από ένα πολύ ωραίο ύφασμα που είδαμε και μας γέννησε εικόνες -ακόμη κι αν δεν το πήραμε- μέχρι το αγαπημένο μας παιδικό παιχνίδι, η φύση, διάφοροι πολιτισμοί ή οι γυμναστικές επιδείξεις. Σχεδόν τα πάντα δηλαδή! Ενα από τα αγαπημένα μας και ταυτόχρονα από τα πιο απλά μας σχέδια, για παράδειγμα, ειναι το “Toucan warrior”, εμπνευσμένο από το ομώνυμο πουλί και από ένα προποτζίδικο στο Χαλάνδρι που είχε ένα τέτοιο κοντά στην πόρτα και μας σφύριζε προκλητικά όποτε περνούσαμε. Κάποια πράγματα σε στιγματίζουν». «Τα kauskaki(α) είναι χειροποίητες bespoke θήκες για τη σανίδα του σερφ, οι λεγόμενες κάλτσες, και προσφέρουν ελαφριά προστασία από τον ήλιο, την άμμο και τις γρατζουνιές. Πέρα από κάλυμμα προστασίας για την αγαπημένη σανίδα σου, προστατεύουν και τα καθίσματα του αυτοκινήτου σου από την άμμο ή το νερό», προσθέτει η ίδια. «Ακριβώς αυτά που αναφέρθηκαν παραπάνω», μου εξηγεί η Μαίρη, «είναι που μας ώθησαν και δημι-

ουργήσαμε τα μίνιονς, μια δική μας εκδοχή των gift cards. Τα μίνιονς είναι μια μικρογραφία της θήκης σε ένα τυχαίο σχέδιο κι έχουν μέσα όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για να έρθει ο τυχερός δωρολήπτης σε επαφή μαζί μας. Θέλαμε ακόμα και αν λαμβάνει κάποιος το kauskaki ως δώρο, να μην υστερεί σε τίποτα η εμπειρία του, αλλά και πιάνοντάς το στα χέρια του να παίρνει μια γεύση, ένα sneak peak του τι τον περιμένει. Ταυτόχρονα, του μένει το μίνιον ως ένα επιπλέον δώρο, μία θήκη για τα γυαλιά του ή τα μικροπράγματά του. Είχαν τέτοια αναπάντεχη απήχηση που πλέον πωλούνται και ανεξάρτητα! Πέρυσι εγκαινιάσαμε και μία limited συλλογή καλοκαιρινών φουστανιών παραλίας, θέλοντας να απευθυνθούμε και σε όσους δεν κάνουν απαραίτητα σερφ». Ακόμη, όσον αφορά τα υφάσματα που χρησιμοποιούν, η Σαββίνα μού λέει ότι διαλέγουν «πάντα προσεκτικά τα υφάσματα, με βάση την ποιότητα και την αντοχή τους στις κακουχίες. Εχουμε μια συλλογή επιλεγμένων και ιδιαίτερων υφασμάτων, φιλικών προς το περιβάλλον, την οποία ανανεώνουμε διαρκώς, παίρνοντας πάντα από λίγο. Μας αρέσει να αλλάζουμε συχνά τα σχέδιά μας, έτσι ώστε σπάνια να κάνουμε δύο ή τρεις ίδιες θήκες, εκτός αν κάποιος το ζητήσει». Το kauskaki έχει ταξιδέψει στα πέρατα του κόσμου, δίνοντας το ελληνικό στίγμα στις γαλάζιες ακρογιαλιές ολόκληρης της γης. «Σήμερα γίνονται πωλήσεις σε όλο τον κόσμο μέσω του kauskaki.gr και οι πελάτες μας είναι κυρίως από το εξωτερικό. Τα kauskaki(α) έχουν φτάσει σε μέρη όπως η Αυστραλία, η Ινδονησία, οι ΗΠΑ και φυσικά και στην Ευρώπη. Πιστεύουμε πως σε αυτό έχει συμβάλει το γεγονός ότι προσπαθούμε να προσφέρουμε μία ξέγνοιαστη αγοραστική εμπειρία, αποφεύγοντας τα κόστη-έκπληξη κατά το check-out, συνεπώς παρέχουμε δωρεάν τα έξοδα αποστολής ανεξαρτήτως χώρας ή ηπείρου. Ταυτόχρονα, προσπαθούμε να κρατάμε μια προσωπική σχέση με τους πελάτες μας και απαντάμε και στις πιο παράξενες ερωτήσεις. Για παράδειγμα, μια πελάτισσα από το Ισραήλ που είχε λάβει δώρο ένα μίνιον και επικοινώνησε μαζί μας για να σχεδιάσουμε το custom kauskaki της, ήθελε να ξέρει αν η κλωστή στο πράσινο χρώμα σε ένα εμπριμέ ύφασμα στις φωτογραφίες ήταν πράσινο της ελιάς ή σμαραγδί. Το διασκεδάζουμε, βέβαια, όταν καταφέρνουμε να ικανοποιούμε και τους πιο απαιτητικούς πε-

λάτες. Παραδόξως, οι κατά τα άλλα χαλαροί σέρφερ είναι αρκετά ψείρες όταν πρόκειται για τον εξοπλισμό τους!». «Εκτός από τα έτοιμα templates από τα οποία μπορεί να διαλέξει κανείς», μου λέει η Σαββίνα, «υπάρχουν κι αυτά που προτείνουμε εμείς, αλλά επιπλέον δίνουμε τη δυνατότητα σε όποιον θέλει να κάνει μια custom παραγγελία, να συμμετάσχει στη δημιουργική διαδικασία λέγοντάς μας από κάτι απλό, όπως το αγαπημένο του χρώμα, μέχρι “θέλω να είναι εμπνευσμένο από το τσίρκο” ή το τάδε surfspot. Και μαζί συνθέτουμε τη μοναδική του θήκη, μοναδική σε όλον τον γαλαξία! Κι αυτό που κάνει το kauskaki να ξεχωρίζει πέρα από την πολύ καλή ποιότητα, είναι πως οι θήκες δημιουργούνται στα μέτρα της εκάστοτε σανίδας και υπόσχονται να εφαρμόζουν σαν μια τέλεια αγκαλιά». Στην ερώτηση για το πώς είναι η μεταξύ τους συνεργασία, η Σαββίνα έκανε λόγο για μία «συνηθισμένη αδερφική σχέση! Είμαστε πολύ αγαπημένες, αλλά δεν λείπουν οι στιγμές που, ως αδερφές, κοιτιόμαστε και βγαίνουν μικροί κεραυνοί από τα μάτια μας! Πιστεύω πως είμαστε πολύ διαφορετικές και αυτό είναι το ατού μας. Η Μαίρη είναι κυρίως αυτή που κρατάει τα πράγματα σε τάξη και καλά οργανωμένα και εγώ συνήθως εκείνη που χρειάζεται το μάζεμα. Εχουμε μεταξύ μας ένα μότο για το kauskaki: “It’s all about fun”. Βάσει αυτού πορευόμαστε. Νομίζω μέσα από τη συνεργασία μας διαπιστώσαμε πως η μία συμπληρώνει την άλλη μέσα από τη διαφορετικότητά της». Εν κατακλείδι, η Μαίρη μάς αποκάλυψε τα μελλοντικά σχέδια που έχει με την αδερφή της για το kauskaki. «Αυτή την περίοδο έχουμε εστιάσει στην επέκταση του kauskaki(ου), κυρίως με το να έχουμε φυσική παρουσία σε επιλεγμένα surf shops, e-shops και surf schools, αλλά και σε αποκλειστικές συνεργασίες με shapers (κατασκευαστές σανίδων). Ευελπιστούμε να φτάσουμε σε ένα σημείο που θα μπορούμε, έστω η μία από μας, να αφήσει την “κανονική δουλειά” και να επικεντρωθεί στο kauskaki. Εχουμε ιδέες για άλλα προϊόντα, πάντα συμβατά με την υπόσχεση του kauskaki(ου) για μια τέλεια αγκαλιά, αλλά δεν θέλουμε να σταματήσει να έχει πλάκα ποτέ. Και βασικά να πηγαίνουμε για σερφ, που πλέον μπορούμε να λέμε ότι πάμε σε επαγγελματικό ταξίδι...».

21ος Αιώνας

Επιμέλεια: Χρήστος Τσαπακίδης

Κουβαλητής

Το άκουσες;

Κανονικά δεν θα έβαζα αυτό το γκάτζετ στη στήλη του μήνα, μια και πιστεύω ότι το περπάτημα κάνει καλό και δεν πρέπει να το αποφεύγουμε. Μετά σκέφτηκα ότι μπορεί να υπάρχουν άτομα που είτε λόγω μειωμένης κινητικότητας είτε λόγω μεγάλης κούρασης θα το έβρισκαν χρήσιμο, οπότε ορίστε! Το Modobag είναι μία βαλίτσα που εκτός από τα πράγματά σου, μπορεί να μεταφέρει και εσένα τον ίδιο/την ίδια. Διαθέτει ηλεκτρικό κινητήρα 150W

που μπορεί να αναπτύξει ταχύτητα ως 13 χλμ./ ώρα, με αυτονομία στα 10 χλμ. Η μπαταρία του φορτίζει στο 80% μέσα σε μόλις 15 λεπτά, ενώ η διπλή θύρα USB χρησιμοποιείται για να φορτίσει τις φορητές συσκευές σου.

Ο καιρός σήμερα

Ρομπότ-φαρμακοτρίφτης

Ναι στα βαθιά

Μάθε τα πάντα για τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή σου χάρη σε ένα compact, high tech σύστημα. To νέο προϊόν της BloomSky αποτελείται ουσιαστικά από δύο γκάτζετ. Το Sky2 είναι ένας μετεωρολογικός σταθμός με κάμερα που μετρά τη θερμοκρασία, την υγρασία, τη βαρομετρική πίεση και το επίπεδο όμβρων (πάντα ήθελα να γράψω το ψαρωτικό συνώνυμο της βροχής που χρησιμοποιούν οι μετεωρολόγοι). Το Storm είναι μία ασύρματη add-on συσκευή που συνδέεται με το Sky2 και μετρά το σύνολο της βροχόπτωσης, την ταχύτητα και την κατεύθυνση του ανέμου, καθώς και τα επίπεδα ακτινοβολίας UV. Το σύστημα συνοδεύεται και από ένα σχετικό app, το οποίο μπορεί να αποστείλει τις πληροφορίες σε χρήστες άλλων περιοχών, αλλά και να λάβει από αυτούς πρόσθετα δεδομένα.

Αν και συνηθίζουμε να ευχόμαστε «υγεία πάνω απ’ όλα», εμείς οι ίδιοι τείνουμε να μην ασχολούμαστε με τη δική μας. Για αυτόν τον λόγο, ένας βοηθός σε θέματα υγείας θα μας ήταν αρκετά χρήσιμος. Αυτό είχε κατά νου η startup που δημιούργησε το Pillo. Πρόκειται για ένα ρομπότ το οποίο εκτελεί μία σειρά από λειτουργίες για να εξασφαλίσει την καλύτερη δυνατή υγεία και ευημερία για εσένα και τους δικούς σου. Κατ’ αρχάς, μπορεί να διαχειριστεί τη φαρμακευτική σου αγωγή για να έχεις το κεφάλι σου ήσυχο. Αποθηκεύει τα φάρμακα ή τις βιταμίνες σου και σου τα διαθέτει τις ώρες που προβλέπεται να τα λάβεις. Επιπρόσθετα, μπορεί να αντιληφθεί πότε αρχίζουν να εξαντλούνται τα αποθέματά σου και να παραγγείλει εγκαίρως νέες ποσότητες. Για να μη γίνει, μάλιστα, κανένα τραγικό λάθος, το Pillo διαθέτει τεχνολογία αναγνώρισης φωνής και προσώπου και αναγνωρίζει τον χρήστη που έχει μπροστά του για να του χορηγήσει τα σωστά χάπια.

Είσαι από αυτούς που όταν ήταν παιδιά δεν έβγαζαν τη μάσκα κάθε φορά που βουτούσαν στη θάλασσα, προσπαθώντας να δουν τα ψαράκια και τα βότσαλα του βυθού; Αν συνεχίζεις να έχεις αυτό το μικρόβιο και ασχολείσαι με τις καταδύσεις, σίγουρα χρειάζεσαι μία κάμερα που θα απαθανατίζει στις πιο ξεχωριστές στιγμές σου κάτω από το νερό. Μία λύση είναι μία action cam, όπως η GoPro. Ωστόσο τέτοιου είδους κάμερες έχουν ορισμένους περιορισμούς, όπως το μέγιστο βάθος, αλλά και τα χρώματα των φωτογραφιών που βγάζουν σε διαφορετικά βάθη. Μία startup εντόπισε την έλλειψη και αποφάσισε να δημιουργήσει μία κάμερα ειδικά για καταδύσεις. Και εγένετο Octospot. Χάρη στις μικρές της διαστάσεις, η κάμερα μπορεί να εφαρμόσει στη μάσκα σου. Εχει μέγιστη ανάλυση βίντεο 4K/30fps, ενώ μπορεί να τραβήξει και φωτογραφίες 12 MP. Το σώμα της αποτελείται από στιβαρό αλουμίνιο και polycarbonate και είναι 100% αδιάβροχο έως τα 200 μέτρα βάθος, επομένως δεν απαιτείται ειδική θήκη. Ακόμη, η μπαταρία της σου εξασφαλίζει αυτονομία δύο ωρών.

http://kck.st/2apKk7Q

http://bit.ly/290u1JX

http://kck.st/2aDF9xv

http://bit.ly/2axDMQF

Ασύρματα ακουστικά εξαιρετικού ντιζάιν που προσφέρουν υψηλή ποιότητα ήχου, ανώτερη άνεση και πωλούνται έναντι 79 δολαρίων (72 ευρώ). Γίνεται; Γίνεται! Το όνομά τους είναι Fireflies και θα τα βρεις στο Kickstarter για λίγες ακόμα ημέρες. Οι δημιουργοί ευελπιστούν, μάλιστα, να αρχίσουν πολύ σύντομα και τις αποστολές, καθώς υπολογίζουν ότι κάτι τέτοιο θα γίνει μέσα στον ερχόμενο Σεπτέμβριο. http://kck.st/29tY51k

Γρατζουνίσματα παντού Καλοκαίρι είναι, να μην πάρεις την κιθάρα σου στην παραλία να ρίξεις καμία κοπέλα; Δεν χωράει στις αποσκευές; Δικαιολογίες! Η νέα κιθάρα Klos αποτελείται από ανθρακονήματα και ξύλο για μεγαλύτερη ανθεκτικότητα και μικρότερο βάρος, προκειμένου να σε συνοδεύσει οπουδήποτε. Η κιθάρα επίσης αποσυναρμολογείται και συναρμολογείται σε ελάχιστα δευτερόλεπτα, για να σου εξοικονομήσει όσο χώρο χρειάζεσαι.

Ιούλιος 2016

Πάει όπου πας Σας έχω ένα αξίωμα: drone συν crowdfunding ίσον πολλά λεφτά. Το επόμενο κεφάλαιο στην εκ νέου επιβεβαίωσή του είναι το Up&Go. Πρόκειται για ένα drone που απογειώνεται από το χέρι σου και προσγειώνεται από μόνο του σε αυτό, ενώ μπορεί να σε ακολουθήσει όπου πας, σαν να έχεις μαζί σου ένα εκπαιδευμένο πουλί. Ακόμη διαθέτει πέντε προεπιλογές επαγγελματικών λήψεων, ούτως ώστε οι φωτογραφίες που τραβάει να είναι σαν να προέρχονται από έναν εξειδικευμένο φωτογράφο. Οσο για τα τεχνικά χαρακτηριστικά του, έχει μέγιστη εμβέλεια τα 488 μέτρα, μπορεί να φτάσει έως 122 μέτρα ανώτατο υψόμετρο, διαθέτει αυτονομία 20 λεπτών, ενώ η ανώτατη ταχύτητά του ανέρχεται σε 15 μέτρα ανά δευτερόλεπτο. http://bit.ly/2angrlx

http://kck.st/29TRQXV

Google Glass για ποδηλάτες

Φυσάει πολύ

Παιχνίδια ΙΚΕΑ

Είσαι ποδηλάτης που λατρεύει την τεχνολογία; Υπομονή τότε, γιατί έρχεται ένα ζευγάρι γυαλιών, το οποίο αξιοποιεί την επαυξημένη πραγματικότητα για να σου προσφέρει χρήσιμες πληροφορίες ενώ κάνεις πετάλι στον δρόμο. Τα Solos είναι με λίγα λόγια τα Google Glass των ποδηλατών. Συνδέονται με το smartphone σου μέσω Bluetooth, συλλέγουν όλα τα σχετικά στοιχεία και στα δείχνουν πάνω στα γυαλιά. Ετσι, σε πραγματικό χρόνο μπορείς να βλέπεις πληροφορίες για την ταχύτητά σου, τον ρυθμό με τον οποίο κινείσαι, τους παλμούς της καρδιάς σου, τις θερμίδες που καις, την απόσταση που διανύεις και την κλίση του εδάφους. Τα γυαλιά μπορούν επίσης να σου δείχνουν τις καλύτερες επιδόσεις σου, ενώ σου εξασφαλίζουν ακόμα πρόσβαση σε χάρτες GPS, καθώς και τη δυνατότητα να πραγματοποιείς κλήσεις ενώ ποδηλατείς, καθώς διαθέτουν ενσωματωμένα στον σκελετό διπλά μικρόφωνα και ηχεία. Η αυτονομία της μπαταρίας κρατά έξι ώρες, ενώ οι δημιουργοί στοχεύουν στο μέλλον να δημιουργήσουν και φακούς με τους βαθμούς μυωπίας των ποδηλατών.

Στρώμα θαλάσσης. Βάρκα. Σωσίβιο-κροκόδειλος. Μπρατσάκια. Πολλά από τα αξεσουάρ της θάλασσας χρειάζονται φούσκωμα. Και δεν είναι λίγες οι φορές που δεν έχει κανένας στην παρέα τρόμπα και αναγκάζεστε να φυσάτε μέχρι να δείτε αστεράκια. Το Max Pump φιλοδοξεί να μειώσει τις έγνοιες σου κατά μία όταν σκοπεύεις να κάνεις μία εξόρμηση στην παραλία. Πρόκειται για μία ηλεκτρική τρόμπα με μίνι μέγεθος και βάρος που δεν ξεπερνά τα 150 γραμμάρια. Για να το χρησιμοποιήσεις, απλά εφαρμόζεις το ρύγχος του στο αντικείμενο που θέλεις να φουσκώσεις. Πατάς το κουμπί και αυτό ήταν! Με μία πλήρη φόρτιση διάρκειας δύο ωρών, μπορείς να χρησιμοποιήσεις το Max Pump έως 20 φορές. Η μπαταρία του φορτίζεται μέσω καλωδίου USB. Εκτός από τη λειτουργία φουσκώματος, η συσκευή μπορεί να ξεφουσκώσει τα αντικείμενα που θέλεις ενώ εσύ απολαμβάνεις μία τελευταία βουτιά.

Αυτά τα κουρδιστά παιχνίδια έχουν έναν αέρα παλιάς εποχής που πολύ μου άρεσε - και πιθανώς να αρέσει και σε εσένα. Τα Ugears είναι μία σειρά παιχνιδιών που αποτελείται αποκλειστικά από ξύλο. Είναι συναρμολογούμενα, όμως δεν χρειάζεται να χρησιμοποιήσεις ούτε κόλλα ούτε άλλα χημικά προϊόντα. Συνοδεύονται από ένα έγχρωμο εγχειρίδιο με λεπτομερείς οδηγίες για το πώς θα τα συναρμολογήσεις - κάτι σαν το IKEA των παιχνιδιών. Η σειρά περιλαμβάνει μοντέλα όπως φορτηγό, το οποίο ανάλογα με το κιτ που θα αγοράσεις μετατρέπεται σε βυτίο, πυροσβεστικό όχημα ή φορτηγό με τρέιλερ, αλλά και ένα μηχανικό λουλούδι, το οποίο κλείνει και ανοίγει αποκαλύπτοντας μία μπαλαρίνα ή ένα δέντρο (ανάλογα με το τι θα επιλέξεις εσύ). Φυσικά, υπάρχει και ένα τρενάκι που κινείται πάνω σε ράγες.

http://bit.ly/2aDHb0A http://kck.st/29T7sdY

http://bit.ly/2am8rV5

To Ψυρρή

Κείμενο / Φωτογραφίες: Νικήτας Καραγιάννης

ξανασυστήνεται Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η πολύβουη γειτονιά του Ψυρρή είναι η πρώτη μέσα στην καρδιά της πρωτεύουσας που πριν από 20 και βάλε χρόνια κατάφερε να αναβαθμιστεί, και μάλιστα εντυπωσιακά, παρουσιάζοντας στους Αθηναίους τις δυνατότητες του Κέντρου που είχαν μάθει να αποφεύγουν. Σταδιακά μπήκε νέο αίμα, πρωτοποριακές ιδέες και διάθεση για δημιουργία σε μια ολόκληρη περιοχή χαρακτηρισμένη από παλιές επιχειρήσεις που είχαν αρχίσει να παρακμάζουν, σε δρόμους στους οποίους τα φώτα λιγόστευαν. Το αποτέλεσμα ήταν καταλυτικό: το Ψυρρή άνθισε, γέμισε με νεολαία που μαζί της παρέσυρε και μεγαλύτερες γενιές, καταστήματα, γεύσεις, κέφι και μουσική. Ακολούθησε μια περίοδος για την οποία πολλοί είπαν ότι «χάθηκε η μπάλα», εννοώντας πως μέσα στον πυρετό της ανανέωσης έγιναν μεγάλες εκπτώσεις στο καλό γούστο προς όφελος της εμπορικότητας. Λίγο αργότερα, ένα ανάλογο πείραμα στο Γκάζι είχε χειρότερα αποτελέσματα. Oμως, η φιλοσοφία του «να ξετρυπώσουμε την αίγλη της παλιάς Αθήνας» είχε ριζώσει για τα καλά, ειδικά ανάμεσα στους νέους που έχουν τη δύναμη και τις ιδέες για να δοκιμάσουν κάτι καινούργιο. Το φαινόμενο εξαπλώθηκε και σε άλλες αθηναϊκές γειτονιές, όπως για παράδειγμα στα Πετράλωνα ή στον Κεραμεικό, με μεγαλύτερη προσοχή. Σήμερα, η γειτονιά του Ψυρρή μάς θυμίζει πως όχι μόνο είναι εδώ, ζωντανή και πάλλουσα ζωή, αλλά ότι διεκδικεί ξανά την πρωτιά στις προτιμήσεις του κόσμου, με πολύ προσεγμένα μαγαζιά, με φιλτραρισμένες διαθέσεις, με πιο καθαρή άποψη επάνω στο τι είναι τελικά μοντέρνο και άξιο προσοχής στην εποχή μας. Το Ψυρρή, λοιπόν, ξανασυστήνεται επικεντρωμένο στο μέλλον και με ένα λαμπερό «οπλοστάσιο» προτάσεων. Από την εποχή που σίγησαν, κυριολεκτικά και μεταφορικά, οι θορυβώδεις επιχειρήσεις, οι απαντήσεις εδώ δίνονται μέσα από τη σοφία του εκλεπτυσμένου ή -ως είθισται να λέμε- «ψαγμένου», που επιμένει να εκπέμπει το σήμα του προς πάσα κατεύθυνση. Και το σήμα αυτό ακούγεται, δυνατό και καθαρό, αν κρίνω για παράδειγμα, από τη νεότερη -μόλις ολίγων ημερών- επιχείρηση της περιοχής, στην οδό Ναυάρχου Αποστόλη 10, με την ιντριγκαδόρικη και πλημμυρισμένη από νοσταλγική διάθεση επωνυμία Σπίτι Μας. Πρόκειται, ουσιαστικά, για μια επέκταση της ήδη πολύ επιτυχημένης ιδέας του Live in Athens, των ενοικιαζομένων διαμερισμάτων που μερικά από αυτά λειτουργούν στους ορόφους ακριβώς πάνω από το Σπίτι Μας. Η ομάδα των νέων παιδιών που ξεκίνησε το εγχείρημα πριν από λίγα χρόνια είχε, όπως μου εξηγούν, στα χέρια τους τον χώρο του ισογείου, τον οποίο μετά από ώριμο προγραμματισμό και σκέψη αποφάσισαν να ανοίξουν ως αυτόνομο στέκι.

Ιούλιος 2016

Επιστράτευσαν τρεις δημιουργικές φίλες τους, τη Χρυσηίδα, την Αθηνά και την Οινόη για να το «τρέξουν», με την καθεμία να βάζει το ταλέντο της στη μαγειρική, τα ποτά και τη φιλοξενία. «Το κόνσεπτ που είχαμε κατά νου ήταν απλό: να φτιάξουμε έναν μικρό χώρο που να μοιάζει με το σπίτι μας, σε όλα και όχι μόνο στη διακόσμηση», λέει ο Βαρνάβας, μέλος της ομάδας. Ενα παλιό κρεβάτι με μια «καλημέρα» στον τοίχο, έπιπλα και σερβίτσια από σπίτια συγγενών, καθώς και εξωτερικά λιτά τραπεζοκαθίσματα κατασκευασμένα από τους ίδιους υπογραμμίζουν τη συνταγή της επιτυχίας. Μιλώντας, δε, για συνταγές, τα κορίτσια φτιάχνουν, μεταξύ άλλων, πίτα με αβοκάντο, σπιτικό μπέργκερ, πιτσάκια με πέστο, πρωινό και γκρανόλα με γιαούρτι και μέλι που συνοδεύουν μια έξυπνη λίστα από ελληνικές μπίρες και το «αστέρι» του μενού, το ρακίτο, ένα fusion του κλασικού μοχίτο, αλλά με μια από τις καλύτερες ρακές της αγοράς. Αυτές και άλλες φρέσκες νοστιμιές σερβίρονται από τις 9 το πρωί έως τις 11 το βράδυ, οπότε και κλείνει το μαγαζί, μη θέλοντας να ακολουθήσει το ωράριο των υπολοίπων. Το διαφορετικό και το εξειδικευμένο γεννούν επιτυχία και αυτό το συναντάμε λίγους δρόμους πιο πάνω, στην οδό Πρωτογένους που φιλοξενεί μερικά από τα καλύτερα μαγαζιά του Ψυρρή, αρχής γενομένης από το Δια Χειρός, που άνοιξαν οι αδελφές Χρυσούλα και Δήμητρα Ζέρβα, επιλέγοντας την περιοχή για να πουλήσουν τα χειροποίητα ρούχα και αξεσουάρ που φτιάχνουν μόνες τους. «Χαιρόμαστε επειδή η γειτονιά μας έχει ολοένα και περισσότερο κόσμο», μου λέει η Δήμητρα «και αυτό από νωρίς και όχι μόνο το βράδυ για τα μεζεδοπωλεία και τα μπαράκια». Στον ίδιο δρόμο βρήκα και

το Color, ένα κατάστημα με νεανικά είδη και μια από τις καλύτερες βιτρίνες της πόλης. Μερικά μέτρα πιο πάνω, το κλασικό πλέον Τρανζίστορ εξακολουθεί να φτιάχνει την πιστή πελατεία του με μουσικές και καλά ποτά. Το λιτό και βιομηχανικό Barret, σχεδόν απέναντι, κινείται σε πιο ροκ διάθεση και είναι ήδη στέκι αγαπημένο για τους λάτρεις του είδους. Στη διπλανή οδό Παλλάδος, το Joy's Birth The Barbershop αποτελεί ένα άριστο δείγμα για τα προσεγμένα μπαρμπέρικα της περιοχής, καταστήματα που θα ανθούσαν άνετα και σε άλλες ευρωπαϊκές μεγαλουπόλεις, αλλά και το Freddy Make Up Stage ή το The Real Intellectuals, με διάφορα αντικείμενα επιλεγμένα προσεχτικά. Στην οδό Καραϊσκάκη, το υπέροχο παλιό κτίριο του Impact Hub Athens δίνει την ευκαιρία σε όλους να δουλέψουν στον χώρο του και να κάνουν τις σωστές γνωριμίες για το αντικείμενό τους. Στην πλατεία Ηρώων, το Σερμπετόσπιτο της Nancy είναι ένα spin-off από τα γνωστά Σερμπέτια του Ψυρρή στην οδό Αισχύλου. Μιλώντας για τα κλασικά στέκια, αναγκαία αναφορά αποτελούν τα σουβλάκια του Νικήτα στην οδό Αγίων Αναργύρων, έναν δρόμο στον οποίο βρίσκουμε πολλά όμορφα καταστήματα όπως και το Dr Christides Medical Aromatherapy, με οργανικά είδη προσωπικής φροντίδας. Αυτά είναι λίγα μόνο από όσα ωραία συναντήσαμε σε ένα Ψυρρή που φεγγοβολεί φρεσκάδα και ποιότητα. Με τη δύση του ήλιου τα ποτήρια στα μεζεδοπωλεία γεμίζουν, τα πιάτα ευδιάζουν, τα χαμόγελα αστράφτουν σ' αυτή την ιστορική γειτονιά του Κέντρου που ξαναζεί μια δεύτερη άνοιξη.

Ιούλιος 2016

Κείμενο: Νατάσα Μαστοράκου

Ιούλιος 2016

Υπό τον ουρανό του Παρισιού Η Κυβέλη Καστοριάδη μεγάλωσε μέσα στη μουσική. Φυσικά, είχε και φιλοσοφικά ερεθίσματα, αλλά αυτά έμαθε να τα εκτιμάει πολύ αργότερα. Ο πατέρας της, ένας από τους μεγαλύτερους διανοούμενους του 20ού αιώνα, αγαπούσε πολύ τη μουσική και ήταν αδύνατον να ζει χωρίς αυτή. Από μικρός ήθελε να γίνει συνθέτης και διευθυντής ορχήστρας, ενώ ήξερε να γράφει παρτιτούρες. Η μητέρα της, Ζωή Χριστοφίδου, είχε πολύ καλή φωνή και στο σπίτι τους στο Παρίσι αρκετά συχνά φιλοξενούνταν πολύ σημαντικές προσωπικότητες της μουσικής, όπως η οικογενειακή τους φίλη Ντόρα Μπακοπούλου. Ολα αυτά επηρέασαν σε μεγάλο βαθμό τη μικρή Κυβέλη, που από τα 15 της χρόνια ξεκίνησε μαθήματα μουσικής. Σήμερα το μικρό κορίτσι εξελίχθηκε σε μια ταλαντούχα μουσικό που ζει στο Παρίσι, αλλά βρίσκεται πολύ συχνά στην Ελλάδα για συναυλίες. Ο μπαμπάς της δεν ήταν καθόλου αρνητικός στο ενδεχόμενο να γίνει τραγουδίστρια, ωστόσο επέμενε να πάρει πρώτα το πτυχίο της στην Φιλολογία. Σε μικρή ηλικία μπορεί η Κυβέλη να μην καταλάβαινε πόσο τυχερή ήταν που μεγάλωνε σε ένα περιβάλλον γεμάτο ανθρώπους του πολιτισμού, αλλά με τον καιρό το εκτίμησε ιδιαίτερα. «Οταν είσαι μικρός δεν πολυκαταλαβαίνεις τι το περίεργο ή το εξαιρετικό έχει αυτή η καθημερινότητα», αναφέρει η ίδια και συνεχίζει: «Είναι απλώς έτσι τα πράγματα. Μεγαλώνοντας και γνωρίζοντας άλλους ανθρώπους, το αντιλαμβάνεσαι. Η μουσική μού άρεσε από μικρή και ήταν παρούσα στην καθημερινότητά μας, πρώτον επειδή τραγουδούσε πολύ ωραία η μάνα μου και δεύτερον γιατί ο πατέρας μου δεν μπορούσε να εργάζεται χωρίς αυτή». Οταν, όμως, μιλάμε για φιλοσοφία, τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά. Η μικρή Κυβέλη δεν εντυπωσιαζόταν ιδιαίτερα από τους κλασικούς συγγραφείς ούτε καταλάβαινε ακριβώς το «Κεφάλαιο» και την «Προτεσταντική ηθική», αλλά οι συζητήσεις για τα βασικά φιλοσοφικά ερωτήματα έχουν γραφτεί στο DNA της. «Να ακούς συζητήσεις σε δείπνα από μικρή περί Καντ και Μαρξ είναι βαρετό και προφανώς θα προτιμούσες να παίζεις με το ξύλινο τρενάκι σου στο δωμάτιό σου. Αλλά όταν μεγαλώνεις, καταλαβαίνεις ότι όλο αυτό το πλαίσιο έχει διαμορφώσει τον τρόπο σκέψης σου και αυτό είναι πολύτιμο». Από τις σπουδές της στην αρχαία λογοτεχνία, η ίδια κρατάει τη βαθιά αγάπη της για τους πολιτισμούς των Αρχαίων Ελλήνων και των Ρωμαίων και ιδίως για τη μυ-

θολογία. «Οταν με κουράζει ή με τρομάζει η σημερινή ζωή μας, ξαναδιαβάζω τον Ομηρο ή την αρχαία τραγωδία», τονίζει, ενώ από τις σπουδές της στο λυρικό τραγούδι -έκανε μαθήματα στο Ωδείο Ραχμάνινοφ- τον τρόπο αναπνοής και αυτή τη συνεχή προσοχή στο να ακουστεί το κείμενο. Πριν από λίγους μήνες η Κυβέλη κυκλοφόρησε τον πρώτο της δίσκο με τίτλο “Sous le ciel de Paris”, ο οποίος περιέχει γαλλικά τραγούδια με τα οποία έχει μεγαλώσει. Πριν από το 2015, όμως, είχε κάνει ήδη σημαντικά βήματα στο χώρο της μουσικής. Της ζήτησα να μου ξεχωρίσει μερικούς από τους κυριότερους σταθμούς της: «Στα επτά μου, όταν άκουσα την Καντάτα του Μπαχ που με έκανε να θέλω να γίνω τραγουδίστρια - την άκουσα στο δημοτικό σχολείο... εδώ βλέπουμε τη σημασία της παιδείας και τον σημαντικότατο ρόλο που μπορεί να ασκήσει ο δάσκαλος στην πορεία ενός παιδιού. Το 2009, που έκανα την πρώτη μου συναυλία σόλο με τον πιανίστα Κωστή Παπαδόπουλο. Μελετούσα τραγούδι ήδη επί 10 χρόνια, και τραγουδούσα σε οπερέτες και σε χορωδίες, αλλά δεν είχα κάνει ποτέ συναυλία μόνη μου. Αυτό έγινε, λοιπόν, με ένα ρεπερτόριο που το λατρεύω, με τα τραγούδια του Κουρτ Βάιλ. Ηταν πολλή έντονη εμπειρία και μου έδωσε θάρρος για την συνέχεια. »Το 2011, που με κάλεσε η Ντόρα Μπακοπούλου να τραγουδήσω παρέα της και με τον Ηρακλή Βαβάτσικα γαλλικά τραγούδια της Χρυσής Εποχής. Αυτό το ρεπερτόριο θα γίνει αργότερα το “Sous le ciel de Paris”, ο πρώτος μου δίσκος που βγήκε στα τέλη του 2015 στη Μικρή Αρκτο, χάρη στον μαέστρο Διονύσιο Δερβιτσιώτη-Μπουρνιά, ο οποίος επέμενε να το ηχογραφήσουμε. Το 2013, που τραγούδησα μπροστά στην Ακρόπολη έργα του σύγχρονου Γάλλου συνθέτη Τιερί Πεκού με συμφωνική ορχήστρα (διεύθυνση: Διονύσιος Μπουρνιάς). Ηταν πολύ συγκινητικό για μένα να τραγουδάω με την Ακρόπολη στο βάθος... Το 2014 που έπαιξα στην παράσταση “Ματαρόα, η διάτρητη μνήμη”, που παίχτηκε στο Θέατρο του Ηλιου [στο Παρίσι]. Αν και δεν ήταν εύκολες οι συνθήκες για διαφόρους λόγους, έμαθα πολλά και για το θέατρο και για την Ελλάδα. Η συνάντηση με τον εξαιρετικό Ελληνα κιθαρίστα Ορέστη Καλαμπαλίκη, με τον οποίο φτιάξαμε ένα ντουέτο. Θα είμαστε στις 2 Αυγούστου στο Φεστιβάλ Τήνου! Και βεβαίως, το 2015 όταν βγήκε ο δίσκος. Ηταν τρομερή εμπειρία να κρατάς στα χέρια σου το πρώτο σου CD και ευχαριστώ όλη την ομάδα της Μικρής Αρκτου».

Αν τη ρωτήσεις αν νιώθει περισσότερο Ελληνίδα ή Γαλλίδα, νιώθει μάλλον αμήχανα να απαντήσει. «Αυτή η ερώτηση μου θυμίζει λίγο όταν με ρωτούσαν μικρή αν προτιμώ τον πατέρα μου ή τη μητέρα μου», απαντάει γελώντας και εξηγεί: «Αλήθεια είναι ότι δεν μπορώ (και δεν θέλω) να διαλέξω. Υπάρχουν πράγματα στην Ελλάδα που δεν τα βρίσκω στη Γαλλία -πέρα από τα προφανή (ήλιο, θάλασσα κτλ.), εννοώ σε ένα πιο βαθύ επίπεδο της αντίληψης της ζωής και των ανθρώπινων σχέσεων- και το αντίθετο. Ενώ δεν είναι πάντα εύκολο να έχεις δύο χώρες, διότι πάντα έχεις την αίσθηση ότι κάτι σου ξεφεύγει και από τις δυο, εντέλει χαίρομαι που αισθάνομαι και Γαλλίδα και Ελληνίδα». Η ίδια ανήκει σε μια γενιά Ελλήνων μουσικών που ζουν και δραστηριοποιούνται στο εξωτερικό χωρίς να μπορούν να αφήσουν έξω από τις δημιουργίες τους το ελληνικό στοιχείο. Ταλαντούχοι συνθέτες και ερμηνευτές που έρχονται συχνά στην Ελλάδα για εμφανίσεις, αλλά προτιμούν κυρίως τη Γαλλία για να εκφράζουν μέσα από τη μουσική τα συναισθήματά τους. «Υπάρχει έντονη ελληνική μουσική παρουσία. Ο Ορέστης Καλαμπαλίκης που ανέφερα πιο πάνω, ο Γιάννης Τζιάλλας, ο Γιάννης Πλαστήρας, η Ουρανία Λαμπροπούλου, οι Ρεμπετρόικα, χωρίς να ξεχνάμε την Αγγελική Ιονάτου και την Κατερίνα Φωτεινάκη. Τελευταία στο Παρίσι έχουν αναπτυχθεί διάφορα στέκια όπου μπορεί κανείς να ακούσει ρεμπέτικα σχεδόν κάθε βράδυ της βδομάδας. Και υπάρχουν διάφορα εξαιρετικά συγκρότηματα είτε στο Στρασβούργο είτε στη Μασσαλία», αναφέρει η Κυβέλη και επιβεβαιώνει την αίσθησή μου. Μιλώντας μαζί της, προσπάθησα όσο το δυνατόν περισσότερο να αφήσω έξω από τη συζήτηση τον πατέρα της, αν και είναι τρομερά δύσκολο όταν έχεις μπροστά σου την κόρη του Κορνήλιου Καστοριάδη να μην παρασυρθείς. Θέλεις να μάθεις από το πώς έπινε τον καφέ του μέχρι ποια τραγούδια τού άρεσαν και κάτω από ποιες συνθήκες έγραψε το κάθε του βιβλίο. Πώς νιώθει, όμως, η ίδια με αυτή τη συνθήκη; «Είναι ταυτόχρονα συγκινητικό και φυσικό να γίνεται αυτή η αναφορά, από τη στιγμή που ο κόσμος τον ξέρει και τον αγαπάει. Μετά, πάλι, εξαρτάται από τη στιγμή που μου γίνεται η αναφορά και το πώς αισθάνομαι ψυχικά. Επίσης. στην αρχή φοβόμουν ότι θα έλεγαν οι άνθρωποι: “Α, να, πάλι μια κόρη με διάσημο όνομα”. Τώρα ξέρω ότι δική μου δουλειά είναι να αποδείξω, αν μπορώ, ότι δεν είμαι μόνο… η κόρη του φιλοσόφου!».

Κείμενο: Βάσια Ρούσσου / Φωτογραφία: Εφη Χουντή

Ιούλιος 2016

Με πόρτες ανοιχτές «Φοβάμαι λίγο, αλλά αν είναι να ‘ρθεις θέλω να βρεις ανοιχτά», σιγοτραγουδάω καθώς πηγαίνω στα Εξάρχεια για να συναντήσω τον ερμηνευτή, τραγουδοποιό και καθηγητή μουσικής στη δημόσια εκπαίδευση, Ορέστη Ντάντο. Οι στίχοι είναι του τραγουδιού «Ανοιχτά», με το οποίο ο Ορέστης αναδείχθηκε νικητής στον διαγωνισμό Jumping Fish της Cosmote τον Ιούνιο. Δεν είναι, όμως, η νίκη του ο λόγος για τον οποίο του ζήτησα να μου παραχωρήσει συνέντευξη. Ο Ορέστης είναι ένας από τους πιο ταλαντούχους καλλιτέχνες της γενιάς του στην εγχώρια μουσική σκηνή, ετοιμάζει την τέταρτη δισκογραφική του δουλειά και ανυπομονεί να τραγουδήσει στο River Party, στο Νεστόριο, στις 4 Αυγούστου. Σε μία καφετέρια κοντά στον κινηματογράφο Βοξ, καθώς απολαμβάνουμε το παγωμένο τσάι μας, κάνουμε μια σύντομη αναδρομή στη δισκογραφία του και ξεκινάμε τη συνέντευξη. Ο Ορέστης εμφανίστηκε για πρώτη φορά στη δισκογραφία το 2009 με το άλμπουμ «Είναι κι άλλοι σαν κι εμάς» (Ακτή - Sony Music). Τρία χρόνια αργότερα κυκλοφόρησε η δεύτερη δισκογραφική του δουλειά με τίτλο «Η τελευταία ανατολή» (Sony - BMG Music) και το 2015 η τρίτη και πιο πρόσφατη με τίτλο «Θα το ‘κανα ξανά», στην οποία περιλαμβάνεται το τραγούδι «Ανοιχτά». Ενα τραγούδι που δεν είναι από τα πιο χαρακτηριστικά του, τουλάχιστον μουσικά. «Θα έλεγα ότι μουσικά είναι από τα πιο χαριτωμένα που έχω γράψει. Οσον αφορά τη μουσική, σίγουρα δεν είναι χαρακτηριστικό τραγούδι μου. Οσοι έχουν ακούσει μόνο αυτό, λόγω του διαγωνισμού, δεν ξέρω πόση σύνδεση θα βρουν με τα άλλα τραγούδια μου. Στιχουργικά, όμως, έχει αυτό τον σαρκασμό, το γλυκόπικρο στοιχείο και την αμεσότητα που έχουν αρκετές φορές οι στίχοι μου». Αυτά τα στοιχεία είναι ένας από τους λόγους που το τραγούδι «Ανοιχτά» συγκέντρωσε τις περισσότερες ψήφους στον διαγωνισμό Jumping Fish της Cosmote, τον περασμένο Ιούνιο. Η νίκη αυτή του προσέφερε πολλά περισσότερα από το χρηματικό έπαθλο, που θα του επιτρέψει να κυκλοφορήσει γρηγορότερα το τέταρτο άλμπουμ του. «Το βασικό που μου προσέφερε είναι η αναθέρμανση της σχέσης μ’ έναν κόσμο ο οποίος εκτιμούσε τη δουλειά μου και τον είχα χάσει. Ουσιαστικά, μέσω του διαδικτύου πήρα ξανά πίσω εκτίμηση από ανθρώπους που είχαν χάσει την επαφή τους μαζί μου. Επίσης, πολλά μηνύματα μου έδειξαν ότι αυτά που έχω γράψει έχουν με-

τρήσει στις καρδιές κάποιων ανθρώπων. Ξαναθυμήθηκα ότι έχουν αγαπηθεί τραγούδια μου. Σε επίπεδο συναδέλφων, είδα ανθρώπους που δεν έχουμε στενή φιλική σχέση να τρέφουν πολύ μεγάλη εκτίμηση σ’ εμένα και το χάρηκα», μου λέει και του ζητάω τη γνώμη του για τον διαγωνισμό. «Ψάχνεις να βρεις φορείς μέσα από τη μουσική να χρηματοδοτήσουν. Δεν υπάρχει τίποτα. Πηγαίνεις σε δισκογραφικές, σου ζητούν να κάνεις τα πάντα σχεδόν μόνος σου. Ελάχιστες περιπτώσεις υπάρχουν που δίνουν κάποια πράγματα. Αυτή τη στιγμή είναι από τους ελάχιστους τρόπους να χρηματοδοτηθείς με μία σχετική γενναιοδωρία. Σε βάζει, όμως, σε μία ανταγωνιστική φάση, η οποία δεν μου αρέσει καθόλου. Οκ, το έκανα. Από ανάγκη το κάνουμε, όσοι το κάνουμε, με την έννοια ότι δεν είναι εύκολο να το κάνεις διαφορετικά. Σίγουρα όλοι θα προτιμούσαμε να είναι ένας φορέας μέσα από τη μουσική και όχι ένας φορέας μίας εταιρείας εκτός μουσικής. Από την άλλη, δεν μπορούμε να πούμε ότι δεν είναι μια σπουδαία κίνηση, αφού με αυτόν τον τρόπο βοηθάει κάποιους ανθρώπους που ίσως δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να κάνουν ηχογραφήσεις». Η συζήτησή μας οδηγείται στις ηχογραφήσεις των τραγουδιών του και του αποκαλύπτω ότι ένα από τα αγαπημένα μου είναι το «Θα το ‘κανα ξανά», από το οποίο πήρε το όνομά του το τρίτο άλμπουμ του, επειδή είναι πιο κοντά στον «πυρήνα» του. «Ο στόχος μου συνήθως είναι να κάνω ένα τραγούδι το οποίο να λειτουργεί λυτρωτικά γι’ αυτόν που το ακούει. Με αυτή την έννοια το “Θα το ‘κανα ξανά” θεωρώ ότι είναι πιο κοντά σε αυτόν τον στόχο και άρα πιο αντιπροσωπευτικό. Αλλά και μουσικά, πιστεύω ότι κάποιες μουσικές εμμονές που τις έχω συνήθως, τις έχει και αυτό», μου εξηγεί. Γνωρίζοντας ότι τα πρώτα ακούσματα του Ορέστη ήταν οι Σαββόπουλος, Χατζιδάκις, Θεοδωράκης, Πλάτωνος, που άκουγε κατά βάση ο πατέρας του και αμέσως μετά το ροκ των '70s, που άρχισε να ανακαλύπτει ο ίδιος στο γυμνάσιο, όπως οι Pink Floyd και οι Led Zeppelin, καθώς και οι Τρύπες λίγο αργότερα, τον ρωτάω τι ακούει αυτή τη χρονική περίοδο. «Κυρίως ξένη μουσική. Μου αρέσουν οι Tame Impala, ιδίως το “Lonerism”, το “Hopelessness” του Anohni, οι Animal Collective... Καλά, για τους Radiohead δεν το συζητάμε», μου απαντάει. Παρ’ όλα αυτά, το τέταρτο άλμπουμ του, που αναμένεται να κυκλοφορήσει μέσα στην ερχόμενη καλλιτεχνική σεζόν, έχει περισσότερα στοιχεία από την ελλη-

νική μουσική απ’ ό,τι τα προηγούμενα. «Είμαι πολύ ενθουσιασμένος με το καινούργιο υλικό. Η αλήθεια είναι ότι διαμορφώνεται ακόμα. Τις τελευταίες μέρες προστέθηκε άλλο ένα τραγούδι. Αυτό που μπορώ να σου πω είναι ότι έχουν μπει σε κάποια τραγούδια και στοιχεία της καθαρά ελληνικής μουσικής - όχι ηχητικά, αλλά στον τρόπο γραφής. Είναι πιο υπόγεια. Και στους στίχους κάποια πράγματα που θυμίζουν λίγο περισσότερο τον ρυθμό του παραδοσιακού τραγουδιού, αλλά και σε ορισμένα μορφολογικά στοιχεία σε σχέση με τον ρυθμό. Για κάποιον παράξενο λόγο μού βγήκαν κάποια στοιχεία που είναι πιο ελληνικά απ’ ό,τι στους προηγούμενους δίσκους». Από τα ελληνικά στοιχεία στον τρόπο γραφής περνάμε στην εγχώρια μουσική σκηνή και στις αλλαγές που επιθυμεί. «Από παιδί που ονειρεύτηκα να κάνω τραγούδια φανταζόμουν μια αγνή σχέση. Κάνεις τον δίσκο σου, ακούγεται η μουσική σου, ο κόσμος έρχεται να σ’ ακούσει. Πολύ ρομαντικό. Δεν είναι καθόλου έτσι. Για να συμβεί αυτό πρέπει να υπάρχουν τα μέσα τα οποία θα παίζουν τη μουσική σου. Σε αναγκάζουν να φτιάχνεις κύκλους προσωπικών επαφών για να μπορείς να έχεις ένα βήμα. Αυτό δεν ταιριάζει σε όλους τους χαρακτήρες. Τελικά, το πόσο πετυχαίνει ή δεν πετυχαίνει κανείς είναι συνισταμένη πολλών πραγμάτων. Πόσο καλό είναι το υλικό του, τι δυνατότητες δημοσίων σχέσεων έχει, πόσο θράσος έχει. Δυστυχώς, χρειάζονται όλα. Ειδικά σ’ αυτόν τον χώρο και σ’ αυτή τη χώρα, που είναι πολύ μικρή. Θα ήθελα να γυρίσουμε στην ουσία του έργου που παράγει ο καθένας». Για να πραγματοποιηθεί αυτή η αλλαγή απαιτείται η συμβολή των ακροατών, όπως υπογραμμίζει. «Σαφώς έχει και το κοινό ευθύνη. Μην το χαϊδεύουμε πάντα. Αν θελει να ακούσει καινούργια πράγματα, θα πρέπει να τα ψάχνει και να κινείται σε εναλλακτικούς χώρους ενημέρωσης». Λίγο πριν κλείσω το δημοσιογραφικό μαγνητοφωνάκι, ο Ορέστης μού λέει για τη συμμετοχή του στο 38ο River Party, στο Νεστόριο Καστοριάς, στις 4 Αυγούστου. «Οι μουσικοί μου, Στέφανος Σακελλαρίου (τύμπανα), Γιώργος Καρδιανός (ηλεκτρική κιθάρα), Λεωνίδας Πετρόπουλος (μπάσο) κι εγώ (φωνή, κιθάρα, πλήκτρα) είμαστε πολύ χαρούμενοι που θα πάμε. Το περιμένω πώς και πώς. Παίζουμε την ίδια μέρα με τους Σωκράτη Μάλαμα, Γιάννη Αγγελάκα, Αλκίνοο Ιωαννίδη, Koza Μostra, Ταραξία. Δεν χρειάζεται να πω κάτι άλλο!».

Ο Κόσμος Αυτόν τον Μήνα Της Μαριάννας Σκυλακάκη

Blind Spot Το πρώτο συναίσθημα που με κατέκλυσε βλέποντας στο κινητό μου την ειδοποίηση «Στρατιωτικό πραξικόπημα εν εξελίξει στην Τουρκία» ήταν σοκ. Στον κόσμο στον οποίο μεγάλωσα, η Τουρκία, παρά τα έντονα προβλήματα που αντιμετωπίζει, ήταν ένα κράτος σταθερό σε σχέση με πολλούς γείτονές της, ένα κράτος δυναμικό, ένα κράτος που έφτανε να διεκδικεί μια προνομιακή θέση σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Ενωση. Πώς γίνεται όμως ο στρατός να προσπαθεί να καταλύσει τη δημοκρατία σ’ αυτή την Τουρκία; Στις μέρες που μεσολάβησαν από το αποτυχημένο πραξικόπημα που κόστισε τη ζωή σε τουλάχιστον 265 ανθρώπους, άρχισα να συνειδητοποιώ ότι ο τρόπος με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο γύρω μας πάσχει από ένα σημαντικό μειονέκτημα: επειδή κάποια πράγματα έχουμε μάθει να τα θεωρούμε δεδομένα, αργούμε να «αναθεωρήσουμε» τις πεποιθήσεις μας όταν οι καταστάσεις αλλάζουν τόσο ραγδαία. Σε θεωρητικό επίπεδο γνωρίζουμε ότι η Τουρκία του 2016 είναι μια πολύ διαφορετική χώρα απ’ αυτή των αρχών της δεκαετίας του 2000. Ξέρουμε, αν παρακολουθούμε έστω στοιχειωδώς τις εξελίξεις, ότι ο Recep Τayyip Erdogan είναι ένας ολοένα και πιο αυταρχικός ηγέτης, ότι έχουν απελευθερωθεί στα σύνορα της γειτονικής μας χώρας αλλά και στο εσωτερικό της δυνάμεις ανεξέλεγκτες. Ομως, ενστικτωδώς, συνεχίζουμε να αντιδρούμε και να προβλέπουμε με βάση την προηγούμενη πραγματικότητα, έτσι, εξελίξεις εκ των υστέρων μάλλον προβλέψιμες, μοιάζουν απροσδόκητες, σοκαριστικές. Θα μου πείτε, τι σημασία έχει αυτό; Πρέπει να αρχίσουμε να αντιμετωπίζουμε πράγματα που σε άλλες εποχές (μπορεί και πολύ πρόσφατα) θα θεωρούσαμε αδιανόητα ως πιθανά, αντί να τα απορρίπτουμε πεισματικά: δεν συνέβη άραγε το ίδιο με το Brexit ή την εκλογή του Trump στο Ρεπουμπλικανικό χρίσμα νωρίτερα φέτος; Μόνο με γνώση αυτού του «τυφλού σημείου» μας έχουμε την ελπίδα να διαμορφώσουμε το μέλλον ενός κόσμου που αλλάζει συνεχώς, αντί να τρέχουμε πίσω από τις εξελίξεις ανήμποροι να τις καταλάβουμε.

Worst Job Ever "Brexit means Brexit and we are going to make a success of it." Στον απόηχο του δημοψηφίσματος στο Ηνωμένο Βασίλειο, η Theresa May, η 59χρονη πρώην υπουργός Εσωτερικών της κυβέρνησης Cameron, διαδέχθηκε τον τελευταίο ως η νέα πρωθυπουργός της χώρας. Αν τώρα υπήρχαν κάποιοι που ήλπιζαν ότι η (χλιαρή) στάση της υπέρ του Bremain πριν το δημοψήφισμα θα μπορούσε να σηματοδοτήσει τη ματαίωση του Brexit, η κατηγορηματική ομιλία της πριν αναλάβει τα ηνία της διακυβέρνησης δεν μοιάζει να αφήνει τέτοια περιθώρια. Θέλετε να καταλάβετε καλύτερα τι εστί Theresa May; Eνα ενδιαφέρον, κατατοπιστικό προφίλ για την πορεία της, τις ικανότητές της και τις απόψεις της στον “Guardian” μιλά για μια ρεαλίστρια πολιτικό, η οποία μπορεί μεν να μη διαθέτει «μεγαλειώδες πολιτικό όραμα», χαρακτηρίζεται όμως από μια «ήρεμη συνέπεια» - διαθέτει δηλαδή έναν καλό συνδυασμό χαρακτηριστικών για μια χώρα που απροσδόκητα αποφάσισε να κάνει άλμα στο κενό. Επίσης ενδιαφέρον: αν τον Νοέμβριο εκλεγεί πρόεδρος των ΗΠΑ η Hillary Clinton, 3 στις 5 κορυφαίες οικονομίες του κόσμου θα διοικούνται από γυναίκες, σε μια εποχή που γυναίκες ηγούνται επίσης του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, αλλά και της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ.

BoJo Ο νέος υπουργός Εξωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου, ο φανατικός αλλά ευθυνόφοβος Brexiteer Boris Johnson, έδωσε πριν από λίγες μέρες την πρώτη κοινή συνέντευξη τύπου με τον Αμερικανό ομόλογό του John Kerry, ο οποίος τον επισκέφθηκε στην αγγλική πρωτεύουσα. Αξίζει τον κόπο να βρείτε online το στιγμιότυπο κατά το οποίο Αμερικανός δημοσιογράφος τον ρωτά αν διάφορα μαργαριτάρια που έχει εκστομίσει κατά το παρελθόν είναι ενδεικτικά της διπλωματίας που σκοπεύει να φέρει στο Foreign Office. Δώστε ιδιαίτερη προσοχή στο πρόσωπο του Kerry κατά τη διάρκεια της ερώτησης και στο πόσο μεγάλη προσπάθεια μοιάζει να κάνει να μην ξεσπάσει σε νευρικό γέλιο...

Bye Bye Bernie Του πήρε λίγο παραπάνω καιρό, όμως ο Bernie Sanders έβαλε πριν κάποιες εβδομάδες και επίσημα μια τελεία στην αντισυμβατική, απροσδόκητα αποτελεσματική, αλλά τελικώς ανεπιτυχή εκστρατεία του για το χρίσμα των Δημοκρατικών. Μήπως είναι, όμως, λάθος να χρησιμοποιεί κανείς τη λέξη ανεπιτυχή για να περιγράψει την έκβαση της καμπάνιας του; Ενδεχομένως. Αλλωστε, ο 74χρονος γερουσιαστής από το Βερμόντ, σχεδόν από το πουθενά, κατάφερε να διαμορφώσει ουσιαστικά την ατζέντα των επικείμενων εκλογών, αναγκάζοντας τη Hillary Clinton να μετατοπιστεί αριστερά ώστε να γίνει πιο ελκυστική στους υποστηρικτές του. Δεν είναι τυχαία, εξάλλου, η επιλογή της τελευταίας να αλλάξει το σχέδιό της για την τριτοβάθμια εκπαίδευση ώστε να δίνεται στις περισσότερες οικογένειες δωρεάν (tuition-free) πρόσβαση σε δημόσια πανεπιστήμια εντός της πολιτείας τους. Κάπως έτσι λοιπόν, ο Bernie αποφάσισε επιτέλους να ρίξει το βάρος της υποστήριξής του στην υποψηφιότητα της Clinton και την έκανε επίσημα endorse σε μια εκδήλωση στο Νιου Χάμσαϊρ. Η καθυστέρηση αυτή πάντως δεν αποκλείεται να του κοστίσει πολιτικά, ενώ μένει να δούμε αν η μετατόπιση των Δημοκρατικών στα αριστερά θα διευκολύνει ή θα δυσκολέψει την Clinton έναντι του Donald Trump τον Νοέμβριο.

The Rest Is History: Η Νύχτα των Transistors του Ammianus Marcellinus Το πραξικόπημα κατά του Erdogan συζητήθηκε πολύ ως το πρώτο σε απευθείας μετάδοση στη σύγχρονη ιστορία, το οποίο απέτυχε γιατί οι πραξικοπηματίες δεν είχαν συνειδητοποιήσει τον ρόλο των σύγχρονων μέσων ενημέρωσης. Η αλήθεια όμως είναι διαφορετική. Οι πραξικοπηματίες όφειλαν να γνωρίζουν τι επρόκειτο να συμβεί από το παράδειγμα του αποτυχημένου πραξικοπήματος στην Ισπανία το 1981, με πρωταγωνιστή τον αντισυνταγματάρχη Antonio Tejero Molina. Το πραξικόπημα Tejero, ο οποίος εισέβαλε με 200 ένοπλους στρατιώτες της Guardia Civil στην Ισπανική Βουλή, δεν ήταν μόνο το πρώτο για το οποίο έχουμε τόσο γλαφυρή τηλεοπτική εικόνα (που μεταδόθηκε μετά τη λήξη του). Ηταν επίσης το πρώτο που μεταδόθηκε ζωντανά, αφού ο ιδιωτικός ραδιοφωνικός σταθμός SER συνέχισε να έχει ανοικτά τα μικρόφωνα στο κοινοβούλιο, με αποτέλεσμα μεγάλο μέρος του πληθυσμού να παρακολουθήσει την εξέλιξη των γεγονότων τη νύχτα που οι Ισπανοί θυμούνται ως τη «Νύχτα των Transistors». Τα οπερετικά γεγονότα της βραδιάς, με αποκορύφωμα την σκηνή όπου ο αρχιπραξικοπηματίας άρχισε να παλεύει

Ιούλιος 2016

με τον στρατηγό και (αναπληρωτή πρωθυπουργό) Manuel Gutierrez Mellado, έχουν περάσει στην αιωνιότητα, ενώ η αποτυχία του κινήματος σφραγίστηκε από δύο ραδιοτηλεοπτικές εμφανίσεις, την πρώτη του Προέδρου της Καταλονίας Jordi Pujol και στη συνέχεια αυτή του βασιλέα Juan Carlos, με την οποία και έληξε τελικά το 23-F, όπως έγινε γνωστό το πραξικόπημα. Η διαφορά μεταξύ των δύο περιπτώσεων είναι ότι το αποτυχημένο πραξικόπημα της Ισπανίας ακολούθησε εμβάθυνση της δημοκρατίας στη χώρα, ενώ στην Τουρκία είναι προφανές ότι το πραξικόπημα αποτελεί αφορμή για ακραία έξαρση των αυταρχικών και ολοκληρωτικών τάσεων του ίδιου του Erdogan, που είχαν ήδη πυκνώσει ανησυχητικά τα τελευταία χρόνια.

Why Read: Πολική Διάσωση της Αναστασίας Διακάκη Αν ο καύσωνας σας έχει κάνει να επιθυμήσετε τη δροσιά άλλων εποχών, έχω βρει το κατάλληλο βιβλίο για να νιώσετε ξανά όχι μόνο κρύο, αλλά κι ευγνωμοσύνη για το ζεστό ελληνικό καλοκαίρι! Ενώ η Μεσόγειος βράζει, στον ίδιο πλανήτη γίνεται απόπειρα διάσωσης από τον Νότιο Πόλο και τον φρικτό χειμώνα της Ανταρκτικής, καθώς τουλάχιστον ένας από τους 48 επιστήμονες πρόκειται να απομακρυνθεί από τον επιστημονικό σταθμό για άγνωστους, μέχρι στιγμής, λόγους. Αποστολές διάσωσης τέτοιου είδους είναι σπανιότατες και πολύ επικίνδυνες λόγω των ακραίων καιρικών φαινομένων αυτή την εποχή. Το 1999 η γιατρός Jerri Nielsen είχε μόλις μεταβεί στο επιστημονικό κέντρο, όταν ανακάλυψε πως έπασχε από μια πολύ επιθετική μορφή καρκίνου του μαστού. Λόγω του χειμώνα δεν ήταν δυνατόν να διασωθεί, και αναγκάστηκε να πάρει βιοψία από τον εαυτό της (με αναισθητικό τον πάγο!), καθώς και να χορηγήσει στον εαυτό της χημειοθεραπεία επί μήνες, μέχρι να μπορέσει να μεταβεί σε νοσοκομείο στην Αμερική. Η Nielsen κατέγραψε την απίστευτη αυτή περιπέτεια στο βιβλίο της "Ice Bound: A Doctor’s Incredible Battle for Survival at the South Pole". Επέζησε για αρκετά χρόνια, με τον καρκίνο της δυστυχώς να επιστρέφει και να τη σκοτώνει το 2009 στα 57 της. Πρόκειται για ένα συναρπαστικό βιβλίο, το οποίο αργότερα έγινε τηλεοπτική ταινία, με πρωταγωνίστρια τη Susan Sarandon.

pARTicle: Μαγικό, Ελληνικό Μπλε της Αγγελικής Ντούρου Μετά από ένα υπέροχο τριήμερο στην παραθαλάσσια πλευρά του Νομού Ηλείας, μια εικόνα έχω συνεχώς στο μυαλό μου: τα κρυστάλλινα νερά του ελληνικού πελάγους. Θέλω, λοιπόν, να παραπέμψω τους πιστούς αναγνώστες μας σε μαγικές εικόνες από το ελληνικό, καλοκαιρινό μπλε. Το μπλε της θάλασσας και το μπλε του ουρανού, όπως αποτυπώνεται στις φωτογραφίες δύο εξαιρετικών φωτογράφων, της Μαρίνας Βερνίκου και της Leda de Piart. Η πρώτη καλλιτέχνις αιχμαλωτίζει την καλοκαιρινή φύση μέσα από μοναδικές λήψεις άριστης απόδοσης, προσφέροντας φωτογραφίες επιπέδου “National Geographic”. Η τελευταία έκθεση της Μαρίνας Βερνίκου με τίτλο "Up Above and Down Under" παρουσιάστηκε τον Ιούνιο στη γκαλερί Alpha C.K. στη Λευκωσία. Η δεύτερη καλλιτέχνις είναι παθιασμένη με το μπλε και μας χαρίζει φωτογραφίες που συνδυάζουν το λιτό και πλέον κομψό αρχιτεκτονικό τοπίο των Κυκλάδων με το υδάτινο στοιχείο και το μπλε του ουρανού. Μπορείτε να δείτε την τελευταία δουλειά της Leda de Piart με τίτλο "blue" στην γκαλερί Σκουφά της Μυκόνου.

Out (& About): Booktique της Ζανίνας Βάσση Τώρα το καλοκαίρι, που αδειάζουν οι δρόμοι της πόλης και μπορείς να κάνεις πιο άνετα τη βόλτα σου, ανακαλύπτεις στ’ αλήθεια μικρούς θησαυρούς. Μια αιτιολογία ίσως είναι ότι νιώθεις περισσότερο ελεύθερος και χαλαρός, τόσο σωματικά, όσο και πνευματικά. Δεν φταίει όμως μόνο η καλή διάθεση· η μαγική ανακάλυψη είναι αυτή που σε συνεπαίρνει. Διασχίζοντας, λοιπόν, την Πατριάρχου Ιωακείμ στο Κολωνάκι με κατεύθυνση τη Μαράσλειο μια Τετάρτη απόγευμα, συνάντησα το Booktique. Του χαμογέλασα και μπήκα μέσα!

Ιούλιος 2016

Το Booktique θυμίζει το αγαπημένο ζεστό βιβλιοπωλείο της γειτονιάς, όμως σύντομα ανακαλύπτεις πως πρόκειται για πολλά περισσότερα… Εξαιρετικοί τίτλοι βιβλίων, ιδιαίτερες επιλογές από ελληνική και ξένη λογοτεχνία, αλλά και μια παιδική γωνιά που κρύβει εκπλήξεις! Ξεχώρισα την πληθώρα των ξένων εκδόσεων σε βιβλία για παιδιά όλων των ηλικιών. Εχει επίσης αρκετό ενδιαφέρον να παρακολουθήσει κανείς και το πρόγραμμα εκδηλώσεων του Booktique που αποτελείται από διάφορες βιβλιοπαρουσιάσεις. Οταν, μάλιστα, πρόκειται για παιδικό βιβλίο, συχνά πλαισιώνονται από βιωματικές δράσεις για τους μικρούς αναγνώστες. Η ιδιοκτήτρια του, η Φανή, είναι ο άνθρωπος που μπορεί με κλειστά μάτια να ακολουθήσει τη διάθεση ανάγνωσής σου και να σου προτείνει το ιδανικό βιβλίο για την περίσταση! Για ένα γλυκό δώρο, για τις ανέμελες διακοπές σου, για την καλύτερή σου φίλη που ασχολείται με την πολιτική ή τη μαμά σου που ψάχνει τον πιο ενημερωμένο οδηγό μαγειρικής! Το Booktique είναι επίσης ένας από τους ιδανικότερους χώρους στο Κέντρο για τη μαμά που θέλει να ξεφυλλίσει ένα αγαπημένο προτεινόμενο βιβλίο, ενώ έχει μια γλυκιά γωνιά ανάγνωσης και για τα παιδιά. Εκεί μπορούν να χαλαρώσουν, να διαβάσουν ή να περιηγηθούν ευχάριστα μέχρι να τελειώσουν οι αγορές. Το βιβλιοπωλείο έχει χαρακτήρα λονδρέζικο, ίσως γι’ αυτό κάθε φορά που το συναντάω νιώθω όπως τότε που επισκεπτόμουν ως φοιτήτρια το Λονδίνο, έψαχνα στα βιβλιοπωλεία του κέντρου «ψαγμένες εκδόσεις» για την πτυχιακή μου. Μέρες βροχερές, στιγμές ατέλειωτες μα τόσο όμορφες, με έναν καφέ στο χέρι. Πάντως το Booktique υπογραμμίζει την ελληνικότητά του, στηρίζοντας έμπρακτα Ελληνες δημιουργούς. Στο χώρο του θα βρείτε, εκτός από υπέροχα βιβλία, ιδιαίτερα αντικείμενα Ελλήνων δημιουργών, όπως αντικείμενα κεραμικής τέχνης της Αλεξάνδρας Μωραΐτη, χειροποίητες υφασμάτινες τσάντες, μια επιλεγμένη συλλογή από ιδιαίτερα κοσμήματα και μικρά αντικείμενα τέχνης για το γραφείο σας, αλλά και κάθε προσωπικό χώρο που θέλει να ξεχωρίζει.

The Bright Side of the Road: Ο Νέος Marvin Gaye του Γιώργου Μουχταρίδη Αν ο Θεός ήθελε να πετάμε, θα μας είχε δώσει φτερά! Κάποιες λίγες φορές που ακόμη και τα φτερά δεν αρκούν, έχουμε τη μουσική. Είναι η τρίτη φορά μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα (λιγότερο από δύο μήνες) που γράφω για τον Michael Kiwanuka - τον νεαρό αυτό Αφροβρετανό μουσικό με το μαλλί αφάνα, το αθώο και καθαρό βλέμμα και την επιμονή, την προσήλωση και τη βεβαιότητα ότι τα πράγματα μπορούν να γίνουν καλύτερα, αρκεί κάποιος να το πιστεύει! Οι συζητήσεις που γίνονται τον τελευταίο καιρό γύρω από τον δεύτερο δίσκο του έχουν ένα άρωμα από τα παλιά, τότε που το κοινό φανατιζόταν και συζητούσε για μουσική, δίσκους, νέες κυκλοφορίες και το τι είναι καλό και κακό! Ας τα ξαναθυμηθούμε: “One More Night”, “Black Man In A White World”, “Love & Hate”... Την επόμενη εβδομάδα θα βρίσκεται στην κορυφή του βρετανικού τσαρτ των άλμπουμ και πολλοί ήδη μιλούν για τον καινούργιο Marvin Gaye. Μεγάλο φορτίο;

Γραφτείτε δωρεάν στο καθημερινό ημερήσιο newsletter αθηΝΕΑ www.a8inea.com

Επιμέλεια: Γ.Κ. Καρατζάς

Ιούλιος 2016

Επιθεώρηση ετών 54

Ελαβα από τον φίλο Γιάννη Μπαλαμπανίδη ένα δελτίο τύπου για την κυκλοφορία του νέου διπλού τεύχους των «Σύγχρονων Θεμάτων». Το τεύχος έφερε αρίθμηση 132-133 και καλύπτει μια περίοδο έξι μηνών, από τον Ιανουάριο έως και τον Ιούνιο 2016. Λίγες ημέρες μετά, αγόρασα από ένα βιβλιοπωλείο-στέκι το τεύχος, έχοντας στο μυαλό μου ότι τιμώ -πέραν όλων των άλλων- την επιμονή και την αφοσίωση μιας ομάδας ανθρώπων -ακαδημαϊκών, ερευνητών κά.- στη διατήρηση ενός από τα μακροβιότερα πολιτικά έντυπα της χώρας. Ζήτησα από τον Γιάννη να μου στείλει ένα κείμενο για την επιθεώρηση «Σύγχρονα Θέματα». Ανταποκρίθηκε. Το δημοσιεύουμε. H επιθεώρηση «Σύγχρονα Θέματα» έχει μια ιστορία (και προϊστορία) 54 ετών. Είναι φυσικό στη διάρκεια του χρόνου που κύλησε να παρατηρούνται διαφορές στην έμφαση, μετατοπίσεις ή/και ανατροπές στις αντιλήψεις. Αλλες οι προτεραιότητες το 1962 που πρωτοεκδόθηκε, άλλες το 1977 που επανεκδόθηκε μετά τη δικτατορία -κεντρική ιδέα τότε «η συγκεκριμένη ανάλυση της συγκεκριμένης πραγματικότητας» (Nίκος Σβορώνος), ίσως απόηχος από την Οκτωβριανή Επανάσταση- και άλλες οι προτεραιότητες μετά το 1989. Tα «ΣΘ» πάντοτε ήσαν ή έστω αντιλαμβανόντουσαν τον εαυτό τους ως αριστερή επιθεώρηση, ακόμη και στην πρόσφατη περίοδο όταν πολλά είναι προς επαναπροσδιορισμό - επιθεώρηση που δεν εξέπεμπε ούτε καθαρά πολιτικό λόγο ούτε καθαρά ακαδημαϊκό, αλλά σίγουρα στο κρίσιμο μεταίχμιο των δύο. Σημείο επανεκκίνησης προ δεκαπενταετίας ήταν πως κοιτάζοντας τριγύρω μας διαπιστώσαμε αυτό που διαισθητικά γνωρίζαμε: ότι όχι μόνο δεν είναι δεδομένα τα σύνορα της κάθε πειθαρχίας, αλλά δεν είναι δεδομένο και ακλόνητο ούτε καν το αντικείμενό τους και τα εργαλεία προσέγγισής του. Tην τελευταία εικοσαετία στις δι-

εθνείς επιθεωρήσεις και τα βιβλία συναντάμε πληθώρα διατυπώσεων, τίτλων και υπότιτλων όπως «επινόηση» εθνών και περιοχών, «κατασκευή» παραδόσεων, «αφηγήσεις» (ιστοριογραφικές) του παρελθόντος. Επομένως, σχετικοποιούνται οι απολυτότητες και οι βεβαιότητες του παρελθόντος. H γνωριμία και η επικοινωνία με τον «άλλο» -είτε πρόκειται για άλλες κοινωνίες και παραδόσεις είτε πρόκειται για νέα ρεύματα που διευρύνουν τους ορίζοντές μας- υπήρξε βασικό μέλημα της εκδοτικής πολιτικής από την αρχή. Kαταλήξαμε πως μας ενδιαφέρει μια επιθεώρηση που στέκεται υπεράνω τέτοιων μικρόψυχων αντιλήψεων και όπου η ισχύς της κάθε επιστήμης, πειθαρχίας ή ερμηνευτικής σχολής θα προσδιορίζεται από την άμιλλα μεταξύ τους στην κατανόηση και μερική ερμηνεία των μεγάλων προβλημάτων του παρόντος και των κεντρικών ερωτημάτων του παρελθόντος. Κριτήριό μας κάθε φορά είναι το κατά πόσον μια προσέγγιση πραγματεύεται κριτικά το θέμα της, αναδεικνύοντας και φωτίζοντας πτυχές που συνήθως παραμένουν αθέατες. Επικεντρωθήκαμε κυρίως σε μεγάλα προβλήματαερωτήματα ή και ορισμένες φορές αινίγματα της εποχής, όχι μόνο σε όσα άπτονται της πολιτικής ή και της κοινωνιολογικής ανάλυσης, αλλά και του θεωρητικούφιλοσοφικού στοχασμού και των εννοιολογικών αποσαφηνίσεων. Τέτοια προβλήματα-αινίγματα είναι και εκείνα που σχετίζονται με την επανάκαμψη νέων συνδυασμών «μεταλλαγμένων» γνώριμων παλαιών ιών: του ρατσισμού και του συγγενικού ιδεολογικά εθνικισμού, της νέο-αποικιοκρατίας και του νέο-ιμπεριαλισμού. Εμφαση, λοιπόν, στο παρόν, την ιστορία και τη θεωρία των μειονοτήτων, με ειδικά αφιερώματα, ανάλυση φαινομένων τρομοκρατίας, στρατιωτικών και «προληπτικών» επεμβάσεων και πολέμων (Kόσοβο, Aφγανιστάν, Iράκ). Η επιθεώρησή μας εκδίδει σήμερα σε ένα νέο εκδοτικό αλλά και τεχνολογικό περιβάλλον. Eξελίξεις που συμβαδίζουν και με την ένταση ενός αντι-διανοητικού κλί-

ματος της εποχής που ευνοεί στο έπακρο όχι ακριβώς τον αθλητισμό, αλλά τον πρωταθλητισμό και πρώτιστα το ποδόσφαιρο, και με την περιστολή του χώρου ουσιαστικών συζητήσεων και αντιπαραθέσεων. Mας ενδιαφέρει να συμβάλλουμε στη διατήρηση και διεύρυνση αυτού του «δημοσίου των ιδεών» - εξ ου και η προσπάθειά μας να διαφυλάξουμε το «γενικόν» της φυσιογνωμίας του περιοδικού. Μια ιδέα που διατρέχει το περιοδικό είναι εκείνη που προσπαθεί να υπερβεί τη θύελλα «πληροφοριών», τη θραυσματοποίηση των επιμέρους συνόλων μέσα από μια νέα ηθική ανίχνευσης των διασυνδέσεων, των διαύλων ανάμεσα στα πράγματα (και τα «πράγματα»), τα ρεύματα ιδεών, τις ιστορικές συγκυρίες και τις πολλαπλές δυνατότητες ερμηνείας τους, με πυξίδα την αναζήτηση μιας νέας ηπείρου που θα συνδέει τα ουσιαστικά κεκτημένα του πολιτικού φιλελευθερισμού χωρίς τις ψευδαισθήσεις του και τις καταχρήσεις στο όνομά του - με τα κεντρικά αιτούμενα μιας αριστεράς που εμμένει στην κοινωνική δικαιοσύνη και τα ανθρώπινα δικαιώματα και την καταπολέμηση κάθε μορφής βίας: στην περίπτωση του περιοδικού μας, η ιδέα αυτή μεταφράστηκε σε μια συνεχή κριτική λειτουργία των επιστημών, συχνά απομυθοποιητική, και ως εκ τούτου υπονομευτική, ως πρωτεύον στοιχείο της αριστερής μας ταυτότητας. Eκεί βρίσκεται και το κόκκινο νήμα που διατρέχει όλες τις φάσεις του περιοδικού, δηλαδή στην ανάπτυξη και τον επαναπροσδιορισμό του κριτικού και αυτοκριτικού -και ως εκ τούτου αριστερού- λόγου και τη συνεχή αγωνιώδη προσπάθεια διασύνδεσης των κεντρικών συμβάσεων στην εκάστοτε συγκυρία με τη θεωρία: ρητή πρόθεση του περιοδικού, εν ολίγοις, υπήρξε η μάχιμη παρουσία του.

Πρόσωπα της πόλης Του Στέφανου Καστρινάκη Αν μου έλεγαν να τη ζωγράφιζα, η Ακρόπολη, ο ήλιος, το φως και το γαλάζιο του ουρανού θα αρκούσαν για κείνη. Ετσι λιτά, μα καίρια, για την Αθήνα. Γιατί η Ακρόπολη στέκει εκεί ψηλά και αγέρωχα για να θυμίζει σε όλους μας το παρελθόν, που οφείλουμε να σεβαστούμε, αλλά και τον λόγο που αυτή η πόλη πάντα θα ξεχωρίζει. Σημείο αναφοράς ολόκληρης της ανθρωπότητας, ένα παγκόσμιο, πολιτισμικό μνημείο. Γιατί το φως του ήλιου με το γαλάζιο του ουρανού σημαίνουν Ελλάδα και η Αθήνα ως πρωτεύουσά της λούζεται μεγαλοπρεπώς από τις ηλιαχτίδες του.

σκέδασης. Ασυγκίνητο, θεωρώ, ότι δεν μπορεί να αφήσει κανέναν ο Εθνικός Κήπος, μια πράσινη όαση στο κέντρο της Αθήνας, που περιστοιχίζει το κτίριο της Βουλής και φτάνει μέχρι τους κήπους του Ζαππείου. Κι αυτές είναι μόνο κάποιες από τις αγαπημένες διαδρομές, γιατί οι πολύβουοι εμπορικοί δρόμοι και τα γραφικά μονοπάτια μάς καλούν να ανακαλύψουμε τα μυστικά τους. Ωστόσο, είτε λίγο πιο βόρεια είτε λίγο πιο νότια οι ομορφιές της πόλης δεν εξαντλούνται. Βρίσκονται σε απόσταση αναπνοής από το Κέντρο για να τις εξερευνήσουμε.

Η Αθήνα, για μένα, είναι η πόλη των αντιθέσεων. Κέντρο πολιτισμού, με μια αμύθητη πολιτιστική κληρονομιά, που μπορεί να γίνει αντιληπτή στα επιβλητικά κτίρια που σώζονται στην πόλη, στα μνημεία και στα μουσεία της, με ξεχωριστή αίγλη και γοητεία -καθώς οι κατακτητές υπήρξαν πολλοί και ο καθένας άφησε τα δικά του σημάδια-, μα και ένα σύγχρονο εμπορικό κέντρο που καλύπτει τις ανάγκες της εποχής μας.

Η Αθήνα συνήθως περιγράφεται ως μια πόλη πολύβουη, δυσκίνητη, κυριευμένη από το τσιμέντο, μια πόλη στην οποία ο δείκτης ανεργίας τα τελευταία, κυρίως, χρόνια έχει χτυπήσει κόκκινο. Κι έτσι είναι. Τα δεδομένα ζωής έχουν αλλάξει. Οι συνέπειες της οικονομικής κρίσης είναι εδώ και σε μία πόλη με τα πληθυσμιακά δεδομένα της Αθήνας, οι συνέπειες αυτές παίρνουν γιγαντιαίες διαστάσεις. Είναι μία αλλαγή που για να γίνει αισθητή, αρκεί κανείς να περπατήσει λίγο στους δρόμους της. Στην εποχή λιτότητας που διανύουμε, η παραμέληση και η εγκατάλειψη είναι χαρακτηριστικά που παλαιότερα δεν συναντούσαμε τόσο συχνά. Οι προτεραιότητες των ανθρώπων έχουν αλλάξει. Η εικόνα της πόλης έχει αλλάξει. Η εικόνα των άδειων καταστημάτων και των λουκέτων δεν είναι εκείνη της Αθήνας που αγαπήσαμε. Η ποιότητα ζωής των ανθρώπων επηρεάστηκε από την κρίση, όμως είναι αξιοσημείωτη η ανθεκτικότητα και η ικανότητά τους να αντέχουν στις όποιες δυσκολίες.

Ελκω την καταγωγή μου από τη Φωκίδα και τη Χίο. Κι όπως πολλοί άλλοι ανάμεσά μας, αν και με συναρπάζει η μαγεία των αντιθέσεων αυτής της πόλης, το μυαλό μου δεν μπορεί με κάθε ευκαιρία και σε κάθε συνειρμό να γυρίζει στις πολυαγαπημένες και ιδιαίτερες πατρίδες. Ωστόσο, γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Αθήνα. Δεν μπορούσα παρά να την αγαπήσω. Παιδικά χρόνια, σχολικά χρόνια και εφηβικοί έρωτες ήταν οι πρώτες εμπειρίες ζωής στην Αθήνα. Μεγάλωσα στο κέντρο της πόλης, όπου και ζω ακόμα, προσπαθώντας να μη χάνω ποτέ το ρυθμό της. Πάντα με γοήτευε το Κέντρο! Εκεί συναντιούνται αλληλοσυγκρουόμενες εικόνες και καταστάσεις. Εκεί η αίγλη των νεοκλασικών κτιρίων έρχεται σε αντιδιαστολή με την κακόγουστη πολυκατοικία, που άρχισε να εδραιώνεται στις αρχές τις δεκαετίας του ’80. Εκεί, που το άγχος, η κίνηση και ο θόρυβος της πόλης εξουδετερώνονται από τα μικρά όμορφα καφέ, που μοιάζουν με μικρές οάσεις για όποιον μπορεί να τους αφιερώσει λίγα λεπτά από τη μέρα του. Εκεί, που οι γραφικές παλιές αγορές και τα παλαιοπωλεία γειτνιάζουν με τις γκαλερί, τις εκθέσεις μοντέρνας τέχνης και τα art shops. Εκεί, που συνυπάρχουν τα πολυτελή ξενοδοχεία και τα παραδοσιακά ταβερνάκια με όλων των ειδών τις γεύσεις. Εκεί, που, ας μην κρυβόμαστε, η ευμάρεια και η ανέχεια συναντιούνται όλο και πιο συχνά. Πάντα πίστευα ότι για να γνωρίσει κανείς και να απολαύσει ό,τι συμβαίνει στην Αθήνα, πρέπει να ανακαλύψει διαδρομές και να χαθεί μέσα τους. Αν κάτι αγαπώ σε αυτή την πόλη είναι οι γωνιές της, που μέσα τους κρύβεται όλη της η γοητεία. Η πιο όμορφη βόλτα είναι εκείνη που σε ταξιδεύει στην ιστορία της Αθήνας. Ο περίπατος στη Διονυσίου Αρεοπαγίτου και την Αποστόλου Παύλου είναι, ίσως, ο ωραιότερος περίπατος στο κέντρο της πόλης στην περιοχή κάτω από την Ακρόπολη. Στο Κέντρο, το νοητό τετράγωνο των οδών Πανεπιστημίου-Βουκουρεστίου-Σταδίου-Αμερικής σφύζει από ζωή, φιλοξενώντας ιστορικά καφέ, μα και επώνυμα καταστήματα. Η Πλάκα, το Μοναστηράκι και το Θησείο, έχοντας διατηρήσει τη γραφικότητά τους, αποτελούν έναν κατ' εξοχήν προορισμό δια-

Ως πρωτεύουσα, η Αθήνα έχει την ιδιότητα να αντανακλά την πολιτική και οικονομική κατάσταση της χώρας. Μία από τις κυριότερες επιπτώσεις ήταν η αναγκαστική επιλογή της φυγής για το εξωτερικό μιας τεράστιας μερίδας πολιτών, κυρίως νέων. Αυτό, θεωρώ, ότι είναι και το μεγαλύτερό της πλήγμα. Ικανότητες, όνειρα, σπουδές, γνώσεις θα αξιοποιηθούν από χώρες που δίνουν το ασφαλές πλαίσιο και το πεδίο ευκαιριών στους Ελληνες του εξωτερικού να εργαστούν στο αντικείμενό τους με αξιοπρέπεια. Κι αυτό είναι κάτι που με πονάει πολύ. Προσωπικά, επέλεξα σε πείσμα των καιρών να μείνω εδώ, παλεύοντας και προσπαθώντας να μετατρέψω την κάθε δυσκολία σε μια μικρή ευκαιρία. Είναι δύσκολο, όσο ρομαντικό κι αν ακούγεται, να δραστηριοποιείσαι επαγγελματικά σε μια πόλη, που τα οικονομικά της περιθώρια έχουν πια στενέψει. Αυτή η επιλογή, όμως, αποτελούσε για μένα μονόδρομο, χάρη στην αγάπη που της έχω. Μέσα από τη σχέση μου με την Αθήνα έμαθα πολλά. Κυρίως, όμως, έμαθα πόσο πολύτιμες αρετές είναι η επιμονή και η υπομονή για να πετύχω τους στόχους μου, ακόμα και όταν οι δυσκολίες φαντάζουν μεγαθήρια. Γνώρισα από κοντά τη δομή και την οργάνωση μιας μεγάλης και σύγχρονης πόλης. Αποκόμισα εμπειρίες, που ως όπλα στη φαρέτρα μου πάντα θα προσπαθώ να αξιοποιώ σε κάθε ευκαιρία δραστηριοποίησής μου. Κωνσταντίνος Χαλιορής, οικονομολόγος-επιχειρηματίας

Κείμενο: Πόπη Διαμαντάκου

Ταξί δι στο διάστημα

Παιχνίδι με τη μνήμη και τα συναισθήματα συνιστά το αφιέρωμα του OTE TV στη σειρά “Star Trek”. Μια non stop προβολή όλων των επεισοδίων και των ταινιών μιας δημιουργίας που υπήρξε η απόλυτη λατρεία του παγκόσμιου κοινού για δεκαετίες. Το franchise έγινε ταινίες, ενέπνευσε μυθιστορήματα, παιχνίδια κόμικς, υπήρξε η πρώτη τηλεοπτική σειρά που επινόησε τη δική της γλώσσα (τη γλώσσα των Κλίνγκον) -πολύ πριν το “Game of thrones” δημιουργήσει τη γλώσσα των Ντοθράκι- την οποία μιλούσαν υποτίθεται οι εξωγήινοι, με λεξικό και γραμματική και εκατομμύρια φαν να τα μαθαίνουν και να επικοινωνούν, ακόμη και να γράφουν πονήματα σε αυτή την κατασκευασμένη γλώσσα. Τι εποχές! Πόση μαγεία! Ηταν οι εποχές της δικής μου αθωότητας, αλλά και του κόσμου ολόκληρου. Τότε που ο κάπτεν Κερκ, ο Σποκ και ο δρ. Μακόι δίδασκαν τις αξίες της φιλίας -της ανδρικής φυσικά, ο κόσμος ήταν ακόμη άγουρος και οι φεμινιστικές κατακτήσεις ήρθαν αργότερα- και εξερευνούσαν το διάστημα, ταξίδευαν ακατάπαυστα, ανακάλυπταν, αντιμετώπιζαν κόσμους άγνωστους, ενίοτε εχθρικούς, αλλά είχαν αξίες ισχυρές και τις υπερασπίζονταν στο όνομα του ανθρώπινου γένους, το οποίο εκπροσωπούσαν στους αχανείς γαλαξίες όπου τους μετέφερε το διαστημόπλοιο Εντερπραϊζ. Οι πρωταγωνιστές του “Star Trek” ήταν οι ταξιδευτές της παιδιάστικης φαντασίωσής μας ότι το σύμπαν ολόκληρο είναι δικό μας, μας περιμένει να ζήσουμε τη δική μας περιπέτεια του μεγαλώματος.

Ηταν η εποχή της μαγείας για όλα, για την τηλεόραση που στη χώρα μας, στα μέσα της δεκαετίας του ’60 (1966) ήταν το θαύμα που περίμενε ο τόπος. Λίγους, πολύ λίγους είχε ήδη αγγίξει (ελάχιστες συσκευές υπήρχαν στη χώρα και αυτές κυρίως στα μεγάλα αστικά κέντρα). Αλλά μικρούλα τότε, μου φαινόταν κάτι πολύ φυσικό, όπως τα κινητά στα σημερινά πιτσιρίκια, τα οποία δεν γνωρίζουν ότι για μας ήταν η μαγική συσκευή με την οποία επικοινωνούσαν τα μέλη του Εντερπραϊζ. Γιατί, ναι, πλήθος γκάτζετ του “Star Trek” ήταν οι κατοπινές μεγάλες τεχνολογικές ανακαλύψεις και εφαρμογές, από τα PC και τα τάμπλετ μέχρι το ίντερνετ και τις βιντεοκλήσεις.

αλτρουϊσμό να εμπνέει τις ηρωϊκές φαντασιώσεις του παιδικού δυτικού κόσμου και να λύνει τα διλήμματα πάντα με νίκη των Καλών - ήμασταν πολύ παιδιά για να αντιληφθούμε τις αλληγορίες για την πολιτιστική πραγματικότητα εκείνου του κόσμου. Αυτή ήταν και η ευφυΐα των δημιουργών του (Τζιν Ρόντενμπερι o πρωτεργάτης και πρώτος σεναριογράφος), να περιλαμβάνει μια προοδευτική ατζέντα που θα αντανακλά την πολιτισμική πραγματικότητα και την πρόοδο των κοινωνιών, πάντα με αντιπολεμικά μηνύματα. Προφανώς και δεν στάθηκε το “Star Trek” ικανό να αποτρέψει τις καταστροφές του κόσμου, τα πυρηνικά, τις φυλετικές διαμάχες κλπ., υπήρξε απλώς προφητικό.

Αλλά όλα αυτά τότε ήταν το «παραμύθι» μας, ήταν η μαγεία του κόσμου που ανακαλύπταμε, η μαγεία για το διάστημα και τις αποστολές στο φεγγάρι, με την πραγματικότητα να ξεπερνά την παιδιάστικη φαντασία, που μόλις είχε προλάβει να εξάψει ο Ιούλιος Βερν και ήδη περνούσε σε επόμενες σφαίρες, ακόμη πιο προχωρημένες. Αλλωστε, η προσελήνωση με την παγκόσμια απ’ ευθείας μετάδοσή της υπήρξε το γεγονός που σφράγισε τη γενιά μου. Ηταν όλα αυτά το “Star Trek”, ήταν ένα όραμα για τον κόσμο. Για έναν άλλο κόσμο, της ειρηνικής συνύπαρξης, της ανοχής, με τον Σποκ -τον ευφυή εξωγήινο της παρέας του “Star Trek”- να εκπροσωπεί την αποδεκτή διαφορετικότητα στις κοινωνίες των λευκών.

Ετσι προσπάθησα να ξαναδώ τη σειρά στο αφιέρωμα του OTE TV, με τη μαγεία όμως να έχει χαθεί, με την πραγματικότητα να το έχει ξεπεράσει, με τη συνείδηση πλέον των αφελειών της πρώτης εκείνης εποχής του και με την αμφισβήτηση της ιεραποστολικής του αντίληψης να επιβάλει τις ανθρώπινες αξίες στους μακρινούς γαλαξίες να κυριαρχεί. Μόνο η νοσταλγία μού απέμεινε για εκείνη την αθωότητα και ο θαυμασμός για την ανθρώπινη φαντασία, που οδήγησε στις μεγάλες τεχνολογικές εφαρμογές των ημερών μας. Δεν ξέρω αν η συνέχεια της σειράς που έχει προγραμματιστεί να ξεκινήσει τον Ιανουάριο του 2017 θα συγκινήσει τους παλιούς και θα κερδίσει το ίδιο τους νεότερους. Η δική μου αίσθηση είναι ότι ο ίδιος μύθος δεν ξαναγράφεται. Ισως, όμως, ένας καινούργιος να σταθεί το ίδιο προφητικός για το μέλλον.

Εντάξει, ήταν ένα παραμύθι του Καλού που νικάει πάντα το Κακό, ένα γουέστερν του διαστήματος, με τον

Ενα ένθετο για την urban culture σκηνή της Αθήνας, κάθε Δευτέρα και Παρασκευή στις 14:30 και στις 20:30 στην εκπομπή Lifεtime