ProAgri SA 284 by ProAgri

ProAgri tegnologie vir die boer technology for the farmer

No / Nr 284 ISSN 1042 - 1558

Gratis / Free

Meer as 30 000 stroom na NAMPO Kaap

Skaapboere! Hier is wenke vir stertafsit en kastrasie

Gemaak om te groei www.agri4all.com www.proagri.co.za

www.proagri.co.za ProAgri South Africa 284

STARTING FROM

R479 999 R479 9

STARTING FROM

R473 999

Mahindra Alberton Mahi 087 803 1108

www.mahindraalberton.co.za 087 803 110

Cnr Voortrekker & Padstow, 064 910 6092 064 910 609 Raceview, Alberton

ProAgri Suid-Afrika 284

www.proagri.co.za

Kostestygings gaan boere knou S

uid-Afrika ervaar tans uiters hoë brandstofpryse. Nog kostestygings gaan die landbousektor volgende maand hard slaan. Die styging in brandstofpryse het boere moedeloos, maar aan gaan lê dink hulle nie eens nie. Boere het egter ’n uitdagende tyd met insetkoste wat dramaties gestyg het, asook hoër brandstofpryse en die oorlog in Oekraïne wat kunsmispryse die hoogte in gedwing het. Hoewel die kunsmispryse nou weer bietjie gedaal het, is daar weer ‘prysstygings wat dreigend lê en wag om toe te slaan. Onkruid- en plaagdoderpryse is op en die prys van wisselvallige elektrisiteit het aansienlik gestyg. Brandstofverbruik is 'n baie groot uitgawe en die stygende dieselkoste het 'n regstreekse invloed op die insetkoste van plant, spuit en vervoer. Ons boere is prysnemers wat insetkoste betref, want ons het ook nie daaroor beheer nie, net soos wat ons ook nie regtig beheer het oor die pryse waarvoor ons produkte verkoop word nie. Boere wat aangeplante weiding besproei, moet kragopwekkers inspan, en hierdie uitgawes het ’n kettingreaksie op pryse. Beurtkrag beteken dat besproeiingstyd beperk is. Verwerkingsaanlegte vir byvoorbeeld katoen en sonneblomolie staan stil tydens beurtkrag en die produk wat in die verwerkingsproses is, gaan meestal verlore. Tydens ‘n verslag aan die media by NAMPO Kaap in Bredasdorp het Abri Rautenbach, hoof van Absa AgriBesigheid, gesê die afgelope paar jaar se uitdagende toestande in die landbousektor het gewys dat boere wat aanhoudend beplan en herbeplan, daardie is wat reg

voorberei is vir feitlik enige gebeurlikhede wat oor hulle pad kom. Ek gesels met ‘n boer van die Springbokvlakte vroeër die maand waar hy verklaar: “Ons hoop op 'n goeie opbrengs om te vergoed vir die hoër dieselprys. Ons moet positief bly, anders moet ons by die see gaan sit," grap hy. Blaai gerus deur hierdie maand se uitgawe van ProAgri. Een van die groot hoogtepunte hierdie maand was ons besoek aan NAMPO Kaap. Vier seisoene in vier dae het besoekers beslis nie afgeskrik nie. NAMPO Kaap se uitgestrekte uitstalgebied wat ’n uiteenlopende reeks landbouwerktuie, -dienste en -oplossings vertoon, was weer ‘n groot trekpleister vir boere van die Wes-Kaap. Met meer as 330 nuwe uitstallers was vanjaar se NAMPO Kaap die grootste nog, met ‘n rekordgetal skougangers. Lees gerus van bladsy 13 tot 23 oor al die nuwe en nuutste nuus van NAMPO Kaap 2023. In ons voorbladartikel kan jy meer lees oor hoe Pioneer met LumiGEN® hande vat om aan boere die beste oplossings vir saadbehandelings te bied. Lees meer op bladsy 2. Die ProAgri-span bly toegewyd om die nuuste landbounuus aan ons boere te bring. Ons hoop julle geniet hierdie uitgawe en vind dit nuttig. Onthou ook om te loer na ons YouTube-kanaal waar ons die nuus ook digitaal aan ons boere bring. LumiGEN Saadbehandelings

Op ons voorblad Wanneer jy ‘n saadbehandelingspakket kies, is dit met die doel om ‘n suksesvolle seisoen te verseker. LumiGEN®saadbehandelings is ontwerp, getoets en bewys om saam met Pioneer®-genetika te werk sodat boere nóg meer vertroue in hulle saadbehandelingsopsies kan geniet.

ProAgri

Posbus 72707, Lynnwoodrif / Rossouwstraat 577 Die Wilgers, Pretoria 079-515-8708 www.proagri.co.za Copyright © 2023. All rights r eserved. No m aterial, text or photographs may be r eproduced, copied or in any other way transmitted without the written consent of the publisher. Opinions e xpressed are not n ecessarily those of the publisher or of the e ditor. We recognise all trademarks and logos as the sole property of their r espective o wners. ProAgri shall not be liable for any errors or for any actions in reliance thereon.

ProAgri

Redakteur tydskrif en aanlyn Bianca Henning > 082-326-2572 bianca@proagri.co.za Verslaggewers Maryna Steyn > 082-261-9177 ProAgri-groete! GEBOU MET PIONEER-GENETIKA maryna@proagri.co.za Bianca Henning SODAT JY DIE VRUGTE KAN PLUK Natasha Pansegrouw> 081-736-4236 natasha@proagri.co.za bianca@proagri.co.za Saadbehandelings waarvan jy seker kan wees Ackermann > 073-105-6938 Wanneer jy ‘n saadbehandelingspakket kies, is dit met dieBenine doel om ‘n suksesvolle seisoen te verseker. In ruil vir jou kopie, moet jy die versekering hê dat daardie saadbehandeling goed sal presteer benine@proagri.co.za en dat dit die genetika wat jy aanplant, sal komplimenteer. LumiGEN -saadbehandelings is ontwerp, geverifieer en bewys om Spesialisskrywer saam met Pioneer -genetika te werk sodat produsente nóg meer vertroue in hulle saadbehandelingsopsies kan geniet. Annemarie Bremner > 082-320-3642 Inhoudsopgawe / Contents annemarie@proagri.co.za Bemarkingsbestuurder Voorbladartikel Diane Grobler > 082-555-6866 LumiGEN®-saadbehandelings: 2. diane@proagri.co.za Gebou met Pioneer-genetika sodat jy die vrugte kan pluk Bemarkers Xander Pieterse > 062-391-6507 2 xander@proagri.co.za Gewasproduksie Johan Swartz > 071-599-9417 Die verskuilde impak wat aalwurms op Suid-Afrikaanse 4. johan@proagri.co.za boere het Tiny Smith > 082-698-3353 tiny@proagri.co.za Groentetuin vir beginners deel 4 (vervolg): Ken jou groente 7. Lynette van Tonder > 074-694-4422 7 lynette@proagri.co.za Nampo Kaap Evette Liebenberg > 071-891-4441 13. Rekordgetal besoekers by NAMPO Kaap 2023 evette@proagri.co.za Denechia Lowings > 074-411-6440 17. New Holland-boordtrekkers wys wie is baas denechia@proagri.co.za 19. NAMPO Kaap: Boer wen splinternuwe Maxxum 110-trekker Skeppende bestuurder 21. Veehantering is kinderspeletjies met Algar 13 Michelle Kruger > 084-416-1780 23. JDI en John Deere steeds 'n gedugte span ná 65 jaar michelle@proagri.co.za Uitleg en ontwerp Anja Oosthuizen & Jamie-Lee Tromp Meganisasie Kliëntverhoudingsbestuurder 27. Die nuutste in landboutegnologie van regoor die wêreld Carin Swartz > 084-233-0123 33. Raceview Motor Groep: Voertuie en diens vir die langpad carin@proagri.co.za 33 Navrae Engela Botha > 073-663-1234 Vee en Wild engela@proagri.co.za 35. Winsgewende skaapboerdery deel 23: Korrekte stertafsitRekeninge en kastreringspraktyke verhoog kuddeproduktiwiteit Ronel Schluter > 084-088-0123 39. Voëlgriep knou SA se pluimveebedryf accounts@proagri.co.za 39 Verspreiding en intekening 45. Bloutongvirus: Eeu-oue probleem met ‘n nuwe oplossing Nita Volmer-van Zyl > 079-515-8708 nita@proagri.co.za Sakebestuurder George Grobler ®

MIELIES • SOJABONE • SONNEBLOM • KORING • SORGHUM • KANOLA

Voorbladartikel

LumiGEN®-saadbehandelings is ontwerp, geverifieer en bewys om saam met Pioneer®-genetika te werk sodat produsente nóg meer vertroue in hulle saadbehandelingsopsies kan geniet.

MIELIES • SOJABONE • SONNEBLOM • KORING • SORGHUM • KANOLA

LumiGEN® -saadbehandelings: Gebou met Pioneer-genetika sodat jy die vrugte kan pluk

Artikel voorsien

Saadbehandelings waarop jy kan reken

Wanneer jy ՚n saadbehandelingspakket kies, is dit met die doel om ՚n suksesvolle seisoen te verseker. In ruil vir jou kopie, moet jy die versekering hê dat daardie saadbehandeling goed sal presteer, en dat dit die genetika wat jy aanplant, sal aanvul. LumiGEN®-saadbehandelings is ontwerp, getoets en bewys om saam met Pioneer ®-genetika te werk sodat boere nóg meer vertroue in hulle saadbehandelingsopsies kan geniet.

Ontwerp met ons genetika in gedagte

Jy het in uitstaande Pioneer ®-genetika vir jou lande belê. Nou is dit ons werk om daardie genetika se prestasiepotensiaal te beskerm. LumiGEN® -saadbehandeling is gemik op: • Plantgemak 2

ProAgri Suid-Afrika 284

• • • •

Koueverdraagsaamheid Standvestiging Saadplasing Vroeë groeikrag

Ons evalueer honderde produkkonsepkombinasies om uiteindelik die regte saadbehandelingsformulasies vir ons genetikareekse te ontwikkel. Hierdie kombinasies word jaarliks in laboratoriums, kweekhuise en plaasproewe geëvalueer. Ons behandelingsproses maak jaarliks staat op nagenoeg 30 000 navorsingspersele.

Geverifieer met ons genetika

LumiGEN-saadbehandelings kapitaliseer op meer as 100 jaar se gewasproduksiekennis, tesame met ՚n goeie begrip vir produsente se behoeftes en boerderymetodes. Ons saadbehandelingskombinasies is met groot sorg by die Corteva Agriscience Center of Seed Applied Technologies geëvalueer. Hierdie fasiliteit www.proagri.co.za

Voorbladartikel

Figuur 1: PASSER-proses bied ՚n alles-in-een oplossing as laboratorium, toetssentrum en saadbehandelingsfasiliteit. Hier word saadbehandelings in ons eksklusiewe ses-stap PASSER-proses hersien. Net saad wat hierdie strawwe toets

deurstaan, ontvang die LumiGEN-merk van sekerheid.

Getoets op die land, op ons genetika

Ons behandelde saad word via ons veldtoetsnetwerk deur kwekers geëvalueer. Plaastoetse word elke jaar in meer as 60 000 saadplotevaluasies met ons grootskaalse IMPACT™-toetsprogram geëvalueer. Hierdie toetse verseker dat LumiGEN®saadbehandelings werk, maak nie saak watter Pioneer ®-basters of -variëteite jy plant nie. Ons uitgebreide evaluasieproses beteken ook dat saadbehandelings die LumiGEN-seël van sekerheid ontvang. Dit spreek van verantwoordelike landwww.proagri.co.za

boupraktyke, verminderde blootstelling aan ongeteikende spesies en die omgewing, en bystand aan produsente om die hoeveelheid aktiewe bestanddele wat op hulle lande aangewend word, te verminder. Praat met jou Pioneer-verkoopsverteenwoordiger vir meer inligting oor LumiGEN®-saadbehandelings en opsies om jou saad hierdie seisoen te beskerm.

Vir meer inligting, besoek Pioneer se webwerf by https://www. pioneer.com/za of stuur ՚n e-pos na info.rsa@pioneer.com

ProAgri South Africa 284

Gewasproduksie

Die verskuilde impak wat aalwurms op SuidAfrikaanse boere het Artikel voorsien deur Syngenta

alwurms, mikroskopiese wurms wat in die grond woon, hou ՚n groter gevaar vir Suid-Afrikaanse boere in as wat hulle dalk besef. Volgens professor Driekie Fourie, aalwurmkundige en tegniese produkleier van Seedcare™ by Syngenta, strek die probleme wat plantparasitiese aalwurms inhou veel verder as die tradisionele brandpunte en het hulle ՚n beduidende impak op oesopbrengs. Prof Fourie se nuutste navorsing dui daarop dat wanneer aalwurms in die grond gediagnoseer word, dit bykans onmoontlik is om hulle uit te wis. Dit lei nie net tot grootskaalse opbrengsverliese nie, maar bedreig volhoubare gewasverbouing. “Ongeveer 12% van opbrengsverliese in Suid-Afrika word aan plantparasitiese aalwurms toegeskryf en in hoogs besmette lande kan verliese so hoog soos 60% en meer wees,” verduidelik prof Fourie. Aalwurms het ook ՚n geweldig nadelige uitwerking op mielies se wortelstelsels. Die klein, nuwe, worteltjies van jong saailinge is besonder weerloos teen aalwurmbesmetting en parasitisme. Tweesaadlobbige gewasse, soos sojabone, is ook uiters vatbaar vir aalwurmbesmetting. Daar is twee hoof-aalwurmgroepe wat die ernstigste probleme in SuidAfrika veroorsaak. Die een is knopwortelaalwurms wat bogrondse plantdele laat vergeel, verdwerg en/of verwelk in hoogs besmette dele van ՚n land. ՚n Vroulike wurm kan tot 1 800 eiers op ՚n slag lê, soos wat prof Fourie self waargeneem het op die wortels van ՚n vatbare sojaboonkultivar. Die tweede groep is letselaalwurms.

ProAgri Suid-Afrika 284

Hierdie wyfies lê een eier op ՚n slag, maar doen dit voortdurend oor ՚n lang tydperk. Sekere dekgewasse soos koring kan help om aalwurmbevolkings in toom te hou – maar kan hulle ook onderhou. Ander gewilde dekgewasse soos sunnhennep sal knopaalwurmbevolkings verminder, maar letselaalwurms toelaat om te vermeerder. Graangewasproduksie in Suid-Afrika word in besonder aan bande gelê deur die bogenoemde twee endoparasitiese aalwurmgroepe, maar ook deur ektoparasitiese aalwurms. Prof Fourie noem dat dit lyk asof ektoparasitiese bevolkings aan die toeneem is in sekere bewaringsboerderygebiede waar sy besig was met navorsingsprojekte. Die verskyning van nuwe aalwurmspesies, soos die hoogs patogeniese knopwortelaalwurm, Meloidogyne enterolobii, onderstreep die noodsaaklikheid om hierdie organismes deegliker te bestudeer en na te vors. Dit is veral deurslaggewend belangrik om die korrelasie tussen aalwurmgetalle en -verskeidenheid en ՚n wye reeks faktore te ondersoek en beter te verstaan. Sodanige faktore sluit droogte, hoë reënval, besproeiing en ander omgewingsfaktore, asook chemiese, fisiese en biologiese grondparameters in. Baie belangrik vir boere is ook om kennis ten opsigte van die oorlewingsvermoë van aalwurms te bekom. Opnames wat in plaaslike graanproduksiegebiede gedoen is, trek boonop ՚n verband tussen hoër reënval en besproeiing en ՚n toename in aalwurmbevolkings. Hierdie mikroskopiese organismes het die vermoë om te oorleef tydens

ongunstige toestande (byvoorbeeld droogte en koue) en gaan net weer voort om in graangewasse se wortels te voed sodra dit weer reën en warmer temperature aangeteken word. Aalwurms oorleef ook in wortels of ander ondergrondse dele van dekgewasse wat goeie aalwurmgashere is en in grond met hoër temperature. ‘Warmer’ grond is onder meer die gevolg van bewaringsboerderypraktyke wat bepaal dat landbougrond nie onbedek gelaat moet word nie. Alhoewel ons akademiese begrip van aalwurms verbeter het, skiet kennis op plaasvlak nog te kort. “Produsente moet ingelig word oor aalwurms en hulle potensiële impak op grond- en wortelgesondheid,” sê prof Fourie. “Dit is noodsaaklik om die teenwoordigheid van nuwe aalwurmspesies te identifiseer en te verstaan in belang van doeltreffende bestuur en navorsing. Suid-Afrikaanse produsente kan die negatiewe impak van plantparasitiese aalwurms teëwerk en landbouvolhoubaarheid verbeter deur meer bewus te wees van navorsing en bestuurstrategieë en daarin te belê.” www.proagri.co.za

king te kombineer, kan ons die uitdagings wat aalwurms inhou beter aanpak en die langtermyn volhoubaarheid van Suid-Afrikaanse landbou verseker.” Maatreëls wat produsente kan instel om volhoubaar te boer op gronde met laer aalwurmbevolkings sluit in die verhoging van grond se organiese inhoud in graanproduksiegebiede, die plant van dekgewasse wat bestand teen aalwurmpeste of slegte gashere is, en die verantwoordelike gebruik van chemiese aalwurmdoders met gunstige omgewingsprofiele en geen negatiewe uitwerking op diere, mense en voordelige organismes. Die beste voorbeeld is Syngenta se AVICTA® saadbehandeling. Hierdie uiters doeltreffende aalwurmdoder verg geen moeite van die produsent nie en beskerm saailinge ook teen saad- en saailingsiektes en insekte. Die saadbehandeling is vanaf die eerste dag effektief, gedurende die kritiese groeistadia om die saadpotensiaal van die plant te ontsluit. Die toenemende fokus op omgewingsvriendelike produkte met aalwurmdodende eienskappe is ook ՚n belangrike stap in die regte rigting, naamlik om die gesondheid en gehalte van ons gronde te optimaliseer. Dit is belangrik om dié werklikheid in gedagte te hou, siende dat dit onmoontlik is om hierdie ongesiene vyande met hulle uitstekende oorlewingseienskappe heeltemal uit te wis.

Gewasproduksie

Die voortgesette uitdaging van klimaatsverandering wat geografiese verskuiwings in rygewasproduksie teweegbring, kan nie uit die oog verloor word nie. Terselfdertyd is die koste verbonde aan aalwurmbeheerpraktyke, veral op droëlandplase, ՚n groot kopseer. Bestaande wisselboustelsels werk ongelukkig die opbou van aalwurmpopulasies in die hand omdat die oorheersende en ekonomies belangrike knopwortel- en letselaalwurms wat algemeen in lande voorkom, ՚n wye gasheerspektrum het. Hierdie twee aalwurmgroepe se getalle bou dus op in plaaslike graanproduksiegebiede en het uiteindelik groot skade vir produsente tot gevolg. Die goeie nuus is dat skade beperk kan word deur wisselgewasse te plant wat òf bestand is teen aalwurms òf swak gashere is. Belowende navorsingsresultate het byvoorbeeld al gewys dat weerstandbiedende sojaboonkultivars ՚n toename van 39% in opbrengs lewer. “Die ontdekking van die globale gevaarspesie M. enterolobii in die Hoëveldstreek van Mpumalanga en in ander graanproduksiegebiede beklemtoon dat volgehoue navorsing en waaksaamheid onontbeerlik is,” sê prof Fourie. “Dit is belangrik om ՚n holistiese benadering tot plantparasitiese aalwurms te volg, aangesien hulle dikwels die weg baan vir sekondêre swaminfeksies. Deur kennis, doeltreffende bestuurstrategieë en samewer-

PROTECTION EXACTLY WHERE IT IS NEEDED Kills only plant-parasitic organisms that attack the plant Uses seed as a mode to place active ingredients exactly where it is needed Less active ingredients in the soil with limited environmental impact

Beyond Seed Protection™

READ THE PRODUCT LABELS FOR FULL DETAILS. AVICTA® 500 FS contains abamectin (avermectin) 500 g/ℓ (Reg. No. L9258, Act No. 36 of 1947). DANGER. GHS-Hazard statements: Fatal if swallowed or if inhaled. Suspected of damaging the unborn child. Causes damage to organs (nervous system) through prolonged or repeated exposure. Very toxic to aquatic life with long-lasting effects. MAXIM® Quattro contains thiabendazole (benzimidazole) 300 g/ℓ, azoxystrobin (strobilurin) 15 g/ℓ, fludioxonil (phenylpyrrole) 37.5 g/ℓ and Metalaxyl-M (phenylamide) 30 g/ℓ (Reg. No. L9494, Act 36 of 1947) WARNING. GHS-Hazard Statements: Very toxic to aquatic life with long-lasting effects. May be harmful if inhaled. CRUISER® White contains thiamethoxam (neonicotinoid) 600 g/ℓ (Reg. No. L7546, Act No. 36 of 1947). WARNING. GHS-Hazard statements: Suspected of damaging fertility. Suspected of damaging the unborn child. Very toxic to aquatic life with long-lasting effects. AVICTA® Complete consists of AVICTA® 500 FS, MAXIM® Quattro and CRUISER® White. AVICTA® 500 FS, MAXIM® Quattro and CRUISER® White are not restricted and are registered trademarks of a Syngenta Group Company. Syngenta South Africa (Pty) Limited, Private Bag X60, Halfway House, 1685. Tel. (011) 541 4000. www.syngenta.co.za © Syngenta Ag, 2000. Copyright of this document is reserved. All unauthorised reproduction is forbidden. SEEDCARE™ is a registered trademark of Syngenta Crop Protection AG (2020)

@SyngentaSA | www.syngenta.co.za

www.proagri.co.za

ProAgri South Africa 284

Gewasproduksie

THERMAL

MONOCULARS | BINOCULARS | RIFLESCOPES

2XWGRRU $GYHQWXUHV

Animal Observation

Perimeter Protection

Fire Prevention

FUTURAMA JOINS FORCES WITH PIXFRA Futurama has established itself as the leading authority in the realm of thermal imaging by securing the distribution rights for state-of- the-art PIXFRA products and solutions. Through this partnership, Futurama merges affordability with uncompromising high-quality, setting a new industry standard.

021 851 3284 | INFO@FUTURAMA.CO.ZA | WWW.FUTURAMA.CO.ZA www.proagri.co.za

ProAgri Suid-Afrika 284

Gewasproduksie

Groentetuin vir beginners

deel 4 (vervolg): deur Tisha Steyn

Ken jou groente Fotos: Pixabay Groenbone groei maklik, lewer ’n goeie oes en verryk die grond met stikstof vir jou volgende saailinge. Groenboontjies en rankboontjies (Phaseolus vulgaris en P. coccineus) Groenboontjies wat stoel is geskik vir ’n klein tuin en aard selfs goed in ’n houer, terwyl rankboontjies meer geskik is vir ’n groter tuin waar dit na hartelus teen ’n stut kan oprank. In gematigde gebiede kan dit van vroeg- tot laatlente en in koue gebiede van middel- tot laatlente geplant word. Plant boontjies regstreeks in voorbereide grond. Druk die boontjiesade sowat 30 cm uitmekaar in die grond. Gee gereeld water. Die jong boontjies kan na sowat 50 dae geoes word, en hoe meer jy oes, hoe meer dra die plante. As die boontjies ophou dra, gee voeding en genoeg water wat die plante weer sal laat blom, en kort daarna kan jy nog ’n oes boontjies pluk. Boontjies groei goed in volson, maar as dit baie warm is en die grond is droog, kan die blare sonskade opdoen. Boontjies, mielies en pampoene staan bekend as die ‘drie susters’. Dit is van die vroegste tye af deur inheemse mense van die Amerika saam geplant. Die boontjie rank teen die mielie se stam op, die pampoene se groot blare verskaf skaduwee op die grond, en die boontjie se wortels plaas stikstof terug in die grond. Jy kan dieselfde in jou tuin doen. Boerboontjies (Vicia faba) Boerboontjies word in ’n koue klimaat gekweek en die saad moet in die laatherfs regstreeks in die grond www.proagri.co.za

geplant word. In baie koue gebiede kan die saad in houers geplant word wat in ’n kweekhuis kan ontkiem en in die lente uitgeplant word. Plant boerboonsade in goedvoorbereide, vrugbare grond, maar dit is nie nodig om stikstof by te voeg nie omdat dit blaargroei en nie blom- en peulvorming sal bevoordeel nie. Wanneer die hoë variëteite sowat 60 cm lank is, kan die boonste punte afgeknyp word sodat die plant meer van ’n bos vorm en meer blomme dra. Soos met ander boontjies moet die peule gereeld gepluk word, wat help dat die plant deurlopend dra. Ou bone is hard en veselrig. Kyk uit vir groenstinkbesies, swartof witvlieg, plantluise en rooispinmyt.

Verjaag witvlieg met ’n mengsel van water en ’n bietjie skottelgoedseep in ’n spuitbottel. Boontjies vries goed en is nuttig wanneer vars groenbone skaars en baie duur is. Radyse (Raphanus sativus) Radyse behoort tot die kopkool- of mosterdfamilie. Dit is redelik gehard en is maklik om in gematigde en koel gebiede te kweek. Saad wat in voortjies in voorbereide, goed gedreineerde grond geplant is, ontkiem binne drie tot ses dae, groei vinnig en is binne drie tot ses weke gereed om te eet. Wees versigtig om nie te veel op ’n keer te saai nie, want die radyse, wat basies ’n verdikking van die wortel is,

Radyse is van die groente wat die vinnigste ontkiem en gereed is om geoes te word. ProAgri South Africa 284

Gewasproduksie

LE IA D ES BO SP AN A

SPUIT

MAKLIK MET MASSEY FERGUSON ™

12 3

JAAR GRATIS TOPCON SEIN

DUISEND UUR

GRATIS DIENSTE INGESLUIT

JAAR VERLENGDE WAARBORG INGESLUIT

SELFAANGEDREWESPUIT MF 8225,MF 9330 EN MF 9335

Elke kenmerk van die Massey Ferguson selfaangedrewespuit is ontwerp, beproef en getoets om aan jou behoeftes te voldoen. Hierdie hoë werkverrigting tuig dek meer hektare per dag terwyl bedryfskoste tot die minimum beperk word. ©2023 AGCO Corporation. E&OE

ProAgri Suid-Afrika 284

www.proagri.co.za

Spinasie (Spinacea oleracea) en spinasiebeet (Beta vulgaris) Spinasie behoort tot die beetfamilie, net soos spinasiebeet (Swiss chard) en beet. Babaspinasie wat al gewilder raak, is gewone spinasie wat sowat 15 tot 35 dae na dit geplant is, geoes word. Spinasie en spinasiebeet is gehard teen hitte en koue, en somer- en wintervariëteite kan heeljaar deur gesaai of as saailinge geplant word. Plant die saailinge sowat 20 cm uitmekaar in klam grond wat met kompos verryk is en goed dreineer in vol son of halfskaduwee. Voed die plante gereeld en sorg dat dit goed natgemaak word in warm droë weer, anders skiet dit saad. Die blare kan na sowat dertig dae geoes word. Knip die buiteblare met ’n skêr af sodat die binneste blare kan aanhou groei. Gereelde stikstofryke voeding sal lei tot welige blaargroei. Let op vir slakke, naakslakke, blaarmynvlieg en blaarvlek. Gebreekte eierdoppe rondom die stamme hou die slakke weg. Murgpampoentjies of babamurgpampoentjies (Curcubita pepo) Murgpampoentjies (baby marrow) behoort tot die pampoenfamilie (Curcubitaceae) net soos pampoene, skorsies en komkommers, waatlemoene en spanspek. Groente van hierdie familie kan in die lente of vroegsomer regstreeks in warm, klam grond of in groot houers geplant word. Gee gereeld water, maar hou die water van die blare en vrugte af weg.

Gewasproduksie

het ruimte nodig om behoorlik te kan groei. As die saad te dig gesaai is sal jy die plantjies moet uitdun, maar die vars jong blare kan in slaai gebruik word. Die klein blaartjies is ook baie gewild by restourante om as mikroslaai (microgreens) gebruik te word. Jong radyse is die lekkerste in slaai want ouer radyse raak houterig.

Vars komkommers en komkommerpiekels is goeie gunstelinge vir slaai. Swamdoder soos blomswael oor die saad voor jy dit plant kan swamsiektes voorkom.

Murgpampoentjies kan gevul, of in skyfies, linte of spirale gesny word. Die vrugte kan tot vroegwinter aan die ranke bly, mits dit van die grond af gelig word om droog te bly. Die plante rank verwoed, maar kan vertikaal opgelei word met sterk stutte om minder grondoppervlak te bedek. Alle plante van die familie word deur poeieragtige meeldou of donsskimmel, tweespinmyt en witvlieg geteister. ’n

Soetrissies is heerlik in Mediterreense geregte. www.proagri.co.za

Komkommers (Cucumis sativus) Komkommers aard goed in ’n warm, beskutte plek waar dit oggendson kry. Plant die saad in ’n kweekhuis in die lente en plant vroegsomer uit. Jy kan ook die saad buite in ’n beskutte kol plaas en dan in die tuin in ryk grond wat goed dreineer uitplant. Jy moet ’n raam of stut verskaf waarteen die komkommers kan oprank. Knyp die boonste punte uit wanneer die plant sewe blare het, dan groei daar meer sylote. Plant so drie saadjies in ’n bakkie, want die plante se stamme help dra aan mekaar se ‘las’. Gee stikstofryke voeding wanneer die plante begin dra, vir ’n groter oes. Pluk die komkommers wanneer dit nog jonk en klein is, want ou komkommers is die ene pitte en raak bitter. Saad van Engelse komkommers is skaars as gevolg van variëteitregte wat beskerm word. Soet- en brandrissies (Capsicum spp) Soet- en brandrissies behoort tot die aartappelfamilie. Dit kom oorspronklik uit Meksiko en Sentraal-Amerika en is ’n warmseisoengewas wat in die somer goed in die grond of in houers vaar. Daar is ’n groot verskeidenheid kleure, groottes en vorms, en sluit groen, rooi en geel soetrissies insluit, asook brandrissies met verskillende grade van byt. Plant die saad in ’n kweekhuis nadat die sade oornag in water geweek is en plant die sterk saailinge 60 cm uitmekaar uit in ryk grond in ’n warm, beskutte plek met volson. Gee gereeld water, want ’n oorvloed water op ’n keer kan tot blomendverrotting lei en ryp vrugte, net soos met tamaties, laat bars. Voed elke twee weke vir ’n groot oes. Skildstinkbesies ProAgri South Africa 284

Gewasproduksie

Outomatiese herset van tande sonder om spoed te verminder of die implement te lig Lae brandstofverbruik weens lae wrywing en effektiewe wegbreekaksie Effektiewe grondbewerking bied een van die mees egalige grondprofiele op die mark Taai materiale verminder slytasie vir 'n verlengde leeftyd

Laat niks jou keer nie. Die T-reeks is Agrico se staatmaker herset skeurploeg. Tande beweeg outomaties uit die pad wanneer klippe of ander hindernisse teëgekom word, en skuif daarna terug na die werksposisie. Dít alles sonder om spoed te moet verlaag of die implement uit die grond te lig. Die T-reeks spog met 'n elegante en koste-effektiewe geometrie vir beter beheer en optimale werking. Breek grond by verskeie werkdieptes en skop die seisoen reg af. Beskikbaar in 'n verskeidenheid groottes as driepuntgemonteerde of sleepmodelle. Pryse op aanvraag. 10

ProAgri Suid-Afrika 284

www.proagri.co.za

Gewasproduksie

Groente wat tot die pampoenfamilie behoort, soos komkommers en murgpampoentjies, kan eers in saadbakkies geplant word en sterk groei voor jy dit in die tuin uitplant.

Feitlik enige groente kan met asyn gepiekel word en is heerlik saam met braaivleis.

en plantluise val die plante aan. Vir ’n deurlopende oes moet jy die ryp vrugte, wat rooi of oranje verkleur, oes. Die stingels breek maklik en dis beter om dit met ’n skerp skêr af te knip. Soetrissieplante met laat vrugte voor die winter wortel en tak uitgetrek en onderstebo opgehang word om die laaste vrugte kan kans te gee om heeltemal ryp te word. Brandrissies kan geoes word sodra dit begin verkleur totdat dit droog en verrimpeld aan die plant sit. Suikermielies (Zea mays) Suikermielies is ’n somergewas wat goed groei in ’n warm, beskutte plek in volson in ryk grond. Dit kan laatlente tot midsomer vir ’n deurlopende oes geplant word. Plant in rye in die ryk grond. Suikermielies het gereelde voeding en water nodig vir ’n goeie oes van groot, soet mieliekoppe. Siektes sluit Amerikaanse bolwurm, plantluise en verlepsiekte in. Die mielies kan geoes word wanneer die stuifmeeldrade (baard) bruin word. Trek die mielieblare by die punt ’n bietjie weg en as die mieliepitte ’n melkerige vloeistof afskei, kan jy maar pluk. Mielies met blare en al hou ’n rukkie in die yskas.

Daar is min groente so heerlik soos ’n suikermielie met botter saam met braaivleis.

Gebruik gebreekte eierdoppe om slakke van plante af weg te hou.

Bronverwysings Anthony, D. (2014) Enigeen kan groente kweek. Metz Press. ISBN9781-928201-12-0 Wilt diseases (n.d.) Texas Plant Disease Handbook. Texas A&M Agrilife Extension https://plantdiseasehandbook.tamu. edu/problems-treatments/problemsaffecting-multiple-crops/wilt-diseases/

www.proagri.co.za

Beetblare kan ook soos spinasie gekook word en smaak baie lekker. ProAgri South Africa 284

AUTHORISED DISTRIBUTOR

MERGER SERIES

WWW.ULTRANEXUS.CO.ZA WWW.ULTRANEXUS.CO.ZA

MERGER XP50 LRF

NEW MERGER XL50 LRF

NEW MERGER XQ35 LRF

TO FIND A DEALER NEAR YOU, SEE C ONTACT DETAILS BELOW: WWW.ULTRANEXUS.CO. ZA | WHOLE SALE@ULTRANEXUS.CO. ZA | 021 001 4238 12

ProAgri Suid-Afrika 284

www.proagri.co.za

Rekordgetal besoekers by NAMPO Kaap 2023 D

deur Bianca Henning

ie Wes-Kaap en die Overberg is bekend vir skouspelagtige natuurskoon, pragtige wynlande, wild- en natuurreservate, lewendige stede en dorpe, geskiedkundige en kulturele erfenis en asemrowende avontuurbelewenisse. Sedert 2018 is dié streek ook bekend vir sy eie NAMPO. NAMPO Kaap is reeds ’n gevestigde en vooraanstaande landbou-uitstalling en handelskou – en ’n sleutelgeleentheid wat as ’n platform vir die nuutste vooruitgang en vernuwing in landbou dien. En waarom dan nie ’n NAMPO in die Kaap aanbied nie? Die provinsie het ’n ryk landbou-erfenis met uiteenlopendde graangewasse, oliesade en peulgewasse wat grotendeels aan die Weskus (35%) en in die Overberg (30%) verbou word. In 2020 was die provinsie se primêre landbou-uitvoere verantwoordelik vir 53% van nasionale uitvoere. Agt van die tien grootste uitvoerprodukte uit die Wes-Kaap het ’n landbougrondslag

NAMPO Kaap, die tweede-grootste landbou-ekspo in die land, het ’n unieke karakter en atmosfeer. Die jaarlikse blomme-uitstallings wat by NAMPO Kaap aangebied word dra beslis by tot hierdie unieke karakter. Die Kaapse blommeryk word erken as een van die mees uitsonderlike ter wêreld ten opsigte van diversiteit, digtheid en aantal endemiese spesies. Die Kaapse blommeryk, en meer spesifiek die fynbos-bioom, word behoorlik by NAMPO Kaap gevier. www.proagri.co.za

Die Suid-Afrikaanse Lipizzaners het die pragtige Bredasdorppark vir die heel eerste keer aangedurf. (Bron: NAMPO Kaap Facebookblad) en meer as 50% van Suid-Afrika se landbou-uitvoere kom uit die provinsie. Dit is dus sinvol om ’n landbouhandelskou van dié kaliber in die Wes-Kaap aan te bied. NAMPO Kaap is nie net ’n handelskou nie; dit is ’n viering van landbou, ’n platform vir groei en ’n katalisator vir vernuwing en volhoubaarheid. Deur rolspelers in die sektor, boere en

die publiek bymekaar te bring, werp hierdie geleentheid lig op die jongste ontwikkelings in die landbou, moedig kennisdeling aan en bevorder beste praktyke. NAMPO Kaap se impak strek verder as die vertoonvenster se fisieke grense. Dit begeester en bemagtig boere, terwyl dit bewustheid oor die belangrikheid en potensiaal van moderne landbou in Suid-Afrika verhoog. ProAgri South Africa 284

NAMPO Kaap

Die Kaap haal uit en wys:

NAMPO Kaap

DURABLE. CUSTOMIZED. EASY TO MAINTAIN. Heavy-duty chain conveyors designed for extreme conditions and a wide range of materials. MEET US AT HALL 6, STAND E08

EXPERIENCE THE DIFFERENCE

ProAgri Suid-Afrika 284

@AgGrowthIntl | @ AGI EMEA

www.proagri.co.za

NAMPO Kaap

LiuGong se kragtige verskeidenheid geelmasjiene het talle boere na hulle uitstalling gelok. Hierdie werktuie maak vele moeilike plaastake maklik.

Boere het gevra en Massey Ferguson het geluister! Hulle Triton-stroper is vanjaar vir die eerste keer by NAMPO Kaap bekendgestel. Hierdie stroper is beskikbaar in klas 6, 7 en 8.

Selfs die jongklomp was geïnteresseerd in die nuwe landboutegnologie wat by vanjaar se NAMPO Kaap bekend gestel is.

‘n Rekordgetal van 34 635 besoekers het vanjaar se NAMPO Kaap bygewoon. (Bron: NAMPO Kaap Facebookblad)

Vir die lewendehaweboere was daar ook genoeg om te sien, te bewonder en te doen. (Bron: NAMPO Kaap Facebookblad)

Daar is gesorg vir daaglikse vermaak en interessante aanbiedings op die vroueprogram. www.proagri.co.za

Altesaam 34 635 besoekers het vanjaar se NAMPO Kaap te Bredasdorp bygewoon, ‘n rekordgetal teenoor verlede jaar se 32 000. Ten spyte van die wind en weer was daar 530 uitstallers in 625 uitstalruimtes, en die Voermolsaal het 60 bykomende uitstalruimtes gehad. Vanjaar se vier dae van NAMPO Kaap het ‘n propvol program met verskeie demonstrasies, kompetisies en die

tentoonstelling van die nuutste landboutegnologie ingesluit. Vanjaar se tema was groenenergie-rewolusie. Merk solank 11 tot 14 September 2024 duidelik in jou dagboek vir volgende jaar se NAMPO Kaap, wat ‘n herdenking van geskiedenis gaan insluit – dertig jaar sedert die eerste meganisasieskou, die voorloper van NAMPO Kaap, gehou is. ProAgri South Africa 284

Bevorder kontantvloei en sien jou kapitaal groei.

’n Volle PRIMa -8.5%* op alle boord modelle Boord, wingerd, berg, lae vryhoogte, steil hellings, smal rye en swaar implemente. Wat ookal die terrein, die taak en die uitdaging wat jy elke dag moet trotseer, daar is altyd ‘n new Holland spesialiteitstrekker wat jou werk en jou begroting pas. Met modelle van 37-78 kW, 2wd of 4wd, met of sonder kajuit en ’n verskeidenheid eksklusiewe funksies wat produktiwiteit verhoog, is die spesialiteitstrekker wat jy soek reeds beskikbaar. Dis ’n new Holland.

3 jaar / 3000 uur waarborg ingesluit.

*Bepalings en voorwaardes geld. gestruktureerde terugbetaling-opsies beskikbaar. onderhewig aan finansiële status. installasie- en diensfooie mag van toepassing wees. aanbod geldig tot 31 Desember 2023 of solank voorraad hou. Kontak jou new Holland-handelaar vandag of skakel: eduan Booyens (071 871 8163) - noordwes,vrystaat, gauteng, Limpopo en Mpumalanga Paul de Korte (064 752 1613) - KwaZulu-natal Quintus smit (082 524 7397) - Wes-Kaap, noord-Kaap en oos-Kaap

Volg ons op

ProAgri Suid-Afrika 284

www.newholland.com/za www.proagri.co.za

Tindrum 23/132

NAMPO Kaap

vrugtevolle finansiering vir ’n vrugtevolle seisoen.

NAMPO Kaap

New Holland-boordtrekkers wys wie is baas deur Bianca Henning

New Holland se T4.75 V is die kleinste en smalste trekker in die reeks en het ‘n buitewydte van 1,1 meter.

ew Holland Landbou het vanjaar weer sy verskyning by NAMPO Kaap gemaak. Die tentoonstelling van werktuie op die NAMPO-oesdag weerspieël die maatskappy se toewyding om aan enige boer van die noorde tot die suide werktuie te bied wat voldoen aan een en elkeen se behoeftes. New Holland se blou het vele boere beïndruk by NAMPO Kaap. Hulle boordreeks was ook ‘n groot aantrekkingspunt vir boere in die omgewing. Die groot verskil tussen boordboerdery en ander gewasverbouing is dat die gewasse in jou boorde ’n leeftyd van tussen 20 en 25 jaar kan hê. Dit beteken dat vrugtebome of wingerde as sodanig ook deel van ՚n boer se beleggingsportefeulje uitmaak en as dit van meet af aan net die beste behandeling kry, kan dit vir baie jare goeie dividende lewer. Daar is dus geen onduidelikheid nie: Die toerusting wat ՚n boer in sy wingerde of boorde gebruik, moet hulle werk voorbeeldig doen, maar so min as moontlik ontwrigting veroorsaak wat ՚n invloed op toekomstige produksie kan hê. New Holland se T4.95 LP(lae profiel) -boordtrekker Hierdie trekker is die grootste van New Holland se boordreeks. Jaco du Preez, bemarkingsbestuurder van New Holland Suider-Afrika, vertel meer: “Hierdie trekker is breër gebou, met breër wiele, wat hom baie meer stabiel en geskik maak vir boordwerk in bergagtige gebiede en teen skuinstes, omdat hy nie maklik kantel of omval nie. Hierdie trekker se 71 kW is genoeg krag om skotige skuinstes baas te raak. ”Sy kragaftakker word ook regstreeks vanaf die ratkas aangedryf, wat krag bespaar (omtrent 5%) wat beteken jy kan groter werktuie met dieselfde trekker hanteer, teenoor die mededingers,” meen Jaco. www.proagri.co.za

New Holland se TD 75 F is die perfekte pasmaat vir jou boorde.

T4-reeks Die T4-reeks sluit ook ‘n verskeidenheid modelle in. “Die T4 F-reeks is geskik vir boorde en die T4 N-reeks (narrow) is geskik vir boorde of wingerde. Die heel smalste trekker van die reeks, die T4.75 V (vineyard) is slegs vir wingerde geskik en het ‘n buitewyde van 1,1 meter,” verduidelik Jaco. “Die New Holland T4.85-N-boordtrekker is die gewildste van die reeks, omdat hy die meeste van die werktuie met gemak kan hanteer.” Hy voeg by: “New Holland se boordtrekkers is almal hoëspesifikasietrekkers wat in Italië vervaardig word. Hierdie trekkers kan aangepas word volgens boere se unieke spesifikasies en is beskikbaar in twee- of vierwielaandrywing, asook met of sonder kajuite.” TK4-crawler-trekker “Hierdie trekker is ontwerp met ysterrusperbande, wat ontwerp en geskik is om ou wingerde skoon te maak, om al die wingerdstokke uit te haal en weer gelyk te maak. Jy kan ook nuwe lande maklik skoonmaak met hierdie trekker en hy werk maklik op skuins terreine. Baie boere gebruik hierdie trekker vir ontbossing, veral in fynbosgebiede. Jy kan ook ՚n skraper vooraan die trekker monteer,” sê Jaco. T3F-boordreeks Jaco vertel meer oor hulle reeks Turkse boordtrekkers: “Ons het ook ՚n meer ekonomiese boordreeks wat van Turkye afkomstig is, die T3 F-reeks. Hierdie trekkers is beskikbaar vanaf 37 tot 55 kW, met twee- of vierwielaandrywing. Hierdie trekkers het geen kajuite nie, en het standaard twaalf-by-twaalf ratkaste. Hulle spesifikasies is laer as dié van die Italiaanse modelle, maar hulle is steeds in staat om die werk doeltreffend af te handel.”

Die T4-crawler-model is geskik om ou wingerde skoon te maak en vir ontbossing.

“Hierdie T3 F se afmetings is soortgelyk aan die van die T4-Narrow trekkers, wat hulle ook geskik maak vir wingerd- en boordwerk, omdat hulle maklik tussen die rye inpas. Hulle is ook laag, wat hulle geskik maak om maklik onder tafeldruiwe in te pas.” Een van die kenmerkende eienskappe van New Holland se boordtrekkers is dat hulle uiters suinig met brandstof werk. “New Holland se boordtrekkers bied ՚n verskeidenheid opsies. Alhoewel ons ՚n standaard spesifikasie vir die mark se behoeftes inbring, kan jy ook jou eie opsies kies, wat dan volgens jou behoeftes ingevoer kan word – dus kan jy enige boordaksie doen met New Holland se reeks,” sluit Jaco af.

New Holland se T4.95 LP is spesiaal ontwerp vir boorde teen hellings.

Jaco nooi enige boer uit om hulle te kontak vir inligting om sy boerdery te verbeter. Praat vandag nog met Jaco du Preez deur ՚n e-pos te stuur aan jacobus.du-preez@ cnhind.com. Besoek ook https:// agriculture.newholland.com/ africa/en-za/ om New Holland se volledige reeks wentrekkers te leer ken, of om uit te vind waar jou naaste New Holland-handelaar is.

ProAgri South Africa 284

NAMPO Kaap

PATRIOT 250/350-REEKS PATRIOT SPUITE

250/350-R

PATRIOT-SPUITE PATRIOT STEL 'N NUWE MAATSTAF -SPU VIR PRODUKTIWITEIT VIR PRODUK

Vind meer uit oor ons nuutste promosies en aanbiedinge by jou naaste handelaar of tak.

o.za TE PATRIOT 250/3www.50-RcaseiEEKSh.cSPUI

PATRIOT-SPUITE STEL 'N NUWE MAATSTAF VIR PRODUKTIWITEIT

-6% -

FINANSIERING VANAF FINANSIERING VANAF

PRIMA PRIMA Case IH se Patriot 250/350-spuite is sonder twyfel die maatstaf in produktiwiteit vir produsente wat op soek is na hoë prestasie en tegnologies gevorderde spuitmasjiene.

Vind meer uit oor ons Vind nuutste promosies meer en aanbiedinge byuit jou naasteoor handelaar of ons tak.

www.caseih.co.za

ProAgri Suid-Afrika 284

nuut

www.c

www.proagri.co.za

Boer wen splinternuwe Maxxum 110-trekker

deur Bianca Henning

՚n

Droom van veertig jaar is bewaarheid toe Danhauzer Uys, ՚n boer van Albertinia, by NAMPO Kaap aangekondig is as die wenner van die splinternuwe Case IH Maxxum 110-trekker ter waarde van meer as R1-miljoen. Case IH het vanjaar vir groot opwinding by NAMPO Kaap gesorg met die trekking van die wenner in hulle trekkerkompetisie. Die vyf finaliste het elkeen ՚n sleutel ontvang en die houer van die sleutel wat die trekker kon aanskakel, sou wegry met ՚n splinternuwe Case IH Maxxum 110-trekker ter waarde van R1 100 000. Na groot afwagting en opwinding het Danhauzer Uys, ՚n boer van Albertinia, se sleutel die pronktrekker aangeskakel. Danhauzer vertel: “Toe ek die sleutel draai en ek sien die trekker se liggies gaan aan, het my emosies op loop gegaan. Dit was ՚n onbeskryflike gevoel toe die besef deurdring dat ek die sleutel vashou van my eerste nuwe trekker in veertig jaar. Ek kon nog nooit ՚n

Case IH tesame met NMI (Northmec Implemente) het by NAMPO Kaap vir die eerste keer hulle DJI T40 landbou-hommeltuig aan die mark bekendgestel. www.proagri.co.za

ons NMI deel van Case IH ook aan die mark bekendstel,” voeg Stephan by. Vir Case IH is dit belangrik om aan die voorpunt van landboutegnologie te bly om net die beste oplossings vir die boere te bied. Stephan vertel: “Ons het ook onlangs ons Connect Roomfasiliteit onder die CNH-groep geloods, want data-integrasie bly vir ons ՚n sleutelpunt tot landbou. Ons wil al hierdie data bekendstel aan ons boere om vir hulle te wys hoe dit hulle boerderye en ondernemings kan bevorder.” Boere behoort hulleself gereeld te vergewis van die jongste vooruitgang in tegnologie om nie agtergelaat te word nie. Die wat kies om pessimisties te bly en teen ontwikkeling gekant is, gaan doodeenvoudig nie die mas opkom in die nuwe wêreld van ‘slim’ boere nie. “Om te fokus op moderne tegnologie is nie net goed vir die boer nie, maar ook vir die gemeenskap en die plaaslike ekonomie. Ons is opgewonde oor die toekoms van landbou en ook vir die toekoms van landbou in die Wes-Kaap,” sluit Stephan af.

nuwe trekker bekostig nie." Stephan Nel, besturende direkteur van Case IH Suidelike Afrika, voeg by: “Ons was nie bewus van Danhauzer se situasie en agtergrond met ou trekkers nie. Dit is so gepas dat juis hy die trekker moes wen, want hy verdien só ՚n geluk. Die trekker het beslis sy regte eienaar gekry. Dit was vir my ook ՚n baie emosionele oomblik.”

Case IH is ELKE boer se droom

“Dit is vir ons lekker om betrokke te wees by dae soos NAMPO Kaap, om as landbougemeenskap weer bymekaar te kom en te gesels oor die nuwe tendense,” meen Stephan. Case IH is gefokus op die toekoms van landbou, en om die beste aan die boer te bied met hulle jare se kennis en ondervinding in die bedryf. Tydens NAMPO Kaap vanjaar het Case IH weer eens nie teleurgestel nie, en die jongste toerusting en tegnologie in hulle stal aan boere in die Wes-Kaap en regoor die land tentoongestel. Stephan vertel: “Dit is vir ons lekker om weer vanjaar hier by NAMPO Kaap betrokke te kan wees. As Case IH is hierdie geleenthede vir ons baie belangrik om nader aan ons boere, die gemeenskap en ook nader aan die bedryf te beweeg. Ons het reeds lekker gesprekke gehad met die Wes-Kaapse regering van landbou, daar is baie planne in die pyplyn, waaroor ons baie opgewonde is. Die Wes-Kaap is ՚n baie belangrike sektor waarby ons ook baie meer betrokke wil raak. “Ons het ՚n paar hoogtepunte wat vanjaar hier by NAMPO Kaap plaasvind en nuwe bekendstellings, soos die Kelly-eg. Ons is ook opgewonde om ons hommeltuie te loods, wat ons onder

Danhauzer Uys, 'n boer van Albertinia, by die splinternuwe Case IH Maxxum 110-trekker van oor 'n R1miljoen wat hy met 'n gelukstrekking gewen het.

Case IH se hoogloopspuit het ook talle boere se aandag by NAMPO Kaap getrek. Vir meer inligting oor Case IH se nuutste landboutoerusting, tegnologie en verwikkelinge besoek hulle webwerf by www.caseih.co.za. ProAgri South Africa 284

NAMPO Kaap

NAMPO Kaap:

NAMPO Kaap

Take Control Of Weeds And Grasses That Damage Your Groundnut Crops

KEY ATTRIBUTES & ADVANTAGES Very effective and selective pre-emergence herbicide for use in groundnuts.

Strongarm® 840 WG (Reg. No. L8663) is a water dispersible granule herbicide for use in tank mixtures (as recommended by the label) and for the preemergence control of annual grasses, broadleaf weeds and under certain conditions, also yellow nutsedge in crops.

Control a variety of grass and broadleaf weeds. Good tool to control problematic weeds such as dubbeltjie in groundnuts. Can be soil-applied (surface, pre-plant, or preemergence) to meet the needs of the no-till, minimum-till, and conventional tillage farmer. Highly effective with long residual action.

Visit Our Website For More Information

Suitable for crop rotation practices. Low use rates. Can be tank mixed with other herbicides recommended on the label.

OUR CROP PROTECTION PRODUCTS ARE AT THE HEART OF AGRICULTURE FOR MORE INFORMATION CONTACT THE REGISTRATION HOLDER: Corteva Agriscience RSA (Pty) Ltd · Reg. No. 1991/003030/07 • Paarl +27 (0) 21 003 8259 • Centurion +27 (0) 12 683 5700 • 2nd Floor, Building A, Lakefield Office Park, 272 West Avenue, Centurion, 0157, Gauteng, Republic of South Africa. ALWAYS USE ACCORDING TO LABEL RECOMMENDATIONS: • Strongarm® 840 WG contains diclosulam (Warning) • Reg. No. L8663 | Act No. 36 of 1947 • TM ® Trademarks of Corteva Agriscience and its affiliated companies. © 2023 Corteva.

WARNING: Causes mild skin irritation. Very toxic to aquatic life with long lasting effects. PRECAUTIONARY STATEMENTS: If skin irritation occurs: Get medical help. Collect spillage. Dispose of contents/container in accordance with applicable regulations.

Visit us at corteva.co.za 20

ProAgri Suid-Afrika 284

www.proagri.co.za

deur Benine Ackermann

andag se boere kan arbeid en tyd bespaar en hulle lewe baie makliker en lekkerder maak met die regte veehanteringstoerusting. Algar veehanteringstoerusting is ՚n betroubare maatskappy wat veeboere help om hulle werk maklik en doeltreffend te doen. Die oranje en grys toerusting is al ՚n ou bekende by NAMPO Kaap vir hulle sterk veehanteringstoerusting wat veilig is vir mens en dier. Hulle sien NAMPO Kaap as ՚n platform om hulle klante beter te leer ken. Charlotte Esterhuizen van Algar vertel meer oor hulle produkte: Hulle gewildste produk is die Nek- en lyfklamp, ՚n bate vir elke beesboer.

՚n Handige produk wat Algar vervaardig is die skaap kantelaar. Dit is sy gewig in goud werd!

Algar se gewildste produk: Hulle nek- en lyfklamp.

Die klamp trek vas teen die bees se lyf om dit vas te hou, tot so nou as 300 mm, sodat jy veilig en gemaklik met die dier kan werk. Die Nek- en lyfklamp is beskikbaar in die LD- en HD-reeks. Die LD-reeks is meer bekostigbaar vir boere wat kleiner kuddes hanteer, maar as jy swaarder toerusting soek wat langer hou en ook geskik is vir voerkrale, is die HD die beste opsie. Die lyfklamp het elf toegangshekke, wat 'n nooduitgang insluit, so word onbeperkte toegang tot die dier voorsien. Die nekklamp aan die krat werk dieselfde as die ander Algar-nekklampe. Dit is ՚n H-tipe wat beteken dat die deure van bo tot onder die volle wydte van die gang oopmaak. Dit het die voordeel dat groot diere soos bulle en dragtige koeie gemaklik uit die klamp kan beweeg. Die klamp se sluitmeganisme het nie ratte wat moet inhaak nie, wat help want nou kan jy die deure enige plek stop en jy kan gerus wees jou dier sal nie kan beweeg nie, maar ook nie gewurg word nie. Die Hibriede Skaapkrat het baie funksies soos om te weeg, aftas, vasklamp, en ook klas en uitkeer. Die boer kan stel hoe groot die klamp moet wees en kan dan lekker werk met sy dier. “Jy kan ook die krat omdraai as www.proagri.co.za

Algar se Jaylor selfaangedrewe voermenger. Algar se Hibriede-Skaapkrat. jy wil en dan gebruik as ՚n drierigtingklashok,” sê Charlotte. Algar se skaapkantelaar werk vir sowel skape as bokke om hulle maklik te hanteer en aan min spanning bloot te stel. Die kantelaar maak aan albei kante oop, die dier kom dan in, word vasgeknyp en word heeltemal omgedop. Slegs een persoon word benodig om met die kantelaar te werk en die dier hoef nie op ՚n presiese plek te staan nie – daar waar jy hom vasknyp, daar kan hy omdop. Dit maak dit makliker om skape se kloue te knip, te mikskeer, of om dragtigheidondersoeke te doen. As die boer klaar is, word die skaap teruggedraai en op sy pote neergesit sodat hy rustig en kalm aan die ander kant van die kantelaar af en by die hekkie uit kan stap. Algar se Jaylor selfaangedrewe voermenger is ideaal vir intensiewe en opkomende boere, aangesien jy nie 'n bykomende trekker benodig om hom aan te dryf nie. Die hidrouliese awegaar word aangedryf met ՚n algemene 16 perdekrag Honda-petrolenjin. Die menger kan in sy spore ron-

domtalie en gemaklik in klein ruimtes beweeg om diere kos te gee waar hulle ook al is. Die eenheid kan tussen 500 kg en 1 000 kg meng, afhangende van die materiaal wat gemeng word. Die hoekige vorm van die awegaar in die drom sorg vir vinnige, deeglike vermenging. en optimale kerwing. Die menger het ՚n maklike en eenvoudige uitlaat, wat met die hand gereguleer, oop- en toegemaak word.

Charlotte Esterhuizen en Jan Venter van Algar Veehanteringstoerusting wys hulle vernuftige oplossings by NAMPO Kaap 2023. Vir meer inligting oor die beste veetoerusting, kontak Charlotte by 082-324-6256, stuur ՚n e-pos na algar@algar.co.za, of besoek hulle webblad by: www.algar.co.za. ProAgri South Africa 284

NAMPO Kaap

Veehantering is kinderspeletjies met Algar

NAMPO Kaap

FAW 16.240FD/FT 4X2 TRUCK TRACTOR CHASSIS CAB INCLUDING PTO | 2 YEAR/ UNLIMITED WARRANTY | 6M3 TIPPER BODY AVAILABLE

FAW Head Office: 45 Brabazon Road, Isando, Gauteng marketing@faw.co.za | www.faw.co.za

SCAN THE QR CODE TO CONTACT US

ProAgri Suid-Afrika *Offer 284 subject to Chassis Cab purchase only - Body price excluded - 5th wheel not included - Images for illustrative purposes only www.proagri.co.za

NAMPO Kaap

JDI en John Deere steeds 'n gedugte span ná 65 jaar deur Bianca Henning

ie gewilde John Deere Implemente (JDI)-uitstalling was weer 'n groot hoogtepunt by NAMPO Kaap vanjaar. JDI is in 1960 gestig en is dus die oudste John Deere-agent in die land. Hulle versprei 'n wye reeks werktuie om die boer se lewe makliker en winsgewender te maak.

Geskiedenis en agtergrond van JD Implemente

Emilius Tomlinson is die besturende direkteur van JDI. Sy oupagrootjie het in 1896 begin handeldryf as DM Tomlinson & Kie. Dié saak is destyds gestig om Massey-trekkers en landboutoerusting aan die boere in die Overberg-gebied te verkoop. JDI is amptelik in 1960 onder leiding van Emilius se pa en oom in Swellendam gestig. Die daaruitspruitende John Deere-agentskap is reeds die afgelope 65 jaar in bedryf en is die oudste John Deere-agentskap in Suid-Afrika, iets waarop die Tomlinson-familie baie trots is.

Jason Tomlinson, operasionele bestuurder van JD Implemente, en Barend van Heerden, area-bestuurder van John Deere vir die Wes- en Oos-Kaap.

Die Tomlinson-gesin: Jason, Emile en Emilius. (Fotobron: JDI webtuiste). www.proagri.co.za

gebied lewer en sorg dat ons klante altyd gelukkig en tevrede is.”

Hoogtepunte by NAMPO Kaap

GUSS (Global Unmanned Spray System) het sy eerste verskyning aan die Wes-Kaap by NAMPO Kaap gemaak. Teen 1994 het die Swellendamwerkswinkels so gegroei dat nuwe geboue opgerig moes word en die saak het uitgebrei na die buurdorp, Bredasdorp. Tien jaar later, in 2004, het John Deere Suid-Afrika Emilius genader oor die uitbreiding van die JDI-takke na die Oos-Kaap. Emilius se twee seuns, Emile en Jason, is deel van die onderneming. Die oudste, Emile, het in 2010 by die saak aangesluit en die jongste, Jason, het in 2012 gevolg. Jason Tomlinson, operasionele bestuurder van JDI, vertel: “Dit is ՚n voorreg vir ons twee broers om saam met my pa die onderneming te bestuur en dit wat hulle begin het te kan voortsit. My pa het ons groen grootgemaak. Ons het takke in die Suid- en Oos-Kaap wat strek van Cradock tot Bredasdorp. Ons missie is om op ՚n volhoubare wyse produkte aan die landbousektor en aan ons boere te verskaf, en hulle bekend te stel aan die nuutste landboutegnologie op die mark.” Barend van Heerden, Area-bestuurder van John Deere vir die Wes- en OosKaap vertel: “Ons is trots op JDI, ons handelaar vir die Wes- en Oos-Kaap wat vir ons uitstekende diens in hierdie

“Ons is trots om vanjaar by NAMPO Kaap ons 2680 H-hoëspoeddis aan boere hier bekend te stel, asook ons 540 M-laaigraaf. Soos by NAMPO Bothaville te siene was, wil ons boere in hierdie deel van die land ook bekendstel aan GUSS (Global Unmanned Spray System), wat ook sy eerste verskyning aan die Wes-Kaap maak.” John Deere het ook vir die eerste keer by NAMPO Kaap hulle geel masjiene aan boere hier bekendgestel. Barend sluit af: “Dit is lekker om weer hier by NAMPO Kaap betrokke te kan wees, waar die graan so goed lyk hierdie jaar, waar ons ook kan agterkom dat die boere in die omgewing positief en optimisties is oor die oeste die jaar. Ons is hier om dit saam met julle te vier en ՚n verskil te maak waar ons kan.”

Die presisieboerdery-afdeling by JDI se uitstalling het talle boere gelok, waar die span gereed gestaan het om boere se vrae te beantwoord.

Vir meer inligting, kontak JDI by (+27)28-514-2700 of stuur ՚n e-pos na emilius.tomlinson@ jdimplemente.net besoek ook hulle webwerf by www.jdimplemente. co.za vir meer inligting.

ProAgri South Africa 284

Sonkrag nou beskikbaar

sonder enige kapitale uitleg!

As u nou nog nie van Sonkrag gebruik gemaak het nie, is dit heel moontlik vir een of meer van die volgende 3 redes: Dit is net te duur en ek kan dit nie bekostig nie. Ek ken Boere wat baie sonpanele op het, maar dit werk nie as Eskom af is nie, so wat is die punt? U dink dalk nie n sonkrag stelsel sal in u krag behoefte kan voorsien nie, veral as u byvoorbeeld groot pompe het wat baie krag gebruik.

Affordable Power Solutions, een van die grootste, betroubare en gesogte sonkrag installasie maatskappye in Suid Afrika is trots om aan Boere nou die oplossing aan te bied. Om Sonkrag meer bekostigbaar te maak, bied hulle finansiering, huur om te koop opsies en selfs “Krag Koop Ooreenkomste” wat gewoonlik goedkoper uitwerk maandeliks as u huidige Eskom rekening, en nie addisionele uitgawe is nie aangesien u die geld wat in elk geval na Eskom toe sou gaan nou aanwend vir U eie stelsel en sodoende onafhanklik is van hulle, en dit sonder enige kapitale uitleg van u kant af.

Meeste groter Boere het tot nou toe Netwerk Gekoppelde Sonkrag (Grid Tied) stelsels ingesit met die doel om die maandelikse elektrisiteits rekeninge af te bring. Dit het wel die maandelikse rekening grootliks afgebring, maar die nadeel van hierdie stelsels is dat dit slegs werk indien Eskom beskikbaar is, en u dus nie gedurende beurtkrag enigsins krag sal kan gebruik of besproei nie.

Die Sonkrag stelsels wat Affordable Power Solutions installeer, werk of gesamentlik-, of geheel-en-al afsonderlik van Eskom. Boere wat reeds bestaande Netwerk Gekoppelde stelsels het, kan ook omgeskakel word om sonder Eskom te funksioneer. Volgens mnr. Ben Janse van Rensburg, Direkteur van Affordable Power Solutions bestaan daar vir een of ander rede onder die meeste Boere die persepsie dat groot pompe van byvoorbeeld 90kw met ‘n aanskakel krag van tot 270 000w nie met sonkrag alleen sal kan werk nie, om nie eers van meer as een van sulke pompe te praat wat gelyktydig moet werk nie. “Ons het reeds bewys dat dit werk, en ons glo dat ons die oplossing tot voedsel sekerheid vir Suid Afrika bied deur die Boer te bemagtig en die krag krisis te elimineer. Ons bied ook die oplossing vir die voortbestaan van die Boer, sonder krag sal die meeste Boere sekere take soos besproeiing nie kan doen en sodoende inkomste genereer nie”.

Affordable Power Solutions het verskeie ingeneurs beskikbaar wat sal help om u stelsel te beplan, te ontwerp volgens u behoeftes en aan die einde self af te teken.

www.affordablepowersolutions.co.za (+27) 65 716 9283 | (+27) 061 444 4998 | (+27) 010 235 0519 info@affordablepowersolutions.co.za | Unit 2E & 2F, 56 Kelly Rd, Jet Park, Boksburg, 1459 24 ProAgri Suid-Afrika 284

www.proagri.co.za

R11 599

* PM

T&Cs Apply *When financed through Ford Credit. Interest rates are linked to prime and are subject to change. Ford Motor Company of Southern Africa (Manufacturing)(Pty)Ltd is a registered financial service provider, FSP No. 48173. T's& C's Apply

Ford Bruma 011 607 5000 6 Arena Close, Bruma, Johannesburg 2026

www.proagri.co.za

ProAgri South Africa 284

10034997

Commercial Banking

Make Nedbank Agriculture your next big move. Nedbank Agriculture has the knowledge and expertise to guide you through the opportunities and challenges your agribusiness experiences. Our team offers innovative, specialised and sustainable solutions to support your growth. Think bigger. Think Nedbank Commercial Banking. For more information about our solutions, scan the QR code.

ProAgri Suid-Afrika 284

Nedbank Ltd Reg No 1951/000009/06. Licensed ﬁnancial services and registered credit provider (NCRCP16). T&Cs apply.

www.proagri.co.za

TEGNUUS

Meganisasie

deur Annemarie Bremner

Die nuutste in landboutegnologie van regoor die wêreld Koeie (en boere) sal mal wees oor Exos, die Lely-grasrobot

Die Exos, ՚n ten volle outonome voertuig vir die oes en voer van vars gras, sal vanaf volgende jaar kommersieel beskikbaar wees vir Nederlandse melkplase. Dit het ongeveer tien jaar geneem om te ontwikkel en is omvattend op dertien Nederlandse plase getoets. Die maatskappy teiken plase met minstens 150 koeie en ՚n minimum van 40 ha, maar die robot het sy waarde ook op plase met tot 350 koeie gewys. Die skêrsnybalk is nie net lig nie, maar help ook om die kragbehoefte tot die minimum te beperk. Die grasstroper werk teen snelhede van 3 tot 4 km/u, en die werkwydte is 2 m. Die 12 m³-bak hou ongeveer ՚n ton vars gras. Die voertuig kan geprogrammeer word om gras aan die regterkant, linkerkant of albei kante te lewer. ՚n Veiligheidsbuffer voor is deel van die standaardspesifikasies, asook veiligheidskameras voor en agter. Buitelugnavigasie word via GPS beheer. Ultrasoniese sensors neem oor wanneer die robot binne ry. Die Exos kan ook gebruik word om vloeibare kunsmis toe te dien. Die tien spuite is reg agter die sny-eenheid geleë, en die kunsmistenk hou 100 liter. Elektrisiteit om die werktuig aan te dryf word voorsien deur ՚n ingeboude 400 volt-battery. Elke wiel het sy eie elektriese motor. (Bron: Veehouderij Techniek)

Die outonome grasstroper en koeivoerder kan selfs aangesê word om kunsmis toe te dien vir die volgende snyslag

Nuwe LEMKEN-eg beheer onkruid doeltreffend

Met die Thulit bied LEMKEN sy eerste onkruideg aan om sy reeks meganiese onkruidbeheerwerktuie af te rond. Met die ontwikkeling van hierdie masjien het die landboumeganisasiespesialis ՚n nuwe ontwerp met vier balke en agt rye tande bekend gestel. Komplekse veerkombinasies word vervang deur ՚n vernuwende hidrouliese tanddrukverstelling, wat verseker dat die tande meer egalige druk oor

die volle werkoppervlak lewer. Die druk kan deurlopend terwyl jy ry verstel word tot vyf kilogram. Die Thulit lewer uitstekende werk tydens die sensitiewe gewasgroeistadiums. Die tande is met ՚n lynspasiëring van 31,25 millimeter gerangskik om verstoppingsvrye werk te verseker. Stabiele, spoorgetroue en slytasievrye tandlaers verseker optimale onkruidverwydering. ՚n Eenvoudige, vinnige vervangstelsel maak dit maklik om die egtande te ruil.

Stel jou voor ՚n masjien wat op sy eie die gras sny en die melkkoeie voer. Die maatskappy, Lely, het so ՚n droom gehad … en dit toe gebou. www.proagri.co.za

ProAgri South Africa 284

Meganisasie

Die Thulit se presiese en deurlopende grondvolging met konstante tanddruk maak dit ՚n hoogs veelsydige werktuig, selfs op erg ongelyke grond en in verhewe beddings. As gevolg van sy ruim vryhoogte en slim ontwerp wat die behoefte aan die gewone vere verwyder, is dit byna onmoontlik vir plante om onder die raam vas te sit. Die buigsame hidrouliese stelsel ondersteun verder wydteseksiebeheer binne die raamseksies om dubbelwerk te vermy. Die vermindering van die raamgewig was ՚n kerndoel met die ontwerp van hierdie werktuig. Om dit te bereik, is die aantal bewegende onderdele aansienlik verminder in vergelyking met soortgelyke modelle, wat verseker dat die Thulit ook gebruik kan word met trekkers met ՚n lae hysvermoë. Die operateur het ՚n duidelike uitsig oor die egtande en dus die werk wat gedoen word. Vir vervoer vou die tande outomaties in vir ՚n verhoogde vlak van veiligheid. (Bron: LEMKEN) Die Thulit kan selfs verhewe groentebeddings hanteer.

Die Thulit-eg sal vanaf volgende jaar in beperkte hoeveelhede in werkwydtes van 6 en 9 meter beskikbaar wees.

Bewerk en bemes of saai in een beweging met Pöttinger: Wanneer TERRADISC met AMICO F trou ...

Pöttinger het ՚n aantal nuwe tegnologiese oplossings vir die nuwe seisoen aangekondig, en die een oplossing wat as hulpbronbespaarder skitter, is die AMICO F-voordrabak met sy kombinasies. Vir hoë-uitsetsaai tydens stoppelbewerking of saadbedvoorbereiding, het Pöttinger nou nie net sy TERRIA stoppelbewerker nie, maar ook sy TERRADISC 8001 T-/ 10001 T-sleepskotteleë, toegerus met ՚n verspreidingstelsel gekoppel aan die AMICO F-voordrabak. Nou kan grondbewerking en saai of bemesting gelyktydig gedoen word. Deur saad vir groenbemesting of kunsmis in die grond in te voer terwyl dit gelig en bewerk word, word dit 28

ProAgri Suid-Afrika 284

veringstelsel keer dat die skywe op harde grond sywaarts glip. Dit verseker dat die hele oppervlak bewerk word, wat uiteindelik eenvormige toediening van die saadmateriaal en kunsmis verseker. Deur die verspreidings balkloodreg teenoor die grond te stel, word die materiaal dadelik in die grond ingemeng sodat dit oor die volle bewerkingsdiepte neergelê word. Die kunsmis en saadmateriaal word dus deur die hele dwarssnit of grondbeweging versprei. Tydens stoppelbewerking kan aanvullende bemesting van kalium of stikstof gebruik word om die ontbinding van plantreste te versnel. Die kapasiteit van 1 700 of 2 400 liter en ՚n verdeling van 60:40 verseker ՚n wye reeks toepassings vir die voordrabak. Om doeltreffende werking te verseker, is die AMICO-toediener as standaard met ISOBUS toegerus. (Bron: Pöttinger)

behoorlik ingemeng en dadelik bedek. Die kunsmis verloor niks van sy doeltreffendheid nie en is dadelik beskikbaar vir die plante. Hierdie proses is geskik vir saadbedvoorbereiding in die lente of vir die aanvulling van voedingstowwe met korrelkunsmis in die herfs. Dekgewasse word gestimuleer om gou te ontkiem, omdat dit dadelik deur die roller bedek en gekonsolideer word. Dit kan tydens vlak stoppelbewerking gedoen word. Werkspoed van meer as 10 km/u in kombinasie met die wye werkwydtes van 8 en 10 meter verseker ՚n enorme uitset. Groot skywe van 580 mm sny in die grond en kry dit aan die beweeg. Die aggressiewe instelling verseker doeltreffende grondindringing, selfs in die droogste toestande. Die TWIN ARMwww.proagri.co.za

CLAAS, AgXeed en Amazone het hulle samewerking op die gebied van hoogs geoutomatiseerde en outonome landboumasjinerie en werkprosesse versterk deur die eerste multi-vervaardiger-outonomiegroep te stig. 3A, (wat in Engels staan vir ADVANCED AUTOMATION & AUTONOMY) poog om die ontwikkeling, standaardisering en markbekendstelling van semien ten volle outonome trekker-werktuigkombinasies te versnel deur hulle gekombineerde kundigheid. Die drie vennote werk reeds ՚n geruime tyd saam op die gebied van outonomie – CLAAS en Amazone is minderheidsaandeelhouers in die Nederlandse maatskappy, AgXeed. Die markgereed tegnologie wat deur die 3A-groep ontwikkel is, bestaan uit ontwerp- en toepassingsagteware, wat voorheen net vir outonome enkeltaakrobotte beskikbaar was, maar nou saam met die AgXeed-boks gebruik kan word om ook trekkers en werktuie te beheer. “Landbourobotte tree tans hoofsaaklik in geslote stelsels op met beperkte toepassings en sonder die opsie om dit parallel of in kombinasie met ander voertuie en werktuie te kan gebruik,” verduidelik die ontwikkelingspan. “En dit is waar 3A se skeppende benadering inkom: binne die groep het ons die AgXeed-tegnologie ontwikkel, wat vir die eerste keer trekkers en werktuie vanaf beplanning tot outonome uitvoering verbind deur die gestandaardiseerde ISOBUS-koppelvlak te gebruik.” Die eerste produkte wat deur 3A ontwikkel is, is die Amazone AutoTill vir deklaagbewerkings en CLAAS Autonomy Connect, wat die hele bewerkingsbeplanning- en uitvoeringsproses insluit. Hierdie oplossings, wat prakties getoets is, is die beginpunt vir verdere multi-vervaardigertoepassings wat elke denkbare masjienkombinasie vir boerderyprosesse behels.

Take word beplan in die bekende CLAAS-plaasbestuurinligtingstelsel (FMIS) of die AgXeed-portaal, waar dit lankal moontlik is om bane en toepassingskaarte vir take te skeduleer. CLAAS Autonomy Connect, Amazone AutoTill en AgXeed AgBot bied aansienlike voordele: • •

•

Die trekker en die werktuig voer alle bewerkings uit presies soos die boer of kontrakteur beplan het. Die beplanningsfunksie bereken nie net die beste moontlike roete nie; dit verseker ook dat die trekker-werktuigkombinasie optimaal opgestel is. Dit voorkom werk van swak gehalte en ondoeltreffendheid as gevolg van verkeerde instellings. Die eerste plan vorm die grondslag vir die vermindering van die werkslading in daaropvolgende jare, aangesien slegs seisoensaanpassings daarna vereis word. Foute deur die masjienkombinasie word deur sensors opgespoor en outomaties reggestel om deurlopend hoë werksgehalte te handhaaf. Die stelsel bespeur

•

byvoorbeeld outomaties wanneer die werktuig die risiko loop om te verstop en pas die werkdiepte en spoed daarvolgens aan. Verantwoordelikheid om optimale resultate te lewer berus nie meer net by die operateur nie, wat die druk op hom verminder, veral gedurende lang werksdae. Voorafbeplande en optimale trekker-werktuigkombinasies is meer energiedoeltreffend en dus meer kostedoeltreffend om te bedryf. Boere en hoogs gekwalifiseerde operateurs kan ander belangriker operasionele take verrig terwyl die beplande taak uitgevoer word, aangesien deurlopende toesig nie meer nodig is nie. Op nie-outonome trekkers stel die tegnologie ook minder geskoolde of ervare operateurs in staat om optimale resultate te lewer.

Gesprekke is tans aan die gang met ander masjienvervaardigers wat belangstel om by die multi-vervaardigergroep aan te sluit en sodoende ՚n aktiewe rol te speel in die uitbreiding van die reeks toepassings.

CLAAS, AgXeed en Amazone het ՚n nuwe gesamentlike onderneming gevorm om outomatisering prakties te maak.

Die TERRADISC T met die verspreidingstelsel vir die AMICO F-voordrabak is ՚n hoë-uitsetoplossing vir volhoubare en sterk plantgroei. www.proagri.co.za

ProAgri South Africa 284

Meganisasie

Samewerking maak outomatisering moontlik

Meganisasie 30

ProAgri Suid-Afrika 284

www.proagri.co.za

Meganisasie

Our Agri Range, Partnering Agriculture for over 60 years Our products are tested and approved by Major Agricultural & Heavy Vehicle Manufacturers (Original Equipment Manufacturers – OEMs). These product approvals are the official guarantee proving that our Agri products are 100% compatible with the equipment and technology of these related manufacturers.

SCAN HERE

www.proagri.co.za

ProAgri South Africa 284

STARTING FROM

Meganisasie

R266 499 FREE

TOWBAR & RUBBERISING

R204 999 FREE RUBBERISING

Mahindra Alberton 32

087 803 1108

www.mahindraalberton.co.za

064 910 6092

Cnr Voortrekker & Padstow, Raceview, Alberton

ProAgri Suid-Afrika 284

www.proagri.co.za

deur Maryna Steyn

GWM en Mahindra is twee van die handelsname in Raceview Motors se portefeulje.

anneer jy ŉ voertuig koop, koop jy nie net ŉ vervoermiddel nie. Jy koop ŉ hulpmiddel wat swaar vragte help vervoer, plaastake vergemaklik of die kajuit waar jy en jou gesin menige uur op die langpad vakansiebestemmings toe sal bestee. Daarom is dit vanselfsprekend dat jy ŉ handelaar wil nader wat nie net jou behoeftes verstaan nie, maar ook vriendelike, betroubare naverkoopdiens lewer. So ŉ handelaar is Raceview Motors in Alberton. “Verhouding bou is belangrik vir ons,” sê Nico Grobler Jnr, Algemene Bestuur van nuwe voertuie van Raceview Motor Groep. Die onderneming het in 1999 as ŉ tweedehandsevoertuig-agentskap begin. “Destyds het my oom, Dirk Grobler, met tien of twaalf motors begin,” vertel hy. “Soos die jare aangestap het, het ons gegroei en handelsmerke geïdentifiseer om by te sit.” Vandag bestaan die handelaar se portefeulje uit Mahindra (wat reeds in 2012 bygevoeg was), Haval, GWM en die 2021-toevoeging, Chery. Diens is die wagwoord by Raceview Motors “Ons kliënte ondersteun ons getrou. Daar is kliënte van Alberton, die Vaaldriehoek, Meyerton, Heidelberg en selfs Newcastle. Dit is mense wat ons www.proagri.co.za

diens waardeer en van heinde en ver ry om met ons sake te doen,” spog Charles Kuhn, Algemene Bestuurder van gebruikte voertuie. By hierdie handelaar is dit ŉ topprioriteit om klante te verstaan en te bied wat hulle nodig het. “Mense is baie kieskeurig wanneer hulle voertuie aanskaf,” noem hy. “Om hulle in hulle besluite te help moet ons kopers verseker dat hulle welkom is om na voertuie te kom kyk en vir ŉ toetsrit te neem.” Dit is immers waarvoor die vriendelike Raceview Motor-familie daar is! “Die span mense wat hier werk is passievol oor die produkte en hulle werk. Ons kyk ook na ons mense se fisiese en psigiese gesondheid, want dit reflekteer in hulle verhouding met die klant,” beklemtoon Nico. Danksy die aanvraag van so baie klante, het Raceview Motors nou die geleentheid om ook uit te brei en hulle fasiliteite te vergroot. “Ons wil aan elke kliënt, ongeag van die handelsmerk wat hulle aanskaf,

Die ry Haval-motors is gereed om na hulle nuwe eienaars te gaan.

Raceview Motors het ՚n voorafleweringsinspeksiefasiliteit waar alle motors deeglik nagegaan word voordat dit aan die klant oorhandig word. die gefokusde aandag gee wat hulle verdien.” Nie net ŉ handelaar nie, maar ՚n wêreldklas-dienssentrum Raceview Motors is tans besig met ŉ reuse bouprojek om hulle vloerruimte te vergroot en dienskapasiteit te verbeter. Die nuwe perseel se eerste fase is die dienssentrum waar alle motors – tweedehands of nuut – versien kan word. Die tweede fase is die splinternuwe vertoonlokaal wat teen Junie 2024 voltooi sal wees. Die dienssentrum behoort teen die einde van November klaar te wees, maar sal teen Januarie operasioneel wees. Die verskillende afdelings wat na die afloop van bouery by Raceview Motor Groep sal wees is die vergrote vertoonkamer, die verbeterde dienssentrum, die vertoonlokaal vir tweedehandse voertuie en die voorafleweringsinspeksiefasiliteit. Die hele ontwikkeling beslaan 11 000 vierkante meter In die nuwe lokaal sal elke handelsmerk voorafleweringsinspeksiefasiliteit plek hê. “Elkeen het sy eie bestaansreg en het dit ook aan ons bewys. Daarom wil ons die klant die ervaring gee van die betrokke handelsnaam – net soos die motor en klant verdien. “Ons kan net dankie sê vir die ondersteuning vanuit ons onmiddellike omgewing. Hulle het dit moontlik gemaak dat ons tot hier kon groei. Sonder hulle is ons niks,” sluit Nico af.

Toetsbestuur enige voertuig by Raceview Motor Groep in Alberton vandag. Besoek hulle webtuiste op www.raceviewmotors.co.za vir meer inligting.

ProAgri South Africa 284

Meganisasie

Raceview Motor Groep: Voertuie en diens vir die langpad

IRRIGATION & MANURE GUNS CHOOSE FROM CHOOSE OUR WIDE RANGE OF FROM OU TRAVELLING IRRIGATORS. TRAVELLING High quality range

CHOOSE FROM OUR WIDE RANGE OF TRAVELLING IRRIGATORS.

IRRIGATION & MANURE GUNS High quality range BUT TERFLY & WAFER VALVES CAMLOCK FIT TINGS

IRRIGATION UNLIMITED

CLAMPS COMPRESSION & SADDLES FIT TINGS FOR PVC PIPES FLANGES & JIS MALLEABLE FIT TINGS MULTI RANGE FIT TINGS POLY PROP FIT TINGS QUICK COUPLING FIT TINGS QUICK COUPLING ACCESORRIES RAIN BIRD

VALVES & BRASS FIT TINGS QUICK COUPLING QUICK PIPES & FITTINGS COUPLING P SOLVENT WELD Locally Manufactured Locally Man SOUTHERN CROSS

TRAVELLING IRRIGATORS WHOLESALE WHOLESALE SUPPLIER AND DISTRIBUTOR OF SUPPLI TANK CONNECTORS A WIDE A RANGE WIDE OF IRRIGATION PRODUCTS RANGE OF IR SIME GUNS VYRSA

TobieNEAREST Van Den Heever Henko Cilliers FOR YOUR FOR NEAREST DEALER, YOUR CONTACT: DEALER

www.iunlimited.co.za

82 658 6054 2121 +27 71 303 8829| CPT 34 ProAgri Suid-Afrika www.proagri.co.za PTA +27 PT 12 736A 2121 |+27 CPT284 +27 21 946 1194 12+27 736 +27

Korrekte stertafsit- en kastreringspraktyke verhoog kuddeproduktiwiteit B

aie skaapboere is dit eens dat stertafsit en kastrasie nodig is om siektes te voorkom, vir hoër produktiwiteit en goeie kuddebestuur. Dit is egter nodig om praktyke te vind wat so min as moontlik pyn en lyding vir die skape veroorsaak.

Afsit van sterte

Die beste ouderdom vir stertafsit is tussen vyf en sewe dae. Lammers moet verkieslik nie ouer as ses weke wees nie. Die aanbevole lengte van die stert is dat hy lank genoeg moet wees om die vulva by ooilammers te bedek. Dit is ongeveer by die derde of vierde lit (sowat 60 tot 70 mm). Ramlammers moet dieselfde stertlengte as ooilammers hê. Wanneer die stert volgens die aanbevole lengte afgesit word, word die stertspiere nie beskadig nie sodat die lam steeds sy stert genoeg kan beweeg en oplig om die vlieë weg te jaag. Sterte wat te kort afgesit word, genees ook moeiliker. Navorsing toon dat die afsit van lammersterte ’n aansienlike verlaging in brommeraanvalle tot gevolg het en geen negatiewe effek op produksie en lamoorlewing het nie. Metodes van stertafsit: • ’n Gasverhitte tang om lammersterte af te sit word as voorkeurmetode aanbeveel. Die metode steriliseer en brand die are op die

Sit die stertjies van ooilammers na die derde lit af. Dit sal bydra tot die bekamping van brommeraanvalle en urienbesoedelde wol. Ooie met langer stertjies is geneig om wanneer hulle urineer, die stertjies op te lig sodat hulle weg van hulleself urineer. (Foto: Woolshed.com)

• •

afgesnyde punt doeltreffend toe. Sterte kan ook met ’n skerp mes afgesny word. Die eenvoudigste manier om die stert af te sit, is om ’n rekkietang te gebruik om ’n rekkie om die stert te sit. Dié manier is bloedloos. Die stert val binne sewe tot

Die beste ouderdom vir stertafsit van lammers is tussen die ouderdom van vyf en sewe dae. (Foto: Woolshed.com) www.proagri.co.za

tien dae af. Die oorblywende stert moet lank genoeg wees om ŉ ooi se uitwendige genitalieë en die ram se anus te bedek. Sterte wat te kort afgesit word, beskadig die ringspiere rondom die anus en kan rektale uitsakking veroorsaak. Voor- en nadele van stertafsit: • Dit is die mees doeltreffende en ekonomiese manier om brommeraanvalle te bekamp, omdat dit wolbesoedeling met mis beperk en die gebruik van chemikalieë om brommers te beheer verminder. • Die meeste vleisskaapstoetboere beweer dat dit die voorkoms van jou diere verbeter en dus hulle ekonomiese waarde verhoog. • Dit is voordelig wanneer die skape geskeer en gemikskeer moet word teenoor die met sterte, veral as hulle miskloste bevat. • In die geval van vetstertskape, soos Karakoel-ooie, raak die wie se sterte afgesit is vroeër in die teelseisoen beset en toon 'n hoër lampersentasie (92,9% teenoor 78,9%) omdat dit makliker vir die ramme is om hulle te dek. • Dit verbeter ook die karkasgehalte omdat dit vetverspreiding verbeter. ProAgri South Africa 284

Vee en Wild

Winsgewende skaapboerdery deel 23:

Vee en Wild 36

ProAgri Suid-Afrika 284

www.proagri.co.za

•

Die meeste voerkrale betaal minder vir lammers met sterte en sulke lammers het ook ՚n laer uitslagpersentasie. Die sterte word nie geëet nie, maar kan ՚n aansienlike gewig hê.

Risiko’s Wanneer die stert te kort afgesit word, is daar ՚n hoër voorkoms van rektale prolaps, veral by vleisskape. Kanker kan ook weens sonbrand voorkom by die ooie se vulvas en vaginas as die sterte te kort afgesit word. Lammers kan die tetanuskiem (klem-in-diekaak) optel nadat sterte afgesit is of ná kastrasie, daarom behoort ooie voor lamtyd ingeënt te word, wat dan immuniteit by lammers verseker.

Kastrasie

Die kastrasie van ramlammers word slegs geregverdig as hulle tot ná seksuele volwassenheid op die plaas gehou word. Merk en kastrasie van lammers moet op die ouderdom van tussen 10 en 14 dae gedoen word. Werk gedurende die koel tyd van die dag en wanneer lammers rustig is. Die gebruik van ’n kastreertang word as voorkeurmetode aanbeveel, mits dit deur ’n bekwame persoon gebruik word. ’n Alternatief is om ’n rekkie om die nek van die skrotum te plaas. Die skrotum sal verdroog en binne twee tot drie weke afval. Dié metode is wel pynlik en behoort vanaf twee weke ouderdom gedoen te word en nie later as ses weke nie. www.proagri.co.za

Soek met een hand albei testikels en trek hulle na die onderkant van die skrotum of sak. (Foto: Infovets. com)

Neem die rekkietang en plaas die rekkie oor albei testikels en so na as moontlik aan die liggaam. (Foto: Infovets.com)

Metodes van kastrasie Kastering geskied op dieselfde stadium as stertafsit. Dit blyk dat die meeste boere die ruberringmetode verkies. Afhangend van die ouderdom van kastrasie, kan dit vier tot ses weke vir die skrotum neem om af te val. Hierdie tegniek vereis dat die testes so diep as moontlik in die skrotum ingedruk word en dan moet die rekkie so na as moontlik aan die lam se lyf om die skrotum geplaas word met behulp van ՚n spesiale tang (Elastrator). Die lammers se skrotums kan ook afgesit word deur die chirurgiese metode, deur ’n skerp mes of skalpel te gebruik, waar die testes heeltemal verwyder word. Wenke vir stertafsit en kastering: Om die risiko’s van siektes te beperk moet hierdie operasies in skoon krale uitgevoer word. Probeer ook om nie sterte af te sit of om te kastreer tydens ongure weer nie, want dit kan tot vrektes lei. Hierdie operasies moet nie op lammers uitgevoer word wat nie 100% gesond is nie. Moenie lammers met ՚n abnormaliteit in die skrotum of testes kastreer nie. Alle afgesnyde sterte of testikels moet begrawe word om die verspreiding van bakterieë te voorkom. Stertafsit en kastrering is ՚n traumatiese gebeurtenis by lammers, veral as dit geskied by lammers ouer as drie weke. Dit is belangrik dat sogende lammers in ՚n goeie kondisie is.

Die rekkie moet naby die bokant van die skrotum geplaas word, maar moet nie bo die twee rudimentêre spene gaan nie (een word deur die swart pyl geïdentifiseer). (Foto: Infovets.com) Voor- en nadele van kastrasie: • Dit verhoed onoordeelkundige aanteel. • Dit verhoed ongewenste en seksuele en aggressiewe gedrag. • Vergemaklik die hantering van hamellammers. • Hamellammers word vinniger vet. • Dit vergemaklik die slagproses omdat die vel makliker verwyder word. • Dit kan akute pyn veroorsaak. • Daar bestaan ’n moontlikheid van swakker groei ongunstiger voeromset.

ProAgri is dankbaar dat 'n legende in die landboubedryf, dr Jasper Coetzee, sy Handleiding vir Winsgewende Skaapboerdery aan die lesers van ProAgri beskikbaar gestel het. Indien jy meer inligting oor winsgewende skaapboerdery wil bekom, bestel jou Handleiding vir Winsgewende Skaapboerdery vandag nog deur ՚n e-pos te stuur na: mvs@meadowcape.co.za.

ProAgri South Africa 284

Vee en Wild

Die ooi aan die linkerkant se stert is te kort afgesny. Die geslagsdele is blootgestel aan direkte sonlig wat kanker kan veroorsaak. Die puntjie aan die onderkant van die vulva kry ՚n kanker en dan sprei die urine op haar wol, wat meer brommeraanvalle uitlok. Die ooi regs se stert is bietjie langer afgesit. Dit bedek die geslagsdele en beskerm dit teen sonlig. Die stertjie kan ook bietjie waai en kan dan brommers makliker weghou. Die stertjie maak dit ook baie moeiliker vir bosluise om aan die agterkant aan te heg. Die langer stertjie verminder ook die voorkoms van anale en vaginale prolapse. Dit help dus dat die ooi langer produktief sal wees en dat minder probleme ondervind word. (Foto: NWGA)

Daar is ook ՚n moontlikheid van besmettings en siektes.

Vee en Wild 38

ProAgri Suid-Afrika 284

www.proagri.co.za

Vee en Wild

Voëlgriep knou SA se pluimveebedryf: Groot verliese en groot gevaar deur Tisha Steyn

oogs patogene avian influenza (HPAI), oftewel voëlgriep, is besig om teen ՚n ongekende tempo te versprei. Daar is vanjaar reeds meer as 7,2-miljoen hoenders vankant gemaak, wat tot ՚n tekort aan eiers gelei het en wat ook tot ՚n tekort aan hoendervleis kan lei. Dit lei reeds tot prysstygings wat vuisvoos verbruikers se finansies verder verniel. Volgens woordvoerders van die bedryf is die uitbreking die ergste wat die land nog ooit getref het. Tydens die eerste uitbreking van voëlgriep in 2017 het die H5N8-virusstam gelei tot die vernietiging van sowat 2,7-miljoen hoenders, en in 2021 is nog sowat driemiljoen hoenders vankant gemaak.

hoenderporsies uit Brasilië, Denemarke en Spanje wat vroeër vanjaar ingestel is, kan egter die pryse van ingevoerde hoender opjaag, sê Paul Makube, FNB se senior landbou-ekonoom. Buiten die voorkoms van HPAI, jaag Eskom se voortslepende beurtkrag en ՚n verhoging in die prys van diesel vir kragopwekkers die produksie- en vervoerprys verder op. Na die uitbreking van die oorlog tussen die Oekraine en Rusland het die prys van graan wat vir voer gebruik word ook gestyg, maar dit het intussen normaliseer.

Wat is voëlgriep?

Tekorte

Na verwag word kan tekorte in hoendervleis veral oor die feesseisoen druk op pryse veroorsaak, terwyl die eiertekort reeds pryse opgejaag het, se Izaak Breitenbach, hoofbestuurder van SA Pluimveevereniging (SAPA). Hy meen die moontlike invoer van 11,5-miljoen bevrugte eiers kan hoendervleistekorte verlig; die invoer van hoendervleis kan ook ernstige tekorte voorkom. Die Departement van Handel, Nywerheid en Mededinging se beperking op die storting van gevriesde www.proagri.co.za

Die voorkoms van HPAI, oftewel voëlgriep, kan lei tot ՚n tekort aan hoendervleis en eiers, wat pryse sal opjaag. (Bron: Pixabay)

՚n Tekort aan eiers weens voëlgriep het reeds tot tekorte en prysstygings gelei. (Bron: Pixabay)

Voëlgriep verwys na ՚n tipe A-virussiekte wat natuurlik onder wilde watervoëls wêreldwyd voorkom, waarvan sommige as ՚n reservoir vir die virus beskou word. Die hoogs patogene H5N1-stam het vir die eerste keer in 1996 onder ganse waarmee kommersieel in Asië geboer word, voorgekom. Vroeg 2000 het dit dwarsdeur Europa en Afrika onder pluimvee voorgekom. Die virus word na alle soorte pluimvee en volstruise oorgedra, en word al meer ook na land- en marienesoogdiere oorgedra. Dit tas nie normaalweg mense aan nie, maar gevalle het al voorgekom. ProAgri South Africa 284

Vee en Wild

Dierevoeding... aanpasbaar by veranderende weerstoestande. Weerbestande fosfaat-spoormineraalaanvullings en -konsentraat vir jou beeste, skape en bokke. • Noodsaaklik vir optimale groei, produksie en reproduksie van diere op fosfaat-arme weidings. • Die melasse-byprodukte verbeter smaaklikheid om voldoende P-inname te verseker. • Bevat verhoogde vlakke van noodsaaklike spoorminerale in die korrekte verhouding tot fosfor. • ’n Unieke kenmerk is die harde lagie wat bo-op die produk vorm sodra dit aan vogtigheid blootgestel word. Dit beskerm die produk teen reënskade. • PhosPro 17 bevat 17% proteïene in die vorm van Voergraad Ureum vir optimale aktiwiteite van die mikrobes in die grootpens.

uppe marketing A35546

PhosSure 6/12 & PhosPro 17:

Vir daardie ekstra hupstootjie wanneer jou diere dit die nodigste het. www.yara.co.za/animal-nutrition/ animal.nutrition.sa@yara.com | Tel: +27 (0)31 910-5100 Yara Animal Nutrition Suid-Afrika (Edms) Bpk. Reg. Nr. 2001/025850/07 PhosSure 6 – SA Reg. Nr. V11350, PhosSure 12 – SA Reg. Nr. V12858, PhosPro 17 – SA Reg. Nr. V24441 (Alle produkte is geregistreer onder Wet 36 van 1947.)

ProAgri Suid-Afrika 284

www.proagri.co.za

Vee en Wild

Daar is meer as vyftien stamme wat volgens ernstigheid gekategoriseer word as laag patogeniese voëlgriep, wat min of geen simptome toon nie, of hoogs patogeniese voëlgriep met ernstige simptome en hoë sterftesyfer. Die besmette voëls versprei die virus deur mond-, neus- en anale uitskeidings waarmee ander wilde voëls en pluimvee in aanraking kom, hetsy in water- of voerbakke of op die oppervlakke waar die uitskeidings voorkom.

Nuwe stam in die binneland

Reggie Ngcobo, woordvoerder vir die Departement van Landbou, Grondhervorming en Landelike Ontwikkeling, sê tien uitbrekings van die H5N1-stam het in die Wes-Kaap en KwaZulu-Natal voorgekom. Die H7N6-stam is in Junie vanjaar vir die eerste keer in Mpumalanga aangeteken, vanwaar dit na Gauteng, Limpopo, Noordwes en die Vrystaat versprei waar reeds vyftig uitbrekings voorgekom het. Die H7N6-stam is nuut in Suid-Afrika. Volgens Izaak versprei die stam vinnig tussen hoenderplase wat na aan mekaar geleë is. Die simptome van die H5N1-stam word gou opgemerk en die hoenders vrek binne twee dae. H7N6 se simptome is nie dadelik te bespeur

Sekere stamme van die voëlgriepvirus tas land- en seesoogdiere aan. (Bron: Pixabay) om biosekerheidsmaatreëls te verskerp om te keer dat nog plase besmet raak. Hoenderboere moet dit ook onverwyld by private of staatsveeartse aanmeld indien die voorkoms van voëlgriep vermoed word. Invoer van eiers Volgens Reggie het die Departement die invoer van vrugbare eiers vir die braaikuikenbedryf gefasiliteer, en indien hulle versoek word, sal ander hoendereiers ook ingevoer word.

Alle pluimvee kan voëlgriep kry. (Bron: Pixabay)

Entstof

Volgens Reggie het die Departement met reguleerders van entstofregistrasie ooreengekom om seker te maak dat entstof wat aan al die vereistes voldoen, sonder haakplek ingevoer word. Slegs plase waar biosekerheidsmaatreëls toegepas word en wat deur die Departement goedgekeur word, sal toegang tot entstof kry. Die plase moet ook onderneem om voëls wat ingeënt is vankant te maak indien dit blyk dat die entstof nie die gewenste uitwerking het nie. Voëlgriep is wêreldwyd ՚n kopseer, des te meer omdat al meer land- en seesoogdiere daarmee besmet raak. Die Wêreldgesondheidsorganisasie (WGO) vrees dat die siekte kan muteer en aan mense oorgedra kan word. “Die virus is nie staties nie; dit verander,” sê Richard Webby, hoof van die WGO se sentrum wat griep onder diere navors. Hy meen dit verhoog die moontlikheid dat die virus menslike genetiese eienskappe kan ontwikkel. “Die feit dat die virus al hoe meer soogdiere op land en see aantas is ՚n kommerwekkende teken.” Verskeie lande, insluitend die VSA,Nederland, Duitsland, Sjina, Viëtnam en Indonesië, is besig om entstof te ontwikkel.

nie en meer hoenders word besmet voordat die boer daarvan bewus raak.

Vernietiging van hoenders en eiers

Waar ՚n uitbreking van HPAI voorkom, moet al die hoenders en eiers vernietig word om die verspreiding te probeer keer. Dit geld ook alle ander plase binne ՚n omtrek van drie kilometer, of die hoenders besmet is of nie. Tydens vorige uitbrekings het die maatreël gehelp om die verspreiding van besmetting te keer, hoewel dit steeds deur migrerende watervoëls, soos kolganse, versprei is. Tans lyk dit nie of die beleid om die hoenders vankant te maak en eiers te vernietig werk nie, want dit versprei steeds en al hoe meer hoenderplase toets positief daarvoor. Die bedryf word dringend versoek www.proagri.co.za

Drie van die grootste pluimveeprodusente in Suid-Afrika het bekend gemaak dat hulle groot verliese ly weens voëlgriep. (Bron: Pixabay)

Dit is moontlik dat markte in Asië wat lewende diere verkoop ՚n bron van voëlgriep kan wees wat mense aantas. (Bron: Pixabay) ProAgri South Africa 284

Vee en Wild 42

ProAgri Suid-Afrika 284

www.proagri.co.za

Avian Influenza in Birds (2023) Centres for Disease Control and Prevention. https://www.cdc.gov/flu/avianflu/ avian-in-birds.htm

Die pluimveebedryf is die grootste bydraer tot die landbousektor in die land. In 2020 het die sektor 18% tot die totale waarde van landbou en 41% van die totale diereproduksie van die land bygedra. Drie van Suid-Afrika se grootste hoenderprodusente, naamlik Astral, Quantum Foods en RCL (Rainbow Chickens), het verlede week bekend gemaak dat hulle groot geldelike verliese weens die voëlgriep-pandemie gely het.

Banya, N. (2023) Astral blames load shedding for expected losses. MoneyWeb https://www.moneyweb. co.za/news/companies-and-deals/ sa-faces-chicken-meat-shortageas-power-crisis-bird-flu-hit-producers/

Namibië verbied SA pluimvee

Intussen het Namibië die invoer van hoenders en eiers vanuit Suid-Afrika tot verdere kennisgewing opgeskort. Die besluit is onmiddellik van krag en sluit die invoer en vervoer van lewende hoenders en kuikens, asook enige hoendervleis en eiers, in.

Vee en Wild

Grootste bydraer tot landbousektor

Wilde watervoëls wat rondtrek versprei vermoedelik die voëlgriepvirus. (Bron: Pixabay)

Patel, F. (2023) Government to import eggs and fast-track vaccines after lethal bird flu outbreak. The Citizen https://www.citizen.co.za/news/ vaccines-sa-bird-avian-flu-outbreak-latest/ Matshoba, A. (2023) Chicken and egg prices set to soar ahead of festive season. MoneyWeb. https://www.moneyweb.co.za/ news/south-africa/chicken-andegg-prices-set-to-soar-ahead-offestive-season/ Miller, M.J., (2022). Why Unprecedented Bird Flu Outbreaks Are Concerning Scientists. Nature Magazine https://www.scientificamerican. com/article/why-unprecedentedbird-flu-outbreaks-are-concerningscientists/

Namibië het die invoer van pluimvee en pluimveeprodukte, insluitend lewende hoenders en kuikens, vleis en eiers vanuit Suid-Afrika verban. (Bron: Pixabay) (Bron: Pixabay)

Pikkewyne word ook deur voëlgriep aangetas; talle seevoëls het al daarvan gevrek. (Bron: Pixabay)

Namibia suspends imports of South African chickens due to Avian flu outbreak. (2023) African News https://www.africanews. com/2023/09/28/namibia-suspends-imports-of-south-africanchickens-due-to-avian-flu-outbreak/ South African Poultry Association (SAPA) https://www.sapoultry.co.za/ Stadler, H. (2023) Voëlgriep ‘ergste nóg’: Produsente se verliese loop op. Netwerk24. https://www.netwerk24.com/ netwerk24/sake/landbou/voelgriepergste-nog-produsente-se-verlieseloop-op-20230922 Voëlgriep (2023) SouthAfrica.co.za https://southafrica.co.za/af/voelgriep.html

Wilde voëls wat in voer- en waterbakke drink en mis, kan die virus aan pluimvee oordra. (Bron: Pixabay) www.proagri.co.za

Wilson, N. (2023) Bird flu crisis: Govt to fast-track vaccines amid fears of chicken, egg shortage. News24 https://www.news24.com/fin24/ companies/bird-flu-crisis-govt-tofast-track-vaccines-amid-fears-ofchicken-egg-shortage-20230926

ProAgri South Africa 284

Vee en Wild

Live Green &

Grow Strong MakitaPowertoolsSA

ProAgri Suid-Afrika 284

www.proagri.co.za

Vee en Wild

Bloutongvirus: Eeu-oue probleem met ‘n nuwe oplossing deur dr Ida Glover, Octavoscene Veeartsenydienste

loutongvirus raak alle herkouers. Dit was eerste in Suid-Afrika in die laat agtiende eeu geïdentifiseer en benoem (Peter Coetzee, 2012). Sedertdien het dit sy grootste merk gelaat op ons skaapbedryf; massa-morbiditeit en -mortaliteit is al ervaar. Suid-Afrika het 22 van die 26 serotipes wat wêreldwyd al ontdek is. Elke seisoen bring ‘n nuwe kombinasie van serotipes wat siekte veroorsaak afhangend van elke kudde se immuniteit en elke plaas se unieke omstandighede. Die virus word deur muggies versprei en dus het dit ‘n seisoenale voorkoms.

Hoe weet ek as my skaap bloutong het? Tekens kan wees koors, uitloopsel van vloeistof by die neus, gesig en lippe kan geswel wees. Die tong kan blou wees (dus die naam van die virus), dit kan seerplekke ophê en geswel wees (Figuur 1). Net bokant die hoef kan daar ‘n duidelik opmerklike blou rand vorm (Figuur 2). As die ooie swanger was tydens infeksie kan hulle aborteer, stilgeboortes ervaar of geboorte gee aan neurologies abnormale lammers. Dit kan ook gebeur as die lewende entstof van OBP gebruik word tydens dragtigheid. Ander diere is vatbaar vir bloutong, maar toon selde enige tekens van infeksie. Hierdie diere kan dit wel na nabye skaapkuddes versprei. Diagnose en behandeling Diagnose word meestal gemaak op grond van kliniese tekens en die seisoen. Behandeling is gerig op opbou van die dier se immuniteit en voorkoming van sekondêre infeksies. Geaffekteerde diere moet geskei word van die res van die kudde. Kos en water moet maklik en vrylik beskikbaar wees.

Figuur 1: ‘n Blou tong en seerplekke op die tong, is tekens van bloutonginfeksie. (Foto: Universiteit van Pretoria).

Figuur 2: Net bokant die hoef kan daar ‘n duidelike blou rand vorm. (Foto: Dr Ida Glover) www.proagri.co.za

Kontrole Die getal muggies het ‘n regstreekse verband met die erns van ŉ uitbraak. Hulle getalle moet beheer word. Die mees doeltreffende manier om diere te beskerm bly steeds inenting. Onderstepoort Biologiese Produkte (OBP) se lewende entstof was die enigste beskikbare geregistreerde entstof. Design Biologix het wel in Augustus 2023 hulle entstof beskikbaar gestel. Dit word Bluvax genoem en kom in 100 ml, 100-dosis bottels (Figuur 3). Dit is ‘n dooie entstof wat beteken dit kan veilig op dragtige diere gebruik word.

(Design Biologix, 2023). Bloutong veroorsaak steeds erge ekonomiese skade in ons skaapbedryf. Dit kan verwar word met ander siektes en word baie keer misgediagnoseer. Die bloutongvirus se vermoë om te muteer, in die muggiebevolking te sirkuleer en baie spesies aan te tas veroorsaak dat uitwissing van die virus feitlik onmoontlik is. Die virus moet beheer word deur inenting en goeie biosekuriteitbeginsels.

Figuur 3: Blu-vax entstof. Bronne

Design Biologix. (2023, 6 6). Retrieved from Design Biologix: https://designbio. co.za/wpcontent/uploads/2023/09/BLUVAX-Insert-R9.pdf Peter Coetzee, M. S. (2012). Bluetongue: a historical and epidemiological perspective with the emphasis on South Africa. Virology Journal, 198-205. VERWOERD, D.W. 2009. History of bluetongue research at Onderstepoort. Onderstepoort Journal of Veterinary Research, 76:99–102

Vir meer inligting kontak dr Ida Glover by Octavoscene deur ‘n e-pos te stuur na ida@octavosvene.co.za

ProAgri South Africa 284

Konsekwente druppelgrootte, spuitgehalte en werkverrigting vereis DynaJet.

EENVOUD

PRESISIE

Kies die druppelgrootte wat benodig word vir die tipe produk wat jy toedien en jy is reg vir aksie.

Druppelgrootte bly konstant deur die hele toediening, wat optimale gewasbeskerming verseker.

GERIEFLIKHEID

DOELTREFFENDHEID

Minder stres. Jy hoef nie meer druppelgroottes te bereken op grond van druk en spoed nie. DynaJet doen dit vir jou!

Gebruik minder spuitpunte om ‘n groter verskeidenheid spuittoedienings te dek, vir verbeterde produktiwiteit.

KENMERKE: • • •

Bereik konsekwente druppelgrootte en spuitkwaliteit ongeag die veldtoestande. Handhaaf ‘n konstante druppelgrootte oor ‘n wye verskeidenheid spoed en druk sonder om spuitpunte te verander. Individuele spuitstuk aan/af skakeling

ProAgri Suid-Afrika 284

• • • •

Wye reeks snelhede, drukke en vloeitempo’s sonder om die spuitpuntte verander. Beskerm die omgewing deur spuitdrywing te verminder. Gevorderde draaikompensasie, eweredige verspreiding oor die balk selfs in skerp koplanddraaie en spilpuntbespuitings. Veranderlike tempo per spuitstuk

Vir meer inligting, besoek www.teejet.com E-pos: info@teejetsa.co.za

Expand

usine your b

s s to

trie n u o c can 29 Afri

At the Air Spring Supply Company, we provide air springs for a variety of different applications. We also pride ourselves in being reliable, offering excellent service and offering high quality products.

2 ton and 3 ton Airmax air jacks for easier tyre changing!

There air springs can be used for a variety of applications varying from agricultural to mining and construction!

www.proagri.co.za www.agri4all.com

We are a dedicated agricultural equipment manufacturer and supplier. www.ritlee.co.za

Ritlee TM3 Compost Turner

+27 11 452 3434

sales@ritlee.co.za 17 Mopedi Road Unit B, Sebenza Edenvale Gauteng, South Africa Office Sales & Spares: KZN & Export: Rest of RSA:

Dan: 011 452 3434 dan@ritlee.co.za Marc: 084 453 4499 marc@ritlee.co.za John: 073 930 3799 john@ritlee.co.za

225 Ritlee Gravity feed wood chipper & chip grinder through 8, 10, 12, 15, 20mm screen

ProAgri South Africa 284

ProAgri Suid-Afrika 284

LOOKING for an agricultural solar expert WE KEEP FARMS IN BUSINESS!

SHOP ONLINE

Green Leaf Solar, a division of Green Leaf Importers, aims to power small enterprises and empower various aspects of agricultural operations. Our services entail the installation of complete solar solutions and/or battery backup systems on farms, small holdings, or agricultural facilities to generate electricity.

www.greenleafsolar.co.za | admin@greenleafsolar.co.za | 012 809 0313 Unit 1, N4 Gateway Industrial Park, 77 Amatole Street, Pretoria

N O I T

G N I C

L O S

E F R

• Galvanised Wire in Coils • Barbed Wire • Diamond Mesh / Chain Link • Roofing & Reinforcing • Droppers & Standards • Hexagonal Wire Netting

• Razor Wire • Welded Mesh • Posts • Gates • Field Fence • Wholeview Panel Fencing

ProAgri South Africa 284

YOUR IRRIGATION SOLUTION! • 1ha – 4ha Single tower, electric, water or petrol driven center pivots available Starting at R130 000

• 3ha – 100ha+ Electric pivots • 3ha – 100ha+ Solar Grid Tie pivots • 3ha – 10ha Solar standalone pivots

YOU ALREADY TRUST US FOR... Having the strongest structure in the industry Best reliability The best sprinkler packages

For best service contact us at: +27 (0)18 469 1331 or +27 (0)82 564 5955 www.senter360.co.za

ProAgri Suid-Afrika 284

DIE BETER MANIER OM JOU DIERE TE BRANDMERK

eo on how

t E E Z TLE E FR CAT D AN BR

Watch o ur

GEBRUIK DIE VRIESBRANDMERK METODE OMDAT JY OMGEE.

vid

Vries-brandmerk is ‘n hoogs effektiewe, minimaal-indringende metode om jou beeste permanent te brandmerk. Dit laat geen skade aan die vel nie, wat huidverwante vermorsing en finansiële verliese tot die minimum beperk.

on e b Youtu

VRIESBRANDMERK JOU DIERE

Vries-brandmerkmetode is ‘n permanente, minder pynlike manier om jou diere te merk. Die koue brandyster vernietig die onderliggende velselle wat haarpigmentasie produseer, en wanneer die hare teruggroei is dit van ‘n helderwit ligte pigmentasie. Die metode maak geen oop sere of skade aan jou diere se vel nie.

SKAKEL ONS OP 078 164 1712 OF BESOEK ONS WEBWERF BY www.dryice.co.za

078 164 1712 www.dryice.co.za

PASA/27670/HP

Lid optional extra

Tel: 0861 POLTEK (765835) I 011 866 1240 I www.poltek.co.za e-mail: sales@poltek.co.za I 1456 Bevan Road, Roodekop, Germiston POLTEK®/Custom Moulders® and the POLTEK® logo are all registered trademarks of Custom Moulders®. E&OE

ProAgri South Africa 284

DǇďƵƌŐŚ dŽĞƌƵƐƚŝŶŐ Landroller

Tel jou stroper klippe op? Beskerm jou stroper teen klippe Rol hulle in die grond in.

R 227 000 Btw ing \\\ RYTJW HT _F

ϬϴϮϰϭϳϬϭϳϱ

ŵǇďƚŽĞƌΛŐŵĂŝů͘ĐŽŵ

Mobile irrigation systems to irrigate Africa RHINO 300 4X4

HEAVY DUTY AGRICULTURAL IRRIGATOR

CANE MASTER 300

RAINMAKER 200 4X4 HEAVY DUTY AGRICULTURAL IRRIGATOR

SPORTSMAN/ CROPMAKER 120

LIGHT DUTY AGRICULTURAL IRRIGATOR

CLUBMAN/ FARMER 100 LIGHT DUTY AGRICULTURAL IRRIGATOR

GREENKEEPER/ FARMER 200 LIGHT DUTY AGRICULTURAL IRRIGATOR

Choose from our wide variety!

Suitable for irrigating most overhead crops | Pastures/maize/wheat/tobacco/vegetables/sugar cane etc. Head Office - Western Cape: +27 23-342-3438 Jasper Hewitt +27 (0) 82-773-7544 | jasper@rotrixafrica.co.za Andries Bothma +27(0)79-959-3356 | sales@rotrixafrica.co.za

ProAgri Suid-Afrika 284

Office - Gauteng: Tobie van den Heever +27 (0)82-658-6054 tobie@iunlimited.co.za

ELECTRIC FENCE AND SECURITY CENTRES 0861 STAFIX/782349 www.staﬁx.co.za

YOUR ONE STOP SECURITY SHOP

Ø Electric Fencing Ø Gate Motors Ø Batteries Ø CCTV Ø Garage Door Motors Ø Remotes Ø Intercoms Ø Equestrian Fencing Ø Game Fencing Ø Alarm Systems Ø Roboguard Ø Security Beams STAFIX BRANCH LOCATIONS Bethlehem Bloemfontein Cape Town Central Cape Town South

Centurion Durban North East London George

CCTV SURVEILLANCE TECHNOLOGY

Gaborone Harare Jet Park Kimberley

Klerksdorp Lusaka Mozambique Nelspruit

Kya Sand Paarl Pietermaritzburg Pinetown

Polokwane Port Elizabeth Potchefstroom Pretoria

Rustenburg Somerset West Upington Vanderbijl Park

Vryheid Windhoek West Rand

ProAgri South Africa 284

IT’S YOUR

NOZZLE-BY-NOZZLE ADVANTAGE. It’s Nozzle-by-nozzle control. Consistent coverage across any terrain. Increased productivity and speed. Industry leading visibility.

www.agleader.com Jaco Hamman 082 762 1669 www.ppfagri.co.za

Jaco van der Merwe 082 738 0718 jaco@agtechtechnology.co.za

ONS VERVAARDIG MASJIENERIE WAT VIR JOU VEE GEMAAK WORD

Harke

Self-voerders

Hammermeule

Besoek ook ons Facebook-blad 54

ProAgri Suid-Afrika 284

JRS FEED MILLS

Pil-masjiene

Krippe

Voermengers

Pil-aanlegte

OF Kontak Reyno Snyman: 082 513 3227

OUR SERVICES

www.bluelightelectricalsa.co.za

Security Lighting

LIGHTING THE WAY TO RELIABLE

General Electrical Maintenance Earth Leakage and Failures

ELECTRICAL SOLUTIONS

Electrical Fence Solar Power System and UPS New Installation, DB Boards & Circuit Breakers COC’s – Certification of Compliance

Shaun: 074 483 1151 Office: 063 749 3493

Western Cape

info@bluelightelectricalsa.co.za

KEEP ON IRRIGATING

THROUGH POWER CUTS! Convert your generator to LPG/ CNG gas &

Portable

water pu

mps & g

COMPA TIBLE W

enerator

ITH MA

Cost-redu

NY GEN

ction & E

SAVE BIG!

ERATO

fficienct

LPG Kits for generators & Pumps. Converting Petrol generators to gas with dual function, giving you the option to switch between petrol & gas.

R BRAN

| Safe &

Durable Envir |

nt me

ally

ns spo

ible

SOUTH AFRICA’S LEADING SUPPLIER OF GENERATOR CONVERSION KITS +27 79 884 1967 | hello@gasgentechnologies.com. | http://www.gasgentechnologies.com ProAgri South Africa 284

SLIM BEHEER VAN VLIEË

Onoortreflike gehalte en professionele diens - in Suid-Afrika geteel vir Suid Afrikaanse vlieë

HOE DIT WERK:

BISA BIED U:

• Vliegbeheer op die natuurlike manier. • Langtermyn ekonomiese voordele. • Minder chemiese besoedeling. • ‘n Bemarkingsvoordeel deur omgewingsvriendelike landbouproduksie.

BISA het agente landswyd. Vir meer inligting, kontak:

LICK BLOCKS Supplements for Success

AVAILABLE AT ALZU FEEDS BRANCHES www.alzu.co.za 013 249 8900

ProAgri Suid-Afrika 284

Excellent service and minimum downtime is our priority! AGRICULTURE • AUTOMOTIVE • CONSTRUCTION • MINING

25mm (High Pressure) 10 bar Pressure Flow Diameter : 28mm Flow Capacity : over 20 000 L/hr

32mm (Low Pressure) 3 bar Pressure Flow Diameter : 38mm Flow Capacity : up to 30 000 L/hr

BLOCKS, CRANKSHAFTS, CYLINDER HEADS, CAMSHAFTS, FUEL TRANSFER -, WATER- & OIL PUMPS, TENSIONERS, HOUSINGS, TURBOS, 8PK BELTS, FILTERS, & MORE.

25 YEARS CUMMINS EXPERIENCE

FOR YOUR CUMMINS ENGINE COMPONENTS 4/6B series, C series, L8.9 & L9 series, ISB, ISX, ISC, QSB, QSC, QSX, ISF 2.8, ISF 3.8, B3.3, QSB 4.5, and more.

Carradine Varkevisser Office 060 525 9943 011 976 1242 / sales@jumanje.co.za carradine@jumanje.co.za Michael: 063 753 6466

Facebook & Instagram @jumanje4u

IS BY DIE

KOM BESOEK ONS UITSTALLING! 10 JAAR WAARBORG

teen enige foutiewe materiaal en/of swak vakmanskap

www.staalboer.com

STAALPANEELRESERVOIRS

TENKSTAANDERS

STAALKOEPEL DAK OF SKADUNET DAK

Ons kundige spanne is beskikbaar vir oprigting landwyd en oorgrens. +27 (0)12 010 0095 admin@staalboer.co.za

ProAgri South Africa 284

ProAgri Suid-Afrika 284