Van open chirurgie naar robotchirurgie: complexere procedures op minimaal invasieve wijze

HILDE PAUWELS ZIEKENHUIS GEEL INVESTEERT FORS IN ROBOTCHIRURGIE. DE TECHNIEK LAAT TOE HEELKUNDIGE PROCEDURES MET EEN

HOGERE PRECISIE TE VERRICHTEN. DAT LEIDT TOT EEN LAGER COMPLICATIERISICO EN EEN KORTERE OPNAMEDUUR.

Robotchirurgie kent sinds enkele jaren opnieuw een forse opmars in de wereld van de geneeskunde en wordt nu meer en meer toegepast in de verschillende heelkundige domeinen. Vroeger werden operaties enkel verricht via ruimere incisies. Met de komst van de kijkoperatie kan men de operatiesneden aanzienlijk verkleinen, gunstig voor het postoperatief herstel. De overgang naar robotchirurgie gaat nog een stap verder, waarbij de chirurg in staat wordt gesteld om heel nauwkeurige manoeuvres te verrichten in heel kleine ruimtes en op moeilijk bereikbare plaatsen in het lichaam.

Ziekenhuis Geel werkt met het Da Vinci robotsysteem voor abdominale en urologische heelkunde en het Rosa robotsysteem voor orthopedie. Het Da Vinci robotsysteem maakt gebruik van een console, waarin de chirurg plaatsneemt op afstand van de operatietafel. Van daaruit bedient de chirurg met joysticks de robotarmen, die aan de operatietafel bij de patiënt geïnstalleerd worden. Op deze robotarmen worden instrumenten gemonteerd, zoals een haakje, klemmetje, schaartje.

Die kunnen aan de tip 360° roteren. De robot zet de bewegingen van de hand, pols en vingers van de chirurg om in precieze bewegingen van de instrumenten. Onbedoelde bewegingen worden door filtering van trillingen tot een minimum beperkt. Dit betekent dat de instrumenten nauwkeuriger kunnen bewegen dan de hand van een mens. Dat gebeurt in een kleine ruimte waarbij het operatieveld haarfijn en tienmaal vergroot op 3-dimensionale wijze wordt weergegeven. Hierdoor kan de chirurg uiterst secuur werken.

De robot vertaalt de bewegingen van de chirurg met extreme precisie, waardoor omliggend weefsel zo veel mogelijk wordt gespaard en er dus minder risico op weefselschade is. De bewegingen zijn ook efficiënter waardoor de operatieduur verkort. Complexe procedures kunnen toch via kleine operatiesneden verricht worden. Heel belangrijk: alle operaties kunnen op een ergonomisch comfortabele manier uitgevoerd worden. De Rosa robot biedt als voordeel een optimale en gepersonaliseerde operatieve planning voor het plaatsen van een knieprothese. Daarnaast kan ook deze planning op een zeer nauwkeurige manier uitgevoerd worden. De robot bestaat uit twee aparte toestellen. Een toestel registreert met verschillende camera’s de positie van de knie in de ruimte. Hierdoor kent de robot de exacte anatomie en functie van de knie. Het andere toestel komt met een lange robotarm mee in het operatieveld. Deze arm begeleidt het maken van de zaagvlakken die de positie van de knieprothese bepalen. De foutenmarge hierbij is, door het gebruik van de robot, gedaald tot minder dan een millimeter, wat enkele jaren geleden nog ondenkbaar was.

Om een dergelijke precieze operatie met de robot uit te voeren, is de ervaring van de chirurg belangrijk. De robot doet niets uit zichzelf maar wordt voor elke handeling aangestuurd door de chirurg die hem bedient. De chirurg voert de operatie uit en heeft de hele tijd controle over de ingreep. Tijdens de operatie voert het Da Vinci-systeem miljoenen veiligheidscontroles op zichzelf uit. Het systeem is ‘fail-safe’. Dit houdt in dat bij een eventuele stroomonderbreking of problemen bij de veiligheidscontroles het systeem veilig wordt afgesloten. Zo behoudt de chirurg altijd de controle over de operatie. De patiënt wordt op een veilige en vakkundige manier geopereerd, waarbij het menselijk handelen centraal staat.