“Vallen is vaak te voorkomen”

ANN VAN HULLE VALLEN IS EEN VAAK VOORKOMEND PROBLEEM BIJ OUDEREN: ONGEVEER

ÉÉN DERDE VAN DE THUISWONENDE OUDEREN VALT MINSTENS ÉÉN KEER PER JAAR.

EEN DERDE DAARVAN VALT ZELFS MEERDERE KEREN. BIJ INWONERS VAN WOONZORGCENTRA LIGGEN DE CIJFERS NOG HOGER: DE HELFT VALT MINSTENS ÉÉN KEER PER JAAR. MET DE VALKLINIEK TRACHT EEN MULTIDISCIPLINAIR TEAM VAN ZIEKENHUIS

GEEL DE OORZAKEN VAN HET VALLEN TE ZOEKEN. EN WIL HET BOVENAL ADVIEZEN

GEVEN OM EEN EVENTUELE VOLGENDE VAL TE VOORKOMEN.

Vallen kan ernstige gevolgen hebben. In meer dan de helft van de valpartijen lopen mensen een letsel op. Dat kan gaan van een verstuiking of snijwonde tot ernstige letsels zoals een breuk (heup, pols, …). “Maar vallen leidt niet alleen tot lichamelijke verwondingen”, waarschuwt geriater Valérie Van Ouytsel. “Angst voor een volgende val kan leiden tot depressie, sociale isolatie, minder zelfvertrouwen en verminderde mobiliteit.” Daarom is valpreventie essentieel.

Dr. Van Ouytsel ligt aan de basis van de Valkliniek in Ziekenhuis Geel. Als ouderejaars assistent geriatrie in UZ Leuven zag ze de voordelen van deze aanpak. Bij haar start in Geel nam ze meteen het initiatief om hier ook een multidisciplinair team op poten te zetten rond deze problematiek. “In Leuven was het een super goed draaiend geheel. Op een vaste dag in de week zag het team een 10-tal patiënten. Zij deden een batterij aan testen en hieruit haalden wij een lijst van adviezen die met de patiënten besproken werden. Nadien kwamen ze nog een keer terug voor een opvolggesprek en tussendoor werden ze opgebeld over het verloop. Na dit programma stelden we vast dat er veel minder gevallen werd en dat er zo heupfracturen konden vermeden worden. Deze goede resultaten waren ook vooral mogelijk dankzij de goede wisselwerking tussen de valkliniek en andere zorgverleners. De huisartsen uit de streek en ook de orthopedisten en neurochirurgen in UZ Leuven kenden de valkliniek en stuurden patiënten naar ons. Dat missen we momenteel nog hier in Geel. Nochtans is het belangrijk om ook te focussen op deze vorm van preventieve geneeskunde.”

De Valkliniek van Ziekenhuis Geel maakt deel uit van het geriatrisch daghospitaal. Na doorverwijzing van de huisarts kunnen patiënten hier terecht voor persoonlijk advies, met als doel om het valrisico te verminderen. Het team van de Valkliniek brengt de deskundigheid van verschillende zorgverleners samen om valincidenten te voorkomen.

Valérie Van Ouytsel: “Na een eerste consultatie vragen we de patiënten om terug te komen voor een valevaluatie. Die gaat door in ons daghospitaal en duurt een volledige dag. Een multidisciplinair team onder leiding van een geriater voert allerlei onderzoeken uit bij de patiënt. Ikzelf, als geriater, probeer bijvoorbeeld te achterhalen of er een medische oorzaak is voor de val. De verpleegkundigen checken een aantal parameters, zoals de bloeddruk liggend en staand. De kinesist evalueert de mobiliteit, spierkracht en het evenwicht van de patiënt. De ergotherapeut brengt de risicofactoren in kaart, checkt de omgevingsveiligheid en o.a. het gedrag van de patiënt. En tot slot bevraagt de sociale dienst de thuissituatie en de eventuele uitbreiding van thuishulp.”

Nadien bespreekt het team alle bevindingen en maakt het een inschatting van het valrisico. Vervolgens worden de bevindingen en adviezen met de patiënt besproken.

“Aangezien het de bedoeling is van de Valkliniek om een volgende val te voorkomen, is het belangrijk om de patiënt na een of twee maanden terug te zien. We bekijken dan samen welke adviezen en tips toegepast zijn en of dit inderdaad een positief effect heeft gehad. Want soms kan een banale ingreep, zoals het verwijderen van tapijten onder de tafel of het salon al een wereld van verschil maken.”

Een val wordt meestal veroorzaakt door een samenloop van verschillende omstandigheden. Zowel persoons- als omgevingsfactoren kunnen aan de basis liggen van een val. Het is zelden één enkele factor die de val veroorzaakt, vaak spelen meerdere factoren tegelijk een rol.

Dr. Valérie Van Ouytsel geeft graag enkele nuttige tips om vallen te voorkomen:

Blijf fit en actief

De beste remedie om niet te vallen, is aan lichaamsbeweging doen. Integreer fysieke activiteiten daarom in jouw dagelijkse leven. Ga bijvoorbeeld een half uur per dag wandelen, joggen, zwemmen of fietsen. Lijkt een half uur te lang? Begin dan met 5 tot 10 minuten per dag en bouw geleidelijk op tot 30 minuten. Je zal zien dat deze 30 minuten lichaamsbeweging ervoor zorgen dat je fysieke fitheid en uithoudingsvermogen toeneemt en je valrisico daalt.

Let op je medicijnen

Hoe meer verschillende geneesmiddelen je inneemt, hoe groter het risico om te vallen. Zeker het gebruik van slaappillen heeft een rechtstreekse impact op het valrisico.

Pas op met duizeligheid

Heb je vaak last van duizeligheid bij het rechtstaan uit bed of uit de zetel? Dan loop je een verhoogd risico om te vallen. Die duizeligheid kan je verminderen door niet te snel recht te staan of het hoofdeinde van je bed hoger te plaatsen. Bespreek dit ook zeker met je huisarts, want bepaalde geneesmiddelen kunnen een daling van de bloeddruk veroorzaken, waardoor het risico om te vallen toeneemt.

Kies voor het juiste schoeisel

Onaangepast schoeisel kan het risico op vallen verhogen. Loop dus niet rond op kousen, ook niet antislipkousen, of blote voeten, maar kies voor goed schoeisel dat de hele voet omsluit, een stevige, platte zool met reliëf en een goede sluiting heeft. Je vermijdt best schoenen die onvast zijn, zoals teenslippers of die te groot of te klein zijn.

Gezonde voeding helpt

Gezonde voeding is belangrijk om je spieren en beenderen sterk te houden en dus het valrisico te verminderen. Zo dragen calcium, vitamine D en eiwitten bij tot een goede werking van de spieren en stevige botten. Eet dus regelmatig vis en melkproducten voor de inname van calcium en vitamine D. En kies voor eiwitrijke etenswaren zoals kipfilet, spinazie en volkorenproducten.

Wist je dat achter het revalidatiecentrum een tuin ligt die voor iedereen toegankelijk is? Deze revalidatietuin bevat verschillende hindernissen uit het dagelijkse leven zodat onze revalidatiepatiënten optimaal kunnen herstellen. Zo is er bijvoorbeeld een parcours van trappen, hellingen en verschillende ondergronden. Maar het is ook een oase van rust als je even wil uitrusten op een bank. De tuin is mogelijk gemaakt dankzij de steun van Spronken Orthopedie en vele andere schenkers aan Dimpnafonds.

Wandel gerust eens door onze revalidatietuin en vervolg je weg door de mooie herdenkingstuin pal ernaast. Zo blijf je fit en actief en verlaag je je valrisico.

NADESCHA TURLINCKX JOS DAEMS (89) IS BEKEND MET DE VALKLINIEK VAN

ZIEKENHUIS GEEL SINDS HIJ EEN AANTAL JAREN GELEDEN VAKER

VIEL DOOR DUIZELIGHEID. SAMEN MET HET TEAM VAN DE VALKLINIEK WERD GEKEKEN NAAR MOGELIJKE OPLOSSINGEN EN WERD ONDER ANDERE ZIJN MEDICATIE AANGEPAST OM ÉÉN VAN DE OORZAKEN VAN DE VALPARTIJEN AAN TE PAKKEN. WE SPRAKEN EROVER MET DE KRANIGE MAN. “ZE NEMEN HIER ECHT DE TIJD OM ME TE HELPEN”, KLINKT HET.

Hoe ben je bij onze Valkliniek terechtgekomen?

“Ik kreeg een aantal jaar geleden heel veel last van duizeligheid waardoor ik regelmatig viel. Zeker ook omdat ik het voelde aankomen, zijn we terecht gekomen bij de valkliniek.”

Heb je na het onderzoek nuttige tips gekregen of heb je in je woning iets aangepast?

“Ik heb zeker nuttige tips gekregen. De medicatie werd herbekeken en ik draag sindsdien ook steunkousen. Wanneer ik zit, probeer ik nu rustig recht te staan. Ik gebruik ook een rollator. In mijn woning heb ik de matten weggedaan en we plaatsten een inloopdouche waar vroeger het bad was.”

Ben je nog gevallen sindsdien?

“Jammer genoeg wel. Toen mijn vrouw een half jaar geleden in het bos gevallen is en ik hulp wilde bieden, ben ik toch opnieuw gevallen. Hierbij heb ik een nekfractuur opgelopen. Ik ben voorover op de grond gevallen, omdat ik te snel wilde zijn om hulp te halen. Ik voelde die val op dat moment niet aankomen.”

Heeft die val je leven beïnvloedt?

“Toch wel, ja. Ik draag nu 5 maanden een metalen neksteun. Dit beperkt mij in heel veel zaken. Door mijn leeftijd geneest de breuk niet goed. Een operatie is ook niet zonder risico en geeft geen garantie op herstel. Ondertussen mag ik de metalen steun vervangen door een zachtere halskraag, wat toch voor meer comfort en bewegingsvrijheid zorgt.”

Wat doe je om de kans op vallen te verkleinen?

“Ik probeer zeer voorzichtig te zijn en alle tips toe te passen die ze mij in de Valkliniek gegeven hebben. Ik gebruik nu ook steeds mijn rollator, ook voor korte verplaatsingen.”

Ben je tevreden over de werking van onze Valkliniek?

“Zeer zeker wel. Ik ben heel tevreden, want ik ben hier altijd goed geholpen en men neemt ook echt de tijd voor de patiënten. De tips die gegeven worden, hebben me ook echt geholpen ondanks dat ik opnieuw gevallen ben.”