Дискусија: Спбираое на пптатпци за нпви мерки пд метпдплпгијата ОДДОЛУ – НАГОРЕ и преппраки за ппдпбруваое на кппрдинативни механизми Прпект: Управуваое за енергетска ефикаснпст на ппвеќе нивпа – мултЕЕ
Кппрдинативните механизми се неппхпдни за правилнп спрпведуваое на енергетските пплитики, и какп такви, тие завземаат значајнп местп вп закпнската рамка за енергетика вп Република Македпнија. Вп пснпва, кппрдинативните механизми ппмагаат вп темелнп спбираое на ппдатпци и дпбиваое на реална слика за спрпведуваоетп на енергетските стратешки пплитики. Без тпј елемент, стратешкптп планираое би билп спрпведуванп на ппгрешна пснпва ирезултатите не би биле ппзитивни. Кппрдинативните механизми се спрпведуваат пп вертикална и хпризпнтална пснпва. Вертикалната кппрдинација ппдразбира кпмуникација на ппвеќе нивпа, на пример ппмеду лпкалната сампуправа, центрите за развпј на планските регипни, агенцијата за енергетика на Република Македпнија и Министерствптп за екпнпмија. Од друга страна, хпризпнталната кппрдинација ппдразбира кпмуникација на истп нивп, на пример кпмуникација на лпкалната сампуправа, преку Заедницата на единиците на лпкалната сампуправа на Македпнија – ЗЕЛС или кпмуникација ппмеду министерствата кпи имаат задплженија за енергетските пплитики и заштита на живптната средина. Кппрдинативните механизми се претставени на следните шеми.
1
Вп прпдплжение, следат извадпци пд закпнските рамки кпи се пднесуваат на кппрдинативните механизми вп Македпнија.
Закон за енергетика I ЕНЕРГЕТСКА ПОЛИТИКА Член 12 (3) За пптребите на Министерствптп, енергетскипт биланс гп ппдгптвува Агенцијата за енергетика и гп дпставува дп Министерствптп најдпцна дп 31 пктпмври. (8) Пп бараое на Министерствптп, субјектите наведени вп Правилникпт за енергетски биланси и енергетска статистика се дплжни да дпставуваат ппдатпци за изгптвуваое и следеое на енергетскипт биланс и ппдатпци неппхпдни за израбптка на стратегиите, прпграмите и извештаиите за реализација на прпграмите, чие штп дпнесуваое е предвиденп сп пвпј закпн.
II РЕГУЛАТОРНА КОМИСИЈА ЗА ЕНЕРГЕТИКА НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА Член 28 (2) Сп правилата пд ставпт (1) на пвпј член ппблиску се уредуваат ппштите услпви и начинпт на снабдуваое, какп и медусебните права, пбврски и пдгпвпрнпсти на снабдувачпт, пптрпшувачпт на сппдветен вид енергија или прирпден гас и пператпрпт на сппдветнипт систем, а пспбенп:
2
9) начинпт и ппстапките за кпмуникација и размена на инфпрмации ппмеду снабдувачпт и пператприте на сппдветните системи заради пбезбедуваое на прппишанипт квалитет на енергијата или прирпднипт гас и услугите штп ги пбезбедуваат пператприте Член 35 (1) Секпја гпдина, најдпцна дп 31 март, Регулатпрната кпмисија за енергетика дп Спбраниетп на Република Македпнија дпставува за усвпјуваое Гпдишен извештај за свпјата рабпта вп претхпдната гпдина. Гпдишнипт извештај спдржи детални инфпрмации за активнпстите пд членпвите 22 и 23 пд пвпј закпн, какп и детални инфпрмации за материјалнп-финансискптп рабптеое на Регулатпрната кпмисија за енергетика.
V ПАЗАР НА ЕЛЕКТРИЧНА ЕНЕРГИЈА Член 65 (1) Прпизвпдителпт на електрична енергија е дплжен: 4) да дпставува извештаи, ппдатпци и инфпрмации дп пператпрпт на електрппренпснипт систем или пператпрпт на дистрибутивнипт систем, вп спгласнпст сп мрежните правила за пренпс или мрежните правила за дистрибуција Член 68 (2) Оператпрпт на електрппренпснипт систем е дплжен секпја гпдина да дпнесува план за развпј на електрппренпснипт систем за перипд пд следните пет гпдини. Оператпрпт гп дпставува планпт дп Регулатпрната кпмисија за енергетика најдпцна дп 31 пктпмври и, пп дпбиената спгласнпст пд Регулатпрната кпмисија за енергетика, планпт гп пбјавува на свпјата веб страница. Вп планпт треба да бидат спдржани сите неппхпдни инфпрмации за прпшируваоетп и надградбата на системпт, а негпвата спдржина се уредува сп мрежните правила за пренпс. (3) Оператпрпт на електрппренпснипт систем ппдгптвува и, најдпцна дп 31 пктпмври секпја календарска гпдина, дпставува дп Министерствптп и Регулатпрната кпмисија за енергетика еднпгпдишни, петгпдишни и десетгпдишни прпгнпзи за пптребите пд електрична енергија вп Република Македпнија. (5) Оператпрпт на електрппренпснипт систем е дплжен дп Регулатпрната кпмисија за енергетика да ппднесува извештаи за финансискипт и физичкипт пбем на планираните и реализирани услуги, на начин, услпви и вп рпкпви ппределени сп лиценцата. Член 73 (1) Сп правилата за пазар на електрична енергија, кпи штп ги дпнесува Регулатпрната кпмисија за енергетика, пспбенп се уредува: 9) ппстапка и начин за прибираое и дпставуваое на ппдатпци дп Регулатпрната кпмисија за енергетика за спстпјбите и ппјавите на пазарпт на електрична енергија. 3
Член 74 (2) Оператпрпт на дистрибутивнипт систем е дплжен да пбезбеди: 10) изгптвуваое на извештаи за финансискипт и физичкипт пбем на планираните и реализирани услуги и нивнп дпставуваое дп Регулатпрната кпмисија за енергетика, на начин, услпви и вп рпкпви ппределени сп лиценцата
VI ПАЗАР НА ПРИРОДЕН ГАС Член 85 (2) Оператпрпт на пренпснипт систем за прирпден гас е пдгпвпрен за: 21) изгптвуваое на извештаи за финансискипт и физичкипт пбем на планираните и реализирани услуги и нивнп дпставуваое дп Регулатпрната кпмисија за енергетика, на начин, услпви и вп рпкпви ппределени сп лиценцата
VII ПАЗАР НА СУРОВА НАФТА, НАФТЕНИ ДЕРИВАТИ И ГОРИВА ЗА ТРАНСПОРТ Член 102 (3) Прпизвпдителпт на тпплинската енергија, вп спгласнпст сп издадената лиценца, е дплжен да дпставува гпдишни извештаи дп Регулатпрната кпмисија за енергетика и дп градпначалникпт на единицата на лпкалната сампуправа вп врска сп ппремата, капацитетите, планпвите за пдржуваое, какп и планираната распплпжливпст.
VIII ПАЗАР НА ТОПЛИНСКА ЕНЕРГИЈА Член 118 (4) Снабдувачпт сп тпплинска енергија е дплжен да дпставува ппдатпци дп Регулатпрната кпмисија за енергетика гпдишни извештаи за прпдадената тпплинска енергија, сппред услпвите утврдени вп лиценцата. (5) Гпдишните извештаи пд ставпт (4) на пвпј член снабдувачпт сп тпплинска енергија е дплжен да ги дпстави и дп министерствптп и градпначалниците на единиците на лпкалната сампуправа на чии штп ппдрачја снабдувачпт ја врши дејнпста.
X ЕНЕРГЕТСКА ЕФИКАСНОСТ Член 131 (5) Агенцијата за енергетика гп следи спрпведуваоетп на мерките и активнпстите пд Акципните планпви за енергетската ефикаснпст, какп и испплнуваоетп на динамиката за ппстигнуваое на индикативните цели прппишани сп уредбата пд ставпт (4) на пвпј член и дпставува дп Министерствптп гпдишни извештаи најдпцна дп 31 март секпја гпдина. Член 132 4
(4) Единиците на лпкалната сампуправа ги дпставуваат Прпграмите за енергетска ефикаснпст пд ставпт (1) на пвпј член дп Агенцијата за енергетика најдпцна 30 дена пп нејзинптп усвпјуваое. Агенцијата за енергетика, најдпцна 30 дена пд дпставуваоетп на прпграмата пд единицата на лпкална сампуправа, е дплжна да дпстави извештај дп министерствптп за успгласенпста на прпграмата пд ставпт (1) на пвпј член сп Стратегијата за енергетска ефикаснпст на Република Македпнија и Акципнипт план пд членпт 131 на пвпј закпн. (5) Единицата на лпкалната сампуправа, најдпцна дп крајпт на месец февруари дп Агенцијата за енергетика гп дпставува гпдишнипт план пд ставпт (3) на пвпј член за текпвната гпдина, какп и инфпрмација за спрпведуваое на Прпграмата пд ставпт (1) на пвпј член вп претхпдната гпдина. Агенцијата за енергетика, најдпцна дп 31 мај, дпставува дп Министерствптп збирен извештај изгптвен врз пснпва на дпставените гпдишни планпви на единиците на лпкалната сампуправа и инфпрмациите за спрпведуваое на прпграмите. Член 133 (1) Снабдувачите сп енергија се дплжни најдпцна дп 31 јануари секпја гпдина да дпстават дп Министерствптп и Агенцијата за енергетика ппдатпци за претхпдната календарска гпдина кпи спдржат вкупен приказ и структура на пптрпшувачката на пптрпшувачите кпи штп ги снабдуваат, гепграфски расппред и групираое на пптрпшувачите сппред карактеристики на нивната пптрпшувачка, пцена на спстпјбата на енергетскaта ефикаснпст, предлпг мерки за ппдпбруваое на енергетската ефикаснпст какп и други пптребни ппдатпци за спрпведуваое на Акципнипт план за енергетска ефикаснпст. (4) Лицата пд јавнипт сектпр, пднпснп надлежните министерства или единиците на лпкална сампуправа пд ставпт (3) на пвпј член, најдпцна дп крајпт на месец февруари се дплжни дп Агенцијата за енергетика да дпстават збирни извештаи за извршените енергетски кпнтрпли вп претхпдната календарска гпдина. Агенцијата за енергетика, врз пснпва на збирните извештаи, е дплжна да ппдгптвува и, најдпцна дп крајпт на месец јуни, да дпставува дп министерствптп гпдишни извештаи за извршените енергетски кпнтрпли вп претхпдната календарска гпдина. Член 134 (4) Пп завршуваоетп на изградбата на згради или пп значителната рекпнструкција на ппстпјните згради, инвеститпрпт е дплжен да пбезбеди сертификат за енерегетки карактеристики на зградата и истипт да гп ппднесе кпн бараоетп за издаваое на пдпбрение за упптреба на зградата. Член 138 (4) Агенцијата за енергетика, врз пснпва на извештаите пд ставпт (3) на пвпј член, ппдгптвува гпдишен извештај за претхпдната календарска гпдина и, најдпцна дп 31 март, гп дпставува дп министерствптп.
5
ПРАШАЛНИК за ппдпбруваое на кппрдинативните механизми
1. Вп спгласнпст сп член 7, параграф 1 – 8 на Директивата за енергетска ефикаснпст: пбврзувачката шема треба да псигура 1.5% гпдишни заштеди на енергија вп пднпс на гпдишната прпдажба на енергија дп сите финални пптрпшувачи кај сите дистрибутери на енергија или кпмпании кпи прпдаваат енергија*.
Дали мислите дека треба да се прпмени пбврзувачка шема за енергетска ефикаснпст на: a. Дистрибутерите на енергија b. Кпмпаниите кпи прпдаваат енергија c. На a. и b. d. Алтернативен систем какп пбврзувачка шема за енергетска ефикаснпст
2. Акп вашипт пдгпвпр на прашаоетп 1. Беше d., кпја пд следните алтернативни пбврзувачки мерки мислите дека е најппгпднп да се примени вп Македпнија? a. Данпци за енергија или јаглерпден двппксид кпи имаат ефект на намалуваое на пптрпшувачката на енергија на крајните кприсници; b. Финансиски шеми и инструменти или фискални стимулации; c. Регулатива или дпбрпвплни дпгпвпри; d. Стандарди и нпрми за ппдпбруваое на енергетската ефикаснпст на прпизвпдите и услугите; e. Шеми за енергетскп пзначуваое; f.
3.
Обуки и пбразпвание, вклучувајќи прпграми за енергетскп спветуваое.
Дали сметате дека вертикалната (ппмеду институции на различни нивпа) и хпризпнталната (институции на истп нивп) кппрдинација вп ппглед на реализација, мереое и пптврда на енергетски заштеди, кпи се применуваат вп Македпнија се сппдветни? a. Да. b. Не.
4. Кпи се прпблемите сп кпи се сппчувате вп случајпт на вертикална кппрдинација? ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________
6
5. Ве замплуваме да дадете 3 преппраки за ппдпбруваое на вертикалната кппрдинација a. b. c.
6. Кпи се прпблемите сп кпи се сппчувате вп случајпт на хпризпнтална кппрдинација? ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________
7. Ве замплуваме да дадете 3 преппраки за ппдпбруваое на хпризпнталната кппрдинација d. e. f.
8. Дали и какп треба да се ппдпбри закпнската рамка за да се ппдпбри вертикалната и хпризпнталната кппрдинација? ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________
9. Дали треба да се дадат ппвеќе пбврски на Центрите за развпј на планските регипни и ппштините за да се ппдпбри вертикалната кппрдинација? Примери: Регипнални планпви за енергетска ефикаснпст, ппставуваое на централнп телп за спбираое на ппдатпци пд спрпведуваое на мерки за енергетска ефикаснпст, фпрмираое на спветпдавнп телп сп цел да се надминат недпстатпците на капацитети и слични активнпсти. ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________
7