InfoMACEF 171 by MACEF

Број 171

ЦЕНТАР ЗА ЕНЕРГЕТСКА ЕФИКАСНОСТ НА МАКЕДОНИЈА

Јуни 2017

ИнфоМАЦЕФ МАЦЕФ промовира енергетска ефикасност и почиста животна средина Во овој број:

     

Од уредникот Активности на МАЦЕФ Новости од Македонија и светот Занимливости Корисни web-адреси Манифестации

OД УРЕДНИКОТ Почитувани колешки и колеги, членови и симпатизери на МАЦЕФ! НАЈАВУВАМЕ: На 6 ЈУЛИ во хотел Александар Палас, МАЦЕФ, во соработка со Агенцијата за енергетика и ГИЗ, организира Регионална конференција со наслов ЕНЕРГЕТСКА ЕФИКАСНОСТУПРАВУВАЊЕ СО ПОДАТОЦИ. Учесници: Energy Community Vienna, Хрватска, Босна и Херцеговина, Грција, Србија, Албанија, Косово и Црна Гора. МАЦЕФ ОРГАНИЗИРА ОБУКА ЗА УСОВРШУВАЊЕ НА ЕНЕРГЕТСКИ КОНТРОЛОРИ. Обврска за продолжување на овластувањата. Ние сме во фаза на подготовка на материјалите. Сите претходно пријавени учесници, ќе добијат информација на нивните адреси. За подетални информации јавете се на нашата електронска адреса. Очекуваме подготовката да биде привршена кон средината на месец јули и веднаш да бидат информирани заинтересираните за деновите кога ќе се одржи обуката. За сите информации прашајте на macef@macef.org.mk . Како и вообичаено, сакаме да го привлечеме вашето внимание на нашите активности: Завршната конференција во Виена на проектот multEE, како доминантна активност во овој период. Деветтата средба на Форумот на чинители и засегнати страни во областа на обновливите извори на енергија се одржa на 6 јуни во просториите на Стопанската комора на Македонија. Повторно се потенцираше потребата од дополнување на законската регулатива со дозвола приватни лица, на своите куќи, да смеат да вградуваат фотонапонски сончеви колектори. Сèуште се во фаза на привршување на активностите за регистрирање на Здружението на лиценцирани енергетски контролори. Поздрав до следниот број

Проф. д-р Константин Димитров ЗА МАЦЕФ МАЦЕФ е доброволно научно здружение, коешто нуди услуги и стручни знаења од областа на енергетиката и заштита на животната средина во Република Македонија и пошироко. МАЦЕФ е член на: - меѓународната мрежа за енергетска ефикасност RENEUER (Regional Network on Efficient Use of Resources) - мрежата managenergy формирана од страна на European commission DG Energy and Transport www.managenergy.net - Асоцијацијата на Консултантски организации - на РЕЕЕП, официјален партнер на Sustainable Energy Europe - член на Деловниот совет на Универзитет Американ Колеџ Скопје

Активности на МАЦЕФ

MultEE финална конференција за енергетска ефикасност: достигнувања и визии На 29 јуни 2017 година multEE конзорциумот во соработка со Секретаријатот на Енергетската заедница ја одржа својата последна конференција во Sofitel во Виена. Проектот MultEE спроведе две активности: 1) развивање и спроведување на иновативни шеми за мониторинг и верификација (M & V) и 2) подобрување на координацијата на дизајнот и спроведувањето на енергетските политики, хоризонтално меѓу националните владини тела и вертикално помеѓу различни административни нивоа.

Земјите-членки на ЕУ и земјите-членки на Енергетската заедница бараат понатамошна работа на овие два столба за успешно спроведување на предложената управувачка рамка на Енергетската унија. Проектот multEE прави важен концептуален и практичен придонес кон овој напор. Настанот привлече луѓе од сите девет партнерски земји, како и претставници од сите девет потписнички на Договорот за енергетска заедница. Dirk Buschle, заменик-директор на Секретаријатот на Енергетската заедница, ја отвори конференцијата со поздравниот говор во која тој објасни дека Енергетската заедница има амбиција да ја следи ЕУ на нејзиниот пат за борба против климатските промени и дека Енергетската заедница е посветена на постигнување на Транзиција кон чиста енергија со иста брзина како и остатокот од Европа. Бушле истакна дека ефикасното хоризонтално и вертикално управување се клучни за постигнување на оваа цел. Леонардо Заниер, одговорен за координација на енергетските политики на DG енергетика на Европската комисија, даде преглед на предлогот на Комисијата за управување со Eнергетската Унија. Посебен акцент на презентацијата беа интегрираните енергетски и климатски планови, клучен елемент од предлогот за управување, со кој се предвидува да се насочат барањата за климатско и енергетско известување во интегриран пристап. Публиката беше особено заинтересирана за известувањето за методологиите и барањата за податоци. Исто така, се разгледуваше предложениот временски распоред за поднесување на првиот сет на извештаи до крајот на 2018 година. Подоцна, Бенјамин Штрус од ГИЗ и координаторот на multEE, ги поврзуваше точките од новата управувачка рамка на Енергетската унија со multEE проектот и објасни дека

Имате желба за соработка? Ве молиме контактирајте нé на: МАЦЕФ – ул. Н. Парапунов 3а/52, 1000 Скопје, Тел. 02 3090 178 Факс 02 3090 179, e-mail: macef@macef.org.mk www.macef.org.mk Следете нé и на MACEF Facebook

ИНФОМАЦЕФ 171

Страница 2

управувањето на повеќе нивоа за енергетска ефикасност не е само клучен збор, туку суштински придонес за подобрување конзистентност и квалитет на планирањето и спроведувањето на политиката за енергетска ефикасност. Во врска со конкретниот мултЕЕ излез, Армин Тескередџиќ, ГИЗ консултант, одговорен за платформата за мониторинг и верификација (MVP), апликација која помага во мерењето на напредокот кон целите за енергетска ефикасност на сите административни нивоа, врз основа на собирање податоци од долу-нагоре. Платформата во моментов се спроведува во Хрватска, Република Македонија, Грција, Латвија, Литванија и Словачка и претставува добар пример за паметно и иновативно решение за решавање на прашањата за ефикасност, кохерентност и транспарентност во мониторингот и известувањето за мерките за енергетска ефикасност. Освен овие централни забелешки од говорниците, конференцијата користеше многу интерактивен формат за да обезбеди форум за размена и заедничко учење, користејќи дискусии за учество на маса. Назначените модератори на маса даваа краток вовед на однапред дефинирани теми и ги олеснија дискусиите помеѓу учесниците. Сесиите беа структурирани според двата главни акции во multEE и вклучуваа широк спектар на теми. Учесниците ги избраа темите за дискусија кои се најрелевантни за нив и разговараа за нивните итни прашања со соговорниците од ЕУ и Енергетската заедница. Еден главен заклучок што произлезе од панел дискусијата беше дека алатката MVP ѝм нуди на земјите-членки можност да ги обликуваат своите политики за енергетска ефикасност преку стандардизирани, кохерентни и ефикасни M & V алатка. Прашањето е како да се вгради во процес и во правниот систем и да се осигура дека постојат капацитети за нејзино користење. Во врска со ова прашање, работата на multEE за координативните механизми е само почеток за неопходните идните напори. Дискусантите се согласија дека политичкиот моментум за подобрување на управувањето на повеќе нивоа за енергетска ефикасност во моментов е позитивен со воведувањето на Зимскиот пакет на ниво на ЕУ. Сепак, тие исто така се согласија дека сé уште има многу работа пред нас. (СП) Повеќе... Одржани обуки за MVP за Министерство за економија и Агенција за енергетика на Република Македонија, како и претставниците на општините На 5 јуни 2017 година, во просториите на хотелот Александар Палас, МАЦЕФ одржа презентација за користење на MVP софтверот за претставници на Министерството за економија на Република Македонија. MVP софтверот беше изработен од страна на multEE проектот, чиј локален спроведувач во Македонија е МАЦЕФ. Софтверот служи за следење и потврда на енергетските заштеди преку оддоле-нагоре методата. Министерството за економија на Република Македонија ќе го одржува и раководи со софтверот, па затоа обуката беше повеќе насочена во таа насока. На 6 јуни 2017 година, МАЦЕФ организираше обука наменета за членовите на Агенција за енергетика на Република Македонија. За разлика од обуката за Министерството за економија, оваа обука беше проширена со внесување и прикажување на податоци од МВП софтверот, со оглед на тоа

што Агенцијата за енергетика на Република Македонија треба да биде одговорно тело за управување со софтверот. На 9 јуни 2017 година, МАЦЕФ организираше претставување на можностите на MVP алатката на претставници на општините во Македонија. Во првата фаза на спроведување на MVP софтверот, општините не е планирано да внесуваат податоци, но подоцна, треба да се вклучат во спроведувањето на истиот. На обуката, прикажани беа можностите и олеснувањата кои овој софтвер ги нуди на општините во Република Македонија. (СП) Повеќе... ИЗРАБОТУВАМЕ ЕНЕРГЕТСКИ КОНТРОЛИ Издаваме СЕРТИФИКАТИ ЗА ЕНЕРГЕТСКА ЕФИКАСНОСТ Издаваме Изјави/Потврди за исполнување на барања за минимални енергетски карактеристики, потребни за вадење градежна дозвола. Приготвуваме ИЗЈАВИ/ПОТВРДИ за станови кои треба да се понудат на пазар за продажба или изнајмување. Изработуваме и помагаме при подготовка на Програми и Акциони планови за енергетска ефикасност на општините усогласени со обврската која произлегува од Законот за енергетика. ТЕРМОВИЗИЈА - СНИМАЊЕ СО ТЕРМАЛНА КАМЕРА

Снимање на објекти на терен, анализа и извештај. Информации на тел.: 02 3090 178 или macef@macef.org.mk МОМЕЕ - Македонска oпштинска мрежа за енергетска ефикасност ЗАЧЛЕНЕТЕ СЕ - ЗДРУЖЕНИ СМЕ ПОСИЛНИ! Повластена цена за изработка на Програм и Акционен план за ЕЕ. За членовите – бесплатни совети и помош !

Новости од Македонија

Тренинг за финансиски и бизнис-модели и договори во биоенергетски проекти Тренингот за финансиски и бизнис-модели и договори во биоенергетски проекти, се одржа на 1 јуни 2017 година во ресторан „Атва“, во Кичево. Тренингот се организираше во рамките на проектот BioVill кој е дел од Програмата на Европската Унија за истражување и иновации „Хоризонт 2020“. Целта на тренингот е да разработи прашања околу можните финансиски и бизнис-модели и договори во биоенергетски проекти кои вклучуваат биомаса, но и други обновливи извори на енергија, како и мерки за енергетска ефикасност, во Македонија и во целната заедница на проектот во Македонија, општина Кичево. Исто така, видеото на проектот BioVill со македонски и албански превод можете да го најдете на линковите подолу. https://www.youtube.com/watch?v=39T-Ho8lJRA&feature=youtu.be https://www.youtube.com/watch?v=J_GXOeACMak&feature=youtu. be Повеќе информации можат да се добијат и на страниците: http://www.biovill.eu/ https://www.facebook.com/BoiVill.MK/?fref=ts

Имате желба за соработка? Ве молиме контактирајте нé на: МАЦЕФ – ул. Н. Парапунов 3а/52, 1000 Скопје, тел. 02 3090 178 и факс 02 3090 179, e-mail: macef@macef.org.mk www.macef.org.mk ; Следете нé и на MACEF Facebook

ИНФОМАЦЕФ 171

Страница 3

Форум за зелени работни места и еколошко образование На Форумот за зелени работни места и еколошко образование кој се одржа на 15 јуни 2017 во Скопје учество земаа наставници и ученици од средните стручни училишта, компании од градежниот сектор и експерти за енергетска ефикасност. На настанот се разговараше за потребата од зајакнување на средното стручно образование, состојбата на пазарот на труд и предизвиците со кои се соочуваат градежните компании од аспект на работна сила. „Енергетската ефикасност на прво место!“ е слоганот на енергетската заедница на Европската Унија која препорачува државите да ги искористат потенцијалите за вработување, особено во градежниот сектор. Европската Комисија предвидува дека бројот на нови работни места во овој сектор во ЕУ до 2020 ќе порасне до 2.5 милиони вработени лица. Во Македонија се предвидува дека изградбата на нови згради по нов стандард за енергетска ефикасност и надградбата на стари згради ќе отвори 3500 нови работни места до 2030 година. Потребата за стручни кадри од година во година се зголемува и образованието треба да одговори на побарувачката на приватниот сектор. Форумот се организираше од страна на еколошкото младинско здружение Гоу Грин Скопје кое ја спроведува кампањата #ФатиЗанает, дел од проектот „Граѓански иницијативи за образование за клима и енергетска ефикасност“ финансиран од Европската Унија и поддржан од Програмата за зголемување на пазарната вработливост на Швајцарската агенција за развој и соработка. (ВП) Повеќе... Промоција на Проактива во однос на националните и локалните политики за енергетска ефикасност и обновливи извори на енергија Во рамки на проектот „Зајакнати граѓански организации за партиципативно транспонирање и спроведување на ЕУ 2020 пакетот за енергија и клима“ координиран од страна на МИЛИЕУКОНТАКТ Македонија, КОЦКА и ФРОНТ 21/42, ПРОАКТИВА доби грант со којшто придонесе за зајакнување на граѓанскиот сектор за активно вклучување во донесувањето и спроведувањето на локалните документи и политики за клима и енергија. Една од работните задачи на овој проект опфаќаше и официјално изјаснување на ПРОАКТИВА во однос на постојаната состојба на процесите на подготовка и спроведување на локалните документи фокусирани на енергетска ефикасност и обновливи извори на енергија. На настанот наведени беа неколку издвоени заклучоци за кои од ПРОАКТИВА сметаат дека се од витален интерес за зајакнување на процесите кои водат кон воспоставување на одржлив национален и општински механизам за развој на енергетската ефикасност и употребата на обновливите извори на енергија. (БК) Фондацијата Saint-Gobain Initiatives додели грант на Хабитат Македонија за проектот „Енергетска ефикасност за Здружението на пензионери во Кавадарци“ На официјална церемонија што се одржа на 29 јуни, во Скопје, се потпиша договор за соработка помеѓу Меѓународната корпорација Фондацијата Saint-Gobain Initiatives, со седиште во Франција, и Хабитат Македонија, дел од мрежата на Habitat for Humanity International, кој вклучува финансиска поддршка за проектот „Енергетска ефикасност за Здружението на пензионери во Кавадарци”. Проектот ги опфаќа пензионерите, како една од најранливите групи на граѓани во Република Македонија.

Целта на проектот е да се подобри енергетската ефикасност на зградата во која што е сместено Здружението на пензионери – Кавадарци, нивниот дневен центар и 2 пензионерски станови. Корисниците на овој проект ќе заштедат до 30% од потрошувачката на енергија. Реновирањето ќе вклучи изолација на фасадата, замена на стари прозорци и врати со енергетски ефикасни како и реновирање на заедничката просторија за пензионери (дневен центар). Активноста е финансирана од Фондацијата Saint-Gobain Initiatives, а ќе биде спроведена од Хабитат Македонија во рок од 1 година. (СП) Повеќе...

Новости од светот

Брисел се одлучи за враќање на ознаките за апаратите за домаќинство на скала A-G На 13 јуни, Европскиот парламент гласаше за предлогот на Уредбата за означување на енергетската ефикасност кај апаратите за домаќинство. Новата Уредба ги враќа енергетските ознаки на скалата од A до G, односно ознаките со „+“ се веќе изоставени од скалата. На тој начин, на потрошувачите ќе им се овозможи поедноставен избор на ефикасни производи, со што ќе ја намалат потрошувачката и сметките за електрична енергија. Купувачите би можеле да ги видат првите нови ознаки во продавниците кон крајот на 2019 година. Секоја идна повторна класификација ќе стартува оној момент кога 30% од производите кои се продаваат на пазарите во ЕУ ќе бидат од највисоката енергетска класа А, или пак кога 50% од истите производи ќе припаѓаат на класите А и B. Ќе биде воведен регистар на производи според енергетската ефикасност, со цел подобра контрола врз производите, како и регистар на енергетските ознаки. Се проценува дека денес околу 15% од производите на пазарот не се точно означени во поглед на нивната реална енергетска ефикасност. (БК) Повеќе... Потрошувачката на јаглен во светски рамки со рекордно намалување во 2016та година Глобалната потрошувачка на јаглен е намалена за рекордна вредност минатата година, почнувајќи од порастот на природниот гас, зголеменото учество на ветерна и сончева енергија како и преминувањето на Кина од тешката индустрија, според глобалниот извештај за енергетските трендови. После зголемувањето за просечно од 1,9 проценти годишно од 2005 до 2015та година, глобалната потрошувачка на јаглен се намалила за 1,7 % од минатата година, според извештајот. Во САД потрошувачката на јагленот се намалила за 10%, намалувајќи се на нивоа кои не се видени уште од 1970тите години. Во Кина потрошувачката на јаглен е намалена за 1,6 % во 2016та година, споредено со просечните 3,7 % годишно проширување во претходните 11 години. Во САД побарувачката на јагленот е намалена за 52,5 % како што се зголемувало производството на електрична енергија од обновливите извори на енергија. (БК) Повеќе... Извештај...

ИНФОМАЦЕФ 171

Страница 4

Занимливости Кинески регион седум дена функционирал со 100% обновлива енергија Постои многу скептицизам околу тоа дали обновливата енергија може да произведе доволно енергија за сите наши идни енергетски потреби, па така една кинеска провинција направила тест за да покаже дека е возможно цел регион да функционира само со обновлива енергија. Седум последователни дена над 5 милиони жители од провинцијата Квингаи во северозападна Кина користеле исклучиво 100% обновлива енергија. Ова било дел од тестирања спроведени од државната мрежна корпорација на Кина, дизајнирана да демонстрира дека фосилните горива не се потребни за производство на идните енергетски потреби. Помеѓу 17 и 23 јуни 2017, провинцијата ги генерирала сите енергетски потреби од чисти извори како што се соларната енергија, онаа од ветровите, и хидроенергијата (која придонела за 72.3% од произведениот електрицитет). За време на таа недела потрошувачката изнесувала 1.1 билион киловат часови (kWh), за што инаку би биле потребни 535 000 тони јаглен. Важно е да се наспомене дека овие бројки сè уште не се потврдени од независни извори, туку само од комисијата на државната корпорација. Инаку, целосната енергетска мрежа на Квингаи има тотален инсталиран капацитет од 23.4 милиони kW, а 83.8% од тоа се добива од обновливите извори на енергија (соларна, ветер и хидро). (ВП) Повеќе... Претставена е најголемата ветерна турбина во светот Американскиот портал „Renewable Energy World.com‟ соопшти дека компанијата MHI Vestas Offshore Wind ја претставила најголемата ветерна турбина во светот. Како што се истакнува, се работи за ветерна турбина со моќност од дури 9,5 MW која по своите димензии е поголема од дијаметарот на тркалото на лондонскиот ротирачки видиковец London Eye. Височината на гондолата изнесува 187 m, а должината на лопатките на роторот 80 m. Вкупната маса изнесува 390 t и се смета дека оваа ветерна турбина може да произведе енергија за покривање на потребите на 8300 британски домаќинства. Компанијата MHI Vestas Offshore Wind е заедничко вложување на данскиот производител за ветроенергетска опрема Vestas Wind Systems и јапонската индустриска групација Mitsubishi Heavy Industries. Во идните планови на компанијата претстои развој на ветерни турбини со уште поголема моќност, односно до 15 MW. (ВП) Повеќе...

Корисни интернет адреси

www.energyweek.mk www.reach-energy.eu www.managenergy.net/kidscorner www.energy.eu www.worldbank.org www.motorchallenge.org/ www.kids.evn.com.mk www.display-campaign.org/ www.rexus.com.mk www.europesustainableenergy.com www.ri.com.mk

www.ase.org/ www.erc.org.mk www.republiczeb.org www.sustenergy.org/ www.rec.org www.economy.gov.mk www.ea.gov.mk www.energie-cites.org/ www.reeep.org www.rehau.com.mk

Манифестации

Регионална конференција “ЕНЕРГЕТСКА ЕФИКАСНОСТУПРАВУВАЊЕ СО ПОДАТОЦИ“ Скопје, 6 Јули, Александар Палас Конференцијата е составена од два дела: 1. Презентација на искуства во ЕУ за форми за управување со податоци; 2. Панел сесија со учество на еминентни претставници од регионот и дискусија со учесниците. Организатор: МАЦЕФ, ГИЗ, Агенција за енергетика Дополнителни информации: macef@macef.org.mk; 02 3090 178 Меѓународна конференција за „Напредоците во инженерингот и технологијата“ 6ти до 7ми септември 2017 Будимпешта, Унгарија Оваа конференција е наменета за инжинери, практичари, научници, истражувачи, студенти од целиот свет која исто така ги вклучува лицата од индустријата да ги претстават своите тековни истражувачки активности како и да се поттикнат истражувачки врски помеѓу академијата и индустријата. (БК) Повеќе... Меѓународна конференција за енергијата, животната средина и материјалните системи 13ти до 15ти септември 2017 Поланица, Полска Овој настан нуди платформа за истражувачите од академијата и експерти од индустријата за дискусија на нови предлози, решенија и проширување на резултатите од одржлива енергија и материјали и влијанието на инженерингот и животната средина. (БК) Повеќе... Меѓународна конференција за одржлив развој 6ти до 7ми септември 2017 Рим, Италија Оваа конференција е одлична можност за споделување на идеи и истражувачки резултати кои што се значајни за Одржливиот развој. Европската мрежа на Академските трудови ќе бидат објавени во списанието EJSD Journal. (БК) Повеќе... Меѓународна конференција за Енергијата и инженерингот на енергетските системи 25ти до 27ми септември 2017 Берлин, Германија Конференцијата Енергијата и инженерингот на енергетските системи, обезбедува форум за истражувачите, практичарите и обучувачите да ги претстават и развијат дискусија за актуелните пронајдоци, трендови, искуства и грижи во полето на Енергијата и инженерингот на енергетските системи. (БК) Повеќе... Меѓународна конференција за Обновливата енергија и развојот 25ти до 29ти септември 2017 Берлин, Германија Целта на конференцијата е да се претстават најновите истражувања и резултати од научници во областа на обновливата енергија и развојот. Оваа конференција обезбедува можности за учесниците да ги разменат новите идеи, воспостават деловни и истражувачки врски како и да пронајдат глобални партнери за идна соработка. (БК) Повеќе...

Редакција: Центар за енергетска ефикасност на Македонија - МАЦЕФ Главен уредник: проф. д-р К. Димитров; заменик: Д. Трпкоска. Соработници: Ј. Д. Капац, Б. Калиманов, С. Паневски, Ж. Илиевски, В. Поповска.