40
Μ. Πατσεάδου και συν.
sexual intercourse, whereas 21% stated that they used no contraceptive method at all. Taking into consideration the effect of other factors, it was found that the onset of sexual activity is associated with gender, age, type of school and smoking: Boys, pupils attending vocational high schools and smokers had a significantly higher likelihood of having started having sexual intercourse at the time of completion of the questionnaire.
Conclusions: The regular registration of the sexual behaviour of high school pupils is vital for the planning and implementation of special sex educational programmes for adolescents.
Key words: Sexual behaviour, high school, adolescents, prefecture of Thessaloniki.
Εισαγωγή Η ανάπτυξη υγιούς σεξουαλικότητας είναι μέρος της σωματικής και συναισθηματικής ανάπτυξης του εφήβου (1). Στις σύγχρονες κοινωνίες οι σεξουαλικές συμπεριφορές που αναπτύσσουν οι νέοι είναι πολλές φορές επικίνδυνες και σχετίζονται με βασικές αιτίες νοσηρότητας και διαταραχών της αναπαραγωγικής και ψυχοκοινωνικής υγείας, όπως είναι για παράδειγμα τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα και οι ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες (1-4). Το θέμα της επιτήρησης της σεξουαλικής υγείας κατά την εφηβική ηλικία έχει ιδιαίτερο κοινωνικό βάρος όχι μόνο για τους σημερινούς εφήβους και τις οικογένειές τους, αλλά και για την υγεία των ενηλίκων του μέλλοντος. Η εγρήγορση όλων όσοι ασχολούνται με τους εφήβους (γονείς, εκπαιδευτικοί, επαγγελματίες υγείας) είναι βασική, δεδομένου ότι η πολύτιμη αυτή ηλικιακή ομάδα ολοένα και συρρικνώνεται λόγω της υπογεννητικότητας και της γήρανσης του πληθυσμού (5). Στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής (69), το Ηνωμένο Βασίλειο (10, 11), τη Σουηδία (12,13) και την Αυστραλία (14,15) έχουν διενεργηθεί πληθυσμιακές μελέτες που είτε εστιάζουν στις σεξουαλικές συμπεριφορές νέων ηλικίας 16-19 ετών είτε τις συμπεριλαμβάνουν. Οι μελέτες αυτές επαναλαμβάνονται τακτικά και έτσι είναι δυνατή η εξαγωγή διαφόρων συμπερασμάτων σχετικά με τις αλλαγές που έχουν συμβεί με την πάροδο των ετών (16). Στην Ελλάδα δεν είναι εύκολη η αποτύπωση της πραγματικότητας και της συχνότητας των συμπεριφορών που σχετίζονται με την αναπαραγωγική υγεία, καθώς οι πηγές στατιστικών στοιχείων για την κατάσταση στη χώρα μας είναι ελλιπείς και όχι συντονισμένες και ομοιόμορφες. Ταυτόχρονα, οι περισσότεροι μελετητές μελετούν τις στάσεις που έχουν οι ενήλικες σε ζητήματα της αναπαραγωγικής και σεξουαλικής τους υγείας (17-22) με αποτέλεσμα να μην υφίσταται μια ερευνητική διαδικασία εκτίμησης και αξιολόPaediatriki 2010;73:39-46
γησης κύριων συμπεριφορών των εφήβων σε θέματα υγείας. Βασικός σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν η ποιοτική και ποσοτική διερεύνηση και καταγραφή των σεξουαλικών συμπεριφορών (έναρξη σεξουαλικής δραστηριότητας, ηλικία έναρξης σεξουαλικών εμπειριών, αριθμός ερωτικών συντρόφων, χρήση προφυλακτικού, εφαρμογή αντισυλληπτικών μεθόδων) των μαθητών ηλικίας 15-18 ετών, που φοιτούν στην Α΄, Β΄ και Γ΄ Λυκείου των δημόσιων και ιδιωτικών σχολείων του νομού Θεσσαλονίκης. Παράλληλα, επιμέρους στόχο της έρευνας αποτέλεσε η διερεύνηση της επίδρασης διαφόρων παραγόντων στην έναρξη της σεξουαλικής δραστηριότητας των εφήβων, όπως για παράδειγμα δημογραφικών παραγόντων και άλλων συμπεριφορών υψηλού κινδύνου (κάπνισμα, κατανάλωση αλκοόλ κ.λπ.).
Υλικό και μέθοδοι Πληθυσμό της μελέτης αποτέλεσε το σύνολο των μαθητών και μαθητριών που φοιτούν στις τρεις τάξεις (Α΄, Β΄, Γ΄ Τάξη) των λυκείων σχολείων του νομού Θεσσαλονίκης. Ως δειγματοληπτικό πλαίσιο ορίστηκε το σύνολο των λυκείων σχολείων του νομού Θεσσαλονίκης και ως δειγματοληπτικές μονάδες τα λύκεια σχολεία. Ύστερα από επικοινωνία με την Περιφερειακή Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας έγινε καταγραφή όλων των λυκείων σχολείων που υπάγονται στον νομό Θεσσαλονίκης (τόσο της πόλης, όσο και των γύρω κωμοπόλεων και χωριών, μέσα στα όρια του νομού). Έπειτα, ο πληθυσμός διαιρέθηκε σε διάφορα στρώματα - υποομάδες λαμβάνοντας υπόψη ότι συγκεκριμένοι παράγοντες (περιοχή Θεσσαλονίκης, κοινωνικο-οικονομικό και μορφωτικό επίπεδο) θα επηρεάσουν τα αποτελέσματα. Αρχικά έγινε διαστρωμάτωση των σχολείων κατά περιοχή, σε σχολεία Ανατολικής και Δυτικής Θεσσαλονίκης. Σε δεύτερο επίπεδο έγινε διαστρωμάτωση των σχολείων σε γενικά και επαγγελματικά (ΕΠΑΛ) λύκεια. Η διαδικασία αυτή ακολουθήθηκε και για τους δύο τομείς, ανατολικό και δυτικό. Σε τρίτο επίπεδο έγινε διαστρωμάτωση των γενικών λυκείων σε δημόσια και ιδιωτικά. Τέλος, έγινε διαστρωμάτωση των δημόσιων σχολείων σε λύκεια του αστικού κέντρου και λύκεια της περιφέρειας της Θεσσαλονίκης