Y otra vez y otra vez E outra volta mais

Page 1

Edición bilingüe gallego-castellano

Ángeles Durini Josefina Wolf

Y otra vez, y otra vez E outra volta máis


La historia Las leyendas tienen la capacidad de vivir en el tiempo y son la base de los sueños de sus pueblos. Por ejemplo, se dice que en Galicia habitan seres mágicos: trasnos, meigas, fadas, nubeiros, pequeñísimas pupieiriñas y enormes mouros.

Y otra vez, y otra vez está basado en innumerables historias que pasaron de abuelos a nietos, y que viajan por el globo al paso de las migraciones. Con enorme libertad y respeto han sido reinterpretadas por Ángeles Durini y Josefina Wolf, quienes desean asegurarse que el rumor siga corriendo.


Y otra vez, y otra vez | E outra volta mรกis


Durini, Ángeles Y otra vez, y otra vez / Ángeles Durini ; ilustrado por Josefina Wolf . - 1a. edición multilingüe. - Ciudad Autónoma de Buenos Aires : La Bohemia, 2016. 28 p. : il. ; 17 x 23 cm. - (Comunidades ; 7) ISBN 978-987-1019-71-7 1. Literatura Infantil. 2. Leyendas Europeas. 3. Mitología celta. I. Wolf , Josefina, ilus. II. Título. CDD 398.2

© 2016, Editorial La Bohemia © 2016, Y otra vez, y otra vez © 2016, Ángeles Durini © 2016, Josefina Wolf ISBN: 978-987-1019-71-7 Primera edición: abril 2016 Colección: Comunidades Dirección Editorial: Valeria Sorín y Laura Demidovich Diseño de colección: Alejandra Mosconi Diseño y armado: Leticia Kutianski Autor: Ángeles Durini Ilustradora: Josefina Wolf Traducción al gallego: Instituto Argentino Gallego Santiago Apóstol Agradecimiento especial: a los jóvenes del cuarto curso de Bachillerato del Instituto Argentino Gallego Santiago Apóstol que sumaron su entusiasmo y dedicación para que este cuento brille. Queda prohibida la reproducción total o parcial de este libro, en forma idéntica o modificada y por cualquier medio o procedimiento, sea mecánico, informático, de grabación o fotocopia, sin autorización de los editores. Impreso en Argentina. Printed in Argentina Hecho el depósito que marca la Ley 11.723 Este ejemplar se terminó de imprimir en los talleres de Artes Gráficas Integradas, en abril de 2016, en Florida, Prov. De Buenos Aires.


Un trasno muy hacendoso quería juntar ramas para armar una escoba. En la casa donde se había instalado eran unos mugrientos. Un trasno moi afanoso quería xuntar pólas para facer unha vasoira. Na casa onde se instalou eran uns goldrentos.


Nin o pai, nin a nai, nin os nenos que vivían alí pasaban ningunha vez a vasoira polo chan ou o plumeiro polos mobles. Nin sequera tiñan vasoira ou plumeiro. Malia iso, tíñalles benquerenza. Construiría un plumeiro tamén. Na fraga sempre hai plumas caídas ou paxaros distraídos. Niso estaba cando por enriba da súa cabeza escoitou unhas voces finas. Non viu ninguén.


Ni el padre, ni la madre, ni los niños que vivían allí pasaban alguna vez la escoba por el piso o el plumero por los muebles. Ni siquiera tenían escoba o plumero. A pesar de eso, les había tomado cariño. Armaría un plumero también. En el bosque siempre hay plumas caídas o pájaros distraídos. En eso estaba cuando por encima de su cabeza escuchó unas voces finitas. No vio a nadie.


Una vieja venía cruzando el lago dentro de una barca. —Trasno amigo, dile que se vaya —rogaron las voces finitas. —Yo no tengo amigos —dijo el trasno— y ustedes, déjense ver. —Nos verás colgadas de un fruto del castaño. Arriba, trepadas al fruto, había dos pequeñísimas mujeres. —Con que allí estaban —dijo el trasno.


Unha vella viña atravesando o lago dentro dunha barca. –Trasno amigo, dille que se vaia –rogaron as voces. –Eu non teño amigos –dixo o trasno– e vostedes, déixense ver. –Verasnos penduradas dun froito do castiñeiro. Arriba, aganchadas ao froito, había dúas pequenísimas mulleres. –Así que aí estaban –dixo o trasno.


–Quen está? –dixo a vella, que xa se atopaba a carón deles. –Ninguén –respondeu o trasno. –Vella mala –escoitouse. Todo o mundo sabía que a vella era unha meiga, o seu era cantar e afogar nenos. –Conque andan unhas pupieiriñas por aquí. –Déixaas en paz e dedícate ao teu –dixo o trasno, quen enseguida se arrepentiu. –E a ti que te trae por acó, anano afanoso? –dixo a vella meiga– Así que te dedicas a limpar casas alleas? –É unha vasoira para a miña casa. Gústanme as casas limpas e ordenadas; que hai de malo? –contestou furioso.


—¿Quiénes están? —preguntó la vieja, que ya se encontraba junto a ellos. —Nadie —contestó el trasno. —Vieja mala. —se escuchó. Todo el mundo sabía que la vieja era una meiga, lo suyo era cantar y ahogar niños. —Con que andan unas pupieiriñas por aquí. —Déjalas en paz y dedícate a lo tuyo —dijo el trasno y enseguida se arrepintió. —¿Y a ti qué te trae por acá, enano hacendoso? —dijo la vieja meiga— ¿Así que te dedicas a limpiar casas ajenas? —Es una escoba para mi casa. Me gustan las casas limpias y ordenadas, ¿qué hay de malo? —contestó furioso.


—En cualquier momento paso por tu casa y me llevo a la niña. —Ni se te ocurra. —Pues ya se me ocurrió. Voy a cantar una canción que le gusta mucho. —Vieja odiosa. —Cállense. La niña pondrá un pie en el agua y yo seguiré cantando, pero más bajito, y ella querrá escuchar mejor, y caminará, caminará hacia mí. —No te metas con los míos. —No me hagas reír —respondió la meiga—, ¿desde cuándo defiendes a esa gente? —Desde que son míos. Yo les hago soñar cada noche las pesadillas más horribles. —Ahora me voy, no quiero perder más tiempo con uno que no sabe contar ni hasta cien.


–En calquera momento paso pola túa casa e levo a nena. –Nin se che ocorra. –Pois xa se me ocorreu. Vou cantar unha canción que lle gusta moito. –Vella odiosa. –Calen. A nena porá un pé na auga e eu seguirei cantando, pero máis baixiño, e ela quererá escoitar mellor, e camiñará, camiñará cara a min. –Non te metas cos meus. –Non me fagas rir –respondeu a meiga–, dende cando defendes esa xente? –Dende que son meus. Eu fágolles soñar cada noite os pesadelos máis aterrecedores. –Agora voume, non quero perder máis tempo con un que non sabe contar nin ata cen.


–Dicirme a min que non sei contar ata cen. Dicirme a min que non sei contar ata cen –rosmaba o trasno para si– Eu sei moi ben contar ata cen! –berrou cando a vella xa estaba moi lonxe. –Trasno, trasniño, faríasnos un favorciño? –E agora que? –berregou. –O bebé quere un boneco, poderíasllo borboriñar á nai? –Eu non ando con murmurios. –Iremos entón contigo para dicirlo. –Comigo non van a ningures.

—Decirme a mí que no sé contar hasta cien. Decirme a mí que no sé contar hasta cien –decía el trasno para sí—. ¡Yo sé muy bien contar hasta cien! —gritó cuando la vieja ya estaba lejísimos. —Trasno, trasnito, ¿nos harías un favorcito? —¿Y ahora qué? —rugió. —El bebé quiere un muñeco, ¿se lo podrías susurrar a la madre? —Yo no ando con susurros. —Iremos entonces contigo para decirle. —Conmigo no van a ningún lado.




Al llegar a su casa, espió los movimientos de la familia que se iba a dormir. Cuando ya todo era silencio, comenzó a hacer de las suyas. La rabia le dio una energía nueva para sus ocurrencias. Sacó el dinero de la cartera y lo repartió en la biblioteca. Un libro, en la cocina. El cucharón, con la ropa. Desordenó a más no poder. Pero seguía furioso. Ao chegar á súa casa, axexou os movementos da familia que estaba a piques de ir durmir. Cando xa todo era silencio, comezou a facer das súas. A xenreira deulle unha enerxía nova para as súas ocorrencias. Sacou o diñeiro da carteira e repartiuno na biblioteca. Un libro, na cociña. O cullerón, coa roupa. Desordenou ás toas. Pero seguía furioso.


Entón foi correndo e sentou sobre o peito da nena curiosa que durmía coma unha bendita. O pesadelo comezou cunha voz que saía do lago e tragaba os nenos. Despois, sobre o peito do pai, sobre a nai. Todos con pesadelos. Pero cando saltou ao berce, o bebé deu en chorar tan forte que espertou a toda a familia. O trasno escondeuse dentro do canastro de costura. E, aínda que non estaba contento, quedou durmido.


Entonces fue corriendo y se sentó sobre el pecho de la niña curiosa que dormía a pata suelta. La pesadilla comenzó con una voz que salía del lago y se tragaba a los niños. Después, sobre el pecho del padre, sobre la madre. Todos con pesadillas. Pero cuando saltó a la cuna, el bebé largó un llanto que despertó a toda la familia. El trasno se escondió dentro del canasto del costurero. Y, aunque no estaba contento, se quedó dormido.


A familia, en cambio, estaba alterada. Todos contaban o que soñaran. Que me levaba a meiga, que corría porque me perseguían, que se me perdían os cartos, que... Tan pronto amenceu , saíron da casa na procura de consello. Á noitiña volveu a familia. Estaban contentos. Traían sementes.


La familia, en cambio, estaba alterada. Todos contaban lo que habían soñado. Que me llevaba la meiga, que corría porque me perseguían, que se me perdía la plata, que… Apenas terminó de amanecer, salieron de la casa, a buscar consejo. Recién al anochecer volvió la familia. Estaban contentos. Traían semillas.


Antes de irse a dormir, desparramaron las semillas por el piso. Cuando otra vez entró el silencio a la casa, el trasno despertó. Sin perder tiempo, se dispuso a hacer las cosas con más orden. De nuevo haría soñar a la niña con la canción de la meiga, para que quedara advertida del peligro. No iba a permitir que la vieja la tentara con su canto para entrar al lago.


Antes de ir durmir, espallaron as sementes polo chan. Cando regresou o silencio á casa, o trasno espertou. Sen perder tempo, dispúxose a facer as cousas con máis orde. De novo faría soñar á nena coa canción da meiga, para que quedase advertida do perigo. Non ía permitir que a vella a tentase co seu canto e a fixese mergullar na auga.


Camiñou nas puntas dos pés ata que... ai!, algo o pinchou. Un xoguete? Agachouse curioso e a súa sorpresa foi ben grande cando viu que o chan estaba cheo de sementes. Contou: 1, 2, 3, 4, 5, 6... 25... 81... 92... 99...100 e, e, e, 1, 2, 3... Ao trasno fascináballe contar. Cando chegaba aos cen, volvía empezar, e outra vez, e outra vez.


Caminó en puntas de pie hasta que ¡ay!, algo lo pinchó. ¿Un juguete? Se agachó curioso y su sorpresa fue bien grande cuando vio que el piso estaba lleno de semillas. Contó: 1, 2, 3, 4, 5, 6… 25… 81… 92… 99…100 y, y, y, 1, 2, 3… Al trasno le fascinaba contar. Cuando llegaba a los cien, volvía a empezar, y otra vez, y otra vez.


A la mañana siguiente la familia se sentó a desayunar con cuidado de no tropezarse con los montoncitos de semillas. —Qué buen consejo nos dieron. Un canto dulce llegaba desde el lago. La niña lo reconoció enseguida y se le pusieron los pelos de punta. No se acercaría al agua por nada del mundo. El trasno había estado tan ocupado toda la noche que no le había quedado tiempo para inspirar pesadillas. Ahora descansaba en el costurero y también soñaba con una voz. Era la madre que decía: —Trasno, trasnito, ¿quieres sentarte con nosotros y comer una tostada? Á mañá seguinte a familia sentou a almorzar con coidado de non bater cos montóns de sementes. –Que bo consello nos deron. Un canto doce chegaba dende o lago. A nena recoñeceuno decontado e puxéronselle os pelos de punta. Non se achegaría á auga por nada do mundo. O trasno estivera tan ocupado toda a noite que non deixou tempo para inspirar pesadelos. Agora descansaba no estoxo de costura e tamén soñaba cunha voz. Era a nai que dicía: –Trasniño, amigo das trasgadas, queres sentar connosco e comer unhas torradas?



Adivina adivinador, dime quién soy yo si te digo que…

…vivo bajo la tierra de Galicia donde todo es sombras. Pero no tendré malicia si es que tú me nombras.

…en tus sueños puedo entrar, me encanta desordenar, pero si encuentro semillas ya no puedo parar de contar.

…yo era una mujer bella, y ahora vivo en una roca. Espero ser rescatada, con un beso de tu boca.

…del pan como solo migas, y me muevo a toda prisa. De los bebés soy mensajera vivo por escuchar su risa.

…te puedo llevar a pasear al fondo de la laguna si te dejas encantar por mi voz que es hermosura.


PupieiriĂąas Meiga

Fada Trasno

Mouro


Otros tĂ­tulos de esta colecciĂłn:


Ángeles Durini Nació en Uruguay, pero siempre vivió en Argentina. Es profesora de Lengua y Literatura, trabajó dando clases y escribiendo notas para revistas infantiles. Escribe desde siempre, sobre todo narrativa. Varios de sus libros han sido traducidos al inglés y al portugués.

Josefina Wolf Se recibió de Profesora de Bellas Artes en la escuela Prilidiano Pueyrredón. Dicta talleres para grandes y chicos de Arte, Ilustración y Técnicas Gráficas. Trabaja cada libro con el mismo esmero de un joyero. Publicó junto a Andrés Sobico Pequeñas Teorías sobre el Comportamiento Animal (La Bohemia, 2015).


El trasno se siente a gusto con la familia que adoptó. Lo cierto es que se ocupan poco de la limpieza de la casa, pero de eso le gusta ocuparse al trasno. Estaba haciendo una escoba cuando se encontró con la meiga. Y ahora esa vieja bruja pretende venir por la niña de su casa. No, no, no, el trasno no lo va a permitir.

Colección Comunidades rescata relatos antiguos de culturas integradas a nuestra sociedad latinoamericana. Al seguir el hilo por la trama social, se puede ver el rastro de un pueblo en cada diseño. Porque solo se ama lo que se comprende y solo se comprende lo que se conoce.


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.