Απολογισμός Θηροφυλακής 2011-2013

Άξονας προτεραιότητας 1 : «Ποιότητα ζωής» Μέτρο 1.1 : «Προστασία, διαχείριση και ανάδειξη του φυσικού περιβάλλοντος» Έργο: “Διατήρηση της βιοποικιλότητας και ευαισθητοποίηση του κοινού στη διασυνοριακή περιοχή Δράμας – Γκότσε Ντέλτσεφ. Save Nature.” Πακέτο Εργασίας 3: «Θηροφύλαξη» Δράση 3.1 : «Απασχόληση Θηροφυλάκων»

ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΚΑΙ ΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΘΗΡΟΦΥΛΑΚΗΣ ΤΟΥ ΚYΝΗΓΕΤΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΔΡΑΜΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 2011-2013

ΔΡΑΜΑ , ΜΑΡΤΙΟΣ 2013

1

Η παρούσα μελέτη εκπονήθηκε από τον Κυνηγετικό Σύλλογο Δράμας στο πλαίσιο του έργου “Διατήρηση της βιοποικιλότητας και ευαισθητοποίηση του κοινού στη διασυνοριακή περιοχή Δράμας – Γκότσε Ντέλτσεφ. SAVENATURE”. Το έργο χρηματοδοτήθηκε στο πλαίσιο του Προγράμματος Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας “Ελλάδα-Βουλγαρία 2007-2013”. H συνολική χρηματοδότηση αποτελείται κατά 85% από κοινοτικούς πόρους και 15% από εθνικούς.

The present study has been prepared by the Ηunting Association of Drama “Artemis” in the framework of the project "Preservation of biodiversity and increasing of public awareness in crossborder region Gotse Delchev-Drama. SAVENATURE”. The project was funded by the European Territorial Cooperation Programme “Greece-Bulgaria 2007-2013”. The total financing consists of 85% ERDF funding and 15% national contribution.

Η πλήρης αναφορά στο κείμενο αυτό είναι: Παπαδοπούλου Δήμητρα, 2013. Παρουσία και δράση της θηροφυλακής του Κυνηγετικού Συλλόγου Δράμας για την περίοδο 2011-2013. Κυνηγετικός Σύλλογος Δράμας. Δράμα, 18 σελ.

This document may be cited as follows: Papadopoulou Dimitra, 2013. Presence and action of the game warden of Hunting Association of Drama for the period 2011-2013. Ηunting Association of Drama. Drama, Greece. 18 p.

2

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ …………………………………………………………………………………………………………………………....

1.1 ΓΕΝΙΚΑ ……………………………………………………………………………………………………………………………………..

1.1 ΘΗΡΟΦΥΛΑΞΗ ………………………………………………………………………………………………………………………….

1.2 ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ……………………………………………………………………………………………………………..………

1.3 ΔΡΑΣΗ ΘΗΡΟΦΥΛΑΚΗΣ …………………………………………………………………………………………………….........

1.4 ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΥΘΥΝΗΣ …………………………………………………………………………………………………………………..

1.5 ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ…………………………………………………………………………………………………………………………….

2. ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ………………………………………………………………………………

5 5 5 5 6 7 8 8

3. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ …………………………………………………………………………………………………………………….. 9 3.1 ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΠΟΧΗ ΕΛΕΓΧΩΝ ΚΑΙ ΜΗΝΥΣΕΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΝΥΘΕΙΣΕΣ ΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣ………….…….…..

3.2 ΚΑΤΑΓΕΓΡΑΜΜΕΝΑ ΠΑΡΑΠΤΩΜΑΤΑ ΣΤΙΣ ΜΗΝΥΣΕΙΣ…………………………………………………….….……..

3.3 ΛΟΙΠΗ ΔΡΑΣΗ ΘΗΡΟΦΥΛΑΚΩΝ …………………………………………………………………………………….………….

4. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ........................................................................................................................

9 10 12 16

5.BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ .............................................................................................................................

16

6. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ ………………………………………………………………………………………………………………………. 17 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι…………………………………………………………………………………………………………………………….. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ…………………………………………………………………………………………………………………………….

17 18

3

ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στην παρούσα μελέτη εξετάζεται ο ρόλος της θηροφυλακής του Κυνηγετικού Συλλόγου Δράμας για την προστασία του θηραματικού κεφαλαίου και την προστασία του περιβάλλοντος γενικότερα. Η ανάλυση που γίνεται αφορά στα στοιχεία μηνύσεων (μαζί με τα παραπτώματα αυτών), ελέγχων και χιλιομετρικών αποστάσεων που πραγματοποίησαν οι θηροφύλακες του Κυνηγετικού Συλλόγου Δράμας που απασχολήθηκαν στο πλαίσιο της δράσης 3.1 του έργου «Διατήρηση της βιοποικιλότητας και ευαισθητοποίηση του κοινού στη διασυνοριακή περιοχή Δράμας-Γκότσε Ντέλτσεφ» του Προγράμματος Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας “Ελλάδα-Βουλγαρία 2007-2013”. Επίσης γίνεται αναφορά στο έργο των θηροφυλάκων στους τομείς της υλοποίησης φιλοθηραματικών έργων και δράσεων Πολιτικής Προστασίας. Με τη συγκέντρωση αυτών των δεδομένων γίνεται μια προσπάθεια να εξαχθούν συμπεράσματα περί της απόδοσης της Θηροφυλακής κατά το διάστημα απασχόλησης των θηροφυλάκων.

SUMMARY The role of the Game Warden of the Hunting Association of Drama for the protection of the game capital and the natural environment on the whole is examined in the present study. This analysis that has been undertaken refers to data of the prosecutions (with the accompanying misdemeanors), controls and car mileages of the guards of the Hunting Association of Drama which have been employed in the framework of action 3.1 of the project "Preservation of biodiversity and increasing of public awareness in cross border region Gotse Delchev-Drama – SaveNature" of the European Territorial Cooperation Programme “Greece-Bulgaria 2007-2013”. Furthermore reference is made to the role of the guards in the fields of game protection and civil protection actions. With the collection of the above data an effort is made to draw conclusions about their performance during their employment.

4

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1 ΓΕΝΙΚΑ Ο Κυνηγετικός Σύλλογος Δράμας είναι Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου μη Κερδοσκοπικού Χαρακτήρα. Σύμφωνα με το καταστατικό του ο Σύλλογος έχει ως βασικό σκοπό την ενημέρωση των κυνηγών, την οργάνωση, την κατάρτιση, την ανάπτυξη κυνηγετικής ιδέας, συνείδησης και σεβασμού για το περιβάλλον αλλά και τη συμβολή τόσο στην προσπάθεια της πολιτείας για προστασίαδιατήρηση-ανάπτυξη του θηραματικού πλούτου όσο και στην αειφορική διαχείριση του φυσικού περιβάλλοντος. Για τους λόγους αυτούς είναι υποχρεωμένος, όπως ορίζει το καταστατικό του, να διαθέτει το μεγαλύτερο μέρος των τακτικών εσόδων του (> 50%) σε δραστηριότητες που βοηθούν την ανάπτυξη των ειδών της άγριας πανίδας και τη βελτίωση των ενδιαιτημάτων τους. Οι δραστηριότητες του Κυνηγετικού Συλλόγου Δράμας συνοψίζονται σε 4 άξονες:  τη Θηροφύλαξη ως μέτρο προστασίας του περιβάλλοντος και ιδιαίτερα του θηραματικού πλούτου  την εκπόνηση επιστημονικών μελετών και ερευνητικών προγραμμάτων με στόχο την αύξηση γνώσεων γύρω από την άγρια πανίδα και το φυσικό περιβάλλον, ώστε να παρέχονται έγκυρα και αξιόπιστα στοιχεία βάσει των οποίων θα ρυθμίζεται το κυνήγι.  τα έργα αναβάθμισης και εμπλουτισμού ενδιαιτημάτων  τις δράσεις επιμόρφωσης των κυνηγών και περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης.

1.2 ΘΗΡΟΦΥΛΑΞΗ Η θηροφύλαξη αποτελεί ένα ιδιαίτερα ουσιαστικό και αποτελεσματικό μέτρο για την πρόληψη και αντιμετώπιση παράνομων δραστηριοτήτων που επηρεάζουν το φυσικό περιβάλλον. Η θηροφυλακή των Κυνηγετικών Συλλόγων μαζί με τη Δασική Υπηρεσία, τις υπερκείμενες σε αυτούς Κυνηγητικές Ομοσπονδίες και άλλους φορείς αποτελούν έναν καταξιωμένο θεσμό που εργάζεται και δραστηριοποιείται μέσα στα δάση και τις δασικές εκτάσεις και σε άλλες φυσικές περιοχές για το σκοπό αυτό. Η οικονομική στήριξη της ίδρυσης και λειτουργίας της θηροφυλακής γίνεται με χρήματα που προέρχονται κατά βάση από τους Έλληνες κυνηγούς, τα οποία συγκεντρώνονται με την ετήσια συνδρομή τους προς τις οργανώσεις τους. Η θηροφυλακή επιτελεί καθημερινά το έργο της παρά τις αντιξοότητες που της προκαλούν διάφοροι φορείς και πρόσωπα, των οποίων τα συμφέροντα πλήττονται άμεσα ή έμμεσα από τη λειτουργία της. Αποτελεί θεσμό που ασκεί πραγματικό, ουσιαστικό και μετρήσιμο έργο για την προστασία της άγριας πανίδας, της βιοποικιλότητας και του φυσικού περιβάλλοντος γενικότερα. Ο Κυνηγετικός Σύλλογος Δράμας απασχόλησε τον πρώτο θηροφύλακα το 1934. Από το 1985 έως και σήμερα απασχολεί χωρίς παύση ιδιωτικό φύλακα θήρας. Το 2011 στο πλαίσιο του έργου SAVENATURE και συγκεκριμένα της δράσης 3.1 «Θηροφύλαξη» για πρώτη φορά ο σύλλογος απασχολεί ταυτόχρονα 5 θηροφύλακες.

1.3 ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Η θηροφυλακή είναι ένας θεσμός φύλαξης της ελληνικής πανίδας. Ρυθμίσεις για τους φύλακες θήρας περιέχονται, στο Δασικό Κώδικα (Ν.Δ. 86/69, άρθρα 267,289,290), στο Ν.1897/87 “Ρύθμιση θεμάτων νομικών προσώπων εποπτείας του Υπουργείου Γεωργίας και άλλες διατάξεις”, στο Ν.1845/89 “Ανάπτυξη και αξιοποίηση της αγροτικής έρευνας και τεχνολογίας-Δασοπροστασία και άλλες 5

διατάξεις” και στο Π.Δ.242/93 “Σύσταση Δασικού Σώματος”. Οι θηροφύλακες έχουν καθήκοντα ανακριτικών υπαλλήλων εξομοιούμενοι με τους Δασοφύλακες του Δημοσίου (Ν.Δ. 86/69, άρθρο 267) και αποτελούν πραγματική ασπίδα προστασίας για τη φύλαξη της άγριας ζωής. Μάλιστα με γνωμοδότηση του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου (αρ.πρωτ.5128/10–αρ.γνωμ.6/11) καθορίζεται κατά τρόπο σαφή και αδιαμφισβήτητο ότι όλοι οι θηροφύλακες των κυνηγετικών οργανώσεων, άσχετα με το πότε προσλήφθηκαν, ασκούν πλήρως όλα τα δικαιώματα και τα καθήκοντά τους, που αναφέρονται στο Δασικό Κώδικα και σε μεταγενέστερους νόμους, για την εφαρμογή των διατάξεων περί θήρας, περιβαλλόμενοι για το σκοπό αυτό με την ιδιότητα του ειδικού προανακριτικού υπαλλήλου.

Εικόνα 1 : Οι θηροφύλακες του Κ.Σ. Δράμας που απασχολήθηκαν στο πλαίσιο της δράσης 3.1 του έργου SAVENATURE. Από αριστερά πάνω Παπαδόπουλος Φώτιος, Κεσίδου Μαρία, Κυριακίδης Κωνσταντίνος. Από αριστερά κάτω Γκουντιάκας Απόστολος και Κυνατίδης Αναστάσιος (Ιανουάριος 2013)

1.4 ΔΡΑΣΗ ΘΗΡΟΦΥΛΑΚΗΣ Ο ρόλος της θηροφυλακής είναι πολυδιάστατος και πολυλειτουργικός, αλλά οι βασικοί του πυλώνες είναι οι εξής:  Πρόληψη και καταστολή της λαθροθήρας με εφαρμογή των νόμων που διέπουν τη θηρευτική δραστηριότητα.  Ενεργή συνδρομή στην υλοποίηση των φιλοθηραματικών έργων και δη των έργων βελτίωσης ενδιαιτημάτων.  Συμμετοχή της σε επιστημονικές έρευνες με την υλοποίηση ερευνών πεδίου.  Εθελοντική υποστήριξη προς την πολιτεία σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, π.χ. κατά την εκδήλωση άσχημων καιρικών φαινομένων, θεομηνιών, πυρκαγιών, πυροπροστασίας κ.λπ.

6

Σκοπός της θηροφυλακής είναι η αντιμετώπιση παράνομων πρακτικών άσκησης της θήρας. Οι θηροφύλακες ελέγχουν τους κυνηγούς και καταθέτουν μήνυση εναντίον τους εφόσον διαπιστώσουν ότι έχουν επιτελεστεί παραβάσεις του νόμου περί θήρας. Συμμετέχουν σε δράσεις με σκοπό την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, τη διαχείριση των ενδιαιτημάτων, καθώς και την εξυπηρέτηση της άσκησης της κυνηγετικής δραστηριότητας. Καταγράφουν στοιχεία της άγριας πανίδας, επαγρυπνούν για την πρόληψη δασικών πυρκαγιών και ενημερώνουν κυνηγούς και μη κυνηγούς για θέματα που αφορούν την περιοχή ευθύνης τους.

1.5 ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΥΘΥΝΗΣ Η περιοχή ευθύνης του Κ.Σ. Δράμας σύμφωνα με την υπ’ αριθ. 47630/2929/23-06-1976 Απόφαση του Υπουργού Γεωργίας περιλαμβάνει τους παρακάτω προκαποδιστριακούς δήμους και κοινότητες (βλ. Παράρτημα 2): 1. Δ. ΔΡΑΜΑΣ 16. Κ. ΜΟΝΑΣΤΗΡΑΚΙΟΥ 2. Κ. ΑΔΡΙΑΝΗΣ 17. Κ. ΜΥΛΟΠΟΤΑΜΟΥ 3. Κ. ΑΝΩ ΠΥΞΑΡΙΟΥ 18. Κ. ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ 4. Κ. ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΕΩΣ 19. Κ. ΞΗΡΟΠΟΤΑΜΟΥ 5. Κ. ΘΟΛΟΥ 20. Κ. ΠΑΡΑΝΕΣΤΙΟΥ 6. Κ. ΚΑΛΛΙΦΥΤΟΥ 21. Κ. ΠΛΑΤΑΝΙΑΣ 7. Κ. ΚΑΛΟΥ ΑΓΡΟΥ 22. Κ. ΠΛΑΤΑΝΟΒΡΥΣΗΣ 8. Κ. ΚΟΥΔΟΥΝΙΩΝ 23. Κ. ΠΤΕΛΕΑΣ ΠΛΑΤΑΝΙΑΣ 9. Κ. ΛΙΒΑΔΕΡΟΥ 24. Κ. ΣΙΔΗΡΟΝΕΡΟΥ 10. Κ. ΜΑΚΡΥΠΛΑΓΙΟΥ 25. Κ. ΣΙΛΛΗΣ 11. Κ. ΜΑΥΡΟΒΑΤΟΥ 26. Κ. ΣΙΤΑΓΡΩΝ 12. Κ. ΜΑΥΡΟΛΕΥΚΗΣ 27. Κ. ΣΚΑΛΩΤΗΣ 13. Κ. ΜΕΓΑΛΟΚΑΜΠΟΥ 28. Κ. ΥΨΗΛΗΣ ΡΑΧΗΣ 14. Κ. ΜΙΚΡΟΚΑΜΠΟΥ 29. Κ. ΦΩΤΟΛΙΒΟΥΣ 15. Κ. ΜΙΚΡΟΧΩΡΙΟΥ 30. Κ. ΧΩΡΙΣΤΗΣ H συνολική έκταση της περιοχής ευθύνης του Κ.Σ. Δράμας ανέρχεται σε 1.930,30 km 2, καλύπτοντας το 56% του νομού Δράμας. Καλύπτει μια περιοχή που χαρακτηρίζεται από πλήθος οικοσυστημάτων. Στα Β-ΒΑ, καλύπτει την περιοχή που εκτείνεται κατά μήκος των συνόρων με τη Βουλγαρία και χαρακτηρίζεται από τα πλούσια δασικά οικοσυστήματα της Ροδόπης. Τα δάση της Ροδόπης, τα οποία έχουν διατηρηθεί σε καλή κατάσταση από άποψη φυσικότητας, δομής και σύνθεσης σε σχέση με τα υπόλοιπα δάση της Ευρώπης, αποτελούν καταφύγιο για πολλά σπάνια είδη. Συνολικά απαντώνται περίπου 134 είδη πτηνών, 33 είδη θηλαστικών, 14 είδη ερπετών και αμφιβίων στην περιοχή, η οποία χαρακτηρίζεται από μια τυπικά κεντροευρωπαϊκή δασόβια πανίδα συνθέτοντας ένα ξεχωριστό μωσαϊκό ποικιλότητας. Για κάποια είδη η περιοχή αποτελεί το νοτιότερο όριο εξάπλωσής τους και την καθιστά βιότοπο όπου κινούνται, τρέφονται και αναπαράγονται σημαντικά είδη, όπως ο αγριόκουρκος και η αγριόκοτα. Στην περιοχή απαντώνται και πολλά είδη αρπακτικών, όπως επίσης και μεγάλα θηλαστικά, όπως η αρκούδα, ο λύκος, το αγριόγιδο, το ελάφι, το ζαρκάδι και ο αγριόχοιρος, τα οποία φιλοξενούνται στα πυκνά δάση ερυθρελάτης, οξιάς, δρυός και δασικής πεύκης. Η εξασφάλιση επιβίωσης των ειδών κρίνεται σε μεγάλο βαθμό από τη διατήρηση των ενδιαιτημάτων τους και έτσι στην περιοχή έχουν θεσμοθετηθεί προστατευόμενες περιοχές, τόσο σε εθνικό, αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Έτσι στην περιοχή ευθύνης του Συλλόγου απαντώνται 6 καταφύγια άγριας ζωής, περιοχές NATURA και συγκεκριμένα 5 Τόποι Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ) και 2 Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ).

7

Αλλά και στα νότια της περιοχής ευθύνης του τα αγροτικά οικοσυστήματα του λεκανοπεδίου της Δράμας συνιστούν πλούσια από οικολογική άποψη οικοσυστήματα καθώς ενδιαιτώνται όλα τα είδη θηρεύσιμων ειδών, εκτός της νησιωτικής πέρδικας και του αγριοκούνελου. Ωστόσο πέρα από την ύπαρξη θεσμοθετημένων περιοχών προστασίας των ειδών και των ενδιαιτημάτων τους απαραίτητη είναι η φύλαξή τους και σ’ αυτό διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο η θηροφυλακή των κυνηγετικών οργανώσεων.

1.6 ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ Για την άσκηση των καθηκόντων τους οι θηροφύλακες διέθεταν ένα όχημα Ε.Ι.Χ. 4x4 SUZUKI JIMNY, ένα Φ.Ι.Χ. 4x4 ΤΟΥΟΤΑ HILUX καθώς και ένα όχημα ATV για την πρόσβαση σε δυσπρόσιτες περιοχές, αλλά και για χρήση κάτω από δύσκολες καιρικές συνθήκες καθώς διαθέτει και τις ανάλογες ερπύστριες. Τα 2 τελευταία οχήματα αποκτήθηκαν στο πλαίσιο του έργου SAVENATURE με σκοπό την ενίσχυση της δράσης της θηροφυλακής μέσω του κατάλληλου εξοπλισμού. Με τον ίδιο σκοπό και στο πλαίσιο της δράσης 3.2 του ίδιου έργου οι θηροφύλακες εξοπλίστηκαν με τα κατάλληλα είδη ένδυσης και υπόδησης καθώς επίσης και με φορητούς πομποδέκτες VHF, 2 διόπτρες ημερήσιας παρατήρησης καθώς και μια νυχτερινής. Στη διάθεση των θηροφυλάκων τέθηκε επίσης και ο ήδη υπάρχων εξοπλισμός του Συλλόγου.

2. ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Για τη διαπίστωση της παρουσίας και της δράσης των 5 θηροφυλάκων στην ευαίσθητη περιοχή της Ροδόπης συγκεντρώθηκαν όλα τα δελτία μηνύσεων και ελέγχων που ασκήθηκαν κατά την περίοδο 2011-2013 (26 Αυγούστου 2011 έως 13 Μαρτίου 2013). Αυτές αποτελούν τις δυο ποσοτικές μεταβλητές της ανάλυσης που προέκυψαν ως αποτέλεσμα της συλλογής των μηνυτήριων αναφορών και των δελτίων ελέγχου που παραδίδουν οι θηροφύλακες στον υπεύθυνο θηροφυλακής του συλλόγου και εκείνος με τη σειρά του στους επιστημονικούς συνεργάτες για να τα επεξεργαστούν (βλ. Παράρτημα 1). Οι μεταβλητές αυτές κατηγοριοποιήθηκαν σε δυο ποιοτικές μεταβλητές ανάλογα με το αν α) πραγματοποιήθηκαν εντός ή εκτός κυνηγετικής περιόδου και β) σε ποια κυνηγετική περίοδο έλαβαν χώρα. Σε ότι αφορά την πρώτη ποιοτική μεταβλητή η κυνηγετική περίοδος ξεκινά στις 20 Αυγούστου κάθε έτους και λήγει στις 28 Φεβρουαρίου του επόμενου και είναι αυτή στην οποία επιτρέπεται το κυνήγι με κάποιες διαφοροποιήσεις ανάλογα με το θήραμα. Η περίοδος από 1 Μαρτίου έως και 19 Αυγούστου αποτελεί χρονικό διάστημα κατά το οποίο απαγορεύεται απαρεγκλίτως η θήρα. Η δεύτερη ποιοτική μεταβλητή δείχνει σε ποια κυνηγετική χρονιά κατατέθηκε η μήνυση ή ασκήθηκε ο έλεγχος. Συνολικά επεξεργάστηκαν 33 μηνύσεις και 2.961 έλεγχοι. Επίσης έγινε καταγραφή των παραπτωμάτων που καταγράφονταν σε κάθε μήνυση ώστε να διαπιστωθεί το είδος των κυριότερων παραβάσεων στην περιοχή και μελετήθηκαν οι χιλιομετρικές αποστάσεις των θηροφυλάκων, ώστε να εκτιμηθεί η διαχρονική εξέλιξη της παρουσίας τους στην περιοχή. Συγκεκριμένα εξήχθησαν οι μεταβλητές km/μήνυση και km/έλεγχο που δείχνουν κάθε πόσα χιλιόμετρα ο θηροφύλακας μηνύει ή ελέγχει κάποιον κυνηγό, καθώς και οι μεταβλητή έλεγχοι/μήνυση, που δείχνει για κάθε πόσους ελέγχους πραγματοποιεί ο θηροφύλακας μήνυση. Οι μεταβλητές αυτές κατηγοριοποιήθηκαν στις δυο προαναφερόμενες ποιοτικές μεταβλητές ανάλογα με το: α) αν πραγματοποιήθηκαν εντός ή εκτός κυνηγετικής περιόδου, β) ποια κυνηγετική περίοδο έλαβαν χώρα (2011-2012 ή 2012-2013). Στο αρχείο που σχηματίσθηκε με όλα τα παραπάνω στοιχεία έγινε επεξεργασία με μεθόδους περιγραφικής στατιστικής.

8

3. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 3.1 ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΠΟΧΗ ΕΛΕΓΧΩΝ ΚΑΙ ΜΗΝΥΣΕΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΝΥΘΕΙΣΕΣ ΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣ Όπως φαίνεται στο γράφημα 1 οι περισσότεροι έλεγχοι διενεργήθηκαν το μήνα Δεκέμβριο 2011 και 2012 με 311 και 389 ελέγχους αντίστοιχα. Το γεγονός αυτό αιτιολογείται πιθανότατα από την παρουσία μεγάλου αριθμού κυνηγών που ασκούν το ομαδικό κυνήγι του αγριόχοιρου κατά το μήνα αυτό με αποτέλεσμα να πραγματοποιούνται έλεγχοι των πολυμελών ομάδων που δραστηριοποιούνται στα ορεινά. Υψηλές τιμές ελέγχων έχουμε επίσης κατά τους μήνες Σεπτέμβριο και των δυο ετών, αλλά και Οκτώβριο και Νοέμβριο. Γράφημα 1. Έλεγχοι θηροφυλάκων/μήνα

Έλεγχοι Θηροφυλάκων/μήνα

450 400 350 300 250

Έλεγχοι Θηροφυλάκων

200 150 100 50 Αυγ-11 Σεπ-11 Οκτ-11 Νοε-11 Δεκ-11 Ιαν-12 Φεβ-12 Μαρ-12 Απρ-12 Μαϊ-12 Ιουν-12 Ιουλ-12 Αυγ-12 Σεπ-12 Οκτ-12 Νοε-12 Δεκ-12 Ιαν-13 Φεβ-13 Μαρ-13

0

Στον Πίνακα 1 γίνεται μια παρουσίαση των μηνύσεων και των ελέγχων, τόσο συνολικά, όσο και με το αν πραγματοποιήθηκαν εντός ή εκτός κυνηγετικής περιόδου. Δίνονται οι μέσες τιμές ανά θηροφύλακα και οι συνολικές τιμές για την περίοδο. Παρατηρείται ότι όλες οι μηνύσεις πραγματοποιήθηκαν εντός κυνηγετικής περιόδου. Οι περισσότεροι έλεγχοι (96,7%) πραγματοποιήθηκαν επίσης εντός κυνηγετικής περιόδου, καθώς εκτός κυνηγετικής περιόδου δραστηριοποιούνται μόνο οι κυνηγοί με σκοπό την εκπαίδευση των σκύλων τους. Πίνακας 1. Μέσος και συνολικός αριθμός μηνύσεων, ελέγχων και χιλιομέτρων Μηνύσεις

Κυνηγετική περίοδος

Εντός Εκτός Σύνολο

Μέση Τιμή 6,6 6,6

Άθροισμα

%

33 33

100 100

Μέση Τιμή 572,8 19,4 592,2

Έλεγχοι Άθροισμα 2.864 97 2.961

Χιλιόμετρα

% 96,7 3,3 100

Μέση Τιμή 11991,4

5991,6 17.983

Άθροισμα

%

59.957 29.958 89.915

66,7 33,3 100

Στον Πίνακα 2 παρουσιάζονται οι μέσες τιμές για τις μεταβλητές km/μήνυση, km/έλεγχο και έλεγχοι/μήνυση.

9

Πίνακας 2. Μέση τιμή km/μήνυση, km/έλεγχο και ελέγχων/μήνυση

Κυνηγετική περίοδος

Εντός Εκτός

Km/μήνυση Μέση τιμή 1816,9 -

Km/έλεγχο Μέση τιμή 20,9 308,8

Έλεγχοι/μήνυση Μέση τιμή 86,8 -

Ο δείκτης «αναλογία ελέγχων προς μηνύσεις», που δείχνει ανά πόσους ελέγχους που ασκεί ο θηροφύλακας πραγματοποιείται τελικά μια μήνυση, εντός κυνηγετικής περιόδου κυμαίνεται στους 87 ελέγχους ανά μήνυση, τιμή που ξεπερνά το μέσο όρο (74 έλεγχοι/μήνυση) για την 8ετία 2000-2008 που προκύπτει από στοιχεία της Κυνηγετικής Ομοσπονδίας Μακεδονίας –Θράκης (ΚΟΜΑΘ) (Παπασπυρόπουλος, 2008). Ο δείκτης αυτός φανερώνει την αποτελεσματικότητα της δράσης των θηροφυλάκων του συλλόγου για τη διετία 2011-2013. Ο δείκτης «αναλογία χιλιομέτρων προς μηνύσεις», ο οποίος δείχνει ανά πόσα χιλιόμετρα κίνησης του θηροφύλακα γίνεται και μια μήνυση, δείχνει ότι απαιτούνται κατά μέσο όρο 1817 km για να πραγματοποιηθεί μια μήνυση. Η τιμή αυτή, η οποία φανερώνει το μέγεθος του κόστους για τη λειτουργία της θηροφυλακής (κόστος καυσίμων, μισθοδοσία κλπ), είναι ωστόσο μικρότερη σε σχέση με τον αντίστοιχο δείκτη της ΚΟΜΑΘ για την περίοδο 2000-2008, που κυμαίνεται στα 4.000 km (Παπασπυρόπουλος, 2008). Το ίδιο συμβαίνει και με την «αναλογία χιλιομέτρων προς ελέγχους» που για την περιοχή της Δράμας είναι 21, τιμή αρκετά μικρότερη σε σχέση με 59 που είναι της ΚΟΜΑΘ για τα έτη 2000-2008, γεγονός που φανερώνει την ένταση των ελέγχων που ασκήθηκαν την περίοδο αυτή. Πίνακας 3. Μηνύσεις και έλεγχοι κατά χρονική περίοδο Κυνηγετική Χρονιά Περίοδος Εντός Εκτός

2011-2012 2012-2013 2011-2012 2012-2013

Μηνύσεις Μέση Άθροισμα Τιμή 5,8 29 0,8 4 -

Έλεγχοι Μέση Άθροισμα Τιμή 255,8 1.279 317 1.585 16,4 82 3 15

Χιλιόμετρα Μέση Άθροισμα Τιμή 4.995,8 24.979 6.995,6 34.978 5.749 28.745 242,6 1.213

Παρατηρείται ότι οι περισσότερες μηνύσεις έχουν γίνει το 2011-2012 εντός κυνηγετικής περιόδου. Επίσης οι περισσότεροι συνολικοί έλεγχοι έχουν γίνει το 2012-2013 και πάλι εντός κυνηγετικής περιόδου, γεγονός που αιτιολογείται από την παρουσία των κυνηγών την περίοδο αυτή στους κυνηγότοπους για τις κυνηγετικές τους εξορμήσεις. Τέλος, τα περισσότερα χιλιόμετρα έχουν διανυθεί εντός της κυνηγετικής περιόδου καθώς είναι περίοδος που εντείνονται οι έλεγχοι και συγκεκριμένα την περίοδο 2012-2013. Η συγκέντρωση της πλειοψηφίας των μηνύσεων κατά τη διάρκεια της κυνηγετικής περιόδου 2011-2012 και η σημαντική πτώση κατά την επόμενη κυνηγετική περίοδο μπορεί να ερμηνευτεί σαν επίτευξη του σκοπού της θηροφυλακής, δηλαδή της επίδρασης της δράσης τους στην αποτροπή επίδοξων λαθροθήρων και λοιπών παραβατών παραβάσεων που σχετίζονται με τη θήρα.

3.2 ΚΑΤΑΓΕΓΡΑΜΜΕΝΑ ΠΑΡΑΠΤΩΜΑΤΑ ΣΤΙΣ ΜΗΝΥΣΕΙΣ

Στον πίνακα παρουσιάζονται τα καταγεγραμμένα παραπτώματα στις μηνύσεις των θηροφυλάκων κατά το χρονικό διάστημα υλοποίησης του έργου 2011-2013. Σε κάθε μήνυση είναι δυνατόν να καταγράφονται παραπάνω από ένα παραπτώματα για το λόγο αυτό συνολικά είναι καταγεγραμμένα 42 παραπτώματα. Ο πίνακας δείχνει τη συχνότητα των παραπτωμάτων κατά φθίνουσα σειρά καθώς και τα ποσοστά επί του συνόλου των παραπτωμάτων, αλλά και επί του συνόλου των μηνύσεων. Παρατηρείται ότι η θήρα προστατευόμενων ειδών καθώς και αυτή που επιτελείται σε 10

προστατευόμενες περιοχές εμφανίζεται στο περίπου 12% των μηνύσεων γεγονός που αποδεικνύει τη συμβολή της θηροφύλαξης στην προστασία των παραπάνω περιοχών, αλλά καθιστά και επιτακτική την παρουσία τους εκεί. Επίσης παρατηρείται ότι πάνω από το 27% των παραπτωμάτων αφορά θήρα τη νύχτα που δικαιολογεί επίσης την αναγκαιότητα της παρουσίας της θηροφυλακής καθ’ όλη τη διάρκεια του 24ώρου σε μια περιοχή. Πίνακας 4. Καταγεγραμμένα παραπτώματα στις μηνύσεις

Καταγεγραμμένα παραπτώματα στις μηνύσεις Θήρα τη νύχτα Παράνομα μέσα –χρήση ζωντανών κραχτών για την προσέλκυση θηραμάτων Απείθεια – Αντίσταση - Απειλή Παράνομα τροποποιημένο όπλο Θήρα χωρίς άδεια Θήρα προστατευόμενων ειδών Θήρα εκτός κυνηγετικής περιόδου Παράνομη μεταφορά όπλου σε αυτοκίνητο Παράνομη χρήση ηχομιμητικών συσκευών Θήρα σε προστατευόμενη περιοχή Θήρα με μηχανοκίνητο μέσο

Ν

%

9

21,43

% επί των μηνύσεων 27,27

8

19,05

24,24

5 4 4 3 3 2 2 1 1 42

11,90 9,52 9,52 7,14 7,14 4,76 4,76 2,38 2,38

15,15 12,12 12,12 9,09 9,09 6,06 6,06 3,03 3,03

Εικόνα 2: Οι θηροφύλακες Κυριακίδης Κωνσταντίνος και Παπαδόπουλος Φώτιος με τους Ομοσπονδιακούς Θηροφύλακες του νομού Δράμας Τόσκα Γεώργιο και Συμεωνίδη Γεώργιο, με τους οποίους σε κοινή περιπολία κατέσχεσαν παράνομα θηρευθέντα θηράματα και όπλα (Σεπτέμβριος 2011).

11

3.3 ΛΟΙΠΗ ΔΡΑΣΗ ΘΗΡΟΦΥΛΑΚΩΝ

- Προστασία ειδών άγριας πανίδας Οι θηροφύλακες του Κ.Σ. Δράμας έχουν προβεί σε περισυλλογή τραυματισμένων ζώων και τη μεταφορά τους σε κτηνιατρείο της περιοχής για την παροχή πρώτων βοηθειών. Συγκεκριμένα κατά το χρονικό διάστημα της απασχόλησής τους έχουν προβεί σε περισυλλογή Λευκού Πελαργού (Ciconia ciconia) που βρέθηκε τραυματισμένος στην περιοχή , νεαρού ζαρκαδιού, καθώς και δυο αρπακτικών. Όλα τα παραπάνω τραυματισμένα ζώα μεταφέρθηκαν σε κτηνιατρείο και μετά την αρχική τους περίθαλψη αποστάλθηκαν σε Κέντρο Περίθαλψης Αγρίων Ζώων με σκοπό την πλήρη αποκατάσταση της υγείας τους και την απελευθέρωσή τους στο φυσικό περιβάλλον ακολούθως.

- Συμμετοχή σε επιμορφωτικά σεμινάρια & ημερίδες Οι θηροφύλακες συμμετείχαν σε σεμινάρια της Κυνηγετικής Ομοσπονδίας Μακεδονίας Θράκης με σκοπό την ενημέρωση και επιμόρφωσή τους σε επίκαιρα θέματα της θηροφυλακής (εκπαίδευση σε αστυνομικά καθήκοντα, υγιεινή και ασφάλεια, νομικές συμβουλές, εκπαίδευση στην αναγνώριση ειδών ορνιθοπανίδας κλπ.). Επίσης συμμετείχαν σε όλα τα σεμινάρια και τις ημερίδες (Δράσεις 4.1 και 4.2) που υλοποιήθηκαν στο πλαίσιο του έργου SAVENATURE. - Συμμετοχή σε δράσεις βελτίωσης ενδιαιτημάτων Κατά τη διάρκεια της απασχόλησής τους οι θηροφύλακες συμμετείχαν σε δράσεις βελτίωσης ενδιαιτημάτων. Συμμετείχαν σε δενδροφυτεύσεις το Μάρτιο 2011 και το Μάρτιο 2012 που οργάνωσε ο Κυνηγετικός Σύλλογος Δράμας και σε ρίψεις τροφών (καλαμπόκι, κριθάρι κλπ.) που πραγματοποιήθηκαν το Φεβρουάριο και το Μάρτιο 2013 στο πλαίσιο της δράσης 5.2 σε ορεινές περιοχές του νομού με σκοπό τη διασφάλιση της επιβίωσης ειδών της άγριας πανίδας. Επίσης συμμετείχαν σε επισκευή των υπαρχουσών ταϊστρών που διαθέτει ο Κ.Σ. Δράμας εντός της περιοχής ευθύνης του.

- Συμμετοχή σε επιστημονική έρευνα με την υλοποίηση ερευνών πεδίου. Οι θηροφύλακες συμμετείχαν κατά τους μήνες Νοέμβριο, Δεκέμβριο 2012 και Φεβρουάριο και Μάρτιο 2013 σε εργασίες έρευνας πεδίου της δράσης 4.5 που αφορούσε στην καταγραφή του πληθυσμού του αγριόγιδου στον ορεινό όγκο του νομού Δράμας. Λόγω της εξοικείωσης τους με τις ορεινές περιοχές του νομού συμπεριλήφθησαν στην ομάδα ερευνών πεδίου με σκοπό την καταμέτρηση του αγριόγιδου και την αναγνώριση των ενδιαιτημάτων του στον ορεινό όγκο του νομού.

- Συμμετοχή σε αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών Καθώς ο Κυνηγετικός Σύλλογος Δράμας είναι ενταγμένος στο Εθνικό Σύστημα Εθελοντισμού Πολιτικής Προστασίας οι θηροφύλακες συμμετείχαν στη συγκρότηση ομάδας περιφρούρησης για τη φύλαξη του περιαστικού δασυλλίου του Κορυλόβου Δράμας τον Αύγουστο 2011 και τον Ιούλιο και Αύγουστο 2012. Συγκεκριμένα στις 26/08/2012 εντοπίστηκε κατά τη διάρκεια περιπολίας από θηροφύλακα του συλλόγου πυρκαγιά στο βορειοδυτικό τμήμα του Κορυλόβου Δράμας. Η άμεση κινητοποίηση τους συνέβαλε στην έγκαιρη αντιμετώπιση του συμβάντος από την Πυροσβεστική Υπηρεσία. Ανάλογη ήταν και η συμβολή τους σε πυρκαγιά που ξέσπασε στην περιοχή Φιντέρνα Σκαλωτής.

- Συμβολή στην προστασία της δημόσιας υγείας Θηροφύλακες του συλλόγου συμμετείχαν επίσης στη συλλογή δειγμάτων στο πλαίσιο του προγράμματος επιτήρησης της λύσσας έχοντας συλλέξει και παραδώσει στην Κτηνιατρική Υπηρεσία της Δράμας δείγματα ζώων της άγριας πανίδας, ενώ συνεργάστηκαν και με τη Δασική Υπηρεσία για το σκοπό αυτό.

12

Εικόνα 3: Περισυλλογή τραυματισμένου κιρκινεζιού από τους θηροφύλακες Γκουντιάκα Απόστολο και Κυριακίδη Κωνσταντίνο και μεταφορά σε κτηνιατρείο της πόλης (Σεπτέμβριος 2011)

Εικόνα 4: Ο θηροφύλακας Γκουντιάκας Απόστολος κατά τη μεταφορά λευκού πελαργού (Ciconia ciconia) σε κτηνιατρείο της περιοχής (Ιούνιος 2012)

13

Εικόνα 5: Οι θηροφύλακες Κυνατίδης Αναστάσιος και Παπαδόπουλος Φώτιος κατά τη διάρκεια δενδροφύτευσης στο Σιδηρόνερο Δράμας (Μάρτιος 2013)

Εικόνα 6: Οι θηροφύλακες Κυριακίδης Κωνσταντίνος και Γκουντιάκας Απόστολος κατά τη διάρκεια ρίψης τροφών (Μάρτιος 2013)

14

Εικόνα 7: Ο θηροφύλακας Γκουντιάκας Απόστολος κατά την επισκευή ταΐστρας ζαρκαδιών (Οκτώβριος 2012)

Εικόνα 8: Ο θηροφύλακας Κυριακίδης Κωνσταντίνος κατά την επιλογή της κατάλληλης τοποθεσίας για παρατήρηση και καταμέτρηση αγριόγιδων στο Παρθένο Δάσος Φρακτού ν. Δράμας (Νοέμβριος 2012)

15

Εικόνα 9: Συνδρομή στην πρόληψη και καταστολή πυρκαγιάς στον Κορύλοβο Δράμας (Αύγουστος 2012)

4. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η παραπάνω ανάλυση έδειξε ότι η συμβολή της θηροφυλακής στη φύλαξη της περιοχής του νομού Δράμας είναι πολύ σημαντική καθώς οι θηροφύλακες κινήθηκαν στην περιοχή ευθύνης τους σε κυλιόμενες βάρδιες καλύπτοντας μεγάλο μέρος του 24ώρου και συνεπώς παρέχοντας αποτελεσματική φύλαξη ελέγχοντας και μηνύοντας για παραπτώματα όχι μόνο κατά τη διάρκεια της θήρας, αλλά και εκτός κυνηγετικής περιόδου. Εργάστηκαν αποτελεσματικά τόσο στον τομέα της θηροφύλαξης, αλλά η συνεισφορά τους ήταν σημαντική και σε άλλους τομείς προστασίας των θηραματικών πληθυσμών και της άγριας πανίδας γενικότερα, όπως βελτίωση ενδιαιτημάτων και περίθαλψη τραυματισμένων ζώων. Τα στοιχεία που προέκυψαν από την παρούσα μελέτη και αφορούν στην εποχή, τη συχνότητα και το είδος των παραβάσεων των περί θήρας διατάξεων θα επιτρέψουν καλύτερο μελλοντικό σχεδιασμό της δράσης της θηροφυλακής, τόσο σε επίπεδο νομού, αλλά και ευρύτερα της περιφέρειας με τη διάχυση των αποτελεσμάτων.

5.ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Παπασπυρόπουλος Κ. (2008). Παρουσία και δράση της Θηροφυλακής των κυνηγετικών οργανώσεων στην Οροσειρά της Ροδόπης. Στο Κ.Σκορδάς (επιμ.) Πρακτικά Έργου Φύλαξη/Επόπτευση ειδών άγριας πανίδας στην προστατευόμενη περιοχή «Οροσειρά Ροδόπης», σελ. 94-106

16

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΦΥΛΛΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΘΗΡΟΦΥΛΑΚΑ

17

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2 ΧΑΡΤΗΣ ΖΩΝΩΝ ΕΥΘΥΝΗΣ ΚΥΝΗΓΕΤΙΚΩΝ ΣΥΛΛΟΓΩΝ Ν.ΔΡΑΜΑΣ

18