Klasse voor Leraren 185 by klasse.be

www.klasse.be

mei 2008 • Nr. 185

Maandblad voor Onderwijs in Vlaanderen

13 TIPS: VEILIGE SCHOOL Tenor Teun:

211 SCHOLEN UIT DE BARAKKEN

“ZINGEN IS DURVEN”

DE EER ST “IK BEN E LIJN: NIET GE K”

STAGE WORDT

WERKPLEK BEELDDENKERS KIJKEN NAAR BUITEN Leraren en hun Frans - Heb ik een beroepsgeheim? - Dieven op school - Actie: naar de ridderzaal

Hartslag: 92

BEN JE GEK? Ergernis: “Het is beter dat je haar niet gaat bezoeken.” Dat had de directeur gezegd aan de collega’s van Caroline. Ze zat voor de tweede keer in een psychiatrische instelling. En toen een collega toch op bezoek kwam, dacht die haar een compliment te geven door te zeggen: “Jij past hier niet.” Verwondering: “Die collega zat fout”, zegt Caroline.“Ik paste er wel.” Nu staat ze weer voor de klas. Maar er met iemand over praten is bijna onmogelijk. Psychische problemen? Daar dansen we aardig om heen. Verantwoordelijkheid: Eén op de vier Belgen kampt met een psychisch probleem. De helft daarvan heeft een ernstige psychische ziekte. De schaamte is groot: slechts één op de drie betrokkenen zoekt effectief hulp. Straffe cijfers, maar we zwijgen als vermoord. Bij de leerlingen zien we het nog wel: tics, hyperactief, eetproblemen, depressie, angst, zelfverwonding… We proberen signalen tijdig op te vangen, hen individueel te begeleiden en efficiënt door te verwijzen. Al wordt psychisch leed ook vaak ironisch weggelachen:“Je moet jezelf niet proberen interessant te maken.” We hebben in Vlaanderen niet voor niets zo’n hoog zelfmoordcijfer. Maar beseffen we bijvoorbeeld ook dat in elke klas één of twee leerlingen zitten die thuis een ouder treffen die worstelt met een psychisch probleem? Hoe warm is hun nest, hoe zeker hun plek, hoe belangrijk nog hun huiswerk? Ze zullen er niks over zeggen: “Ik wil niet dat ze denken dat mijn papa gek is.” Nog groter is het taboe onder collega’s. Veertig procent van het aantal ziektedagen bij leraren

heeft een psychosociale oorzaak.“Gaat het een beetje?” vragen we dan. Ja, het gaat een beetje. Je kan er nu blijkbaar visoliesupplementen voor kopen. Maar is een warme school geen beter supplement? Zo’n school die rust uitstraalt en waar wat de geest beroert niet onder de mat wordt geveegd? Waar een kind, een ouder, een collega weet dat hij een mens mag zijn. Ook als wat hij voelt soms te gek is voor woorden.

Hoofdredacteur Klasse leo.bormans@klasse.be In het hart van dit blad vind je het supplement De Eerste Lijn over omgaan met psychische problemen: thuis, in de klas en op school. Alle communicatielijnen van Klasse besteden hier deze maand extra aandacht aan.

REPORTAGES

10 40

211 SCHOLEN UIT DE BARAKKEN “De afgelopen vijftig jaar is scholenbouw één grote oplapperiode geweest”, zegt Vlaams Bouwmeester Marcel Smets. 211 basis- en secundaire scholen krijgen binnenkort in totaal 1 miljard euro. Raken hun bouwplannen uit de barakken?

BEELDDENKERS KIJKEN NAAR BUITEN

Björn staart voortdurend uit het klasraam, zelfs wanneer de leraar hem net een vraag heeft gesteld. Heeft hij leerof gedragsproblemen? Of is hij een beelddenker?

Steeds meer leerlingen hebben psychische problemen en vragen hulp die school noch clb kunnen bieden. Ze staan op lange wachtlijsten bij de kinderpsychiaters en diensten als de Centra voor Geestelijke Gezondheid. Maar intussen zitten ze wel elke dag in de klas.

LERAREN EN HUN FRANS Gericht luisteren naar Frans lukt de Vlaamse leerlingen niet zo best. Tenzij als de leraar Frans spreekt in de les, maar uitgerekend dat doen er niet veel. Durven ze niet?

STAGE WORDT WERKPLEK Een leerling op stage mag soms niet meer dan het zwembad van de baas reinigen. Met werkplekleren ontstaat een veel professionelere stage. Jammer voor het zwembad.

PSYCHISCH PROBLEEM? WACHTEN

EVACUEER JE SCHOOL IN 3 MINUTEN Met een preventieadviseur leer je een school in drie minuten evacueren. Vlaamse scholen zijn nog altijd niet veilig genoeg. Dat veranderen hoeft nochtans niet veel geld te kosten. Maar wel méér dan drie minuten.

DE EERSTE LIJN: “IK BEN NIET GEK”

RUBRIEKEN Het Nieuws ............................................................. Help! ............................................................................ Zeker Doen ..............................................................

04 16 17

Praktijktips ............................................................. Dialoog ....................................................................... Speeltijd ....................................................................

50 52 54

H ET NIE U W S

‘Laat zangles terugbetalen door het ziekenfonds’ Van Eddy Wally tot Mozart.

1. LAAT LEERLINGEN ZIN KRIJGEN IN ZANG

3. PROBEER JE LEERLINGEN TE ‘LEZEN’

De blote vuisten van Teun

“Niet iedereen hoeft een Pavarotti te worden. Dat wil niet zeggen dat je daarom nooit eens buiten de klas zou zingen. Die sprankelende zin om te zingen wil ik bij elke leerling ontwikkelen. De ene moet je confronteren, bij de andere moet je een muur afbreken. Leren zingen is vaak een confronterende activiteit. Bij een instrument krijg je als het fout gaat enkel opmerkingen die buiten je lichaam liggen. Bij zingen gaat het altijd over redenen binnen jezelf: je tong, je ademhaling, je houding ... Daarmee omgaan is niet evident.”

“Als kind kreeg ik niet dat etiket opgekleefd, maar nu weet ik het zeker: ik heb een lichte vorm van dyslexie. De tafels van vermenigvuldiging kreeg ik niet geleerd, als ik grote stukken tekst uit het hoofd moest leren, dan ging dat fout. Volgens Judith Sanson, executive director van D-I-T-T (dyslexia international tools&technologies), hoeft dyslexie creativiteit of intelligentie helemaal niet te beperken. Ik ben creatief en bezit een natuurlijke emotionele intelligentie. Als zangleraar komt me dat van pas. Na drie seconden heb ik al door waar het scheef zit met mijn leerling. Vaak is het eerste en belangrijkste werk in de zangles het losmaken van je leerlingen. Vraag eens aan een student, jong of oud: ‘Doe je mond open.’ Het duurt wel even voor hij zijn kaken wagenwijd open gooit. Door mijn ervaringen als zanger probeer ik ook het beiaard spelen wat fysieker te benaderen: ik vraag mijn studenten om zich te ‘gooien’ in het instrument.”

Michiels (28) toveren het allemaal uit de beiaard van Diest tijdens de wekelijkse markt. Bij zijn ruim zestig leerlingen trekt de zangleraar/beiaardier vaak figuurlijke fluwelen handschoenen aan: “Zangles geven is voor 90 procent psychologie.” Drie tips van de lyrische tenor.

KLASSE • Nr. 185

2. VERTREK VANUIT DE LEERLING “Er zijn geen twee dezelfde stemmen en ook de individuele muzikale persoonlijkheid is uniek. Die moet je samen met je leerlingen zoeken en vormen. Een vrouw heeft een volwassen stem rond haar 26 jaar, bij een mannenstem heb je zelfs tot zijn 32ste de tijd om die te vormen. Wie zingt, moet dat met zijn héle lichaam doen. Ik vind trouwens dat zangles terugbetaald zou moeten worden door het ziekenfonds. Ik haal alleszins een hoge portie gelukshormoon én gezondheid uit het zingen.”

Wil je Teun Michiels aan het werk horen als tenor of beiaardier? Check www.teunmichiels.be Teun Michiels is cultureel ambassadeur van Dyslexia International Tools & Technologies: www.ditt-online.org

10 STERREN

WAAR ZWEMT DE GOUDEN PLADIJS?

Vanaf 1 september 2008 geldt in alle Vlaamse scholen een totaal rookverbod voor leerlingen, leraren en ouders. Een aparte rokerskamer voor leraren mag niet meer. Ook tijdens één- of meerdaagse uitstappen kan roken niet langer.

Begin april. Ergens in Leuven ligt een Gouden Pladijs. Gewapend met visnet en emmer verkennen gezinsteams de stad en elkaars kwaliteiten. Strategie bepalen, op elkaar rekenen, kunnen samenwerken: de zoektocht naar de Pladijs blijkt een teambuilding van Klasse voor Ouders voor de aanwezige gezinnen. Op zondag 28 september duikt hier een zilveren exemplaar onder. Deze keer is het aan onderwijsteams om hem met tactiek, teamspirit en denkvermogen weer op te vissen. Hengel alvast naar de interesse van andere collega’s om mee te doen!

Halftijds schoollopen volstaat niet langer voor de 11 000 leerlingen in de leertijd, de deeltijdse vorming en het deeltijds onderwijs. Vanaf het schooljaar 2008-2009 moeten ze een voltijds engagement opnemen van ten minste 28 uren. Nederlandstalige scholen in Vlaanderen en Brussel kunnen de volgende twee jaar experimenteren om wachtrijen bij inschrijvingen te vermijden. Dit jaar valt Hemelvaart op donderdag 1 mei, tevens de Dag van de Arbeid. Daarom wordt die vakantiedag gerecupereerd op vrijdag 2 mei 2008. Deze regel geldt voor de instellingen van het deeltijds kunstonderwijs, de centra voor het volwassenenonderwijs en de centra voor leerlingenbegeleiding.

89 procent van de leerlingen uit het zesde leerjaar bereikt de eindtermen begrijpend lezen. 87 procent heeft de eindtermen luisteren onder de knie. Dat blijkt uit de peiling Nederlands die eind vorig schooljaar bij 3 000 leerlingen werd afgenomen. 85 procent van de leerlingen uit de eerste graad secundair onderwijs vindt het belangrijk om goed Frans te leren. Hoe goed leerlingen Frans lezen, schrijven en begrijpen, blijkt uit de peiling Frans die eind vorig schooljaar bij 9 000 leerlingen werd afgenomen (zie de repo op p. 42). In de leerplannen van de onderwijskoepels en het GO! staan geen doelstellingen meer waarvoor dissectie van dieren vereist is. Alternatieven zijn softwarepakketten, videofilms en namaakdieren. Met negentien toezichtscellen wil het Brussels Hoofdstedelijk Gewest spijbelen aanpakken. In elke gemeente zullen ze het schoolverzuim onderzoeken en samen met lokale partners doelgerichte preventieprojecten starten. Wie Nederlands als vreemde taal leert of doceert, vindt binnenkort alle informatie bij het Taaluniecentrum Nederlands als Vreemde Taal. De website DBNL, waar je duizenden letterkundige teksten digitaal kan raadplegen, breidt uit.

OP DE COVER Elke maand zet Klasse een supergewone collega op de cover die via concrete tips zijn of haar onderwijsvisie met jou deelt. Deze maand: tenor Teun Michiels (28), zangleraar aan de Academie voor Muziek, Woord en Dans van Heist op den Berg en leraar beiaard aan de Hagelandse Academie voor Muziek en Woord.

Het inschrijvingsgeld in het deeltijds kunstonderwijs voor het schooljaar 2008-2009 is gekend. Volwassenen betalen 104 euro (+ 4 euro) met sociale vermindering, de anderen 179 euro (+ 6 euro). Jongeren (-18) betalen 55 euro (+ 2 euro) of 36 euro (+ 2 euro) met een sociale vermindering.

LERARENDIRECT Méér onderwijsnieuws? Abonneer je op de elektronische nieuwsbrief lerarendirect of lees het online op www.lerarendirect.be

KLASSE • Nr. 185

H ET NIE U W S

ONDERZOEK VAN DE MAAND

Houd de dief! Jaarlijks registreert de politie meer dan 10 000 diefstallen en afpersingen in onderwijsinstellingen. Scholen staan daarmee in de top tien van de meest gegeerde doelwitten. Zijn ze dan niet voldoende beveiligd tegen inbrekers? De Algemene Directie Veiligheid en Preventie van de FOD Binnenlandse Zaken onderzocht het via een experimenteerproject in vijf scholen.

Waarom zijn scholen een aantrekkelijk doelwit voor dieven? Marijke Deroover, lokaal adviseur Binnenlandse Zaken: “In scholen staat vaak heel wat dure technische apparatuur. Daar zijn dieven op uit. Er is ook weinig sociale controle in de schoolomgeving, vooral na de lesuren en tijdens de schoolvakanties. De antidiefstalbeveiliging van scholen vertoont bovendien vaak zwakke plekken.”

Scholen zijn dus onvoldoende beveiligd tegen inbraak? Marijke Deroover: “Uit de gesprekken met de directeurs en uit de audits kwamen inderdaad nogal wat zwakke punten naar boven. Een gestructureerd veiligheidsbeleid ontbreekt vaak. Meestal is er wel een alarmsysteem, maar geen sleutelplan bijvoorbeeld, zodat niemand goed weet welke sleutels er zijn en wie er heeft. Het beheer van waardevolle voorwerpen is onvoldoende uitgewerkt. Controle op wie binnen en buiten gaat, is er nauwelijks.”

Zijn scholen zich dan niet bewust van het grote risico op diefstal? Marijke Deroover: “Ze hebben geen accuraat beeld van het probleem. Als overheid moeten we directeurs, leraren, onderhoudspersoneel, leerlingen … sensibiliseren en instrumenten op maat van de school aanreiken, zodat scholen hun veiligheidsbeleid systematisch kunnen aanpakken. Zulk een beleid vraagt van alle betrokkenen een continue inspanning.”

Konden de scholen een veilige leefomgeving op eigen houtje realiseren? Marijke Deroover: “Na de audit stelden we een veiligheidsrapport op met aanbevelingen. De scholen gingen daarmee aan de slag, ze kregen ook hulp. Tijdens een tussentijdse evaluatie kregen ze de kans om feedback op het rapport te geven, om vragen te stellen aan de specialisten, om problemen aan te kaarten … Op basis daarvan vulden we het veiligheidsadvies aan en KLASSE • Nr. 185

stuurden we bij. Tijdens een eindevaluatie toetsten we de aanbevolen maatregelen aan de praktijk: zijn ze gerealiseerd? Hoeveel inzet en creativiteit heeft dat van de scholen gevergd?”

Wat kunnen scholen zelf al doen om inbraak te voorkomen? Marijke Deroover: “Scholen denken meteen aan technische oplossingen en dure investeringen, maar het begint met eenvoudige organisatorische maatregelen. Een werkgroep onder leiding van een veiligheidsverantwoordelijke kan eerst de zwakke punten in kaart brengen en dan een beveiligingsplan op maat uitwerken.”

Tien tips om dieven buiten te houden 1. Laat iedereen zich verantwoordelijk voelen voor een veilige school: sluit de lokalen, bewaar waardevolle spullen uit het zicht, spreek onbekende bezoekers aan … Sensibiliseren kan je doen via brochures, affiches, stickeracties; 2. Veel beplanting kan dienen als verbergplaats. Beperk ze en plaats duidelijke wegwijzers en pictogrammen; 3. Inventariseer alle waardevolle voorwerpen: maak een foto en registreer het merk, het type, het serienummer en andere identificatiegegevens; 4. Berg waardevolle documenten en voorwerpen op in een kluis of in een goed afsluitbare kast: geld, laptops, digitale camera’s, back-ups; 5. Berg dankbare hulpmiddelen voor dieven, zoals ladders, altijd op; 6. Beperk het aantal sleutels en zorg dat er een duidelijk en recent sleutelplan is. Bewaar de (reserve)sleutels in een afsluitbare sleutelkast;

7. Een goede verlichting, verspreid over de hele schoolsite, schrikt ongewenste bezoekers af en verhoogt de sociale controle; 8. Voer elke dag een sluitingsronde uit. Verhoog de toegangscontrole door de toegangspoorten en -deuren altijd te sluiten. Zorg dat er toezicht is wanneer ze toch open zijn; 9. Beveilig alle buitendeuren en de deuren van kwetsbare lokalen, zoals de ict-klas, het secretariaat en de directielokalen. Kies voor kwetsbare lokalen een ruimte met zo weinig mogelijk ramen op een bovendieping. Houd waardevolle voorwerpen uit het zicht met gordijnen of een matte folie; 10. Vraag buurtbewoners om de politie te verwittigen als ze verdachte handelingen of personen opmerken in de buurt van de school.

GROOT-BRITTANNIË

Beter lezen? Luister naar jezelf! Leerlingen die luisteren naar opnames waarbij ze zichzelf horen lezen, maken op dat punt meer vooruitgang dan andere klasgenoten. Tot die vaststelling komen onderzoekers van de universiteit van Exeter na een experiment bij 159 leerlingen (6-13 j.) met minstens een jaar achterstand. Ze hielpen de kinderen een opname maken van correct gelezen woorden, die ze vervolgens beluisterden en opnieuw luidop lazen. Het experiment duurde tien weken en de leerlingen werkten twee keer per week zelfstandig aan opnemen, beluisteren en lezen. Opvallend: het experiment leverde enkel resultaten op als de

kinderen naar hun eigen stem luisterden. Uit de stem van een klasgenoot leerden ze niets. Omdat oudere kinderen beter zelfstandig leren dan jongere, lukte het experiment bij hen het best. “Jezelf als model gebruiken komt vaak voor in de psychologie”, verklaart dr. Flora MacLeod, een van de onderzoekers. “Uit de sportwetenschappen weten we bijvoorbeeld dat als je jezelf een goede sprong ziet maken op video en vervolgens moet uitleggen waarom die sprong zo goed lukte, dat bijdraagt tot je prestaties. Naar andermans sprong kijken, heeft dat effect niet.”

ENGELAND

“Wacht maar tot je papa online is” NIEUW-ZEELAND

Praten over leren doet beter leren Leerlingen die de kans krijgen om geregeld over hun eigen leren te praten, zien sneller in waarom ze iets moeten leren en wat ze ermee kunnen doen in het leven buiten de school dan andere leerlingen. Ze ontwikkelen meer zelfvertrouwen over hun leerproces en moeten hiervoor minder terugvallen op het oordeel van hun leraren. Ze zien ook beter waar leraren met hun les naartoe willen. Dat ontdekten onderzoekers van de Waikato Universiteit in Nieuw-Zeeland. 1 200 leerlingen van lagere en secundaire scholen werkten mee aan het onderzoek.

Meer dan duizend Engelse secundaire scholen geven ouders toegang tot hun elektronisch platform. Meestal kunnen ouders daar enkel het rapport van hun kind inkijken en de schoolkalender, maar in sommige scholen komen ze ook meer te weten over het dagelijkse gedrag van hun kind. De Mascalls School in Kent geeft ouders zelfs instant een signaal als hun kind zich slecht gedragen heeft of spijbelt. “De ouders vinden dat geweldig”, getuigt onderdirecteur Mark Wallet. “Door zo snel en openlijk met de ouders te communiceren is het aantal dagen dat we leerlingen om disciplinaire redenen moeten schorsen met de helft gedaald. Het aantal disciplineproblemen neemt

af en ook leraren voelen zich beter doordat ze slecht gedrag van leerlingen kunnen neerschrijven. Er wordt ook minder gespijbeld.” Het enige minpunt van het systeem is dat leraren soms te snel en dus te impulsief over gedragsproblemen berichten en dingen schrijven die ze achteraf liever voor zich hadden gehouden. www.tes.co.uk

FRANKRIJK

Geen quotering meer voor leraren ‘Censuré’ staat nu in grote, rode letters op de website note2be.com. Het Franse gerecht heeft begin maart de controversiële website verboden om namen van leraren te publiceren met de quotering die ze van hun leerlingen meekregen, ondanks het feit dat veel leraren erg hoge scores krijgen.

De klacht tegen het initiatief kwam van de vakbond. Die vond het idee ‘demagogisch en immoreel’. Note2be legt zich neer bij het verdict maar niet bij de ‘aanslag op de vrijheid van meningsuiting’. De nieuwe poll op de site luidt: ‘Mogen leerlingen hun leraren evalueren?’ KLASSE • Nr. 185

H ET NIE U W S

Wat een tragedie: kinderen leren niet te twijfelen Clarence Darrow

HOGER ONDERWIJS

Beter opgeleid dankzij accreditatie Vorige maand werd in Mechelen de tweeduizendste accreditatie toegekend aan ‘de master in de fiscaliteit’, een master-na-master (manama) van de faculteit Rechten van de Universiteit Gent. Een accreditatie is een officieel keurmerk voor een opleiding in het hoger onderwijs. Ze wordt toegekend na een ongeveer anderhalf jaar durende procedure die in drie fasen verloopt: zelfevaluatie (door de instelling zelf), visitatie (externe kwaliteitscontrole door een team van deskundigen) en accreditatie door de NederlandsVlaamse Accreditatie Organisatie (NVAO). Sinds het ontstaan van het accreditatiestelsel in 2003 werden er in totaal 2 876 dossiers ingediend, waarvan 325 uit Vlaanderen. Enkele honderden dossiers zijn momenteel nog

in behandeling. Van de tweeduizend beoordeelde dossiers werden er 1 988 goed bevonden (waarvan 150 Vlaamse). Twaalf dossiers kregen een negatieve stempel (waarvan twee Vlaamse). 203 dossiers (waar van tien Vlaamse) werden tijdens het proces teruggetrokken, omdat het besluit negatief dreigde uit te vallen. Dat waren vooral initiële accreditaties of aanvragen voor een nieuwe opleiding. “Belangrijker is dat een hele reeks opleidingen gewoon niet is aangeboden voor accreditatie”, zegt ondervoorzitter Guy Aelterman. “Doordat ze niet (tijdig) geaccrediteerd worden, verdwijnen ze uit het aanbod en neemt de algemene kwaliteit van het hoger onderwijs toe. Voor Nederland wordt dit aantal ‘verdwenen opleidingen’ geschat op ongeveer tien

procent, voor Vlaanderen is het nog even te vroeg om hierop een cijfer te plakken.” In Vlaanderen bestaat het accreditatiestelsel sinds 2005, in Nederland bestaat het al twee jaar langer. Een accreditatie is in Nederland zes jaar geldig, in Vlaanderen acht jaar. Daarna moet de hogeschool of universiteit een nieuwe aanvraag doen. In Nederland is de eerste accreditatiecyclus bijna achter de rug, de Vlaamse eindigt in 2013. Maar nu al wordt gedacht aan bijsturing, bv. minder papierwerk, minder overlappende kwaliteitscontroles, meer verantwoordelijkheden voor de instellingen zelf enz. De onderwijsministers van Nederland en Vlaanderen pleegden hierover al overleg. Meer info: www.nvao.net

VERENIGDE STATEN

Sexy juf

KLASSE • Nr. 185

Seks met de juf? In de Verenigde Staten is het een hot topic. In de tekenfilmreeks South Park kreeg een van de afleveringen zelfs de titel ‘Miss Teachers Bangs a Boy’. Kleuter Ike begint er een relatie met de kleuterjuf. Commentaar? Iedereen houdt er toch van om seks te hebben met een knappe figuur die autoriteit uitstraalt… Een Amerikaanse website toont foto’s van achttien leraressen die seks hadden met één van hun minderjarige leerlingen. Ze worden met naam en toenaam genoemd, samen met een beschrijving van hun misdaad en de straf die ze ervoor kregen. Cameo Patch is 29 en had orale seks met een 17-jarige leerling. Daarvoor moest ze 2 000 dollar boete betalen en kreeg

ze drie jaar voorwaardelijk. Mary Kay Letourneau (34) legde het aan met een 13-jarige leerling. Ze geraakte in verwachting van hem maar belandde in de cel. Daar kreeg ze haar baby. Toen ze uit de cel kwam, trouwde ze drie jaar geleden met haar ex-leerling, die ondertussen 21 was. De site werd al meer dan een half miljoen keer aangeklikt en gaat zo ver dat de kijkers ook hun favoriete sexy juf uit de lijst mogen kiezen. 36 000 van hen deden dat al. Ze blijken massaal te kiezen voor Amy Mc Elhenny, een 25-jarige lerares Spaans in het hoger onderwijs. www.coedmagazine.com/news/6069

IDEEËNBANK

Ouderprojecten op site van Klasse voor Ouders Honderden scholen hebben actieve ouders op school, maar vaak werken ze geïsoleerd zonder te weten wat er beweegt in andere scholen. Daarom start Klasse voor Ouders via zijn website met een ideeënbank. Meer dan twintig projecten rond verkeer, burgerzin, leren

leren, gezondheid enz. staan al online. Via de ideeënbank kunnen ouderraden of oudergroepen inspiratie opdoen én met elkaar contact opnemen. Bekijk alle ouderprojecten of voeg er zelf één toe via www.klasse.be/ouders/index.php?p=school

ONDERZOEK

‘Graag meer seksuele voorlichting op school’ Leerlingen gaan met vragen over anticonceptie en seksueel overdraagbare aandoeningen het liefst naar hun leraar biologie. Toch wil een meerderheid van de jongeren dat de school meer tijd vrijmaakt om over seks te praten.* 45 procent van de jongeren zegt dat de leraar biologie de belangrijkste informant is over seks. Verder gaan leerlingen te rade bij jongeren van hetzelfde geslacht (35 %) en hun mama (33 %). Jongens raadplegen vaker het internet dan meisjes als ze vragen hebben over seks. Ook al is de leraar biologie de populairste informant voor jongeren, toch zegt één jongere op de tien dat hij nog nooit les heeft gekregen over anticonceptie en seksueel overdraagbare ziekten.

MAG DAT?

Een bijdrage voor kopieën vragen Dat mag. Een secundaire school mag de kosten voor kopieën aanrekenen voor zover de leerling ze effectief heeft gekregen en voor een bedrag dat dicht aanleunt bij de kosten voor de school. De school moet wel regelmatig de bijdrage die ze vraagt kritisch analyseren: geen onnodige kopieën, enkel kopieën die de leerling rechtstreeks ten goede komen, geen dubbel gebruik van schoolboeken samen met kopieën … Scholen hoeven niet op eigen initiatief gedetailleerde info over kopieën aan de ouders mee te delen, maar als de ouders daar zelf om vragen, moeten ze die geven. Kosteloosheid bestaat niet in het secundair onderwijs. Over de bijdragen die scholen aan ouders vragen, moeten ze overleg plegen met de participatieorganen. Ze moeten de ouders bij de inschrijving van hun kind duidelijk op de hoogte brengen van de verschillende bijdragen en de bijdrageregeling ook opnemen in het schoolreglement.

62 procent van de leerlingen wil dat de school meer tijd vrijmaakt om over seks te praten in de klas, vooral in het tso en bso. Waarover willen de leerlingen graag meer info? Seksueel overdraagbare ziekten, tienerzwangerschap en de seksuele activiteit, maar even goed abortus en gevoelens rond seksualiteit. “Jongeren zitten op het hoogtepunt van hun seksuele ontwikkeling en hebben dus honger naar informatie”, zegt Telidja Klaï van Sensoa, het service- en expertisecentrum voor seksuele gezondheid. “Belangrijk is dat je jongeren laat participeren aan hun seksuele vorming. Laat ze dus eerder een project uitwerken dan naar een film kijken.” * Dat blijkt uit een onderzoek van A. Desimpel van de Universiteit Gent bij 1 212 leerlingen van het vierde, vijfde en zesde jaar secundair.

KLASSE • Nr. 185

Zijn scholen klaar voor de bouw? KLASSE • Nr. 185

11 © Luc Daelemans

211 basis- en secundaire scholen wachten op 1 miljard euro om aan de grootste inhaaloperatie van de Vlaamse scholenbouw ooit te beginnen. “Maar lang niet alle scholen zijn klaar om aan hun opdracht als bouwheer te beginnen”, zegt Vlaams Bouwmeester Marcel Smets. “Schoolbesturen zijn heel voorzichtig, conservatief en beperkt in hun visies en verwachtingen.” Terwijl de Vlaamse regering naar een financier zoekt voor de historisch grote inhaaloperatie, probeert de Bouwmeester aan het bouwbewustzijn van schoolbesturen te werken. “Over scholenbouw moet je niet na-denken maar vooruit-denken.” KLASSE • Nr. 185

“Scholen moeten weer leren dromen, een masterplan of langetermijnvisie over het schoolgebouw ontbreekt nog te vaak”, klaagt Vlaams Bouwmeester Marcel Smets. Hij waakt over de kwaliteit van de 211 scholen die in de inhaaloperatie scholenbouw zijn gestapt. “Als scholen bouwplannen hebben dan is dat nog te vaak omdat ze bijvoorbeeld een dringende behoefte aan extra oppervlakte hebben.” Verlaten Vlaamse scholen binnenkort de grote oplapperiode?

Is er echt behoefte aan een grote inhaaloperatie scholenbouw? Anne Malliet, teamlid Vlaams Bouwmeester: “Op sommige plaatsen zijn de toestanden echt schrijnend: plafonds die naar beneden komen, verf die overal afbladdert, vochtinsijpeling… dat lijken wel ‘Roemeense’ toestanden. Vlaanderen is de kampioen van de wiskunde, maar zeker niet van de scholenbouw.”

Marcel Smets, Vlaams Bouwmeester:

De containers en paviljoentjes staan er intussen vijftig jaar.

Vlaams Bouwmeester Marcel Smets: “Die schrijnende toestanden zijn een gevolg van 25 jaar onderinvesteren in schoolgebouwen. De inhaaloperatie houdt in dat we achterstallige investeringen uiteindelijk uitvoeren. Daarnaast zijn de gewone budgetten voor scholenbouw opgetrokken.” Zijn er in het verleden nog zulke grote bouwinvesteringen geweest? Marcel Smets: “De laatste grote bouwgolf in

Anne Malliet, Teamlid Vlaams Bouwmeester:

In sommige scholen zie je Roemeense toestanden.

het onderwijs stamt uit de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw en ging hand in hand met de democratisering van het onderwijs. Dat leverde zware, modernistische gebouwen op. Nadien zijn er vooral voorlopige gebouwen bijgekomen: containers of paviljoentjes die eventjes de nood moesten lenigen, maar intussen staan ze er wel vijftig jaar. We hebben heel die tijd eigenlijk niet veel meer gedaan dan onze scholen opgelapt. Ik hoop dat de scholen die we nu gaan bouwen een herkenbare typologie zullen uitstralen. Neem alleen nog maar de energiekwestie. Het onderwijs heeft in deze een voorbeeldfunctie te vervullen, dus kies je bijna automatisch voor duurzame scholen. Dat zal zich weerspiegelen in veel compactere scholen dan we nu hebben. Over scholen bouwen moet je niet na-denken maar vooruit-denken.”

Schoolbesturen weten hoe je een school moet runnen, maar zijn het ook goede bouwheren? Anne Malliet:“Schoolbesturen zijn vaak leken wat bouwen betreft. Dat is logisch. We willen daarom de scholen helpen wapenen om hun eigen masterplan op te stellen. Bijna dertig scholen van de inhaaloperatie zijn in ‘Studio Open School’ gestapt. Onder andere architectuurstudenten helpen scholen via omgevings-

KLASSE • Nr. 185

analyses en concrete bouwplannen om een projectdefinitie op te stellen. Dat wordt een sleuteldocument voor een kwaliteitsproject. Schoolbesturen zullen er tijdens het bouwproces steeds naar kunnen teruggrijpen om te zien of het project nog steeds de oorspronkelijke ambities blijft waarmaken.”

Vinden architecten scholen bouwen voldoende boeiend? Marcel Smets: “Ja, natuurlijk. De positie van de school zit in een interessante, dubbelzinnige situatie. Een school wil enerzijds los van de maatschappij bestaan, een veilige haven waar de meester of juf even de plaats van de ouder inneemt. Maar de school wil anderzijds ook een wijkfunctie vervullen en open staan voor haar omgeving. Dat spanningsveld tussen gesloten en open maakt het interessant voor een architect om aan de slag te gaan. Bij het grote publiek bestaat nog vaak het vooroordeel dat goede architectuur duur is. Dat is niet zo. Al geef ik toe dat architecten vaak zelf gezorgd hebben voor een elitair imago. Architecten zaten vaak opgesloten in hun jargon. Ze moeten leren luisteren én praten met hun opdrachtgever. Architectuur gaat over de dagelijkse werkelijkheid van een mens. Vijfentwintig jaar geleden was milieu geen item, nu is het dat wel. Dat moet met architectuur ook kunnen gebeuren.”

Wat moet de school betalen? De 211 scholen van de ‘inhaaloperatie’ krijgen evenveel subsidie als ze via de gewone financiering van scholenbouw zouden ontvangen. Een basisschool ontvangt zeventig procent en een secundaire school zestig procent van AGIOn voor de bouwkosten. Alleen de scholen van het GO! krijgen honderd procent van het bouwbedrag betoelaagd. Net zoals bij de gewone scholenbouw hangt de maximale oppervlakte waar een school recht op heeft af van het leerlingenaantal en de maximale bouwkost van het project.

Geen les meer op de trap “Twee jaar geleden kregen leerlingen hier nog letterlijk les op de trap”, zegt directeur Sven Moens van basisschool Sint-Joost-aan-Zee in Sint-Joostten-Node. Maar de tijd van invallende plafonds en uitbreidende vochtvlekken is voorbij voor het achterste deel van de school. Nu is de trap het paradepaardje van de gerenoveerde school. “Deze binnenspeelplaats is in de 19de eeuw gebouwd. Toen redeneerde men: kinderen moeten binnen spelen om gevaren als tbc te ontlopen. De klassen met hoge zolderingen hebben allemaal een mezzanine gekregen en het dak van de school is vervangen

Wanneer start de inhaaloperatie scholenbouw? De gigantische inhaaloperatie scholenbouw (211 scholen krijgen in totaal 1 miljard euro) zit in de allerlaatste fase van voorbereiding. Heel binnenkort wordt een definitieve financier aangeduid. Daarvoor blijven vier kandidaten over: KBC-DEXIA, de groep CofinimmoGemeentelijke Holding, Fortis en Fortis Real Estate, en het consortium NIBC, Barclays en Meridian. Na de individuele onderhandelingen met die vier kandidaten verschijnt het ultieme bestek (het zogenaamde BAFO-bestek van ‘best and final offer’). Daarop kunnen de vier kandidaten hun definitieve offerte baseren. Minister Vandenbroucke had graag al vorig jaar een financier aangeduid, maar door allerlei juridische kwesties namen de besprekingen over bestek en offertes veel meer tijd in beslag dan voorzien. De minister begrijpt dat de vertraging wrevel kan opwekken: “Maar we begeven ons dan ook op volstrekt onontgonnen terrein, zowel qua budget als voor de inhoudelijke eisen die we aan de financier stellen. Het komt er in dit contract op aan om heel precies te omschrijven welke risico’s de financier draagt (bijvoorbeeld in verband met duurzaamheid en onderhoud) én om de beste prijs voor de scholen te krijgen. Over enkele jaren zal iedereen het project daarop beoordelen en niet op de enkele maanden vertraging bij de start.”

door een extra verdieping met zeven klassen en ruimte voor vier dakterrassen. Die bovenverdieping is via een buitentrap toegankelijk. Na de schooluren kunnen externen via die trap gebruik maken van onze klaslokalen.” De gemeente Sint-Joost-ten-Node schreef een architectuurwedstrijd uit om de school te renoveren. Kathleen Mertens&Bas won. “Vóór de architect aan haar plannen begon, sprak ze met leraren, directie en leerlingen. Een goede voorstudie, weten wat je met je onderwijs wil, nadenken over de rol van de school in de gemeente zijn essentieel om tot een geslaagde renovatie of bouw te komen.”

Vlaanderen is (nog) geen kampioen in scholenbouw Privé moet duurzame scholen betalen De inhaaloperatie scholenbouw gebeurt via alternatieve financiering, een publiek-private samenwerking (PPS). Het bouwproces zal niet op een klassieke wijze verlopen. Nu stelt men eerst een ontwerper/architect aan en gaat met hem aan tafel zitten om een ontwerp, een plan uit te werken in onderling overleg in verschillende stappen. Vervolgens maakt de ontwerper een bouwaanvraagdossier en na de bouwvergunning een aanbestedingsdossier klaar en er wordt een aannemer gezocht die het project gaat realiseren. De school betaalt de aannemer, neemt het gebouw in gebruik en staat dan ook als eigenaar in voor het onderhoud. Voor de inhaaloperatie wil men volgens het principe van DBFM werken. Alles wordt tegelijk aanbesteed: Ontwerp, Bouw, Financiering en Onderhoud. Momenteel zoekt de Vlaamse overheid nog naar de privé-partner waarmee ze een DBFM-vennootschap wil oprichten. Die DBFM-vennootschap zal het hele project financieren, alle 211 bouwprojecten realiseren en vervolgens betalen de betrokken scholen jaarlijkse beschikbaarheidsvergoedingen aan de financier terug. Na dertig jaar wordt het gebouw dan kosteloos overgedragen aan de school. Omdat het contract tussen de vennootschap en de school

zogenaamde Service Level Agreements (SLA’s) bevat, zal het gebouw ook in het laatste jaar van de overeenkomst aan dezelfde contractvoorwaarden moeten voldoen als in het eerste jaar. Voldoet het gebouw niet meer dan zal de financier het onderhoud moeten betalen of hij ontvangt geen beschikbaarheidsvergoeding. De vennootschap zal met andere woorden worden gestimuleerd om een degelijk, duurzaam gebouw te realiseren.

“Laatste jaren wél veel geld voor scholenbouw” De laatste jaren is er veel meer geld aan scholenbouw besteed. Het klassieke budget voor schoolgebouwen steeg van 137 miljoen euro in 2004 naar 421 miljoen euro dit jaar. Met dit investeringsbedrag wordt niet alleen oplapwerk verricht. Van het volledige budget gaat ongeveer 1/3 naar zuivere nieuwbouwprojecten. Met de grondige renovaties daarbij kom je bijna aan 50 %. Via het Agentschap voor Schoolinfrastructuur in het Onderwijs (AGIOn) wil de overheid scholen graag helpen bij hun infrastructuurproject. Het agentschap zal deel uitmaken van de DBFM-vennootschap. www.agion.be

KLASSE • Nr. 185

Dromen van een school zonder barakken De Vlaams Bouwmeester laat meer dan vijfhonderd studenten architectuur, fotografie, culturele antropologie en industriële vormgeving op bijna dertig scholen los. De studenten maken omgevingsanalyses en tekenen plannen voor de ideale school. De schoolbesturen krijgen daardoor een andere visie op hun toekomstige schoolgebouw. Wacht er een droomschool na de barakken? Leefschool ’t Zandhofje in Zandhoven

Open Studio Leefschool ’t Zandhofje en KTA Waregem stapten mee in Studio Open School van de Vlaams Bouwmeester. Architectuurstudenten en studenten culturele antropologie reikten de schoolbesturen nieuwe bouwinzichten aan. Hun projectdefinities kan je nalezen op www. scholenbouwen.be (klik op ‘projectdefinities’ en scroll helemaal naar beneden naar ‘goede voorbeelden’)

Laat onze kinderen het schoolgebouw verwarmen Is ‘t Zandhofje een school of een kampplaats? Sinds 1966 staan er houten paviljoenen op het terrein, helemaal achteraan is er een enorm speelbos. “Die gezellige kampsfeer willen we in een nieuw ontwerp bewaren”, zegt directeur Sabine Vannitsen. Sinds zes jaar is de ‘gewone’ basisschool van het GO! omgevormd tot een methodeschool:“We hadden toen maar zestig of zeventig leerlingen meer. Daarom begonnen we met graadklassen te werken: twee leefgroepen

bij de kleuters en in de lagere school hebben we waterschrijvertjes (1ste en 2de jaar), vuurvliegjes (3de en 4de) en sterrenkijkers (5de en 6de). Daardoor moesten we ontwikkelingsgericht werken. De ‘omvorming’ naar een leefschool kwam bijna als vanzelf. De school barst uit haar voegen: we hebben nu 180 leerlingen.”

LOCKERS&DRANKAUTOMATEN

Fré Wouters, student architectuur aan de K.U.Leuven vroeg de verschillende leefgroepen hoe zij hun ideale school zagen. “Voor de waterschrijvertjes neigt de ideale school naar een huis, zij hebben vooral aandacht voor de klas en denken minder aan refter, turnzaal en bos. De vuurvliegjes zijn volop voorstanders van een optimaal gebruik van het speelbos, zij schenken al meer belang aan de inkomhal. De oudste leerlingen zien de ideale school graag met aaneengesloten delen. Zij verkiezen kleedkamers, lockers en drankautomaten op school: typische bouwwensen voor jonge pubers.” Net als over haar pedagogische visie heeft ’t Zandhofje al stevig nagedacht over de bouwplannen. Sabine Vannitsen: “De school moet in de eerste plaats een omgeving zijn waar je je goed voelt. Het zou ook fijn zijn als het nieuwe gebouw geïntegreerd wordt in de natuur.

KLASSE • Nr. 185

We dromen er van dat onze school een passiefschool wordt, eentje waarin de energie van de kinderen de lokalen opwarmt. Dat zou mooi aansluiten bij onze pedagogische visie: in onze school vertrekken we van het potentieel van de kinderen en proberen hun talenten zo goed mogelijk te ontwikkelen. Graag willen we ook een brede school zijn. Ons prachtige terrein en gebouw mogen voor de gemeenschap dienen. Nu al werken we samen met Stekelbees dat de voor- en naschoolse opvang verzorgt. Misschien moet het mogelijk zijn om een deeltje van de school af te sluiten terwijl er externe activiteiten doorgaan.”

FLEXIBELE WANDEN Ook de klasinrichting moet de pedagogie van de school ondersteunen:“We hebben geen behoefte aan klassieke lokalen. We bieden ontwikkelingsgericht onderwijs aan. Per leefgroep heb je al gauw vier ontwikkelingsniveaus. Als leraar heb je per leefgroep behoefte aan een prikkelvrije instructieruimte, ontdekhoeken én een ruimte waar leerlingen aan invulfiches kunnen werken. Misschien bieden duplexen de oplossing? Omdat we steeds twee leefgroepen parallel zetten is het misschien ook goed om flexibele wanden te hebben: het ene moment maak je een grote ruimte met iedereen samen, daarna kan je opsplitsen in kleinere groepen.” Bijna elke school denkt bij de bouw aan haar leerlingen, maar vergeet het eigen personeel: “Door plaatsgebrek is de lerarenzaal ook een opslagruimte voor materiaal, in het nieuwe gebouw hebben de leraren recht op een gezellige ruimte om hun pauze te nemen. We willen ook de ouders een plek geven. Nu al is er een mama die schaakles geeft, het zou fijn zijn als zij een ruimte heeft voor haar materiaal of als andere ouders die hun kinderen naar de klas hebben gebracht nog even een kop koffie kunnen komen drinken.” Wanneer zal de nieuwe school er staan? “Ik denk dat we op plaats 181 van de wachtlijst staan. Nog vier jaar wachten, zeker? Alles in één keer afbreken en daarna opbouwen is ideaal. Maar waar blijf je dan met de leerlingen? Het is goed mogelijk dat het kampgevoel nog wat verhoogt tijdens de bouw.”

Koninklijk Technisch Atheneum Waregem

Nu nog 5 000 euro uitgeven aan toiletten doet pijn “Ons terrein aan de Molenstraat is een schoolvoorbeeld van ruimtelijke wanorde”, zegt directeur Dirk Vandevelde. Achteraan het schoolterrein staan drie paviljoentjes die dienst doen als leslokalen: “Deze barakken waren bedoeld om tien jaar te gebruiken. Ze staan hier al zestig jaar en zitten vol betonrot.”Vooraan, net achter enkele secretariaatslokalen is er een oud fabrieksgebouw.“Vroeger was dit een textielfabriek. Nu zijn het onze praktijklokalen én een sportzaal.” In de Molenstraat komen voornamelijk tso- en bso-leerlingen. De aso-leerlingen huizen in een relatieve nieuwbouw (van 1982) aan de Westerlaan. “Studenten culturele antropologie van de Gentse prof Rik Pinxten hebben een bevraging gedaan. Daaruit bleek overduidelijk dat de meeste leerlingen liever les hebben in het hoofdgebouw. Ze snakken naar een nieuwbouw.”

GEEN MASTODONT Sinds 1 september 2007 heeft de school een overeenkomst met voetbalclub Zulte Waregem. Leerlingen kunnen twee uren van de vrije ruimte besteden aan voetbaltraining.“We willen evolueren naar een sportieve school. We mikken dus zeker op een moderne sporthal, die ook sportclubs mogen gebruiken. Het nieuwe gebouw moet ons een nieuw imago geven, maar dat wil niet zeggen dat we daarom tot een mastodontschool willen uitgroeien. De boodschap van het GO!, dat elke leerling een VIP is, lijkt ons makkelijker in een kleinere school waar te maken.”

ZAAGTANDDAK In 2003 diende het KTA Waregem zijn plannen in voor de ‘Inhaaloperatie scholenbouw’. Ze staan op plaats 51 in de wachtrij. “Dat wachten is een beetje frustrerend”, zegt directeur Vandevelde. “Elke euro die je nu nog uitgeeft om het oude gebouw te onderhouden doet dubbel pijn. Onlangs hebben we nog 5000 euro voor nieuwe toiletten betaald. Liever had ik dat geld al in de nieuwbouw gestopt.” Acht architectuurstudenten van de Antwerpse hogeschool werkten in duo plannen uit voor de nieuwbouw. “De studenten hebben zich goed laten gaan. Ze waarderen het historische karakter van deze site. De werkplaats heeft een zaagtanddak, typisch voor de vroegere textielnijverheid. Het huidige terrein is 12 000 m2, vol met gelijkvloerse gebouwen. Ook om ecologische redenen bouwen we beter compacter. Bijvoorbeeld twee verdiepingen: onderaan de ateliers voor metaal en hout, bovenaan de zachte sector.”

“Dankzij Studio Open School voelen we ons beter gewapend om met de architect en firma aan de slag te kunnen. De nieuwbouw mag er snel komen. Met dat nieuwe gebouw moet je minstens twintig of dertig jaar onbekommerd verder kunnen. Daar mag wat denkwerk aan voorafgaan.”

KLASSE • Nr. 185

H ELP!

Verslag van oudercontact? “Moet ik voor de doorlichting een verslag maken van overleg of van afspraken met ouders van leerlingen met een of ander probleem?” (Bea A.)

MSN-TIPS VOOR LERAREN “Ik lees dat Nederlandse leraren geschorst zijn omdat ze te vertrouwelijk omgingen met leerlingen via msn. Zijn er tips waar ik me kan aan houden?” (Dirk D.G.) 1.

Maak duidelijke afspraken. Bedenk vooraf of msn een optie is. Spreek bijvoorbeeld af dat je op een vast uur bereikbaar bent. Maak je leerlingen ook duidelijk waarover ze met je kunnen chatten en waarover niet. Internet verlaagt de drempel om over problemen te praten. Mails of chat-sessies worden dan plots heel persoonlijk. Krijg je het gevoel dat iets buiten je verantwoordelijkheid ligt, signaleer dit dan tijdig. Waarschuw leerlingen vooraf dat je eventueel persoonlijke informatie doorspeelt aan hulpverleners. Blijf leraar. Houd steeds in je achterhoofd dat je elke dag voor

de klas staat. Tip: maak een ander e-mailadres aan om met je leerlingen te communiceren. 4.

Vraag aan je leerlingen om te letten op wat ze doorsturen. Verlaag zo het risico op virussen en spam.

Spreek met je leerlingen af dat ze niet afwijken van een deadline als ze taken opsturen. Ook via elektronische weg moeten ze leren omgaan met vaste afspraken.

Chatten kan taalarme leerlingen stimuleren. Op het web circuleert echter een heel ander jargon. Hanteer altijd correct Nederlands. Tip: besteed een taalles aan chatten.

Nee. Hoe je als leraar gesprekken opvolgt die je met ouders voert, is in de eerste plaats een zaak van eigen professionaliteit. Soms bestaan daarover specifieke afspraken op schoolniveau: dit is dan een zaak van schoolautonomie, niet van de overheid. Meer info over planlast lees je op www.onderwijsinspectie.be/planlast/planlast.htm

HELP! Je hebt een vraag, een praktisch probleem in de klas of lerarenkamer, een knoop waar je maar niet uitkomt? Of je hebt uit ervaring een leuk weetje of stappenplan voor je collega’s en wil dat graag in deze HELP!-rubriek? Stuur een mailtje (onderwerp HELP) naar redactie.leraren@klasse.be of zoek en help elkaar op www.klasse.be/leraren

“Ben ik gebonden aan een beroepsgeheim?” “Beste Klasse, een leerling vertelt me dat ze haar thuis mishandelen, maar vraagt om het geheim te houden. Kan en mag ik dat?” (Flora G.)

KLASSE • Nr. 185

doorgeven aan om het even wie. Als leraar ben je gebonden aan ambtsgeheim. Enkel gegevens die relevant zijn voor het belang van de school of de leerlingen mag je uitwisselen aan personen die er bevoegd voor zijn. Medewerkers van het clb hebben wel beroepsgeheim. Zij zijn verplicht om vertrouwelijke gegevens geheim te houden. Het clb en de school moeten elkaar wel toegang verlenen tot informatie die essentieel is voor de hulpverlening of begeleiding. Lees ook De Eerste Lijn over kindermishandeling op www.klasse.be/eerstelijn

Beste Flora, het is goed dat die leerling jou vertrouwt. Ze heeft iemand waar ze terecht kan en dat is belangrijk. Maak haar duidelijk dat je als leraar niét gebonden bent aan beroepsgeheim en dat je het probleem wel moet melden aan de directie en het clb. Bepaalde gebeurtenissen uit het leven van een leerling hebben immers een invloed op zijn gedrag. Kennis van die feiten kan de clbmedewerker helpen het gedrag van de leerling te interpreteren en een gepaste begeleiding te vinden. Dat betekent niet dat je alle vertrouwelijke informatie over leerlingen mag

zekerdoen

MET KL AS SE NA AR DE RIDDE RZA AL za terdag 7 jun i

ACTIES S ALGEMEEN BASIS

EXCLUSIEF

SECUNDAIR

EXCLUSIEF

MET KLASSE NAAR DE RIDDERZAAL

ACTIE

VEROVER HET KASTEEL BEAUVOORDE Wijwatervaatjes, kandelaars, bedpannen, schilderijen, een koelvat… Jonker Arthur Merghelynck, de laatste bewoner van het kasteel Beauvoorde, was een verwoed verzamelaar van collectiestukken. Wandel door het interieur van dit Veurnse kasteel en je waant je in de zeventiende eeuw.

Deelnemen aan deze lerarenactie is gratis voor het hele gezin (leraar, partner en max. vier kinderen). Je schrijft in via www.lerarenkaart.be (bovenmenu INSCHRIJVEN, item lerarendagen). Je krijgt een toegangsbewijs retour. De koffie en de Beauvoordse wafeltjes geuren je tegemoet. Zin om de audiogids te vervangen door de gezinsvriendelijke museumzoektocht? Vraag aan de balie het deelnemingsformulier. Vijf winnaars van de zoektocht krijgen de gids ‘Steengoed’, met 40 erfgoedwandelingen. Om 11 en 14 uur zijn er presentaties van het nieuwe educatieve pakket ‘Het Merghelynck Mysterie’. Wil je zo’n voorstelling bijwonen, dan stip je dat aan op het inschrijvingsformulier.

KEUKENMEIDEN EN GOUVERNANTES ‘Juweel van een kasteel’ is een belevingstocht voor 5- tot 9-jarigen. Ze promoveren tot gouvernante, keukenmeid, tuinman of architect en worden zo deel van het kasteel. Kijken, ruiken, genieten en doen!

NIEUW: ZOEK DE MOORDENAAR Erfgoed Vlaanderen werkt met Wim Chielens (Radio 2) een scenario uit. Het stort 10- tot 14-jarigen op een aangename manier in de erfgoededucatie. Een luguber verhaal doet de ronde. Verwijst het doodshoofd in Merghelyncks wapenschild naar een geheimzinnige moord? De ridderzaal is de uitvalsbasis voor een exploratie door het kasteel. De ene groep krijgt een MP3-speler mee. Zij linken liedjes aan objecten uit de collectie. Een andere groep heeft een portable dvd-speler ter beschikking. Vertellen de personages de waarheid of kletsen ze uit hun nek? De derde groep fotografeert digitaal. Het eindspel spelen ze klassikaal. Ongemerkt sluipen heraldiek, symboliek en ridderethiek in hun brein. Dit educatieve pakket is tot stand gekomen met de steun van CANON Cultuurcel. Je kan het voor je klas boeken vanaf 1 september, maar tijdens deze lerarendag gaat het Merghelynck Mysterie in avant-première.

ZEKER DOEN • Nr. 185

Dicht in de buurt is het Bakkerijmuseum Walter Plaetinck. 7 juni is daar ‘vrolijke zaterdag’. Er is een gratis gidsbeurt voor gezinnen om 14 uur. Kasteel Beauvoorde - Wulveringemstraat 10 - 8630 Veurne - www.kasteelbeauvoorde.be www.erfgoed-vlaanderen.be - kasteel.beauvoorde@erfgoed-vlaanderen.be 058 29 92 29 (inschrijven voor de lerarendag kan alleen via www.lerarenkaart.be) Educatief pakket ‘Het Merghelynck Mysterie’ - vanaf 1 september 2008 - 2 uur 75 euro per groep van 20 leerlingen, inclusief lesmap en begeleiding

Die reis door de geschiedenis maak je gratis met het hele gezin op zaterdag 7 juni (10 - 17 u.). Een audiogids vertelt jou alle finesses. Je maakt kennis met het nieuwe educatieve spel voor 10- tot 14-jarigen. Zo gewenst onderwerp je je aan de kasteelzoektocht.

HOE SCHRIJF JE IN?

19 KORTING

GRATIS

STOOM AFLATEN, GENIETEN EN RELAXEN

Laat je verwennen in één van de vijf nieuwe wellnesscentra in het aanbod van de lerarenkaart. Je geniet als leraar van 1 juni tot 30 september een fikse korting op het vakantiearrangement. Na een welkomstdrankje krijg je een rondleiding in de thermen en de bespreking van het programma. Je maakt de hele dag gebruik van thermen en badhuis. Gedurende 50 minuten word je ondergedompeld in een deugddoende wellnessbehandeling met scrub, vochtherstellend lichaamsmasker en een Relax Therapie Massage van gelaat, hoofdhuid en nek. Ontdek de kalmerende en verzachtende werking van extracten van de witte waterlelie.

‘Jij willen Rosita?’ - 6 mei tot 22 juni (alle dagen behalve maandag) Kasteel van Gaasbeek - Kasteelstraat 40 - 1750 Gaasbeek - 02 531 01 30 www.kasteelvangaasbeek.be - kasteelvangaasbeek@vlaanderen.be korting op vertoon van je lerarenkaart - vraag naar de educatieve rondleidingen voor tweede en derde graad lager onderwijs

KORTING

ACTIES

Zat je in 1965 voor een zwart/wit beeldbuis? Veel kans dat daar Johan en de Alverman op verscheen. Deze tv-klassieker met Frank Aendenboom, Jef Cassiers en Chris Lomme veegde iedere zaterdag de Vlaamse straten zo goed als leeg. Het feuilleton werd gedeeltelijk opgenomen in het Kasteel van Gaasbeek. Van 6 mei tot 22 juni staan flatscreens in de betrokken kamers. Scènes uit de legendarische reeks gaan de confrontatie aan met hedendaagse beelden. Jongeren ontdekken het soort televisie waar hun ouders of grootouders naar keken. Missen ze special effects? Zijn de scènes te lang uitgesponnen? Of hekennen ze archetypes?

Thermen & Beauty Group Belgium - Het Vijfde Seizoen (Westerlo), Thermendilbeek.be (Dilbeek), Villa Aqua (Oostende), Fitopia (Edegem) en ’t Mineraal (Rijmenam) Meer info op www.lerarenkaart.be en www.tbg.be

TECHNOPOLIS® INFORMEERT ’s cool is het schoolmagazine van Technopolis®. Je zit op de eerste rij voor nieuwe workshops en shows, educatief aanbod, tips voor een leuke dag uit. Je krijgt ’s cool op eenvoudig verzoek gratis thuis gestuurd. Stuur een mail met als onderwerp ‘abo ‘s cool’ naar mijnbezoek@technopolis.be. Vermeld je naam en adres en welke ’s cool je wil ontvangen (die voor basis- of secundair onderwijs). Meelezen kan ook via de lerarenpagina op de website van Technopolis® (klik op ‘download scholenfolder’). Technopolis® - Technologielaan - 2800 Mechelen - 015 34 20 00 www.technopolis.be - mijnbezoek@technopolis.be - Technopolis® bezoek je gratis op vertoon van je lerarenkaart

RIDDERLIJK HUWELIJK

VIPDAG De politieke gebeurtenissen van het afgelopen jaar en met stip het hele dossier volgend op de verkiezingen van 10 juni, lieten Ruud Gielens niet koud. Nog nooit was België zo breekbaar. Nog nooit heeft het populisme zozeer hoogtij gevierd. Leven we nog wel in een echte democratie? Een (in)dringende vraag, die in een soortement parlement gesteld wordt, niet bevolkt door politici in maatpak, maar door karaktervolle koppen met een uitgesproken mening. Al pratend, zingend en dansend zullen ze losse nummers aaneenrijgen, geboren uit krantenknipsels, interviews en televisiebeelden en geïnspireerd door Brecht, Eisler, Paul van Ostaijen en andere politiek geëngageerde auteurs en componisten. Lerarendag: op donderdag 19 juni (18 u.) stelt de educatieve dienst het nieuwe seizoen exclusief aan leraren voor. Daarna (20 u.) woon je de revue gratis bij. Je partner betaalt 10 i.p.v. 15 euro. Reserveren via www.lerarenkaart.be (INSCHRIJVEN) KVS_BOL - Lakensestraat 146 - 1000 Brussel - www.kvs.be - tickets@kvs.be

Landcommanderij Alden Biesen - Kasteelstraat 6 - 3740 Rijkhoven - meer info: Toerisme Bilzen - 089 51 56 54 of VTB Cultuur - 03 224 10 52 De lezers van de nieuwsbrief gingen aan de haal met de vrijkaarten. Abonneer je via www.lerarenkaart.be op één of meer nieuwsbrieven.

ZEKER DOEN • Nr. 185

REVUE

De liefde staat centraal tijdens het middeleeuwse familiefeest ‘de Sage van de Biesenburcht’. Op zondag 11 mei ben je getuige van de verloving en het huwelijk van de Weledele geboren Heer Jan van Biesen en Weledel geboren Dame Gertrude van Spalden. Narren, acrobaten, vuurspuwers en buikdanseressen zorgen voor animatie. Je ziet zwaard- en piekgevechten. Je leert maliën maken. Bewonder de boogschieters. Kinderen hebben hun eigen ‘Kiddy battle’. Bekende jeugdauteurs (o.a. Marc de Bel) brengen romantische, ontroerende en spannende verhalen over verliefde prinsessen en stoere ridders. Ze signeren het favoriete jeugdboek van je kinderen. Theatervoorstellingen halen sprookjes naar Alden Biesen. Wie als 4- tot 12-jarige liever actief bezig is, kiest een creatieve workshop. Een ticket voor de Sage van de Biesenburcht kost 5 euro in voorverkoop en 7 euro ter plaatse. Kinderen tot 2 jaar: gratis; kinderen tot en met 12 jaar: 2,50 euro (gratis op afgifte ingevulde bon - zie www.sagebiesenburcht.be)

LERARENKAART

ALVERMANNEN WELKOM, GEMENE JONKERS NIET

VIPDAG 50 JAAR NA EXPO 58

VIPDAG NATUUR KNUFFELT KUNST

Veel musea zijn witte kubussen. Maar zag je al moderne en hedendaagse kunst in serres, rond een vijver, tussen bomen en sierplanten? Verbeke Foundation (Kemzeke) brengt kunst op een ongepolijste, levendige, soms bedoeld slordige manier. Onaf, zoals de wereld buiten de museummuren dat is. Op zaterdag 24 mei (11-18 uur) krijgen leraren gratis toegang en betalen hun gezinsleden het groepstarief. Wie jonger is dan 16 hoeft niet te betalen. Medewerkers geven op verschillende plaatsen uitleg, maar je kan ook gratis mee op rondleiding.

In 1958 stelt de Wereldtentoonstelling de retrospectieve vijftig jaar Moderne Kunst voor met meesterwerken uit de grootste musea ter wereld. Vijftig jaar later tonen de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten in België de hoogtepunten uit deze tentoonstelling via documenten, archieven en werken van Victor Vasarely, Karel Appel, Asger Jorn… Een gids loodst op woensdag 4 juni leraren lager en secundair onderwijs door deze expo. Er zijn rondleidingen om 13.30, 14, 14.30 en 15 uur. Het EducaTeam stelt zijn aanbod voor. Deelnemen kost 2,50 euro (toegang en rondleiding), inschrijven moet voor 20 mei via educateam@fine-arts-museum.be (vermeld het uur waarop je aanwezig kan zijn, het nummer op je lerarenkaart, je naam en adres en de naam en het adres van je school). Koninklijke Musea voor Schone Kunsten - Regentschapsstraat 3 - 1000 Brussel 02 508 33 33 - www.fine-arts-museum.be - educateam@fine-arts-museum.be

25 voetbalvelden groot is het terrein waar je werk van o.a. Jan Fabre, Joep van Lieshout, Maartje Korstanje en Kris Vanhemelrijck aantreft. 20 000 vierkante meter daarvan zijn overdekt (heringerichte industriële loodsen, serres). De privé-collectie van Geert en Carla Verbeke-Lens omvat tweeduizend collages en assemblages. Een deel daarvan staan permanent opgesteld in een tentoonstellingsloods. De vroege jaren twintig zijn er vertegenwoordigd met avant-garde en dada. Collagewerken illustreren de bloeiperiode tussen de jaren vijftig en zeventig. De Verbeke Foundation brengt op een frisse manier jongeren vanaf 10 jaar in contact met moderne en hedendaagse kunst. Didactische fiches zijn ter beschikking. Inschrijven voor deze lerarenactie doe je via www.lerarenkaart.be (bovenmenu INSCHRIJVEN, item lerarendagen). Verbeke Foundation - Westakker - 9190 Kemzeke (Stekene, nabij Sint-Niklaas) 03 789 22 07 - www.verbekefoundation.com - info@verbekefoundation.com (inschrijven voor de lerarendag kan alleen via www.lerarenkaart.be)

Alco Lederwaren (Lier, tien procent korting) - Optiek Magd De Bleser (Berchem, 15 procent korting) - InterBikes (Tienen, 10 procent korting) Domein Hengelhoef (Houthalen-Helchteren, 20 procent korting) - Jolena Houten Speelgoed (online, 5 of 10 procent korting) - Thermen & Beauty Group (Rijmenam, Edegem, Oostende, Dilbeek en Westerlo, 39 euro korting op vakantiearrangement, van 1 juni tot 30 september). Gedetailleerde info: www.lerarenkaart.be (voordelen opzoeken)

ZEKER DOEN • Nr. 185

GOLFEN TUSSEN KOLEN ‘De vergeten mijn’ is een indoor golfterrein langs 18 holes over 1 500 m2. Park Molenheide zocht inspiratie bij het mijnverleden van Houthalen voor deze nieuwe attractie. Een mijnlift brengt je op 7,50 meter hoogte, treinwagonnetjes transporteren de golfballen, een achtergelaten drilboor doet een baan trillen. Je krijgt meteen een hoofdrol in een hardnekkige mijnlegende. De vergeten mijn zou een enorme schat verbergen. Duikt Carlo Carbone op, de jonge mijnwerker die bezeten was door de legende? Of sta je oog in oog met Leyn Wecks, de putheks die aan haar executie wist te ontsnappen? Licht-, geluids-, rook- en geureffecten komen eraan te pas. Je krijgt ook zicht op andere ondergrondse gebeurtenissen, diamantmijnen en goudontginning bijvoorbeeld. Als leraar maak je eenmalig gratis kennis met deze nieuwe attractie. Maak je persoonlijke toegangskaart via www.lerarenkaart.be (doorklik op de startpagina). Je krijgt je ticket per mail. Leg dat aan de balie voor, samen met je lerarenkaart 2008. Park Molenheide - Molenheidestraat 7 - 3530 Houthalen-Helchteren 011 52 10 44 - www.molenheide.be

NIEUW IN HET AANBOD VAN DE LERARENKAART

GRATIS

21 W!N

ACTIES

LERARENKAART

10 LERAREN WINNEN GEZINSWEEKEND IN HENGELHOEF Tijdens een verblijf op het Domein Hengelhoef geniet je mateloos van natuur, bos, uitgestrekte weilanden en bloeiende heidevelden. Volg een wandelroute. Zweet uit op een mountainbike. Of zit je liever op een traditionele fiets? Dan kies je voor het uitgebreide fietsroutenetwerk. Dat leidt je langs de mooiste plekjes en bezienswaardigheden van de provincie Limburg. Met de auto ben je zo in shoppingparadijs Hasselt of Maasmechelen Village. Ook de cultuurfreak komt moeiteloos aan zijn trekken. Je delft in de geschiedenis van het alomtegenwoordige vaderlandse erfgoed… steenkool. Er zijn verblijven voor 1, 2 tot 10 personen. Leraren krijgen voor hun gezin 20 procent korting op een verblijf in Domein Hengelhoef. Domein Hengelhoef - Hengelhoefdreef 5 - 3530 Houthalen-Helchteren 089 38 53 88 - www.domeinhengelhoef.com - exploitatie@domeinhengelhoef.com

KORTING NAAR DE HOHE MESSE Meer dan twintig jaar deed Johann Sebastian Bach over zijn ‘Hohe Messe’. Deze mis is de laatste compositie die hij afwerkte voor zijn overlijden. De ‘Hohe Messe’ is het eerste werk van Bach dat critici en onderzoekers erkenden als een uitzonderlijk muziekstuk. In 1817 beschreef een criticus en uitgever ze zelfs als ‘het grootste muziekwerk van alle tijden en alle volkeren’. Op zaterdag 7 juni om 20 uur kan je dat persoonlijk checken in concertzaal deSingel (Antwerpen). Het Octopus Kamerkoor (www.octopus-kamerkoor.org) brengt een geëngageerde en frisse interpretatie van de ‘Hohe Messe’, samen met het Barokorkest o.l.v. Bart Van Reyn. Solisten zijn Julia Doyle, Ilse Eerens (sopraan), Barbara Kozelj (alt), Richard Butler (tenor), Stephan MacLeod (bas). Voor leraren (met collega of partner) is er een speciaal aanbod. Met je lerarenkaart krijg je niet enkel reductie maar ook een inleiding vooraf. Die start om 19.15 uur. Belangrijk: het is niét mogelijk het concert bij te wonen zonder de inleiding te volgen. Je krijgt je tickets thuis gestuurd, tenzij je pas vijf dagen of minder voor het concert bestelt. Dan haal je de tickets om 19 uur op aan de balie, waar je je lerarenkaart voorlegt. Kaarten kosten 15 i.p.v. 20 euro. Bestellen doe je via www.aot.be (doorklikken naar ‘Hohe Messe’). Vermeld daar je dat je de Klasse-reductie wil verkrijgen.

BASILICA FESTIVAL VAN VLAANDEREN Wat nieuwe muziek is? Kom op zondag 25 mei naar Hasselt en laat je inwijden. Je kinderen uit het eerste of tweede leerjaar kunnen via Klasse gratis meedoen aan de speciale workshop voor zes- en zevenjarigen. Elke leraar geniet het reductietarief voor het volwassenenprogramma (17 i.p.v. 20 euro). De niet alledaagse plaats van afspraak voor het namiddagprogramma is de gelatinefabriek (kanaalkom) in Hasselt. Het slotconcert vindt plaats in de Sint-Quintinuskathedraal. • Workshop voor kinderen Alles draait rond muzikale bouwstenen als ritme, tempo en toonhoogte. Kinderen ontdekken een nieuwe klankenwereld, voelen hoe het is om zelf muziek te maken en om samen met anderen te musiceren (workshop 14-17.30 uur, kinderconcert 17.30 uur). • Programma voor volwassenen De concerten van Ictus en Spectra Ensemble overstijgen het klassieke instrumentarium en voegen elektronische audioapparatuur toe. Je maakt bovendien kennis met het educatieve aanbod van Matrix, dat workshops voor kinderen organiseert.’s Avonds is er het slotconcert door het Hermes-ensemble i.s.m. Capella di Voce & Belgian Brass. Inschrijven doe je uiterlijk 20 mei via www.lerarenkaart.be.

JONG TALENT Nicolaas Van de Velde en Maarten Lingier zijn jonge pianovirtuozen. Op zaterdag 17 mei (15 uur) tonen ze hun kunnen in het Casino van Tongeren. Ze doen dat samen met winnaars van muziekwedstrijden die momenteel nog aan de gang zijn. Maak je dus op voor een potpourri van jong talent in het klassieke en licht-klassieke genre, jazz, folk, elektronisch, rock, rap, freestyle, funk, surf, kleinkunst, beatbox… Bestel je ticket (10 i.p.v. 12 euro) telefonisch (012 23 57 19). Met het codewoord Klasse krijg je reductie, kinderen tot 18 jaar mogen gratis binnen. Je ticket is ook geldig voor het concert om 20.30 uur van het Limburgs Orkest Jeugd en Muziek. Het speelt onder leiding van Rik Ghesquière en met violist Lei Wang o.a. de Millennium Ouverture van Dirk Brossé.

Deze acties lopen in samenwerking met Jeugd en Muziek Tongeren/Sint-Truiden en Vermeylenfonds Tongeren. Meer info: Karolien Jorissen - Basilica Festival van Vlaanderen - Vlasmarkt 4 - 3700 Tongeren - 012 23 57 19 - www.basilica.be

ZEKER DOEN • Nr. 185

Win: Wil je deze zomer of tijdens de herfstvakantie een weekend gratis op vakantie (max. 6 personen)? Surf dan naar de startpagina van www.lerarenkaart.be en vul het wedstrijdformulier in. Je vindt een doorklik op de startpagina. Tien leraren krijgen op 20 mei een verrassend mailtje.

KORTING

22 W!N PEDAGOGISCH PROJECT W.O. I Sommigen haalden hun twintigste verjaardag niet. Er rest van hen een naam en twee data in een grafsteen. Maar wie waren deze soldaten die tussen 1914 en 1918 het leven lieten? Het Instituut voor Veteranen - NIOOO nodigt leerlingen van het lager en secundair onderwijs uit om het leven van een overleden soldaat te reconstrueren aan de hand van verschillende bronnen. Op die manier denken de leerlingen na over hun plaats in de wereld, over democratie, mensenrechten, burgerzin en herinnering. Ze schrijven een opstel of gedicht, maken een fotoreportage of film. Of ze kiezen een expressievorm die hen nog beter ligt. Twee winnaars beleven met hun klas een exclusieve dag in de Westhoek. De werken stuur je uiterlijk 28 november 2008 in. Alle deelnemende scholen krijgen later een boekje met een selectie van de ingediende werken. Vraag de gratis pedagogische farde: griet.brosens@iv-niooo.be of bel 02 227 62 53 - 02 227 63 18 - IV-NIOOO - Regentlaan 45-46 - 1000 Brussel

KORTING & WIN

GRATIS THEATER OVER VRIENDSCHAP EN RELIGIEUZE GRENZEN Momo, een Joodse jongen, raakt bevriend met een oude Arabische kruidenier. De ontmoeting verloopt niet rimpelloos. Maar het verhaal dat volgt overstijgt de grenzen die godsdienst en afkomst trekken. ‘Meneer Ibrahim en de bloemen van de koran’ is oorspronkelijk een monoloog van EricEmmanuel Schmitt. Theater Unweeded Garden brengt het als toneelstuk. Momo blikt op latere leeftijd terug op zijn ontmoeting met Ibrahim, nu hij zelf het winkeltje van de Arabier runt. De voorstelling is tweetalig. Momo spreekt Nederlands, Ibrahim Frans. Want vriendschap overstijgt ook taalgrenzen. Accordeon en Arabische luit scheppen sfeer. Leraren wonen de voorstelling op zaterdag 31 mei (20.30 u.) in de PACO Theaterzaal (Zele) gratis bij. Reserveer je gratis kaart via 053 77 19 51 (telefoon en fax, vermeld het nummer op je lerarenkaart). Andere begeleidende personen betalen het gewone tarief (10 euro). De voorstelling loopt volgend schooljaar in culturele centra en theaterzalen. Voorstellingen kunnen ook op school (derde graad secundair en hoger onderwijs).

PACO Theaterzaal De Croone - Markt - 9240 Zele - 053 77 19 51 (Paul Coppens) Unweeded Garden - Doornbilkstraat 31 - 9040 Sint-Amandsberg - 0478 53 01 10 (Alain Pringels)

BRAVE LITTLE BELGIUM

Memorial Museum Passchendaele 1917 - Ieperstraat 5 - 8980 Zonnebeke www.passchendaele.be - info@passchendaele.be - 051 77 04 41 - korting op vertoon van je lerarenkaart

KORTING NO PLACE - LIKE HOME, PERSPECTIEVEN OP MIGRATIE IN EUROPA

Op het einde van de Eerste Wereldoorlog kreeg Ieper het hard te verduren. Izegem lag net buiten de frontlinies. Soldaten logeerden er bij de bevolking voor ze naar het front vertrokken. Gewonden kregen de eerste verzorging. Tijdens de tentoonstelling ‘Leven en werken tijdens de periode van de Eerste Wereldoorlog’ komen kinderen terecht in de huiskamer en het atelier van een arbeidersgezin. Een spel met kijk-, denken doe-opdrachten leert ze hoe het was om in die tijd te leven. Op het einde van het bezoek leggen ze de link met de actualiteit.

Europeanen koloniseerden en emigreerden. Nu grijpt een omgekeerde beweging plaats. Achttien nationale en internationale beeldende kunstenaars behandelen het migratievraagstuk in video, foto en installaties. De groepstentoonstelling ‘No Place - like Home’ (let op het scheidingsteken) toont hoe grenzen nog altijd naties afbakenen en hun bewoners een identiteit geven, hoe multi-etnisch de bevolking ook is. Miguel Abad en Herman Asselberghs tonen beelden van de Spaanse enclave Ceuta op de Marokkaanse kust waar Europa zijn migratiepolitiek zelfs op Afrikaanse bodem neerzet. Toeristen en asielzoekers zijn als immigranten op het Italiaanse eiland Lampedusa, maar hun werelden raken elkaar niet. Wat filmen asielzoekers uit het Klein Kasteeltje als ze zelf de camera mogen hanteren? Denken over migratie leidt tot zelfonderzoek. Wat is ‘thuis’? Als je tijdig reserveert, begeleidt Argos, centrum voor kunst en media, schoolgroepen en kan een schoolbezoek ook uitzonderlijk in de voormiddag. Zelf eerst de tentoonstelling gaan bekijken? Op vertoon van je lerarenkaart betaal je 1 i.p.v. 3 euro.

2 mei tot 20 december - Nationaal Borstelmuseum - Baron de Pélichystraat 5 - 8870 Izegem - 051 31 64 46 - www.musea.izegem.be - gratis toegang voor leerlingen, gids 25 euro voor max. 25 leerlingen - gratis met lerarenkaart

‘No Place - like Home. Perspectieven op migratie in Europa’ - tot 21 juni 2008 (12-19 uur, gesloten op maandag) - Argos, Centre for Art and Media - Werfstraat 13 - 1000 Brussel - 02 229 00 03 - www.argosarts.org - marjolein@argosarts.org

Win: 10 leraren winnen een duovrijkaart voor een bezoek aan het Memorial Museum en de vernieuwde tentoonstelling. Surf naar www.lerarenkaart.be. Op de startpagina vind je een doorklik naar het wedstrijdformulier

GRATIS TERUGGEFLITST NAAR W.O. I

ZEKER DOEN • Nr. 185

Het Belgische leger was in 1918 niet zo nietig. Op het einde van de Eerste Wereldoorlog was het een strijdmacht van betekenis geworden. Grenadiers en Carabiniers namen Passendale in en stootten uiteindelijk door tot Roeselare. De nieuwe jaartentoonstelling ‘Brave Little Belgium’ van het Memorial Museum Passchendaele 1917 (Zonnebeke) behandelt dit Belgische eindoffensief en rekent af met een aantal clichés over de Belgische soldaat anno 1918. Collectiestukken en nooit eerder getoond fotomateriaal schetsen een evenwichtig beeld van het Belgische frontleven.

23 KORTING

TARZAN AAN HET ZILVERMEER © Zilvermeer

Teamspelers, bruggenbouwers en tarzans zijn welkom. Monitoren begeleiden groepen bij het ruime sportieve openluchtaanbod op het Provinciaal Recreatiedomein Zilvermeer. De banden van de mountainbike zijn opgepompt, de kajaks zijn te water gelaten. Klaar? Gogogo!

Je kan ook een deel van het programma bijwonen. Meer informatie en inschrijvingen: Opleidingscentrum Autismespectrumstoornissen Theo Peeters vzw - Plantin en Moretuslei 12 - 2018 Antwerpen - 03 235 37 55 - 03 235 03 54 - www.ocautisme.be

DE JUF: “VEEL RUIMTE”

GRATIS © Star Wars The Exhibition

“We sluiten met een sportdag het trimester af”, zegt Annemie Michiels leraar Nederlands en coördinator van het eerste jaar van de Middenschool Sint-Lambertusscholen in Westerlo. Monitoren van het domein en leraren staan klaar om de leerlingen te briefen. Het aanbod is ruim: vlottentocht, tarzanslingeren, mountainbike, hoogteparcours, beachvolley, klimmuur… “Op en rond het Zilvermeer is ruimte om met onze 14 klassen een sportieve dag te beleven. Het enthousiasme van de monitoren zet zich snel over op de leerlingen. De stress van de examens ligt achter ons. Nu is het genieten van de openlucht en het samenzijn. We huldigen de Olympische gedachte: deelnemen is belangrijker dan winnen.”

STAR WARS 300 originele Star Wars-voorwerpen, kostuums, decorstukken, maquettes… dompelen je onder in het universum van deze filmreeks. In de Jedi Experience leer je als Jedi het kwade bestrijden. De simulatie ‘Green Screen’ doet je rechtstreeks op de filmset belanden. Wil je een fotoshoot met de personages? Tot 1 juni 2008 blijft ‘Star Wars, The Exhibition’ in Tour & Taxis (Brussel). Tour & Taxis - Havenlaan 86 - 1000 Brussel - www.starwars-theexhibition.com/ brussels.html - brussels@starwarstheexhibition.com - 02 663 14 00 - vanaf nu gratis toegang op vertoon van je lerarenkaart - alle dagen 10-18 uur, vrijdag en zaterdag tot 19 u, Jedi Experience op woensdagnamiddag, zaterdag en zondag

DE LEERLING: «HET GAAT VOORUIT»

“Ik zou het niet echt een sportdag noemen”, zegt Kobe (eerste jaar Latijn), “ik zie het eerder als een klasvormingsdag.” Hij heeft net de avonturentrophy achter de rug. De opdrachten hebben de klasgroep uitgedaagd en getest. Ze hebben onder andere een brug gebouwd. Kobe maakt zich klaar voor een mountainbiketocht. “We spreken elkaar moed in. Je leert hulp geven en vragen. Het is een moment om nieuwe vriendschappen aan te gaan. Het programma is vooraf vastgelegd en dat is maar goed ook. Zo gaat het vooruit. Straks duiken we nog de speleobox in.” Provinciaal Recreatiedomein Zilvermeer - Zilvermeerlaan 2 - 2400 Mol www.zilvermeer.be - info@zilvermeer.provant.be - 014 82 95 00 De meeste provinciale domeinen hebben een sportief en educatief programma voor scholen. Je geeft er wetenschappen en lichamelijke opvoeding extra kansen en ruimte. Info vind je op www.lerarenkaart.be (voordelen opzoeken - educatieve voordelen - zoekterm: provinciaal)

Kom werken bij klasse Vacature ature ture - Lerarenkaart Lerarenkaart Lerare De lerarenkaart zoekt een stafmedewerker die graag organiseert, coördineert en leuke aankondigingen uit een vlotte pen schudt. Alleen vastbenoemde leraren kunnen solliciteren. De nieuwe stafmedewerker gaat vanaf 1 september aan de slag als gedetacheerd leraar. Meer info over deze functie, de sollicitatieprocedure en over het statuut van gedetacheerde vind je op www.klasse.be. Solliciteren kan tot vrijdag 16 mei.

ZEKER DOEN • Nr. 185

ACTIES

Het Opleidingscentrum Autismespectrumstoornissen Theo Peeters en Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg organiseren een driedaagse over autisme. De ‘In-Service 2008’ vindt plaats in Hotel Corsendonk Viane (Turnhout). Je volgt een gevarieerd programma met boeiende lezingen, getuigenissen en veel informatie. Je ontmoet er tal van ervaringsdeskundigen uit binnen- en buitenland. Op donderdag 8 mei vanaf 17 uur start de driedaagse. ’s Avonds geeft Susanne Wolthaar de plenaire lezing ‘Autisme en adolescentie’. Vrijdag 9 mei wordt gevuld met workshops/parallelsessies. Die dag kan je een kijkje nemen op de boeken- en infostand. Zaterdag 10 mei kan je nog kiezen tussen drie workshops/parallelsessies. Prof dr J.C. Ameisen sluit op de middag af met de lezing ‘Autism and ethics’. Uiteraard moet je inschrijven voor deze driedaagse (www.ocautisme.be). Leraren en clb-medewerkers krijgen 10 procent korting als zij hun lerarenkaartnummer opgeven samen met de school of het centrum waar ze werken.

LERARENKAART

DRIEDAAGSE OVER AUTISME

REIZEN MET KLASSE

SUMMER IN BERLIN

VIJF DAGEN ZWARTE WOUD De bergen Feldberg, Schauinsland en Belchen zorgen voor zuivere lucht en leuke panorama’s. Het Zwarte Woud zet je tot wandelen en fietsen aan. De stad Freiburg (25 km) en de meren van Schluchsee (32 km) bieden afwisseling. 550 kilometer van Brussel vind je in Todtnau-Muggenbrunn Hotel Adler***, met gratis parking. Alle kamers hebben douche en internettoegang. Jouw prijs: Als leraar betaal je voor vier overnachtingen in een standaard tweepersoonskamer van hotel Adler 139 euro per persoon, inclusief ontbijtbuffet. Met de KONUS-Gästekarte maak je gratis gebruik van bus en trein in het zuiden en midden van het Zwarte Woud. Ter plaatse betaal je een verblijftaks van 1,90 euro per persoon en per nacht. Voorwaarden geldig tussen 15 mei en 26 oktober 2008. Extra: Twee kinderen tot 6 jaar overnachten gratis op de kamer van de ouders. Zijn de kinderen tussen 7 en 10 jaar oud, dan krijgen ze 50 procent korting als ze op de kamer van de ouders verblijven. Voor kinderen tussen 11 en 14 jaar bedraagt die korting 25 procent. Optie: Voor half pension (vier gangen) betaal je 14 euro per nacht en per persoon extra (ook voor de kinderen). Boekingscode: ZWWPKL01

(advertentie)

Agenda nemen en invullen: het Joods Museum, The Story of Berlin, hedendaagse kunst in het Hamburger Bahnhof. Tussendoor kuieren over Unter den Linden, Alexanderplatz, Savignyplatz. Berlijn wisselt gedurfde, hypermoderne bouwprojecten af met Pruisische architectuur en de barokke rust van het Schloss Charlottenburg. Het uitgaansleven borrelt. Je verblijft drie nachten in Hotel Air In***. De markante gevel en een jugendstiltoets verbergen kamers met WiFi-internettoegang. Je wandelt zo de Ku’damm op met zijn verleidelijke etalages. Jouw prijs: Tijdens de zomervakantie betaal je 299 euro per persoon voor drie overnachtingen in een standaard tweepersoonskamer, met ontbijtbuffet en vlucht (h/t) vanuit Brussel (met Brussels Airlines, W-klasse). Extra: Twee kinderen tussen 4 en 12 jaar die op de kamer van de ouders verblijven krijgen 50 procent korting op de hotelkosten. Optie: Je kan een Berlin Welcome Card bestellen waarmee je het openbaar vervoer (zones A en B) gratis gebruikt en kortingen krijgt op toeristische attracties (48 uur: 16,50 euro pp, 72 uur: 21,50 euro pp). Boekingscode: BERPKL02

25 REISAANBOD

LERARENKAART

RUHR = LEGO, VOETBAL EN TECHNIEK

Exploreer het Ruhrgebied nog voor het in 2010 culturele hoofdstad van Europa wordt. De RuhrTopCard geeft gratis toegang tot 78 attracties waaronder Legoland en Sealife. Je logeert in Dortmund, de grootste stad van het gebied met museale afwisseling: Museum am Ostwall (moderne en hedendaagse kunst), Museum für Naturkunde, Westfälisches Industriemuseum en Hoesch-Museum (staalindustrie). In de Westenhellweg en Ostenhellweg vullen shoppingbags zich. Voetballiefhebbers bezichtigen aan de rand van de stad het imposante Westfalenstadion, thuishaven van het geel/zwarte Borussia Dortmund. Kuier daarna door het enorme Westfalenpark. Dortmund ligt 280 km van Brussel. Het hotel heeft een eigen parking (9 euro/24 uur). Jouw prijs: Voor 169 euro per persoon logeer je tijdens de zomervakantie vier nachten in een standaard tweepersoonskamer van hotel Mercure Dortmund City*** (aankomst op donderdag of vrijdag - aankomst op andere dagen iets duurder). Het ontbijt is inbegrepen, evenals de RuhrTopCard. Extra: Eén kind tot 11 jaar overnacht gratis op de kamer van de ouders (inclusief ontbijt) en betaalt alleen de RuhrTopCard. Boekingscode: RIJPKL04

TAPAS IN MADRID Spanjes hoofdstad is een vurige verleidster. Levenslustig, cultureel en trendy. Beleef de bloeitijd van het Spaanse imperium. Laat je imponeren door de Plaza Mayor en de Puerta del Sol. Ga winkelen op de Calle Serrano en hou je siësta in het Retiropark. Duik onder in de rijkdom van het Prado. Hotel Cortezo*** ligt centraal, in een winkelbuurt en vlakbij de vlooienmarkt El Rastro. Pastelgeel en pastelroze zijn de tinten waarin je drie nachten verblijft. Airconditioning houdt die nachten koel. Jouw prijs: Madrid verken je in juli en augustus voor 299 euro per persoon (drie overnachtingen in een standaard tweepersoonskamer). Je vliegt met Brussels Airlines (h/t, W/N-klasse, vanuit Brussel). ’s Morgens staat het ontbijtbuffet klaar. Extra: Een drankje heet je welkom in Madrid. Twee kinderen tot en met 12 jaar verblijven gratis op de kamer van de ouders (inclusief ontbijt). Zij betalen alleen de vlucht h/t. Optie: Je kan naar de wereldtentoonstelling in Zaragoza, thema: Water en duurzame ontwikkeling (volwassenen: 35 euro pp, jongeren tussen 15 en 25 en 65+: 26,30 euro, kinderen tussen 5 en 14: 21 euro). Anderhalf uur per trein (treintickets koop je ter plaatse). Boekingscode: MADPKL02

INFO HOE REIZEN RESERVEREN? Meer informatie over deze reisaanbiedingen vind je op www.lerarenkaart.be (voordelen opzoeken - commerciële voordelen). Alle vermelde prijzen zijn op basis van standaard tweepersoonskamers en volgens beschikbaarheid. Ze zijn geldig voor leraren en meereizende familie of vrienden gedurende de vermelde periodes in 2008. Reserveer tijdig. Als alle kamers van een hotel ingenomen zijn of als het vliegtuig volzet is, dan is dat zo. Bel Holiday Line (lic A5787) op 050 33 09 90 en vermeld het nummer van je lerarenkaart. Mailen kan naar info@holidayline.be. 100 procent kosten bij wijziging of annulatie, tenzij je een reisverzekering neemt van 2,95 procent op de totale reissom.

ZEKER DOEN • Nr. 185

Cancan en glitter. Kunstenaars en clochards. Eiffeltoren, Sacré-Coeur en Louvre. Champs Elysées en La Défense. Drie dagen Parijs raken overvol nog voor je dat beseft. Van 12 juli tot 31 augustus 2008 ontvangt Hotel Mercure Pantin*** leraren extra voordelig. De ligging aan de Porte de Pantin maakt het hotel (met parking) gemakkelijk bereikbaar per auto. Honderd meter verder stap je de metro in. Het Parc de la Villette en de Cité des Sciences et de l’Industrie zijn zelfs te voet bereikbaar (< 1 km). Jouw prijs: Voor 99 euro per persoon logeer je twee nachten in een standaard tweepersoonskamer, inclusief ontbijtbuffet (12/07 tot 31/08). Alle kamers hebben bad of douche, flatscreentelevisie en internettoegang. Sauna en fitnessruimte zijn gratis. Deze prijs is ook geldig voor weekends (aankomst op vrijdag of zaterdag) tussen 15 mei en 11 juli en 1 september en 31 oktober 2008. Extra: Eén kind tot en met 11 jaar verblijft gratis op de kamer van de ouders, ontbijt inbegrepen. Tickets voor de tentoonstelling met grafische werken van Hokusai (1760-1849) in het Musée des Arts Asiatiques Guimet (21 mei tot 4 augustus): 8,50 euro per persoon. Optie: Maak je de reis per trein? Je neemt de Thalys in Brussel, AntwerpenCentraal, Gent, Brugge of Oostende. Thalys bijboeken kan vanaf 34,80 euro per persoon per traject (BX-tarief, comfort 2). Kinderen tussen 4 en 11 jaar: vanaf 17,65 euro per traject. Kinderen tot 3 jaar: gratis. Boekingscode: PARPKL02

ACTIES

ONTWAKEN IN PARIJS

(advertentie)

CLEF D’OR²

De conferentie vindt plaats op 6 juni in Ter Elst (Edegem) - deelnemen kost 30 euro (conferentiemap, lunch, koffiepauzes en afscheidsdrink inbegrepen) www.nascholing.be

EEN ZOMER LANG ELKE DAG FEEST Je kent de stierenrennen in Pamplona en weet dat op 14 juli Frankrijk op zijn kop staat. Maar heb je al gehoord van de broers- en zussendag in India, van Tanabata in Japan of de Nationale Boomplantdag in Australië? Klasse voor Ouders trekt een zomer lang de wereld rond en geeft gezinnen impulsen om die wereld bij hen thuis of in eigen land te ontdekken. Olé! Klasse voor Ouders wil zo de brug slaan tussen de grote vakantie en het nieuwe schooljaar. Kinderen leren immers elke dag. Ook thuis. Geef je ook de instapbrief voor anderstalige ouders mee die bij het nummer hoort? Die helpt om de basisboodschappen uit het blad te begrijpen. Je vindt ze in het Turks, Arabisch, Frans, Engels, Duits, Kroatisch, Pools, Spaans en Russisch op www.klasse.be/ouders/instapbrief

PRINSES MATHILDEPRIJS ‘Ouders ondersteunen: het gat dichten tussen vraag en aanbod in de opvoeding van kinderen en jongeren’ is het thema van de Prinses Mathildeprijs 2008. Tot 30 juni kan je een kandidaatsdossier indienen. De oproep richt zich vooral tot ouders die samen met anderen op een creatieve manier lokale netwerken of projecten rond opvoedingsondersteuning opzetten. Een onafhankelijke jury beoordeelt de dossiers. De prijs ter waarde van 10 000 euro wordt in december uitgereikt. Alle info en kandidaatsdossier op www.prinsesmathildefonds.be

AGRESSIEF Wat is agressie precies is en wat schuilt erachter? Welke plaats neemt agressie in binnen de ontwikkeling van het kind? Hoe ga je ermee om? Geert Taghon is opvoeder. In De Patio in Kortrijk coördineert hij de dienst voor intensieve behandeling van minderjarige jongeren met een psychiatrische problematiek die een als Misdrijf Omschreven Feit hebben gepleegd. In zijn boek geeft hij advies aan leraren en begeleiders: preventie en debriefing, de rol van de schoolcultuur, reglementen en andere afspraken. Rode draad in dit boek zijn de concrete tips en herkenbare voorbeeldsituaties. ‘Loop naar de maan. Praktijkgids omgaan met agressie in onderwijs en opvoeding’ 14 euro - uitg. Garant

TAALBELEID Waar ‘leren’ we taal? En waar gebruiken we ze? Slechts voor een klein deel op school. Daar wordt taal grotendeels herleid tot een standaard en tot juist-of-foutkwesties. Op die manier werkt het de ongelijkheid in de hand. Dat wordt met veel voorbeelden gestoffeerd. In dit boek kijken Jan Blommaert en Piet Van Avermaet kritisch naar recente beleidsontwikkelingen in het taalonderwijs.

GRATIS

‘Taal, onderwijs en de samenleving. De kloof tussen beleid en realiteit’ 13,50 euro - uitg. Epo

HASTA PERU 2015 Vier documentairemakers van TV Brussel gingen in Peru op zoek naar de Millenniumdoelstellingen. Op de dvd ‘Hasta Peru 2015’ vind je het resultaat: 9 documentaires van elk ongeveer 12 minuten, plus een boel extraatjes. De documentaires illustreren elk een millenniumdoelstelling. Ze kwamen tot stand na ontmoetingen met vele (meestal jonge) Peruvianen. Voorts vind je op de dvd een mapje documenten, met printklare teksten rond de millenniumdoelstellingen en de opzet en inhoud van de documentaires. Bovendien zijn er mapjes met ‘Foto’s’ en ‘Kaartjes’ en is er een ‘Links’-menu, met links naar websites die de reeks verder duiden. ‘Hasta Peru 2015’ is geschikt voor leerlingen derde graad lager onderwijs en eerste graad secundair onderwijs. Alle Vlaamse lagere en secundaire scholen kregen trouwens al een gratis exemplaar toegestuurd.

MUZISCHE KLASSEN Hoe moet dat nu met kunsteducatie? Pedagoog Lieselot Anckaert vertrekt van het project Muzische Klassen van organisatie De Veerman, die jong en oud actief laat kennis maken met de kunsten. Ze schetst hoe een dergelijke aanpak effect kan hebben zonder dat dit meteen meetbaar hoeft te zijn. Tegelijk kijkt ze terug in de geschiedenis: hoe kunsteducatie door de eeuwen heen achtereenvolgens volksverheffend, bevoogdend, emancipatorisch en utilitair moest zijn en hoe vandaag geen eenduidige waarheid meer voorop staat. ‘Kunsteducatieve processen’ - 11,60 euro - uitg. Garant

www.tvbrussel.be (klik op ‘programma’s’) - peter.mast@tvbrussel.be

ZEKER DOEN • Nr. 185

ALGEMEEN

Hoe werk je aan de kwaliteit van de lessen Frans in je school? Hoe stem je de leerlijnen van het basis- en secundair onderwijs beter op elkaar af? Hoe ontwikkel je een talenbeleid in je school? Hoe ziet een taalportfolio eruit? Op 6 juni organiseert de Dienst Nascholing en Internationalisering (VSKO) de Clef d’Or²-conferentie met als thema ‘Frans van leergebied naar vak - De overgang van Basis naar Secundair als sleutelmoment’. Je ontdekt er de resultaten, ervaringen en bevindingen van een heel jaar werken rond dit thema. Op de conferentie zijn er ook workshops van een aantal partners uit Denemarken, Spanje, Turkije… rond taalverwerving bij jonge kinderen, het op natuurlijke wijze leren van een vreemde taal enz.

W!N EARTH EA De zon is onze gids in ‘Earth’, een indrukwekkende BBC-documentaire over ’s werelds mooiste wilde BB dieren en landschappen. Vijf jaar lang filmden meer die dan 40 cameraploegen overal ter wereld. De makers da volgden o.a. een kudde olifanten, een familie ijsberen vo bultrugwalvissen. ‘Earth’ (90 min.) vloeit voort uit de 11-delige en twee bultrugwalvisse BBC-serie ‘Planet Earth’. Regisseurs Alastair Fothergill en Mark Linfield deden een beroep op Star Trek-acteur Patrick Stewart voor de commentaar en op George Fenton (‘Cry Freedom’, ‘Ghandi’) voor de originele soundtrack. www.dfw.nl - www.loveearth.com/uk/film - overal verkrijgbaar Win: 5 x ‘Earth’ - mail vóór 24 mei (met vermelding ‘Earth’) naar secretariaat. leraren@klasse.be

(advertentie)

W!N EXPOTOPIA EX 50 jaar geleden was er Expo 58, de grote wereldtentoonstelling in Brussel. Vaak verwer geten we echter dat België er zo in de 20ste gete eeuw nog wel een paar heeft gekend: Brussel eeu 1910, Gent 1913, Antwerpen en Luik 1930 191 en nog eens Brussel in 1935. Elke wereldtentoonstelling legde zijn tijd vast, met drotent men, obsessies, angsten, maar ook o de nieuwste technologieën. Van al die expo’s zijn beelden bewaard gebleven. Het Koninklijk Filmarchief heeft de mooiste, interessantste, markantste van die beelden verzameld op de dvd ‘Expotopia’ (19 euro), goed voor meer dan 150 min. nostalgie. Na de 11 titels in de reeks ‘Kroniek van de Vlaamse Film’ legt het Filmarchief zich toe op zeldzaam archiefmateriaal en zeldzame speelfilms. In dat lijstje verschenen de voorbije maanden bijvoorbeeld ook ‘Animalomania’ (15 euro), een twaalftal stille films (korte fictie, reportages, documentaires, journaalbeelden, amateurfilmpjes) rond de relatie tussen film en kunst, mode en dieren. Eric de Kuyper stelde de verzameling samen. En met ‘Die Austernprinzessin’ (De Oesterprinses, Ernst Lubitsch, 1919, 15 euro) brengt het Filmarchief eindelijk op dvd waarvoor het wijd en zijd bekend staat: stille klassiekers begeleiden met livemuziek, speciaal voor deze film gecomponeerd in 2005 door Peter Vermeersch. www.ledoux.be/dvd - filmarchief@ledoux.be - 02 551 19 00 Win: 5 x ‘Expotopia’ - mail vóór 24 mei (met vermelding ‘Expotopia’) naar secretariaat.leraren@klasse.be

TAALTEASERS

SPRING DAY

Waar komt het puntje op de i vandaan? Wat hebben de woorden ‘appel’ en ‘haring’ met elkaar gemeen? Waarom spreken de Fransen hun ‘r’ anders uit dan wij? Klasse-cartoonist Camp brengt maandelijks een intrigerende taalvraag in beeld in Taalschrift, het e-zine voor taalliefhebbers van de Nederlandse Taalunie. Het resultaat is een geanimeerde cartoon in vraagen-antwoordstijl.

Laat je leerlingen hun ideeën delen met andere jonge Europeanen. Stuur een ‘Spring Day-eCard’ naar de vrienden in andere Europese scholen. Of wees 15 minuten beroemd en vertel live op de Spring Day-site welke activiteiten je school nu organiseert. ‘Spring Day 2008’ is een jaarlijks initiatief om jongeren ertoe aan te zetten hun stem te laten horen over Europese thema’s. www.springday2008.net

ALGEMEEN

www.taalschrift.org

PIV@RIDE Op 17 mei is er het eerste grote ‘Scholen Motortreffen’ voor motorrijders (en rijdsters), een organisatie van het Provinciaal Instituut Voedingsbedrijven Antwerpen (PIVA). Alle geïnteresseerden zijn welkom voor een mooie route van ongeveer 155 km. Inschrijven ter plaatse tussen 9 en 11 u. op de parking van PIVA (Desguinlei 244 - 2020 Antwerpen). Deelnemen kost 8 euro voor motards en 5 euro voor bijzitters. Wie vooraf inschrijft betaalt respectievelijk 7 en 4 euro. Voor dit bedrag krijg je twee drankjes, een koffiekoek, een broodje, een koffie en een gebakje. Eric Van den Hende - 03 242 26 16 - 0488 37 01 46 eric.vandenhende@piva.provant.be

HOLLANDS GLORIE Onlangs nog op televisie, nu in je dvd-speler: de Nederlandse reeks ‘Stellenbosch’ (Michiel van Jaarsveld) vertelt het verhaal van een Nederlandse familie wijnbouwers in het Zuid-Afrikaanse Stellenbosch, net na het einde van de Apartheid. Maar niet alles wat er daarvoor is gebeurd, blijkt al verteerd te zijn…

INDIANEN IN DE KLAS Verentooien, tipi’s, totempalen en dromenvangers. Wrede wilden of nobele natuurmensen. De studiedag ‘Indianen in de klas’ toont een grote diversiteit van lessen, spellen en activiteiten die je kan inschakelen in verschillende vakken, projecten en initiatieven, zowel in de basis- als in de secundaire school. ‘Indianen in de klas’ vindt plaats in de lokalen van Native American Studies, Faculteit voor Vergelijkende Godsdienstwetenschappen (FVG) in Wilrijk, op zaterdag 24 mei, van 10 tot 12 u. (sessie 1) of van 14 tot 16 u. (sessie 2). De studiedag is gratis voor leraren (vermeld het nummer van je lerarenkaart!) en studenten lerarenopleiding. www.nas-fvg.be - info en inschrijvingen (verplicht, vermeld ook de sessie van je keuze) via nas-fvg@hotmail.com - prof. Ernie Vonck - 03 830 51 58

‘Stellenbosch - 7 x 50 min. - www.a-film.nl - overal verkrijgbaar

Hartsvriendinnen Eva en Jackie vinden in de tuin een brief van een kolonel. Eva’s ouders maken altijd ruzie en Eva wou al weglopen, maar nu is ze ineens echt spoorloos. Als ze enkele dagen later weer opduikt, bekijkt ze haar vader met nog meer wantrouwen… ‘Briefgeheim’ (Christ Stuur, 1984) is de tv-versie van het gelijknamige jeugdboek van Jan Terlouw. ‘Briefgeheim’ - 7 x 25 min. - www.videofilmexpress.nl - overal verkrijgbaar

In ‘De legende van de bokkerijders’ (Karst Van der Meulen, 1994) reizen we naar Limburg, anno 1760, waar de Oostenrijkse keizerin de boeren zware belastingen oplegt. De serie vertelt het verhaal van de jonge boerenzoon Martien Kremers, die om zijn familie te helpen, te maken krijgt met de overheid en de Bokkerijders. Met Vlamingen Gene Bervoets en Hugo Metsers in de hoofdrollen. ‘De legende van de bokkerijders’ - 13 x 25 min. - www.videofilmexpress.nl overal verkrijgbaar

WORD NASCHOLER FRANS Je bent leraar Frans in het volwassenenonderwijs, de eerste graad so of tweede graad tso/bso en je wil actief meewerken aan het onderwijs Frans in Vlaanderen. Word nascholer Frans via het opleidingsprogramma van Formacom. Franse en Vlaamse experts leiden je op tijdens een veertiendaagse stage in Vichy (Frankrijk). Een voorbereidende dag en zes studiedagen in Vlaanderen vervolledigen de stage. Nadien verspreid je de verworven inzichten en het ontwikkelde materiaal onder je collega’s. Thema’s die aan bod komen: leren leren, taakgericht onderwijs, activerende werkvormen, interculturele vaardigheden... De stage vindt plaats van 28 maart tot 11 april 2009, de voorbereidende dag en studiedagen lopen tussen september 2008 en december 2010. Inschrijven vóór 1 juni via www.form-a-com.org - formacom.3@gmail.com

IK HEB EEN VRAAG Hoe diep is de oceaan op zijn diepste punt? Valt een kogel die je naar de hemel schiet weer naar beneden? Waar woonde de eerste mens? Kijk uit haar de nieuwe wetenschapssite waar je een vraag plaatst en binnen de week antwoord krijgt. Het ding gaat warm draaien vanaf mei en wordt in september voluit gelanceerd. Al eens proberen? www.ikhebeenvraag.be

ZEKER DOEN • Nr. 185

(advertentie)

CURSUSSEN • Wetenschappen en techniek in het basisonderwijs - het moet, het kan!: 23 mei in KATHO, Tielt. Wat betekenen wetenschappelijke en technische geletterdheid voor de klaspraktijk?

GOEIEDAG

www.wetenschappelijkdenken.be

DOSSIER XI Je leerlingen vijfde en zesde klas gaan als echte detectives aan het werk. Ze reconstrueren tien verhalen van leeftijdgenoten uit de jaren 1900 tot 2000 en ontdekken zo de Vlaamse volkscultuur. Na afloop schrijven ze hun eigen levensverhaal. Dat is dan het geheime elfde dossier. Het project ‘Dossier XI’ speelt in op wereldoriëntatie, Nederlands, sociale vaardigheden enz. Je leerlingen krijgen op een speelse, vernieuwende en intrigerende manier de kans om iets bij te leren over het leven van kinderen in de verschillende periodes van de 20ste eeuw. De verhalen zijn geschiedkundig juist en het fotomateriaal is authentiek. Leraren krijgen een handleiding met uitbreidings- en verdiepingsmogelijkheden. ‘Dossier XI’ is een initiatief van Volkskunde Vlaanderen vzw. Op www.volkskunde-vlaanderen.be kan je een filmpje zien waar een zesde klas het spel speelt. Het spel kost 45 euro (eventueel plus 6,50 euro verzendingskosten). www.volkskunde-vlaanderen.be - info@volkskunde-vlaanderen.be - 09 223 97 00 Win: 5 x ‘Dossier XI’ - mail vóór 18 mei naar lieselot@volkskunde-vlaanderen.be Schrijf met je leerlingen een brief over hun leven en de alledaagse dingen van vandaag, laat ze schrijven over wat ze graag eten, welk feest ze niet willen laten verloren gaan, wat ze doen in hun vrije tijd, welk hun favoriete speelgoed is…

Verder deze maand in Yeti: • Het speciale vakantieboekje waarmee je leerlingen slimmer worden tijdens de vakantie. • Leerlingen scoren slechter als ze hooikoorts hebben. Yeti legt uit waarom. • De gevaren van online games op een rijtje. Lopen je leerlingen in de val? Extra bijlage: Leraren vinden in de pedagogische bijlage lestips die nauw aansluiten bij de eindtermen. Schrijf je in voor deze maandelijkse gratis nieuwsbrief via www.klasse.be (e-brieven) of ontdek elke maand het gedrukte exemplaar bij een stapeltje Yeti.

W!N IK VLIEG NAAR MARS Knutsel met je klas een raket en win een voorlees- en tekenuurtje met Sabine De Vos en Emilie Lauwers, in je klas. Een stapel boeken voor de klasbibliotheek en posters om je klas mee te versieren, krijg je er gratis bovenop. Alle tweede en derde kleuterklassen mogen meedoen, net als alle eerste en tweede klassen lager onderwijs. De ‘Grote Oscar-Wedstrijd’ is een initiatief van uitgeverij De Eenhoorn, n.a.v. ‘Ik vlieg naar Mars’, het tweede prentenboek in de reeks ‘De wereld van Oscar’, over een jongetje dat gefascineerd is door de ruimte en alles weet van planeten en raketten. Op www.eenhoorn.be vind je het reglement. Mail een foto van jullie werkstuk vóór 20 mei naar nele.declercq@eenhoorn.be

W!N CHILDHOOD CHILD GOOD? ‘Ieder kind in de kleuterklas’ is het centrale thema van het congres ‘Childhood child good?’, op 30 mei in KATHO Tielt. ‘Kleuterparticipatie’ is het thema van ‘Het Jaar van de Kleuter’ en daarom onderzoekt dit congres hoe je elke kleuter en zijn omgeving optimaal kan voorbereiden op de (grote) stap naar het kleuteronderwijs, hoe je die kleuter optimaal kan begeleiden tijdens zijn verblijf in het kleuteronderwijs en hoe je optimaal kan werken rond taal, cultuur en het gezin, zodat de school voor elke kleuter en zijn gezin een tweede thuis kan worden. Je vindt het volledige programma op www.katho.be/pho/childhood08. Daar kan je ook inschrijven. Deelnemen kost 50 euro. Win: 3 x vrijkaart voor het congres - mail vóór 10 mei (met vermelding ‘Childhood’, je naam, adres en je school) naar secretariaat.leraren@klasse.be

ZEKER DOEN • Nr. 185

BASIS

W!N

Leerlingen van een Britse school krijgen elke week een lesuur ‘goede manieren’. Ze leren goedendag zeggen, tafelmanieren en hoffelijk zijn. Uit een studie blijkt dat tieners niet meer weten hoe ze zich in de maatschappij moeten gedragen. In Yeti ontdek je waarom. Doe mee met de Week van de Goeiedag (5 tot 10 mei).

32 W!N VAKANTIEKALENDERS VAK

MIJN LIJF

Met de d ‘Vakantiekalenders’ oefenen je leerlingen de hele he grote vakantie de leerstof van het voorbije schooljaar. Zo kunnen ze het nieuwe schooljaar schoo goed voorbereid starten. Het zijn scheurblokken met m voor elke vakantiedag een blaadje met oefeningen. Achteraan vind je de oplossingen oefen en enkele beloningsstickers. Er zijn zeven van e die kalenders, van oudste kleuters tot en met het k zesde zesd leerjaar.

Een AVI1-boekje voor de eerste lezers over tenen, benen, handen, lippen, mond, haar, neus en al wat een mens nog meer om het lijf heeft. En vooral: waar het allemaal goed voor is.

‘Vakantiekalenders’ - 6,50 per ex. - uitg. Van In - www.vakantiekalenders.be www.thuiswijzer.be Win: 14 x ‘Vakantiekalender’ - mail je gegevens én het gewenste leerjaar vóór 24 mei (met vermelding ‘Vakantiekalender via Klasse’) naar thuiswijzer@vanin.be

‘Mijn lijf’ - 12,50 euro - uitg. De Eenhoorn

OOOO…PERA Een opera is als een sprookje: het is een nieuwe wereld waaraan je even moet wennen. Hoe die wereld er uitziet, vertellen Koen Crucke en Ingrid Godon in verschillende geïllustreerde bedrijven: de auditie, de repetitie, de voorstelling. En vervolgens met een aria vol opera-weetjes en een introductie tot krakers zoals Aïda en Carmen. Was genomineerd voor de Boekenleeuw. ‘Oooooh! Van Opera’ - 16,95 euro - uitg. De Eenhoorn

W!N INDIVIDUELE NASCHOLINGEN Volgend schooljaar kan je in Sint-Niklaas individuele nascholingen volgen rond bijvoorbeeld ‘Schrijfdans’, ‘Meervoudige intelligentie’, ‘Structureel Coöperatief Leren’, ‘Hoogbegaafdheid’ of ‘Technologie op de Basisschool’. Deze nascholingen zijn een initiatief van vzw Onderwijs-Service, i.s.m. MHR Bodegraven, RPC Vlissingen en Sint-Lieven Hogeschool SintNiklaas, waar de nascholingen ook plaatsvinden. Je vindt het volledige programma op www.onderwijsservice.be. De nascholing vindt steeds plaats op woensdagvoormiddag, van 9 tot 12.30 u. Deelnemen kost 40 euro per sessie. Tijdig inschrijven is de boodschap. Op dezelfde website vind je info over teamgerichte nascholingen op je school. www.onderwijsservice.be - info@onderwijsservice.be Win: 5 gratis nascholingen - mail vóór 15 mei naar jef@abimo.net, met al je gegevens en de nascholing van je keuze

W!N KLEUREN EN KNUTSELEN MET MAX De avonturen van Max zijn speciaal bedoeld voor de eerste en tweede kleuterklas. Guido Van Genechten schreef al zes boekjes in deze reeks. Max is nu ook de centrale figuur in een kleuren knutselwedstrijd n.a.v. de viering van ’10 jaar Guido Van Genechten’ bij Clavis. Op www.clavisbooks.com vind je een Max-strandplaat. Die kan je downloaden, door je kleuters laten inkleuren én laten aanvullen met zelf geknutselde strandspeeltjes voor Max. De winnende klas krijgt de zes boekjes en elke kleuter krijgt een strandbal en een poster. Stuur alles vóór 15 juni naar Clavis Uitgeverij - Max-wedstrijd Vooruitzichtstraat 42 - 3500 Hasselt

W!N 10 JAAR GUIDO VAN GENECHTEN ‘Net als jij’ is een speciaal jubileumboek, waarin je alle bekende figuren terugvindt uit de boeken van auteur en illustrator Guido Van Genechten. Van Rikki en Klein Wit Visje tot Kleine Kangoeroe en Jos. Clavis Uitgeverij viert met dit boek de tiende verjaardag van de internationale doorbraak van Van Genechten met het prentenboek ‘Rikki’ en wil hiermee meteen ook alle kleuterleidsters bedanken die met de boekjes van Van Genechten werken. ‘Net als jij’ - 10 euro (speciale actieprijs tot 31 december) - vanaf 3 jaar Clavis Uitgeverij - www.clavisbooks.com Win: 10 x ‘Net als jij’ en 30 x de jubileumposter (40 x 60 cm) - mail vóór 24 mei (met vermelding ‘Net als jij’) naar wedstrijd@clavisbooks.com

ZEKER DOEN • Nr. 185

33 GRATIS EEN WARM SCHOOLKLIMAAT Het nieuwe educatieve programma ‘Toeka - Samen werken aan een warm en sterk schoolklimaat’ wil meer sfeer, meer veiligheid en meer vertrouwen brengen in elke klas, op elke school. Toeka, de vrolijke rode vogel staat centraal in verhalen en speelse activiteiten waarbij kinderen ontdekken hoe ze samen aan een sterk en warm klimaat kunnen werken. Je kan gratis kennis maken met dit pakket op 26 mei in Basisschool SintJoris Alken, op 27 mei in GVBS De Tandem Mortsel, op 30 mei in De Berenboot Landegem, op 5 juni in het Sint-Andreasinstituut Oostende en op 6 juni in VBS Sint-Godelieve Sint-Martens-Lennik, telkens van 14 tot 15.30 u.

W!N BEESTIG GEZOND

IK EN JIJ EN ZIJ

‘Beestig gezond’ is een nieuw pakket voor de kleuterschool rond gezonde voeding en beweging. Het bestaat uit een didactische map, een prentenboek, een soepmap, een affiche en een houten poppenhuis. Het project werd uitgetest in 40 klassen en won de award ‘Beste project voeding en gezondheid 2007’. Het pakket is ontwikkeld door de Arteveldehogeschool Gent, met steun van de provincie Oost-Vlaanderen, de Christelijke Mutualiteit (CM), de vakgroep maatschappelijke gezondheidskunde (Universiteit Gent) en het Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie (VIG). Het pakket is verkrijgbaar bij uitgeverij Abimo. Je betaalt 75 euro voor de didactische map, 11,95 euro voor het prentenboek, 25 euro voor de soepmap en 59 euro voor het poppenhuis. Tijdens drie studiedagen kan je kennismaken met dit project of met ‘Aan tafel’, een tweede voedingsproject van CM voor de basisschool. De studiedagen zijn een organisatie van Arteveldehogeschool en CM. Ze vinden plaats op donderdag 22 mei in Provinciehuis Leuven (inschrijven vóór 1 mei), vrijdag 30 mei in ACW-gebouw Antwerpen (vóór 12 mei) en woensdag 4 juni in Arteveldehogeschool, Campus Sint-Amandsberg (vóór 19 mei). Op de bijhorende infostand vind je didactisch materiaal (o.a. ook van VIG). Ook de smaakbommen van groentekok Frank Fol zijn aanwezig.

Zo heet een interactief spel om kinderrechten op een eenvoudige en boeiende manier te benaderen. De leerlingen krijgen opdrachten bij tekst-, foto- en beeldmateriaal. Met sleep- en invuloefeningen, puzzels, cartoons en zelftestjes kunnen zij sterren verdienen. Maar in de Kinderrechtenwereld lopen ook K.InderVreters rond die hen zoveel mogelijk rechten weer willen afnemen. Gelukkig zijn er ook nog de kinderrechtenorganisaties die zich inzetten voor de rechten van kinderen en hen helpen om zoveel mogelijk rechten te behalen. www.klascement.net/sites/5073

Inschrijven via www.cm.be/beestiggezond - deelnemen kost 8 euro (je krijgt een bijscholingsattest of betalingsbewijs) www.cm.be/beestiggezond www.abimo.net (voor het materiaal) Win: 10 x ‘Beestig gezond op school’ (prentenboek) - mail vóór 15 mei (met vermelding ‘Beestig gezond’) naar jef@abimo.net

W!N JEUGDFILMS OP DVD

Waarom valt een appel van een boom? Hoe weet je of een ei al dan niet gekookt is? Laat je leerlingen de wetenschap achter vertrouwde dingen zelf ontdekken en trek met hen naar het museum. Hoe je dit aanpakt, verneem je tijdens de zevendaagse cursus ‘School and science museum: cooperation for improving teaching, learning and discovering’. Je volgt (Engelstalige) workshops van museummedewerkers en ervaringsdeskundigen uit verschillende landen. De opleiding vindt plaats van 7 tot 14 december in het Technisch Museum München. Je betaalt 600 euro voor deelname, maar je kan een Europese beurs aanvragen voor de reis- en verblijfkosten. De cursus is het resultaat van het Europese Comeniusproject ‘School and Museum Co-operation’ (SMEC). Vanuit Vlaanderen werkt het Nationaal Museum van de Speelkaart in Turnhout mee.

Wie in Vlaanderen ‘jeugdfilm’ zegt, zegt quasi automatisch Jekino. Al meer dan dertig jaar vinden via Jekino films en workshops op maat van kinderen en jongeren hun weg naar de school, de bioscoop, de cultuurcentra en de huiskamer. Je kan er films huren, meestal zelfs met kant-en-klare lesmappen. Voorts kan je er terecht voor omkadering bij films, voor workshops, voor navorming of voor projecten à la carte. Je kan er ten slotte een pak films kopen, op dvd of op videoband. In de webshop vind je oude klassiekers zoals ‘De Gebroeders Leeuwenhart’ (Olle Hellbom, 1977), ‘Ronja de Roversdochter’ (Tage Danielsson, 1984) en ‘My life as a dog’ (Lasse Hallström, 1985), maar ook nieuwe pareltjes zoals ‘Een heks in de familie’ (Harald Hamrell, 2000) en ‘the Colour of Milk’ (Torun Lian, 2004). Een speciale vermelding krijgt ‘Tootletubs & Jyro’ (Härkönen en Virtanen, 2000), het verhaal van twee koddige insecten op een vuilnisbelt, die voor alles een oplossing hebben. Een leuke animatiefilm voor kleuters vanaf 3 jaar. Video’s kosten 9,99 euro, dvd’s 16 euro, telkens plus 2,50 euro verzendingskosten. Voor een pakket video + lesmap betaal je 20 euro, voor een pakket dvd + lesmap 30 euro, verzendingskosten inbegrepen.

www.museoscienza.org/smec - www.epos-vlaanderen.be (beursaanvragen)

Je vindt het volledige aanbod op www.jekino.be/winkel - 02 242 54 09.

WETENSCHAP IN HET MUSEUM

Win: 10 x ‘Tootletubs & Jyro’ - mail vóór 24 mei (met vermelding ‘Tootletubs’’) naar secretariaat.leraren@klasse.be

ZEKER DOEN • Nr. 185

BASIS

www.leefsleutels.be - inschrijven vóór 20 mei bij leen@leefsleutels.be

(advertentie)

• Relaties en seksualiteit: De anticonceptiekoffer (6/5). www.sensoa.be - info@sensoa.be

• Beeldend werken - experimentele zomer 5-daagse in Hongarije (18 tot 22/8).

ONDERNEMENDE LEERLINGEN

www.artobe.org - info@artobe.org - 014 88 33 43

• Met beide voeten in de praktijk: 21/5 in Campus De Vest, KHMechelen. Studenten uit de lerarenopleiding stellen hun hoeken- en contractenwerken en uitgewerkte projecten ten toon. www.khm.be/navorming/onderwijs

Hebben je leerlingen een straf idee in hun hoofd waarmee ze later veel geld willen verdienen? Of hebben ze geen zin om voor een bedrijf te gaan werken? Leonie (20) en Mathias (19) gingen meteen na het secundair onderwijs aan de slag als baas in hun eigen zaak. Maks! luistert naar hun tips & tricks en brengt een stappenplan voor jonge starters. Verder deze maand: • Roos Van Acker: op zoek naar de scout, taalpurist en karateka in het strafste meisje van de klas. • Tussen voodoo en vuilnis: Maks! reist mee in de rugzak van reporter Veerle in Haïti. • Motorcycle Mania: Gunther (15) is aanstormend toptalent in het motorcrosscircuit. Maks! scheurt een rondje mee. • Ouders in nesten: Maks! praat met Laure (16). Zij heeft een mama met een psychisch probleem. Bij de reportages in Maks! vind je in de pedagogische bijlage Maks!mum lekkere lestips die nauw aansluiten bij de vakoverschrijdende eindtermen. Abonneer je gratis op deze maandelijkse nieuwsbrief via www.klasse.be/maksimum of onderschep één van de tien gedrukte exemplaren in je lerarenkamer.

MIJN LEVEN ALS KZA 5148

W!N KLASSIEK VOOR IEDEREEN Met het romantische pianorecital ‘Klassiek voor iedereen’ wil pianist Ben Roels klassieke muziek toegankelijker maken voor (letterlijk) iedereen. Op het programma staan werken van Franz Liszt en Frédéric Chopin. Emotie verzekerd. Het recital, een project voor het Koninklijk Vlaams Conservatorium Antwerpen, vindt plaats op 21 mei, om 20 u. in de Blauwe Zaal van deSingel, Antwerpen. Tickets kosten 11 euro, leerlingen en studenten betalen 6 euro. Reservaties via 03 203 95 85. Win: één klas (max. 30 leerlingen en 2 begeleiders) komt gratis naar het concert mail vóór 8 mei naar klassiekvooriedereen@gmail.com

DELTA Is ranking een bedreiging voor het hoger onderwijs of een zegen? Hoe zit dat met de modularisering van een hogere studie? Hoe word je bachelor met elders verworven competenties...? Het driemaandelijks tijdschrift ‘Delta’ houdt de vinger aan de pols van het beleid voor het hoger onderwijs: artikels, columns, nieuwsberichten. De decembereditie zoomt in op levenslang leren, de werkstudent, de tevredenheid van leraren... Alle hogescholen en universiteiten ontvangen gratis exemplaren. Kijk nu al uit naar het decembernummer, dat integraal gaat over de aansluiting tussen secundair en hoger onderwijs.

In ‘Mijn leven als KZA 5148’ beschrijft Paul de Keulenaer hoe Regine Beer in de periode ná Auschwitz-Birkenau een nieuw leven opbouwt, haar kampverleden tracht te verwerken en van levenslustige, naïeve adolescente evolueert tot de alerte bejaarde dame van vandaag. Haar levensopdracht werd getuigen over haar verleden. Paul De Keulenaer vertelt haar leven in een lezing voor leerlingen vanaf het 2de jaar secundair onderwijs. Hij plaatst het verhaal van Regine Beer in de context van de Tweede Wereldoorlog, de genocide en de vervolging van andere minderheidsgroepen. paul.dekeulenaer@skynet.be - het boek is uitgegeven bij EPO - www.epo.be

LERAAR ZIJN IN VLAANDEREN Twee wiskundigen en een historicus kijken honderd jaar terug in de tijd, op zoek naar markante evoluties binnen het secundair onderwijs en de nascholing voor leraren. Onderweg verzamelen ze de visie van verschillende deskundigen op humaniora en VSO, de vernederlandsing van het middelbaar onderwijs, de samenwerking tussen secundair en hoger onderwijs, de aggregatie en de nascholing voor vakken zoals godsdienst, Frans, aardrijkskunde. Een round-up voor wie zich afvraagt waarom ons onderwijs vandaag is zoals het is. ‘Leraar zijn in Vlaanderen’ (Mark D’hoker, Dirk De Bock & Dirk Janssens, red.) 31 euro - uitg. Garant

‘Delta’ - een persoonlijk abonnement (4 nrs.) kost 49 euro - uitg. Die Keure abonnementen@diekeure.be - www.diekeure.be

ZEKER DOEN • Nr. 185

SECUNDAIR

CURSUSSEN

HOGER / VOLWASSENEN

(advertentie)

Leraren fysica, chemie en natuurwetenschappen (2de en 3de graad) kunnen op vrijdag 9 mei deelnemen aan een netoverschrijdende nascholing in KULeuven. Op het programma uiteenzettingen over zeldzame aardmetalen, explosieven (mét experimenten) en actiniden en de A-bom (zonder experimenten). De studiedag is georganiseerd door Koninklijke Vlaamse Chemische Vereniging (KVCV).- www.kvcv.org - info@kvcv.be - 016 29 32 14

GRATIS DARIOFOLIES Eten tijgers graag geroosterd vlees? Wat was het eerste mirakel van het kindeke Jezus? Edelhard Moens (De TheaterFactorij) beantwoordt deze vragen (misschien) in ‘Dariofolies’, twee teksten (‘foliekes’) van Dario Fo. De voorstelling is geschikt voor leerlingen 3de graad. Er zijn twee promotievoorstellingen in Gent (Tinnenpot, 22 mei) en Antwerpen (Theater Het Klokhuis, 29 mei), telkens om 20 u. Op vertoon van je lerarenkaart krijg je gratis toegang, je partner betaalt halve prijs (3,50 euro). Er is gratis lesmateriaal beschikbaar en schoolvoorstellingen zijn mogelijk. www.dariofolies.be - verplicht reserveren via 016 40 45 20 - 0496 05 04 17 of detheaterfactorij@hotmail.com

RECHT IS NIET KROM : KINDER- EN JONGERENRECHTEN Het pakket ‘Recht is niet krom’ laat ruimte voor de persoonlijke aanpak van elke leraar die met zijn leerlingen aan de slag wil gaan rond jongerenrechten. Het pakket bevat de volgende modules: ‘Mensenrechten, wie verzint het?’, ‘Ik wil, ik mag en ik moet‘, ‘Heeft iedereen recht op jongerenrechten?’ en ‘Wie werkt er mee aan jongerenrechten?’ Deze vier modules kan je in willekeurige volgorde behandelen. Via interactieve opdrachten bij diverse informatiebronnen komen leerlingen te weten wat jongerenrechten inhouden. Spelenderwijs verwerven ze informatie over hun eigen rechten en verantwoordelijkheden en die van kinderen en jongeren in de rest van de wereld.

VISIBLE BODY Er bestaan SF-films die je meevoeren in het menselijk lichaam, maar met dit programma kan het volgens je eigen scenario. Je zoomt in 3D tot in het detail in op het skelet, de organen, de bloedstromen. Vooraf registreren en software downloaden is verplicht maar gratis. www.klascement.net/sites/4906

KONINGSBLAUW ‘Koningsblauw’ is een rondreizend poëzieprogramma met talentvolle dichters, een sfeervol decor en een muzikale entr’acte. Kunstencentrum Behoud de Begeerte stelt hierbij een pedagogische map samen om in de lessen Nederlands (derde graad aso en kso) te werken rond hedendaagse poëzie. In die map vind je info over de auteurs en enkele gedichten, hun geschiedkundige context en biografische elementen. De voorstellingen vinden plaats in CC Genk (22/5, 20.15 u., 089 65 38 70), CC de Mol Lier (23/5, 20.15 u., 03 488 06 79), de Vooruit Gent (24/5, 20 u., 09 267 28 28) en de Bourla Antwerpen (26/5, 20 u., 03 224 88 44). Reservaties (en ticketprijzen) bij de schouwburgen zelf. Via www.stichtinglezen.be (klik op “auteurslezingen”) kan je een nabespreking in de klas met één van de auteurs reserveren. www.begeerte.be - sabeth.snijders@begeerte.be - www.stichtinglezen.be

www.klascement.net/sites/5111

W!N EN SCÈNE Met twee nieuwe educatieve speldozen leren je leerlingen spelenderwijs Frans. Beide dozen verschenen in de reeks ‘En Scène’. Voor leerlingen 1ste jaar aso is er ‘enscène@vosplanches’, voor leerlingen 2de jaar aso is er ‘Aventure Nature - jouez En Scène’. Beide dozen bevatten 4 bordspelen: ‘les infinitifs en action’, ‘les verbes en action’, ‘la piste des verbes/le parcours des verbes’ en ‘la finale’. www.uitgeverijdeboeck.be - info@uitgeverijdeboeck.be - de dozen kosten 50 euro per ex. Win: 2 x ‘enscène@vosplanches’ en 2 x ‘Aventure Nature - jouez En Scène’ - mail vóór 24 mei (met vermelding ‘speldoos En Scène’) al je gegevens en de doos van je keuze naar info@uitgeverijdeboeck.be

JONGEREN IN ACTIE 2 tot 12 maanden als vrijwilliger meedraaien in een Europese non-profit organisatie met ‘Youth for Action’, je eigen inleefproject in het buitenland starten via Extra Time, met ‘VIA’ wonen en werken in het buitenland, op bezoek bij buitenlandse OXFAM-partners, op bouwkamp in Europa… Op de InfoActiviteitenKalender van JINT vzw krijg je een uitgebreid overzicht van informatiedagen, activiteiten en organisaties die 18-plussers op weg helpen naar het buitenland. www.jint.be/extra/enews/Infokalender/list.asp

ZEKER DOEN • Nr. 185

SECUNDAIR

EXPLOSIEVE NASCHOLING

HOGER / VOLWASSENEN

38 W!N CROUCHING TIGER MEETS INDIANA JONES Is de lijn tussen kunst en kitsch dun? Oordeel zelf met ‘The Myth’, een komische actiefilm van de makers van prijsbeest ‘Crouching Tiger Hidden Dragon’. De film vertelt het verhaal van een archeoloog (actiefilmacteur Jackie Chan) op zoek naar het graf van de eerste keizer van de Chinese Qin Dynastie. ’s Nachts voeren zijn dromen hem terug in de tijd en is hij aanvoerder van het Chinese leger. De film bedient zich van alle mogelijke clichés van de actiefilm, de thriller, de comedy… Kunst of kitsch? www.dfw.nl - overal verkrijgbaar Win: 5 x ‘The Myth’ - mail vóór 24 mei (met vermelding ‘The Myth’) naar secretariaat.leraren@klasse.be

GRATIS IN DE NEVEL VAN DEN TIJD

BAD_GIRLS_RULE_1

Hoe illustreer je het werk van Willem Elsschot in 17 minuten? Kris Rens stuurt Elsschot letterlijk wandelen, in het ‘Helschot’, een ‘oerwoud’ tussen Westerlo en Veerle, anno 1901. Tijdens die wandeling krijg je een 60-tal verwijzingen (zowel visueel als auditief) naar de proza en poëzie van Elsschot. De muziek is speciaal voor deze kortfilm gecomponeerd door Nic Rosseeuw (Muziekhuis LOD). De trage montage is gewild en dat je maar één woord hoort, is ook niet toevallig. Volgens Rens moet je Elsschot gewoon lezen, zelfs op film. En voor de rest moet je daar afblijven. Waarvan akte.

Cyrano de Bergerac op het virtuele pad. Wat is de waarde van een echte vriendschap? Cyberpesten is het centrale thema van ‘bad_girls_rule_1’, een nieuwe theaterproductie voor 12-14-jarigen. L.R.V.-Producties vzw speelt een reeks try-out voorstellingen waar leraren secundair onderwijs gratis kunnen gaan kijken. Die voorstellingen vinden plaats op 19 mei in CC De Kern Wilrijk, 20 mei in CC De Werft Geel, 22 mei in CC De Velinx Tongeren, 23 mei in CC Palethe Overpelt, 26 mei in CC De Spil Roeselare en 29 mei in CC De Herbakker Eeklo, telkens om 20 u. Vooraf reserveren is de boodschap, je krijgt een bevestiging en je tickets liggen klaar aan de kassa.

‘In de nevel van den tijd’ - 8,00 euro - bestellen bij Kris Rens via dutsykwet@hotmail.com

info@lrvproducties.be - www.lrvproducties.be - 0474 98 60 93

(advertentie)

Z ZEG HET MET DE WOORDEN VA VAN… “I have a dream…”, “Ask not what your country…”, “Ich bin ein Berliner”. De dvd-box ‘Greatest try Speeches of All Time’ verzamelt bekende, inspireSp rende en historische speeches, gebracht door bijren zondere personen die mee de wereld veranderden. zo Van Franklin D. Roosevelt en Winston Churcill over Va John F. Kennedy en Martin Luther King tot Ronald Jo Reagan en Bill Clinton. Ze spreken over bijna voor de hand liggende en ook vandaag actuele thema’s: verkiezingen, oorlog en vrede, discriminatie, andaag nog act ele them schandalen… ‘Greatest Speeches of All Time’ (3 dvd’s, 200 min.) - overal verkrijgbaar www.b-motion.nl

SCHOOL’S OUT!

Win: 5 x ‘Greatest Speeches’ - mail vóór 24 mei (met vermelding ‘Greatest Speeches’) naar secretariaat.leraren@klasse.be

Zes weken lang kan je je in Brussel ‘amuseren’ met films en debatten over het meest bezochte (en soms meest gehate) instituut ter wereld: de school. ‘School’s out!’ brengt documentaires over traditionele onderwijssystemen in Europa, Afrika, Azië en Amerika. Daarnaast zijn er fictiefilms (Jean Vigo, Danièle Huillet, Marguerite Duras) die met ironie, poëzie en humor een kritische blik richten op de school en de pedagogische methodes. En documentaires over alternatieve scholen van vroeger en nu, met debatten en ontmoetingen met opvoeders, leraren, studenten, onderzoekers en natuurlijk regisseurs. En een infokiosk met boeken en dvd’s. En… ‘School’s out!’ loopt nog tot 1 juni in Cinema Nova (Arenbergstraat, Brussel)

W!N PARELS OP EEN SCHIJFJE

www www.abc-distribution.be - www.homescreen.be - de dvd’s zijn over overal verkrijgbaar Win: 3 x 7 dvd’s - mail je ggegevens en de titel van je keuze vóór 24 mei (met vermelding ‘Parels’) naar secretariaat.leraren@klasse.be

Op www.nova-cinema.org vind je het volledige programma

GRATIS

Zes Tibetaanse tieners proberen de Lhakpa Ri te beklimmen, een bergkam van 23 000 voet hoog aan klim de noordkant van Mount Everest. De documentaire ‘Blindsight’ (Lucy Walker) toont hun avontuur. De titel ‘Bli is aalvast prima gekozen: Walker is zelf blind aan één oog en alle a klimmers, zowel de jongeren, hun begeleidster Sabriye Tenberken en klimmer Erik Weihenmayer zijn Sab volledig blind. Een hallucinant avontuur, waardoor je vol in een ander licht gaat ‘zien’. de wereld w (Chris Kraus) maken we kennis met de verbitterde In ‘Vier Minuten’ (C Traude Krüger, die al meer dan 60 jaar lang pianolessen geeft in een vrouwengevangenis. Dan doet Jenny, een nieuwe, jonge gevangene haar intrede. Zij blijkt niet alleen agressief te zijn, maar ook een muzikaal wonderkind. Traude schrijft haar zelfs in voor een prestigieuze muziekwedstrijd buiten de gevangenis… Ten slotte is Oscarwinnaar ‘Die Fälscher’ (Stefan Ruzowitzky) nu ook op dvd beschikbaar. Salomon Sorowitsch is de koning der valsemunters in het Berlijn van 1936. Maar hij is ook joods en komt in het h kamp van Sachsenhausen terecht. Daar weet hij zijn leven te redden door buitenlands geld te vervalsen. sen Bij deze film is trouwens een pedagogisch dossier beschikbaar. Je kan dit (en eventuele schoolvoorstelbes lingen) ling aanvragen via www.abc-distribution.be.

DUURZAME AARDBOL? Op een leuke en actieve manier je leerlingen binnenleiden in de wereld van klimaat en energie? Dat kan met de interactieve tentoonstelling ‘Klimaatcasino’. Aangepaste doe-activiteiten maken de tentoonstelling toegankelijk voor leerlingen van alle graden van het secundair (aso, tso, kso, bso). Van 23 tot 26 juni bezoek je de tentoonstelling gratis met je leerlingen in het Centrum Duurzaam Bouwen, het vroegere badhuis van de mijngebouwen in Heusden-Zolder. Reserveren doe je minstens twee weken vooraf via a.gijbels@cedubo.be. Maak van de gelegenheid gebruik om ook de permanente tentoonstelling te ontdekken. Hier vind je maquettes van bouwdetails, duurzame bouwtechnieken, duurzame energieopwekking en integraal waterbeheer. Je doet een beroep op een gids of gaat zelf aan de slag. De brochure ‘Bouwen aan/ voor de toekomst: 21 duurzame tips voor de 21ste eeuw’ helpt je. Je kan ze downloaden op www.cedubo.be. Centrum Duurzaam Bouwen - Marktplein 7 - 3550 Heusden-Zolder 011 51 70 55 - www.cedubo.be - de expo ‘Klimaatcasino’ kan ook twee weken naar jouw school komen, zie www.limburg.be/MOS

ZEKER DOEN • Nr. 185

SECUNDAIR

HOGER / VOLWASSENEN

W!N

Beelddenkers kijken naar buiten Spellingsregels vindt hij stom en de tafels wil hij niet uit het hoofd leren. Björn staart voortdurend uit het klasraam, zelfs wanneer de leraar hem net een vraag heeft gesteld. Hij begint in het midden van een onsamenhangend verhaal, waar niemand kop of staart aan krijgt. ‘Maar ZIE je het dan niet?’ roept hij gefrustreerd. Heeft Björn leerof gedragsproblemen? Of is hij een beelddenker? Een nieuw fenomeen lokt discussie uit. “Mijn schoolperiode was een hel”, vertelt Marc (56). ”Ik had altijd geweldig veel problemen om me te concentreren op wat ik aan het lezen was. Als ik het woord ‘bos’ las, dan zag ik de bossen waar ik al eens geweest was met daarbij de geur en alle gevoelens die er toen bij waren. En had ik ook nog een fototoestel bij me, dan begon ik daaraan te denken. Al die beelden brachten me zo ver dat ik me iedere keer tot de orde moest roepen om terug bij het woord ‘bos’ te komen. Als het volgende woord ‘schip’ was, dan was ik weer vertrokken en zag ik weer andere beelden terug. En geuren. En kleuren. En emoties. Je krijgt een input van de vijf zintuigen, onmiddellijk verbonden met het beeld dat bijna onbewust wordt opgeroepen.”

EXPLOSIE Wat is er mis met Marc? Volgens Magda Jacobs, auteur van ‘In het rijk der beelden ben ik koning’ is hij een typische beelddenker. En hij is lang niet de enige. “Een beelddenker denkt eerst in beelden en zoekt er dan pas woorden voor”, verduidelijkt Jacobs. Zij laat kinderen en volwassenen aan het woord en beschrijft hoe de beelden waarin een beelddenker denkt een explosie bevatten van geur, kleur, emotie en geluid. Al die informatie komt gelijktijdig binnen. Het is onbegonnen werk om die ervaring via woorden over te dragen naar een andere persoon. En dat levert vooral op school problemen op. “School en maatschappij zijn talig gericht: gestructureerd, op volgorde en gefocust op details en analyse”, waarschuwt de Nederlandse Marion van de Coolwijk, auteur van ‘Beelddenken in de praktijk: een praktische KLASSE • Nr. 185

handleiding voor ouders en leerkrachten.’ Het fenomeen beelddenken is in Nederland al langer in zwang, maar wordt nu ook in Vlaanderen meer in de mond genomen om leerproblemen te verklaren. Toch blijft het omstreden.

PERCENTAGE Is beelddenken een marginaal fenomeen? ”Alle mensen worden als 100 % beelddenker geboren”, zegt van de Coolwijk. “Immers, een baby kent nog geen woorden. In de peuter- en kleutertijd zijn alle kinderen min of meer beelddenkers”. ”Langzaam ontwikkelt het taal- en begripsdenken zich en wordt het beelddenken procentgewijs wat kleiner. Zo rond het tiende jaar stopt dit ontwikkelingsproces. Er zijn mensen die dan een voorkeur blijven houden voor het beelddenken.” ”Beelddenkers denken vooral met hun rechterhersenhelft”, stelt Magda Jacobs. ”Daardoor denken ze heel associatief en creatief. Of je vooral met je linker- of je rechterhelft denkt, ligt in grote mate vast in je genen.” Beelddenkers zijn volgens Jacobs dus vaker met méér in de familie. Al kan iedereen leren om de andere hersenhelft méér te gebruiken.

DE ANDERE KANT Tegenover de beelddenker stelt Jacobs de taaldenker of de sequentiële denker. Die gebruikt vooral zijn linkerhersenhelft. De beelddenker is sterk in synthetiseren, de taaldenker in het maken van analyses. ”Leraren zouden bij het lesgeven nog veel meer visuele beelden moeten gebruiken als ondersteuning bij de leerstof. De meeste leraren zijn goed in het sequentiële

Wat zegt de wetenschap?

Meer lezen? • ‘In het rijk der beelden ben ik koning: Kijk en luister naar beelddenkers’, Magda Jacobs en Tineke Labrujere Boek In Beeld • ‘Beelddenken in de praktijk: Een praktische naslagwerk voor ouders en leerkrachten’, Anneke Bezem en Marion van de Coolwijk - Bureau Bezem/Instituut Kind In Beeld • ‘De mythe van de beelddenker’ in ‘Remediaal handelen: Een specialisme tussen wetenschap en praktijk’, red. Ria Kleijnen, Swets en Zeitlinger

systeem van denken en houden het daarmee ook in stand”, zegt Magda Jacobs. ”Voor beelddenkers betekent dit concreet dat er voortdurend een beroep wordt gedaan op hun luistervaardigheid, terwijl dit nu net hun zwakste kant is. Zij zijn beter in kijken.” Een beelddenker heeft volgens Jacobs dan ook baat bij korte gesproken instructies. Een geschreven tekst laat je hem verwerken tot een mind map, met veel kleuren en symbolen.

DROMEN Hoe denken beelddenkers? Volgens Jacobs doen ze dat in gelijkenissen of overeenkomsten. Ze verbinden dingen die op het eerste gezicht niets met elkaar te maken hebben. Zoals een kleuter die weet dat glas breekt en verwonderd vraagt waarom zijn knikker dan niet breekt. Die creativiteit houdt

een grote drang naar vrijheid in. Jacobs: ”Een sterke wil, eigenwijsheid en onverzettelijkheid zijn kenmerkend. Alles in vraag stellen is hun ding en als je wil dat ze iets doen, moeten ze eerst de zin of het nut ervan kennen.”Tafels of spellingsregels leren, is moeilijk. ”Als ik in de winkel iets moet uitrekenen, dan kan ik dat niet”, vertelt Pieter Jan (18). ”Getallen zie ik niet voor mijn ogen, die geven geen beeld.” Ook woordenschat uit een vreemde taal leren kan lastig zijn. Sylvien (10): ”Woordjes schrijven is moeilijk. Woordjes kan ik niet lezen in mijn hoofd, want woordjes kan je niet zien.”Iets zomaar aannemen, zonder het te zien, blijft moeilijk voor een beelddenker.

VOLGORDE Beelddenkers bij de les houden is niet altijd evident, maar er zijn wel trucs. ”Een beelddenker ziét het antwoord op een vraag voor zich”, vertelt Jacobs. ”Logisch dat hij dan wegkijkt terwijl hij het antwoord zoekt. Wegkijken na een vraag is bij de beelddenker een teken van concentratie.” Jacobs raadt leraren aan om oogcontact te maken bij het geven van een opdracht. ”Zo weet je zeker of hij is doorgedrongen.” Omdat een beelddenker in gehelen denkt, heeft hij volgens Jacobs veel moeite met volgorde. ”Alles is belangrijk en alles is er tegelijkertijd. Dus wat moet nu eerst?” Hij zal midden in een

”Er zijn vrij strikte criteria om te bepalen of iemand dyslectisch is. Voor beelddenken zijn die er volgens mij niet”, zegt professor Pol Ghesquiere, voorzitter van de Stichting Leerproblemen. ”Als je niet begrijpt wat een beelddenker is, dan is dat wellicht omdat je zelf geen beelddenker bent, luidt het dan. Als wetenschapper weiger ik in dergelijke redenering mee te stappen. In de internationale onderzoeksliteratuur over dyslexie komt het fenomeen beelddenken zelfs niet ter sprake. Enkele jaren geleden was er aan de VUB een pilootstudie die vaststelde dat het instrument dat in Nederland gebruikt wordt om beelddenken op te sporen, dit niet op een betrouwbare en valide wijze kan. Er is dus geen echte wetenschappelijke onderbouw voor het fenomeen, maar toch worden er behandelconsequenties aan vastgeknoopt. Daardoor stoppen ouders en leraren tijd en energie in therapieën waarvan niet wetenschappelijk bewezen is dat ze werken en gaat er kostbare tijd verloren om iets aan het echte leerprobleem te doen. Veel dyslectici geven wel aan ‘in beelden te zien’, maar dit is vaak een manier om aan de buitenwereld uit te leggen wat er naar hun gevoel ‘anders’ in hun hoofd omgaat. Dit zegt op zich nog niets over de psychologische realiteit die eraan ten grondslag ligt.” De beelddenkers in dit artikel komen aan het woord in ‘In het rijk der beelden ben ik koning: Kijk en luister naar beelddenkers’, Magda Jacobs en Tineke Labrujere - Boek in Beeld.

verhaal beginnen te vertellen en dan hoogst verbaasd zijn omdat je niet weet waarover het gaat. Een beelddenker ziet eerst het antwoord en zoekt er dan woorden voor. Fieke (12): ”Ik zeg heel vaak ‘dat ding’ omdat ik niet zo gauw het juiste woord vind. Ik zou dan willen dat de mensen niet ongeduldig worden maar dat ze even meedenken welk woord ik zoek. Als ze vragen hoe het er uit ziet, zou ik er wel op kunnen komen.”

KLASSE • Nr. 185

Moeten leraren meer Frans spreken? Frans lezen en schrijven doen de Vlaamse leerlingen redelijk tot goed, maar gericht luisteren lukt ze niet zo best. Beter lezen doen ze als de leraar consequent Frans spreekt in de les, maar uitgerekend dat doen er niet veel. Een peilingonderzoek van de eindtermen Frans bij 9 000 leerlingen uit 103 Vlaamse secundaire scholen drukt met de wijsvinger op rust- en pijnpunten. Twee leraren Frans reageren en passant.

Uit het onderzoek blijkt dat amper zeven procent van de leraren Frans altijd Frans spreekt in de klas. Dat lijkt minder dan vroeger en het kan mee verklaren waarom de leerlingen het minder goed doen. Spreek jij altijd Frans in de les? Else Pelemans: “Nee, niet altijd, maar toch

Else Pelemans, (37) lerares Frans in 1B-klassen en het Beroeps Voorbereidend Leerjaar, Sint-Godelieve-Instituut, Kapelle-op-den-Bos

zeker tachtig procent van de tijd. Frans leren doe je onder andere door het vaak te horen. Ik geef op dit moment les in de B-stroom en daar kan ik niet anders dan sommige dingen die ik eerst in het Frans heb gezegd, in het Nederlands herhalen. Dat gaat dan bijvoorbeeld om een nieuw stukje theorie.”

Hans Degrauwe: “Ik geef wel vaak instructies in het Frans, zoals ‘Prenez votre livre’, maar verder spreek ik vrij veel Nederlands. Voor grammaticale uitleg vind ik dat nodig, anders begrijpen de leerlingen mij gewoon niet.” Vooral de eindtermen voor luisteren zijn voor veel leerlingen een probleem. Met welke vaardigheid sukkelen jouw leerlingen het meest? Else Pelemans: “Van schrijven is er in de B-

Hans Degrauwe, (41) leraar Frans in het zesde leerjaar basisonderwijs, Vrije Basisschool Wakkerzeel

KLASSE • Nr. 185

stroom sowieso niet zoveel sprake. De focus ligt meer op spreken. Mijn klas is gek op toneeltjes spelen. Als ze Frans lezen, snappen ze meestal wel de bottom line van een tekst. Voor luisteren ligt dat veel moeilijker. Ze onthouden de details, maar missen de hoofdzaken.”

Hans Degrauwe: “Ik geef vaak schriftelijke toetsen en laat de leerlingen vertalen, ook al zou ik volgens het leerplan meer op het mondelinge moeten focussen. Maar dat neemt veel meer tijd in beslag en is niet zo eenvoudig te

evalueren. Een dialoog voeren in het Frans vinden mijn leerlingen het moeilijkst.”

De eindtermen Frans worden opnieuw bekeken. Basis- en secundair onderwijs moeten beter op elkaar aansluiten. Terecht? Else Pelemans: “De beginsituatie verschilt wel van leerling tot leerling. Dat hangt voor een deel af van de basisschool waar ze vandaan komen. De snelste manier in het secundair is meestal van nul beginnen. Ik merk aan mijn leerlingen dat ze een afschuw hebben van Frans. Na een tijdje draaien ze bij. Ik vind het vijfde leerjaar trouwens laat om met Frans te beginnen. Waarom niet vroeger starten, zelfs al in de kleuterklas?”

Hans Degrauwe: “Enkele jaren geleden hadden we overleg met secundaire scholen uit de buurt. Die zeiden dat we in de basisschool de leerlingen te veel zelf laten schrijven, terwijl ze eigenlijk alleen nog maar moeten kunnen kopiëren. Toch denk ik dat veel leerlingen in het secundair onderwijs het veel moeilijker zouden hebben, mochten we ons in het basisonderwijs louter aan de eindtermen houden.” De lessen Frans bevatten gemiddeld voor de helft woordenschat en grammatica. Volgens sommigen verklaart dat waarom leerlingen weinig taalvaardig zijn. Else Pelemans: “Idealiter zou die verhouding 40-60 (40 % woordenschat en grammatica, 60 % vaardigheden) moeten zijn, maar eerlijk gezegd is het bij mij in de eerste graad toch meer 50-50. De leerlingen kennen nog zo weinig. Maar ik

geef nooit een hele les grammatica. Ik laat ze bijvoorbeeld de vervoeging van het werkwoord avoir ontdekken en dan volgt er een luisteroefening.”

Hans Degrauwe:“Leerlingen moeten eerst inhoud aanleren voor ze ermee aan de slag kunnen. In de wiskundeles ga je ook niet de omtrek van een cirkel berekenen zonder dat je eerst de formule hebt geleerd. Mijn lessen zijn zo opgebouwd dat we nieuwe woorden leren en pas dan bijvoorbeeld een tekst lezen. Als die zaken door elkaar lopen, is dat voor veel leerlingen te verwarrend.” Blijkbaar gebruiken negen op de tien leraren Frans een schoolboek, maar ze volgen het niet altijd slaafs. Else Pelemans: “Ik gebruik ook vaak ander materiaal uit tijdschriften of van het web. Maar hele stukken overslaan doe ik niet, want dan rijd je jezelf op de duur vast. Vanaf volgend schooljaar gebruiken we een nieuw schoolboek en daar ben ik heel blij om. We zijn op school sterk bezig met talenportfolio’s en begeleid zelfstandig leren. De nieuwe methode is daar beter op afgestemd.”

Hans Degrauwe: “Over het schoolboek dat wij gebruiken zijn velen ontevreden. Mij maakt het niet zoveel uit. De leraar die vooraan staat, daar is het om te doen. Hoewel het schoolboek voor mij toch een houvast biedt. Ik volg het grotendeels.”

Hoe kunnen we het niveau voor Frans opkrikken? Else Pelemans: “Ik zou het heel fijn vinden als bepaalde lessen geschiedenis of aardrijkskunde soms ook in het Frans zouden worden gegeven. Regenten hebben toch een ‘dubbel diploma’, dus de kwaliteit van inhoud én vorm is gegarandeerd. Door enkel in de Franse les met de taal in aanraking te komen, krijgen leerlingen ze niet voldoende onder de knie, vrees ik.”

Hans Degrauwe: “Onderdompeling is inderdaad nog altijd de beste manier om een taal te leren. Via het Prins Filipfonds willen we volgend schooljaar uitwisselen met Franstalige leerlingen. Onze leerlingen gaan naar een gastgezin, waar ze hun plan wel móeten trekken in het Frans. Misschien vinden ze Frans leren dan plots wel veel leuker en zinvoller.”

Ecoutez! De belangrijkste resultaten van de peiling bij 9 000 leerlingen van het tweede jaar eerste graad, A-stroom: • Hoogste score voor lezen. 95 procent begrijpt de samenhang in korte teksten, 92 procent begrijpt opschriften, aanwijzingen en waarschuwingen, 71 procent slaagt erin de vereiste informatie op te zoeken in een tekst. De hoofdzaken begrijpen in korte teksten lukt 54 procent van de leerlingen. • Schrijven: plus- en minpunten. Een tekst kopiëren met maximaal 10 procent fouten lukt 92 procent van de leerlingen. Een Franstalig formulier voldoende correct invullen kan 61 procent. Zelf een tekst schrijven op basis van een voorbeeld of sleutelwoorden lukt behoorlijk om de communicatieve essentie weer te geven, maar de leerlingen schrijven veel fouten. • Luisteren is het pijnpunt. 66 procent van de leerlingen vindt de juiste informatie in functionele luisterteksten als de leraar ze voorleest of een opname laat horen. 43 procent begrijpt aanwijzingen, opschriften en waarschuwingen voldoende. Slechts 23 procent begrijpt de hoofdzaken in een korte tekst voldoende. • Veel woordenschat en grammatica in de les. Tijdens de lessen Frans

besteden de leraren ongeveer 26 procent aan woordenschat en ongeveer evenveel aan grammatica. De andere helft besteden ze aan de vier vaardigheden, maar luisteren en schrijven komen daarvan het minst aan bod. Tien procent van de leraren geeft aan nooit gespreksvormen te gebruiken in de les. Spreekt hij/zij altijd of meestal Frans in de les (7 procent doet dat altijd, 57 procent meestal), dan zullen de leerlingen beter Frans lezen. • Het liefst dialogen en luisteroefeningen. 85 procent van de leerlingen vindt het belangrijk om goed Frans te leren. Ze spelen het liefst dialogen tijdens de les. 38 procent geeft hieraan de voorkeur boven andere lesactiviteiten. 34 procent luistert liever naar een liedje of verhaal. 25 procent leest het liefst een tekst tijdens de les. • Nieuwe eindtermen op komst. Het peilingonderzoek moet leiden tot nieuwe eindtermen. Tot eind mei consulteert de onderwijsminister leraren, begeleiders enz. die bij onderwijs Frans betrokken zijn. Scholen die niet werden ‘gepeild’ kunnen hun eigen peilingtoets organiseren om te zien waar hun leerlingen staan. Geef je mening op www.ond.vlaanderen.be/dvo/ peilingen/conferenties. Daar vind je ook het volledige onderzoeksrapport.

KLASSE • Nr. 185

Het gebeurt nog altijd. Leerlingen gaan op stage in een bedrijf, maar in plaats van daar hun beroep te leren, mogen ze enkel fotokopieën maken, onkruid wieden of het zwembad van de zaakvoerder reinigen. Met werkplekleren ontstaat een veel professionelere stage. Veertien Vlaamse scholen experimenteren ermee. Wat dat oplevert?

Herman De Vreese, projectbegeleider

De leerlingen zijn heel kritisch voor zichzelf.

KLASSE • Nr. 185

Rob (21) tailleert een onderdeel van een balustrade. Met een houten hamer en iets dat op een beitel lijkt, werkt hij de fijne kronkels af in de witsteen. Tot nader order kan geen machine dat, steen tot in het detail bewerken blijft grotendeels handwerk.“Ik had al Bouw gestudeerd maar wilde er nog de opleiding Steen- en Marmerbewerking bij doen”, vertelt Rob. “Je kan je er creatief in uitleven, thuis werk ik momenteel een waterput af.”Rob onderscheidt zich in niets van de andere zeven werknemers in het grote atelier. Het restauratiebedrijf Denys in Wondelgem heeft een engagementsverklaring gesloten met Robs school, het atheneum van Herzele, de enige Vlaamse school waar je Steen- en Marmerbewerking kan leren. Samen met dertien andere scholen experimenteert het atheneum met ‘werkplekleren’. Dat blijkt méér te zijn dan een gewone stage.

dan zulk een omgekeerde aanpak, het is een veel professionelere vorm van stage lopen.” Dat blijkt. School en bedrijf spreken lang vooraf het takenpakket van elke leerling af. Het bedrijf duidt een mentor aan die de leerling intensief begeleidt. Leerlingen krijgen een betere en modernere opleiding in een realistische leeromgeving, wat hen sterker motiveert en stimuleert. Op een speciaal rapport duidt Rob de competenties aan die hij oefent en in welke mate hij ze beheerst: kan hij correct omspringen met materiaal en gereedschap? Komt hij ’s morgens op tijd? Plant hij zijn werk doelmatig? Communiceert hij correct en gepast? School en bedrijf evalueren dezelfde competenties en Rob beoordeelt ook het bedrijf. “Zelfsturing is een essentieel onderdeel van werkplekleren”, besluit De Vreese.“En geloof me, leerlingen zijn heel kritisch voor zichzelf.”

BEDRIJFSMENTOR

ZWEMBAD SCHOONMAKEN

“Vroeger trokken leerlingen uitsluitend naar een stageplek met een verzoeklijstje uit het leerplan van de school in de hand”, legt projectbegeleider Herman De Vreese uit. “Met werkplekleren krijgt de leerling de taken van een werknemer en gaan we na welke elementen van het leerplan we op school bijkomend moeten aanleren. Maar werkplekleren is meer

“Met een gewone stage kom je soms in de problemen, zeker in kleine bedrijven”, ervaart Stefaan Speliers, Robs stagebegeleider op school. “Leerlingen moeten dagenlang onkruid wieden of het zwembad van de zaakvoerder schoonmaken. Relevantie: nul. Motivatie: ook nul. En altijd blijft de leerling een stagiair. Natuurlijk zijn er heel goede stagebedrijven waar het

Wanneer werkt het? Onderzoeker Jeanette Geldens van de Radboud Universiteit in Nijmegen onderzocht welke kwaliteiten een werkplek moet hebben om er werkplekleren mogelijk te maken. Zij deed dat voor de opleiding van aanstaande leraren, maar de kenmerken zijn probleemloos door te trekken naar andere opleidingen. 19 kenmerken onderscheidt ze. Dit zijn de vier voornaamste:

1. Mentoring en coaching: zonder een sterk uitgebouwde en systematische begeleiding lukt werkplekleren niet.

Doe het met Janus 2. Heldere afspraken: wat houdt de samenwerking precies in? Wat is het takenpakket van de leerling? Hoe en door wie wordt er geëvalueerd? 3. Zorg voor een doorgaande lijn: werk een leerlijn uit van competenties die bijvoorbeeld toenemen in moeilijkheid of complexiteit. 4. Gerichtheid op bekwaamheden: geef de leerling de kans om zijn verantwoordelijkheid te nemen en zowel kennis als vaardigheden en attitudes te oefenen, competenties dus.

Op 1 september stapten 14 Vlaamse secundaire scholen in het proefproject rond werkplekleren, dat deel uitmaakt van het Equalproject Janus. Met het gratis programma Welp kan elk bedrijf zich toetsen als potentiële werkplek voor leerlingen. “Werkplekleren is het antwoord op stageproblemen”, zegt Gunther Coppens, Dienst Beroepsopleiding. “School en bedrijf delen nu de verantwoordelijkheid. 300 firma’s vroegen het programma al aan. Scholen moeten wel durven hun jaarplanning af te stemmen op het bedrijf waarmee ze samenwerken.”

www.ru.nl.onderzoek

www.ond.vlaanderen.be/dbo (‘projecten’, ‘janus’)

Lost werkplekleren stageproblemen op? prima loopt, maar met werkplekleren vertrek je van een minder vrijblijvende aanpak. Je werkt nauwer samen met het bedrijf.” “Soms kan je op de werkplek niet alle elementen uit het leerplan realiseren”, weet Herman De Vreese. “In de afdeling Hout valt dat het meest op: een opleiding volgen bij een daklegger is helemaal wat anders dan bij een binnenschrijnwerker. Eén van onze suggesties voor het project werkplekleren is dan ook een doorschuifsysteem invoeren, zodat de leerling bredere werkervaring opdoet.”

ACHT WEKEN Een doorschuifsysteem hanteert het constructiebedrijf LAG in Bree, waar Ruud (18) als lasser aan de slag is. Ruud zit in het zevende jaar LassenConstructie in het Technisch Instituut Sint-Michiel (TISM) in Bree. “We leren snel in dit bedrijf: er zijn veel machines en materiaal. De andere werknemers zijn meer collega dan leraar. De hele woensdag begeleiden ze ons. Ik wissel regelmatig van werkpost om zoveel mogelijk verschillende technieken te

leren.” Terwijl Ruud zijn deel van het werkplekleren doet, overlegt Dirk Vanderstegen, zijn praktijkleraar, met de stagementor. “Ik moet de werknemers van dit bedrijf op mijn beurt leren hoe ze leerlingen moeten begeleiden. Als ik in het bedrijf ben, ga ik minstens twee keer langs bij elke werkpost.” Leerlingen zoals Ruud werken zeven à acht weken lang gedurende een dag per week in het bedrijf. Hij beschikt over voldoende vakkennis en vaardigheden om werkplekleren aan te kunnen. “Dat is inderdaad een voorwaarde”, weet Herman De Vreese. “Werkplekleren vergt een zekere zelfstandigheid en een goede basis.

MEER RENDEMENT De voordelen van werkplekleren? “Bedrijven investeren meer tijd in leerlingen”, stelt Herman De Vreese vast. “Dat levert meer rendement op, zeker bij knelpuntberoepen. Onze leerlingen hebben nu al uitzicht op vast werk. Ze vinden de zelfsturing en de zelfevaluatie interessant. Ze voelen sneller aan of ze het beroep aankunnen en het tot hun 65ste willen doen, het geeft ze

meer inzicht in hun keuze. En doordat ze sneller hun verantwoordelijkheid nemen, is werkplekleren attitudebevorderend.”

SCHIPPEREN Of werkplekleren dan geen nadelen heeft? Guy Casteur, technisch adviseur-coördinator atheneum Herzele: “Er komt meer administratie bij kijken. Dat is niet altijd eenvoudig, want bedrijven willen natuurlijk snel met stageleerlingen aan de slag gaan. Het evaluatieverslag is voor veel firma’s nog onbekend terrein, dat loopt dus niet altijd zoals het hoort. Een dreigend probleem is de stagebegeleiding. Zolang het project loopt, krijg je daar vier uur per week extra voor, maar we hopen dat die uren straks structureel worden. Binnen het lesurenpakket is het nu al schipperen. Tenzij bedrijven het mentoraat volledig op zich nemen (en betalen) kunnen we werkplekleren niet volhouden. Er kan ook organisatorisch wat veranderen: tot nu toe gaan de leraren naar het bedrijf toe om alles voor te bereiden. Waarom gebeurt het omgekeerde niet?” KLASSE • Nr. 185

Psychisch probleem? Acht zelfdodingen op achttien jaar tijd in één school. Het is geen verzinsel. Steeds meer leerlingen hebben psychische problemen en vragen hulp die school noch clb kunnen bieden. Ze staan op lange wachtlijsten bij de kinderpsychiaters en diensten als de Centra voor Geestelijke Gezondheid. Intussen zitten ze wel elke dag in de klas. Ligt de wachtzaal van de hulpverlening nu ook op school?

Wachten “Op achttien jaar tijd hebben we acht zelfdodingen meegemaakt met onze leerlingen. dodi Niet enkel het aantal leerlingen dat psychische begeleiding nodig heeft neemt toe, ook de bege complexiteit”, zegt Walter Deygers, directeur com van het Vrij Handels en Technisch Instituut van Dendermonde. “Elk jaar komen er nieuwe proDen blemen bij: Gilles de la Tourette, automutilatie, blem ADD, CVS... Dus moet ook de expertise van ADD onze leerlingenbegeleiding toenemen. Wij maken er een orthopedagoge en een psychologe voor vrij die hier ook deeltijds lesgeven.”

MISBRUIK “Bijna één kind op de drie komt psychisch in de problemen”, zegt kinderpsychiater Lieve Swinnen. “Een grote groep heeft een ontwikkelingsstoornis: ADHD, autisme, Tourette… Ze draaien moeilijk mee in het schoolsysteem. Andere kinderen zijn psychisch erg kwetsbaar. Ze zijn veel gevoeliger voor hun omgeving en ontwikkelen angsten, dwangmatig gedrag, eetof slaapproblemen… En dan zijn er nog kinderen die door omstandigheden in de problemen komen: scheiding van hun ouders, overlijden van een familielid, verkeerde studierichting, misbruik, armoede… Ze stellen allemaal een hulpvraag en hebben begeleiding nodig. Soms komt die van de leraar, de zorgcoördinator of de leerlingenbegeleider op school, soms van de clb-medewerker. Maar vaak is ook een individuele therapie nodig bij een psycholoog KLASSE • Nr. 185

of psychiater. Ik stel vast dat scholen en clb ’s overbevraagd zijn en dat er lange wachtlijsten zijn voor meer gespecialiseerde hulp.”

“GADE GIJ ZELFMOORD PLEGEN?” “Wij zijn geen hulpverleners. Dat wordt ons altijd op het hart gedrukt”, zegt directeur Deygers. “Maar soms moéten we het wel zijn. De wachtlijsten van de hulpverlening in de buurt van onze school zijn lang. En als je laat op de avond een sms’je krijgt van een leerling die meldt dat hij onder de brug zit en zegt: ‘Mijn vader wil mij vermoorden’, dan is het clb of een psychiater niet bereikbaar, hé. Of die keer dat we naar de Spoedafdeling gingen met een jongen die zelfmoord wilde plegen. De psychiater kwam langs en vroeg:‘Manneke, gade gij zelfmoord plegen?’. De jongen antwoordde: ‘Nee’. Dan krijg je het probleem mooi terug mee naar school.”

GEBLOKKEERD “Uit een intern onderzoek blijkt dat twintig procent van het totaal aantal activiteiten van onze clb-medewerkers te maken heeft met een psychosociale problematiek”, stelt Patrick Lancksweerdt, directeur van het clb Roeselare. “Ik merk een stevige toename in begeleiding rond automutilatie en gedragsstoornissen, maar ook bij gezinsgebonden problemen, zoals verwaarlozing en mishandeling. Vaak zitten we als clb geklemd tussen de school die dat soort

Extra Katern: De Eerste Lijn van problemen niet kan, moet en mag oplossen, en de tweedelijns hulpverlening die vol zit en met wachtlijsten werkt. Onze functie als draaischijf tussen school en welzijn blokkeert. Zo gebeurt het dat we in samenspraak met de ouders een leerling met zelfmoordneigingen doorverwijzen, maar dat de hulp pas maanden later kan starten. Intussen vragen we die leerling om regelmatig langs te komen voor een gesprek en overleggen we met ouders en leraren. Vaak krijgen we de bal teruggespeeld, bijvoorbeeld van de Vertrouwensartsencentra: ‘We kunnen nu nog niet beginnen, maar als clb en school kan je misschien dit en dat al doen’. Of ze zeggen vlakaf dat het probleem niet ernstig genoeg is.”

STEEDS HOGERE EISEN Er is nooit zoveel aandacht geweest voor socio-emotionele begeleiding en welbevinden op school en toch zijn er nooit zoveel leerlingen geweest die het psychisch moeilijk krijgen. “Dat hoeft elkaar niet tegen te spreken”, zegt kinderpsychiater Lieve Swinnen. “Elke school heeft nu een goed uitgebouwde leerlingbegeleiding. Daardoor signaleren scholen, ouders en clb’s sowieso gemakkelijk problemen. Maar er zíjn ook meer problemen. Ik merk bijvoorbeeld dat het aantal kinderen voor wie ADHD een ernstige stoornis is, toeneemt. Toch kunnen we met zekerheid zeggen dat de groep van kinderen met aanleg voor ADHD dezelfde blijft. Maar de omgevingsfactoren veranderen. De druk op kinderen neemt overal toe.”

EEN JAAR WACHTEN “Gisteren hebben we een ouder opgebeld van een kind dat al een jaar op de wachtlijst staat”, zegt Kathleen Van Bavel van het kinderen jongerenteam van het Centrum Geestelijke Gezondheid in Turnhout. “Er staan nu tachtig kinderen en jongeren te wachten. Bij crisisgevallen als suïcidaal gedrag, schoolweigering en misbruik, garanderen wij natuurlijk de eerste opvang. Maar voor alle andere problemen - ontwikkelingsstoornissen, gedragsproblemen, depressie, negatief zelfbeeld... - is er bij ons, ondanks alle inspanningen van de Integrale Jeugdhulp, een wachtlijst van één jaar. In die tussentijd is de school niet altijd de meest aangewezen plaats voor hulp.

Toch geven ook wij aan ouders soms de raad om hun kinderen in de één of andere school in te schrijven. We weten welke scholen open staan voor veel extra zorg.”

Hoe kan de school een preventieve kracht ontwikkelen voor psychische problemen op school. En wat zijn de vijf pijlers van een plan voor geestelijke gezondheid? Je leest het in de bijlage in het midden van dit blad.

NIEUWE CONCENTRATIESCHOLEN Intussen verschijnen er in Vlaanderen nieuwe concentratiescholen. Scholen die veel en extra zorg bieden aan leerlingen, worden vaak een aantrekkingspool voor kinderen met problemen. Marita D’ Hollanders, graadverantwoordelijke Vrij Handels en Technisch Instituut van Dendermonde: “Bij de inschrijvingen vermeldt ongeveer de helft van de ouders: ‘Hier wordt goed voor de kinderen gezorgd, daarom komen we naar hier’. Kinderpsychiaters verwijzen ouders en hun kinderen speciaal naar ons door. Stilaan overschrijden we zo de draagkracht van onze school. Bovendien schrikken we ervan met welke problemen sommige kinderen geconfronteerd worden.”

NEUTRALE RUIMTE “Terwijl je vroeger wel eens kon praten over een onderengagement voor socioemotionele zorg is er nu op veel scholen vaak een overengagement”, zegt Lieve

Swinnen. “Iedereen wil het zo goed mogelijk doen en dat is een valkuil. Als school en clb veel energie steken in het begeleiden van leerlingen met problemen, willen leraren en ouders gauw resultaten zien. En daar knelt het schoentje. Toch heb ik niet het gevoel dat scholen en clb’s kinderen te snel naar de hulpverlening doorverwijzen. Ik blijf er wel bij dat eerst alle mogelijkheden binnen het gezin, de school en het clb moeten worden opgebruikt. De wachtlijsten zijn een structureel probleem. Intussen zitten die leerlingen elke dag in de klas. De school kan het best een neutrale ruimte zijn waar de leerling niet voortdurend op zijn probleem wordt aangesproken. Aan de andere kant moet je laten voelen dat er altijd iemand is waar hij terecht kan: de klasleraar, de vertrouwensleraar of clb-medewerker. Daar houdt de taak van de school op. Leraren zijn geen therapeuten, maar ze kunnen wel therapeutisch werken.”

Leraren zijn geen therapeuten 100 dagen wachten (en langer) In 2006 kregen 15 071 leerlingen tot zeventien jaar een behandeling in een Centrum voor Geestelijke Gezondheid (CGG). Dat blijkt uit de Kerncijfers van de CGG. Kinderen en jongeren maken 28 procent uit van de cliënten. Eén op de drie is doorverwezen via de school of het clb, 14 procent via ouders, vrienden of familie. Gemiddeld moesten de jonge cliënten 41 dagen wachten op een eerste intakegesprek. De gemiddelde wachttijd tussen het eerste intakegesprek en de

eerste behandeling liep op tot 56 dagen. Een telefonische rondvraag (at random) in de verschillende Vlaamse provincies toont de volgende wachtlijsten: CGG Delta - Aarschot: wachtlijst 8-9 maanden; CGG - Turnhout: wachtlijst 12 maanden; CGG Prisma- Oostende: wachtlijst 9-10 maanden; Guidance - Gent : wachtlijst 7 maanden. In de provincie Limburg blijven de wachttijden min of meer binnen de perken.

KLASSE • Nr. 185

Evacueer je school in drie minuten Gemiddeld scoren de Vlaamse scholen voor veiligheid 2.80 op een schaal van nul tot vier. Niet bepaald schitterend, want voor een voldoende van de inspectie moet je voor alle criteria minstens een drie hebben. Hoe wordt jouw school veiliger? En hoe helpt een preventieadviseur je de hele school te evacueren in niet meer dan drie minuten?

Lees meer over de taken van een preventieadviseur, concrete acties (brand)veiligheid in ‘De Leertuin’, aanpak van preventie in een landen tuinbouwschool, ergonomie op school en over de huidige reglementering van preventie op www.klasse.be/leraren/bijlage Lees meer over de Coördinerende Preventieadviseurs Antwerpen vzw op www.coprant.be (wordt binnenkort www.welzijn-op-school.net)

“Ongevallen op school halen zelden de media”, zegt Paul Moons van de Centrale preventiedienst KOSH. “Enkel een ontploffing, brand en dodelijk ongeval halen het nieuws. Toch zijn er elke dag kleinere voorvallen die dramatisch hadden kunnen aflopen. Daarvan is geen registratie en het Toezicht van Welzijn op het Werk komt enkel kijken bij een arbeidsongeval. Dat wekt bij de scholen zelf en bij de ouders de verkeerde indruk dat scholen veilig zijn. Niemand betwist dat zowat alle scholen adequaat handelen bij ongevallen. Maar ze zouden meer kunnen en moeten doen om die te voorkomen. Vaak weten ze niet wat de risico’s zijn of hoe je die tot een minimum beperkt. Toch kan elke school echt veilig worden met een dynamisch systeem waarmee je de risico’s beheerst. Tenminste als je het gebruikt en toepast. Gelukkig is er veel goodwill bij de scholen en zien ze daar steeds meer het nut van in.” Basisschool ‘De Leertuin’ in Herentals startte in 2002 met het dynamische risicobeheersingssysteem van COPRANT (Coördinerende Preventieadviseurs Antwerpen). Toen stond de school op vlak van veiligheid eigenlijk nergens. Vier jaar later lichtte de inspectie de school door. Score: 3.75. Wellicht een unicum. En ook de scholengroep zit met 3.37 een flink eind boven het Vlaamse gemiddelde.

BUITENSTAANDER ZIET GEVAAR Moons: “In ons land raken elke dag honderd en tien kinderen verbrand. En acht op de tien ongevallen vinden plaats in of rond het huis. Ook de school is zo’n vertrouwde omgeving. Net als de ouders zien directie, leraren en leerlingen niet altijd de risico’s. Een preventieadviseur is KLASSE • Nr. 185

een ‘buitenstaander’ en schat gevaren beter in. Maar zolang directie en team van een school denken dat ongevallen enkel in andere scholen gebeuren, kan je als preventieadviseur weinig beginnen.”

FRIETKRAAM “Zelfs al vind je als directeur streven naar een zo veilig mogelijke school evident”, zegt Liesbeth De Ceulaer,“alleen red je het niet.”Als kind is ze door elektriciteit verbrand en weet als geen ander wat dat betekent.“Ik ben zeker alerter, maar niet daardoor is koken in de klas uit den boze. Kookactiviteiten gebeuren in de schoolkeuken. Daar zijn alle voorzorgsmaatregelen rond veiligheid en hygiëne genomen. Een frietkraam met gasflessen op de opendeurdag kan, ná controle door de preventieadviseur. Aandacht voor veiligheid en hygiëne hypothekeren trouwens de activiteiten niet. Skaten op de speelplaats kan best, maar in één richting. Leerlingen maken daar geen punt van. In het verkeer rijd je toch ook niet kriskras door elkaar.”

ALERTE KLEUTERS De Ceulaer: “Je school kan maar veiliger worden als de leraren, leerlingen, onderhoudspersoneel en ouders meestappen in het project. Wie actief kan meewerken, ervaart maatregelen niet als ‘de beslissing van de directeur’. En je staat zelf niet aan de zijlijn. Je kan een leraar vragen om de basisopleiding preventie (40 uur) te volgen. Ik deed dat zelf, samen met een leraar van elke graad. Leuker met z’n vieren en het levert twee eindwerken op maat van de school op: ‘gas’ en ‘onthaalbrochure’. ”Tijdens de rondgang in de school wijst een kleuter de directeur spontaan

veiligheidstips die weinig geld kosten 1. Informeer en sensibiliseer je leraren, ouders én leerlingen; 2. Onderzoek de school en je eigen klas op mogelijke gevaren; 3. Volg een basisopleiding samen met enkele collega’s; 4. Volg een cursus blustechnieken; 5. Maak geen soep of warme maaltijden klaar in de klas; 6. Plaats houten blokjes onder kasten of maak ze vast aan de muur zodat ze niet kunnen kantelen; 7. Plaats gevaarlijke producten (deodorant, afwasmiddel, verf) achter slot; 8. Scherm de scharnierzijde van deuren af met plastic zodat er geen vingers tussen kunnen; 9. Let op met sierpompoenen als je soep maakt; 10. Hang grote pictogrammen op in de gangen zodat kinderen ze beter leren kennen; 11. Kleef fluostrips onderaan de deuren voor de brandweermannen (rook stijgt waardoor je de pictogrammen niet meer ziet); 12. Kapstokken kan je beter afkasten; 13. Laat de gangen (vluchtwegen) leeg!

op een defecte TL-lamp. “Ze weten dat ze de juf of mij daarover kunnen aanspreken. Als je die lamp vlug laat vervangen, hebben zij die hersteld. Melden wordt een attitude die ze ook thuis aanhouden. Antibiotica horen in de koelkast, geneesmiddelen niet in de klas. Als je de ouders informeert over het waarom, aanvaarden ze dat. En als iedere leraar die regels strikt toepast, is er geen probleem.”

GOEDKOPE BRANDBLUSSERS “Van een school die voor elke indicator meer dan drie scoort”, zegt Moons, “kan je zeggen dat alle risico’s tot een minimum herleid zijn, maar je moet voortdurend waakzaam blijven. Een logboek met alle tekorten moet je nauwgezet bijhouden, speeltuigen die gisteren nog ok waren, zijn dat daarom morgen niet meer, lege gangen voor een vlotte evacuatie moeten leeg blijven. Nieuwe leraren moet je goed informeren enz. Bovendien moet je altijd zoeken hoe het beter kan. De eerste evacuatieoefening duurde dertien minuten. Nu klokt de chrono af op minder dan drie minuten. En kijk waar je kan besparen. Een brandblusapparaat kostte meer dan dertig euro per jaar. Via de centrale preventiedienst nu vijf euro. Met twintig brandblussers bespaar je elk jaar vijfhonderd euro.”

GEKNELDE VINGERS “Onveilige situaties zijn niet zelden het gevolg van structurele problemen van schoolgebouwen”, weet Moons. “Ook in ‘De Leertuin’. Inventariseer ze en kader ze in een globaal preventieen meerjarenactieplan. Maar dat mag geen excuus zijn om niet te zoeken naar oplossingen voor prangende problemen. Een buitendeur die naar binnen open gaat, pas je vrij makkelijk aan. Met een plastic strook tussen de scharnierzijde van deuren vermijd je geknelde vingers.“

REST-UREN Voor preventie op school is de federale overheid bevoegd. Niet in elke school is een preventieadviseur of een Comité voor Toezicht en Welzijn op het Werk, niet in elke regio een centrale preventiedienst. Meerdere factoren als onderwijsniveau, aantal personeelsleden enz. bepalen wat officieel moet. Uren voor preventie zijn in secundaire scholen vaak BPT-uren (Bijzondere Pedagogische Taken) of resturen praktijk. In basisscholen maakt preventie meestal deel uit van het takenpakket van de administratieve ploeg. “Zeker niet ideaal”, zegt Moons. “Daarom blijven we ijveren voor een volwaardig statuut voor preventieadviseurs.”

Wat zegt de inspectie? Tijdens een schooldoorlichting onderzoekt de inspectie vier aspecten van veiligheid en hygiëne (indicatoren). Bij elke indicator horen variabelen met een omschrijving en een score van nul tot vier. Voor elke indicator moeten scholen ten minste een drie behalen. INDICATOREN

SCHAAL VAN 0 TOT EN MET 4

1. De organisatie van het veiligheids- en welzijnsbeleid 2. De bewoonbaarheid van de schoolinfrastructuur 3. De veiligheid van de leer- en werkomgeving 4. Hygiëne, gezondheid en milieuzorg

0 Onaanvaardbaar, onmiddellijke actie nodig 1 Tijdelijk aanvaardbaar: maatregelen integreren in beleidsplan en verbeteracties opnemen in jaaractieplan 2 Dient verder uitgewerkt: aandachtspunten integreren in het beleidsplan 3 Voldoet 4 Voorbeeld van goede praktijk en integratie in het schoolbeleid

De volledige lijst van de omschrijvingen vind je in de dynamische inspectie- index. De gemiddelde score voor Vlaanderen is 2.80.

KLASSE • Nr. 185

PR AK TIJK T IP S

SJAPO

Zesdejaars nemen secretariaat over Met de hele ploeg van het secretariaat op bijscholing en toch kan je er de hele dag terecht. In Sint-Angela in Tildonk verzekeren zesdejaars de dienst.

Kleuters ontdekken de wereld in hun dorp Met ‘De wereld in ons dorp’ proeven kleuters van het multiculturele vraagstuk. Samen met leerlingen uit het secundair leren ze hoe mensen in andere landen koken, dansen en zingen.

PROJECT: “Kleuters zijn heel be-

PROJECT: “De leerlingen Secretariaat lopen stage in bedrijven, maar die opdrachten zijn vaak totaal anders”, zegt leraar Liesbeth Maes. “Bovendien hebben ze geen weet van wat de personeelsleden van het schoolsecretariaat doen. Als ze één dag het secretariaat runnen, weten ze meteen dat het geen luxejob is. Afwezigheden opnemen, agenda’s van laatkomers afstempelen, broodjes bestellen, papieren kopiëren, koffie zetten … en tussendoor brieven typen. Dat doen ze al drie jaar, maar als het voor de directeur is, zie je hoe onzeker ze zijn en plots veel vragen hebben.” Het is druk, soms hectisch. Gelukkig hoeven ze geen telefoontjes te beantwoorden of om privacyredenen - te werken met computers met leerlingengegevens. “Met deze opdracht kunnen ze initiatief tonen én problemen oplossen”, besluit Liesbeth. “En ja, ook als het druk is, verlies je je geduld niet en blijf je vriendelijk.”

INSPIRATIE: Meedraaien in een schoolsecretariaat is werkplekleren binnen de schoolmuren.

VALKUIL: Een secretariaat overnemen is geen stunt. Maak vooraf duidelijke afspraken en geef concrete opdrachten. Sint-Angela Tildonk - 016 60 19 50 Liesbeth Maes - leraar www.sintangela.be:16080/sat

KLASSE • Nr. 185

nieuwd naar andere culturen”, zegt juf Lisiane. “En met twee Ethiopische kindjes in de klas is die ‘vreemde’ wereld heel dichtbij.” In dit project maken ze Afrikaanse maskers met de leerlingen van de kunsthumaniora. Met de leerlingen haartooi leggen ze Afrikaanse vlechtjes. Ze leren batikken, oefenen dansjes in en zingen liedjes uit andere landen. Italiaanse pizza, Duitse hotdogs, Turkse pita’s en meer bereiden ze met de leerlingen van de hotelschool. Zo leren ze andere kruiden en groenten kennen, ervaren dat koken veel werk is en krijgen meer respect voor wat op hun bord komt. “Met kleuters in de keuken leren

SJAPO

onze leerlingen alert zijn voor veilig werken en hygiëne”, klinkt het in de hotelschool.“Leg je hand over die van een kleuter als hij groenten snijdt en was je handen als je een kleuterneusje hebt helpen snuiten. Met een internationaal Walking Dinner leren de leerlingen wat organisatie is.” En zowel de kleuters als hun ouders genieten.

INSPIRATIE: Kleuters leren met een ‘grote broer of zus’ actief over andere culturen. En groot en klein leren vooral van elkaar.

VALKUIL: In een groot project kunnen ook ouders met weinig tijd duizend en één kleine dingen doen. Spreek niet altijd dezelfde ouders aan. VBS De Egelantier en KOGEKA 7 in Geel www.vbsdeegelantier.be www.sjgeel.be

SJAPO

Studiedag op wieltjes Leraren van drie totaal verschillende scholen gaan voor hun pedagogische studiedag bij elkaar op bezoek. Met een ingehuurde lijnbus.

Papa’s fietspoolen naar school Samen met twee andere papa’s begeleidt Marnix Verplancke elke dag een groep fietsende kinderen veilig naar school.

PROJECT: “Vier jaar geleden fietsten we ook al samen naar school”, zegt papa Marnix Verplancke. “Maarten (7) zat achterop en Sebastiaan (9) reed voor me uit. Maar veilig was het niet, zo zonder helm of hesjes.” De Werkgroep Verkeer introduceerde enkele jaren geleden de fietspools op school. Wie meedoet met de fietspool krijgt van de provincie een hesje, een helm, reflectorbandjes… “Een fluogele groep valt meer op dan een papa met twee kinderen zonder aangepaste kledij.”, weet Marnix. “Fietsen is niet alleen milieuvriendelijk en gezond, de kinderen leren ook wennen aan het verkeer en de regels toepassen. Bovendien merk ik dat de kinderen uit de fietspool vrienden geworden

zijn, ook al verschillen ze in leeftijd. En voor de papa’s is samen fietsen gezellig. We praten over koetjes en kalfjes, genieten in de zomer van het zonnetje en ergeren ons samen aan scheldende automobilisten. Wel moeten we ons elke morgen haasten om op tijd klaar te staan, maar zo komen we nooit te laat op school!”

PROJECT: De scholen maken deel uit van dezelfde vzw. Maar ze kennen elkaar niet goed genoeg. Op de pedagogische studiedag leren ze van elkaar, door een bezoek ter plaatse. In basisschool Don Bosco, een school met veel migranten, ontdekken 65 leraren hoe je in een klas kan differentiëren. De zorgleraren bezoeken de zorgklassen. De tweede halte is basisschool Sint-Jozef Coloma, de grootste van de drie. Naast het klasbezoek is er tijd voor koffie en babbels. Daarna rijdt de bus naar basisschool De Vlieger. Deze plattelandschool kampt vooral met plaatsgebrek. In een mapje vindt elke deelnemer basisinfo over elke school en een balpen om tips te noteren. Op de terugreis is de pen bijna leeg. INSPIRATIE: Voor de studiedag op wieltjes waren de leraren vragende partij. De collega’s leren veel van elkaar: kortbij en concreet.

INSPIRATIE: Ouders die fietspoolen,

VALKUIL: Met 65 leraren drie scho-

leren kinderen veilig hun weg te vinden in het verkeer. En ze helpen mee aan een fietsen milieuvriendelijk beleid van de school.

len verkennen in een halve dag is het maximum. Werk ter plaatse in groepjes en bewaak strikt de timing.

VALKUIL: Een fietspool organiseren doe je niet van vandaag op morgen. Je richt het best een werkgroep op die een stappenplan uitwerkt. Stedelijke Freinetschool De Spiegel Gent Werkgroep Verkeer www.despiegelgent.be

Vzw De Ranken Mechelen Stef Van Malderen - Directeur Basisschool Sint-Jozef Coloma - www.deranken.be

Lees meer en bekijk de filmpjes op

www.klasse.be KLASSE • Nr. 185

DI ALO O G

BINNEN ZONDER BELLEN Hier vind je een selectie uit reacties van lezers. Naamloze brieven of manifesten komen er niet in. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de brieven en kort ze eventueel in. Jouw vragen? • Voor vragen of problemen rond onderwijs: bel gratis de Vlaamse Infolijn via 1700 (elke werkdag van 9 tot 19 u.), fax 02 553 96 55 of surf naar www.ond.vlaanderen.be/infolijn • Rondzendbrieven en wetgeving vind je op edulex.vlaanderen.be • Recent nieuws? Check www.lerarendirect.be en www.schooldirect.be Jouw mening? • Mail naar redactie.leraren@klasse.be • Schrijf naar Klasse (Dialoog) - Koning Albert II-laan 15 1210 Brussel • Geef je mening op www.klasse.be/forum en www.klasse.be/poll DOOR DE HEL (1) Wat een herkenbaar verhaal in het editoriaal over jonge leraren die geen steun krijgen (‘Door de hel’, Klasse 184). Ik ben geen beginnende leraar maar sta al zestien jaar voor de klas en herken dit echt wel. Waardering door leerlingen en ouders is er zeker maar ook jaloezie van collega’s en daar kan je blijkbaar heel weinig tegen ondernemen. Dat vreet aan een mens, dat kan ik je verzekeren. Jammer maar helaas zijn het vaak de meest gemotiveerde mensen die de meeste wind moeten vangen. Ik snap best dat er heel veel mensen knakken, maar moeten we dit niet een beetje voor proberen zijn? Het wordt of is voor heel veel mensen in onderwijs zwaar. Naam en adres gekend

DOOR DE HEL (2) Het is heel jammer om te lezen hoe startende leraars zo snel afhaken. Dergelijke situaties kunnen echt wel vermeden worden. Het is de taak van de school (mentor, directie, vaken andere collega’s, secretariaat) om nieuwe mensen zo goed mogelijk op te vangen. KLASSE • Nr. 185

Iedereen weet dat de huidige leerlingen veel mondiger (en drukker) zijn dan vroeger, maar iedere beginner verdient de kans zich te settelen en zich naar best vermogen te ontwikkelen. Naar mijn mening ligt de oorzaak van burn-out van jonge collega’s vaak in een slechte opvang! Agnea via www.klasse.be

DOOR DE HEL (3) Ik denk (en hoop van harte) dat het niet zo’n vaart loopt met al die paniekmededelingen. Ons mentorenteam levert bijvoorbeeld grote inspanningen om elke jonge en/of startende leerkracht te helpen: een welkom-sessie met uitleg over de school en praktische aanpak van de dingen, lessen begeleiden en individuele feed-backgesprekken organiseren, introductie in de vakwerkgroepen, nascholingen aanbieden rond klasmanagement, een groepsbijeenkomst per schooltype organiseren om examens op te stellen, puntenverdelingen op te maken, deliberaties voor te bereiden, het mentoraat evalueren enz. Er worden mentorenopleidin-

gen gevolgd, om stages voor te bereiden wordt er naar de opleidingsschool zelf gestapt en worden de stagiairs vooraf ontvangen om ze volop pedagogisch, didactisch en praktisch te kunnen ondersteunen. Ongelooflijk welke energie onze mentoren investeren in de toekomst van het onderwijs. Dan begrijpt u wel dat ik niet graag telkens het fel demotiverende bericht zie staan dat er zoveel jonge mensen mee ophouden omdat ze geen feedback krijgen, omdat ze de professionele schouderklop missen, omdat ze maar hun plan moeten trekken. Rik Gadeyne, coördinerend mentor, Scholengemeenschap Houtland

AGRESSIEVE OUDERS Ik ben een kleuterjuf uit het Mechelse van een vrij grote school, dus hebben we ook een grote variatie qua ‘publiek’. Ik kreeg even kippenvel bij het lezen van jullie lezersbrief (‘Agressieve ouders’) in Klasse 184. Ouders die jullie aanvallen, schelden en bedreigingen uiten… alsjeblieft zeg?! Een

directeur die niet achter jullie standpunt staat?! Jullie hebben een schoolreglement dat bij het begin van elk schooljaar door de ouders moet ondertekend worden, ja? Voeg daar een goed samengesteld ‘speelplaatsreglement’ bij. Mensen die daarna nog klagen, kan je op de vingers tikken - zij hebben dit ondertekend voor akkoord! Gewoon het been stijf houden en niet toegeven aan gelijk welkee vorm van agressie. Vriendelijk zijn en blijven (glim)lachen is de boodschap! Niet altijd gemakkelijk…maar toch. Jullie zijn de juffen, hé !? Naam en adres gekend

WEEK VAN DE GOEIEDAG In Klasse lees ik over de organisatie van de ‘Week van de Goeiedag’ van 5 tot 10 mei. De boodschap is vergezeld van de oproep ‘Wat doet jouw school?’. Ik ben nu bijna drie jaar directeur van een basisschool. In de mate van het mogelijke probeer ik dagelijks ‘s morgens alle kinderen, ouders en leraren te verwelkomen

met een ‘Goedemorgen’ aan de schoolpoort. Een gebruik dat ik herhaal ‘s avonds met een goedenavond, prettig weekeinde, goed slapen, tot morgen. Persoonlijk denk ik dat dit al een ferme bijdrage is tot het welslagen van de ‘Week van de Goeiedag’. Van harte. Erwin Brentjens, directeur basisschool De Smiskens, Turnhout

Talrijke scholen, leraren, ouders en leerlingen nemen een initiatief ter gelegenheid van ‘De Week van de Goeiedag’ (5-10 mei). Een overzicht vind je op www.klasse. be Voeg er je eigen initiatief aan toe en win een extra aanmoedigingsprijs. Nog meer info op www.boodschapzondernaam.be EN DE KINDERVERZORGSTER DAN? Met veel aandacht las ik jullie bijlage ‘Kleuters naar school’ in Klasse 183. Spijtige afwezige in dit hele pakket ‘medewerkers die jullie eens extra in de verf wilden zetten’ was de kinderverzorgster. Kijk naar een reportage of lees een interview van een kleuterleidster (i.v.m. kleuterschool en instapdagen) en eeuwige afwezige is de kinderverzorgster. Al zeven jaar vragen wij extra uren aan de minister want één voltijdse kinderverzorgster per kleuterschool zou geen overbodige luxe zijn. Zo zouden jullie als vakblad ook onze collega’s en onze job misschien wat meer waarderen. Ik hoop dat onze minister dan ook voor ons eens een wijze beslissing neemt en ons liefst een voltijds uurrooster geeft. Een nog steeds zeer enthousiaste kinderverzorgster

DOOD VAN EEN COLLEGA Het artikel ‘Dood van een collega’ in Klasse 184 heeft me bijzonder aangegrepen. Uit ervaring weet ik wat voor impact de dood van een collega op een school heeft. In 1990, lang geleden maar

het lijkt alsof het gisteren was, verongelukten in een tijdspanne van drie weken een leerlinge én een leraar (tevens vriendin van me). De impact op de school was enorm. Wat het extra moeilijk maakt, is dat je verder moet: leerlingen opvangen, vragen van ouders beantwoorden, collega’s die elkaar steunen, begrafenisceremonie praktisch regelen ... Dit terwijl je zelf verscheurd wordt door het verlies van een lieve leerling en collega die met je dagelijkse leven zijn vergroeid. Wij zijn er als school in geslaagd dit verlies waardig en moedig te dragen. Beide families zijn ons nu, bijna twintig jaar na de feiten, nog steeds dankbaar en erkentelijk voor de wijze waarop we dit grote verlies samen met de hele school hebben gedragen. Ik word echter opstandig en zelfs boos wanneer ik het stuk lees waarin mevrouw Lutgarde Van Der Eeken vertelt dat haar school in deze periode een inspectieteam over de vloer kreeg. Waar haalde dit inspectieteam het lef om in deze moeilijke periode waarin iedereen in een oncontroleerbare maalstroom van emoties het er het beste van proberen te maken, een doorlichting te laten doorgaan ‘als gepland’? Wanneer ik zoiets lees, word ik razend. Jan Bové

SEKS OP SCHOOL. Ik heb alleen maar in het zesde leerjaar een les seksuele opvoeding gehad. In het secundair niet, behalve aidspreventie dit schooljaar, maar dat is toch niet helemaal hetzelfde. Ik zou het interessant vinden om in het vierde, vijfde of zesde jaar secundair zo’n les te krijgen. Alleen zal mijn klas zulke lessen nooit serieus nemen. Jammer. (Limoen, 16)

NIEUW

DE GEHEIMEN VAN DE KLEUTERJUF Na het succesrijke ‘Een vlieg in de kleuterklas’ (al door meer dan 15 000 mensen bekeken) analyseert opvoedingsspecialist Peter Adriaenssens opnieuw een kleuterklas. Daarmee is het drieluik van deze reeks rond met ‘De geheimen van de kleuterjuf’ en ‘In de rugzak van de kleuter’. De drie filmpjes duren telkens ongeveer tien minuten. Bedoeld om ouders, collega’s en studenten stap voor stap in te wijden in de belangrijke rol die de kleuterjuf (vaak ongemerkt) speelt in de ontwikkeling van een kind. DE EERSTE KEER (4) De camera van TV.Klasse volgt startende leraar Eva (21) een schooljaar lang. Met ups en downs. Hoe zou het met haar zijn? Bekijk nu de vierde aflevering (13’). Bedoeld voor (aspirant-)studenten in de lerarenopleiding, directies, mentoren, collega’s en voor al wie wil weten hoe ‘de eerste keer’ echt aanvoelt. HET TALENT VAN... Mirre, Jentl, Othello, Gaitan ... Elke maand trekt een andere leerling van het vijfde of zesde leerjaar zijn kamer, zijn kasten en zijn hart open. Voor tieners, ouders en leraren die eens graag door het sleutelgat piepen. Ze zien vooral veel diversiteit, oprechtheid en inspirerend talent (3’). Laat je charmeren. Vlaanderen kijkt met tienduizenden mee naar TV.Klasse op www.klasse.be en via www.youtube.com/tvklasse

KLASSE • Nr. 185

S PE E LTIJ D

FOTOSPEL - WIN EEN CITYTRIP! Neem de eerste letter van wie of wat je op elke foto precies ziet. Samen vormen ze een vijfletterwoord. Daarmee kan je de kluis openen voor een reischeque van 500 euro naar keuze. Je kan een citytrip kiezen uit het volledige aanbod van Holidayline. Op www.klasse.be krijg je nog een extra tip .

Mail je antwoord (met vermelding ‘fotospel’) vóór 16 mei 2008 naar secretariaat.leraren@klasse.be of stuur het naar Klasse (Fotospel) - Kon. Albert II-laan 15 - 1210 Brussel. Het woord van vorig nummer: ‘Mango’. De winnaar: Carine Segers uit Tielen. Prettige reis!

WIE MAAKT KLASSE? DEZE MAAND: ACHTER DE SCHERMEN VAN HET HART VAN KLASSE Ann Nevens (46) - Secretariaat Maks! Reist graag en leest spannende boeken in bed en in bad.

Anny Lecocq (58) - Secretariaat Klasse voor Ouders en Yeti. Houdt van boeken, etentjes en dansen.

Ik werk nu vijf jaar bij Klasse. Het werk blijft me elke dag verrassen. Ons secretariaat heet “Het Hart van Klasse”. We ondersteunen de hele ploeg als een kloppend hart. We mogen dus nooit stil vallen. Ieder heeft zijn onderdeel. Maks! en de leerlingenkaart zijn mijn ding. Maar we springen vaak in voor elkaar. Onze werkruimte ziet er nogal origineel uit. Daar draag ik graag mijn steentje toe bij.

Ik ben de oudste medewerker van Klasse en ben er al van bij het begin in 1989 bij. Ik werkte toen al voor een “informatieblad van het ministerie”. Elke nieuwe stap heb ik dus van kortbij meegemaakt. En telkens werd het boeiender en boeiender. Ik beantwoord mails, maak drukorders, verstuur prijzen, ondersteun acties en spring in waar ik kan. De vele positieve reacties doen me plezier.

Maandblad voor Onderwijs in Vlaanderen Uitgegeven door het Vlaams ministerie van Onderwijs en Vorming Nr. 185 • mei 2008 Klasse is teamwork. De hele ploeg vind je op www.klasse.be Hoofdredacteur: Leo Bormans Eindredactie: Wim De Jonge en Jan T’Sas Redactie: Nele Beerens, Ann Gabriëls, Michel Van Laere en Bert Vermeulen

KLASSE • Nr. 185

Redactiesecretariaat en katern Zeker Doen, lerarenkaart en leerlingenkaart Patrick De Busscher, An Declercq, Geert Neirynck, Anne Siccard, Jo Valvekens, Sonja Van Droogenbroeck, An Van den Bergh Het hart van Klasse: Sabrina Claus, Diana De Caluwé, Hannah El-Idrissi, Souadia El-Moussaoui, Anny Lecocq, Ann Nevens Vormgeving: Mieke Keymis en Peter Mulders Sites & Multimedia: Michel Aerts en Toon Van de Putte Video: Hans Vanderspikken Verantwoordelijke uitgever: Jo De Ro, Koning Albert II-laan 15, 1210 Brussel Alle Vlaamse leraren, CLB-medewerkers (elk net, elk niveau) krijgen Klasse gratis. Adreswijzigingen regel je uitsluitend via je eigen schooladministratie. Abonnement (10 nrs.): 28 euro Gepensioneerden, ter beschikking gestelde leraren en individuele

studenten krijgen een abonnement tegen halve prijs. Groepsabonnementen voor alle studenten in de lerarenopleiding zijn gratis. (bel 02 553 96 84 of mail naar secretariaat.leraren@klasse.be). Voor scholen die dat wensen, is er ook Yeti (derde graad lager onderwijs), Klasse voor Ouders (kleuteronderwijs t/m tweede jaar secundair onderwijs) en Maks! (derde t/m zevende jaar secundair onderwijs). Lees meer op www.klasse.be Klasse, Koning Albert II-laan 15, 1210 Brussel redactie.leraren@klasse.be Tel. Redacties 02 553 96 86 Tel. Secretariaat 02 553 96 84 Tel. Advertenties 02 553 96 94 Tel. Lerarenkaart 02 553 96 95 Tel. Leerlingenkaart 02 553 96 88

(advertentie)

Afgiftekantoor Gent X Vlaams ministerie van Onderwijs en Vorming Redactie KLASSE Koning Albert II-laan 15 1210 Brussel

TIJDSCHRIFT

verschijnt maandelijks (behalve in juli en augustus)

U had een nieuwe school besteld? Massale nieuwbouwoperatie in Vlaamse scholen. Lees de reportage op pagina 10-15

België - Belgique

PB/PP 3/9156