Natuurbeheer en landbouw kunnen

Normaal gesproken vinden er tijdens de Feestweek in Niekerk wandeltochten plaats, waarbij inwoners en belangstellenden kennis kunnen maken met het boerenleven. En dat leidde vaak tot verrassende reacties, merkte Alex Datema die steevast als begeleider optrad.

“Ik vind het een leuk initiatief waarin we het boerenleven ook eens van de andere kant kunnen laten zien.” Immers, dat er het nodige gaande is in agrarisch Nederland, behoeft geen nader betoog. Alex heeft daar zo z'n eigen ideeën over, hij is tenslotte niet voor niets voorzitter van de organisatie BoerenNatuur.

Deze organisatie, waarbij maar liefst 11.000 boeren zijn aangesloten, heeft tot doel het agrarisch natuur- en landschapsbeheer te bevorderen. “Kijkend naar de omgeving van onze dorpen moet je dan denken aan weidevogelbeheer en het onderhoud van houtsingels”, geeft Alex aan. “Met het onderhoud van houtsingels zie je vrijwel direct resultaat. Zo is de gekraagde roodstaart, die afhankelijk is van houtsingels, weer terug gekeerd.”

Zelf heeft hij samen met Kor van der Velde een maatschap met 110 melkkoeien. “We hebben 70 hectare grasland, waarvan we 7 hectare als natuur beheren en 10 hectare voor weidevogelbeheer.” Het is volgens Alex lastiger om de resultaten van het weidevogelbeheer te duiden, omdat dit van veel meer factoren afhankelijk is. Alex:” We hebben het beheer goed op orde. Maar, dat wil niet zeggen dat het aantal weidevogels automatisch toeneemt.”

“Je hebt bijvoorbeeld te maken met predatoren als vossen en steenmarters. Of met roofvogels die een relatief warme winter kunnen overleven en in het voorjaar op jacht gaan. Of er is sprake van een koud en droog voorjaar, waardoor jonge vogels het moeilijker hebben.” Overigens is dat dit jaar meegevallen, door het natte voorjaar konden de boeren pas later maaien, wat het vogelbestand ten goede kwam. Maar, wat ik wil aangeven is dat we voor succesvol weidevogelbeheer van vele factoren afhankelijk zijn.”

Alex is er van overtuigd dat verantwoord natuurbeheer en moderne landbouw naast elkaar kunnen bestaan. “Dat vraagt echter wel de inzet van de boer en de maatschappij. Er wordt wel eens gedacht dat wij onze productie omlaag kunnen brengen, maar in het economische model van de huidige landbouw kan dat niet. Zo is de melkprijs net te laag en al 30 jaar ongeveer hetzelfde, terwijl de kosten stijgen. Voor natuurbeheer krijgen we een vergoeding. Elke boer moet telkens weer de afweging maken of hij meer koeien moet gaan melken, om de stijgende kosten op te vangen, of aan meer natuurbeheer moet doen. Daarvoor moet meer geld komen, de boeren willen namelijk wel, er is momenteel een wachtlijst om aan meer natuurbeheer te gaan doen, maar het geld is op.”

Hij is daarom blij met de kentering die eindelijk binnen het CDA zichtbaar is. “De partij heeft de keuze gemaakt dat niet langer de productie voorop staat, maar dat het ook gaat over rentmeesterschap. En dat het niet alleen om de markt gaat, maar ook over de maatschappij. Daarmee geeft het CDA aan dat ze boeren actief de kans wil geven om andere dingen te gaan doen, die bijdragen aan bijvoorbeeld meer natuurbeheer.”

“Ook de boerenorganisatie LTO heeft aangegeven nu gericht naar oplossingen te willen zoeken. Zo heeft de organisatie dappere keuzes gemaakt in de stikstofplannen. Kortom, allerlei grotere partijen spreken zich nu uit welke kant het op moet en dat biedt perspectief voor de toekomst.”

Het probleem is niet het aantal koeien dat we houden of de hectares akkerbouw die ons vruchtbare land telt. “Wel de manier waarop we er mee omgaan”, geeft Alex aan. “Daar moeten we wat aan doen. Het doel is om de milieudruk te verminderen en een gevolg daarvan kan zijn dat we minder dieren gaan houden. Anderzijds behoort Nederland tot het meest vruchtbare deel van Europa en hebben we de plicht om voldoende voedsel te produceren. Niet alleen voor eigen land, maar ook voor de ons omringende landen. Export is daarin geen doel op zich, maar het is wel een logisch gevolg van onze positie. Ik vind het raar als mensen zeggen dat we alleen voor onszelf moeten produceren, dat vind ik een egocentrische benadering. Het is niet of of, maar en en.”

Voorlopig is de discussie rondom landbouw en natuur en alles wat daar bij komt kijken, nog lang niet voorbij. Volgens Alex snakken de boeren naar een duidelijk verhaal, waarmee ze aan de slag kunnen. “De politiek maakt helaas nog geen duidelijke keuzes en dat zorgt voor onrust. Ik hoop dat het nieuwe Kabinet wat dat betreft echt knopen gaat doorhakken.”