អំ ពី អវិជ្ជានិ ងវិជ្ជា មហាវារសំយុត្ខែត ្ស១៦និងបដិសមភទា ិ ខែ្ស៩
រពះញាណបវរវិជ្ជា អអម ចាងហាវងសាលាបាលីជ្ជ្ពស់ អធិបាយ ដករសង់ចេញពី ទសសនាវដតក ី មពជ ុ សុរយា ិ ឆ្នទ ំ ី២ ខែ្ស៣ ព.ស.២៤៧០ គ.ស.១៩២៧ ***
អំពីអវិជ្ជានិងវិជ្ជា
អំ ពី អវិជ្ជានិ ងវិជ្ជា មហាវារសំយុត្ខែត ្ស១៦និងបដិសមភទា ិ ខែ្ស៩ រពះញាណបវរវិជ្ជា អអម ចាងហាវងសាលាបាលីជ្ជ្ពស់ អធិបាយ ដករសង់ចេញពី ទសសនាវដតក ី មពជ ុ សុរយា ិ ឆ្នទ ំ ី២ ខែ្ស៣ ព.ស.២៤៧០ គ.ស.១៩២៧ ***
មហាវារសំយុត្ខែត ្ស១៦ សខែមតងថា មានភិកុ១ ខ អងគ មាននាមនិងចោរត្ មិនរបាកដ ទូលសួររពះដ៏មានរពះភាគ កាលខែដលរពះអងគគង់ចៅវិហាររពះ ចជត្ពន នគរសាវត្ថី ចោយបាលីថា ៖ អវិជ្ជា អវិជ្ជាតិ ភន្នេ វុច្ត ច ិ កតមានុន្ោ ភន្នេ អវិជ្ជា កិ តា វតា ច្ អវិជ្ជា គន្តា ន្ោតិ ។ ខែរបថា បពិ ត្រពះដ៏មានបុណយដ៏េចរមើន កិរយា ិ លងងច់ លលមិនដឹង រពះអងគ ចោលឲ្យច្មះថា អវិជ្ជា បពិ រត្រពះដ៏មានបុណយដ៏េចរមើន អវិជ្ជាចនាះចត្ើដេ ូ ចមតេ? បុគល ក ខែដលលុះកនុងអំណាេននអវិជ្ជា មានចោយចេត្ុប៉ុនាមនយា៉ង។
០១
អំពីអវិជ្ជានិងវិជ្ជា
រពះដ៏មានរពះភាគរពះអងគសខែមតងវិសជានាថាៈ យំ ន្ោ ភិ កខុ ទុន្កខ អញាណំ ទុកខសមុទន្យ អញាណំ ទុកខនិន្ោន្េ អញាណំ ទុកខនិន្ោេគាមិ និបដិទាយ អញាណំ អយំ វុច្ត ច ិ ភិ កខ អវិជ្ជា ឯតាវតា ច្ អវិជ្ជា តន្តា ន្ោតិ ។ ខែរបថាៈ
មានលភិកុខ ចសេកតល ី ងងព ់ ុំ ដង ឹ េាស់ កុង ន កងទុកឯ ខ ណាខែមនពិ ត្
ចសេកតល ី ងងព ់ ុំ ដង ឹ េាស់ កុង ន សភាវៈគឺត្ណា ា ជ្ជទីរបជុប ើ ណា ត លឲ្យចកើត្ច ើង នូវ កងទុកឯ ខ ណាខែមនពិ ត្ ចសេកតល ី ងងព ់ ុំ ដង ឹ េាស់ កុង ន ឧបាយជ្ជទីរលត្់ នវូ កងទុកខ ឯណាខែមនពិ ត្ ចសេកតីលងងព ់ ុំ ដឹងេាស់ កុង ន បដិបទាជ្ជផលូវចៅកាន់ ទីរល ំ ត្់ នវូ កង ទុកឯ ខ ណាខែមនពិ ត្ មានលភិកុចខ សេកតល ី ងងព ់ ុំ ដង ឹ េាស់ ៤យា៉ងចនះ រពះត្ថាគត្ ចោលឲ្យច្មះថាអវិជ្ជា បុគល គ ខែដលលុះអំណាេននអវិជ្ជា ចោយចេត្ុមាន របមាណប៉ុចណា ណ ះឯង។ ភិកុចខ នាះ ទូលសួរនូវវិជ្ជាត្ចៅចទៀត្ ចោយបាលីថា ៖ វិជ្ជា វិជ្ជាតិ ភន្នេ វុច្ត ច ិ កតមានុន្ោ ភន្នេ វិជ្ជា កិ តាវតា ច្ វិជ្ជា គន្តា ោតិ ។ ខែរបថាៈ បពិ រត្រពះដ៏មានបុណយដ៏េចរមើន កិរយា ិ ខែដលចេះដឹងេាស់ រពះអងគចោលឲ្យច្មះថាវិជ្ជា បពិ រត្រពះដ៏មានបុណយដ៏េចរមើន វិជ្ជាចនាះចត្ើ ដូេចមតេ? បុគល គ ខែដលលុះកនុងអំណាេននវិជ្ជា ចកើត្បានចោយចេត្ុប៉ុនាមន? រពះដ៏មានរពះភាគរពះអងគសខែមតងវិសជានាថា ៖ យំ ន្ោ ភិ កខុ ទុន្កខ ញាណំ ទុកខសមុទន្យ ញណំ ទុកខនិន្ោន្េ ០២
អំពីអវិជ្ជានិងវិជ្ជា
ញាណំ ទុកខនិន្ោេគាមិ និបដិបទាយ ញាណំ អយំ វុច្ត ច ិ ភិ កខុ វិជ្ជា ឯតាវតា ច្ វិជ្ជា គន្តា ន្ោតិ ។ ខែរបថាៈ មានលភិកុខ ចសេកតចី េះដឹងេាស់ កុង ន កងទុកឯ ខ ណាខែមនពិ ត្ ចសេកតី ចេះដឹងេាស់ កុង ន សភាវៈ
គឺត្ណា ា ជ្ជទីរបជុប ើ ណា ត លឲ្យចកើត្ច ើងនូវកងទុកឯ ខ
ណាខែមនពិ ត្ ចសេកតដ ី ង ឹ េាស់ កុង ន ឧបាយជ្ជទីរល ំ ត្់ នវូ កងទុកឯ ខ ណាខែមនពិ ត្ ចសេកតដ ី ង ឹ េាស់ នវូ ផលូវរបរពឹ ត្ចត ៅកាន់ ទីរល ំ ត្់ ទក ុ ឯ ខ ណាខែមនពិ ត្
មានលភិកុខ
ចសេកតចី េះដឹងេាស់ ទាំង៤យា៉ងចនះ រពះត្ថាគត្ចោលឲ្យច្មះថាវិជ្ជា បុគគល ខែដលដល់ នវូ វិជ្ជា ចកើត្មានចោយចេត្ុមានរបមាណប៉ុចណា ណ ះឯង។ មយ៉ងវិញចទៀត្
កនុងគមពរី បដិសមភទា ិ ខែ្ស៩
រពះសមាមសមពទ ុ ធ រពះអងគ
សខែមតងនូវចទាសននអវិជ្ជាមាន៨ ចោយបាលីថា ៖ បញ្ច ោកាន្រហិ អវិជ្ជាយ អាទីនន្ោ ន្ោតិ ។ ខែរបថាៈ ចទាសរបស់ អវិជ្ជា ចកើត្មានដល់ សត្វ ចោយអាការទាំងឡាយ ៥យា៉ង។ កតន្ម ហិ បព្ចច ោកាន្រហិ អវិជ្ជាយ អាទីនន្ោ ន្ោតិ អនិច្ន្ច តេ ន អវិជ្ជាយ អាទី នន្ោ ន្ោតិ ទុកខន្តេ ន អវិជ្ជាយ អាទី នន្ោ ន្ោតិ អនតេ ន្តេន អវិជ្ជាយ អាទីនន្ោ ន្ោតិ សន្តេបន្តេ ន អវិជ្ជាយ អាទី នន្ោ ន្ោតិ វិបរិណាមណន្តេ ន អវិជ្ជាយ អាទី នន្ោ ន្ោតិ ឥន្មហិ បញ្ច ហិ អាកាន្រហិ អវិជ្ជាយ អាទី នន្ោ ន្ោតិ ។ ០៣
អំពីអវិជ្ជានិងវិជ្ជា
ខែរបថាៈ ចទាសរបស់ អវិជ្ជាចកើត្មានដល់ សត្វ ចោយអាការទាំងឡាយ៥ យា៉ងដូេចមតេ្លះ? វិសជានាថា ចទាសរបស់ អវិជ្ជាចកើត្មានដល់ សត្វ ចោយអត្ថ ថា
ញាុំងសត្វមន ិ ឲ្យតំងចៅជ្ជនិេ១ ច
ចោយអត្ថថា
ចទាសរបស់ អវិជ្ជាចកើត្មានដល់ សត្វ
ញាុំងសត្វឲ្យដល់ នវូ ចសេកតទ ី ក ុ រខ បរពឹ ត្ចត ៅកនុងកាយនិងេិត្ត១
ចទាសរបស់ អវិជ្ជាចកើត្មានដល់ សត្វចោយអត្ថថា ញាុំងសត្វឲ្យមានខែត្រសាយៗ មិនឲ្យមាន្លឹមសារ១ ចទាសរបស់ អវិជ្ជាចកើត្មានដល់ សត្វ ចោយអត្ថថា ញាុំង សត្វឲ្យចតតរកហាយសពវ របរពឹ ត្ចត ៅកនុងកាយនិងេិត្តជ្ជនិ េច១, ចទាសរបស់ អវិជ្ជា ចកើត្មានដល់ សត្វចោយអត្ថថា របួលចៅជ្ជរបរកត្ី១,
ញាុំងសត្វឲ្យរទុឌចរទាមចាស់ ជរារោំរោខែរប
ចទាសរបស់ អវិជ្ជាចកើត្មានដល់ សត្វចោយអាការទាំង
ឡាយ៥យា៉ងចនះឯង។ អវិជ្ជាខែដលនឹងរំលត្់ សូនយចៅចោយអាការ៨យា៉ង ចោយបាលីថា ៖ កតន្ម ហិ អដ ឋហិ អាកាន្រហិ អវិជ្ជា និរជ្ ុ ឈតិ និទាននិន្ោន្េន អវិជ្ជា និរជ្ ុ ឈតិ សមុទយនិន្ោន្េន អវិជ្ជា និរជ្ ុ ឈតិ ជ្ជតិ និន្ោន្េន អវិជ្ជា និរជ្ ុ ឈតិ ន្ហតុ និន្ោន្េន អវិជ្ជា និរជ្ ុ ឈតិ បច្ចយនិន្ោន្េន អវិជ្ជា និរជ្ ុ ឈតិ ញាណុបាន្ទន អវិជ្ជា និរជ្ ុ ឈតិ និន្ោេុបដ្ឋឋន្នន អវិជ្ជា និរជ្ ុ ឈតិ ឥន្មហិ អដ ឋហិ អាកាន្រហិ អជ្ជានិ រុជ្ឈតិ ។ ខែរបថាៈ អវិជ្ជារលត្់ សូនយចៅ ចោយអាការទាំងឡាយ៨យា៉ងដូេចមតេ? វិសជានាថា អវិជ្ជារលត្់ សូនយចៅ ចោយកិរយា ិ រលត្់ នវូ នាមនិងរ ូបខែដលជ្ជទី ០៤
អំពីអវិជ្ជានិងវិជ្ជា
តំងចកើត្ច ើងននកងទុក១ ខ អវិជ្ជាសូនយចៅ ចោយកិរយា ិ រលត្់ នវូ សភាវៈ គឺ ត្ណា ា ខែដលជ្ជទីរបជុចើ កើត្ច ើងននកងទុក១ ខ អវិជ្ជារលត្់ សូនយចៅ ចោយកិរយា ិ រលត្់ នវូ ជ្ជត្ិ១ អវិជ្ជារលត្់ សូនយចៅ ចោយកិរយា ិ រលត្់ នវូ បេចយ ័ គឺអាហារ និងផសសនិងនាមរ ូប១ អវិជ្ជារលត្់ សូនយចៅ ចោយកិរយា ិ ចកើត្ច ើងរបាកដនន និចរាធ១ ខែែមអវិជ្ជា១ចទៀត្ ខែដលជ្ជចមចដើមរលត្់ សូនយចៅចោយធម៌ទាំង៧ ខាងចដើមចនះរត្ូវជ្ជ៨ អវិជ្ជារលត្់ សូនយចៅ ចោយអាការទាំងឡាយ៨ចនះ។ សខែមតងអំពីអវិជ្ជានិងវិជ្ជាេប់ ចសេកតជ្ជ ី សចងខបប៉ចុ ណា ណ ះ រសាវរជ្ជវចោយៈ ថាច្់ សុតឹម
០៥