Aos once anos, rompín o meu porquiño e fun visitar as putas. O meu porco era un peto de porcelana vernizada, color de vómito, cunha fenda que lle permitía á moeda entrar, pero non saír. Aquel peto de dirección única escollérao meu pai, porque correspondía á súa concepción da vida: o diñeiro é para gardalo, non para gastalo. Había douscentos francos nas entrañas do porco. Catro meses de traballo. Unha mañá, antes de marchar para o instituto, meu pai dixérame: –Moisés, non o entendo… Faltan cartos… a partir de agora, escribirás no caderno da cociña todo o que gastas na compra.
7
Así que, non bastaba con que me reprenderan, tanto no instituto coma na casa, con lavar, estudar, cociñar e facer os recados, non bastaba con vivir só nun gran piso escuro, baleiro e sen cariño, con ser un escravo máis ca o fillo dun avogado sen casos e sen muller, senón que tiña que pasar por ladrón! Pois xa que era sospeitoso de roubar, mellor facelo. Había, pois, douscentos francos no porco. Douscentos francos era o prezo dunha moza, na rúa do Paraíso. Iso era o que valía facerse un home. As primeiras pedíronme o documento de identidade. Malia a miña voz, malia o meu peso –estaba gordo coma un saco de doces–, dubidaban dos dezaseis anos que eu proclamaba, se coñece que me viran pasar e ir medrando, todos estes últimos anos, agarrado á miña bolsa de verduras. Ao cabo da rúa, baixo o soportal, había unha nova. Era regordecha, fermosa coma un debuxo. Mostreille o meu diñeiro. Sorriu. –E ti tes dezaseis anos? –Pois si, desde esta mañá. Subimos. Eu non o podía crer, tiña vinte e dous anos, era unha vella e era toda para min.
8
Explicoume como se lavaba un, despois como había que facer o amor… Evidentemente, eu xa o sabía pero deixáballe falar, para que se sentise máis a gusto, e ademais agradábame a súa voz, un pouco rosmona, un pouco tristeira. Estiven todo o tempo a piques de desmaiarme. Ao final, acariñoume o pelo, docemente, e dixo: –Tes que volver, e facerme un regaliño. Aquilo case estragou o meu gozo: esquecera o regaliño. Xa estaba, xa era un home, fora bautizado entre as coxas dunha muller, apenas me tiña en pé do que aínda me tremían as pernas e xa comezaban os problemas: esquecera o famoso regaliño. Volvín correndo ao piso, precipiteime ao meu cuarto, busquei por alí o máis precioso que lle puidera ofrecer, despois volvín correndo a cen á rúa do Paraíso. A moza seguía debaixo do soportal. Deille o meu oso de peluche. Case nese mesmo momento foi cando coñecín o señor Ibrahim.
9
O señor Ibrahim sempre fora vello. Na memoria conxunta da rúa Azul e da rúa Faubourg-Poissonnière, sempre se vira o señor Ibrahim na súa tenda de ultramarinos, desde as oito da mañá ata a media noite, inclinado entre a caixa e os produtos de limpeza, unha perna no corredor e a outra debaixo das caixas de mistos, cun mandilón gris sobre unha camisa branca, dentes de marfil baixo un bigote murcho, e ollos color pistacho, verde e marrón, máis claros cá súa pel morena impregnada de sabedoría. Pois o señor Ibrahim, ante a opinión xeral, pasaba por sabio. Sen dúbida porque levaba polo menos corenta anos sendo o árabe dunha rúa xudía. Sen dúbida porque sorría moito e falaba pouco. Sen dúbida porque parecía escapar á axitación ordinaria dos mortais, sobre todo dos mortais parisienses, sen moverse nunca, coma unha póla enxertada no seu talo, sen ordenar nunca o seu posto fose quen fose o que estivese diante, e desaparecendo para non se sabe onde entre a media noite e as oito da mañá. Así que todos os días eu facía a compra e a comida. Non compraba máis ca latas de conservas. Comprábaas todos os días, non porque fosen
10
máis recentes, non, senón porque meu pai só me deixaba o diñeiro para un día, e ademais era o máis doado de cociñar! Cando comecei a roubar a meu pai para castigalo por sospeitar de min, dei tamén en roubar ao señor Ibrahim. Dábame un pouco de vergonza, pero, para loitar contra esa vergonza, pensaba intensamente no momento de pagar: Despois de todo, só é un árabe! Todos os días, miráballe fixamente aos ollos ao señor Ibrahim e iso dábame valor. Despois de todo, só é un árabe! –Eu non son árabe, Momo, eu son da Media Lúa de Ouro. Recollín as miñas compras e saín, pampo, á rúa. O señor Ibrahim oíame pensar! Así que, se me oía pensar, talvez sabía que o andaba a estafar? Ao día seguinte, non roubei ningunha lata pero pregunteille: –Que é iso da Media Lúa de Ouro? Confeso que imaxinara toda a noite o señor Ibrahim sentado na punta dunha media lúa de ouro e voando nun ceo estrelado.
11
–Iso designa unha rexión que vai desde Anatolia ata Persia, Momo. Ao día seguinte, engadín mentres sacaba o meu moedeiro: –Eu non me chamo Momo, senón Moisés. Ao día seguinte, foi el quen engadiu: –Ben sei que te chamas Moisés, por iso te chamo Momo; é menos impresionante. Ao día seguinte, contando os meus céntimos, preguntei: –A vostede que lle importa? Moisés é xudeu, non árabe. –Eu non son árabe, Momo; eu son musulmán. –Entón por que din que vostede é o árabe da rúa, se non é árabe? –Árabe, Momo, quere dicir: «tenda aberta das oito da mañá ata as doce da noite, domingos inclusive». Así ía a conversación. Unha frase por día. Tiñamos tempo. El, porque era vello, eu porque era novo. E, día si día non, roubáballe unha lata de conservas. Creo que nos levaría un ano ou dous manter unha conversación dunha hora se non deramos con Brigitte Bardot.
12
Grande animación na rúa Azul. A circulación está cortada. A rúa bloqueada. Están rodando unha película. Todo o que ten sexo na rúa Azul, nas rúas Papillon e Faubourg-Poissonnière, está alerta. As mulleres queren comprobar se está tan ben como din; os homes xa non pensan, teñen o raciocinio atrapado no peche da petrina. Brigitte Bardot está alí! Pero a auténtica Brigitte Bardot, eh? Eu asómome á ventá. Míroa e faime pensar na gata dos veciños do cuarto; unha linda gatiña que adora estalicarse ao sol no balcón e que semella non vivir, non respirar nin chiscar os ollos máis ca para provocar admiración. Fixándome mellor, tamén descubro que se parece realmente ás putas da rúa Paraíso, sen darme conta de que son as putas da rúa Paraíso as que se disfrazan de Brigitte Bardot para atraer o cliente. En fin, co máximo estupor, decátome de que o señor Ibrahim saíu ao pé da porta. Por primeira vez –desde que eu existo, polo menos– deixou o seu meso. Despois de observar o animaliño Bardot menearse ante as cámaras, penso na bonita loura que posúe o meu oso e decido baixar onda o
13
señor Ibrahim e aproveitar a súa distracción para escamotearlle algunhas latas de conserva. Unha catástrofe! Xa volveu para detrás da caixa. Os seus ollos rin contemplando á Bardot, por riba dos xabóns e das pinzas da roupa. Nunca o vira así. –Vostede está casado, señor Ibrahim? –Si, claro que estou casado. Non está acostumado a que lle fagan preguntas. Naquel instante, podería xurar que o señor Ibrahim non era tan vello como todo o mundo cría. –Señor Ibrahim: imaxine que está nun barco, coa súa muller e Brigitte Bardot. O barco afúndese. Que faría vostede? –Aposto a que a miña muller sabe nadar. Nunca vin uns ollos rir así, rin ás gargalladas, fan un ruído tremendo. De pronto, zafarrancho de combate, o señor Ibrahim ponse firme: Brigitte Bardot entra na tenda. –Bos días, señor. Tería vostede auga? –De certo, señorita.
14
E entón, ocorre o inimaxinable: o señor Ibrahim vai el mesmo buscar unha botella de auga nun andel e tráella. –Grazas, señor. Canto lle debo? –Corenta francos, señorita. A Brigitte sobresáltase. Eu tamén. Unha botella de auga valía daquela dous francos, non corenta. –Non sabía que a auga era tan escasa, aquí. –Non é a auga a que anda escasa, señorita, senón as verdadeiras estrelas. Dixo aquilo con tanto encanto, cun sorriso tan irresistible que Brigitte Bardot se ruboriza lixeiramente, saca os seus corenta francos e vaise. Eu non saio do meu asombro. –Así e todo, que cara ten vostede, señor Ibrahim. –E logo, meu pequeno Momo? Boa falta me fai para cobrar todas as latas que ti me pispas. Foi ese día cando nos fixemos amigos. É verdade que, a partir de aí, podía ter ido a outra parte furtar as latas, pero o señor Ibrahim fíxome xurar: –Momo, se tes que continuar roubando, ven roubalas onda min.
15
E, despois, nos días que seguiron, o señor Ibrahim deume unha chea de trucos para subtraerlle diñeiro a meu pai sen que se dese conta: servirlle pan da véspera ou de dous días pasado polo forno; engadir progresivamente chicoria ao café; volver usar as bolsiñas de té; botar no seu viño beaujolais habitual outro de a tres francos, e a apoteose, a idea, a auténtica, a que demostraba que o señor Ibrahim era un experto na arte de amolar a xente, substituír a terrina de paté de campaña por patés para cans. Grazas á intervención do señor Ibrahim, o mundo dos adultos agretárase, non ofrecía a mesma parede uniforme contra a que eu tropezaba; tendíaseme unha man a través dunha fenda. De novo aforrara douscentos francos, íame poder probar outra vez a min mesmo que era un home. Na rúa do Paraíso fun dereito cara ao soportal onde estaba a nova propietaria do meu oso. Leveille unha cuncha que me regalaran, unha cuncha auténtica, que procedía do mar, do mar auténtico. A moza sorriume.
16
Nese momento, xurdiu da avenida un home que corría coma un rato, e, detrás, unha puta que o perseguía berrando. –Ao ladrón! O meu bolso! Ao ladrón! Sen dubidar un segundo, estirei a perna. O ladrón caeu uns metros máis adiante. Saltei sobre el. O ladrón miroume, viu que non era máis ca un rapaciño, sorriu, preparado para arrearme unha malleira, pero, como a moza veu dar á rúa berrando cada vez máis forte, endereitouse e liscou. Por fortuna, os berros da puta servíranme de músculos. Ela achegouse a min, cambaleándose sobre os altos tacóns. Deille o bolso, que apertou, encantada, contra o seu peito opulento, que sabía xemer tan ben. –Grazas, meu fillo. Que podo facer por ti? Queres que che regale un pase? Era vella. Xa había ter ben trinta anos. Pero o señor Ibrahim sempre mo dixera, non hai que ofender unha muller. –De acordo.
17
E subimos. A propietaria do meu oso parecía irritada porque a súa colega me apartara dela. Ao pasarmos por diante, díxome ao oído: –Ven mañá. Eu tamén cho farei gratis. Non esperei ao día seguinte… O señor Ibrahim e as putas facíanme a vida co meu pai aínda máis difícil. Eu dera en facer unha cousa horrible e perigosa: comparacións. Cando estaba co meu pai, sempre tiña frío. Co señor Ibrahim e coas putas, ía máis calor, máis luz. Miraba a alta e profunda biblioteca hereditaria, todos aqueles libros que se supoñía contiñan a quintaesencia do espírito humano, o inventario das leis, a sutileza da filosofía. Eu víaos na escuridade «Moisés, pecha as contras, a luz come as encadernacións», despois miraba a meu pai ler na súa cadeira de brazos, illado no círculo da lámpada, que permanecía, coma unha conciencia amarela, por riba das súas páxinas. Estaba encerrado nas paredes da súa ciencia, non facía máis caso de min ca dun can –por outra parte el detestaba os cans–, nin sequera estaba tentado de botarme un óso do seu saber. Se eu facía un pouco de ruído… –Oh, perdón. –Cala, Moisés. Estou lendo. Eu traballo…
18
Traballar, esa era a gran palabra, a xustificación absoluta… –Perdón, papá. –Ah, por sorte o teu irmán Popol non era así. Popol era o outro nome da miña nulidade. Cando eu facía algo mal, meu pai sempre mo botaba en cara co recordo de Popol, o meu irmán máis vello: «Popol nunca faltaba á escola. A Popol gustábanlle as mates, nunca ensuciaba a bañeira. Popol non facía pis por fóra do váter. A Popol gustáballe moito ler os libros que lle gustaban a papá». No fondo, non me parecía tan mal que miña mai marchara con Popol pouco despois de nacer eu, porque xa era difícil loitar cun recordo, pero vivir xunto a unha perfección vivinte como Popol, iso superaría as miñas forzas. –Papá, cres que me querería, Popol? Meu pai obsérvame, ou máis ben descíframe, con estupor: –Que pregunta! Esa é a miña resposta: Que pregunta! Eu aprendera a mirar as xentes cos ollos de meu pai. Con desconfianza, con desprezo… Falar co tendeiro árabe, incluso se non era árabe
19