VOL 216 Nยบ 666
MAIATZAK 2017
EUSKAL GEOGRAPHIC
USA Edition
ASTEROIDE ERRALDOI BAT LURRERAKO BIDEAN DA Espaziora bidaiatzeko gogoa? Ezagutu trappist-1 sistema berria
EUSKAL GEOGRAPHIC
MAIATZAK 2017
Asteroide erraldoi bat Lurrerako bidean da.
K
ilometro bateko diametroa duen objektu Lurreko 4,9 urtetan, barnealdera doa, astebatek asteroide-gerrikoa zeharkatu du eta roide-gerrikoaren azpitik eta Marteko orbitatik igaLurraren orbitarako bidean dago. apirilaren rota, Lurraren orbitara heldu arte. Horren ostean, 5ean egongo da gugandik gertuenen, baina kanpoko eguzki-sistemara helduko da. NASAk azpimarratu du ez dela arriskuHorren moduko orbiten objektuek tsua. jatorri anitzak izan ditzakete; kometa NASAren NEOWISE mibat izan liteke, edo asteroide nagusien sioak asteroide eta kometa baten berezigerrikoko objektu ilunen multzo batetasunak dituen objektu bat atzeman tik desbideratu ahal izan da. zuen 2016ko azaroaren 27an. 2016WF9 asteroidea 2017ko apirilaAipatutako orbitara heldu denez, ren 5ean egongo da Lurretik gertuenen, gure eguzki-sistemaren ibilbide panoramikoan da. hain zuzen, ia 51 milioi kilometrora, baina ez da beEguzkitik urrunen dagoenean, Jupiterretik hurbil reziki hurbil egongo. 2016WF9ren ibilbidea ondo dago. ulertu dute, eta objektua ez dela mehatxu Lurrarentzat ziurtatu du NASAk.
Objektua ez da mehatxu Lurrarentzat, aurreikusi daitekeen etorkizunean!!!
2016WF9 asteroidea 2017ko apirilaren 5ean egongo da Lurretik gertuenen.
Zer da asteroide bat? Asteroideak espazioan zehar dauden gorputz solido eta forma irregularrekoak dira, planetak baino txikiagoak. Lurretik ikusita, izarrak dirudite. Horregatik, John Herschelek izen hori eman zien. Ezagutzen diren asteroide gehienak Marte eta Jupiter artean biraka ari dira asteroide gerrikoa deitzen den gunean.
2
EUSKAL GEOGRAPHIC
MAIATZAK 2017
Zure ametsa betetzeko momentua. Space X enpresaren Estazioari lotu, eta bidez gaur egun hara karga espaziora bidaiatzea eramatea posiblea da. Modu lortu zuen pribatuan lan egiten lehen duten arren, bere ontzi espazio-ontzirik pribatua berriena estalgabetu izan zen zuen 2017ko dragoi urtarrilean: Dragon hura. V2, (Dragon, bigarren bertsioa). Oraingoan, Prototipo bat baino aurkezpenez zen, baina ekitaldian parte Dragon ontziaren hartzen ari zirenen lehen bertsioak buruen gainean sobera demostratua eskegita zegoen zuen bere balioa. ISSlehen dragoia. Nazioarteko Espazio
datza: lau Bertaratutakoen erretrokoheteren txaloen bitartez lurreratuko babesean, da ontzia, orain arte bideo ohikoak diren batek paraxutak erabili kapsula gabe. “Horrela hartu berriarenf behar du lur XXI. untziona mendeko ontzi mendua batek�, zioen erakutsi Muskek zuen. Zazpi (zuzendariak) berriz astronauta ere txalo artean. eramateko gai izango den ontzia da, baina haren berritasunik garrantzitsuena lurra hartzeko metodoan
Interesgarriak izan daitezken hainbat galdera: Espazioaren hizkuntza zein da? Ingelera. Liburuak, programak... ingeleraz daude. Errusiera entrenamenduak han egiten direlako eskatzen da. Europako eta Ameriketako Agentziak (NASA) dira nagusienak, eta horietan ingelera erabiltzen da.
Âş Urtero zenbat jende joaten da espaziora? Hemendik 300 kilometrora zentro espazial berezi bat dago eta esperimentuak egiten dira bertan. Lurrari bueltaka egoten Liburuak, da, eta tartekaprogramak... astronautak joaten dira ikerketak egitera.Errusiera Azkenekoa 50 urteko bi bikirekin Ingelera. ingeleraz daude. entrenamenduak izan da, zahartzaroan espazioak duen eragina aztertzeko bien bilakaera konparatu zuten, biek antzerako han egiten direlako eskatzen eta Ameriketako Agentziak (NASA) elikadura, ariketa fisikoa... eginda. Oro har,da. jendeEuropako nagusia hautatzen da horretarako, espazioan eguzkiaren dira nagusienak, etadenez horietan ingelera erabiltzen da. delako. erradiazio kopurua oso handia edadetuen metabolismoa mantsoagoa
Espazioa aztertzeko mundutik asko ibili behar da? Lehen agian bai, orain ez. Teleskopio famatuenetako bat Hawain dago, baina orain http://aiaraldea.eus/urduna/148 1057460425 automatizatuta dago, behaketa ordua erreserba dezakezu eta etxetik maneiatu. Teleskopioen diseinua eta nabe espazialena; unibertsoa lurretik ikertzen, alegia. Energia nola lortu, nabea beti zuk nahi duzun tokian nola mantendu, sistema ezberdinak, izarretatik EUSKAL datorren argiak sortzen duen distortsioa nola manipulatu...
GEOGRAPHIC
3
MAIATZAK 2017
TRAPPIST-1 SISTEMA. ZER DA? TRAPPIST-1 edo 2MASS J23062928-0502285 izar nano ultrahotz bat da, Aquarius konstelazioan kokatua, guregandik 39 argi urtera (12 parsec). LiĂŠgeko Unibertsitateko astronomo talde batek, MichaĂŤl Gillonek zuzenduta, Transiting Planets and Planetesimals Small Telescope (TRAPPIST) teleskopioa erabili zuen, La Silla behatokian, Atacamako basamortuan[9] (Txile) TRAPPIST-1 behatu eta haren inguruan egon zitezkeen planetak bilatzeko. Transitozko fotometria erabilita, Lurraren tamaina zuten hiru planeta aurkitu zituzten izar nanoaren inguruan. Barruko biek errotazio sinkronoa dute, eta kanpokoa sistemaren eremu bizigarrian edo doidoi hortik kanpo dago. Taldeak bere ikerketa 2015eko irailetik abendura bitarte egin zuen, eta 2016ko maiatzeko Nature aldizkarian argitaratu zuten aurkikuntza. 2017ko otsailaren 22n astronomoek adierazi zuten beste lau planeta aurkitu zituztela, NASAren baliabideak erabilita. Horrek izarraren inguruan biratzen ari diren planeten kopurua zazpira igo zuen; horietako hiru, eremu bizigarrian. Baliteke, ordea, Lurraren antzeko tamaina duten zazpi planetak eremu bizigarrian egotea.1
TRAPPIST-1eko zazpi planetan euren izarretik gertuago daude Lurra Eguzkitik dagoena baino. Planetarik gertuenaren urteak 1,5 Lurreko egun irauten ditu, eta seigarren planetaren urteak 12,3 egun irauten ditu. Zazpigarren planetaren urtea ez da hain ziurra, 12+15−6 egunekoa izan daiteke. Errotazio sinkronoa duten planetek tenperatura diferentzia oso handiak izango dituzte euren argitutako hemisferioaren eta iluneko hemisferioaren artean. Horrek haize bolada oso handiak sortuko lituzke, eta bizitzeko lekurik onenak ilunabar edo egunsentian beti dauden eremuak izango lirateke. Izar nano gorriek distira indartsuak dituzte, eta ziurenik gertuen dauden planeten atmosfera guztia ezabatuta egongo da[19] 2017ko otsialan NASAk e, f eta g planeten berri eman zuen, guztiak izarraren eremu bizigarrian.
EUSKAL GEOGRAPHIC