Patrycja droździel 2 msc g

VI WOJEWÓDZKI KONKURS HISTORYCZNO-LITERACKI „Prawda i kłamstwo o Katyniu”

Ocalony od zapomnienia... O Józefie Polniku

Patrycja Droździel uczennica Gimnazjum nr 1 im. Adama Mickiewicza w Radlinie ul. Makuszyńskiego 17 44-310 Radlin Opiekun: Justyna Sawicka

Ocalony od zapomnienia... O Józefie Polniku

,,Prawda Katynia jest stale obecna w naszej świadomości i nie może zostać wymazana z pamięci Europy.”

(Jan Paweł II) Tragedia Katyńska nie jest pojedynczym epizodem z przeszłości, było ich więcej, dlatego mówienie całej prawdy o Katyniu jest naszym trudnym i bolesnym zadaniem. Los olbrzymiej grupy polskich oficerów internowanych na terytorium ZSRR we wrześniu 1939 roku przez długi czas pozostał

nieznany.

Na

przełomie

marca

i

kwietnia

1940

roku

korespondencja

z rodzinami została przerwana, a przesyłki pocztowe wracały z adnotacjami ,, Adresata nie odnaleziono”. Latem 1942 roku w okolicach Smoleńska pracowali przymusowo robotnicy z Polski i od miejscowej ludności usłyszeli, że w lesie katyńskim są pochowani polscy oficerowie rozstrzelani przez NKWD.

O odkrytych zbiorowych grobach niedaleko Smoleńska świat

dowiedział się z niemieckiego radia 13 kwietnia 1943 roku.

Kiedy Rząd Polski chciał wyjaśnić, kto dokonał mordu, wtedy Związek Sowiecki zerwał stosunki dyplomatyczne z Polską i oskarżył ich o kolaborację z nazistami. Przez lata władze sowieckie twierdziły, że Polaków zamordowali niemieccy faszyści. Dopiero w 1990 roku przyznano się do kłamstwa, a odpowiedzialnością za wymordowanie polskich oficerów w lesie katyńskim obarczono NKWD. Wtedy też wznowiono śledztwo i przeprowadzono ekshumację. ,,Przed nami ciągnie się główna mogiła. Przeszywają wąwóz wykopany wzdłuż pokłady trupów, leżących zwartą i zlepioną masą jeden na drugim. Tu wychyla się ze ściany ręka bezwładna, ówdzie zwisają nogi. W miejscu, gdzie odkryta jest wierzchnia warstwa zwłok jest postać związana sznurem. Ta zdaje się jeszcze żyć dramatem przed śmiertelnej walki…”

Po co Stalin kazał zabijać jeńców? Uznano, że myślą oni tylko o odrodzeniu Polski Niepodległej. Młodzi, znakomicie wykształceni i patriotycznie wychowani Polacy, byli zagrożeniem dla Stalina, dlatego za wszelką cenę nie należało dopuścić, aby wrócili żywi do Polski. ,,Tej nocy zgładzono Wolność W katyńskim lesie ……

Zdradzieckim strzałem w czaszkę Pokwitowano wrzesień.

Związano do tyłu ręce, By w obecności kata Nie mogły się wznieść błagalnie

Do Boga i do świata Zakneblowane usta By w tej katyńskiej nocy Nie mogły błagać o litość, Ni wezwać pomocy.”

(Feliks Konarski ,,Katyń”) Czas pokoju to też wyzwanie dla narodu. Nie zmienimy historii, ale możemy dzisiaj, w

wolnym

i

demokratycznym

kraju

pamiętać

o

Bohaterach

czasu

wojny,

zbrodni

i ludobójstwa. Jesienią 2009 roku młodzież Gimnazjum nr 1 w Radlinie przystąpiła do społecznego programu ,,Katyń… ocalić od zapomnienia”, który honorowym patronatem objął ówczesny Prezydent RP, śp. Lech Kaczyński.

Program ten zakładał przywrócenie pamięci sylwetek

bohaterów z listy katyńskiej poprzez zasadzenie 21.857 Dębów Pamięci. Każdy Dąb to ludzkie istnienie, które zafałszowana historia chciała wymazać z pamięci. My daliśmy korzenie jednemu życiu, sadząc Dąb przy skwerze naszej szkoły- to nasza pamięć o Józefie Polniku, Bohaterze tamtej okrutnej zbrodni.

Zadaniem uczniów gimnazjum było dotarcie do informacji na temat zamordowanego, jego rodziny i wszelkich dokumentów. Nasze poczynania nabrały tempa dopiero w chwili, gdy okazało się, że jeden z naszych kolegów, Kamil Talarczyk, jest ciotecznym wnukiem poszukiwanego Bohatera. Dzięki zaangażowaniu najbliższej rodziny Pana Józefa udało nam się zgromadzić pamiątkowe zdjęcia, dokumenty i odznaczenia. Wszystkie zebrane informacje zostały zarchiwizowane. Wydano również broszurkę poświęconą pamięci naszego Bohatera.

Pan Józef urodził się w Radlinie w 1893 roku, a został zamordowany w roku 1940 w Twerze . Był synem Jana i Albiny z domu Marszolik, mężem Berty Kurpiel, ojcem Marii, Stefanii i Jerzego. Pracował w wydziale śledczym Policji Województwa Śląskiego w Katowicach. W czasie II wojny światowej policjanci wraz z żołnierzami bronili przygranicznych miast i zakładów przemysłowych przed atakiem oddziałów niemieckich. Otrzymali rozkaz stawienia się do garnizonu w Równym w celu

wzmocnienia obrony wschodnich granic kraju. W nocy z 2/3

września 1939 roku Korpus Policji Województwa Śląskiego wycofał się ze Śląska na kresy wschodnie. Gdy 17 września Armia Czerwona wkroczyła do Polski, Policja Śląska z Wojskiem Polskim i Korpusem Ochrony Pogranicza prowadziła walkę z sowieckim agresorem. Po klęsce funkcjonariusze PWŚ byli wzięci do niewoli i rozstrzelani. Z opowieści Pani Stefanii Gabriel, córki Józefa Polnika dowiadujemy się, iż po raz ostatni widziała swojego ojca w sierpniu 1939 roku na dworcu kolejowym, kiedy to razem ze swoim rodzeństwem i matką wyjeżdżała na wakacje, a On pożegnał ich znakiem krzyża.

„ Przypuszczamy, iż już wtedy niepokoiła go sytuacja polityczna i atmosfera w kraju, dlatego w obawie o los rodziny namówił mamę do wyjazdu. Po powrocie do domu, w pierwszych dniach września 1939 roku nie zastaliśmy już taty w domu- dom był pusty, bez pamiątek …”- mówi pani Stefania.

Józef Polnik przebywał w Obozie Specjalnym NKWD w Ostaszkowie, utworzonym na wyspie na jeziorze Seligier w prawosławnym zespole klasztornym „Miłowa Pustelnia”. „Więziono Ojców w starym klasztorze, Który się mieścił na wyspie.

Później setkami wieziono do TweruI mordowano wszystkich...”

Potwierdzeniem tego faktu jest list, który rodzina otrzymała od Pana Józefa w marcu 1940 r.

Został skazany między 4 kwietnia a 19 maja 1940 r. na mocy decyzji z 22 marca 1940 roku Biura Politycznego KC WKP. Jeńców polskich pędzono codziennie przez zamarznięte jezioro do przystanku kolejowego Sroga, skąd byli transportowani wagonami więziennymi do Kalinina, a następnie do zarządu NKWD . Egzekucje odbywały się nocą- skazanych wyprowadzano z cel pojedynczo, sprawdzano dane personalne, skuwano i przeprowadzano do „czerwonego kącika”, gdzie strzelano w tył głowy.

Zwłoki układano w ciężarówkach i przewożono do Miednoje, gdzie grzebano je w dołach o głębokości 4 m.

Rodzina cały czas wierzyła, iż pewnego dnia do drzwi zapuka Zaginiony. Żona poszukiwała męża przez Polski Czerwony Krzyż, kierowała pisma i prośby do różnych instytucji w kraju i za granicą. Czas mijał, a marzenia o spotkaniu u Najbliższym nie spełniły się. Dopiero w 1990 roku córka Stefania otrzymała zaświadczenie od „Rodziny Katyńskiej” w Warszawie, potwierdzające przebywanie Ojca w obozie Specjalnym Jeńców Wojennych w Ostaszkowie i figurowanie na wykazie sporządzonym przez NKWD w Moskwie 22 kwietnia 1940 r. ( str.277 poz.88/ nr akt sprawy:2347).

2 września 2000 r. nastąpiło poświęcenie i otwarcie Polskiego Cmentarza Wojennego w Miednoje, na którym spoczywają szczątki 6 tysięcy polskich policjantów. Jedna z tablic poświęcona jest Józefowi Polnikowi, który pośmiertnie został odznaczony: Medalem za Udział w Wojnie Obronnej 1939

Krzyżem Kampanii Wrześniowej 1939

Można unicestwić człowieka, lecz pamięci o nim nigdy. Pamięć o Józefie Polniku jest nie tylko przypomnieniem Zbrodni Katyńskiej, ale także czasem refleksji dla nas.

Dzień 19 marca 2010 roku na długo pozostanie w pamięci społeczności Gimnazjum nr 1 i mieszkańców Radlina. Tego dnia młodzież i nauczyciele przygotowali spektakl poetyckomuzyczny,na który zaproszono członków rodziny Józefa Polnika. Podczas uroczystości 73-letni syn Jerzy tak wspominał ojca - ,,Właściwie go nie znałem, bo kiedy wybuchła wojna, miałem niespełna dwa latka. Dopiero później, podczas rozmów z mamą i siostrą dowiadywałem się, kim był.

Nigdy nie przypuszczałem, że teraz, po tylu latach, ktoś się Jego osobą zainteresuje i tak go uhonoruje. Byłem w szoku, kiedy odezwali się krewni z Radlina, bo nie wierzyłem, że ktoś będzie chciał słuchać opowieści o moim Ojcu.” Nie kryto wzruszenia, kiedy po uroczystości składano kwiaty i zapalono znicze przy Dębie Pamięci.

W kwietniu bieżącego roku będziemy obchodzić 75. rocznicę Zbrodni Katyńskiej. W tym dniu, jak co roku, młodzież naszego gimnazjum uczci pamięć Ofiar zbrodni, składając kwiaty i zapalając znicze pod naszym Dębem Pamięci. Doskonale zdajemy sobie sprawę z tego, iż „ Umarłych wieczność dotąd trwa, dokąd pamięcią się im płaci”.

My, młode pokolenie Polaków, mamy szczególne zadanie- PAMIĘTAĆ o Bohaterach, którzy w najtrudniejszych chwilach II wojny światowej działali w imię wyższych wartości. Wielkość ich

czynów stanowi największy skarb narodowego dziedzictwa. ,,Nasze narodowe jestestwo określa zasada czterech ,,P”: Prawda- mamy obowiązek jej szukania Pamięć- skarb, który musimy nieść dalej Prawo- które daje kształt prawdzie Przebaczenie- które wypływa z naszej kultury Od tego nas nic nie uwolni. ” (ks. Zdzisław Peszkowski, kapelan Rodzin Katyńskich i Pomordowanych na Wschodzie)

Bibliografia: Abarinow W., Oprawcy Katynia, Kraków 2007 Jan Paweł II, Pamięć i tożsamość, Kraków 2005 Katyń w literaturze. Międzynarodowa antologia poezji, dramatu i prozy, pod red. R. Krzyżanowski, Lublin 2002 Kisielewski T.A., Gibraltar i Katyń. Co kryją archiwa rosyjskie i brytyjskie, Poznań 2010 Przewoźnik A., Adamska J., Katyń. Zbrodnia, prawda, pamięć, Warszawa 2010 Biuletyn informacyjny miasta Radlin, kwiecień 2010r.

Broszurka ,,Ocalony od zapomnienia” Kamil Tatarczyk Film Katyń Andrzej Wajda Film Lekcja katyńska NOWA ERA Fotografie ze zbiorów Rodziny Józefa Polnika Fotokopie dokumentów Józefa Polnika, udostępnione przez Jerzego Polnika, syna Józefa Polnika

Patrycja Droździel- jestem uczennicą Gimnazjum nr 1 w Radlinie. Pasjonuję się podróżami i górskimi wędrówkami. Należę do Szkolnego Koła Turystycznego ,,SKKT WATRA”.