4. Gela eta IKT-ak Hezkuntza digitalen objetuen diseinu eta garapenaren akzioak 1. Indarrean dagoen ideia: IKT-en integrazio eraginkorra hezkuntza sisteman XXI. mendeko gizarteari dagokionez, hezkuntza, irakaskuntza/ikasketa prozesuaren moldaketa batean aurkitzen da. Hemen, irakasle eta ikertzaileei esker aferian gelditu da, teknologia hezkuntza sistema aldatzeko tresna dela, eta beraz hezkuntzarako aurrera pauso bat. Ikasleei autonomo izateko beharra sartzen zair, malgutasuna eta elkarrekintza ere era batean. Hezkuntzaren zerbitzu gisa sarea dugu, non honen bitartez hainbat zerbitzu, eduki, aplikazio eta konponbide ematen dizkion hezkuntzari. XXI. mendean sarearen esku-hartzea beharrezkoa dela agerian geratzen da. Zentzu honetan, hartu beharreko neurriak mota integralekoak izan beharko dira eta zenbait esparruetarako irtenbideak begietsi beharko dira: infraestruktura, euskarri tekniko eta pedagogikoa, baliabide eta material digital hezitzaileak, formakuntza eta dinamizazioa, integrazio kontestuala eta sistemikoa, administrazioa bermatzea, eta iniziatiba edo proposamen berritzaileen babesa. 2. Hezkuntza digitalen edukiak estrategia gisa Sormena bermatzeko, kalitatezko material digital hezitzaileen zabaltzea eta ebaluaketa sustatzeko beharra dago. Horretarako ezinbesteko elementu batzuk ditugu; hezkuntza kalitatearen material digitalen sormena, zabalkundea eta ebaluazioak. IKT-en erabileran oinarritzen diren irakaskuntza-ikaskuntza prozesuak zuzendu ahal izateko, ezinbestekoa izango da “ezagutzaren gestio� azkarra ahalbidetuko duten kalitatearen irizpideen, katalogazio eta indexazio sistemen ezarpena, baita ere proposatuak izan diren formakuntza mailak identifikatzea eta edukien izaera akademikoa eta profesionala nabaritzea ere. Horrela, erabiltzaileen dibertsitatea dela eta, garrantsitzua da kolektibo bakoitzak dituen eskakizunak, zein hauen eskaera espezifikoak asetzea, eta ondorioz, eduki, zerbitzu eta material ezberdinak edukitzea.
Horregatik, helburu nagusia, edukien eta materialen katalogo handi bat sortzea da. Honen bitartez, modu irekian eta doan, publikoki materiala kompartitzeko aukera baitago eta sarean denak sarbide irekiaren bitartez eskuragarri egongo den material hau lortu ahal izateko aukera edukiko duelako. 3. Ze ulertzen dugu hezkuntza digitala entzutean? Gaur egun oso zaila da hezkuntza eduki digitalei definizio zehatz bat ematea. Hezkuntza eduki digitalei buruz hitz egiten dugunean, hauek heterogeneoak direla esan dezakegu, bai produktuan eta baita motibazio prozesuetan berrabiliaren aukeretan ere. Bestalde, esan, sistema bera aurrera eramaten duen eguneroko eboluzioa, oso konplexua bihurtzen duela mundu honetan parte hartzen duen hezkuntza eduki digitalentzat muga nabariak ipintzea. Terminoaren esanahia “bricosoftware� izenez ezagutzen den eredu konstruktibo eta irekitik arlo eta maila hezitzailearen arabera ezberdindutako pakete global gisa agertzen den faktoretzako produktu integralera dagoen eduki hezitzaile digital orori zabaltzen da. 4. Diseinu eta hezkuntzaren edukietarako plan instituzionalak Badira urteak, Espainiako Hezkuntza Administratiboak, hezkuntza sisteman teknologia berrien erabilpena bultzatzeko eta zabaltzeko programa ezberdin eta plan jeneralak egin zituela. Horrela, eskuragarri diren konpetentzia horiek guztiak mesedegarri eginez eta indartuz, IKT-en erabileraren bidez hezkuntza sistemak aurrera pauso bat egiteko. Hezkuntza komunitatearen exijentziei erantzuteko, ekimen ezberdinak egingo dira eta horren helburua, kalitatezko material multimedien sormena, zabalkuntza eta katalogazioa da, unibertsitate kanpoko hezkuntzan eduki digitalen existentzia errazteko. Programa handi hauez aparte, Espainiar hezkuntza administratiboak, ekimen ezberdinen bitartez, ikerkuntza eta eremu honen garapenaren alde ekimen desberdinak egin ditu. Hezkuntza eta Zientzia sailak eta baita komunitate autonomoek ere martxan jarri dituzte multimedia materialak sortzeko proiektuak. Europa mailan Minerva programa ere abian dago.
5. Hezkuntzaren eduki digitalen garapena “Internet eskolan” planaren barnean 90. hamarkadatik aurrera, Hezkuntza eta Zientzia Ministerioak “Centro Nacional de Informacion y Comunicación Educativa (CNICE)” aurrera eraman ditu eduki hezitzaile digitalen produkziora bideratutako ekintzak, hasieratik irekiak, egokigarriak, modularrak eta malguak izateagatik nagusitu direnak. Honek, “Internet en la Escuela” planaren markoan hezkuntza administrazio ezberdinen eskuetatik eginiko kolaborazio ekintzen jarraibideak markatu dituelarik. Aipatutako plan honek, gogoetarako, berrikuntzarako eta esperimentaziorako ezpazio bat bermatzen du, eta batez ere haur eta lehen hezkuntzara zuzenduta dago. Hemen bi proiektu nabarmentzen dira daukaten espezifikotasunagatik eta dibertsitateagatik. Lehena, hezkuntza behar berezietara bideratuta dago (Proyecto Aprender) eta besteak komunikabide sozialen integrazio kurrikularra bermatzen du (Mekos). Elkarlana printzipio gisa hartuz, adituen hiru profil ezartzen dira, (edukiak, produkzio grafiko eta audiobisuala eta garapen teknikoa) IKT-em inguruan esperientziadun koordinatzaile batek bideratuko lituzkeenak. Produkzio Sistemak honen bidez hamalau lan talde martxan jarri zirelarik. Azkenik aipatu behar, esperientzia honen emaitzek eduki hezitzaile digitalak eman dizkigula. Modu aurrerakoi batean, bai CNICEk proposatutako ideiak (Palladium, EduSport) eta baita “Internet en la Escuela” programaren bidez hezkuntza administrazioek burututako kolaboraziotik sortutakoak beraien web orrialdeetan material eraldagarria eta garapeneko dokumentu estrategikoak sartzen joango dira. Plan honek, instituzio ezberdinekin harremana izateko eta horrela elkarlanean aritzeko aukera ematen du eta programa hau, eskoletan egunerokotasunean erabiltzea da helburu. 6. “Interneta gelan” edo “Internet en el aula” plana “Internet gelan” helburuen hazkuntza bat esan nahi du, gaur arte definituak, bere egituraren, zabalkuntzaren eta erabilpenaren sustapenean. 2005-2008. urte bitarteko “Internet en el aula” planak, inklusio digitalari heltzen dio,
lantaldean oinarritzen diren produkzio prozesuaren bidez. Hauetan, eduki digital irekiak, jomuga eta bitartekoak izanik. Kolaborazio bidez egindako edukiak, administrazio hezitzaileen ingurukoak direnak, zenbait agente desberdinen inplikazioa eskatzen dute: intelektual aholkulariak, IKT-ak aplikatzeko eta erabiltzeko adituak, programatzaileak, talde koordinatzaileak, errepresentazio organuluak... IKT-en Komisio Teknikoak, eremu eta maila ezberdinak proposatzen ditu, hezkuntzan objetu batzuk garatzeko. IKT-ak, maila eta eremu definituetan aplikatzen dituzten adituen taldeek, heztearen objetu horiei izenak jartzen dizkiete, gelan detektatzen diren lehentasun eta beharren arabera eta diseinu hezitzaileak egiten dituzte. Heziketa diseinu honek, edukien garapenaren urratsak adierzten ditu, heziketa obejtu independienteen eragiketan zehazten dituenak. 7. Estandarren aplikazioa hezkuntza digital irekiaren edukien garapenerako Ekimen eta jardunaldi batzuk egiten ari dira hezkuntza, objetu digitalen gestio eta garapenean, hezkuntza eta teknologi estandarren garapen eta aplikaziorako. Jardunaldi hauek, helburuen beharraren erantzunagatik agertzen direlarik. Horregatik, hurrengo proiektu hauek hasten dira; analisi, ikerketa eta garapenarekin, erlazionatuta daudenak eta helburu nagusia eduki hauekin erlazio gehiago duten beste bide batez kontrolatzea eta optimizatzea dutenak. Alde batetik, ODHen diseinu, garapen, administrazio, bilaketa, bisualizazio eta berreskuratze prozesuak estandarizatzea bilatzen da. Hau, berrerabilpenean eta interoperabilitatean zentratua dagoelarik. Bestetik, ODHren konbinaketa, paketatzea eta transferentzia gestionatzen dituzten prozesuetan jarri da proiektuaren xedea. 1) ODEaren garapen, administrazio, bilaketa eta bisualizazio eta errekuperaketa prozesuen estandarizazio proiektuak Orain arte, proiektu hauek izan dira garatuenak: Hezkuntza eta Zientzia, Industria, Turismoa eta Komertzioaren hauek, Ministeriora eramaten dituzte. Helburu nagusiena ODEaren diseinu instituzionalari buruzko informazioa lortzea izan da baita esplizitua izatea ere. Horretarako, edozein erabiltzaileari, ODE hori informazio horrekin bilatzea eta informazio hori edukitzea. Honek objetuaren erabileran, etekinean, motibazioan eta hezkuntza materialak erabiltzen eta lan egiten
dituzten erabiltzaileen asetzea nahi du. 2) Konbinaketa, enpaquetamiento etaODE transferentziarako prozesuen estandarizaziorako proiektuak Administrazio berdinek hartzen dute parte, AENOR izan ezik, baina horrez gain, askoz ere garapen txikiagoa dute. Izan ere, jatorrizko estandar bat txertatzea erabaki da eta ez berri baten diseinua lantzea. Prozesu horiek Global Learning Consortium-eko eta bere SCORM bertsioko IMS estandarrak erabiliz egiten dira.