FUNDUSZE EUROPEJSKIE W ROZWOJU INNOWACYJNOŚCI POLSKI W
2010 ROKU
Pałac Staszica, Warszawa 19 maja 2011 roku
©Instytut Nauk Ekonomicznych PAN Nowy Świat 72 00-330 Warszawa Tel.22 657 27 07 Fax.22 826 72 54 www.inepan.waw.pl inepan@inepan.waw.pl
Przygotowanie publikacji zostało dofinansowane przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego w ramach procedury „ Zasady współorganizacji przez Departament Informacji, Promocji i Szkoleń w MRR wydarzeń informacyjnych organizowanych przez partnerów społecznych i gospodarczych, jednostki samorządu terytorialnego oraz środowiska opiniotwórcze na podstawie decyzji komisji oceniającej” z Funduszy Europejskich.
Podczas konferencji 19 maja 2011 roku w Pałacu Staszica zaprezentowano najnowszy Raport o innowacyjności gospodarki Polski oraz wyniki szóstego już rankingu „Lista 500 najbardziej innowacyjnych firm w Polsce” oraz dyskutowano o obecnym stanie innowacyjności i wyzwaniach, jakie stoją przed Polską. Konferencja pt: „Fundusze Europejskie w innowacyjności Gospodarki Polski w 2010 roku” odbyła się w sali M. Skłodowskiej-Curie w Pałacu Staszica przy ul. Nowy Świat 72 w Warszawie. Konferencję otworzył Dyrektor Instytutu prof. dr hab. Leszek Jasiński. W jego ramach odczytał list otrzymany od podsekretarza stanu w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego Iwony Wendel skierowany do uczestników konferencji. Odczytany został także list od Wiceprezesa Rady Ministrów Waldemara Pawlaka, Ministra Gospodarki. Prof. Tadeusz Baczko z Instytutu Nauk Ekonomicznych PAN, koordynator Sieci Naukowej MSN zaprezentował wyniki koordynowanych przez siebie badań zamieszczone w „Raporcie o innowacyjności gospodarki Polski w 2010 roku”, po czym rozpoczął się pierwszy panel dyskusyjny. Wzięli w nim udział: prof. Leszek Jasiński, Dyrektor Instytutu Nauk Ekonomicznych PAN, prof. Andrzej Jasiński z Wydziału Zarządzania UW, prof. Małgorzata Juchniewicz z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, prof. Krzysztof Klincewicz z Wydziału Zarządzania UW, prof. Urszula Płowiec z Komitetu Nauk Ekonomicznych PAN, Naczelnik Iwona Nowicka z Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, prof. Krystyna Bobińska z Instytutu Nauk Ekonomicznych PAN i prof. Stanisław Szukalski z Uniwersytetu Łódzkiego. W ramach panelu, a także po rozpoczęciu drugiej części konferencji wystąpił Pan Alfonso Ferran Alcaraz z hiszpańskiej firmy doradczej Asesoria I+D+I, który opowiedział o hiszpańskich doświadczeniach związanych z wykorzystaniem europejskich środków na badania i rozwój i o perspektywach, jakie czekają na tym polu także Polskę.
W drugiej części odbyły się trzy panele dyskusyjne poświęcone sektorowi transportowemu, medycznemu oraz teleinformatycznemu. Moderatorem wszystkich trzech paneli był prof. Tadeusz Baczko. W pierwszym uczestniczyli prezes firmy Avio Polska oraz przedstawiciele firmy Lumag, Sitech i sekretarz naukowy Instytutu Lotnictwa w Warszawie. W drugim panelu - medycznym duże zainteresowanie wzbudziło wystąpienie i film zaprezentowany przez prof. Wojciecha Witkowskiego, dyrektora Szpitala Specjalistycznego we Wrocławiu, a także wypowiedzi prezesa firmy Euroimplant i przedstawiciela Zakładów Farmaceutycznych Polpharma S.A. W trzecim panelu wystąpili przedstawiciele firm Comarch S.A. i Transition Technologies S.A. Po przerwie na lunch, w następnej, trzeciej części konferencji zaprezentowano wyniki szóstego rankingu „Lista 500 najbardziej innowacyjnych firm w Polsce” przygotowanego przez Instytut Nauk Ekonomicznych PAN i Sieć Naukową MSN. Najbardziej innowacyjną firmą w Polsce zostały Zakłady Farmaceutyczne Polpharma S.A., które jako lider rankingu po raz pierwszy w sześcioletniej historii badań uzyskały najwyższe oceny pod względem innowacyjności rynkowej, procesowej, nakładów na innowacyjność, patentów i kontraktów europejskich w systemie ocen innowacyjności 5A opracowanego przez INE PAN i Sieć Naukową MSN. Miejsce drugie i trzecie w rankingu odpowiednio zajęły: przedsiębiorstwo Inżynierii Środowiska Ekowodrol Sp. z o.o. i SITECH Sp. z o.o. Wśród małych i średnich firm zwyciężył Ekowodrol Sp z o.o., a wśród mikroprzedsiębiorstw – producent syntezatora mowy IVONA IVO Software Sp. z o.o. Najbardziej innowacyjnym produktem 2010 roku jest proteza kości czaszki Codubix stworzona przez łódzką firmę Tricomed S.A. Ponadto firmom z pierwszej 50-tki zostały wręczone certyfikaty innowacyjności. W końcowej części odbyła się ożywiona dyskusja z udziałem zaproszonych gości. W konferencji brało udział ok. 140 osób reprezentujących środowiska biznesu, nauki, administracji publicznej a także jednostki otoczenia biznesu. Została ona objęta patronatem Ministerstwa Rozwoju Regionalnego oraz Prezesa Polskiej Akademii Nauk. Instytut Nauk Ekonomicznych PAN oraz Sieć Naukowa MSN od 6 lat prowadzą badania nad najbardziej innowacyjnymi firmami w Polsce. Ich wyniki co roku są publikowane w „Raporcie o innowacyjności gospodarki Polski”. Dotychczasowymi zwycięzcami rankingu były: Adamed sp. z o.o. (2009), ABB Sp. z o.o. (2008), ASM - Centrum Badań i Analiz Rynku (2007), CMG Komag (2006) i WSK PZL Świdnik (2005). Najbardziej innowacyjnym produktem 2009 roku była łopatka turbinowa GEnx2 produkowana przez firmę AVIO Poland. Więcej informacji na temat programu badawczego i jego wyników można znaleźć na stronie www.inepan.waw.pl.
Esko Aho, jeden z wiceprezesów Nokii powiedział, że najważniejsza zmiana jaka się dokonuje na naszych oczach to zmiana podejścia do innowacji. Dawniej polegało to na tym , żeby ulokowad jak najwięcej pieniędzy, by uzyskad wiedzę, a dzisiaj zmiana polega na tym, żeby tą wiedzę obrócid w fundusze, pieniądze. Prof. Tadeusz Baczko, INE PAN
GŁÓWNE WNIOSKI Cel strategiczny i taktyczny Do 2020 r. Polska znajdzie się w grupie najbardziej innowacyjnych krajów świata. W 2011 r. udział inwestycji przedsiębiorstw w badania i rozwój (B+R) w Polsce przekroczy 0,3% PKB.
Diagnoza: dystans innowacyjny nie zmniejsza się Niewystarczający poziom nakładów na B+R, niski ich udział w PKB oraz odwrócona struktura finansowania, gdzie więcej wydaje państwo niż firmy, blokuje to postęp cywilizacyjny. W Polsce przeważają wydatki na badania podstawowe, a zdecydowana większość badań prowadzona jest przez jednostki sektora publicznego, co ogranicza możliwości komercjalizacji. Udział nowych produktów i usług w sprzedaży na rynku pogorszył się od 2007 r. i jest niższy od średniej dla krajów UE 27. Istnieje jednak grupa firm, których wyniki są lepsze niż średnia unijna. Ma to także swoje odzwierciedlenie w większym udziale procentowym MŚP. Inteligentny konsument może stać się twórcą innowacji prof. Tadeusz Baczko, INE PAN
Kierunki strategiczne 1. Zwiększać nakłady na B+R, które przyczynia się do poprawy pozycji Polski pod względem otrzymanych patentów krajowych i międzynarodowych w celu zmniejszenia dystansu innowacyjnego. 2. Lokować w Polsce centra badawcze o silnych powiązaniach europejskich i światowych, ukierunkowanych na poszukiwanie przełomowych technologii oraz wzrost ich wartości. 3. Zapewniać sprzężenia zwrotne i drożność przepływu danych, informacji, wiedzy i wzorców pomiędzy przedsiębiorstwami a nauką oraz uruchomić ssanie innowacji przez przedsiębiorstwa. 4. Wykorzystać zasoby edukacji i szkolnictwa wyższego oraz względnić tanią siłę roboczą jako podstawę rozwoju kapitału ludzkiego dostosowanego do potrzeb wyzwań innowacyjnej gospodarki.
Brak nawyku innowacyjności, to co Drucker pisał, innowacyjność to znaczy trzeba nabrać nawyku tej innowacyjności, to nie jest dane z nieba, to nie jest talent. To jest po prostu brak nawyku, a żeby nabrać tego nawyku, potrzeba jest do tego nauka i ciężka praca, więc innowacyjność wymaga edukacji, nauki i ciężkiej pracy. I tego jeszcze w pełni nie możemy jeszcze odnotować w naszych firmach. prof. Joanna INE PAN
Kotowicz-Jawor,
Rozwijać sektor innowacyjny 1. W Polsce rozwija się sektor innowacyjny. Składają się na niego innowacyjne przedsiębiorstwa przemysłowe i usługowe, instytuty badawcze, ośrodki akademickie, jednostki otoczenia biznesu różnych form własności oraz wyspecjalizowane instytucje publiczne, rządowe i samorządowe. 2. Istnieje grupa firm, które inwestują w badania i rozwój (zidentyfikowano ich 588); ma to istotne znaczenie dla aktywizacji sektora badawczego i ośrodków akademickich w kierunku komercjalizacji ich wyników naukowych. 3. Rozwija się grupa firm patentujących za granicą i w Polsce (w UP RP w 2005–2009 w stosunku do 2004–2008 wzrost o 14,8%; zwiększa się liczba otrzymujących od 1 do 2 patentów). 4. Badania wpływu innowacji na poziom i/lub wzrost łącznej produktywności czynników produkcji wskazują na korzyści, które wynikają z dyfuzji innowacji. Istotne znaczenie ma szeroko rozumiany kapitał wiedzy. 5. Rośnie liczba firm finansowanych z Funduszy Europejskich. Stosunkowo niewiele firm uczestniczy w Programach Ramowych UE (CIP, 7 PR). Natomiast dużo więcej w Programach Operacyjnych, jednak ich wpływ na poziom innowacyjności gospodarki wymaga monitorowania. 6. W województwie mazowieckim jest najwięcej inwestorów w B+R. Największy ich przyrost jest w: podlaskim, dolnośląskim, śląskim, podkarpackim (jest tu także najwięcej inwestorów w B+R wśród wschodnich regionów Polski). Na wschodzie Polski 70% inwestorów pochodzi z sektora MŚP.
Uwzględniać potrzeby firm 1. W strukturze sektora innowacyjnego znaczną część stanowią firmy stosunkowo młode. Dużym wyzwaniem jest identyfikacja firm innowacyjnych we wczesnej fazie rozwoju oraz tych, które znajdują się w bardziej zaawansowanych fazach ekspansji. 2. Znaczna część firm innowacyjnych nie eksportuje w ogóle. Nieliczna jest grupa przedsiębiorstw innowacyjnych, która eksportuje większość swojej produkcji. Istnieją jednak polskie przedsiębiorstwa high-tech, które działają na rynkach międzynarodowych. 3. Ważnym zjawiskiem jest zwiększanie się liczby firm łączących działalność innowacyjną z zaangażowaniem w sferze ochrony środowiska. Eko-innowacjami w 2009 r. zajmowało się 35% innowacyjnych firm (13,6% w 2008 r.). Zapewnić finansowanie działalności innowacyjnej 1. Względnie stała jest struktura wydatków na działalność innowacyjną przy dominacji nakładów na środki trwałe. 2. Najczęściej nakłady na innowacyjność ponoszą firmy duże, najrzadziej – małe. Niekompletna jest informacja o innowacyjności mikroprzedsiębiorstw. 3. Finansowanie bankowe projektów innowacyjnych jest ograniczone dużym ryzykiem oraz wymaganiami dotyczącymi wysokich zabezpieczeń. Pozyskanie kredytu na ten cel jest trudniejsze niż na zwykłe inwestycje. 4. Spółki giełdowe odnotowały czterokrotnie większe tempo przyrostu inwestujących w B+R niż spółki giełdowe ogółem, co świadczy o tym, że przedsiębiorstwa widzą coraz większą szansę w pozyskaniu funduszy na działalność badawczo-rozwojową na rynku giełdowym. 5. W Polsce działa obecnie około 50 funduszy wyspecjalizowanych w PE/VC. Jednocześnie polscy inwestorzy w fundusze PE/VC stanowią zdecydowaną mniejszość – około 90% środków pochodzi od zagranicznych inwestorów. Rozwój tych funduszy powinien przyczynić się do zmniejszania luki kapitałowej, szczególnie zaś dla firm we wczesnym etapie rozwoju. Pobudzić procesy innowacji 1. Działalność badawczo-rozwojowa jest podstawą budowy przez firmy pozycji konkurencyjnej. Świadczy o tym wysoki współczynnik korelacji pomiędzy nakładami na działalność innowacyjną, a przychodami osiągniętymi z tytułu tej działalności. 2. W 2010 r. w stosunku do roku poprzedniego nastąpiło zmniejszenie liczby patentów otrzymywanych przez firmy w UP RP. Nieliczne są przypadki wspólnego otrzymywania patentów przez firmy i ośrodki badawcze w Polsce.
W obecnym okresie programowania nie mamy żadnego instrumentu, który wspomagałby tworzenie produktów dedykowanych dla rynków zagranicznych - pytanie czy nie byłoby to interesującym rozwiązaniem. Prof. Krzysztof Klincewicz, WZ UW
Poprawić perspektywy ekspansji 1. Większość eksportujących firm innowacyjnych nie wysyła nowych produktów za granicę. 2. Polskie firmy docierają do zagranicznych klientów z produktami dostosowanymi do lokalnych potrzeb, co motywuje do wprowadzania innowacji produktowych i marketingowych. Relatywnie częste są przypadki współpracy z zagranicznymi uczelniami i instytucjami badawczymi. 3. Im więcej osób związanych z rozwojem innowacji jest zatrudnionych w firmie, tym przedsiębiorstwo uzyskuje większe przychody z tej działalności. 4. Rozwija się proces tworzenia klastrów innowacyjnych. Dobrym przykładem jest powstanie czterech klastrów lotniczych ulokowanych w różnych częściach Polski. 5. Istnieją firmy łączące działalność innowacyjną z konkretnymi przedsięwzięciami na rzecz ochrony środowiska i zmniejszenia zużycia materiałów zanieczyszczających lub niebezpiecznych dla środowiska. Innowacyjne firmy zmniejszyły emisję dwutlenku węgla, ilości odpadów, obniżyły poziom hałasu. 6. Łączenie działalności innowacyjnej ze Społeczną Odpowiedzialnością Biznesu (ponad 42%) prowadzi do zainteresowania eko-innowacjami, wzrostem nakładów na działalność innowacyjną, zwiększeniem liczby pracowników naukowo-badawczych i zatrudnionych w B+R oraz zwiększeniem liczby firm kupujących gotowe technologie.
Zmniejszyć bariery innowacyjności 1. Największe znaczenie mają zbyt wysokie koszty innowacji oraz znaczne koszty prac B+R. Firmy innowacyjne są zdolne do określenia swoich potrzeb finansowych. Ponad 60% badanych przedsiębiorstw, które natrafiły na barierę finansową twierdzi, iż do realizacji zadań wystarczą im środki na poziomie do 10 mln zł, a co ósmy – mniej niż 1 mln zł. 2. Ciągle brak jest instrumentów finansowych, które odpowiadałyby najbardziej innowacyjnym przedsiębiorstwom w poszczególnych fazach ich rozwoju. 3. Zbyt długie są procedury związane z dostępem do finansowania zewnętrznego (kredyty, fundusze strukturalne), a także programów wspierających innowacyjność i wniosków o dofinansowanie prac B+R. 4. Niedostosowane do potrzeb firm innowacyjnych są regulacje prawno-podatkowe (ulgi inwestycyjne) i rozwiązania instytucjonalne. 5. Niezbędne są systemowe rozwiązania, które kompleksowo, a jednocześnie w syntetyczny i spójny sposób będą tworzyć ramy polityki innowacyjnej dla wszystkich przedsiębiorstw, w tym mikro. 6. Brak jest komunikacji między przedsiębiorstwami oraz wspólnych, jasno określonych celów współpracy, czemu towarzyszy niski poziom wzajemnego zaufania. 7. Niezadowalający jest transfer wiedzy. Samorządy lokalne nie przekazują informacji o nowościach i nowinkach technicznych lub rynkowych. Współpraca z władzami lokalnymi nie jest w pełni odbierana pozytywnie. 8. Brak jest instytucjonalnego wsparcia dla budowania przewag konkurencyjnych opartych na popytowym podejściu do innowacji (User-Driven Innovation) oraz współpracy z jednostkami spoza organizacji. * * * Potrzebna jest partycypacyjna Strategia Innowacji dla Polski, która dotyczyłaby wspierania innowacyjności i umożliwiała identyfikację potrzeb finansowych przedsiębiorstw, opierałaby się na istniejącej strukturze sektora innowacyjnego i adekwatnych instrumentach finansowych oraz regulacjach prawno-podatkowych, zapewniająca warunki komunikacji i współpracy, transfer wiedzy między jednostkami administracji państwowej i samorządowej a przedsiębiorstwami, uwzględniająca popytowe podejście do innowacji. Opracowali: T. Baczko, M. Pieńkowska, E. Puchała-Krzywina Przedsiębiorstwa innowacyjne nie konkurują kursem walutowym kursem walutowym konkuruje eksport węgla i eksport kartofli. Prof. Krystyna Bobińska, INE PAN
GŁOSY W DYSKUSJI
….są trzy etapy w rozwoju gospodarczym kraju. Etap, kiedy motorem wzrostu jest dostępność do zasobów różnych czynników wytwórczych to mogą być surowce, to może być, no, atrakcyjna, nazwijmy, praca, choćby tania, a przez to atrakcyjna, możliwości energetyczne, energetyka wodna i tak dalej. Drugi etap, kiedy postęp następuje dzięki wzrostowi efektywności, a więc relacje efektów do nakładów. No i etap trzeci, kiedy postęp dokonuje się dzięki innowacyjności. I to na jakim się jest etapie, a także czy się jest na etapie pośrednim między tymi trzema czystymi formacjami, decyduje PKB na mieszkańca. I my możemy być w Polsce ofiarą własnego sukcesu, ponieważ postęp z punktu widzenia PKB na Rysunek zamieszczony w U. Płowiec Innowacje. Potrzeba ich szerszej interpretacji, Raport o innowacyjności gospodarki Polski w 2010 roku, red. T.Baczko, Warszawa, 2011, s.36 mieszkańca mamy. (…) To jest wszystko bardzo dobrze, ale z drugiej strony to oznacza, że zbliżamy się powoli, a właściwie kończymy pobyt w tej strefie efektywnościowej i wchodzimy w fazę innowacyjną, a więc taką, kiedy napędza się gospodarka przez to, że jest wiele innowacji. Prof. Leszek Jasiński, INE PAN
….na co powszechnie stawia się główny nacisk w innowacyjności? Na kooperację. Tymczasem jak popatrzymy na filozofię wydawania środków unijnych przez nas przez ostatnie cztery lata, to my stawiamy skrajnie na indywidualizm. Nie wiem, czy Państwo wiecie, że do tej pory przedsiębiorcy w Polsce złożyli ponad 170 tysięcy wniosków o dofinansowanie, 170 tysięcy projektów do rozpatrzenia, indywidualnych, nie powiązanych ze sobą. (…) Przy tak masowym wydawaniu i tak nie skoordynowanym i tak nie nastawionym na promowanie współpracy (…) w wielu miejscach te środki unijne po prostu są wydawane przypadkowo. Krzysztof Krystowski, prezes AVIO Polska. Rysunek zamieszczony w: M.Osęka Jednostki badawczo-rozwojowe w procesie zwiększania współpracy z gospodarką, Raport…, op.cit, s.106
Proszę Państwa, obserwujemy od kilku lat proces delokalizacji do Polski centrów badawczych dużych korporacji. One na ogół przychodzą za przedsiębiorstwami, które tutaj w Polsce ulokowały swoją działalność. I nie jest to rzecz nowa, ponieważ te korporacje na ogół podążają z tymi centrami badawczymi, żeby dostosować do rynku lokalnego swoją tą działalność. Natomiast nowością jest to, że w tej chwili te centra badawcze zaczynają produkować pewne aplikacje dla potrzeb całej korporacji, tak jak np. Motorola w Krakowie. Teraz, pytanie jak one mogę wpłynąć na innowacyjność polskiej gospodarki. Oczywiście w tej chwili ten wpływ jest dosyć nikły, no bo mamy raptem ok. 50 takich centrów. I w tych centrach na ogół prowadzi się badania aplikacyjne, w ogóle nie badań przełomowych, a to jest moim zdaniem warunek, że tak powiem, żeby uruchomić większą dynamikę tych badań.(…) Natomiast one tworzą moim zdaniem dobry klimat do powstawania małych jednostek badawczych, czego przykładem jest choćby sektor przemysłu samochodowego. Na Śląsku powstaje cała masa drobnych przedsiębiorstw, takich właśnie mikro przedsiębiorstw zajmujących się badaniami do określonych celów. Prof. Stanisław Szukalski, Uniwersytet Łódzki
….w naszym kraju funkcjonuje całkiem duża grupa firm, które są i innowacyjne i konkurencyjne na skalę międzynarodową, niekoniecznie globalną. Faktycznie wiele spośród tych firm jest relatywnie mało znanych.(…) gros naszych eksporterów zaawansowanych technologii, to są firmy, które starają się działać samodzielnie i starają się docierać do klientów końcowych(…) Główne destynacje eksportowe też pewnie nie są dla nas zaskoczeniem. To są głównie kraje naszych sąsiadów plus Wielka Brytania plus Francja plus Stany Zjednoczone, co akurat przy niektórych najbardziej innowacyjnych technologiach też wydaje się zrozumiałe. Natomiast większość z tym firm zdecydowanie obiera na rynkach zagranicznych strategie niszowe. Prof. Krzysztof Klincewicz, Wydział Zarządzania UW
Rysunek zamieszczony w: K.Klicewicz Polscy eksporterzy zaawansowanych technologii na rynkach zagranicznych – wyniki badao empirycznych, Raport…, op.cit, s.226
Unia Europejska zaleca nam tak zwany trójkąt wiedzy, tzn. wzrost nakładów na badania i rozwój, na edukację oraz innowacje przedsiębiorstw, to znaczy zamianę postępu w wartość dodaną, produkt. Prof. Urszula Płowiec, Komitet Nauk Ekonomicznych PAN
Napływ zagranicznych pieniędzy do Polski miał charakter wyjątkowy, skokowy. Prof. Andrzej Jasiński, Wydział Zarządzania UW
…dlaczego mamy tak wielką zewnętrzna pomoc publiczną na te cele, a efekt jest taki, że znikoma, śladowa ilość przedsiębiorstw innowacyjnych korzysta z tych środków na te nowości. Powody są dwa moim zdaniem, najistotniejsze. Pierwszy jest taki, że kierunki alokacji tych środków nie są zgodne z ich pierwotnym zamierzeniem. Jakie są te kierunki alokacji? Gros to są te szkolenia, prawda, program operacyjny kapitał ludzki i tam idzie te szkolenia, masowo wydawane są środki na szkolenia (…) w znaczącej mierze poświecona problematyce nie najbardziej potrzebnej.(…) To jest pierwsza przyczyna. A druga przyczyna tej małej efektywności tych efektów proinnowacyjnych funduszy strukturalnych jest taka, że stopień przygotowania podmiotów gospodarczych do absorpcji tych środków jest jeszcze szalenie niski.(…) Spójrzmy jaki jest nie przygotowany grunt na poziomie mikroekonomicznym. Przedsiębiorstwa, przede wszystkim one nie mają skłonności, gotowości (…) do podejmowania ryzyka innowacji.(…) Następnie kadry, jakość kapitału ludzkiego, kapitał ludzki nie przygotowany, w tym menedżerowie. Ja nie mówię o tych przedsiębiorstwach wyróżnionych, najlepszych, ale menedżerowie w znacznej mierze nie są przygotowani jeszcze do tego, ażeby ssać te nowości. Albo żeby zgłaszać popyt na nie do podmiotów naukowych. Czyli te powiązania nauka przedsiębiorczość też są bardzo wąskie i jeszcze nie ma tutaj przygotowania. Strategie: spojrzenie na przyszłość przedsiębiorstwa w horyzoncie długim to jest słabość naszych przedsiębiorstw. One patrzą często w horyzoncie krótkim. (…) nie ma klarowności tej koncepcji strategii innowacyjnej. Co to znaczy? Strategia innowacyjna makroekonomiczna jest oczywiście niezbędna, jest niezbędną busolą, która ma informować przedsiębiorstwa o przyszłych kierunkach, długofalowych kierunkach rozwojowych. Ale trzeba wybrać koncepcję, tą doktrynę. My jesteśmy niezdecydowani, mówimy o wiodących dziedzinach, o wiodących specjalnościach polskiej gospodarki, które będą tam zaznaczone tam w tej strategii, a z drugiej strony mówimy o regulacjach, które mają być zunifikowane dla wszystkich podmiotów gospodarczych i wywoływać ich zachowania proinnowacyjne. No więc czy wybieramy sektorową czy horyzontalną politykę strukturalną. Jaki jest ten wybór? Prof. Joanna Kotowicz-Jawor, INE PAN
Dało się zauważyć w niektórych projektach foresight zainteresowanie wynikami projektów w mikro i małych przedsiębiorstwach, tam gdzie nie prowadzone są badania samodzielnie czyli rezultaty foresight zostały przez przedsiębiorstwa zauważone, zostały wzięte pod uwagę i wzięte do realizacji przez nie. Iwona Nowicka, MNiSW
Około 26% mikroprzedsiębiorstw w Polsce wdraża innowacje.(…) znaczna liczba mikroprzedsiębiorstw działa na rynku lokalnym, jest z nim związana i nie myśli o poszerzeniu działalności.(..) 75% innowacji mikroprzedsiebiorstw wprowadzane jest ze środków własnych. Prof. Małgorzata Juchniewicz, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski
Oczywiście oprócz inwestowania własnych środków korzystamy też z funduszy unijnych i ze środków krajowych. Tutaj między innymi korzystamy właśnie z programu operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, teraz także 7. Program Ramowy Unii Europejskiej i tutaj realizujemy wiele projektów i dzięki temu powstają produkty dla naszych klientów. Tak jak było wcześniej wspomniane, że to jest też naszym głównym driverem i pozwala to nam konkurować na rynku polskim i na rynku zagranicznym. Przyznam się szczerze, że mam taką też teorię i to też jest do dyskusji przez Państwa. Ponieważ akurat w trakcie Rysunek zamieszczony w: M. Pawłowska Relacyjne i transakcyjne finansowanie przedsięwzięd innowacyjnych, działalności konkurowania na rynku polskim my Raport…, op.cit, s.240 konkurujemy z firmami zagranicznymi, w związku z tym te nasze produkty muszą być wystarczająco dobre, żeby konkurować z zagranicznymi firmami i w związku z tym są tak samo dobre do konkurowania na rynku polskim jak na rynkach zagranicznych. Przedstawiciel COMARCH S.A.
Myśmy na początku dostali pieniądze z Inicjatywy Technologicznej I, a natomiast potem pochyliliśmy się w kierunku inwestora indywidualnego. I weszliśmy na idealny moment, weszliśmy na giełdę, na tą część, która właśnie promuje innowacje. I proszę Państwa, uwierzcie mi, to jest (…) świetny sposób na wprowadzanie innowacji, szczególnie dla małych i średnich przedsiębiorstw. Inwestorzy w Polsce już są na tyle wyedukowani i na tyle silni, że są w stanie pociągnąć tego typu projekty na początku. Wiceprezes Europimplant S.A. Rysunek zamieszczony w: M. Szyl Przedsiebiorstwa giełdowe inwestujące w badania i rozwój w 2009 roku, Raport…, op.cit, s.174
wydaliśmy już ponad połowę tych środków unijnych, które mają trafić do Polski i ciągle mówimy o strategii, której brak (…) powinna powstać już dawno mapa kompetencji i kierunki finansowania tych dużych pieniędzy unijnych, które mogą być stracone (…) bo one głównie powinny służyć temu, by Polska była bardziej konkurencyjna w różnych obszarach. Wojciech Kuźmierkiewicz, Prezes Naukowej Fundacji Polpharma S.A. …jeżeli chodzi o bariery, to jest ograniczenia (…) które, jak się okazuje, są rozbudowane przez naszą administrację, a nie administrację unijną. Brak jest zewnętrznych środków na utrwalanie innowacji. My nawet, jeśli opracujemy polski model protezy, to nie mamy go gdzie wyprodukować. Prof. Wojciech Witkiewicz, dyrektor Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego we Wrocławiu Okazuje się, że ulgi podatkowe, o których nam mówił nam kolega z Hiszpanii, inaczej niż w krajach Europy dotyczą tylko zakupowanych z zewnątrz technologii, a nie wytworzonych w działach badań i rozwoju firm. Musimy to zmienić. Ten system ulg podatkowych w Polsce nie sprzyja absolutnie zwiększeniu innowacyjności. Wojciech Kuźmierkiewicz, Prezes Naukowej Fundacji Polpharma S.A.
….wzornictwo obejmuje bardzo szeroki zakres zagadnień związanych z produktem czy usługą. To jest ten czynnik, który może humanizować technologie, który umożliwi wejście z nową technologię na rynek dla konsumentów, którzy nie są tego świadomi. Iwona Malczewska, Instytut Wzornictwa Przemysłowego
Rysunek zamieszczony w: M. Szyl Przedsiebiorstwa giełdowe inwestujące w badania i rozwój w 2009 roku, Raport…, op.cit, s.174
To znaczy ja lubię porównywać nas do takich krajów sąsiednich jak Czechy, Słowacja, Węgry, które są w jakimś sensie z nami porównywalne. I u nas te wydatki na badania i rozwój to jest ok. 0,6 %, a u nich w przedziale 1,2 do 1,5. Ale jak rozbierzemy te wskaźniki na te dwie części, ile stanowią wydatki publiczne a ile stanowią wydatki prywatne to okaże się, że w Polsce te wydatki publiczne są na bardzo zbliżonym poziomie do tych trzech krajów, które wymieniłem, a wyraźna różnica jest w tych wydatkach prywatnych. I teraz ja mam taką prywatną teorię na ten temat, następującą: że my te środki publiczne wydajemy w zły sposób, to znaczy wydajemy je tak, że one omijają w dużej mierze właśnie przemysł. Czyli to są moim zdaniem środki, które są wydawane przez publiczne instytucje dla innych publicznych instytucji, w zamkniętym obiegu. W związku z tym ten sposób wydania środków nie skłania nas przedsiębiorców do tego, żebyśmy my dołączali się ze swoim finansowaniem do tych źródeł. Krzysztof Krystowski, prezes AVIO Polska. Rysunki zamieszczone w: A. Olechnicka, M.Płoszaj Innowacyjnośd i metropolizacja w Europie Środkowowschodniej, Raport…, op.cit, ss.68-69
Dyplom dla firmy Sitech Sp. z o.o., za zajęcie trzeciego miejsca w rankingu najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw w Polsce w 2009 roku
Certyfikat innowacyjności dla Zakładów Farmaceutycznych Polpharma S.A, zdobywcy pierwszego miejsca w rankingu. Po raz pierwszy w sześcioletniej historii rankingu, przedsiębiorstwo zdobyło wszystkie najwyższe oceny pod względem innowacyjności rynkowej, procesowej, nakładów na innowacyjność, patentów i kontraktów europejskich.
20 NAJBARDZIEJ INNOWACYJNYCH PRZEDSIĘBIORSTW W POLSCE W 2009 ROKU1
1
Wyciąg z Listy 500 najbardziej innowacyjnych przedsiebiorstw w Polsce w 2009 roku opublikowanej w Raporcie o innowacyjności gospodarki Polski w 2010 roku, INE PAN, Warszawa, 2011. Cały ranking dostępny jest na stronie INE PAN:www.inepan.waw.pl Uwaga: Źródło 1 – dane z przedsiębiorstw przesłane w ankietach INE PAN, nakłady na B+R zgodne ze standardami OECD i GUS, 2 – dane z przedsiębiorstw przesłane w ankietach INE PAN, nakłady na B+R zgodne ze standardem MSR 38, 3 – dane ze sprawozdań przedsiębiorstw notowanych na GPW, nakłady na B+R zgodne ze standardem MSR 38, 5 – dane ze sprawozdań finansowych przedsiębiorstw na podstawie KRS, nakłady na B+R zgodne ze standardem MSR 38.
5 NAJBARDZIEJ INNOWACYJNYCH MIKROPRZEDSIĘBIORSTW W POLSCE W 2009 ROKU
5 NAJBARDZIEJ INNOWACYJNYCH MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW W POLSCE W 2009 ROKU
NAJBARDZIEJ INNOWACYJNY PRODUKT W POLSCE W 2010 ROKU
Patronat honorowy: Raport został objęty honorowym patronatem: