India Perspectives Sinhala July-September 2018

Page 1

bkaÈhd o¾Yk

32 jk fj¿u n ksl=;=j 3 n cQ,s - iema;eïn¾ 2018

bkaÿ - wm%sld iïnkaO;dj fufyhqï ks¾Kdhl 10la mqIal¾ Tgq fj<|fmd<

ksoyia Èkh 71 jirl ksoyi

l÷lrfhka wefik y~ iqjiok fu>d,hdj

yeugu .e<fmk ;d,s bkaÈhdkq jÜfgdare yhla


fmdÜmqß bka È hdfõ meje;a ù ug ks h ñ; W;a i j osjd,s wdf,dal W;aijh f,i o ye¢kafjk" oshdia wdf,dal mQcdj iy bkaoshdfõ osÿ,k W;aij w;r m%uqL fm< tlla jk fuh kmqr mrojd foúhkaf.a hym; ch.%yKh lrk wdldrh ieurSu isÿfjhs

ljodo( 2018 fkdjeïn¾ 7 fld;ek§o( rg mqrd

fydakì a ,a W;aijh

kjrd;%s

kd.,ka;fha ish¨ u j¾.j, f.da;l s% ckhd wjosu;a lrñka" cd*q l÷uqÿfka meje;afjk 10 osk ixiald; W;aijdldr oskj, foaYh S ck l%v s d" úúO ksmehqï mqrjd.;a lvùoS" ix.s; biõ iy ;j;a fndfyda foa mj;ajkq ,nhs

o s 10l a m qr d weÿk q fuu W; a i jfh a 9jk o sk ÿ¾.d foj`.kf. a f.!rjh wk qi a urKh lrk q ji a meje; a fjk W; a i jfh a úúOdx. krUk a k

ljodo( 2018 Tlaf;dan¾ 10 isg 18 olajd

ljodo( 2018 foieïn¾ 1 isg 10 osk

fld;ek§o( rg mqrd

olajd

fld;ek§o( kd.,ka;fha fldysud ys§

boa ñ,doa Wka kì bia,dufha wd§l¾;djrhdKka jk fudyïuoa kì;=ukaf.a ckau ixj;airh uqia,sï pkaø oskoiqfka ;=kajeks udifha § ieufrhs

ljodo( 2018 fkdjeïn¾ 21 fld;ek§o( rgmqrd

fcdaoamq¾ ß*a

k;a;,

fufyrdka.d¾ n,fldgqfõ ;ju;a ke.s isák fuu kIagdjfYaI w;r fï jd¾Isl isoaêh rdcia:dka ys l=i,;d mq¾K ck kdgl f,i ri ú¢kak

fhaiqia l%sia;=ia jykafiaf.a Wm; wkqiaurKh lrñka" fuu W;aijh uOHu rd;%sfha foajfufyfha lghq;= iu.ska wdrïN ù úúO ido iy m%s;s W;aij iu. bosßhg wefohs

ljodo( 2018 Tlaf;dan¾ 24 isg 28 osk olajd fld;ek§o( rdcia:dkfha fcdaèmq¾ ys§

ljodo( 2018 foieïn¾ 25 fld;ek§o( f,djm qrd


fmrjok f,dalfha y;r È.aNd.fhkau tk yskaÈ úoHd¾Òka f,dalfha me;sß Wmydr ,nk NdIdjg ,efnk ;ek .ek uqßisfha § wf.daia;= 18-20 foÈk iajdñ úfõldkkao wka;¾cd;sl iïfï,k flakaøfha § uq¿ ÿka 11jk úYaj yskaÈ iïfï,ka ^f,dal yskaÈ iïfï,kh& i|yd frdo ne| .;ay' fujr bkaÈhd o¾Yk ksl=;=fõ *Sð ys mj;ajkakg hk ó<Õ wka;¾cd;sl ixialrKh ksid me;+ wiajeis,a, ,efnkq we;' bka§h rchg miq.sh udi lsysmh l,n,ldÍ rdcH ;dka;%sl Èk oiqkl lghq;= w;aolskakg isÿjqKq w;r jeo.;a oaùmd¾Yaúl iy nyqmd¾Yaúl wka;¾l%shd ud,djla ;=<ska jeo.;a m%;sM, yd jdis w;alr .kakg ,nqKq' fldßhdkq ckdêm;s uQka fÊ bka ue;s;=udf.a iy reishdkq ckdêm;s õ,eÈó¾ mqáka ue;s;=udf.a bka§h ks, ixpdr ms<sn| lshjkak' tfukau w.%dud;H kf¾kaø fudaä ue;s;=udf.a w;sYh id¾:l rejkavd" W.kavd" ol=Kq wm%sld ks, ixpdrj,ska o úfoaY lghq;= wud;H iqIaud iajrdÊ ue;skshf.a lilia;dka" ls¾.Sia;dka iy Wiafnlsia;dka ks, ixpdr ms<sn| jeo.;a woyia /ila ,nd .kak' wmf.a l%Svd fldgfika fujr bkaÿkSishdfõ cdl¾;d fmaf,ïneka ys meje;afjk 2018 wdishdkq l%Svd Wf<f,a § bkaÈhdkq olaIhskaf.a ld¾h Ndrh ms<sn|j we;s igyk n,d wdvïnr jkak' kjfhdjqka ;reK m%cdfõ isg m%ùKhka olajd jQ bkaÿ lKavdhfï ;re fujr rka molalï 15la ߧ molalï 24la iy f,dalv molalï 30 Èkd .ekSug iu;a jQ wdldrh .ek igykla f.fkuq' wmf.a ixpdr fldgisk" fu>d,hdys iqúfYaIh .ek f;dr;=re ì|la f.k tkafkuq' tys l÷lrfha wisßh" lvd yef,k Èhwe,s iy is;a weo.kakd iq¿ md,ï wdÈh tys iqkaor;ajh uekúka lshdmdhs' m%dka;fha w.kqjr jk Ysf,daka.a iy iómia: l÷lr k.rh jk fprdmqkaÔ ys fmdfydi;a ixialD;sh ne,Sug wm Tn f.k hk fï W;aidyh w;aolskak' wmf.a PdhdrEm úfYaIdx. fldgfiys" rdcia:dka ys mqIal¾ fï,d W;aijh .ek rEmuh igykla f.fkuq' f,dalfha úYd,;u i;aj tl;=j,ska tlla jk j¾Kj;a" ixialD;sh iy úfkdaodiajdoh i|yd wdl¾IŒh ia:dkhla yeu wjqreoaol§u ixpdrlhska oyia .Kkla weo .kakd whqre o fuys wvx.= fõ' foaYljrekaf.a iqri isg meyeÈ,s jHdLHdk olajd fíÍ tk kejqï woyia wmf.a iskud fldgi ;=< Tnj ;Dma;su;a lrk whqre n,d .kakg Tfí oelau fhdukak' w;súfYaI woyia ixl,amkd iys; jQ idudkH ckhdf.a cd;sh f.dvke.Su ms<sn| uola is;kakg bÈßhg tkak' wjidk jYfhka" wmf.a k¾;k fldgfiys kfjda;amdokSh yeÕSï fidhd .kak" wms Tng ix.S;uh fhda. .ek wfma oelau Tn bÈßfha ;nk w;r b;d w¨;a k¾;kdx. bkaÈhdkq iïNdjH ix.S;h iy k¾;kh iïnkaO lrñka fhda. weiqßka ielfik mdvulska ;Dma;su;a jkak'

bkaÈh

32 jk

fj¿u

o¾Yk n ksl

=;=j 3

d

n cQ ,s - ie ma;eï n¾ 20 18

rùIa l=ud¾

mqIal ¾ Tg fj<|f q md<

bkaÿ -w fufy m%sld iï hqï k n s¾Kdh kaO;dj ksoyi l 10 71 ji a Èkh rl k soyi

la

l÷lr iqjio fhka we k fu fik >d,h y~ dj

yeug bkaÈhdu .e<fmk kq jÜ fgdar ;d,s e yh

la

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

n

3

n

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


bkaÈhd o¾Yk

32 jk fj¿u n ksl=;=j 3 n cQ,s - iema;eïn¾ 2018

ixialdrl( rùIa l=ud¾ iydh ixialdrl( rdcd;a Nd;ak.¾ úfoaY lghq;= wud;HdxYh ldur wxl 152, ta - wka;h, Ydia;%S Njka kj È,a,sh, 110001 bkaÈhdj ÿrl:k( 91'11'23388949, 23381719 *elaia( 91'11'23384663 fjí wvúh( http://www.indiandiplomacy.in Tnf.a m%;spdr( osdpd2@mea.gov.in

uelaiafmdaIqj¾ óähd .DDma bkaähd mqoa.,sl iud.u m%’ú’ks’ yd l<ukdldr wOHlaI( m%ldIa fcdydß wOHlaI( úldiaa fcdydß ixialdrl wOHlaI( chSgd nkaèfhdamdOHdh m%Odk ld¾hd,h uelaiafmdaIqj¾ óähd .DDma bkaähd mqoa.,sl iud.u #TheAddress, 62, jkf.dvke.s,a,, ´la,d - 3 wÈhr, kjÈ,a,sh110020" bkaÈhdj ÿrl:k( +91.11.43011111, Fax: +91.11.43011199 CIN No: U22229DL2006PTC152087 úuiSï i|yd( indiaperspectives@maxposuremedia.com

úuiSï | MMGIPL i`oyd ÿrl:k( +91.11.43011111 *elaia( +91.11.43011199 www.maxposuremedia.com

bkaÈhd o¾Yk wrdì" nydid bkaÿkSishd" bx.%Sis" m%xY" c¾uka" yskaÈ" b;d,shdkq" meIafgda" m¾ishka" mD;=.Sis" reishdkq" isxy," iamd[a[" fou< iy Ök NdIdj,ska m%ldYkh flf¾' bka§h o¾Yk m%ldYhg m;a lsÍu rùIa l=ud¾” iu f,alï ^XP& yd ks, udOH m%ldYl, úfoaY lghq;= wud;HdxYh ^MEA&, ldur wxl 152 'ta˜ fldgi, Ydia;S% Njka, kj È,a,h s -110001 f.a m%ldYkhla jk w;r úfoaY lghq;= wud;HdxYh fjkqfjka m%ldYkh lrkq ,nkafka uelaif a mdaIj q ¾ óähd .Dma bkaähd m%hf s jÜ ,sñgâ, (MMGIPL) #TheAddress, 62, jkf. dvke.s,, a , ´la,d - 3 wÈhr, kjÈ,a,h s 110020, bkaÈhdj - úisk¡s bkaÈhd o¾Yk jirlg 4 jrla m%ldYhg m;a fõ¡ ish¿u ysñlï weúßKs¡ fuys m<jk ,sm”s ie,iqï yd $ fyda PdhdrEm bkaÈhd o¾Yk ys wkque;sh we;sj Ndú;d l< fyda kej; ks¾udKh l< yelsh¡ MEA yd MMGIPL, úfYaI b,a,u S la fkdue;sj imhk ,o ksIm a dok, w;a msgm;a, PdhdrEm, ie,iqï úksúoNdjh yd fjk;a oE j,g isÿjk ydks fyda mdvq ms<n s |j j.lshkq fkd,efí¡ iÕrdj ;=, we;s woyia w;HjYHfhkau MEA fyda MMGIPL ys woyia fkdjk nj i,lkak¡

tkak wm yd( http://www.facebook.com/MEA http://www.twitter.com/MEA http://www.youtube.com/MEA —bkaÈhd o¾Yk˜ msgm;a i|yd wdikak;u bka§h ;dkdm;s ld¾hd,h wu;kak¡

50


we;=<;

34

74 40

yjq,aldÍ;ajh

yskaÈ nfiys ieureula................................... 6 iyfhda.S;ajfh ixialD;sh ...........................10 wm%sldj Wfoid bkaÈhdj................................16 fi!Nd.Hh Wfoid ì%laia iuq¿j f.dvkexùu....................................................... 22

ksoyig wdpdrh............................................. 24 wdishdfõ yoj; lrd.................................... 30 jHdmdr iy Wml%u........................................ 34

ixpdrh l÷lrh Ôjudkhs..........................................60

k¾;kh p,kh yryd iqjlsÍus...................................66 Wreuh f¾Ldw;ßka..................................................... 70 bjqï msyqï kj h;d¾:hl úhñk...................................74

l%Svd l%Svdfjk by<gu..........................................40

l,dj

id¾:l;ajh

bjqï msyqï

fnd,sjqvh ,;ska weußldjg f.k hdu .......................................................46 Pdhd rE idOdrK l%Svdjlaa...........................................50

yojf;a kdufhka t<solsk l,dj............. 78 úYsIag bkaÈhdkq ;d,s.................................... 82

m%.;sh Wux oelau....................................................... 88 cQ,s - iema;eïn¾ 2018

n

5

n

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


yjq,aldÍ;ajh

yskaÈ nfiys

ieureula

2018 j¾Ifha wf.daia;= 18 isg wf.daia;= 20 olajd uqßisfha § ixúOdkh l< 11jk úYaj yskaos iïfï,khg rgj,a 45l ksfhdað;hka iyNd.S úh’ bka fuu W;aijhg fujeks j¾.fha W;aij w;ßka by< wdl¾IKhla ysñ úh jokafm< wdpd¾h yÍYa kjd,a f.ks

bkaÈhd o¾Yk

n

6

n

cQ,s - iema;eïn¾ 2018


11jk úYaj yskaÈ iïfï,kfha wdrïNl W;aijh

iïfï,kh ^lùkaf.a iuq¿j& " ldjHdkac,S ^ldjHuh Wmydrh& f,ig mßj¾;kh flß‚' fuh wkq.ukh lrñka" ie,iqï l< mßÈ ish¨‍u jevlghq;= bÈßhg f.k hñka" h<s idudkH whqßka ld¾h igykg wkqj iuq¿fõ jevigyka werô‚' wf.daia;= 18 isg 20 olajd meje;ajqKq ieisjdr wgla mqrdjg" úfoaY lghq;= ms<sn| wud;Hjßh jk iajrdÊf.a l%shdldÍ iyNd.S;ajh iuÕska W;aijh id¾:lj isÿ flß‚' wfkl=;a wud;Hjreka o idlÉPd iy /iaùïj,g iyNd.S mQ¾j l%shdldÍ;ajfhka hq;=j iyNd.S úh'

chsIkal¾ m%idoa jrla Tyqf.a kdgHhl — miq ieureï fodïki˜ hk jdlH lKavh fhdod .;af;ah' ieureulg iQodkï ùug È.= l,la .; fõ' ieureï Èkh meñ‚ úg" n,dfmdfrd;a;=" Wkkaÿj iy i;=g jd;,hg uqiq ù" bkamiq tla jru i;=áka bms< .sh miq ieurefï wjidkhg meñ‍fKhs' w¨‍;a jQ Wkkaÿj iuÕska" ieureu h<s mgka .kakd f;la n,d isàu ó<Õ wÈhrhs' 11jk f,dal yskaÈ iïfï,kh ^f,dal yskaÈ iuq¿j& weröug m%:u ÿlauqiq mqj;la uqßishg wyia ;,hg fiakaÿ úh' tkï" ieureï weröug m%:u ie, jQ ysgmq bkaÈhdkq w.%dud;H w;,a ìydß jÊmdhs ue;s;=udf.a wNdjh ms<sn| mqj;hs' iajdñ úfõldkkao wka;¾cd;sl iïfï,k uOHia:dkfha§" wdrïNl foaYkfha§ úfoaY lghq;= ms<sn| wud;Hjßh jk iqIaud iajrdÊ mejiqfõ — fuu iïuka;%Kfha§ yeÕSï folla cks; jkjd˜hkakhs' m%:u yeÕSu fodïki jk w;r fojekak fidïkihs' —y~d jefgk frdai u,lg w÷re fijke,s jefgkafka ysgmq w.%dud;H w;,a ìydß jÊmdhS ue;s;=udf.a wNdjh fya;=fjks' fï w;r" oeä i;=gla o we;s jkafka iïmQ¾K yskaÈ f,dalhu w;,a Ô g m%Kduh mqo lr isàug fuys tla /ia j isàuhs'˜ ysgmq kdhlhd ieuÍug úfYaI m%Kdu ieishla ixúOdkh flre‚' ixialD;sl jevigyka wj,x.= flreKq w;r lú

ieisjdrhkays ud;Dld my; i|yka jk mßÈ ie,iqï úh( • NdIdj iy ck ixialD;sh w;r we;s iïnkaO;djh • yskaÈ NdIdj iuÕ ;dlaIKh Tiafia bkaÈhdkq NdId ixj¾Okh lsÍu • yskaÈ wOHdmkfha ;sfnk bkaÈhdkq ixialD;sh • yskaÈ idys;Hh ;=< ;sfnk ixialD;sl Ñka;kh • Ñ;%mg udOHfhka bkaÈhdkq ixialD;sh iq/lSu • ikaksfõok udOHh iy bkaÈhdkq ixialD;sh • vhiafmdard f,dalh( NdIdj iy ixialD;sh • <uqka i|yd yskaÈ idys;Hh iy bkaÈhdkq ixialD;sh • f,dj mqrd m%lg m%d{hka idlÉPdj,g iyNd.S úh'

uqßis iuq¿jg mqoa.,hka 1425la ,shdmÈxÑ jQ w;r bka 1416la iyNd.S úh' bka iyNd.Slrejka 887la ldka;dfjda jQy cQ,s - iema;eïn¾ 2018

úfoaY lghq;= ms<sn| wud;Hjßh" iajrdÊf.a iNdm;S;ajfhka 2018 iema;eïn¾ 7 jk Èk mej;s úfYaI{ lñgq /iaùfï fmr ixfYdaOkfha§ ks¾foaYk lñgqjla ia:dmkh

n

7

n

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


yjq,aldÍ;ajh

2021 j¾Ifha§" 12jk úYaj yskaÈ iïfï,kh *SðyS§ ixúOdkh flfrk njg ks, ksfõokh" úfoaY lghq;= ms<sn| wud;H jk iajrdÊ w;ska isÿ flre‚ l<dla fuka úúO ieisjdrhkayS§ we;s jQ .eg¿ yd ks¾foaYk biau;= lsÍug o tf,i isÿ flre‚' fuf;la"fmr ixúOdkh lrk ,o ixialrK 11 w;ßka úYd,;u iuq¿j jQfha fujr ixúOdkh l< úYaj yskaÈ iïfï,kh hs' úfoaY lghq;= ms<sn| wud;H iajrdÊ ue;skshf.a jpkfhkau" —;rÕh ;snqfKa wm;a iuÕ hs' ukao h;a" fNdamd,fha mej;s 10jk úYaj yskaÈ iïfï,kh fuf;la mej;s tjeks j¾.fha úYd,;u iïfï,khhs'˜ fNdamd,a ys meje;ajqKq wjia:djg rgj,a 39l ksfhdað;hka iy uqßisfha mej;s 11jk

iuq¿jg rgj,a 45l ksfhdað;hka iyNd.S úh' fNdamd,ays 1200 lg jvd ,shdmÈxÑ lsÍï ;snQ w;r" uqßis iuq¿jg mqoa.,hka 1425la ,shdmÈxÑ ù bka 1416la u iyNd.S jQy' miqj lS .Kkska iyNd.slhka 887 fofklau ldka;djka jQy' uqßis iuq¿jg tla jqKq rcfha ksfhdað; msßi" ksfhdað;hka 315l f.ka iukaú; úh' bkaÈhdkq m%dka; 29fhkau;a iy foaY iSud ix.ï ;=kl=;a Bg we;=<;a h' fuh lemS fmfkkqfha" tjeks uyd mßudKhl rg mqrd ck iyNd.S;ajhla ;snQ iuq¿jla wka lsisodl fkd;snqKq neúks' fuu W;aijfha§ meje;ajqKq l%shdldrlï lsysmh w;=ßka" úfYaI m%o¾Ykhla meje;aùu lemS fmkq‚( rdcH ixúOdk 16la iy rdcH fkdjk ixúOdk myla uÕska idys;Hhg iy m%ldYkhg iïnkaO m%o¾Yk l=á bÈ fldg ;snq‚' iS vela" uhsfl%dfid*aÜ"fjí ÿkshd iy uhsá jeks ;dlaI‚l wdh;k fuu m%o¾Ykhg iyNd.S ùu b;d wÕkd nj igyka lr.; hq;= lreKls'

ysgmq bkaÈhdkq w.%dud;H w;,a ìydß jÊmdhs ue;s÷kag m%Kdu oelaùfï iudka;r ieishla ixúOdkh flre‚

bkaÈhd o¾Yk

n

8

n

cQ,s - iema;eïn¾ 2018


jfï isg ol=Kg( iema;eïn¾ 17 Èk kj È,a,sfha§ mej;s —11jk f,dal yskaÈ iuq¿j iuÕ hñka˜ W;aijhg" bkaÈhdkq w.ue;s rdï kd;a fldaúkaoa iy úfoaY lghq;= ms<sn| wud;H iqIaud iajrdÊ ue;sksh iyNd.S fjñka¦ úfoaY lghq;= ms<sn| wud;H jk iajrdÊ 11jk úYaj yskaÈ iïfï,kfha§" fNdamd,a iS uqßisfha ms<sfj;a kï .%ka:h t<s oelajQjdh

W;aijfha§ meje;ajqKq úúO l%shdldrlï w;r" úfYaI m%o¾Ykhla o ;djld,slj n,d isákakg wjYH ;ekla o ms<sfh, fldg ;snq‚ uqßisfha ixúOdk 21la m%o¾Ykhg' ta w;r" m%Odk jYfhka udkj iïm;a wud;HdxY" m¾fhaIK yd ixj¾Ok" l,d iy ixialD;s" uyd;aud .dkaê wdh;kh" yskaÈ m%dpdߌ iNd" yskaÈ f,layla ika.a" uqßisfha yskaÈ ixia:dka" wd¾h iNd" rdudhk uOHia:hkh" ikd:ka O¾u mßYdoa yd rdcH yskaÈ YslaYla ika.a ùh' 11jk úYaj iïfï,kfha ;j;a lemS fmfkk ch.%yKhla jQfha" 2018 iema;eïn¾

17jk Èk kj È,a,sfha§ ixúOdkh l<" —11jk f,dal yskaÈ iuq¿j bÈßhg f.k hñka˜ kï l< úYsIag W;aijhhs' ikaOHdj i|yd m%Odk wdrdê; wuq;a;d jQfha bkaÈhdkq ckm;s rdï kd;a fldaúkaoa h' uqßisfha mej;s iïuka;%Khg iyNd.S ùug fkdyels jQ" yskaÈ NdIdfõ m%ùK idys;H{hka iy m%j¾Olhka lsysmfofkl= fuu iÿ¿jg iyNd.S ùug woyia flreKq w;r" W;aijfha —f,dal yskaÈ f.!rjh˜ kï wx.fhka Tjqka Wmydrhg yd wNskkaokhg md;% jq‚' kj È,a,s W;aijfha§" úYsIag lúfhl= o jQ" ysgmq w.%dud;H w;,a ìydß jÊmdhS úiska rÑ; lú yhl ùäfhdajla ;sr.; úh' fuu wjia:dfõ§" uqßisfha § w;aysgqjk ,o —yskaÈ hd;%d˜ kï jQ .S; yd kegqï jevigyk o meje;aú‚' fuu wx.fha ixl,amh iy bÈßm;a lsÍu" úfoaY lghq;= ms<sn| wud;H iajrdÊf.a lemùu o uekúka ms<sìUq úh'

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

n

9

n

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


yjq,aldÍ;ajh

iyfhda.S;ajfha

ixialD;sh fldßhdkq ckrcfha ckm;s" uQka - fÊ- bka" 2018 j¾Ifha cQ,s ui 8 ig 11 Èk olajd" bkaÈhdfõ ks, ixpdrhl ksr; úh' fuys§ Tyq bkaÈhdkq w.ue;s fudaä ue;s;=ud iuÕ l,dmfha iduh iy fi!Nd.Hh Wfoid oelaula ikaOdk .; lf<ah

wfkHdkH fi!Nd.Hh yd iduh Wfoid fnod .;a oelaula msysgqjñka" fldßhdkq ckrcfha ckm;s" uQka-fÊ-bka" 2018 j¾Ifha cQ,s ui 8 isg 11 Èk olajd" bkaÈhdfõ ks, ixpdrhl ksr; jQfhah' bkaÈhdjg" fldßhdkq ckrch" kef.kysr l%shd m%;sm;a;sfha b;d jeo.;a yjq,alrefjl= fõ¦ tfukau" fldßhdkq ckrchg o tys kj olaIsK m%;sm;a;sh i|yd bkaÈhdj b;d jeo.;a ia:ïNhls' foaYhka oaú;ajhu fuu oaúmd¾Ysl yjq,aldÍ;aj in|;d w;sYfhka w.h lrk fiau"l,dmfha iduh"ia:dhS;ajh iy

bkaÈhdkq iy fldßhdkq ckrch w;r oaúmd¾Yaúl fj<|du mq¿,a lsÍu ms<sn| w.ue;s fudaä ue;s;=ud iy fldßhd ckm;s fÊ bka wjOdrKh l<y bkaÈhd o¾Yk

n

10

n

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

wdrlaIdjg bka ,efnk odhl;ajh y÷kd .kshs' f.da,Sh iduh iy fi!Nd.Hh j¾Okh lsßfï wruq‚ka" we*a.ksia:dkfha Odß;d f.dvkeÕSfï uQ,sl;ajhka wrUñka" ff;%mdlaIsl yjq,a jHdmdr .fõIKh lsÍu ms<sn|j o kdhlhka fom< idlÉPd lf<dah' kdhl;aj uÜgï ikaksfõokh ÈhqKq lsÍug tlÕ fjñka" wfkHdkH iyfhda.h yd Wkkaÿj ;sfnk ;j;a wxY .fõIKh lsÍfuka yd mj;sk fonia hdka;%Kh l%uj;a lrñka" in|;d mq¿,a lsÍug Tjqkaf.a lemùu ,nd §u iïnkaOfhka" bkaÈhdkq w.ue;s fudaä iy ckm;s fÊ-bka ;yjqre l<y' bkaÈhdj iy fldßhdkq ckrch w;r we;s fuu úfYaI Wml%ñl yjq,a jHdmdrh" foaYhka folu úiska N=la;s ú¢k ixialD;sl yd ft;sydisl ne£ï fukau" m%cd;ka;%jdofha úYaùh w.hka" kS;sh" ksoyia fjf<| fmd< wd¾Ólh fiau ia:dhS" iduldñ" ksoyia" wdrlaIs; nj we;=¿j újD; yd kshuhkag mokï jQ l,dmhla u; m%;s{d § ;sfí' wkd.;h fj; oEia o,ajd isàu iuÕska" foaYhka folu iyfhda.S;ajhg lemj we;'


by<( cQ,s 10jk Èk" yhsordndoa ksjfia§ bkaÈhdkq w.ue;s kf¾kaø fudaä ue;s;=ud fldßhdkq ckrcfha ckm;s uQka-fÊ-bka yuqfjhs' ol=K( w.ue;s fudaä iy ckm;s fÊ-bka" .dkaê iauD;s fj;g h;s'

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

n

11

n

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


yjq,aldÍ;ajh

bkaÈhdj iy fldßhdkq ckrch w;r we;s fuu úfYaI Wml%ñl yjq,a jHdmdrh" foaYhka folu úiska N=la;s ú¢k ixialD;sl yd ft;sydisl ne£ï u; m%;s{d fldg ;sfí ck;dj foaYhka fol w;r ixialD;sl iy ft;sydisl ne£ï Yla;su;aj ;sfnk w;r" ckhdf. ka ckhdg iïnkaO lr .ekSu" wfkHdkH wjfndaOh j¾Okh lsÍfï l%uhla f,i kdhlfhda fofokdu wjOdrKh l<y' rgj,a foflysu mqrjeishka w;r ióm;ajh we;s lsÍug uQ,sl;ajhka f,i iSudjdisl mqyqKqj" ;dreKHh yqjudre jevigyka yd ixpdrl lafIa;%h iy jHdmdr Èß .ekaùug ,sys,a lrk ,o ùid l%shdj,s ms<sn| idlÉPd flß‚' Tjqkf.a fnodyod .;a Wreuhg lD;fõ§ fjñka" wfhdaOHdys iqßr;ak ^yq¾ yqjeka.a - Tfla& /ðkf.a iaudrlh" taldnoaO uQ,sl;ajfhka hq;=j b;d blaukska kùlrKh lsÍug forg tlÕ úh'

fi!Nd.Hh

uqÿfka iy m;=f,a( cd;sl w.kqjr ;sfnk wdlaIdOdï mkai, keröug" ckm;s fÊ - bka iy Tyqf.a ìß| iyNd.S fjhs’ cQ,s 10jk Èk kj È,a,sfha§ meje;ajqKq" bkaÈhd fldßhdkq ckrc iNdm;sjrhdf.a jgfïi ixiofha w.ue;s fudaä iy ckm;s fÊbka iydNd.S úh

bkaÈhd o¾Yk

n

12

n

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

wfkHkH iyÔjkh iy hymeje;au wjOdrKh lrñka" w.ue;s fudaä iy ckm;s fÊ-bka mejiQfha bkaÈhdj iy fldßhdkq ckrch w;r oaúmd¾Ysl fj<| in|;d mq¿,a l< hq;= njhs' fldßhdkq - bkaÈhdkq mQ¾K wd¾Ól yjq,a .súiqu ^fimd& ys kùlrKh ms<snoj j¾;udkfha isÿ fjñka mj;sk idlÉPdj, mQ¾j ks.ukh ms<sn|j o Tjqyq idlÉPd l<y' bkaÈhdkq rcfha wNHka;r lghq;= ms<sn| wud;HdxYfha udOH ksfõokhg wkqj" ÈhqKq lrk ,o fldßhdkq - bkaÈhdkq mQ¾K wd¾Ól yjq,a .súiqula Wfoid" mQ¾j wiajkq lÜg,hl mod¾:hka ;SrKh lsÍu ms<sn|j o Tjqka


fldßhd ckm;s fÊ-bka bkaÈhdfõ ckm;s rdï kd;a fldaúkaoa ue;s;=ud rdIag%m;s Njka ys§ yuqfjhs

kHIaál iemhqïlrejkaf.a lKavdhfï idudðlfhl= f,i bkaÈhdj" f.da,Sh m%.=Kk fkdjk frÔuh Yla;su;a lrkq we;ehs w.ue;s fudaä ue;s;=ud mejiqfõh mjid we;' kdhlfhda fofok" forfÜ u isák jHdmdßl ckhdf.ka" —wd¾Ólhka fol w;r yg .kakd jdisj,ska u;=jk wjia:d by< ouk f,i˜;a" tuÕska taldnoaO jHdmdr Èßu;a fldg wdfhdack by< ouñka" 2030 j¾Ih jk úg bkaÈhdj iy fldßhdkq ckrch w;r oaúmd¾Ysl fj<|du weußldkq fvd,¾ ì,shk 50l b,lalh fj;g <Õd lr .ekSu Wfoid lghq;= lrk fuka b,a,d isáhy' bkaÈhdkq w.ue;sjrhd iy fldßhdkq ckm;s" —wfkHdkH wd¾Ól j¾Okh iq/lSug iy f.da,Sh wd¾Ól ixj¾Okhg odhl

ùug tlsfkld w;r yjq,alrejka ùu˜ g tlÕ jQy'˜bkaÈhdfõ ksmojkak˜" —äðg,a bkaÈhd˜" ˜l=i,;d bkaÈhdj˜" ˜wrUuq bkaÈhdj˜" iy — iaud¾Ü k.r˜ jeks uQ,sl;ajhkays" tajd l%shd;aul lsÍfuys,d yjq,alrefjl= f,i ;u leue;a;" fldßhdkq ckrch m%ldY lf<ah' úfoaY lghq;= wud;HdxYh úiska ksl=;a lsÍu wkqj" kdhlhka fom< úNj BãiSt*a ^fldßhdfõ wd¾Ól ixj¾Ok ixia:d wruqo,& jHdmD;s iïnkaOfhka o" bkaÈhdfõ há;, myiqlï wxYfha jeäÿr ixj¾Okh Wfoid idlÉPd lsÍug tlÕ;dj m< l<y'

iduh l,dmfha idufha jeo.;alu iy úYd, úkdYhka isÿ lrk wúwdhqO ìys fkdlsÍu wjOdrKh lrñka" tlai;a ckmo - fldßhka ckrc iuq¿j fukau wka;¾ - fldßhdkq iuq¿j we;=¿j" uE;l§ fldßhdkq ckrch úiska myiqlï i,ik ,o Okd;aul ixj¾Okhka"

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

n

13

n

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


yjq,aldÍ;ajh

w.ue;s fudaä iy ckm;s fÊ bka ms<s.;ay' f.da,Sh ksrdhqOlrK m%h;akhka bkaÈhdfõ odhl;ajhg ckm;s fÊ bka lD;{;dj m< l< w;r" w.ue;s fudaä wjOdrKh lf<a" kHIaál iemhqï lKavdhfï idudðlfhl= jkafka kï" wka;¾cd;sl ksrdhqOlrK frÔuh Yla;su;a lsÍug fiajh lrkq we;s njhs' fldßhdkq hqoaOfhka miq oelajQ idu m%h;akhka we;=¿j"

l,dmfha iduh mj;ajd f.k hdug bkaÈhdj oelajQ ld¾hNdrh yd fldßhdkq hqoaOfhka miq trg isÿ l< m%h;akhka yuqfõ ckm;s fÊ-bka lD;{ mQ¾jl úh bkaÈhd o¾Yk

n

14

n

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

j¾Ihka uq¿,af,a l,dmfha iduh mj;ajd f.k hñka" bkaÈhdj isÿ l< ld¾hNdrhg fldßhdkq ckm;s o lD;{;dj oelajQfhah' úfoaY lghq;= wud;HdxYh u.ska l< ksl=;a lsÍug wkqj" —wdrlaIl iy Wml%ñl f.da,hkays jeäÿr yelshdjka .fõIKh lsßug iy tuÕska forg w;r we;s wiuiu yelshdjkaf.ka yd w;aoelSïj,ska jdis tlsfkldg ,nd .ekSug"˜ rgj,a fol tlÕ úh' wfkHdkH m%;s,dN ,nd .ekSu i|yd —hqOuh yqjudre j¾Okh lsÍu" mqyqKq lsÍu iy w;aoelSï fnod .ekSu iy kjHlrK ;dlaIKhka we;=¿j m¾fhaIK yd ixj¾Okh˜ hkdÈh bkaÈhdj iy fldßhdkq rch úiska isÿ lrkq we;' fi!Nd.H;ajfha iy wdrlaIdfõ in|;dj ie,ls,a,g .ksñka" ksoyia hd;%dlrKh" .=jka fiajh yd wndê;


ju( fkdhsvd ys bf,lafg%dksl iud.ul" kj ksIamdok tallhla taldnoaOj wdrïN l< w.ue;s fudaä ue;s;=ud iy ckm;s fÊbka¦ by<( bkaÈhdkq úfoaY lghq;= ms<sn| wud;Hjßh" iqIaud iajrdÊ" cQ,s 9jk Èk ckm;s fÊ - bka yuqfjhs

kdhlhka fofok úNj fldßhdfõ wd¾Ól ixj¾Ok ixia:d wruqo,a jHdmD;s iïnkaOfhka idlÉPd lsÍug tlÕ jQy kS;Hdkql+, jd‚cHh Wfoid Tjqkf.a lemùu ms<sn|j o" kdhlhka fom< wjOdrKh l<y'

wkd.;h w.%dud;H fudaä ue;s;=ud —fldßhdkq-bkaÈhdkq wkd.; Wml%ñl lKavdhu˜ iy —m¾fhaIK yd kjHlrK iyfhda.;dj Wfoid bkaÈhdkqfldßhdkq uOHia:dkh˜ ia:dmkh lsÍug bkaÈhdj .;a ;SrKh yd Tjqka i;= úYajdih

ms<sn| w.ue;s fudaä ue;s;=ud m%ldY lf<ah'fuu ks,ixpdrh ;=< úúO wjfndaO;d .súiqï w;aika lsÍu uÕska —m¾fhaIK" kjH;dj iy jHjidhl;ajh mokï fldg .;a" wkd.;h uQ,sl lr .;a iyfhda.;dj Wfoid wdh;ksl rduqjla ˜ imhkq we;ehs hkak Tyqf.a woyihs' úfoaY lghq;= wud;HdxYh úiska l< ksl=;=jg wkqj" kdhlhka fofok úoHd;aul wdh;k" wOHdmksl iudch iy rgj,a foflysu ;reK jD;a;slhka" m¾fhaIK ixj¾Okh iy w;aoelSï fnodyod .ekSu hkdÈhg iyfhda. fhka kshe,Sug Èßu;a l<y' øjHd;aul úoHdj" mqk¾ckkSh Yla;sh" frfnda úoHdj" fi!LH úoHdj iy bkaðfkare úoHdj jeks úúO lafIa;% we;=¿j" iy ixj¾Okh i|yd kj ;dlaIKh j¾Okh lsÍug Tjqkg fuuÕska yelshdj ,efí'

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

n

15

n

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


yjq,aldÍ;ajh

bkaÈhd o¾Yk

n

16

n

cQ,s - iema;eïn¾ 2018


wm%sldj Wfoid

bkaÈhdj wm%sldkq rgj,a ;=kl Èk myla mqrd jeo.;a rdcH ixpdr isÿ lrñka" w.ue;s kf¾kaø fudaä úiska uydoaùmh iu. ish iqyo rdcH ;dka;%sl in|;d jeäÈhqKq lsÍu i|yd bkaÈhdfõ lemùu h<s ;yjqre lf<ah

wm%sldkq rgj,a iuÕ bkaÈhdfõ WKqiqï yd ñ;%YS,S in|;d Yla;su;a lrñka w.%dud;H kf¾kaø fudaä rejkavdj" W.kavdj yd ol=Kq wm%sldj hk rgj, 2018 cQ,s 23 isg 27 olajd ks, ixpdrhl fhÿfKah' miq.sh jir lsysmh ;=< bkaÈhdfõ yd wm%sldkq rgj,a w;r fj<|du yd lDIsl¾udka;h jeks fndfyda lafIa;%j, ;Sj% iïnkaOhla we;s ù ;sfnk w;r fuu iyfhda.S;djfha Ôj.=Kh tu ixpdr ;=<ska kej; ;yjqre flßK'

rejkavdj bka§h w.ue;sjrfhl=f.a m%:u rejkavd ixpdrh i,l=Kq lrñka w.ue;s fudaä cQ,s 23 od trgg meñ‚fha by< fmf<a ¥; msßila iuÕh' Tyqf.a kHdh m;%fha uq,gu jQfha rejkavd ckdêm;s fmda,a l.dï iuÕ uqyqKg uqyqK idlÉPd lsÍu fukau oaúmd¾Yaúl ¥; uKav, uÜgfï idlÉPd o meje;aùuh' /iaùï w;r;=r forg w;r Wmdhud¾. sl yjq,aldß;ajh ms<sn|j kdhlhka úiska

jfï( bka§h w.ue;s kf¾kaø fudaä rejkavdfõ .sfidaIsj, ls.d,s ck>d;l isysjgkfha § ol=K( w.ue;s fudaä yd rejkavd ckdêm;s l.dï ^jfï isg y;a jekakd& refjre wdo¾Y .ïudkh krUñka

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

n

17

n

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


yjq,aldÍ;ajh

.sßkald jevigyk hgf;a ckdêm;s l.dïf.a uq,a msÍula jk" rejkavdfõ refjre wdo¾Y .ïudkh w.%dud;H fudaä kererUqï weig ,laúh iudf,dapkh lrkq ,eì‚' rejkavdj iuÕ bkaÈhdj iïnkaO;d oelaùfï jeo.;alu w.ue;s fudaä wjOdrKh lf<ah' bkaÈh rcfha úfoaY lghq;= ms<sn| wud;HxYh úiska m%ldYhg m;a lrk ,o udOH ksfõokhlg wkqj" rejkavdfõ wOHdmk lafIa;%hg w;sYhska m%fhdackj;a jk äðg,a wOHdmk ld¾h idOl n,ldhla msysgqùu o Tyq úiska ksfõokh lrkq ,eìK' ;j;a jeo.;a ksfõokhla jQfha" bkaÈhdfõ

w.ue;s fudaä W.kavd ckdêm;s fhdafõß l.=gd uqfifõks iu.

bkaÈhd o¾Yk

n

18

n

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

wOHdmk m¾fhaIK yd mqyqKqùï ms<sn| cd;sl ljqkais,fhka fmd;a 100"000la rejkavdjg ;E.s lsÍu iy wOHmksl øjH äðg,alrKh i|yd wdOdr iemhSuhs' foaY.=‚l úm¾hdi" ;%ia;jdoh yd ;sridr ixj¾Okh jeks f.da,Sh wNsfhda. id¾:l f,i úi£u i|yd tlai;a cd;Skaf.a ixúOdkh iy wfkl=;a nyqmd¾Yaúl wdh;kj, § bkaÈhdj iy rejkavdj w;r iyfhda.S;dj jeäÈhqKq lsÍu i|yd Tjqkaf.a lemùu kdhlhka fofokd úiska h<s;a ;yjqre lrk ,§' /iaùïj,ska wk;=rej rejkavdfõ by< kdhl;ajh iy bkaÈhdkq m%cdfõ m%uqL idudðlhka iyNd.S jQ úfYaI fNdack ix.%yhla ckdêm;s l.dï úiska mj;ajk ,§' bkaÈhdkq w.%dud;Hjrhd Tyqf.a ixpdrfha fojk Èkfha ls.d,s ckixydrl isysjgkh keröug .sh w;r" u,a jvula ;nd 1994 fÄojdplhg f.dÿre jQ whg f.!rjh


ol=K( w.ue;s fudaä W.kavdfõ § W;aijdldrfhka ms<s.ekSu my<( w.ue;s fudaä cQ,s 25 od W.kavd md¾,sfïka;=j wu;ñka

mqo lf<ah' wd¾Ól jYfhka ÿmam;a ck;dj kÕd isgqùu i|yd iudc wdrlaIK jHdmD;shla jYfhka .hsßkald jevigyk hgf;a ckdêm;s l.dïf.a uQ,sl;ajfhka l< refjre wdo¾Y .ïudkh keröug o Tyq .sfhah' wdrlaIl" fj<|" laISr iyfhda.s;dj" ixialD;sh yd lDIsl¾uh hk lafIa;%j, .súiqï we;=¿j oaúmd¾Yúl wjfndaO;d .súiqï wgla fuu ixpdrfha § w;aika lrkq ,eìK'

W.kavdj jsfYaI rdcH ks,OdÍka iy úYd, jHdmdßl ksfhdað; msßila iu. tlaj w.%dud;H fudaä cQ,s 24 isg 25 olajd W.kavdfõ ish l=¿÷,a ixpdrh isÿ lf<ah' WKqiqï W;aijdldr ms<s. ekSulska miqj Tyq" W.kavd ckdêm;s fhdafõß l.=gd uqifõks iuÕ oaúmd¾Yaúl idlÉPd meje;aùh' bkaÈhdj iy W.kavdj w;r wd¾Ól yd jd‚c in|;d Yla;su;a lr .ekSu i|yd Tjqkaf.a lemùu kdhlhka fofokd úiskau wjOdrKh lrkq ,eìK' úfYaIfhkau" fj<| iïnkaO;d úúOdx.SlrKh iy wfkHdakH cQ,s - iema;eïn¾ 2018

n

19

n

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


yjq,aldÍ;ajh

wm%sldj iuÕ bkaÈhdfõ iïnkaO;djh mj;ajd .ekSu i|yd m%;sm;a;s 10lska uÕ fmkajkq ,efí( • tl" wm%sldj wfma m%uqL;dj, by<ska isà' wm%sldj iuÕ wmf.a ueÈy;aùu ;j ;j;a Yla;su;a yd È.= lsÍug wms bÈßhg;a lghq;= lrkafkuq' wm úiska fmkakqï lrk ,o mßÈ" th ;sridrj yd úêu;aj mj;skq we;' • fol" wmf.a ixj¾Ok iyfhda.S;djh Tnf.a m%uqL;d u.ska fufyhjkq ,efí' th Tng myiq fldkafoais u; mj;sk w;r" Tfí yelshdjka ksoyia fjkq ñi Tfí wkd.;h iSud fkdjkq we;' wms wm%sldkq l=i,;d yd olaI;d u; /fËkafkuq' wmg yels ;rï foaYSh yelshdjka f.dvkÕd" yels ;rï foaYSh wjia:d ks¾udKh lrkafkuq' • ;=k" wms wfma fj<| fmd<j,a újD; lr ;nñka" bkaÈhdj iu. fj<|dï lsÍu myiq yd jvd;a wdl¾IŒh lrkafkuq' wfma l¾udka;j,g wm%sldfõ wdfhdackh lsÍug wms iydh jkafkuq' • y;r" äðg,a úma,jfha bkaÈhdfõ w;aoelSïj,ska wm%sldfõ ixj¾Okh we;s lsÍu" rdcH fiajd iemhSï jeäÈhqKq lsÍu" wOHdmkh yd fi!LHh mq¿,a lsÍu" äðg,a idlaIr;djh jHdma; lsÍu" uQ,Huh wka;¾.;h mq¿,a lsÍu" iy ÿ.S wirKNdjh ;=rka lsÍu i|yd wms iydh jkafkuq' fuh tlai;a cd;Skaf.a ;sridr ixj¾Okh ms<sn| b,lal bÈßhg f.k hdu i|yd wmf.a yjq,aldß;ajh muKla fkdj" wm%sldkq ;reKhka äðg,a hq.fha Tjqkaf.a ia:dkh i|yd mqyqKq lsÍula o fõ' • my" f,dalfha j.d l< yels N+ñfhka ishhg 60la wm%sldj i;=j mj;sk kuq;a ksIamdokh lrkafka f,dal ksIamdÈ;fhka ishhg 10la muKls' wm%sldfõ lDIsl¾udka;h jeäÈhqKq lsÍu i|yd wms Tn iuÕ jev lrkafkuq' • yh" wmf.a iyfhda.S;djh úiska foaY.=‚l úm¾hdi wNsfhda.j,g uqyqK §u i|yd wjOdkh fhduq lrkq we;' wmf.a ffcj úúO;ajh /l.ekSu iy msßisÿ yd ld¾hlaIu n,Yla;s m%Nj wkq.ukh lsÍu we;=¿ cd;Hka;r foaY.=‚l WmfoaYkh iy;sl lsÍu i|yd wms wm%sldj iuÕ lghq;= lruq' • y;" wfma ihsn¾ wjldYh wjodkï rys;j yd wdrlaIs;j ;nd .ksñka" iduh we;s lsÍu yd mj;ajd f.k hdu i|yd tlai;a cd;Skag iydh foñka" ;%ia;jdoh yd wka;jdoh iuÕ igka lsÍfï § wfma iyfhda.S;djh iy wfkHdakH yelshdjka Yla;su;a lrkafkuq' • wg" wms ish¨ cd;Skaf.a hym; ms‚i újD;j yd ksoyiaj wfma id.r ;nd .ekSug wm%sldkq cd;Ska iu. lghq;= lrkafkuq' f,dalhg wjYHj we;af;a wm%sldkq yd kef.kysr bkaÈhdkq id.rfha kef.kysr fjr< ;Srfha ;r.h fkdj iyfhda.s;djhhs' l,dmfha ish,a,kaf.au wdrlaIdj yd j¾Okh u; mokï jQ bkaÈhdkq id.rfha wdrlaIdj ms<sn| bkaÈhdfõ oelau" fnfyúka iyfhda.S yd mD:q, ù we;af;a tksidh' • kjh" ug fuh úfYaIfhkau jeo.;a h( wm%sldfõ f.da,Sh in|;dj, jeä ùu ksid" wm%sldj kej; jrla m%;sjd§ wNs,dIj, rÕ u~,la fkdj" wm%sldkq ;reK m%cdjf.a wNs,dIj, f;da;ekakla nj iy;sl lsÍug wm ish,a,kau tlg jev l< hq;=h' • oyh" bkaÈhdj yd wm%sldj tlaj hg;a úð; md,khg tfrysj igka l<d fia" wm%sldfõ yd bkaÈhdfõ fjfik" f,dal ck.yKfhka ;=fkka tlla jk udkjhkaf.a y~ yd N+ñldj Wfoid idOdrK" ksfhdackd;aul yd m%cd;ka;%jd§ f.da,Sh mßmdáhla i|yd wms tlg tlaj lghq;= lrkafkuq' wm%sldjg iudk ;ekla fkdue;sj" f.da,Sh wdh;kj, m%;sixialrK i|yd bkaÈhdfõu yUdhdu wiïmQ¾Kh' th wmf.a úfoaY m%;sm;a;sfha uQ,sl wruqK jkq we;'

bkaÈhd o¾Yk

n

20

n

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

ì%laia rdcH kdhlhka fcdyekakian¾.a 10 jeks ì%laia iuq¿fõ §

fj<| in|;d mq¿,a lsÍu i|yd fm!oa.,sl wxYfha wdfhdackh jeäÈhqKq lsÍug lghq;= lsÍu ms<sn|j Tõyq idlÉPd l<y' ixpdrfha lemS fmfkk isÿùu jQfha w.%dud;H fudaä úiska W.kavd md¾,sfïka;=j weu;Suhs' th bkaÈhdfõ w.ue;sjrfhl= úiska lrk ,o tjka wdldrhl m<uq weu;Su jk w;r bkaÈhdj yd wm%sldj ;=< th iÔùj úldYkh flßK'˜ wo bkaÈhdj yd wm%sldj" iaÓridr" iqrlaIs;" ;reK" kfjda;amdol yd .;sl ck;djla f,i uy;a wfmalaId iy.; wkd.;hl t<sm;af;a isà' W.kavdj wm%sldfõ m%.ukfha ksoiqkls' ia;%S mqreI iudkd;au;dj jeäùu" wOHdmk yd fi!LH m%ñ;s by< hEu" há;, myiqlï yd iïnkaO;d mq¿,a ùu hkdÈh tu rgj, olakg ,efí' th j¾Okh jk


fj<|du yd wdfhdackh iys; l,dmhls' wms kfjda;amdok /,a,la olskafkuq' bkaÈhdfõ wm iEu wm%sldkq id¾:l;ajhlskau m%S;shg m;a jkafka wmf.a oeä ñ;%YS,S in|;d ksidfjks"˜ hhs w.ue;s fudaä mjihs' w.%dud;H fudaä Tyqf.a foÈk flá ixpdrh w;r;=r" W.kavdj iu. iïnkaO;d lafIa;% lsysmhla m%ldYhg m;a lf<ah' wNHka;r lghq;= wud;HxYfha m%jD;a;s ksfõokhlska lshefjkafka uy;aud .dkaêf.a NIaudjfYaI khs,a .xÕdfõ úiqrjd y< ðkacdj, uy;aud .dkaê W;aij Yd,jla $ m%fõŒh uOHia:dkhla msysgqùu i|yd bkaÈhdfõ odhl;ajh fukau úúO bkaÈhdkq yuqod mqyqKq wdh;k u.ska W.kavd uyck wdrlaIl n,ldh i|yd mqyqKq lsÍu o fuhg we;=<;a njhs' kef.kysr wm%sldfõ W.kavdfõ l%shdl,dmfha jeo.;alu ms<s.ksñka bka§h w.ue;sjrhd" W.kavdj úiska j;auka

iNdm;s;ajh orkq ,nk" kef.kysr wm%sldkq m%cdj i|yd tlai;a ckmo fvd,¾ 929"705l uq,H wdOdrhla m%ldYhg m;a lf<ah' Tyq úiska jdyk 88la - bka 44la kef.kysr wm%sldkq m%cdj i|yd yd 44la isú,a Ndú;h i|yd - mß;Hd. lsÍu o Tyq úiska m%ldYhg m;a lrkq ,eìK' ;ud msg;aj hEug m%:u w.ue;s fudaä uy;d úiska ckdêm;s uqifõks fj; bkaÈhdjg meñfKk f,i lrk ,o wdrdOkh uy;a leue;af;ka ms<s.kq ,eìK'

ol=Kq wm%sldj w.ue;s fudaä cq,s 25 isg 27 olajd ol=Kq wm%sldfõ l< ixpdrh w;r;=r Tyqf.a kHdh m;%fha m%uqL;djh jQfha 10 jeks ì%laia iuq¿jhs' ol=Kq wm%sldkq ckdêm;s isß,a rdu‍‍f*daid fukau iyNd.s jk rgj,a iu. oaúmd¾Yaúl idlÉPd o iuq¿jg wu;rj ie,iqï flßK'

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

n

21

n

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


yjq,aldÍ;ajh

fi!Nd.Hh Wfoid ì%laia

iuq¿j f.dvkexùu oijeks ì%laia iuq¿j ì%laia rgj,a 5 ol=Kq wm%sldfõ fcdyekaian¾.a k.rfha § talrdYS lrkq ,eî h’ tys § idlÉPd l< oE ms<sn| o< úYaf,aIKhla fuys olajd we; oijeks ì%laia iuq¿j ˜wm%sldfõ ì%laia iuq¿j( isjqjeks ld¾ñl úma,jfha i¾j.%dyS ixj¾Okh yd yqjudre fldg.;a fi!Nd.Hh Wfoid jk iyfhda.S;ajh˜ hk f;audfjka hq;= j 2018 cQ,s 25jk Èk isg 27 jk Èk olajd ol=Kq wm%sldfõ fcdyekaian¾.a k.rfha § ixúOdkh flß‚' bka§h

bkaÈhd o¾Yk

n

22

n

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

w.ue;s kf¾kaø fudaä ue;s;=ud we;=¿ ì%laia rdcHhkays ^n%iS,h" reishdj" bkaÈhdj" Ökh" ol=Kq wm%sldj& kdhlhka ol=Kq wm%sldfõ w.k.rfha msysá iekaâgka iïfï,k Yd,dfõ § uqK.eiS wfkHdkH jYfhka jeo.;a úfYaIs; ldrKd yd .eg¿ lsysmhla ms<sn| idlÉPd mj;ajk ,§'


ì%laia rdcH yjqf,a kdhlhka ol=Kq wm%sldfõ fcdyekan¾. ays in|;d we;slr.ekSfï jev igyfka §

isjqjeks ld¾ñl úma,jh" nyq md¾Yaúl;ajh yd f.da,Sh md,kh" fi!LHh yd tkak;a" ;sridr ixj¾Okh" idu idOkh yd iudc wd¾Óluh jYfhka ldka;djka n,.ekaùu wdÈh by; i|yka l< .eg¿ w;rg wh;a úh’ w.%dud;H fudaä ue;s;=ud wfkl=;a kdhlhka iu. iSñ; ieisjdrh" mQ¾K ieisjdrh" kdhlhkaf.a úfõl ks,h" wm%sldkq kdhlhka iu. yd ;=kajk f,dalfha rgj, kdhlhka iu. in|;d we;slr.ekSu hkd§ wjia:d i|yd iyNd.S úh'

fcdyekaian¾.a m%ldYkh miq.sh oYlh we;=<; ì%laia yjq, úiska ,nd we;s m%.;sh yd tys lS¾;shg fya;= jQ wmuK ch.%yK iksgqyka lrñka idudðl rgj, ish¨‍ kdhlhka

lKavdhu Wfoid ;ud olajk lemùu ms<sn| h<s iy;sl fjk ,§' ish¨‍u cd;Ska w;r —wwfkHdkH f.!rjh" iajdëk iudk;dj" m%cd;ka;%jdoh" i¾j.%dySnj yd Yla;su;a iyfhda.S;ajh hk uQ,O¾u fcdyekaian¾.a m%ldYkfha fldgila f,i i,ld tajdg .re lrñka nyq md¾Yúl;ajh yd cd;Hka;r in|;dj, mj;sk kS;sfha wêmd,kh Yla;su;a lsÍug;a wmlaImd;S" idOdrK" m%cd;ka;%jd§ yd ksfhdackd;aul cd;Hka;r jevms<sfj<la m%j¾Okh lsÍug;a ;ud wemlem jk njg Tjqyq wjOdrKh lf<da h’" ì%laia ldka;d ixiohla yd ì%laia ldka;d jHdmdr tluq;=jla msysgqùu i|yd i,ld ne,Sug lghq;= lrñka mj;sk njg o tu kdhlhka úiska m%ldY lrk ,§' 11jk ì%laia iuq¿j 2019 § n%iS,fha meje;aùug kshñ; h'

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

n

23

n

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


yjq,aldÍ;ajh

ksoyig

wdpdrh

bkaÈhdj 2018 wf.daia;= 15 Èkg fhÿKq wEf.a 72 jk ksoyia Èkh iksgqyka lrñka iy ;u ùrjrekaf.a wd;auj,g wdpdr mqoñka" foaYfma%ó;aj eÈlñka ieurejdh joka úkhdla iQ¾hd iajdñ f.ks

bkaÈhd o¾Yk

n

24

n

cQ,s - iema;eïn¾ 2018


bkaÈhdkq w.ue;s kf¾kaø fudaä 72jk ksoyia Èk W;aij ieurefï§ orejka iuÕ uqiq fjhs

.dkaê;=ukaf.a 150jeks ixj;airhg fndfyda ióm fuu ksoyia Èkfha"- wms iEu ish¨‍fokdu Tyqf.a woyia iy WmfoaYk jels wkqj¾;kh lr .ksuq

ksoyi hkak wm mgq" foaYmd,ksl moj,ska ks¾jpkh l<fyd;a" 1947 j¾Ifha wf.daia;= 15 igyka lrkqfha ksudjls' wêrdcH n,hlg tfrysj isÿ l< foaYmd,ksl n,h id¾:l;ajfhka uqÿka m;a jQfha tÈk hs' kuq;a ksoyi hkq mq¿,a ixl,amhls' th iaÒr jk w;r ksh; jkakls' ksoyi hkq ksh; yd wkqlïmd úrys; m%h;akhls' 1947ka oYl lsysmhlg miq o" wm iEu ish¨‍ fokdgu ksoyia igkaldñfhl= f,i odhl úh yelsh' ksoyfia foaYiSud wm mq¿,a lrkafka kï iy wmf.a iyDo bkaÈhdkqjkag yd wmf.a wdorŒh bkaÈhdjg wjia:dj ,nd okafka kï" wmg tf,i l< yelsh' iyfhda.fhka wmg wmf.a iEu mqrjeisfhl=gu Wmldr l< yelsh' wmg iyfhda.fhka hq;=j wmf.a jkdka;r iy iajdNdúl Wreuh wdrlaId l< yel'wmf.a kIagdjfYaI wkd.; mrïmrdjka i|yd /l .; yelsh' tfukau" wmf.a kd.ßl yd .%dóh jdiia:dk w¨‍;ajeähd l< yelshs' iyfhda.fhka hq;=j wmg oßø;dj" ksrlaIr;dj iy wiudk;dj uq,skqmqgd oeñh yelsh' wmg fuh l< yels jk w;r fuh wm tlaj isÿ l< hq;=h' bkaÈhdkq ckdêm;s rdï kd;a fldaúkaoaf.a jpk ;yjqre lrk mßÈ" bkaÈhdfõ ksoyia Èkh ieuÍu w;S;fha fudfyd;la wkqiaurKh lsÍu muKla fkdj" iuÕsh" úúO;ajh yd iaffjÍh;ajh iuÕska foaYfha Ôjh o ieuÍu h' th foaYh úiska j¾I .Kkdjla mqrdjg w;am;a fldg f.k we;s ÈhqKqj iurk Èkhhs' tfukau" tys bÈßhg hdug we;s wêIaGdkhg .re lrk Èkhhs' fuu j¾Ifha§" cd;sl w.kqjf¾§ W;aij wdrïN ú‚' w.ue;s fudaä r;= n,fldgqj wi, úêu;aj f.!rjfha wdrlaIdj hgf;a óg tla úh' fuys tla ks,Odßfhl= iy hqO yuqod" .=jka yuqod" kdúl yuqod iy È,a,s fmd,Sisfhka hk iEu wxYhlskau tla wfhl= neÕska úh' miajk m%N+ mdn, fiakdxlfha m%:u f.d¾ld rhs*,a ;=jlal=j,ska hqO yuqod n, we‚h we§ wdy' 2281 jeks lafIa;% ld, ;=jlal= lKavdhfï fjä uqr 21l wdpdrh iuÕska fuh W;aijY%Sfhka wdrïN úh' 1947 wf.daia;= 15jk Èk mKaä;a cjy¾,d,a fkare fm!rd‚l n,fldgqj wNshi cQ,s - iema;eïn¾ 2018

n

25

rdï kd;a fldaúkaoa bkaÈhdfõ ckdêm;s

wm ksoyi iurkafka Okd;aul isÿùï ud,djla uOHfha" b;d Okd;aul mßirhl§ h kf¾kaø fudaä bkaÈhdfõ w.%ud;H

n

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


yjq,aldÍ;ajh

bkaÈhdj mqrd ieureï

.=jdy;S" weiEï ksoyia Èkh iurñka ixialD;sl jevigyklg iyNd.S jk oeßhla iskdfihs

cd;sl fldäh tieùu l< m%:u bkaÈhdkq w.%dud;Hjrhd úh' bkaÈhdj oeka ksjy,a rgla nj ñka f,djg m%ldY úh' 2018 j¾Ifha§" j¾I 71g miqj" fudaä w.%dud;Hjrhd ff;%j¾K Och tiejQ w;r cd;sh weu;=fõh' tfukau" bkaÈhdjg ksoyi ,nd .ekSug Wmldr l< fYaIaG kdhlhka iy ksoyia igkaldókag ;u m%Kduh mqo lf<ah' r;= fldgqfõ fuu j¾Ifha mej;s ieurefï" b;sydifha m%:u jrg ÿgq úfYaI;ajh jQfha" wod< ia:dkh uqrlsÍug j.lSu mejÍ ;snqfKa ish¨‍ ldka;d iajeÜ lKavdhulg ùuhs'

w.%dud;Hjrhdf.a l:dj ish¨‍ ndOdj,ska ksoyia ùug f,djg uÕ fmkaúh yels nj fmkajd §ug iqn%ukshï Ndr;Sf.a lúhla Wmqgd olajñka" bkaÈhdkq w.%dud;Hjrhd ;yjqre lf<a j¾;udkfha§

w;a;dß" mkacdí ksoyia Èk W;aijfha" w;a;dß jd.d iSudfõ §" rileú,s yqjudre lr .efka

mQß" TäId je,s ks¾udKlre iqo¾Yka meÜkhsla W;aijh iksgqyka lsÍug úYsIag ks¾udKhla lf<ah

bkaÈhd o¾Yk

n

26

n

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

r;= fldgqj wi, cd;sl Och tieùfuka miq / iaj isá fikÕg w.ue;s fudaä w; jkhs


w.ue;s fudaä ieureï w;r;=r§ wdpdr wdrlaIl fiakd ksÍlaIKh lrhs

foaYh wd;au úYajdifhka msÍ f.dia we;s njhs' kdúl id.¾ mßl%u kï bkaÈhdkq kdúl yuqodfõ ldka;d ks,OdÍka yh fofkl= úiska whstkatiaù ;rK uÕska f,dj mßhd;%K lsÍu" tjriaÜ l÷ uqÿfka cd;sl Och igyka lsÍu jeks úYsIag ch.%yK ms<sn| Tyq l;d lf<ah' tfukau Tyq rfÜ wdndê; yuqod iy fmd,sia n,ldhkag m%Kduh mqo l< w;r" 2019 j¾Ifha§ j¾I 100la imsfrk cd,shkaj, ne.a iuQ, >d;kh isys fldg tu fÄojdplfhka Èú wysñ jQ whyg wdpdrh mqo l< isáfhah' j¾;udk f,dalfha yhjk úYd,;u wd¾Ólh njg m;a j we;s bkaÈhdj ie,ls,a,g .ksñka" w.%dud;H fudaä ue;s;=ud tys úúO wxYj,ska <Õd fldg we;s ÈhqKqfõ fõ.h ms<sn| m%Yxid lf<ah' fndfyda .ïj,g úÿ,sh ,nd §u" jeisls<s bÈlsÍu" t,amSÔ iïnkaO;d hkdÈh jeks uQ,sl wjia:djkays § oelajQ m%.;sh ms<sn| Tyq lD;{;dj

m, lf<ah' rch uÕska uE;l§ f.k we;s we;eï jeo.;a ;SrK lsysmhla jk NdKav yd fiajd noao" f.dúhka i|yd by< tïtiamS iy tla ;rd;srula foaYSh Wkkaÿj tys by<;u m%uqL;ajh f,i ;nñka" tla úY%du jegqmla ms<sn| Tyq ;jÿrg;a wjOdrKh lf<ah' bkaÈhdfõ m%:u ñksia wNHjldY fufyhqu jk ..ka - hdka ms<sn| ksfõokh Tyqf.a l:dfõ biau;= jQ lreKla úh' th foaYfha yelshdjkau Wmfhda.S lr .ksñka 2022 j¾Ifha§ Èh;a lsÍug kshñ;h' f,dj tjekakla lrk y;rjk foaYh bkaÈhdj nj w.ue;s fudaä wjOdrKh lf<ah' fuu j¾Ifha iema;eïn¾ 25 jk Èkg Èh;a flreKq miqj m%Odka uka;%S cka wdfrda.Hd wNshka ms<sn| ksfõokh ;j;a tla iqúfYaIS lreKla úh' fuu fhdackd l%uh hgf;a" mjq,a oY,laI 10lg fi!LH rlaIK jrm%ido ysñfõ' th jirlg bkaÈhdkq remsh,a 500000 la ,nd fok fi!nH wdjrKhls'

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

n

27

n

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


yjq,aldÍ;ajh

bkaÈhdj mqrd ieureï ckm;s÷kaf.a l:dj bkaÈhdkq ckdêm;s rdï kd;a fldaúkaoa" ksoyia Èk kj È,a,sfha rdIag%m;s Njka kï rEmjdysks úldYkhlska cd;sh weu;=fõh' w.ue;s fudaä ue;s;=ud fuka Tyq o bkaÈhdfõ ksoyia igkaldóka ms<sn| —ÿ,N ffO¾hhlska iy ÿr olakd kqjKlska hq;a ñksiqka fukau ldka;djka o isáhd˜ hkqfjka mjiñka Tjqkg m%Kdu oelajQfhah' Tjqka rfÜ ish¨‍ m%foaYj,ska" iudcfha ish¨‍ wxYj,ska" ish¨‍ iudchka yd ish¨‍ iudðl fukau wd¾Ól lKavdhïj,ska meñ‚ wh jQy' Tjqkag b;d myiqfjka tlÕ;ajhlg meñK ;u fm!oa.,sl jrm%ido ;ld mfilg ù isákakg yelshdj ;snq‚'kuq;a" Tjqyq tfia fkdl<y' ksjy,a" iaffjÍh" nyq iy iudkd;aul bkaÈhdjla Wfoid" bkaÈhdj flfrys Tjqkaf.a lemùu wm%;sy; úh' wf.daia;= 9 jk Èk rdIag%m;s Njka ys meje;afjk —bkaÈhdfõ Èkh kj;kq˜ ys ixj;airfha§ ksoyia igkaldókag f.!rjh mqo lsÍug ,eîu ud ,o Nd.Hhls' foaYfha iudcfha b;d iqúfYaIS ld¾hNdrhla bgq lsÍug bkaÈhdfõ ldka;djkag ;sfnk

fpkakdhs" ;ñ,a kdvq mßir ys;ldó Èúh m%j¾Okh lrñka" W;aijh i|yd w;a,j,a u; ;Ska; wdf,am lrk isiqúhla

Y%S k.¾" cïuq iy ldYañ¾ Y¾-b-ldYañ¾ l%Svdx.Kfha§ ieurefï fldgila f,i rÕ olajk" ldYañr .eyeKq <uqka lKavdhula

cdhsmQ¾" rdcia;dka ijdhs ukaiska.a l%Svdx.Kfha§" ksoyia Èk ieureïj,g rÕ olajk ckl,dlrejka w.ue;s fudaä ue;s;=udf.a fm<md,sh mÍlaId lsÍfï wjia:djg bkaÈhdfõ wdrlaIl fiakd meñfK;s

bkaÈhd o¾Yk

n

28

n

cQ,s - iema;eïn¾ 2018


bkaÈhdj mqrd ieureï

fld,algd" ngysr fnx.d,h ksoyia Èk fmryqre fm<md<sfha .uka lrk" ldka;d fmd,sia Ngldh

nj ;Sj% lrñka Tyq bkaÈhdfõ l;=kag o wdpdr lf<ah' —wfma rfÜ ksoyi mq¿,a ùu fkdfhla wdldrfhka fmkajd fokafka wfma rfÜ ldka;djka i|yd j¾Okh ù we;s ksoyi hs' wm Tjqka uõjreka" ifydaoßhka" ¥jreka fyda ir,ju Tjqka f;dard .;a Èúhlg ysñlï lshk l;=ka f,i ÿgqj o" fuh i;H fõ' tfukau Tjqkag wjia:djka ,eìh hq;= w;r" Tjqkaf.a yelshdjka lrd hdug wdrlaIdj o ysñ úh hq;=h' wmf.a mjq,aj," rej,l ;sfnk kex.=rï fuka fyda wmf.a Wiia wOHdmk wdh;kj,g fukau wmf.a Y%u n,ldhg tla ùfuka" Tjqkg fï ld¾hh isÿ l< yel' f;dard .ekSu Tjqka wf;ah¦ foaYhla f,i iy iudchla f,i wm" Tjqkg tu f;dard .ekSu l%shd;aul lsÍug Tjqkg ysñ úh hq;= whs;sh ;yjqre l< hq;=h'˜ hehs Tyq wjOdrKh lf<ah' Tyq is;kqfha rfÜ ;reKHh —bkaÈhdfõ n,dfmdfrd;a;=j iy i¾j Y=Njdoh˜ ksfhdackh lrk njhs' ;reK bkaÈhdkqjka Èß .ekaùfï§ iy Tjqkg iyfhda.h oelaùfï§" bkaÈhdfõ ksoyia wr.,fha m%;sm;a;sj,g foaYh .re lrk nj Tyq ;yjqre lf<ah'

bkaÈhdfõ" m%:u ldka;d iajeÜ lKavdhu" ieureï w;r;=r r;= fldgqj wi, uqr fiajfha kshe,s‚

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

w,ydndoa ^oeka m%hd. ardÊ&" W;a;¾ m%foaYa ksoyia Èk ikaOHdfõ je,s leghï fk<k isiqka

w.¾;,d" ;%smqr 72jk ksoyia Èk ieurefï tla wx.hla rÕ olajk mdi,a isiqka

n

29

n

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


yjq,aldÍ;ajh

wdishdfõ

yoj; lrd uOHu wdishdfõ bka§h rdcH ;dka;%sl lghq;= Yla;su;a lsÍfï wruq‚ka bka§h úfoaY lghq;= weu;skS iqIaud iajrdÊ ue;sksh 2018 wf.dai;= 2jk Èk isg 5jk Èk olajd úfoaY rgj,a 3l ixpdrh lsÍug fhÿ‚

bka§h úfoaY lghq;= weu;skS iqIaud iajrdÊ 2018 wf.daia;= 2jk Èk lilia;dkfha wia;dkd fj; <Õd ùu

bkaÈhd o¾Yk

n

30

n

cQ,s - iema;eïn¾ 2018


wf.daia;= 2 iy 3 foÈk lilia;dk ckrcfha lghq;=j,ska wdrïN lrñka wf.daia;= 3 iy 4 foÈk ls¾.Sia;dka ckrcfha o wjik wf.daia;= 4jk iy 5jk Èk Wiafnlsia;dk ckrcfha o lghq;= wdjrKh lrñka bka§h úfoaY lghq;= weu;skS iqIaud iajrdÊ ue;sksh fï jif¾ wehf.a ks, ixpdr lghq;= wdrïN lrñka uOHu wdishdfõ ks, lghq;= j, kshe¨‍Kdh' bkaÈhdj l,dmh yd mj;ajk iïnkaO;dj by< oeófï wruq‚ka fuu ixpdr isÿ lrk ,§' wfkHdakH jYfhka jeo.;a l,dmSh" f.da,Sh yd oaúmd¾Yaúl lreKq ms<sn| .eUqßka idlÉPd meje;aùug wjia:d lsysmhla fuu.ska ie,iqK w;r bkaÈhdj yd tys jHdma; j we;s wi,ajdiS rgj,a iu. oeä iïnkaO;djla we;s lsÍug o fuu ixpdr fya;= úh'

lilia;dkh lilia;dk ixpdrh w;r;=r meje;ajQ udOH yuqjla wu;ñka weu;sjßh —bkaÈhdj lilia;dkh iu. mj;ajk ñ;%YS,S iïnkaO;d ;yjqre lr.ekSug yd ;jÿrg;a Yla;sula

lr.ekSug wfmalaId lrhs'˜ hkqfjka m%ldY lrk ,§' lilia;dkfha cd;sl w.k.rh jk wia;dkd k.rhg meñ‚ weh tu rfÜ úfoaY lghq;= wud;Hjrhd jk lhsrd;a woaøelaufkdaõ ue;s;=ud iu. oaúmd¾Yaúl /iaùula mj;ajk ,§' tu /iaùfï § —iïm%odhsl ksIamdok fj<|du fjkia fldg rgj,a fol w;r lrk fj<|dï lghq;=j,g kj m%fõYhla ,ndfoñka kj ksIamdok i|yd fj<|fmd< .fõIKh lsÍug lilia;dkh iu. yjq,alrejl= ùug bkaÈhdj olajk Wkkaÿj ms<sn| kdhlhka fofok úiska idlÉPd lrk ,§—'

bka§h úfoaY lghq;= weu;skS iqIaud iajrdÊ ue;skshf.a lilia;dk" ls¾.sia;dk yd Wiafnlsia;dk ixpdr weh úiska uOHu wdishdfõ isÿ lsÍug fhÿKq m%:u ks, ixpdrh úh

bka§h úfoaY lghq;= weu;skS iajrdÊ lilia;dkfha w.%ud;H nelsÜYdka ieðkagfhdaõ ue;s;=ud yuq ùu

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

n

31

n

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


yjq,aldÍ;ajh

lDIsl¾udka;h" ridhk øjH" wdydr ieliSu" n, Yla;sh yd T!IO jeks wxY iïnkaO lsÍï by< oeóu iïnkaOfhka o idlÉPd lrk ,§' bkaÈhdj fuu jif¾ fmnrjdß udifha isg lidla cd;slhka yg úoHq;a ùid myiqlu ie,iSu u.ska ixpdrl jHmdrh jeäÈhqKq lsÍug oekgu;a oejeka; mshjrla f.k we;s njg lreKq olajñka rgj,a fol w;r mqoa.,dka;r iïnkaO;d we;slsÍfï jeo.;alu ms<sn|j o bka§h úfoaY lghq;= wud;Hjßh ;u udOH m%ldYkfha § wjOdrKhg ,la l<d h' lidla ;%súO yuqod tallh uE;l § bkaÈhdfõ idu ixj¾Ok fufyhqï mqyqKqjlg iyNd.S úh' ;j o" fuu Èkj, bka§h yuqodfõ cx.u mqyqKq lKavdhula lidla ks,OdÍka hgf;a w,audáyS § mqyqKqjl ksr; ù isà' fuu lreKq ms<sn| wjOdkh fhduq lrñka wdrlaIl wxY lghq;= j,§ bkaÈhdj yd lilia;dkh w;r

we;s iyfhda.S;ajh jeä lsÍug ;uka lemfjk njg o kdhlhka fom, úiska m%ldY lrk ,§" .; jQ jir lsysmh ;=< rgj,a fol oaúmd¾Yaúl yd nyqmd¾Yaúl iïnkaO;dj,g wod< iEu wxYhl u iyfhda.S;dj Wfoid nyqúO m%fõYhla jeäÈhqKq fldgf.k we;s njg o wud;Hjßh iajrdÊ ue;sksh úiska wjOdrKh lrk ,§' 2009 isg bkaÈhdj yd lilia;dkh Wmdhud¾.sl yjq,alrejka f,i l%shd fldg we;' wef.a ixpdrh w;r;=r lilia;dkfha ‍fj‍fik bka§h m%cdj yuqùug o t;=ñh úiska lghq;= l< w;r miqj weh lilia;dk w.%dud;Hjrhd jk nelsÜYdka ieðkaÜIdka ue;s;=ud o yuqjQjdh'

ls¾.Sia ckrch bk a §h rcfh a úfo a Y lgh q; = wud;HdxYh úi sk a m%l dY s; udOH k sfõokhlg wk qj

jfï isg ol=K olajd( bka§h úfoaY lghq;= weu;skS iajrdÊ ls¾.Sia ckrcfha w.%ud;H w¾,dka wnä,afoaõ ue;s;=ud yuq ùu¦ bka§h úfoaY lghq;= weu;skS iajrdÊ ls¾.Sia ckrcfha ckm;s iQfrdakafí Ôkafldaõ ue;s;=ud yuq ùu

bkaÈhd o¾Yk

n

32

n

cQ,s - iema;eïn¾ 2018


bka§h úfoaY lghq;= weu;skS iajrdÊ ue;sksh Wiafnlsia:dkfha w.ue;s wíÿ,a,d weßfmdaõ ue;s;=ud gIalka yS§ yuq ùu

wud;Hjßh wef. a fojk foÈk ixpdrh i|yd l s¾. Si a ckrcfh a bi sl a l , = a l,dmfh a fpd, a mk a wgd fj; <Õd ù ty s ckdêm; s iQfrd a k a fí Ôfífld a * a ue; s; u = d yuqù úfo a Y wud;H w¾,dk a wíÈ, a fo a * a ue; s; u = d iu. /i a ùï ud,djl a —i Sñ; yd jHdm a ; hk fowdldrhg— u mj; a jd we;' bk a §h úfo a Y lgh q; = wud;HdxYfh a udOH k sfõokhl fï nj oel a fõ' /iaùï w;r;=r oaúmd¾Yaúl .eg¿ ud,djla ms<sn| idlÉPd mj;ajd we;s w;r iyfhda.s;d wxY lsysmhla ms<sn| o fláfhka idlÉPd fldg we;' úfoaY lghq;= wud;HdxYfha udOH ksfõokfha i|yka mßÈ óg —iïm;a" woyia" oekqu yd w;aoelSï yqjudrej" yuqod yd wdrlaIdj" úoHdj yd ;dlaIKh" wd¾Ól" fi!LHh yd ixpdrl jHdmdrh hkdÈh— we;=<;a j we;' ls¾.Sia ckrch 2018-19 jir i|yd Yexyhs iyfhda.S;d ixúOdkfha uq,iqk oeÍug f;aÍ m;aùu ms<sn| wud;Hjßh ;u m%S;sh m%ldY fldg we;' tu rdcHh úiska ixúOdkh lsÍug kshñ; 2019 jif¾ Yexyhs iyfhda.S;d ixúOdk iuq¿j yd

fjk;a iuq¿ wdÈh id¾:lj ixúOdkh lr.ekSug bkaÈhdfõ iïmQ¾K iyfhda.h ,nd §ug lemfjk njg o weh kej; jdrhla iy;sl ù we;'

Wiafnlsia;dkh ;u uOHu wdishdkq ixpdrj, wjika ixpdrh fh§ ;snQ Èk tkï wf.daia;= 4jk Èk bka§h úfoaY lghq;= wud;Hjßh Wiafnlsia;dkfha w.kqjr jk gIalka;a fj; <Õd jQjd h' tÈk jevigykg wkqj weh m%:ufhka u tu rdcHfha úfoaY wud;Hjrhd jk wíÿ,a,disia leñf,da*a ue;s;=ud iu. fj<|du" wd¾Ólh" wdrlaIdj" fi!LHh" lDIsl¾udka;h" ixpdrl jHdmdrh" T!IO ksIamdok" ixialD;sh wd§ lreKq /ila iïnkaOfhka §¾> jYfhka idlÉPd mj;ajk ,§' Wiafnlsia;dkfha /£ isá ld,h w;r;=r bkaÿfõÈka yd tu rfÜ jdih lrk bka§h m%cdj yuqùug o weh úiska lghq;= fhdok ,§' miqj" ysgmq bka§h w.ue;s ,d,a nyd¥¾ Ydia;%S isyslrñka Tyqf.a iaudrlh wNshi mqIafmdamydr mqo lsÍugo weh lghq;= l<d h'

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

n

33

n

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


yjq,aldÍ;ajh

jHdmdr iy

Wml%u reishdkq ckm;s õ,eÈó¾ mqáka ue;s;=ud" Tlaf;daïn¾ 5 iy 6 foÈk bkaÈhdfõ mej;s bkaÈhdkq - reishdkq jd¾Isl oaúmd¾Yaúl iuq¿j iyNd.S ù ks, ixpdrfha fh§u" forg w;r l,amj;sk Wml%ñl fukau wd¾Ól ne£ï Yla;su;a lsÍug bjy,a úh

bkaÈhdkq w.ue;s kf¾kaø fudaä" reishdkq ckm;s õ,eÈó¾ mqáka iuÕ" kj È,a,sfha yhsødndoa ksjfia §

bkaÈhd o¾Yk

n

34

n

cQ,s - iema;eïn¾ 2018


bkaÈhdj iy reishdj w;r oekgu;a mj;sk ñ;%YS,S oaúmd¾Ysl in|;d j¾Okh lrñka" reishdkq ckm;s ú,doaó¾ mqáka" Tlaf;daïn¾ 4 iy 5 foÈk mej;s" 19jk bkaÈhdkq - reishdkq jd¾Isl oaúmd¾Yaúl iuq¿jg ks, ixpdrhla lf<ah' tfukau Tyqf.a kHdh m;%fha" bkaÈhdkq w.%dud;h kf¾kaø fudaä iuÕ ks, idlÉPd fukau wfkl=;a rdclSh .súiqï iuÕ bkaÈhdkq ckm;s rdï kd;a fldaúkaoa yuqùug o kshñ; j ;snq‚' ckm;s mqáka Tlaf;daïn¾ 4 jk Èk ikaOHdfõ kj È,a,s kqjrg meñŒfuka miq" f,dla ld,ahdka ud¾.a yS§" bkaÈhdkq w.ue;s fudaä ue;s;=ud yuq úh' bkamiq kej;;a" miq Èk WoEik yhsødndoa ksjfia§ tlsfkld uqK .eiq‚'

Wml%ñl iyfhda.S;dj úfoaY lghq;= wud;HdxYh úiska ksl=;a lrk ,o taldnoaO m%ldYhg wkqj" ks, ixpdrh w;r;=r"

forg w;r ;sfnk úfYaI iy jrm%ido,;a Wml%ñl yjq,aldÍ;ajh Wfoid Tjqkaf.a lemùu ms<sn| forg u h<s ;yjqre l< nj bkaÈhdkq rch i|yka lrhs' fuu yjq,aldÍ;ajhg" f,dal iduh iy ia:dhS;ajh mj;ajd f.k hdu i|yd úYd, ld¾hNdrhla isÿ l< yels neõ Tjqyq ;yjqre l<y' fujekakla mj;ajd f.k hdu i|yd oejeka; n,j;=ka f,i Tjqkf.a ld¾hNdrh iuÕ fmdÿ j.lSu ms<sn| lD;{ mQ¾jl jQy' —wmf.a úfYaI iy jrm%ido,;a Wml%ñl yjq,aldÍ;aj‍hg" fkdlvjd mej;s iuq¿ oykjhlska" kj Yla;shla iy ÈYdjla wLKavj ,eî we;' tfukau" f.da,Sh .eg¿ flfrys

nyqmd¾Yaúl;ajh Yla;su;a lsÍfuys ,d bkaÈhdj iy reishdj talu;slj Tjqkaf.a lemùu isÿ lrhs

bkaÈhdkq úfoaY lghq;= wud;H iqIaud iajrdÊ ue;sksh" ckm;s mqákaf.a meñŒug iqNdYsxik tla lrhs

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

n

35

n

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


yjq,aldÍ;ajh

bkaÈhdfõ l¾udka;hkays ixj¾Okhg iyNd.S jk fuka bkaÈhdkq rch úiska reishdkq iud.ïj,g wdrdOkh lrk ,§ wmf.a iyfhda.S;ajh kj wre;la iy wruqKq ,nd f.k we;"— hs ckm;s mqákaf.a ixpdrh w;r;=r§ udOH ksfõokhla ksl=;a lrñka" w.ue;s fudaä mejiqfõh' iyfhda.s;d uÜgñka" nyqmd¾Yaúl;ajh Yla;su;a lsÍfuys ,d bkaÈhdj iy reishdj talu;slj Tjqkaf.a lemùu isÿ lrhs' fuys§" bkaÈhdkq w.%dud;Hjrhd mjid isáfh" —;%ia;jdoh" we*a.kaia:dkfha iy bkaÿ meis*sla ys ixj¾Okh" foaY.=K úm¾hdi" tiaiS´" ì%laia jeks l,dmSh ixúOdk iy Ô 20 yd taishdka jeks nyqmd¾Yaúl ixúOdkj,g iyfhda.h oelaùfï fmdÿ Wkkaÿjla wmf.a rgj,aj,g

we;˜ hkqfjks' —wmf.a M,odhl iyfhda.S;dj iy wka;¾cd;sl wdh;khkays iudfhdackh— wLKavj isÿ lrf.k hdug wm tlÕ ù we;'

wd¾Ólh iy fj<|du iema;eïn¾ ui fudialõ kqjr§ mej;s" fj<|du" wd¾Ólh" úoHdj" ;dlaIKh yd ixialD;sl iyfhda.S;dj u; meje;ajQ" bkaÈhdkq - reishdkq wka;¾ rdcH fldñifï 23jk /iaùfï m%;sM, ms<s.ksñka" 2025 j¾Ih jk úg" forg w;r wdfhdack weußldkq ì,shk 30la olajd by< oeófï b,lalhg forgu id¾:lj lghq;= lrñka isák nj kdhlfhda fofok i|yka l<y' taldnoaO m%ldYhg wkqj" hqf¾Ishdkq wd¾Ól ix.uh yd bkaÈhdj w;r ksoyia fj<| .súiqfï WmfoaYk weröug fomd¾Yajh u tlÕ jQy' tjekakla i|yd idlÉPduh l%shdud¾. fõ.j;a lrk f,i Tjqyq oekqï ÿkay' taldnoaO m%ldYh ;jÿrg;a i|yka lrkqfha" forgu —fj<|" wd¾Ól in|;d iy wdfhdack iyfhda.S;dfõ ixj¾Okh i|yd taldnoaO

w.%dud;H fudaä ue;s;=ud iy ckm;s mqáka ue;s;=ud ksfhdað; udKav,sl uÜgfï idlÉPd wkqolshs

bkaÈhd o¾Yk

n

36

n

cQ,s - iema;eïn¾ 2018


ol=fKa isg jug( Tlaf;daïn¾ 5jk Èk kj È,a,s kqjr§ meje;a jQ bkaÈhdkq - reishdkq iuq¿fõ§" w.ue;s fudaä ckhd wu;ñka¦ ckm;s mqáka bkaÈhdkq ckm;s rdï kd;a fldaúkaoa yuqfjhs

hqf¾Ishka wd¾Ól ix.uh iy bkaÈhdj w;r ksoyia fj<| .súiqu u; WmfoaYk wdrïN lsÍug fomd¾Yajhu tlÕ úh l%shd Wml%uhla Èh;a lsÍug n,h,;a taldnoaO wOHhkhg m%Yxid l<˜ njhs' fuh bÈßhg f.k hdug" úfoaY fj<|du ms<sn| bkaÈhdkq wdh;kh iy úfoaY fj<|du ms<sn| ish¨‍ - reishdkq welvñh" Tjqka kdufhdackd fldg we;’ Tjqkf.a yuqùï w;r jdrfha§" w.ue;s fudaä ue;s;=ud iy iy ckm;s mqáka ue;s;=ud" bkaÈhdkq rch úiska bkaÈhdfõ wdfhdackh lrkak kï jHdmD;sfha uQ,sl;ajfhka bkaÈhdj ;=< úYd, reishdkq wdfhdack m%udKhlg myiqlï i,id §fuka isÿ l< fufyh ms<sn| m%Yxid l<y’ reishdkq

iuQydKavqfõ wd¾Ól ixj¾Ok wud;HdxYh úiska reishdfõ ;sfnk bkaÈhdkq iud.ïj,g myiqlï ie,iSu i|yd ;ks ljq¿ fiajdjla Èh;a lsÍu ms<sn|j o Tjqyq m%Yxid l<y’ taldnoaO m%ldYhg wkqj" f,day l¾udka;h" leŒï" n,Yla;s" f;dr;=re ;dlaIKh" ÿïßh ud¾." T!IO" ridhk øjH" fudag¾ r:" há;, myiqlï" .=jkafiajd" <eÈlñka iy ;j;a fndfyda lafIa;%hkays l%shd;aul l< m%uqL wdfhdack jHdmD;s uÕska fuf;la ,nd we;s m%.;sh ms<sn|j o fomd¾Yajh u úu¾Ykh fldg we;' óg wu;rj" reishdfjka wdkhkh lrk fmdfydr by< oeóug ;sfnk ;u woyi ms<sn|j o bkaÈhdj m%ldY lf<ah' ;jo" we¨‍ñkshï lafIa;%fha iyfhda.S;ajfha jeo.;alu ms<sn| j fomd¾Yjhu lD;fõ§ jQy' há;, myiqlï ixj¾Okh lsÍu fomd¾Yjhgu jeo.;a jkafka flfiao hkak ms<s.ksñka" bkaÈhdkq rch" reishdkq iud.ïj,g —bkaÈhdfõ" uydud¾. iy ÿïßh há;, myiqlï" iaud¾Ü

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

n

37

n

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


yjq,aldÍ;ajh

ju iy my<( w.ue;s fudaä ue;s;=ud iy ckm;s mqáka ue;s;=ud" kj È,a,sfha mej;s 2018 tawhstï - isßhia kfjda;amdok W;aijfha§ b;d olaI orejka msßila yuqfj;s

f;dr;=re iy ikaksfõok ;dlaIK lafIa;%fha iyfhda.S;dj j¾Okh lsÍug o forgu tlÕ úh ixia:dj iy reishdkq l=vd yd uOH mßudK jHdmdr ixia:dj w;r wjfndaO;d .súiqula o w;aika flß‚'

úoHdj iy ;dlaIKh k.r" jdyk ksIamdokh iy taldnoaO m%jdykh iy .nvdlrK iud.ï ks¾udKh lsÍu we;=¿ l¾udka; lafIa;%hkays ixj¾Okhg iyNd.S jk fuka˜ wdrdOkd lf<ah' reishdj o" ms<sfj,ska" bkaÈhdfõ taldnoaO jHdmD;s h;d¾:j;a lsÍu i|yd ;u nÿ iïNdrfha m%ùK;dj ms<s.ekajQ w;r" bkaÈhdfõ úNj ÿïßh ud¾. fõ.j;a lsÍfï jHdmD;s i|yd wka;¾cd;sl ;rÕldÍ ,xiq ;eîïj,g iyNd.S ùug reishdj i;= Wkkaÿj ms<sn|j o m%ldY lf<ah' ixpdrh w;r;=r§" bkaÈhdfõ cd;sl l=vd l¾udka;

bkaÈhd o¾Yk

n

38

n

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

úoHd yd ;dlaIK lafIa;%fha iyfhda.S;djh ÈhqKq lsÍfï jeo.;alu wjOdrKh lrñka" úoHdj yd ;dlaIKh u; 10jk bkaÈhdkq - reishdkq jevlrk lKavdhu id¾:lj ixúOdkh lsÍug fomd¾Yjhu ms<s.;ay' 2018 fmnrjdßfha§" fuu wjia:dj bkaÈhdfõ úoHd yd ;dlaIK fomd¾;=fïka;=j iuÕ reishdkq iuQydKavqfõ úoHd yd Wiia wOHdmk wud;HdxYh uÕsska" taldnoaOj iqmÍlaIKh flß‚' 2017 j¾Ifha§" uQ,sl iy jHjydßl úoHdjkays taldnoaO m¾fhaIK i|yd jir 10la imsreKq" bkaÈhdfõ úoHd yd ;dlaIK fomd¾;=fïka;=j iy uQ,sl


w.ue;s fudaä ue;s;=ud" ckm;s mqáka ue;s;=ud wNshi isáñka udOH ksfõokhla ksl=;a lrhs

m¾fhaIK i|yd reishdkq moku w;r we;s id¾:l iyfhda.h ms<sn| kdhlfhda m%Yxid l<y' taldnoaO m%ldYhg wkqj" wfkl=;a tajd w;r" —bf,lafg%dksl moaO;s ks¾udKlrKh yd ksIamdokh" uDÿldx. ixj¾Okh" iqmsß mß.KllrKh" bf,lafg%dksl rch" fmdÿ fiajd ,nd §u" cd, wdrlaIdj" m%ñ;lrKh" .=jkaúÿ,s md,kh iy .=jkaúÿ,s ixLHd; j¾Kdj,s kshdukh˜ u; úfYaI wjOdrKhla ,nd foñka" f;dr;=re yd ikaksfõok ;dlaIK lafIa;%fha iyfhda.S;dj j¾Okh lsÍug o forg u tlÕ j ;sfí'

bkaÈhdkq - reishdkq jHdmdr iuq¿j 19jk bkaÈhdkq-reishdkq jd¾Isl oaúmd¾Ysl iuq¿jg wm%Odkj ixúOdkh l<"bkaÈhdkqreishdkq jHdmdr iuq¿jg bkaÈhdfjka fukau reishdfjka o úYd, jHdmdr ksfhdað;fhda msßila iyNd.S jQy' forg w;r oaúmd¾Yaúl iyfhda.S;dfõ jeo.;a lafIa;% ksfhdackh lrñka" iuq¿j úiska —

bkaÈhdfõ cd;sl l=vd l¾udka; ixia:dj iy reishdkq l=vd iy uOH mßudK jHdmdr ixia:dj w;r wjfndaO;d .súiqula w;aika flß‚ wd¾Ól" fj<| yd wdfhdack yjq,aldÍ;ajhka" ;jÿrg;a Yla;su;a lsÍu i|yd forfgys jHdmdr wxYj, Odß;dj yd ;sfnk leue;a; oDV ix{d f,iska ksl=;a flß‚‘— iuq¿j wduka;%Kh lrñka w.ue;s fudaä ue;s;=ud fmkajd ÿkafka" iEu lafIa;%hlu mdfya bkaÈhdj iy reishdj w;r in|;d mq¿,a fjñka mj;sk njhs'— forfÜ u ld¾ñl f,dalh ;jÿrg;a in|;dj Yla;su;a lsÍu wm ish¨‍fokd fnfyúka i;=gg m;a úh hq;= lreKla"— hehs Tyq mejiqfõh' tfukau" wd¾Ól yd iudchSh m%.;sh Wfoid hk .ufkys" reishdj bkaÈhdfõ w;sYfhkau jeo.;a yjq,alrefjl= f,i bkaÈhdj i,lk nj ;jÿrg;a Tyq mejiqfõh'

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

n

39

n

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


l%Svd

2018 wdishdkq l%Svd Wf<, újD; lsÍfï W;aijfha § bkaÈhdkq lKavdhu

l%Svdfjka

by<gu

bkaÈhdkq l%Svl l%Säldjka úiska fuu jif¾ § jeäu wdishdkq T,sïmsla molalï Èkd f.k we;s w;r fh!jk l%Svd ;drld .Kkdjla ta w;r fõ joka fm< Ô’ rdcrduka f.ks

bkaÈhd o¾Yk

n

40

n

cQ,s - iema;eïn¾ 2018


úYsIag olaI;d olajk ish¨ u l%Svl l%Säldjka .ek bkaÈhdj n,j;a fia i;=gq fõ' molalï Èkd .ekSu i|yd iqN me;=ï rdï kd;a fldaúkaoa bkaÈhdfõ ckdêm;s

miq.sh jir lsysmh ;=< wjOdkhg ,la úh hq;= l%SvdYS,S rdcHhla f,i bkaÈhdj ia:dms; ù ;sfí' bkaÈhdkq l%Svd mßir moaO;sh" rch" cd;sl l%Svd iïfï,k iy iuyr lem jQ rdcH fkdjk ixúOdk mjd wúksYaÑ; fldkafoais fkdue;sj Tjqkaf.a ;rÕldÍ iajNdjh úoyd oelaùu i|yd l%Svlhkag n,h ,nd § we;' fuu wdl,amuh fjkialïj, m%;sM,hla f,i wm cd;Hka;r l%Svd fõÈldfõ isákafka fld;ekl o hkak f,dalhg m%ldY úh' wf.daia;= 18 isg iema;eïn¾ 2 olajd bkaÿkSishdfõ mj;ajk ,o 2018 wdishdkq l%Svd Wf<f,a § bkaÈhdkq l%Svd ;rej, l%shdldß;ajh rgg ch f.k ÿks' 2010 jif¾ § bkaÈhdkq lKavdhu tu jif¾ kjÈ,a,sfha fmdÿrdcH uKav,Sh l%Svd Wf<f,ka miq ,o wLKav mqyqKqj fya;=fjka Ökfha .=jkafIdaj, meje;s 16 jk wdishd;sl l%Svd Wf<f,a § molalï 65la ,nd f.k we;' 18 jk jdrh jk úg 2018 mka;sh úiska rka molalï 15la" ߧ 24la yd f,dalv 30 la we;=¿j molalï 69la iuÕ fmr fkdjQ úrE ch.%yKhla ,nd we;' l%Svl l%Säldjkaf.a oeä mqyqKqj" ne£u yd lemùu iu. tla jQ wdOdr moaO;sfha wjOdkh yd Wkkaÿjg iu.dój" wdishdkq l%Svd

2018 cdl¾;dmdf,ïnEkaj, mej;s ;r.hl § bka§h u,a,j fmdr Y+r nÊrdka mQkshd

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

wdishdkq l%Svd Wf<, ms<sn| b;sydifha 2018 ;rÕdj,sfha § bkaÈhdj w;sYhskau id¾:lhs’ T,sïmsla Wf<,g iyNd.s jQ iEu l%Svlhl=u bkaÈhdfõ wNsudkhhs kf¾kaø fudaä bkaÈhdfõ w.ue;s

n

41

n

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


l%Svd

jfï isg ol=Kg( 2018 wdishdkq l%Svd Wf<f,a § fy,a, úis lsÍfï ;r.fhka kSrdÊ fpdmard rka molalula ÈkSh¦ *qjdâ ñ¾Id l%Svd Wf<f,a wYajdfrdayl biõfõ §

Wf<f,a § bkaÈhdfõ fyd|u olaI;d fmkajñka rgg hfYdardjh f.k taug fhAjk l%Svlhka .Kkdjlg yels úh' cdl¾;dj, meje;s Wf<f,a m<uq Èkfha §u ls'.%E' 65 ksoyia wdr u,a,j fmdr i|yd nÊrdka mqkshd ,nd .;a rka molalu w;sYhskau n,j;a fjkila jkafka" th oYl follg fmr ;dhs,ka;fha nexfldlaj, wdishdkq l%Svd Wf<f,a § bkaÈhdj úiska m<uq molalu ,nd .kq ,enqfha wdikak jYfhka i;shla n,d isàfuka miqj neúks' fjkia jQ o w;sYhskau Èßu;a lrjk iq¿ ;;ajhla 2018 olakg ,eìK' mQkshdf.a rka molalug wk;=rej ^ñY% lKavdhï ógr 10 jdhq

kSrdÊ fpdmardf.a fy,a, úis lsÍfï rka molalu 2018 § cdld¾;d-mf,kanEkaj, § bkaÈhdj ,o ;j;a úYsIag ch.%yKhla úh bkaÈhd o¾Yk

n

42

n

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

rhsm,& fjä ;eîfï biõfjka rú l=ud¾ yd wmq¾ú pkafo,d f,dalv molalï ysñ lr .;ay' we;a; jYfhkau" 18 jeks wdishdkq l%Svd Wf<f,a § bkaÈhdj rka molalï Èkd .;a l%Svd mrdi ;=< wmg ikaf;daI úh yelsh' tajdhska wvla muK u,, l%Svd jQ w;r" l%Svd biõ y;la muK - bka yhla muK T,sïmsla mqyqKqj neúka ;%sj¾Kh m%Odk l=Ufha ;sìK' fjä ;eîu yd u,a,j fmdr biõj,ska ch.%dylhka fofofkl= o fndlaisx" Tre me§u" fgksia iy lvodis fi,a,u hk biõj,ska rka molalï o bkaÈhdjg ysñ úh' bkaÈhdkq molalï,dNSkaf.a mq¿,a fm< .eiau o m%S;shg lreKls' ldka;d u,, l%Svd rka molalï ,dNsfhl= jk iajmakd n¾ukaf.a mshd ßlafIdalrefjl= fia ðú;h f.k hkafkl= jk w;r" wYajdfrdayl biõfõ oaú;aj-ߧ molalï ,dNS *qjdâ ñ¾Id bm§ we;af;a mrïmrd .Kkdjla ;siafia wYajhkag wdorh l< mrïmrdjlska mej; tk mjq,lh' msiaf;da, fjälalre ijqrdí fp!oaßf.a jhi wjqreÿ 16la jk w;r" lvodis fi,a,ï Y+r m%kdí nd¾vka yd Isíkd;a id¾ld¾f.a


India’s medallists at Asian Games 2018 Gold Medallists (15): Bajrang Punia Wrestling (Men’s freestyle 65kg) Vinesh Phogat Wrestling (Women’s freestyle 50 kg) Saurabh Chaudhary Shooting (Men’s 10 metre air pistol) Rahi Sarnobat Shooting (Women’s 25 metre pistol) Sawarn Singh, Dattu Baban Bhokanal, Om Prakash, Sukhmeet Singh Rowing (Men’s quadruple sculls)

Lakshay Sheoran Shooting (Men’s trap) Sanjeev Rajput Shooting (Men’s 50 metre rifle three positions) Shardul Vihan Shooting (Men’s double trap) India women’s national kabaddi team Fouaad Mirza Equestrian (Individual eventing) Fouaad Mirza, Rakesh Kumar, Ashish Malik, Jitender Singh Equestrian (Team eventing) Hima Das Athletics (Women’s 400 metres)

Rohan Bopannam, Divij Sharan Tennis (Men’s doubles)

Muhammed Anas Athletics (Men’s 400 metres)

Tajinderpal Singh Toor Athletics (Men’s shot put)

Dutee Chand Athletics (Women’s 100 metres)

Neeraj Chopra – Athletics (Men’s javelin throw)

Dharun Ayyasamy Athletics (Men’s 400 metres hurdles)

Manjit Singh – Athletics (Men’s 800 metres) Arpinder Singh – Athletics (Men’s triple jump)

Sudha Singh Athletics (Women’s 3000 metres steeplechase)

Swapna Barman – Athletics (Women’s heptathlon)

Neena Varakil Athletics (Women’s long jump)

Jinson Johnson – Athletics (Men’s 1500 metres)

Muskan Kirar, Madhumita Kumari, Jyothi Surekha Vennam Archery (Women’s team compound)

M. R. Poovamma, Saritaben Gaikwad, Hima Das, Vismaya Athletics (Women’s 4 x 400 m relay) Amit Panghal Boxing (Men’s Light Fly 49kg) India men’s bridge team

SILVER MEDALLISTS (24): Deepak Kumar Shooting (Men’s 10 metre air rifle)

Abhishek Verma, Rajat Chauhan, Aman Saini Archery (Men’s team compound)

Rajiv Arokia, Muhammed Anas, Hima Das, M. R. Poovamma Athletics (Mixed 4 x 400 metres) Dutee Chand Athletics (Women’s 200 metres) Dharun Ayyasamy, Kunhu Mohammed, Rajiv Arokia, Muhammed Anas Athletics (Men’s 4 x 400 m relay) Shweta Shervegar, Varsha Gautham Sailing (49er FX Women) India women’s hockey team India women’s squash team

BRONZE MEDALLISTS (30): Ravi Kumar , Apurvi Chandela Shooting (10 metre air rifle mixed team) Abhishek Verma Shooting (Men’s 10 metre air pistol) India men’s national sepak takraw team Divya Kakran Wrestling (Women’s freestyle 68 kg) Roshibina Naorem Wushu (Women’s sanda 60 kg)

single sculls) Rohit Kumar, Bhagwan Singh Rowing (Men’s lightweight double sculls) Heena Sidhu Shooting (Women’s 10 metre air pistol) Prajnesh Gunneswaran Tennis (Men’s singles) Dipika Pallikal Squash (Women’s singles) Joshna Chinappa Squash (Women’s singles) Saurav Ghosal Squash (Men’s singles) India men’s Bridge Team India mixed team Bridge Saina Nehwal Badminton (Women’s singles) India men’s team table tennis Malaprabha Jadhav Kurash (Women’s 52 kg) Achanta Sharath Kamal, Manika Batra Table tennis (Mixed doubles) PU Chitra Athletics (Women’s 1500 metres)

Santhosh Kumar Wushu (Men’s sanda 56 kg)

Seema Punia Athletics (Women’s Discus Throw)

Surya Bhanu Pratap Singh Wushu (Men’s sanda 60 kg)

Harshita Tomar Sailing (Open Laser 4.7)

Narender Grewal Wushu (Men’s sanda 65 kg)

Varun Thakkar, Ganapathy Chengappa Sailing (49er Men)

PV Sindhu Badminton (Women’s singles)

Ankita Raina Tennis (Women’s singles)

Jinson Johnson Athletics (Men’s 800 metres)

India men’s national kabaddi team

Pincky Balhara Kurash (Women’s 52 kg)

Dushyant Chauhan Rowing (Men’s lightweight

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

n

43

n

India men’s squash team squash Vikas Krishan Yadav Boxing (Men’s Middleweight (75kg)) India men’s hockey team

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


l%Svd

cdl¾;dj, meje;s 2018 wdishdkq l%Svd Wf<f,a ldka;d óg¾ 4x400 iydh Èùfï rka molalu 5jk jrg;a wLKavj ÈkQ bka§h lKavdhug iqn me;=ï tï’ fjkalhshd kdhsvq bkaÈhdfõ Wm ckdêm;s

wfma u,, l%Svlhka" l%Svlhka" mqyqKqlrejka iy iydh ld¾h uKav,h wfma wNsudkhhs’ igka lsÍug iy Èkd .ekSug we;s Tjqkaf.a leue;af;ka ms<sìUq jkafka ñ,shk ixLHd; bkaÈhdkq fh!jkhkaf.aa wdl,amhhs rdcHj¾Oka isx rf;daf¾ taldnoaO l%Svd wud;H" bkaÈhdkq rch

bkaÈhd o¾Yk

n

44

n

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

jhi wjqreÿ 50 blaujd we;' lS¾;su;a u,a,j fmdr Y+ßhl jk úfkaIa fmda.dÜ ls'.%E' 50 ldka;d ksoyia wdr biõj i|yd rka molalulska msÿï ,enqjdh' rka molalï mfilska ;enQj o" iuyr ߧ molalï jqj Tjqkg w;súfYaI lvbïh' ;=ka-Èk biõfõ wYajdfrdayl ;rej jk *qjdâ ñ¾Idf.a id¾:l;ajh oeka bkaÈhdkq l%Svdjg buy;a fm<Uùula jeksh' rka molalu ,nd .ekSug wjia:djla fkd,enqK o" Tyqf.a ߧ molalu 1982 mgka fï biõfjka bkaÈhdkqfjl= Èkd .;a m<uq molaluhs' rflaIa l=ud¾" wISIa u,sla yd ðfgkav¾ isx hk ldKavdhï idudðlhka iu. .;a l<" Tyq Tyqf.a l%Svdj i|yd lÈu ;dkdm;sjrfhls' kSrdþ fpdmardf.a fy,a, úis lsÍfï rka molalu 2018 cdl¾;d-mdf,kanEkaj, § bkaÈhdj ,nd .;a ;j;a biau;= lsÍuls' fjä ;eîï biõfõ § ál fofkl= yelshdjka fmkakqï l< w;r" úfYaIfhka udkq ndl¾ iqÿiqlï ,eîfï jgfha § bÈß ;r. i|yd f;dard .eksK' ms,smsfkda ldf,da md,ïg tfrysj ls'.%E' 49 msßñ fndlaisx w¾O-wjika jgh ch .;a wñÜ mka.ayd,a wjika jgfha § Wiafnlsia:dkfha

bkaÈhdkq u,a,j fmdr Y+Í úfkaIa f*da.Ü ldka;d ksoyia wdr ls’.%E’ 50 rka molalu Èkd m%S;s fjhs


olaIsKdj¾;j by< isg( m%kdí nd¾Oka iy Isíkd;a i¾ld¾ msßñ ldâ fi,a,ï wjika ;r.fha rka molalu Èkd .ekSfuka miq¦ biõ-y; u,, l%Svd rka molalu ÈkQ iajmakd nd¾uka wef.a ch.%yKh iurhs¦ l%Svd Wf<f,a § 16 yeúßÈ fi!rdNa fp!oaß fjä ;eìfï msßñ jdhq msiaf;da, wjika ;r.fha § t,a,h .kS

fjä ;eîfï yd u,a,j fmdr biõj,ska fofofkl= ch.%yKh l< w;r" fndlaixs " Tre me§u" fgksia iy ldâ fi,a,ï iEu tllsku a bkaÈhdjg rka molalula ysñ úh’ T,sïmsla Y+r yikafndahs viaudfgdaõg tfrysj ch jd¾;d lf<ah' fuu ch.%yKh ;reK fndlaisx Y+rfhl= flfrys buy;a úYajdihla we;s lr we;s w;r" Tyq Ysj ;dmd" .frdõ fid,Ekals yd .frdõ ìOqß jeks woaú;Sh T,sïmsla wfmalaIs;fhl= jkq we;' iuyr u,, l%Svlhskag molalï Èkd .;

fkdyels jqj o" Tõyq ;j ÿrg;a ish olaI;d fmkajñka krUkakka ñ,shk .Kklg wdiajdoh ,nd ÿkay' msyskqï Y+r j¾Ojd,a Ldfâ yd Isydß kgrdÊ ch.%yKh lrd <Õd fkdjqj o" cd;sl jd¾;d ì| oeuQ w;r mqoa.,sl lvbï blaujd f.dia ch.%dyS udjf;a wLKavj .uka lrñka lr;s' 2018 wdishdkq l%Svd Wf<f,a § bka§h Y+rhkaf.a olaI;djhkaf.ka cks; jQ m%S;sh yd mqÿuh" bÈß jir .Kkdjla ;siafia rg mqrd ;reK yd jhia.; mqoa.,hkaf.a yoj;a ;=< kskakdo fokq we;' bÈß .ufka ;j;a fndfyda lvbï iy fndfyda ch.%yK Èkd .ekSug we;s neúka" wfma l%Svlhska oeä wdYdjlska hq;=j lghq;= lrñka isák w;r" bkaÈhdj f,dalh ;=< wNsudkfhka Tijd ;eîu i|yd Tjqkg iydh ùug rch l< yels by<u foa bgq lrñka isà'

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

n

45

n

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


id¾:l;ajh

fnd,sjqvh ,;ska

weußldjg f.k hdu ìydrfha iskud ,eÈ ;reKhl= fldiagd ßldfõ w;sid¾:l iamd[a[ Ñ;%mghla ks¾udKh lrhs - m%Ndl¾ Irdkaf.a .uk wêIaGdkh ms<sn| wdl¾YŒh l;djls fh!jkhkaf.a jokafm< Ys,ams ta isx f.ks

m%Ndl¾ Idrkag fldf;l=;a wfmalaId ;snq‚' Tf.a fï w;sYhska wmQ¾j yd úiañ; isysk Tyqf.a ksjiska neyer wE; rgl § h:d¾:hla njg m;a úh' ,;ska wefußldkq iskud l¾udka;fha m%Odk ld¾hNdrhla bgq lrk m%:u bkaÈhdkq k¿jd njg Tyq m;aù we;' ìydrfha W.;a mjq,lska mejf;k" l=vd k.rhl orefjl= jQ Tyq" Ôú;fha uq,a ld,h irdkaj, ùÈj, .; lr" wOHdmkh ,nd .ekSug m%dka; w.kqjr jk meÜkd yd wjidkfha ^oeka cd¾ldkaâj, msysá&

bkaÈhd o¾Yk

n

46

n

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

yIdßnd.a lrd .sfhah' B<Õ mshjr jQfha Ôjk ud¾. hla fidhd .ekSu jQ w;r" Tyq yßhdkdj, frdafgla n,d .uka lf<ah' flfia fj;;a" iskudfjka jYSlD; jQ orefjl= jYfhka Tyqg /lshdfjka woyia jQfha Tyqf.a uQ,sl wjYH;d imqrd,Su muKla jQ w;r yskaÈ iskud l¾udka;fha ;udg ;ekla ks¾udKh lr .ekSfï W;aidyh w;a fkdyeßK'˜ ish¨ u j¾Kj, yd m%fNaoj, ks¾udK n,ñka ud ye§ jevqfKa Ñ;%mg ms<sn| ksoyia u;jdo u;hs'


tajd ug tl iudk f;dr;=re" úfkdaodiajdoh yd wdl¾YŒh jqKd"˜ hhs Tyq mjihs' Tyq ;u jdikdj fiùug uqïndhs fj; .sfha rÕ mEug ;snQ wdYdj yerKq úg wka lsisjla w;e;sj fkdfõ' th wid¾:l jQfhka kej; yßhdkd lrd wdmiq hdug Tyqg isÿ úh' iq¿ ld,hla .; ùfuka miqj" fldiagd ßld i|yd f.!rjŒh fldkai,ajrfhl= f,i lghq;= l< mjdka fudr¾ld yuq ùfï wjia:dj úiska Tyqf.a Ôú; .uka u. fjkia lrkq ,eìK'˜ th yßhgu Ñ;%máhla jf.hs"˜ hhs mjik Idrka fufia isysm;a lrhs"˜ uf.a ;Dma;sh jQ iskudj ¨ yqne| hdfï § ud mjkaðg y÷kajd ÿka rdflaIa rd;s we;=¿ fndfyda fokdf.a iydfhka ud uf.a ld¾hh bgq lrñka isáhd'˜ ta ld,fha §" ta ,iaiK rfÜ bkaÈhdkq ;dkdm;s ld¾hd,hla fkd;snqK w;r fldiagd ßldj, ieka fcdaia lrd hdug ;snQ Idrkaf.a wdYdj oel fudr¾ld l,n, úh' rx.k Ys,amshd wkdjrKh lrkafka" ˜ is;d.; fkdyels fndfyda wNsfhda.j,g uqyqK foñka úfoaYSh rgl Ôj;a ùu .eg¿ iy.; jk nj Tyq ug lsõjd' Tyq woyia lf<a l=ula oehs ud oek isáh kuq;a l,a ;nd wjjdo

lrkq ,eîfuka ud l,a;nd ikakoaO jqKd' ikaksfõokh m%Odk .eg¿jla úh yels kuq;a Tjqka lshk mßÈ( leue;a;la ;sfí kï l%uhla o ;sfí' hï ojil f,dalfha ta fldgig uúiska bkaÈhdj yd bkaÈhdkqjka y÷kajd fokq ,nk nj ud Tyqg lsõjd'˜ tys meñ‚ miq Tyq 2000 jif¾ § mEkawefußldkq iriúfha mdGud,djla yeoErñka mka;s w;r;=r ld,j, § ;u meje;au i|yd ffokslj iq¿ iq¿ /lshdj, ksr; fjñka o rd;%sfha jev lrñka o ;u iskud isyskh .ek l,amkdfjka .; lf<ah' ˜ ux .ia lmkafkl= jqKd' wOHhk ld,h ;=< uf.a ksoyia fõ,dj,a fndfyduhla ud .; lf<a jkdka;r ;=< ießirñkqhs˜" Tyq mjihs' yskaÈ iskud ùäfhda ;eá ñ, § .ekSu i|yd Tyq Wmhd .;a

2005 j¾Ifha ieka fcdaiaj, § Idrka m<uq jrg yskaÈ Wmis/ is iys; iskud mghla m%o¾Ykh lsÍu ixúOdkh lf<ah’

jfï isg ol=Kg( tkafrvdfvdia , fldka*QIka fyd|u wOHlaIKh i|yd iïudkh ,nd .kS¦ rx.k Ys,amshd Tyqf.a ch M,lh iu. JIFF §

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

n

47

n

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


id¾:l;ajh

by< isg olaIsKdj¾;j( tkafrvdfvdia , fldka*QIka iskud mgfha ksYap, o¾Yk¦ iskud mgfha .S; odufha o¾Ykhla¦ Idrka Ñ;%mgfha m%j¾Ok jevigykl §

úYd, uqo,la úhoï lf<ah' wjidkfha" iamd[a[ NdIdfjka Wmis/is ,nd §u i|yd" iqm;, ,;ska weußldkq Ñ;%mg úpdrlfhl= jk ú,shï fjfk. dia iuÕ Tyq w;aje,a ne| .;af;ah'˜ miqj ux fldiagd ßldfõ ixialD;sl fomd¾;fïka;=j yd l,dmfha bkaÈhdkq ;dkdm;s ld¾hd, iuÕ jev lsÍug mgka .;a;d"˜ hhs Tyq isysm;a lrhs' 2005 § ieka fcdaiaj, m%:u yskaÈ Wmis/is iys; Ñ;%máfha m%o¾Ykh ixúOdkh lsÍfuka miq" uOHu wefußldj mqrd úúO ixialD;sl l%shdldrlï yd yskaÈ iskud ux., o¾Yk fufyhjkafkl= f,i Tyq wo bka§h iskudj yd ixialD;sh ms<sn|j l,dmh oekqj;a lrñka lghq;= lrhs' wo Tyq fldiagd ßldj, yskaÈ Ñ;%mg fnod yßkafkla o fõ' fï ish,a,u w;r;=f¾ Tyq ish olaI;d Tma kexùu i|yd rx.k mqyqKq mka;sj,g wLKavju iyNd.S jQ w;r" wjidkfha 2017 § w;sid¾:l fnd,sjqâ ú,dis;dfõ ,;ska wefußldkq Ñ;%mghla jQ tkafrvdfvdia

bkaÈhd o¾Yk

n

48

n

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

, lka*qIka iuÕ Tyqf.a isyskh ienE úh' tys rÕmEug wu;rj Idrka úiska th wOHlaIKh lrkq ,eìK'˜ fuh fnd,sjqvh ,;ska wfußldjg ióm lrùfï uf.a l%uhhs' Ñ;%mg ksIamdol wISIa wd¾' fudydkag uu fndfyda fihska Kh .e;shs" Tyq fkdue;sj ug fï isyskh ienE lr .ekSug fkdyels jk ksid"˜ hhs rx.k Ys,amshd mjihs' fuu Ñ;%mgh i|yd jif¾ uq,a Nd.fha § rdkaÖj, mj;a jk ,o cdlayEkaâ cd;Hhka;r iskud Wf<f,a ^JIFF& fyd|u k¿jdg ysñ iïudkh m%:u jrg Tyqg ysñ jQ w;r" kj È,a,s iskud Wf<f,a § fyd|u wOHlaIlg ysñ iïudkh o ,eìK' th fkdì¢h yels jd¾;d ;nñka idudkHfhka iskud W;aij uKav,fha m%o¾Ykh jQ Ñ;%mgh" cdhsmQ¾ wka;¾cd;sl iskud Wf,f<a yd fordvqï wka;¾cd;sl iskud Wf,f<a o m%o¾Ykh úh' fï j¾.fha m<uq iamd[a[ Ñ;%mgh f,i th cd;Hka;rj m%pdrh fjñka mj;S' ˜


jfï isg ol=Kg( Idrka" tkafrvdfvdia , fldka*QIka iskud mgh i|yd igka oduhla leurd.; lrhs¦ fuu Ñ;%mgfha ld¾h uKav,h ,;ska wefußldkq yd bkaÈhdkq idudðl ixl,khlska iukaú;h’

fuu iïudk iEu tllau ug f,dl= jákdlula' JIFF iïudkh wka lsisfjl=f.ka fkdj fldiagd ßld fldkai,a ckrd,a tâjd¾fvda i,a.dfvda w;ska ,eîu fï yeugu jvd by<hs"˜ Tyq idvïnrfhka mjihs' j¾;udkfha Tyq fldiagd ßldfõ m%uqL k¿fjl=" iskudlrejl= yd jHjidhlfhl= f,i ie,flk w;r th Tyqf.a Wmka rgg wdvïnrhls' fï ;reKhd ;ju;a Tyqf.a hfYdardjh u; /£ isáhs'˜ ug ;ju;a ;j È.= .ukla bÈßhg hkak ;sfhkjd" ;j;a fndfyda is;a.kakd jHdmD;sj,ska ud ld¾hnyq,jhs isákafka"˜ hhs mjik Tyq" — tkafrvdfvdia , fldka*QIkag ia;=;shs" fndfyda wjia:d we;s w;súYd, kj fj<| fmd<la bkaÈhdfõ ksIamdolhkag újD; ù ;sfnkjd' uf.a Ñ;%mgh iu. id¾:lj jev l< fnd,sjqâ jÜfgdarej wkq.ukh lrk fndfyda iu-ksIamdok i|yd jk .súiqï uE;l w;aika lr ;sfnkjd' uOHu wefußldj mqrd ish¨ u bka§h ;dkdm;s ld¾hd, tu Ñ;%máhg Woõ l<d - mekudj" ie,ajfodarh" f.da;ud,dj" fldiagd ßld" kslr.=jdj" iy fmare - we;a; jYfhkau th ksy;udkS yd n,j;a w;aoelSula'˜ fuu tla tla rgj, bkaÈhdkq ;dkdm;sjre iskud mgh jgd /£ isá w;r" th id¾:l ixialD;sl

jHdhduhla lsÍu Wfoid l< yels iEu fohlau bgq lrñka Woafhda.Su;aj tys ux., o¾Ykhg iyNd.s úh' fuu jif¾ § yskaÈ yd fjk;a m%dfoaYSh bka§h NdIdj,ska Ñ;%mgh uqod yeÍug Idrka oeka iQodkñka isà' Tyq w;e;s wfkl=;a jHdmD;sj,g we;=<;a jkafka —Ôú; fkdue;s udhsï˜ kue;s ñksia fydr cdjdru ms<sn| Ñ;%mghhs' —Ñ;%máhg rgj,a myl iyfhda.h ,efnkjd - ˜ fldf,dïìhdj" f.da;ud,dj" mekudj" fulaisfldaj yd tlai;a ckmoh - ta jf.au ta iEu rglu isák bka§h ;dkdm;sjrekaf.a iydh o ,efnkjd"˜ hhs Tyq wkdjrKh lrhs' Ñ;%mg yereKq úg" fuu rx.k Ys,amshdg fjk;a ,eÈhdjka o we;s w;r" ta w;=ßka l%Svdj m%uqLia:dkhla .kS' lnä l%Svdj ,;ska wefußldfõ m%j¾Okh lsÍfï wruqfKka Tyq ieka fcdaiaj, f,dal lnä ljqkais,fha NdKavd.dßl f,i m;a lr we;' ˜ lnä l%Svdj hï ojil T,sïmsla olajd f.k hdu tys woyihs"˜ hkqfjka Tyq iy;sl fjhs' bkaÿ-,;ska wfußldkq jd‚c uKav,fha ikakdu ;dkdm;s jYfhka Tyq ixialD;sl" l%Svd" iskud yd ;j;a fndfyda lafIa;%j, bkaÈhdfõ ,;ska wefußldkq iïnkaO;d j¾Okh lsÍug o j.lsj hq;=h'

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

n

49

n

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


Pdhd rE

idOdrK l%Svdjla f,dalfha jvd;au úYd, i;aj m%o¾Ykhla jk"rdcia:dkfha yojf;ys /õfok jd¾Isl mqIal¾ fï,dj ixialD;sfha" j¾K iy úfkdaodiajdofha W;=rk l,afoarula n÷h

bkaÈhd o¾Yk

n

50

n

cQ,s - iema;eïn¾ 2018


cQ,s - iema;eïnž 2018

n

51

n

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


Pdhd rE

ks, m%o¾Yk meje;afjk fõ,djg i;shlg fmrd;=j Tgq fjf<kaoka mqIal¾ lrd iïm%dma; fjhs

bkaÈhd o¾Yk

n

52

n

cQ,s - iema;eïn¾ 2018


by<( ñksfil= ;ukaf.a w,xldr mDIaGhla we;s Tgqjd m%o¾Ykhg tla lr ;sfnk whqre' jfï( Tgq jHdmdßlfhl= m%o¾Ykfha § ;ukaf.a Tgqjka tl;=j olajk yeá" iy mqIal¾ fï,dj l,dmfha Tgqjka iy Ôj iïm;a wf,úlrejka ish .Kkla iu. wdl¾IKh lrhs'

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

n

53

n

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


Pdhd rE

jfï isg olaIsKdj¾;j( jfï mqIalra fua,dfõ wdydr ielfik Wÿkl's .skso¿j,g fiñka msôk fjf<kafolaz ¦;u jHdmdßl lgh;q meje;aaùu ks, jYfhka meje;aaùu wdrïN lsÍug i;sshlg muK fmrd Tgq fj<`oqka fu;ekg /iafjhs¦ idïm%odhsl fõ,hlska ;u uqyqK wdjrKh lrf.k fï,djg iyNd.s jk rdcia:dks ldka;djla¦ iskduqiq uqyq‚ka idïm%odhsl j¾Kj;aa we`oqulska ieryS isák rdci:dks mqreIfhla

bkaÈhd o¾Yk

n

54

n

cQ,s - iema;eïn¾ 2018


cQ,s - iema;eïnž 2018

n

55

n

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


Pdhd rE

by< iy ol=fKa( fndfyda .Kkla rdcia:dks ck ix.S;h iy k¾;k idïm%odhhka m%o¾Ykh lrk úg oEi ks,xldrj isák ñksiqka iy i|yd jk mqIal¾ fï,dfõ Woa§ma; jelsj,ska tlla¦ ckldh i|yd g¾nka ne£fï ;rÕh jeks ckldh i|yd úfkdaod;aul fmdl=rla lrd we;=,aùug fuu i,amsf,ys bv we;'

bkaÈhd o¾Yk

n

56

n

cQ,s - iema;eïn¾ 2018


mqIal¾ fï,dfjys úfYaIdx. ;rÕldÍ biõ mka;shlg we;=,a fjñka" fuys È.u Wvq/jq, ysñhd f;aÍu i|yd iyNd.s ùfï wjia:djla ,nd .ekSug bv i,ihsæ

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

n

57

n

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


Pdhd rE

bkaÈhd o¾Yk

n

58

n

cQ,s - iema;eïn¾ 2018


by< isg olaIsKdj¾;j( mqIal¾ hkq bkaÈhdfõ mer‚;u k.rj,ska tlla fõ' tfukau jvd;au Y=oaO k.rhla f,i o ie,fla' fndfydafihskau f,dalfha ljr foil fyda uyd n%yauhkg lem lrk ,o tlu k.rh fõ' mqrdjD;a;.;j mejfik wkaoug mqIal¾ jej yskaÿ foúhkg lem lr we;s w;r" úYajh iy f,dalh ueùfï YlH;dj ysñ tlu foúhd f,i ie,l=ï ,nhs¦ m%o¾Yk N+ñfhys msysá wjkay,la" Ñla mSia iy w¾;dm,a Ndú; lrñka idok ,o rdcia:dks flá wdydr wjkay,la o wms oelafluq¦ ldka;djka i,amsf,ys § w;ska ksul< Wmfhda.S øjH Ndú; fldg iE¥ wdydr úl=Kk wjkay,la m%o¾Yk N+ñfhys ;nd we;s whqre'

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

n

59

n

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


ixpdrh

bkaÈhd o¾Yk

n

60

n

cQ,s - iema;eïn¾ 2018


l÷lrh

Ôjudkhs >k yß; jkdka;r" .,d yef,k Èh we,s" Ôjudk uq,a md,u iy nyq, f.da;%sl Wreuhka ksid iEu ixpdrlhl=gu BidkÈ. bkaÈhdfõ fu>,hd m<d; wdl¾IŒh w;aoelSula fjhs ajokafm< wks,a uq,apdkaokS úisks

fkdal,sldhs f*da,aia Èh we,af,a o¾Ykhla

mDÓúfha f;;au l,dm w;r fu>,hdj, iqmsßisÿ jkdka;r" mhska .iska jeiqKq l÷ iy uk n¢k Èh we,s ksid th kd.ßl Ôú;fha ;ono l,n,fhka ñ§ iduldó ksjdvqjla .; lsÍu i|yd woaú;Sh .ukdka;hls' fuh úfYaIs; ixialD;sl wkkH;d yd Ôjk rgdjla" foaYSh úYajdi l%u yd .eUqre" iodld,sl wdorh iy iajNdj O¾uhg f.!rjhla we;s .dfrda" LdiS yd chska;shd f.da;%slhkaf.a kscìï m%foaYhhs' b;sydi{hska mjikafka ì%;dkHh úiska mer' f.da;%sl rdcOdks wE|d .kq ,enQ miq" 1874 §" wIdïj, w.kqjr fukau iuia; BidkÈ. l,dmfha m%Odk w.kqjr f,ig Isf,dxj, Ldis w.kqjr m;a lrk ,o njh' uqyqÿ uÜgfï isg óg¾ 1500la muK by<ska msysá" WKqiqï foaY.=Khlska hqla; ùu ksid ì%;dkH ks,OdÍkag th Bidk foiska msysá m%sh;u k.rh úh' keó hk l÷ iy c,dY j, nyq,;ajh ksid Tjqkg iafldÜ,ka;h u;la jkakg we;ehs lshkq ,efí' wog;a" Isf,dx hkq" áhqv¾ ffY,sfha f.dvke.s,s" hg;a úð; l=á f.j,a" fmdaf,da msÜgkshla" f.d,a*a m:hla iy fndfyda úYsIag m,a,s jeks rc ld,fha wjfYaI iys; N+ñhls' 1904 § fuu k.rh fldÜGdi rdYshlg fnokq ,enQ w;r"

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

n

61

n

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


ixpdrh

k.rfha foaYSh Ôú;fha ri ne,Su i|yd" foaYSh m%cd idudðlhka úiska kejqï ksIamdok úl=Kkq ,nk ndrd nId¾ .fõIKh lrkak j¾;udkfha Isf,dxj, úfkdaockl yoj; n÷ hqfrdamSh fldÜGdih fjdaâia f,ala wi, ia:dms; flßK' th ukdj ieliq f.j;=" w,xldr ilauka u¿jla" wrefudaiï md,ï yd fndaÜgq myiqlïj,ska iukaú;h' flá ÿrla wE;ska" f,aä yhsoß md¾laj, msysá l=vd i;afjdaoHdkhla we;s w;r tys § Tng iajfoaYSh i;a;aj úfYaI oelsh yel' foaYSh mhska j.dj .ek oek .ekSu i|yd Tng jfkdaoHdk fl!;=ld.drhg hdug mq¿jk' rcfha f.dvke.s,s iy fydag,a we;=¿ hg;a úð; bÈlsÍï .Kkdjla msysgd we;af;a fuu WoHdkfhka t;rï wE;l fkdfõ' ;%smqr n,fldgqj ;j;a kerôh hq;= ;ekls( th 1920

jfï isg ol=Kg( ndrd nid¾j, u,a úl=Kk fjf<kafoda¦ Isf,dxj, foaYSh ud¿ fj<| ie,la¦ fprdmqkað wi, ‘Ôj;ajk uq,a md,u

bkaÈhd o¾Yk

n

62

n

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

.Kkaj, § uydrdcd î¾ ìlardï úiska f.dvk. kq ,enqfha hhs úYajdi flf¾' Tyq jhi wjqreÿ 16 § yuqod mqyqKqj i|yd fu>,hd fj; meñ‚ w;r Isf,dx iuÕ wdorfhka ne¢K' m%dfhda.sl w¾:fhka n,k l< fuu bÈlsÍu n,fldgqjla fkdjk kuq;a tys N=ñh jgd we;s WoHdk" iuDêu;a jgmsgdj iy ÿgqj ukd ´lsâ tl;=j ksidfjka rdclsh úN+;shl yeÕSï okjhs' ´la,kaâ mdr iy ¨ïfidafmda jeks m%foaYj, hg;a úð; .Dy bÈlsÍï nyq,j mj;S' ish¨ u idka;=jrhkaf.a foajia:dkh iy l%sia;= Nla;slhkag udß wdOdr foajia:dkh jeks w,xlD; m,a,s keröug ;rï jákd tajdh' l,dmfha iajdNdúl b;sydih ne,Sug Tn leue;s kï" 1930 .Kkaj, isg iuk,hka yd ms,jqkaf.a kso¾Yl w;suy;a ixLHdjl tl;=jla we;s" fmd,sia nid¾ wi, msysá jkald¾ wkqiaurK lSg úoHd fl!;=ld.drhg hkak' l,dmfha mqrd úoHd;aul" ixialD;sl yd l,d;aul Wreuhka ms<sn| jeä wjfndaOhla ,nd .ekSu ms‚i" fu>,hd rdcH fl!;=ld.drfha fyda mqrd;k


jeä úia;r n,kak

.=yd mqrdKh fu>,hdj, .=ydj,ska .=yd ;rKh ms<sn| Wkkaÿ jkakkag wdl¾IŒh w;aoelSula ,efnhs

j÷re jev fi,and¾.a yQf,dla .snka rlaIs;h bkaÈhdfõ muKla isák jdkr úfYaIj, ksjykhs

u,a úÑ;%;ajh jhs,aâ isÜg%ia yd ms.añ ,s,S we;=¿ ÿ¾,N u,a úfYaI .Kkdjla m%dka;fha olakg we;’

iqmsßisÿlu wdishdfõ msßisÿu .ïudkh f,i ie,flkafka fu>,hdj, uõ,skafkdka .ïudkhhs

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

n

63

n

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


ixpdrh

kj hq.hla mDÓú b;sydifha wjidk jir 4200 oeka fu>,hdka hq.h f,i j¾. lr we;’ tys w¾:h l=ula o@ mDÓúfha jir ì,shk 4'6l b;sydih" N+fda, úoHd{hka úiska ld, fm;sj,g fnod we;' tla fm;a;la ie,lsh hq;= tla isÿùulg wkqrEm fõ' tkï" pu;aldr foaY.=‚l fjkia ùula" úfYaIs; j¾.fha i;ajhl= ìysùu" m%Odk N+f.da,Sh le<öul uOHfha we;s ´kEu ixisoaêhla úh yelsh' fï fudfydf;a wm Ôj;a jkafka fydf,diSk hq.fha fyj;a wjidk whsia hq.fha iudma;sh;a iuÕ wdrïN jQ miq.sh jir 11700l ixisoaëka ms<sìUq jk hq.fhah' fyd,iSk hq.h ;jÿrg;a fldgia ;=klg fnod we;( .%Ska,ka;shdkq hq.h" W;=re .%smshdkq hq.h" iy fu>,hdka hq.h' miqj lS wka;suhd nd,hd jk w;r mDÓú meje;afï wjidk jir 4200l ld,h wdjrKh lrhs' fndfyda isú,a YsIagdpdr úkdY lrñka Y; j¾I follg wêl ld,hla mqrd meje;s úYd, kshÕhla iu. fuu hq.h wdrïN ù we;s nj mejefia'

Isf,dxj, mej;s W;aijhl § idïm%odhsl we÷ñka ieriqKq .eyeKq <uqka

fu>,hdka wehs fu>,hdj, . y = dj, s k a tll ; s î fidhd .; a y qK q ., a j , s k a mDÓú .%y hdf. a Nf + .d a , Sh b; s y di j¾. Sl rKh i|yd Ydl a I s ,nd fok ridhk s l ixh q ; s h wkdjrKh flßK'

bkaÈhd o¾Yk

n

64

n

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

ixialD;sh ms<sn| fodka fndiaflda uOHia:dkfha ijia jrejla .; lrkak' k.rfha foaYSh Ôú;fha ri ne,Su i|yd" foaYSh m%cdfõ idudðlhka úiska kejqï ksIamdok" l=¿nvq yd WmlrK úl=Kkq ,nk nrd nid¾ .fõIKh lrkak' whsvqya hkqfjka foaYSh jYfhka y÷kajk i;sm;d fj<|fmd< úfYaIfhka is;a .kakd iq¿h( fchskafiï hhs y÷kajkq ,nk idïm%odhsl lxpqlj,ska ieriqKq Ldis ldka;djka úiska" fodvï me‚“ wkakdis" úh<s ud¿" l¿ y;=" mqjla" w;ska úhQ id¿" ndialÜ iy ;j;a oE úl=Kk fj<| l=áj, isg Tng WKqiqï iqNme;=ï msßkukq we;' fu>,hdj, úYsIaG;u wdl¾IKh jkafka" tys úYsIag .=yd rdYsh yereKq úg" tys we;s Èh we,sh' Isf,dxj,ska neyer msysgd we;s t,s*kaÜ f*da,aia by<u ixpdrl wdl¾IKhls( ,d,s;Huh f,i lkafoka yef,k Èh oyr fojrlg <Õ <Õ lvd jefgñka bia;rï o¾YkSh;ajhla we;s lrhs' ;j o Isf,dxj,ska neyer msysgd we;s iafm%â B.,a f*da,aia Èh we,a," ;gq úoyd .;a rdcd,sfhl=f.a yevhlska hq;=h' Tn w.k.rfhka ;j;a wE;g hk úg ;j;a fndfyda úiauh okjk wdl¾IŒh Èh we,s olakg


ju( fu>,hdj, Ldis l÷lrfha wisßu;a miqìu ;=< foaYSh jeishka ojfia lghq;=j,g hñka my<( Isf,dxj, l%sia;shdkska Wfoid urshd wdOdr foajia:dkh

mq¿jk' meh follska Tng fprdmqkað" tkï fu>,hdj,u msysá uõiskardï fj; hdug fmr yuqjk" f,dalfha mer‚ f;;a l,dmhg hd yelsh' ta hk w;r" meyeÈ,s ojil k.rfha wdl¾IŒh jgmsgdj keröu i|yd Isf,dx mSlaj, k;r jkak' wmQre l÷lr k.rh lrd Tn <Õd ùug fmr" fprdmqkað lrd hk ud¾.h fomi j,dl=¿j,ska jeiS .sh l÷ ueÈka Tn .uka lrkq we;' fuys wksjd¾hfhkau ne,sh hq;= oE kï ðka lsfhka Êß hkqfjka foaYSh jYfhka y÷kajk — Ôj;ajk uq,a md,uh— - Èh myr fomi .ia folla frdamKh lr we;s w;r ta foflau uq,a mrïmrd .Kkdjla ;siafia ux fm;la fyda md,ula ielfik mßÈ fufyhjd we;af;a mer‚ iqrx.kd l:djl mßoafoks' Tn fuys isg jõiskardï fj; .uka lsÍug ;SrKh lrkafka kï fndfyda Èh we,s Tng kerôh yelsh' tajd w;ßka b;du w,xldr Èh we,a, jkafka fkdald,sldhs f*da,aiah' fu>,hdj, ckm%jdod;aul f,ka - yqKq geUj,ska iukaú; wisßu;a ks¾udKhls' wjidkfha Tn fï ,iaiK W;=re - kef.kysr m%dka;hg wdhqfndajka lshk úg tys iajdNdúl m%Ndj iy ixialD;sl idrNdjh isys ;nd f.k Tnf.kau fufia wikak( kej; fuys meñŒug wjYH fkdjkafka ldg o@ cQ,s - iema;eïn¾ 2018

n

65

n

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


k¾;kh

ix.S;uh fhda.d jHdhduj, iu ks¾ud;Djßh jk Y%e;s pd;+¾ I¾ud ^ol=Kq fl<jr& yd wef.a lKavdhu ix.S;uh fhda.d bßhõ bÈßm;a lrñka

p,kh yryd

iqjlsÍu idl,H hymeje;au i|yd kj m%fõYhla we;s lsÍfï wruq‚ka bkaÈhdkq k¾;kh" ix.S;h yd fhda.d Wreuh u; mokï j f.dvk.k ,o k¾;k iajrEmhla jk ix.S;uh fhda.d l,dj w;aúÈkak joka fm< Y%e;s pd;+¾ ,d,a I¾ud yd iquka lkj;a iska.a f.ks

bkaÈhd o¾Yk

n

66

n

cQ,s - iema;eïn¾ 2018


md,kh lrk ,o l%uj;a iajikh ´kEu bkaÈhdkq iïNdjH k¾;k iïm%odhla yodrk mqoa.,hka yg iqkaor p,k rgdjla ,nd .ekSug;a bkaÈhdkq iïNdjH ix.S;h yodrkakkag .eUqre ye.Sï Wmojk wdldrfha iqixfhda.hla ,nd .ekSug;a WmldÍ jk nj k¾;kh yd ix.S;h ms<sn| oekque;s mqoa.,hka fyd¢ka okakd lreKls' bkaÈhdkq iïNdjH k¾;kfha yd fhda.d jHdhduj, ixl,khla jk ix.S;uh fhda.d" fhda.d jHdhdu i;= l,d;aul iajrEmh bkaÈhdkq iïNdjH ix.S;fha ix.S; iajr 7 yd iïnkaO lrhs' ;j o" k¾;kh yd ixfhda. fjñka wm ;=< l%shd;aul jk m%dKfhys flakaøia:dk 7 hehs ie,flk pl% 7ys yrh" ufkdaNdjh yd .;s,laIK úia;r lrhs' ix.S;uh fhda.d iïNdjH k¾;k iïm%odhla fkdjqK o th fhda.H;dj yd fi!kaod¾h;aul m%ldYkh i|yd kj udj;la ieliSu i|yd bkaÈhdkq iïNdjH k¾;k Wreuh u; f.dvke.=Kls' ñksia YÍrh yd uki hk wxY fol i|yd u th ys;lr fõ' bkaÈhdkq iïNdjH ix.S;fha rd. ks¾udKh fldg we;af;a iajr 7 yd pl% w;r mj;sk

iajruh iqhduh ms<sn| we;s .eUqre oekqu mokï lrf.k njg iuyre úYajdi lr;s' wmf.a uki yd YÍrh flfrys iïNdjH ks¾udK i;=j iqnjd§ Okd;aul n,mEula we;s njg;a idudkHfhka ksød.; j mj;sk wmf.a Yla;Ska wjÈlsÍfï yelshdj we;s njg;a fidhdf.k we;af;a fï fya;=j ksidfjks' fhda.d yd k¾;kh iu. ix.S; iajr 7 ^i ß . u m O ks& ixfhda. ùu ix.S;uh fhda.d jHdhdufha m%Odk;u wx.hhs' ksoiqkla jYfhka u,ayd¾ rd.h fldamh" wêl m%S;sh fuka u udkisl wia:dhS;dj iukh lrk njg o yskafvda,a rd.h u;lh ÈhqKq lr.ekSug;a tald.%;dj jeä lr.ekSug;a WmldÍ jk njg o úYajdi lrkq ,efí'

bkaÈhdfõ iïNdjH k¾;k iïm%odhka 8ka 2la jk l:la yd Täis ix.S;uh fhda.d jHdhduj, wka;¾.; h

Y%S ,xldfõ meje;ajqKq ix.S;uh fhda.d jevuq¿jla

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

n

67

n

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


k¾;kh

fï wdldrfhka u" bkaÈhdkq iïNdjH k¾;k iïm%odhka ñksia YÍrh mQckSh ia:dkhla tkï wd;aufha kD;HYd,dj fia i,ld Bg .re lrkq ,nhs' bkaÈhdfõ iïNdjH k¾;k iïm%odhka 8ka 2la jk l:la yd Täis hkdÈfhys fi!kao¾hd;aul p,k ix.S;uh fhda.d jHdhduj, wka;¾ .; h' iEu p,khla u" iEu uqødjla u yd iEu bßhõjla u i;= j wdOHd;añl iqúfYaIS;djla we;' fuu k¾;k iïm%odhka ;=< Ndú; jk fndfyda uqød ^yia; ix{d& fhda.d jHdhduj, Ndú;jk uqødj,g iudk fõ' wmf.a wf;a weÕs,s mxp uyd N+; fyj;a úYajh ks¾udKh jQ idOl 5 jk fmdf<dj" jd;h" .skaor" iq<Õ yd c,h hkdÈh ksfhdackh lrk njg fhda.d jHhduj, i|yka fõ' tla weÕs,a,la fjk;a weÕs,a,la yd úúOdldrfhka iam¾I

bkaÈhd o¾Yk

n

68

n

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

lsÍfuka wmf.a YÍrfha msysá mßm: iïmQ¾K jk njg úYajdi flf¾' fuu mßm: yryd Yla;sh ksoyfia .uka lrkq njg ms<s.efka' fuu Yla;sh .,d hEu È.= ld,Sk fi!LH m%;s,dN ,nd fok w;r YÍrfha hym;a reêr ixirKhla we;s ùug o wjia:dj i,id fokq ,nhs' ú‍fYaIs; woyia" isÿùï" ld¾hhka yd i;ajhka ms<sn| ikaksfõokh lsÍug o úúO uqød Ndú; flf¾' iEu uqødjla u ksrEmKhla fkdfõ' flfia jqj o" tajd i;= j wfma YÍrh flfrys úfYaIs; n,mEula we;' ksoiqkla jYfhka Täis k¾;k iïm%odfha tk ;%sY+, yia; ix{dj hkq ;%sY+,h ksrEmKh lrk uqødjla jk w;r th fhda.d jHdhduj, jreka uqødjg iudk fõ' tu.ska YÍrfha we;s c, m%udKh iunrj mj;ajdf.k hk njg;a m%odyh fyda uiamsvq


ol=K( ix.S;uh fhda.d jevuq¿jl § Y%e;s pd;+¾ ,d,a I¾ud áyd¾ nkaOkd.drfha isrlrejka iu. ju( <uqka msßila ix.S;uh fhda.d fõÈldfõ bÈßm;a lrñka

wels,Su fya;=fjka yg.kakd fõokdj j<lk njg;a ms<s.kS' fuu uqød yereKq úg k¾;k iïm%odhl we;s fjk;a uQ,sldx. o iqúfYaIS fõ' ksoiqkla jYfhka l:la iïm%odfha tk plal¾ fyj;a lrleùï mdofha we;s Yla;s flakaøhla jk uQ,Odr pl%fha n,h yd iq:dhSNdjh jeäÈhqKq lr.ekSug WmldÍ fjhs' uQ,Odr pl%h Yla;su;a jk ;rug lrleùu o n,j;a jk w;r lrleùu n,j;a jk ;rug uQ,Odr pl%h Yla;su;a fõ' nrg wäh ;nñka lrleùu mqyqKq ùu reêr ixirKh by< ouk w;r mdo WKqiqï lrhs ix.S;uh fhda.d 2016 jif¾ § wdrïN lsÍu;a iu. bkaÈhdj ;=< fuka u bka Tíng o ta ms<sn| Wkkaÿjla mqoa.,hka ;=< cks; ù we;' kj b.ekaùfï Wml%u Ndú; lsÍu yd fhda.d jHdhduj, yrh" ix.S;h yd k¾;kh hkdÈhg .re lsÍu hk lreKq fya;=fjka k¾;k iïm%odhka ms<sn| W.kajk jevuq¿ buy;a m%isoaO w;r tu jevuq¿ fulS lreKq oaú;ajh u; mokï fõ' Èkm;d ix.S;uh fhda.d mqyqKq ùu

/lshdfõ § Unf.a ld¾hlaIu;dj jeä lsÍug" wd;;s uÜgu wju lsÍug" mÍlaIdldÍnj jeä lsÍug" ld¾hhka lsysmhl tljr ksr;ùfu yelshdj ,nd .ekSug" u;lh by< oeóug" Èhjeähdj" rla; jd;h" lfYarem%odyh" wêl ;rndrej yd w,inj md,kh lsÍug yd m%Odk frda. j,ska wdrlaId ùug Tng WmldÍ jkq we;' ix.S;uh fhda.d yd iïnkaO iEu wdikhla u wmf.a Y%jK l=i,;d jeäÈhqKq lr.ekSu" lgy~ md,kh lr.ekSu" Ñ;a;fõ.d;aul mrdih mq¿,a lr.ekSu yd kj is;=ú,s we;slr. ekSu we;=¿ fndfyda oE i|yd wmg WmldÍ jk mßÈ tajdg kj wre;la foñka ilia fldg we;' fhda.d" k¾;kh yd ix.S;h ßoauh u; mokï jk w;r wm iEu wfhl= ;=<u ßoauhla mj;S' wmf.a yDoiamkaokfha yd wmf.a fmky¨‍ yryd Tlaiscka .,d hEu ;=< ßoauhla mj;S' ix.S;uh fhda.d yryd tajdfha ßoauh wm ;=< mj;sk ßoauh jeäÈhqKq lr.ekSug Ndú; lsÍu wmf.a YÍrhg yd ukig i;=g yd iqjm;anj f.k wd yels ftkaøSh l%shdj,shla fõ

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

n

69

n

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


Wreuh

f¾Ld

w;ßka ;ñ,akdvqfjys flda,ï we£u hkq ir,ju fi!kao¾hd;aul iïm%odhla muKlau fkdj m%dka;fha ixialD;sl Wreufha o jeo.;a ixfla;hls' joka fm< iqm%shd w.arjd,a f.ks

ÿßka isg n,k l," ol=Kq bkaÈhdfõ ;ñ,akdvq m%dka;fha fndfyda ksjdij, msúiSug msg;ska" w;ska w¢kq ,nk flda,ï" ir," idïm%odhsl fudaia;rhla f,i Èia jkq we;' jvd;a iqmÍlaIdldÍj n,k l," flfiafj;;a l,d;aul ixlS¾K;ajhka u;= jkakg mgka .kS' fudaia;rhg tyd .sh l," wd.fï ixialD;shg flda,ï ksiÕ h( flda,ula iE§u m%dka;fha fndfyda ksjdij, fjfik ldka;djka úiska isÿ lrkq ,nk ffoksl pdß;%hls' ksjil ñÿ, wNHka;r iy ndysr yuqùï isÿ jk ,laIhla neúka th úYd, jeo.;alulska hq;a jk njg úYajdi flf¾' tu ia:dkhg msgqmiskau flda,ula we£fuka ixfla;j;a jkafka fuu yuq ùuhs' fuu ;ñ,akdvqfõ ixialD;sl wkkH;dj ms<sn| udf.a m%:u l;dj yg.kafka iajdñu,dhs j,g ud hdu;a iuÕ h'm%dka;fha ;kacdjq¾ Èia;%slalfha msysá i;H k.rhls'l=vq lr .;a iy,lska b;d myiqfjka ldka;djka úúO

bkaÈhd o¾Yk

n

70

n

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

flda,ï rgd w¢k whqre ÿgq uu laIKhlska jiÕ jQfhñ' ysñÈßh fyda ikaOHdjg m%:u idïm%odhslj w¢kq ,nk flda,ï hymeje;afï ixfla;hla jk w;r ms<s.ekSfï i,l=Kla f,i o l%shd lrhs' iy,aj,g flÈkl fyda lD;%su j¾K tla lf<a kï ta l,d;=rlsks' miq lS tlska woyia flfrkqfha lDñi;=ka i|yd wdydr fo.=Khla fok njhs' ;jo tajd lEug .; yels f,iska oeóu Tjqkf.a mßfNdackh i|yd wdrlaIs;j ;sfnkakg yeÍuhs' ;j;a m%lg úYajdihla jkafka flda,ïj,g krldÈh m,jd yeßh yels njhs( wjdikdj ms<sn| yskaÿ fojÕk jk uQfoaúhf.a l;dj frda.dndO f.k tau" ÿmam;alu" w,inj" kskao iy wjdikdj" tajd ksjiska msg; ;eîfuka ÿre ù hk whqre fïjdhska m%ldYkh flf¾' yskaÿ ksjil msg; flda,ula fkd;sîu we;eï úg wjdikdj yg .ekSula wÕjhs' fuf,i neÆ l," flda,ï iudchla ;=< iqN yd wiqN nj oDYHuh whqßka

fpkakdhs ys ñ,dfmda¾ ys ùÈhla m%dfoaYSh ckhd úiska W;aij iuhla w;r;=r § flda,ïj,ska irid we;


cQ,s - iema;eïnž 2018

n

71

n

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


Wreuh

is;shï lsÍfï wdldrhla f,io l%shd lrhs' flda,ula we£ug m%:u" th w¢kakg ;sfnk fldgi fyd¢ka fidaokq ,efí' flda,u we£u werfUkqfha u;=msg f;;a j ;sìh§u h' túg f¾Ld tajdfha yevh fyd¢ka w,a,d .kS' iEu flda,ï fudaia;rhlau werfUkafka ;s;a iys; j.=jlsks' th Wmfhda.S lr .ksñka fudaia;rh úÑ;%j;a lrkq ,efí' b÷rdu" flda,ï hkq jl% j<¨‍j,ska hq;a cHdñ;sl f¾Ldjls' wdlD;sfha ;sfnk ysia;ekg hlaI fma%;dÈh we;=¿ ùu j<lajd,Sug"

jir .Kkdjla mqrdjg" ol=Kq bkaÈhdfõ iuld,Sk l,d o¾Ykhka ;=< o flda,ï b;d jeo.;a fldgila ù we;

flda,fï f¾Ld iy jl% iïmQ¾K l< hq;= njg úYajdi flf¾' fuu f¾Ld iy jl% hlaI fma%; wd;auhka ksjig we;=¿ ùu j<lajd,Su o ixfla;j;a fõ' b;d w,xldr jqj o ieris,s lsÍu hkq flda,ïj, m%d:ñl wruqfKka fnfyúka wE;a jQjls' fï wjia:dj, § ysre" i÷ iy wfkl=;a ,.ak ixfla; wdÈho Ndú; flf¾' idudkHfhka" my;g ,laI.; jQ ;%sfldaKfhka ksrEmKh jkafka ldka;djla jk w;r by<g ,laI .; jQ ;%sfldaKfhka ksrEmKh jkafka msßñfhls¦ jD;a;fhka fidnd oyu ksrEmKh jk w;r iup;=rY%fhka .¾NdIh o mxpdY%fhka uQ,djhj my o ksrEmKh fõ' fï ish,a, w¢kqfha b;d hqyqiq¿j h' w; yiqre jk wdldrh b;d m%ùKnjlska hqla; h' i;a;lskau" flda,ula w¢k wdldrh n,d isàu" Tng ;ï,akdvqfõ § ,nd .; yels

by< jfï isg olaIsKdj¾;j( idïm%odhslj" flda,ï fudaia;rh werfUkqfha ;s;a iys; j.=jlsks' fpkakdhs m%foaYfha isák ia;%Ska ùÈfha flda,ï w¢hs' fou< ksfjiaj, isák ldka;djka flda,ï we£u ffoksl pdß;%hla f,i isÿ lrhs'

bkaÈhd o¾Yk

n

72

n

cQ,s - iema;eïn¾ 2018


by<( wjqfrdaú,a yd kshï .ul" ika.duï W;aijfha§ w,xldr flda,ula w¢k ldka;djka msßila’ ol=K( fmdka.,a W;aijh w;r;=r §" ;u ksfjiaj,ska msg; flda,ï w¢k" l=,smd,dhï ys m%dfoaYslhka

flda,ï we£u" fidnd oyfï tluq;=lñka fyì iyÔjkhg ffoksl wdpdrhls jvd;a Ñ;a;al¾IŒh w;aoelSïj,ska tlls' b;d l=vd ;s;a ñks;a;= lsysmhlska w,xlD;" o¾YkSh rgdj,g fjkia fõ' tu ksid flda,ï ksjilg wNsudkh f.k tk lreKla ùu mqÿuhla fkdfõ' fuu pdß;%h ms<sn| úúO w¾:l:k ;sfí' b;sydi¬{hka iy iudcúoHd{hka w;r jir .Kkl isg fndfyda l;dnyg ,la ù we;s ud;Dldj ù we;af;a flda,ïj, ixfla;d;aul iy ixialD;suh jeo.;alu ms<sn| h' iajdñud,dj, Ôj;a jk ,laIañ ud iuÕ mjikqfha" —N+foaú ^OrŒ;,h ksrEmKh lrhs&" ,laIañ ^Okh iy fi!Nd.Hfha yskaÿ foaj;dúhhs&" iQ¾hd ^hym;a fi!LH yd kqjK

ksrEmKh lrk ysre foú÷& iy .fkaI ^ndOd lïlfgd¿ bj;a lrkjd hehs ie,flk w,sfhl=f.a ysie;s foú÷& hkdÈ foú foaj;djka yg .renqyquka lsÍug" wdrdOkd lsßSug" wd.ka;=l i;aldr meje;aùug yd Tjqka Wfoid wmf.a lD;.=K m%ldY lsÍug" wms flda,ï w¢kjd'˜ hkqfjks' tfiau flda,ï oDYHuh Wmdx.hla f,i l%shdlrñka Or‚;,h u; mshjr ,eîug" weõ§ug yd lror lsÍug iudj whe§ug u;la lSÍu isÿ lrhs' jir .Kkla mqrdjg" ol=Kq bkaÈhdfõ iuld,Sk l,d o¾Ykhka ;=< o flda,ï b;d jeo.;a fldgila ù we;' Bg fya;= ù we;af;a fndfyda l,dlrejka úúO l,d iy Ys,amSh wdldr i|yd Tjqkaf.a rgd iy fudaia;r wx. we£u h' w;S; iïm%odfha isg kQ;k fi!kao¾h olajd flda,ï óg jir ishhlg fmr wod< jQjd la fiau /£ mj;shs' ;jo tajd ;ñ,akdvq m%dka;fha jvd;a wdorfhka /l n,d .kakd ixialD;sl yd l,d;aul Wreuhls'

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

n

73

n

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


iskudj

kj h;d¾:hla

úhñka yskaÈ iskudj" h;d¾:j;a pß;j, ishqï fjkilg ,la jQ l;d" kQ;k bkaÈhdfõ iudÔh h;d¾:hka úoydmdk Ñ;%mg iuQyhla iuÕ tla fjñka kej;;a lr<shg meñfKñka ;sfí joka fm< wd¾;s lmQ¾ isx f.ks

miq.sh j¾I lsysmh uq¿,af,ysu" WmfoaYk rgdjg keUqre nfjka wE;a jk" ishqï fjkila we;s l;d mejiSfï rgdj iuÕska" i;H jYfhkau is;g ldjÈk fyda hï l;dnyg ,la jQ .eg¿jla ms<sn| .fõIKh lrk iudc h;d¾:fha me;slvka .%yKh lr .ekSug bkaÈhdkq Ñ;%mg udk n,ñka isáfhah' hYa rdÊ Ñ;%mg iy O¾u ksIamdok jeks úYd, nek¾lrejka o jvd;a ;d;aúlj" fkdßiaik ñ,lg Ñ;%mg ìys lsÍug hka;ñka W;aiy lrk neúka iajdëk muKla jk —l,d;aul˜ Ñ;%mg ;jÿrg;a" fma%laIl ckhdf.a tlu Ñka;k m%Njh fkdfõ' tneúka fuh jvd;a ie,ls,su;a úh hq;= lreKls' hYa rdÊ Ñ;%mg uÕska iudc h;d¾:hka ms<sìUq jk Ñ;%mg w;S;fha§ o ks¾udKh fldg ;snq‚( Od.a" ld, md;a;dr iy udY,a 1970 iy 80 ld,h w;r;=r bka ìysjQ wkÕs;u ksIamdok fõ' 90§ fnd,sjqâ iudka;r úm¾hdihla igyka lf<ah( nyqm: - o¾Yk w;aoelSu Èh;a flre‚'

bkaÈhd o¾Yk

n

74

n

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

msgm;a rplhkag ;jÿrg;a wiqka 1000l Yd,d msrùug -- l%shd" ydiH" i;=g--tlu Ñ;%mgfha we;=<;a lsÍug isÿ fkdjq‚' msgm;a fuu fjkig m%;spdr oelaùh' Ñ;%mg ks¾udKlrejka jvd;a Okj;a bkaÈhdkqjkaf.a Ôú; .eUqßka msßlaiQ w;r ;srh u; wka;¾cd;sl .ukdka; Èia jkakg úh' fï hq.fha§ ks¾udKh jQ fndfyda Ñ;%mg uÕska kj uOHu mdka;sl bkaÈhdkqjkaf.a is;=ï me;=ï imqrd,ñka ffoksl h;d¾:hkaf. ka Tjqkg úfõl iqjh ,nd fok ,§' fuh we;eï wdldrj,ska fi,shqf,dhsâ ;srh u; isÿ lrk f.da,ShlrKhls' j¾;udkfha" l;dj kej;;a fjkia fjhs' kj Ñ;%mg ks¾udKlrejka f.dkakla fjkila iuÕska yskaÈ iskudjg ;d;aúl nj f.k tñka isáhs' hYa rdÊ úiska ksmojk ,o kj;u Ñ;%mgh jk iqhs Od.d" È.= wd;au.; NdIKfhka fyda h;d¾:h fmkajk jd¾;djlska f;drj" iajhx fmdaIs; nfõ W!rej ksÍlaIKh lrk w;r —bkaÈhdfõ ksmojkak— Ñ;%mgfhys Ôjh iurhs'


cQ,s - iema;eïnž 2018

n

75

n

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


iskudj

by< isg olaIsKdj¾;j( yskaÈ udOHhfhys ksIap, PdhdrEm¦ iqhs Od.d bkaÈhdfõ § ksmojk ,§¦ mskala

th b;d fYaIaG fnd,sjqâ Ñ;%mghla f,i / f`ohs'- tys .S; we;" kdgH we;" fma%uh we;" ydiHh we;' kuq;a ;j;a foaj,a we;' Ñ;%mgfha w¨‍;a Ôjh lsisÿ úgl bka yoj;skau wÕjk m‚jqvh fkdiÕjhs' Ñ;%mgfha m%Odk k¿jka jk ujqð iy ueïgd ms<sn| fukau bkaÈhdj ms<sn|j ta mu‚ka u m‚jqvfhka mejfihs' ;u oEiaj, isysk ordf.k" ;u oE;aj, wmQ¾j;ajh ord f.k" uyk ueIsulska Tjqkgu wdfõ‚l fudaia;r f,an,h jk iqhs Od.d" ia:dms; lsÍug ksy;udkS fjr ork mjq,l .uka u. fuu l;dfjka is;=jï lrhs' idudkHfhka" fmr fkdjQ úrE f,i bkaÈhdfõ ñksiqka iskudrEmS l;djkag oeä Wkkaÿjla olajhs' iqhs Od.d jeks iajhx fiajd kshqla;shla"

j¾;udkfha§ yskaÈ Ñ;%mg lsysmhla o jvd;a ishqï jQ fjkilska hq;=j ldka;djkaf.a n,.ekaùu foi n,hs bkaÈhd o¾Yk

n

76

n

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

we;eï úg f,dj idudkH l%uh jk uQ,H wNsfhda. iy fkdÿgq ndOl yuqfõ mrdch fkdù isàu" j;auka bkaÈhdkqjka fndfyduhlg y÷kd .; yels wfmalaIdjla fõ' WvÕ=‍nj" fkdmiqng W;aidyh iy ch.%yKfhys yo WKqiqï lrjk l;djla f,i fuu Ñ;%mgh" w;HjYHfhkau Okd;aul f,dal o¾Ykhla fuuÕska bÈßm;a lrhs' bkaÈhdj ;u fomhskau by<skau isg f.k isák w;r" tys ckhdg bkaÈhdj ;j;a by<ska Tijd ;eîug yelshd iy Yla;sh we;' bkaÈhdfõ § ksmojkak' —bkaÈhdfõ § ksmojkak— kï Ñ;%mgfhka mejfik m‚jqvh bÈßhg f.k hñka" tu Ñ;%mgh idïm%odhsl bkaÈhdkq Ys,amSh;ajh" úhkakkaf.a ksmqK;d yd Ôjfkdamdh fukau bkaÈhdfõ fi!kao¾hd;aul wkkH;dj i|yd Tjqka fl;rï bjy,a jkafka o hkak biau;= lr fmkajhs' 2015 § ;uka úiska wOHlaIKh l<" iïm%odh iy kùk;ajh w;r foda,kh jk mjq,la b,lal fldg.;a Ñ;%mghla jk ÿï ,d.d fla yhsId g fnfyúka iudk fjñka rpl yd wOHlaIl


Image: scriptmag.com

kj Ñ;%mg ks¾udKlrejka f.dkakla fjkila iuÕska yskaÈ iskudjg ;d;aúl nj f.k tñka isáhs Idr;a l;dßhd" ch.%yKfha Ôjh iy ;rÕ tlg tlla hk fia wdorŒh njla fuys u;= fldg we;' jvd;a ne?reï f,i n,k l<" kSrdÊ .hsjdkaf.a uidka kï Ñ;%mgfha o bkaÈhdfõ kQ;k;ajh iy idïm%odhsl;ajfha .eàï ms<sìUq lrhs' ÿï ,d.d fla yhsId yS" Y%jH leiÜ mg Y%jH iS'ã uÕska m%;sia:dmkh úu hq.hka fjkia ùug rEmlhla úh' iqhs Od.dys" uyk ueIsfuka ixfla;j;a jkafka" wka;¾cd;sl lr<shkays§ bkaÈhdjg ksmqK;d iy WmlrK fhdod .ksñka ia:dmkh l< yels yd ia:dmkh fjñka mj;sk tys l,d;aul ,dxPkhhs' bkaÈhdfõ ÈhqKqj f.k hk jHjidhl;aj Ôjhg fuu Ñ;%mgh" tys n,j;a yd hym;a ,eÈlu iuÕska .S;uh ldjHhla fõ' th lemùu yd ffO¾hHh n,.ekaùulg mßj¾;kh úh yels neõ ;yjqre lrñka wNHka;rhgu ldjÈk h;d¾:j;a o¾Ykhla o fõ'

by< isg olaIsKdj¾;j( md¾Éâys ksIap, PdhdrEm¦ ysÉls¦ uidka

j¾;udkfha§ yskaÈ Ñ;%mg lsysmhla o jvd;a ishqï jQ fjkilska hq;=j ldka;djkaf.a n,.ekaùu foi n,hs' fïjd wñ;dí nÉpka - iagdr¾ mskala fukau rdêld wmaf;a iagdr¾ md¾Éâ jeks bka§h iskud jk jvd;a jd‚c iajrEmfha jHdmD;sj,ska iukaú; fõ' ;d;aúl f;audjka flfrys krUkakkaf.a jeä jQ Wkkaÿj" we;eï úg bkaÈhdfõ ;reK ck.yKh w;r ;sfnk by< iudÔh yd foaYmd,ksl oekqu fya;=fjka o úh yel' úfYaIs; rdcH l+fgdamdhka u; hefmk Ñ;%mg lsysmhla o ;sîu mqÿuhla fkdfõ( yskaÈ udOH ^2017& iy ysÉls ^2018& wOHdmkh ,eîfï whs;sh ms<sn| mk; jgd lerflk w;r fgdhs,Ü( tala fma%ï l;d" iajdÉ Ndr;a wNshka iuÕ iïnkaO fõ' yskaÈ iskudj h<s l,t<s nisñka ;sfí' fujr" b,lal fldg we;s l;dj jkafka bkaÈhdfõ Èú f.jk ckhdf.a Ôú; ;=<ska lshfjk bkaÈhdfõ l;djhs'

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

n

77

n

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


l,dj

yojf;a kdufhka

t<solsk l,dj ol=Kq wdishdfõ úYd,;u kQ;k l,d W;aij w;=ßka tlla jk" fldIs-ñhqIsßia l,d ixo¾Ykh" 2018 foieïn¾ 12 isg 2019 ud¾;= 29 olajd meje;aùug kshñ;h’ th flar, jeishkag hï ;rulska fyda iydh jk w;ru ksoyia woyia m%ldY lsÍfï fõÈldjla ks¾udKh lsÍu i|yd f,dj mqrd l,dlrejka talrdYS lsÍug o m%;s{d fohs

bkaÈhd o¾Yk

n

78

n

cQ,s - iema;eïn¾ 2018


jfï( by<( isrùu kue;s l,d lD;sh" bkaId ukaiQ¾ úiska mrdch fkdflßK Wv ol=K( l,dlre wkSia lmQ¾f.a - weo jeàu

iqm;, l,dlrejka iy fjr<nv flar,fha fldIs k.rfha msysá fm!rd‚l mer‚ Wreu talrdYS lsÍug o fldIs-ñhqIsßia l,d ixo¾Ykfha isõ jk Wf<, ^flatïî& u.ska lghq;= lrkq we;' m%ùK l,d Ys,amsfhl= jk wksgd vqfí úiska ixúOdkh lrkq ,nk fuu m%o¾Ykhg rgj,a 31l l,dlrejka 90 fofkl=f.a muK ks¾udK we;=<;a jk w;r" Ñ;%mg o¾Yk" ixjdo yd m%Ydx. jeks úúO fmdÿ jevigyka rdYshlska iukaú; fõ' fldIs-ñhqIsßia l,d ixo¾Ykh hkq ol=Kq wdishdfõ úYd,;u kQ;k l,d Wf<,hs' “fkd;ks jQ Ôú;hla Wfoid bv m%ia:d˜ hk isria;,fhka hq;= fuu l,d ixo¾Yk Wf<, úiska" tlsfkldg ijka §fï woyi" talrdYS ùug ud¾.hla" iy fnodyod .;a wjldYh ieuÍu yd ixjdohla we;s cQ,s - iema;eïn¾ 2018

n

79

n

lsÍu hk ldrKd ms<sn|j fidhd n,kq we;' l,dlrefjl= f,i wef.a jD;a;sh mqrdjgu foaYmd,k lghq;=j, iSudjka ksrka;rju blaujd f.dia we;s vQfí úiska f;audj fufia fhdod .kq ,en we;af;a iyNd.s jk l,dlrejka f;dard .ekSu i|yd muKla fkdj" m%o¾Ykhg by<ska l,d ixo¾Ykfha fudv,h ms<sn|j oekqj;a lsÍu i|ydh' wehf.a m%o¾Ykd;aul ks¾udK l%shdj,sfha §" vQfí i|yka lrkafka wehg blaukskau˜ m%o¾Yk wdlD;sh m%udKj;a fkdjQ nj - fjk;a hula wjYH jQ nj wjfndaO úh' iuyr úg úi÷u jQfha ixjdohka i|yd wdh;ksl fkdjk fmdÿ bvla jk w;r" th jevigyka.; l< l:d yd foaYk i|yd muKla fkdj( l;d l< yelafla ldg o" lsj yelafla l=ula o" l=uk w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


l,dj

NdIdjlska o hkak ms<sn| m%uqL;djh fkdue;s" tlsfkldg ijka §u i|yd wka;¾cd,fha ksoyi ;sìh yels" u,hd,ï iskud .S;hla fyda cqä;a nÜ,¾f.a foaYkhla fyda úh yels ;ekls' l,d ixo¾Ykh fldgia follska ixl,amkh lr we;af;a ta ksidh( m%o¾Ykh iy iEu wfhl=gu Ndrlrefjl= úh yels" meú,shka ^uKavmh& hhs y÷kajkq ,nk mq¿,a" m%Ydx.sl" .Dy ks¾udK Ys,amSh wjldYhla o hkqfjks'˜ È,a,sh mokï jQ wekd.%dï .Dy ks¾udK Ys,amSka úiska ks¾udKh lrk ,o" iyNd.S jkakka úiska l%shdldÍj yev.iajk ,o l,d ixo¾Yk uKavmfha wjldYh ´kEu flfkl=g Tjqkaf.a ks¾udKd;aul lghq;=" ke;s kï Tjqka w.h lrk oE m%isoaêfha fnodyod .ekSu i|yd bv ,nd fohs' W;aijia:dkh ;=< m%o¾Ykh flfrk l,d ks¾udK ms<sn| krUkakkaf.a oekqu mq¿,a lsÍug o uKavmfha wjldYh Ndú; l< yelsh' ksoiqkla jYfhka" wefußldkq l,dldr-l%shdldÍ .ß,a,d .¾,aia lKavdhfï ydiHckl" ldjÈk oekaùï mqjrejla lsishï krUkafkl=g wdYajdohla jQfha kï" Tjqkaf.a b;sydih iy Ndú;hka ms<sn| jeä úia;r ,nd .ekSug iy Tjqkaf.a fidhd .ekSï fjk;a wh yd fnodyod .ekSug uKavm wjldYh Ndú; lsÍug Tjqkg mq¿jk'

wehf.a m¾fhaIKd;aul yd fl!;=luh l%shdj,sfha fldgila jYfhka" úúOdldr jQ l,dh;k iy iajdëk wdOdrlrejkaf.a wkq.%dyl;ajh u;" vqfí iuia;h f,i rgj,a 30l ixpdrh l<dh' tu ixpdrj, l%shdldrlïj, mrdih yd weh fnodyod .;a ixjdo tu wjia:dj,g iyNd.sjQ l,dlrejkaf.a ,ehsia;=fjka úoyd oela fõ' ksoiqkla jYfhka" rg mqrd yd f,dalh mqrd frday,aj, fiajh lrk u,hd,s fyÈhkag f.!rjh m< lrñka bkaÈhdkq l,dlre ks,sud fIhsla úiska l< ksyv iqkaor mska;dre Ñ;%h" .ß,a,d .¾,aia,df.a uyd lE .eiSug b÷rdu fjkiah' ol=Kq wm%sldfõ f.!rjkSh l,dlrefjl= jk ú,shï flkag%sâ úiska ix.S;fha yd weoys,sj, b;sydifha ld,h .ek l,amkd lr ne,Su i|yd uKavmfha l=áhla mqrd f.kyer oelaùula bÈßm;a lrkq we;' fldIs-mokï jQ úmska Okq¾Orkaf.a ks¾udK" wfkla w;g" ish k.rfha ixl%u‚l lKavdhïj, wdydr Ndú;d iy újD; m%cd uq¿;ekaf.hla ia:dmkh lsÍu ;=<ska m%cd ixj¾Okhg bjy,a jk" l,d uKavmfha Èk 108 mqrd È. yefrk jHdmD;shls' m%Odk l,d ixo¾Yk m%o¾Ykh yd uKavmhg wu;rj" YsIHhkaf.a l,d ixo¾Ykh yd fmm¾ yjqia frisfvkais m%o¾Ykh we;=¿ fndfyda

jfï isg ol=Kg( ixrlaIl weksgd vqfí¦ l,d ixo¾Ykfha miq .sh jdrhl § l,d.drhla krUk <uqka lKavdhula

bkaÈhd o¾Yk

n

80

n

cQ,s - iema;eïn¾ 2018


leñf,a fkdafukaÜf.a m%hsï 2016 kue;s ia:dmkhla - fldIs ñhqIsßia l,d ixo¾Ykfha miq .sh jdrhl §

iudka;r ixo¾Yk meje;afjkq we;' YsIHhkaf.a l,d ixo¾Ykh hkq 2014 mgka l,d ixo¾Ykhg iudka;rj meje;afjk" fldIs l,d ixo¾Yk mokfï wOHdmksl uq,a msÍïj,ska úYd,;u tlh' ol=Kq wdishdfõ l,d Ys,am ms<sn| Wmdê yd mYapd;a WmdêOdÍ isiqka úiska ˜is;k f,i lsÍu˜ hk f;audj fyda l,d ks¾udK wOHhkfha W;amdol wvúhla f,i uOH.; lsÍu jgd ks¾udKh l< jHdmD;s m%o¾Ykh lrkq we;' m%isoaO Ydia;%{hka" ixrlaIlhka yd l,d jD;a;slhka úiska YsIH jHdmD;s yiqrejkq we;' fmm¾ yjqia frisvkais hkq" moku úiska jir mqrdu ixúOdkh lrkq ,nk ;j;a jevigykla jk w;r" th fldIsj, mqrd fouila kej;S isáñka l,d lD;s ks¾udKh lrk wka;¾cd;sl l,dlrejkaf.a i;aldrl;ajh orhs' udOHuh yd ixl,amuh jYfhka úúOdldr jQ Tjqkaf.a ks¾udK ksudjg m;aj we;s w;r l,d

ixo¾Yk ld,fha iudka;r m%o¾Ykhl § m%;sia:dmkh flf¾' iEu nodod Èklu k.rfhka wE; t¾kdl=,ïj, rcfha frday,l § moku úiska Ñls;aiSh ix.S; m%ix.hla mj;ajkq ,nhs' zl,dj yd ffjoH úoHdjz hkqfjka kï lr we;s fuu ir‚fha 250 jk m%ix.h fï jif¾ meje;afõ' 2018 m%ix.fha Ys,amSka oekgu;a jev lghq;= wdrïN lr we;' Y; j¾Ihla ;=< i;aldrl rdcHh oreKq;u iajdNdúl jHdikj,ska tllg uqyqK § udi y;rlg muK miq isõ jk fldIs uqIsßia l,d ixo¾Ykh <Õd fõ' ixúOdhlhska ish¨ wNsfhda. yuqfõ iqNjd§ wdl,am m;=rejñka Tjqkaf.a ld,igyk wkqj bÈßhg hñka isà' wdmodj ksid mSvdjg m;a whg Woõ lsÍu Wfoid l,dmSh yd f.da,Sh l,d m%cdj tlg tla lr .ekSu i|yd moku úiska —flar<h Wfoid l,dj˜ kï jevigykla o wdrïN lr we;'

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

n

81

n

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


bjqï msyqï

úYsIag

bkaÈhdkq ;d,s fmdaIŒh;ajh iy R;= noaO;dj hk uQ,sl m%;sm;a;Ska oaú;ajh u;" bkaÈhdfõ ;d,s rij;a ;ejreï iuÕ L‚c ,jK iy fmdaIl iun, lrñka" wdrlaIs;j wiqrkq ,efí’ Tn ó<Õ jdrfha bkaÈhdjg meñfKk úg wksjd¾hfhkau ri ne,sh hq;= ;d,s j¾. yhla wms Tn fj;g f.k tkafkuq joka fm< uOq,sld odIa f.ks

;¾ldkql+,j .;a l< bkaÈhdfõ msiSfï iïm%odfha jvd;a wdorŒh;u wdydrhla jk ;d,s hkq úYd, ;eáhl ;nd we;s j¾. lrk ,o §is lSmhls' ñka iïmQ¾K wdydr fõ,la iE‍fok w;r wod< m%dka;fha msiSfï l,dj yd ixialD;sh w;HjYHfhkau úoydmdhs' iEu ;d,shlau uQ,sl m%;sm;a;Ska folla u; mokï fõ' tkï" fmdaIŒh;ajh iy R;= noaO;djhs' §is lsisúfgl;a wyUq f,i f;dard fkd.efka' iEu whs;uhlau w;HjYH fmdaIlhlska wkQk fõ' bkaÈhdfõ úúO m%dka;j,ska yuqjk" Tn wksjd¾hfhkau ri ú¢h hq;= iqmsß ;ejreï yhla fukak'

weiEóh ;d,s Tng flÈkl fyda wdydr uÕska BidkÈ. bkaÈhdj .fõIKh lrkakg wjYH jQfha kï" weiEóh ;d,s hkq Tfí wdydr msiSu ms<sn| l,d .ukg kshu wdrïNhhs' m%dka;fha úúO f.da;%hkaf.a n,mEï tlg tla fjñka" fuu ;d,s hkak isrerg wjYH wdrlaIdj iy fmdaIKh iun,j ,nd fok meflachls' fuu

bkaÈhd o¾Yk

n

82

n

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

wdydr fõ, werfUkafka ld¾ kï §ishlsks' Bg kï ,eî we;af;a tys m%Odk wvx.= øjHfhks' ld¾( flfi,a fhdod .ksñka idok we,al,hska ^laIdr& ødjKhls' fuh wdydr fõf,a b;sß fldgi ms<sfh, lsÍug oekqj;a mshjrla f,i ie,fla' tkï" fuuÕska weUq,a rfiys mod¾: ish,a, tlg tla fldg jvd;a fyd| wdydr Ô¾Khlg ux i,ihs' weiEóh ;d,s idudkHfhka wjika lrkqfha fgka.d §ishlsks' —fgka.d— hk jpkh jpkd¾:j;aj mßj¾;kh l< úg" —weUq,a ri— hkak yeÕfõ' fuh ud¿ fydoaola fyda meÕsß j¾.fha m<;=re iy t<j¿ fhdod .ksñka ilik fydoaola úh yelsh' fmdhsgdndÜ ^wn f;,ska moï l< meiqKq n;a" Ækq iy ñßia&" msáld ^;ïnd fyda neo.;a fmdä lrk ,o t<j¿& iy wÉpdre ^mQ¾j ffcùh mod¾: wvx.=& ms<s.kajk wfkl=;a §isj,g wh;a fõ' l=¿nvq yd fidaähï wvqfjka oud ilik fuu ;d,s j¾.h iïmQ¾Kfhkau foaYSh ñßia iy iajNdúlj yg .kakd ,jKuh ixhq;Skaf.ka ksuù we;'


cQ,s - iema;eïnž 2018

n

83

n

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


bjqï msyqï

idïm%odhsl mkacdì ri nyq, ;ejreula

mkacdì ;d,s v,a ueldks" i¾fida ld id.a" nÊ f¾ ls frdá iy ng¾ l=l=,a uiaj,g b;d m%isoaOhs' mkacdì ;d,sfha w,xldrh r|dmj;skafka wod< m%dka;fha foaY.=Kh( WIaKdêl .%SIauh yd Ys; R;=jg .e<fmk mßÈ fyd|u §is tlu ;eáhl ilia lr ;sfnk úghs' ikacd pq,ayd kï iudc iïm%odhla fyda iudc uq¿;ekaf.hla jgd mkacdì ;d,sh ìys jkakg we;ehs úYajdi flf¾' fuys úYsIag;u wdldrhla jkqfha ;sßÕ=‍ fyda nÊrdj,ska idok ,o me;,s mdka f.ähla" t<j¿ yd ksú;s ^YS; R;=fõ§ idika" .%SIaufha§ m,la& tla l< n÷kla iy rdnq fyda lerÜ jeks w,hlska uq,a nisk t<j¿jla iuÕ mfilska

YS; R;=fõ §" wdydr fõ, werfUkqfha .=¾ ld y,a jd kï yl=re Ndú; fldg ilik ,o me‚ri wdydrhlsks bkaÈhd o¾Yk

n

84

n

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

;nk ,o kejqïj ;,d .;a Ækq h' .sf;,a ^myÿ l< ng¾& fhdod idod we;s fuu wdydr fõf,ys wvx.= me;,s mdka f.äfhka ldfndyhsfâ%Üj, hy.=Kh o" v,aj,ska Yla;sckl fm%daàka o" t<j¿j,ska fmdaIlhka yd m%;sTlaisldrl iuqodhla o ,nd fohs' kejqï Ækq" ;,af,a msßisÿldrlhla f,i l%shd lrk w;r úgñka iS ,nd fok wÕkd m%Njhla fjhs' ,eiS kue;s lsß yd fhda.Ü Ndú; fldg idok" .%SIau iuhg wdfõksl lÈu mdkhla" j¾Ifha WKqiqï udihkays§ ;d,s iuÕ fndfyda úg ms<s.kajhs' fuys we;s meiqKq ,laIK wdydr Ô¾Khg WmldÍ fõ' YS; R;=fõ §" wdydr fõ, werfUkqfha .=¾ ld y,a jd kï yl=re Ndú; fldg ilik ,o me‚ri wdydrhlsks' fuuÕska YÍr wNHka;rh WKqiqï lrhs' j¾Ifha jvd;a iS;, udij,§ mkacdì ;d,shg uiaudxY wvx.= flfrk nj mejfia'

rdcia:dka ;d,s fuh ;sridr mßfNdackhg lÈu ksoiqkls'


rdcia:dks ;d,shg m%fNao lsysmhla wh;a jk w;r m%dka;fha iEu ie;mqï 50g jrla th fjkia fõæ th mq¿,a f,i j¾. follg fnÈh yelsh(fïjdß ;d,s iy u¾jdß ;d,s' bka tlla udxYj,ska nyq, jk w;r wfkl t<j¿j,ska nyq, fõ' tu oaú;ajhu nd;s fyda >k frdáhla" mßmamq" t<j¿ ieleiaula" fhda.Üj,ska idok fydÈ §ishla" wÉpdrejla yd pÜks j¾. fukau b|ysg tla flfrk uiaudxY §ishlska hqla;j ilia flf¾' fuu ;d,sfha úfYaI;ajh jkafka‍" tys iEu wvx.= øjHhlau jdf.a fiñka msisk ,o tajd ùuh' ;jo tys we;s iEu m%Œ; njlgu Bg wdfõksl jQ rihla yd moula ;sfí' fndfydaúg iEu rdcia:dks ;d,shlu yuqjk m%lg §ishla jk l¾ ika.aß idokqfha wn f;,ska idok ,o úh<s l¿ fnß iy ßls,s fndaxÑj,g r;= ñßia yd wuq wU tla lrñks' wÉpdre moulska hq;a fuh wdydr Ô¾Khg b;d ys;lrh'

by< ol=K( vd,a ndá rdcia:dks ;ejreulg iajNdúlj iïnkaOh ol=K( rdcia:dks ;d,shla

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

n

85

n

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


bjqï msyqï

ju( .=crdá ;d,shlg fvd,aldia m%Odk fõ my;( idïm%odhslj" idoHd flfi,a fld<hla u; ms<s.kajkq ,efí

.=crdá ;d,s fhda.Ü iy lv, msá olaI f,i Ndú; lrñka úYd, §is ixLHdjla ms<sn| mqridrï foäh yels ;d,s j¾.hla ;sfí kï" ta .=crdá ;d,sh' È.= meh .Kkla ys|f.k jev lsÍfï jD;a;shl kshe,S isákakjqka i|yd ixl,am .; fldg idokq we;ehs úYajdi flfrk fuu ;d,sfha fndfyda §is l%shd flfrkqfha uQ,O¾u folla u; h' tkï" fmdaIKh yd ieye,a¨‍ njhs' m%isoaO fvd,ald ksoiqkla f,i i,ld n,kak' ;eïnQ flala tlla jeks fuu flá wdydrh tys we;s wju .a,hsfiñla o¾Ylh fya;=fjka tlúgu ieye,a¨‍ núka yd l=i mqrjk iq¿ núka hqla;hs' ;jo th fi,Skshï" Tfu.d iy ue.akSishïj,ska wkQk m%Njhls' Wkaähq ^j<j¿ ñY%s; ieleiaula& iy ldÈ" pÜks iy ;ka;=j,ska nyq, lpqïn¾ ^len,s lrk ,o Ækq yd ;lald,s& hkd§ fuys wvx.= §is fya;=fjka" fuh m%;sTlaisldrlj,ska o nyq, m%Njhla fõ' fuu ;d,sh me‚ ri yd weUq,a ri tlsfklg iïnkaO lrhs' me‚ rfika wdydr reÑh ks¾udKh lrk w;r weUq,a riska wdydr Ô¾Kh myiq lrjhs'

idoHd Tkdï kue;s W;aij iufha§ ms<s.kajk iqm%lg ;ejreuls' fuu wdydr fõ,g §is 28la jqjo

bkaÈhd o¾Yk

n

86

n

cQ,s - iema;eïn¾ 2018


fnx.d,s ;ejreula

tla úh yelsh' idïm%odhslj flfi,a fld<hla u; ms<s.kajk idoHd ;ejrefuys iuj ;ïnk ,o r;= iy,a" me;s §is" wdydr fõ, uq, § fyda w. § ,nd fok m%Œ; wdydr" wÉpdre iy w;=remi wvx.= fõ' ;ka;= iy ue.akSishïj,ska imsß nqßhdks n;a m%:ufhka ms<s.ekafjk w;r wdydr fõ, werfUkqfha mßmamq kï lv, j¾.hlska yd .sf;,a jExckhlsks' biagq jeks wêl WIaK;ajfhka ;ïnd ilik ,o fmdälr .;a mßmamq yd t<j¿ ñY%Kh bka miq wdydrhg .efka' wfkl=;a §is i|yd taúh,a ^t<j¿" fmd,a ;,mh yd wuq ñßia&" f;drka ^isyskaj ,shk ,o ßls,s fndaxÑ" f.dajd" rdnq yd .d .;a fmd,a& iy T,ka ^fmd,a lsfrka msisk ,o jÜglald yd fldKav lv,& w;=remi i|yd mdhdiï ^ lsß fyda ÿUqre Wla me‚j,ska idok mqäka j¾.hls& wdydr mx.=j iïmQ¾K lrhs' flfiafj;;a" wdydr fõ, ñka ksud fkdfõ' wjidk ms<s. ekaùu jkafka riï ^ishU,d hqI mokï fldg ilik ,o Èhrhla&h' fuh wdydr Ô¾Kh myiq lrñka mßjD;a;sh l%shdj,sh W;af;ackh lrhs'

fnx.d,s ;d,s fuu ;d,s j¾.h ms<s.kajkqfha fNdack mßmdáhlg wkqj h' iEu mßmdáhlau" tla §ishlska wfkla §ish Ô¾Kh ùug WmldÍ jk fia" hq.,hlska ks¾udKh fldg ;sfí' wdydr fõ, werfUkqfha Y=lafgda kï ñY%s; t<j¿ ieleiaulsks' by< ;ka;= m%Njhla jk Y=lafgda úgñka A" úgñka C" f*df,aÜ" ue.akSishï" fmdgEishï" iskala iy ueka.kSiaj,ska o wkQk fõ' tuÕska ffoksl L‚c ,jK wjYH;dj imqrd,Su muKla fkdj ;,a, msßisÿ lsÍu o isÿ lrhs' idudkHfhka ó<Õ wdydr mßmdáh jkafka ¨‍Ö^. eUqre f;f,a nÈk ,o msáj,ska iE¥ me;,s mdka& iy v,a fyda uia ieleiauls' bkamiq wdydrhg .kqfha n;a iy f.dkafgda h ^R;=uh t<j¿ yd ud¿j,ska idok jExckhls&. fuu wdydr fõ, idudkHfhka me‚ rie;s n;a mqäï j¾.hla jk fmaYa uÕska ksud fõ' wfkl=;a §isj,g Ndcd ^nÈk ,o t<j¿ ñY%Kh&" fudpd¾ m*a ^flfi,a uqj ieleiaula& iy m%Œ; ud¿ we;=<;a fõ' fudar f;,a iy Tfu.d 3 j,ska nyq, fnx.d,s ;d,s ienúkau iun, wdydr fõ,la ms<s.kajhs'

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

n

87

n

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


m%.;sh

Wux oelau f,fy" cïuq yd ldIaó¾j, msysá fIdð,d Wux jHdmD;sh" wdishdfõ §¾>;u Wmdhud¾.sl oaú-ÈYdk; Wux ud¾.h jYfhka l,dmSh ck Ôú;h mßj¾;khlg ,la lrkq we;

Image: sirfnews.com

JOKA FM< TKA NS RDTA F.KS

bka§h w.ue;s kf¾kaø fudaä f,fyj, bÈ fjk fIdð,d Wux ud¾.fha §

w.%dud;H kf¾kaø fudaä f,fyj, uQf,damdhsl fIdð,d Wu. i|yd uq,a ., ;enQ úg" Tyq úma,jldÍ woyila biqreu;a h:d¾:hla njg m;a jk l%shdj,shl wdrïNh i,l=Kq lf<ah' cïuq yd ldYaó¾ m%dka;fha Ôú; oyia .Kkla úm¾hdihlg ,la lrk wk.s;u wNsfhda.d;aul jHdmD;shla jk fIdað,d Wux jHdmD;sh" iïmQ¾K l< miq" f,fy" ldð,a yd Y%Sk.¾ w;r ´kEu ;;ajhl iïnkaO;d iy;sl

bkaÈhd o¾Yk

n

88

n

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

lrkq we;' th wdishdfõ È.u oaú-ÈYdk;" ;ksk< Wux ud¾.h o jkq we;' bkaÈhdkq remsh,a fl`dafra 6809ka úhoñka" lsñ 14'2la È.e;s" óg¾ 3528 la Wiska fIdað,d ud¾.fha bÈfjñka mj;sk ks¾udKh" .uka ld,h fndfyda fihska wvq lrkq we;¦ Wux u. újD; jQ jydu f,fy isg Y%Sk.¾ olajd Odjkh hka;ï úkdä 15 lg" tkï meh ;=k yudrl j;auka .uka ld,h yd ii|k úg oejeka; wvq


by<( cïuq yd ldYaó¾j, fIdð,d ud¾.h uqyqÿ uÜgfï isg óg¾ 3528l Wilska msysgd we;' my<( udi yhla mqrd ysfuka jeiS ;snqKq Y%Sk.¾-f,fy wêfõ.S ud¾.h 2018 wfma%,a udifha § újD; úh' fIdð,d Wux u. bÈ jQ úg" l,dmfha ;sridr iïnkaO;djh iy;sl lrñka jir mqrdu újD;j mj;skq we;'

ùula isÿ jkq we;æ f,fy isg lsñ 234la kef. kysßka msysá ldð,aj, Ôj;a jk ck;djg o th uy;a iekis,a,la jkq we;' jvd;au jeo.;a jkafka" WuÕ wjqreoao mqrdu újD;j mej;Suhs' j¾;udkfha" j¾Ifha udi yhl ld,hla ;=< mj;sk wêl ysum;kh l,dmfha mdrj,a jid oeóug fya;= ù we;' ldð,a yd f,avdlaj, Ôú; YS; R;=fõ § k;r jk w;r" wdydr yd T!IO we;=¿ w;HjYH øjH .=jkska m%jdykh l< hq;=h' há;, myiqlï yd Ôjk rgd m%;s,dN yereKq úg" bkaÈhdkq wdrlaIl n,ldj,g fuu Wux u. Wml%ñl jYfhka b;d jeo.;a jk w;r j¾Ifha udi 12 ;=< §u iemhqï m%jdykh lsÍug yelsfõ' fï jif¾ uehs udifha fIdð,dj, § w.ue;s fudaä úiska Wu. i|yd uq,a., ;nk ,§'˜ fuu jHdmD;sh˜ jir mylska wjika jkq we;' tfy;a jHdmD;sh ksuùu i|yd wjYH jk ld,h wvq lsÍfï l%uhl ms<sn|j fidhd n,k f,i uúiska wod, wud;HxYfhka b,a,d ;sfí"˜ hhs Tyq mejiSh'˜ fuu WuÕ fuu l,dmj, iuia; wd¾Ól yd iudc-ixialD;sl taldnoaO;djhg u.

mdokq we;' tys w;sYhskau jeo.;a uQf,damdhsl jeo.;alula o we;"˜ hkqfjka Tyq ;jÿrg;a mejiSh' fhdað; WuÕ˜ kùk hq.fha úiauhla˜ f,i y÷kajd foñka" w.%dud;H fudaä m%ldY lr isáfha Wuf.a ldnka vfhdlaihsâ" kj È,a,sfha lsgdí ñkd¾ fuka y;a .=Khla Wi l=¿Kla ud¾.fhka Wufka bj;a lrkq we;s njh' l,dmfha jvd fyd| iïnkaO;djhla ,nd §u;a iuÕu" fuu jHdmD;sh u.ska ;reK ;re‚hkag /lshd wjia:d jeä jkq we;' ud¾.

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

n

89

n

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


Image: indianinfrastructure.com, for representational purposes only

m%.;sh

fIdð,d Wux ud¾.h wdishdfõ È.u oaú-ÈYdk;" ;ks-k< Wux ud¾.h jkq we;'

fIdð,d Wux ud¾.h bkaÈhdfõ wdrlaIl yuqodj,g uQf,damdhslj w;sYhskau jeo.;ah m%jdykh yd uydud¾. wud;Hjrhd jk ksáka .âldß mjik mßÈ" WuÕ bÈ lsÍfï § ckkh jk /lshdj,ska 90%la foaYSh fhAjkhka i|yd fõ' w.ue;s fudaä ;jÿrg;a iy;sl lr we;s mßÈ" ˜ cïuq yd ldYaórhg bkaÈhdkq remsh,a fldaá 25000l ixj¾Ok jHdmD;s ,efnk w;r th ck;dj flfrys Okd;aul n,mEula we;s lrkq we;'˜fIdað,d Wux u. ˜ oel=ïl¿˜ tlla jk w;r" ;S¾hla jd;k moaO;sh" wLKav úÿ,sn, iemhqu" Wux ud¾. yÈis wdf,dalh" CCTV wëlaIKh" úp,H m‚jqv ix{d" jdyk jd¾;dlrK WmlrK" Wi jdyk y÷kd.ekSfï moaO;sh" iy Wux .=jkaúÿ,s moaO;shla o we;=¿ w;s kùk;u wdrlaIK wx.j,ska iukaú;h' iEu óg¾ 250lg mÈl udre ;Srejla o iEu óg¾ 750lg jdyk udre ;Srejla yd kej;=ï

bkaÈhd o¾Yk

n

90

n

cQ,s - iema;eïn¾ 2018

;Srejla o Bg we;=<;ah' iEu óg¾ 125lg yÈis ÿrl;k iy .sks ksjk leìkÜ o tys we;' cd;sl uydud¾. yd há;, myiqlï ixj¾Ok ixia:dj yryd ud¾. ixj¾Ok yd uydud¾. wud;HxYh úiska fuu m%Odk jHdmD;sh l%shd;aul lrkq ,efí' óg iudk oekg bÈ flfrñka mj;sk ;j;a jHdmD;s lsysmhla o bkaÈhdfõ we;' ksoiqkla f,i" óg¾ 3000l Wilska bÈjk frdgEka Wux ud¾.h" ysupd,a m<df;a ,fyda,a ksïkhg jir uq¿,af,au iïnkaO;djh ,nd fohs' ÿr lsf,daóg¾ 46lska wvq lr" ufk,s yd lSf,dka w;r meh myl .uka ld,h thska b;sß fõ' cïuq yd ldYaórfha ;j;a jeo.;a jHdmD;shla jkqfha" Y%Sk.¾ yd ldð,a w;r ish¨ u ;;ajfha iïnkaO;d iy;sl lrk lsf,da óg¾ 6'5la È.e;s Z-fuda¾ Wux ud¾. hhs' fujeks jHdmD;s uÕska bkaÈhdj iEu jirlu uy;a /lshd wjia:d we;s lrk w;r" iEu jirlu fuf;la <Õd úh fkdyels ÿr neyer m%foaYj, ixpdrl l¾udka;h o jeäÈhqKq lrhs'



Consular Grievances Monitoring System

02 Step

Click on “Activation” link sent in email (or OTP sent in SMS to Indian Mobile Holders) to activate the account.

03 Step

Log in to the Consular Grievances Monitoring System (MADAD).

Click on “Register Grievances” link to fill details of your grievances.

01 Step

05 Step

Click on “Register (New User)” and fill required details

Click on “Track Grievances Status” link to View latest status and processing done on your grievance.

MADAD Because You Are Us

mymea.in/madad Sinhala

04 Step


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.