AGOS
18 KASIM 2011
Haftaya Bak›fl
GÜNCEL-TOPLUM
Skandal dava haftaya başlıyor 603 kişi hâkim önüne çıkıyor SAHAG GÜRYAN sgureh@agos.com.tr
B Deniz otobüsünde yargısız infaz
7
eyo¤lu Üç Horan Kilisesi Vakf›’nda 6 fiubat’ta yap›lan yönetim kurulu seçiminde, seçim tertip heyeti baflkan› olan Ara Ifl›tman’›n flikâyeti üzerine 603 kifliye aç›lan davan›n ilk
çeyle 603 ismin “Beyo¤lu hudutlar› dahilinde oturmad›klar› tespit edilmifl olmakla, yasaya ayk›r› olarak ikametgâh bildirdi¤ini” ileri sürüyordu. Ifl›tman, ifadesinde ise flu cümleleri sarf ediyordu: “Cumhuriyet Baflsavc›l›¤›n›za vermifl oldu¤u flikâyet dilekçesi do¤rudur. Aynen tek-
birer haftal›k aral›klarla hâkim önüne ç›kacak. Duruflmalar 23 ve 30 Kas›m ile 7, 14, 21 ve 28 Aral›k tarihlerinde yap›lacak. Duruflmalara, flikâyetçi Ara Ifl›tman’›n da kat›lmas›n›n zorunlu olaca¤› belirtiliyor. Davac›lar aras›nda uzun y›l-
PKK lideri Abdullah Öcalan’›n yüz günü aflk›n bir süredir avukatlar›yla görüfltürülmemesine dikkat çekmek için, ‹zmit-Gölcük seferini yapan ‘Kartepe’ adl› deniz otobüsünü kaç›ran Mensur Güzel, 12 Kas›m’da sabaha karfl› düzenlenen bir operasyonda öldürüldü. Üzerinde bomba oldu¤unu söyleyen Güzel, içinde 18 yolcu ve 6 mürettebat›n bulundu¤u deniz otobüsünü kaç›rd› ve yaklafl›k 12 saat al›koydu. Bu süre zarf›nda yetkililer Güzel’i teslim olmaya ikna etmeye çal›flt›, ancak sonuç al›namay›nca sabah saatlerinde SAT komandolar› gemiye bir operasyon düzenleyerek Güzel’i öldürdü. Kocaeli Valisi Ercan Topaca, Anadolu Ajans› muhabirine yapt›¤› aç›klamada, deniz otobüsünü kaç›ran kiflinin üzerinden bomba ç›kmad›¤›n›, flifle ve kablolarla bomba süsü verilmifl bir düzenek bulundu¤unu söyledi.
Almanya dönerci cinayetini çözüyor Almanya’n›n Heilbronn kentinde 2007 y›l›nda, kad›n polis memuru Michale K.’n›n ve 2000-2006 y›llar› aras›nda 8 Türk ile bir Yunanl›n›n öldürülmesinin arkas›nda afl›r› sa¤c› bir grubun oldu¤u belirlendi. Kamuoyunda ‘dönerci cinayetleri’ olarak bilinen olaylarla ilgili soruflturmay› üstlenen Karlsruhe Federal Savc›l›¤›, söz konusu cinayetleri afl›r› sa¤c› bir grubun iflledi¤i yönünde çok say›da ipucunun bulundu¤unu aç›klad›. Savc›l›k, 38 yafl›ndaki Uwe Mundlos, 34 yafl›ndaki Uwe Böhnhardt ve 36 yafl›ndaki Beate Z.’nin, dokuzu dönerci toplam 10 kiflinin ölümünden sorumlu olabilece¤ini belirtti. Dokuz dönercinin öldürülmesinde kullan›lan silah›n, intihar ettikleri tahmin edilen Uwe Mundlos ve Uwe Böhnhardt’›n yanan karavan›nda bulunmas›, Almanya’da afl›r› sa¤c› örgütlenmelerle ilgili tart›flmalar› yeniden alevlendirdi.
duruflmas› 23 Kas›m Çarflamba günü Ça¤layan’daki adliyede yap›lacak. Seçimlerde muhalif Sar› Liste hareketini desteklemek amac›yla ikametini Beyo¤lu’na tafl›yan 603 kifli hakk›nda resmi ve özel evrakta sahtecilik suçlamas›yla 2 ila 5 y›l aras›nda hapis cezas› isteniyor.
Belgelerde onun ismi var Ara Ifl›tman, savc›l›¤a verdi¤i ifadede, yönetmelik gere¤i sadece Beyo¤lu bölgesinde ikamet edenlerin seçimde oy kullanabilece¤ini belirtiyor ve bir dilek-
rar ederim. Alt›ndaki imza bana aittir. Beyo¤lu Üç Horan Ermeni Kilisesi Vakf› Seçim Kurulu Baflkan›’y›m. Dilekçemde isimleri geçen 603 kiflinin Beyo¤lu’nda oturmad›klar› halde oturur gibi sahte ikametgâh belgesi sunduklar›n› tespit ettik. Görevim gere¤i de bu konuyu ihbar ediyorum.”
Altı duruşma var Türkiye tarihinde benzeri bulunmayan davada san›k say›s› çok oldu¤u için, 603 san›k yüzerli gruplar halinde,
lard›r Beyo¤lu’nda oturan ve önceki seçimlerde oy kullanan insanlar›n da bulunmas›, Apik Harabeto¤lu yönetiminin, muhalif hareketi sindirmek amac›yla kendine yandafl görmedi¤i herkesten davac› oldu¤u yönünde yorumlara neden oluyor. San›klar aras›nda, kamuoyunun yak›ndan tan›d›¤›, y›llard›r Beyo¤lu’nda oturan foto¤raf sanatç›s› Manuel Ç›tak ve Agos’un kurucular›ndan Anna Turay da var. Beyo¤lu Üç Horan Vakf› yönetimi, topluma hizmet etmesi gerekirken, seç-
menlerini mahkemeye verdi¤i için sert bir flekilde elefltiriliyor.
Seçimin hikâyesi Beyo¤lu Vakf› yöneticileri, aç›lan davan›n ‘kamu davas›’ niteli¤inde oldu¤unu belirterek davan›n sorumlulu¤unu üstlenmiyor. Sar› Liste adaylar› bu ifadenin gerçe¤i yans›tmad›¤›na, müflteki s›fat›yla 7 klasör belgeyle birlikte Beyo¤lu Savc›l›¤›’na ihbarda bulunan Ara Ifl›tman’›n vakf›n mevcut yönetiminin istekleri do¤rultusunda hareket etti¤ine dikkat çekiyor. Seçim il geneline aç›lmad›¤› için, toplumu oy vermek üzere Beyo¤lu’na ça¤›rd›klar›n› hat›rlatan Sar› Liste adaylar› “Biz bir halk hareketi bafllatt›k. Bu ça¤r›m›za bin 200 kifli karfl›l›k verdi ve ikametini bu bölgeye tafl›d›. Seçmen kütü¤üne 603 kiflin baflvurabildi¤i için dava onlara aç›ld›” diyor.
Hayatın olağan akışına aykırı Sar› Liste Hareketi, dava sürecinde destekçilerini yaln›z b›rakmayarak dava aç›lanlara avukat deste¤i sa¤lad›. Daval› avukatlar›ndan biri de Cerrah ‹zo¤lu. ‹zo¤lu, savc›n›n iddianameyi san›klar›n ifadesini almadan oluflturmas›n› elefltiriyor: “Dava bafltan sona hukuk
Cerrah İzoğlu
mant›¤›na ters. Hukuki anlamda elle tutulur bir yan› yok. Alt› yüz kiflinin ayn› davada evrakta sahtecilik suçuyla yarg›land›¤› baflka bir dava yoktur. Bu durum, hukukta genel kabul gören bir kavramla aç›klamak gerekirse, hayat›n ola¤an ak›fl›na ayk›r›d›r. ‹snat edilen suçlar›n hiçbiri ifllenmemifl. Savc›l›¤›n eksik soruflturma yaparak ve bir ihbara dayanarak, hiçbir temele dayanmayan bir iddianameyi haz›rlay›p dava açmas›, kuflkulanmam›za yol aç›yor. Evrakta sahtecilik gibi a¤›r bir iddiayla dava aç›lm›fl, ancak hiçbir san›¤›n ifadesine baflvurulmam›fl. Buna ilk kez tan›k oluyoruz.”
Osmanlı Ermenilerinin yaşantısı bu sitede ROBER KOPTAŞ rober.koptas@agos.com.tr
K
Kaşif Kozinoğlu ‘aşırı spor’dan öldü Ergenekon ba¤lant›l› Oda TV davas›n›n tutuklu san›klar›ndan Emekli Binbafl› Kaflif Kozino¤lu, 12 Kas›m Cumartesi günü cezaevinde rahats›zland› ve vefat etti. Kozino¤lu için, Üsküdar’daki Selimiye Camisi’nde askeri tören düzenlendi. Tören öncesinde, Kozino¤lu’nun efli Yeflim, o¤lu Özel, annesi Belgin Kozino¤lu ve k›z kardefli Figen B›çakç›o¤lu, taziyeleri cami avlusunda kabul etti. Cenaze törenine, M‹T Müsteflarl›¤› ve ikinci Ergenekon davas›n›n tutuklu san›klar›ndan Tuncay Özkan da çelenk gönderdi. Kozino¤lu, Ümraniye Hekimbafl›’ndaki Kocatepe Mezarl›¤›’nda topra¤a verildi.
New York’ta polis terörü New York polisi 15 Kas›m günü sabaha karfl›, kendilerine ‘Yüzde 99’ diyen eylemcilere ev sahipli¤i yapan Zuccotti Park›’n› boflaltmak için buldozerler eflli¤inde bir operasyon düzenledi. ‘Wall Street’i iflgal et’ eylemlerinin internet sitesinde yer alan bilgilere göre, eylemcilerin uzun süre direnmesine ra¤men, Zuccotti Park›, ABD saatiyle 06.05’te tamamen boflalt›ld›. Terörle mücadele timleri de dahil olmak üzere çok say›da güvenlik gücünün kat›ld›¤› operasyonda, polis, direnen protestoculara biber gaz› s›kt› ve cop kulland›. Olaylar s›ras›nda çok say›da eylemci yaraland›. Parktaki kütüphanede bulunan 5 binden fazla kitap da çöp arabalar›na at›ld›. Operasyonun ard›ndan 70 kifli gözalt›na al›nd›.
›sa bir süre önce kullan›ma aç›lan internet sitesi Houshamadyan.org, Osmanl› Ermenilerinin tarihsel miras›n›n farkl› boyutlar›n› yans›tan eflsiz bir birikimi gözler önüne seriyor. Tarihçi Vahé Tachjian’›n baflkanl›¤›nda bir grup taraf›ndan hayata geçirilen Houshamadyan, Anadolu’nun farkl› yerlerindeki Ermeni yerleflimlerini, topluluklar›n›, sosyal, kültürel, tarihsel boyutlar›yla ve foto¤raflar eflli¤inde anlat›yor. Hrant Dink Vakf›’n›n düzenledi¤i Diyarbak›r ve Çevresi Ekonomik ve Toplumsal Tarihi sempozyumu için Türkiye’ye gelen Vahé Tachjian’la, Houshamadian projesini konufltuk. ‘Houshamadyan’ (Türkçe yaz›m›yla Huflamadyan), Ermenicede ‘an› albümü/kitab›’ anlam›na geliyor. Bu ad, 1915’te yaflad›klar› yerlerden kopar›lan Ermenilerin, daha sonraki y›llarda memleketlerine duyduklar› özlemle kaleme ald›klar› yöresel an› kitaplar› ve monografiler için kullan›l›yor. 2010’da Berlin’de kurulan Houshamadyan Derne¤i taraf›ndan hayata geçirilen internet si-
tesi ise, Ermeni belle¤ini ve yaflam›n› hat›rlamak ve korumay› amaçl›yor. Ba¤›flç›lar›n maddi yard›mlar›yla ayakta duran Houshamadyan’›n hayli fl›k bir tasar›m› var. Bu tasar›m›, son y›llarda özellikle Depo’daki sergileriyle dikkat çeken Silvina Der-Meguerditchian haz›rlam›fl. Ekipte ondan ve Tachjian’dan baflka, tarihçi Elke Hartmann, kütüphaneci Meline Pehlivanyan ve çevirmen Ara Stepan Melkonian da var. Houshamadyan, farkl› yörelerin tarihiyle ilgilenen tarihçilere haz›rlatt›¤› makaleler etraf›nda, o yörelerin günlük yaflay›fl›na, mimarisine, sanat›na, sosyal hayat›na, zanaatlar›na, k›yafetlerine dair görsel
malzemeyi de bir araya getiriyor. Vahé Tachjian, flu anda mesaisinin tümünü Houshamadyan için harc›yor. Projenin bafllang›c›nda ise, kökleri Antep’e dayanan bir ahbab›n›n ailesinin tarihini ö¤renmek için yapt›klar› sohbet ve araflt›rmalar var. Sitenin temel kaynaklar› aras›nda, çeflitli Anadolu kent ve yerleflimleri hakk›ndaki, say›lar› yüzlerle ifade edilen Ermenice kitaplar›n yan› s›ra, farkl› dillerde seyahatnameler, süreli yay›nlar, otobiyografiler yer al›yor. Houshamadyan’da müzik kay›tlar›na da, sözlü tarih görüflmelerine, eski foto¤raflara, resimlere, belgelere de yer veriliyor. Tachjian, Osmanl› topraklar›nda Ermenilerin yaflad›¤› her bölgenin ilgi alanlar›na girdi¤ini, genelde yap›ld›¤› gibi sadece tarihsel Ermenistan veya Kilikya bölgesine yo¤unlaflmayacaklar›n› ifade ediyor. Yani Adapazar› Ermenileri de, Kudüs, Halep, fiam, ‹zmir ve ‹stanbul Ermenileri de ilgi alanlar›na dahil. Houshamadyan, tüm dünyadan yap›lacak katk›lara aç›k. ‹steyenler, ekibe kitap, foto¤raf,
ses ya da görüntü kayd› veya an›lar›n› göndererek yard›mc› olabilir. Site için öncelikle Palu yöresinin tarihi araflt›r›lm›fl. fiu s›ra Marafl bölgesi üzerine çal›fl›yorlar; s›rada ise Van var. Houshamadyan ‹ngilizce ve Ermenice yay›n yap›yor ama en k›sa sürede Türkçe sayfalar› da hayata geçirmek istiyorlar. Tachjian Türkçe yay›n yapman›n kendileri için çok önemli oldu¤unu, sitenin daha flimdiden Türkiye’den çok say›da ziyaretçisi oldu¤unu söylüyor. Türkiye’de insanlar›n, yaflad›klar› kentin veya köyün tarihi hakk›ndaki bilgiye olan merak›n›n siteye olan ilgiyi ar-
Vahé Tachjian
t›rd›¤›n› söyleyen genç tarihçi, Türkçe yay›n yapman›n bu ilgiyi katlayaca¤›na inan›yor. Houshamadyan ekibi bu konuda mali deste¤e ve özellikle Türkiye sivil toplumundan uzanacak bir dostluk eline ihtiyaç duyuyor.
Kozan’da şimdilerde otel olan Yaverin Konağı dedesine aitti Vahé Tachjian Beyrut do¤umlu. 1990’l› y›llarda Ermenistan’da tarih okuduktan sonra Belçika’da yüksek lisans, Paris’te doktora yapt›. Suriye’de Frans›z mandas› döneminde az›nl›klar›n durumuyla ilgili doktora tezi Frans›zcada kitap olarak yay›mland›. Çeflitli kitaplara katk›da bulundu, çok say›da makale kaleme ald›. Anne taraf›ndan ailesi Sis’e (Kozan), baba taraf› ise Urfa ve Sivas’a dayan›yor. 1915’ten sonra ailesi Halep, Beyrut, K›br›s’a ve oradan da dünyan›n dört bir yan›na da¤›lm›fl. Y›llar y›l› ailesinden Kozan’daki evleri olan Yaverin Kona¤›’n›n hikâyesini dinledikten sonra, bir gün, bir broflürde, dedesinin do¤du¤u kona¤›n bugün sa¤lam oldu¤unu ve ayn› isimle otel olarak hizmet verdi¤i bilgisine rastlam›fl. Broflürde, evin ilk sahibi olarak, büyük büyükbabas› Krikor M›c›r›kyan’›n ad› geçiyormufl. Kilikya Ermeni Baflpatrikli¤i’nin tam karfl›s›nda bulunan bu evin foto¤raf› pek çok Ermenice kitapta da yer al›yor. Bu sars›c› olay›n verdi¤i iç s›k›nt›s›yla, flu an için Kozan’a gitmeyi hiç düflünmedi¤ini söylüyor. Nedenini anlatmas› zor. Babas›n›n memleketi Sivas’› görmek için hiçbir istek duymayan biri olarak, onu anlayabiliyorum. Geçmiflin karabasanlar› kimi zaman insan›n elini kolunu ba¤l›yor. Yine de, Yaverin Kona¤›’n› çok kafaya tak›yor gibi görünmüyor, “Kafam Houshamadyan’la o kadar meflgul ki, sanki foto¤raflar›n› gördü¤üm bütün evler benimmifl gibi hissediyorum” diyor.