HOE BRENG JE VLOEIEND LEZEN TOT STAND? Resultaten van het LeesInterventieproject voor Scholen met een Totaalbenadering (LIST) Onderwijs Researchdagen Wageningen, juni 2012 Thoni Houtveen Saskia Brokamp
Aanleiding LIST project • Optimisme over preventie van leesproblemen, maar • % lln dat doelen op AVI (oud) niet haalt ligt rond 30% (Houtveen, Kuijpers & Vernooy, 2005; Houtveen & Van de Grift, 2012) • Leesvaardigheid niet afhankelijk van IQ en milieu • Onderzoek over vloeiend lezen beschikbaar om tot aanscherping van aanpak te komen (Hiebert, 2006; Samuels & Farstrup (Eds.), 2006)
Onderzoek laat zien: • • • • • •
Geen evidentie voor transfer oefenen woordrijen Wel evidentie voor transfer oefenen op tekstniveau Belangrijke rol motivatie en leesbeleving Stillezen effectiever dan hardop lezen Hardop lezen noodzakelijke fase Zwakke lezers hebben meer oefentijd nodig
In de praktijk: • • • •
Accent op technische vaardigheid Hoeveelheid gelezen tekst zeer gering Alleen hardop lezen Weinig aandacht voor motivatie en leesbeleving
LIST-inhoud Geen methode, maar lezen in leeftijdsadequate boeken naar eigen keuze. Basisaanpak, laag 1(alle leerlingen, 180 min.) • Hardop lezen (AVI E3-M4); óf • Stillezen (vanaf AVI E4) Extra interventie, laag 2 (20-30% zwakste leerlingen, 100 min. extra) • Ralfi (bovenop hardop lezen); óf • Ralfi light (bovenop stillezen) Extra interventie, laag 3 (3-5% zwakste leerlingen, 100 min. extra) • Individuele aanpak (bovenop hardop lezen)
Rol van de leerkracht • • • • •
Model zijn (minilesjes) Ondersteunen bij de boekkeuze Motiverende leesgesprekjes voeren met leerlingen Met leerlingen praten over wat hen bezighoudt Met leerlingen praten over boeken
Opzet van het LIST-project (1) Implementatie strategie bestaande uit: • Het LIST-programma • Professionaliseringsbijeenkomsten voor begeleiders • Instellen regiegroep op school en aanstellen kartrekker • Data-feedback Organisatie • Groepsoverstijgende indeling in aanpakken • Aanwezigheid 7 leeftijdsadequate boeken per leerling • Verplicht 180 minuten per week voor basisaanpak (laag 1) en 100 minuten extra voor extra interventie (laag 2 / 3) • Tweemaal per jaar klassenobservaties • Na elk toetsmoment nagaan in welke aanpak / lagen de lln moeten worden geplaatst
Opzet van het LIST-project (2) • Implementatieperiode van drie jaar • 80 scholen in het project betrokken • 21 scholen voor regulier basisonderwijs hebben het project afgerond
Doelen in het LIST-project (1) Implementatie: • Voldoende leeftijdsadequate boeken aanwezig • Werken met de evaluatieve cyclus • Uitvoeren LIST-aanpakken • Voldoende tijd op het rooster • Effectieve tijdsbesteding • Hoog percentage taakgerichte leertijd • Kwaliteit leerkrachtgedrag
Doelen in het LIST-project (2) Leerlingniveau: • Aantal gelezen boeken: 25 (door lln. zelf gekozen) gelezen boeken eind van het schooljaar • AVI: 80% van de lln. haalt de doelen die bij de AVI van dat moment horen • Stilleestoets: 80% van de lln. haalt de doelen op de stilleestoets (afgeleid van hardopleestempo)
Onderzoeksvragen • In welke mate is het LIST-project geïmplementeerd? • Zijn de projectdoelen op leerling-niveau gerealiseerd?
Implementatie: boekenaanbod Nov ‘08
Aanwezigheid 7 leeftijdsadequate boeken per 24.3 % leerling
Nov ’10
ES
94.4%**
4.38
Implementatie: evaluatieve cyclus 1. Doelen stellen (7) 2. Signaleren 2a. Toetsafname 2b. Bijhouden hoeveel boeken elke ll. leest (1) 3. Reflectie op gegeven onderwijs (9) 4. Interventies 4a. Opstellen groepsplan 4b. Kwaliteit groepsplan (16)
Nov. ‘08 .51 (.36)
Nov. ‘10 ES .89 (.21)** 1.33
1.0
1.0
.00 (.00)
.94 (.24)** 5.54
.75 (.20)
.79 (.13)*
.24
80.85 % .82 (.14)
84.20% .82 (.19)
.08 .00
.00
Implementatie: uitvoeren LIST-aanpakken
1. Laag 1 wordt uitgevoerd zoals bedoeld (4) 2. Laag 2 wordt uitgevoerd zoals bedoeld (6)
Nov. ‘08
Nov. ‘10
.00 (.00)
.79 (.24)** 6.58
.00 (.00)
.50 (.24)** 4.17
ES
Implementatie: tijd op het rooster Nov ’10 Gem. (sd) Hardop lezen (Laag 1)
186 (38)
Stillezen (Laag 1)
180 (37)
Ralfi (laag 2 bij hardop lezen)
79 (34)
Ralfi light (laag 2 bij stillezen)
90 (73)
Implementatie: effectieve tijdsbesteding
Aantal minuten dat er gelezen wordt bij:
Nov. ‘08 Apr. ‘11 ES
Hardop lezen (laag 1)
18 (6)
20 (6)
Stillezen (laag 1)
20 (6)
23 (6)** .50
Ralfi (laag 2)
18 (5)
18 (9)
.33
.00
Implementatie: % taakgerichte leertijd
Gem. % lln dat leest tijdens:
Nov. ‘08 Apr. ‘11
ES
Laag 1: Hardop Lezen
68.8
89.3** 1.25
Laag 1: Stillezen
86.2
91.9**
Laag 2: Ralfi
70.0
93.1** 2.09
.48
Implementatie: kwaliteit van leerkrachtgedrag
Nov. ‘08
Apr. ‘11
ES
Laag 1: Hardop Lezen
.57 (.18)
.70 (.15)**
.79
Laag 1: Stillezen
.62 (.15)
.74 (.13)**
.86
Laag 2: Ralfi
.68 (.11)
.87 (.09)**
1.9
Conclusies De volgende aspecten zijn voldoende (.70 of meer) geïmplementeerd: • • • • • • •
Boekenaanbod Werken met de evaluatieve cyclus Uitvoeren basisaanpak (laag 1) Tijd op het rooster voor basisaanpak (laag 1) Effectieve tijdsbesteding Taakgerichte leertijd Kwaliteit van het leerkrachtgedrag
Leerlingresultaten: aantal gelezen boeken
Groep 4 Groep 5 Groep 6 Groep 7 Groep 8 Mei ‘11 Mei ‘11 Mei ‘11 Mei ‘11 Mei ‘11 Gem. (sd)
36 (26)
36 (18)
21 (10)
21 (10)
24 (9)
Leerlingresultaten: AVI
Doel Gem. (sd) % doel behaald
Groep 4 Mei ‘11 AVI E4 (4)
Groep 5 Mei ‘11 AVI E5 (6)
Groep 6 Mei ‘11 AVI E6 (8)
Groep 7 Mei ‘11 AVI E7 (10)
Groep 8 Mei ‘11 AVI Plus (11)
5.30 (2.16) 7.85 (2.38) 9.69 (1.85) 10.64 (.97) 10.84 (.63) 84.2%
89.4%
87.0%
91.3%
90.0%
Leerlingresultaten: % lln. functioneel geletterd
Aan het eind van het project verlaat slechts 0.9% van de leerlingen de school functioneel ongeletterd (< E6)!
Leerlingresultaten: Stilleestoets
Groep 5 Mei ‘11
Groep 6 Mei ‘11
Groep 7 Mei ‘11
Groep 8 Mei ‘11
Doel (wpm)
E5 / 120
E6 / 130
E7 / 148
Plus / 187
Gem. (sd)
204 (92)
214 (76)
234 (85)
247 (96)
% doel behaald
88.7%
88.8%
89.1%
68.0%
Conclusies • Eerste keer resultaten op nieuwe AVI in dergelijk project • Gemiddeld hebben de leerlingen de projectdoelen ruimschoots bereikt • Slechts 0.9% van de lln verlaat de school functioneel ongeletterd • 9-16% van de leerlingen behaalt het projectdoel op de AVI niet
Discussie â&#x20AC;˘ Plannen om uitsplitsing te maken naar goed implementerende scholen en zwak implementerende scholen â&#x20AC;˘ Randomised quasi-experiment nodig voor zuivere vergelijking andere aanpak / methode.
Implicaties 1. Investeren in rijk boekenaanbod/collectie 2. Implicaties voor leerkrachtgedrag: - zelf kinderboeken lezen - zelf enthousiaste lezer zijn - weet wat er speelt bij de leerlingen - praat met de leerlingen 3. Zodra het kan, stillezen