22 Ekim 2012
Okullar neden boș? GÜNCEL Sayfa 3
www.herkesicinmimarlik.org
Ücretsizdir
Okullar șu an ne durumda? ETKİNLİK
Sayı: 1
Çakalılar anlatıyor!
Sayfa 5
TARİH Sayfa 8
Herkes İçin Mimarlık Derneği Atıl Köy Okulları Projesi’nin ilk așaması olan ‘Çaka Tasarım Atölyesi’ni 15-16-17 Haziran tarihlerinde Ordu’da gerçekleștirdi. ORDU
Herkes İçin Mimarlık info@herkesicinmimarlik.org
Herkes İçin Mimarlık Derneği Atıl Köy Okulları Projesi’nin ilk așaması olan ‘Çaka Tasarım Atölyesi’ni 15-16-17 Haziran tarihlerinde Ordu’da gerçekleștirdi. Mimarlık, Peyzaj Mimarlığı, Șehir Bölge Planlama, İnșaat Mühendisliği ve Sosyoloji gibi farklı alanlarda okuyan ya da yeni mezun 24 katılımcıyı bir araya getiren atölyede, Ordu İli Perșembe İlçesi Çaka Köyü kumsalında, 25 yıldır kapalı halde bulunan iki binadan olușan okulun, yeniden ișlevlendirilerek kullanıma kazandırılması amacı doğrultusunda yapıların incelenmesi ve bölgenin tanınması çalıșmaları gerçekleștirildi. Devamı 2.sayfada Daha detaylı bilgi için:
Çaka kumsalında bulunan köy okulu
http://herkesicinmimarlik.org/portfolio/caka
GÜNCEL
ETKİNLİK
Atıl Köy Okulları Projesi Nedir? Herkes İçin Mimarlık ilk büyük projesi
olan Atıl Köy Okulları projesi için çalıșmalarını sürdürüyor. Sayfa 2,3
FOTO: EMRE GÜNDOĞDU
ETKİNLİK
FOTO: HAYRETTIN GÜNÇ
RÖPORTAJ
Çaka'da Neler Oluyor?
Çaka - Bir Gün
Çakalılar ne istiyor?
Herkes İçin Mimarlık Çaka'da yaptığı atölyenin detaylarını Yapı Endüstri Merkezi'nde (YEM) ilgililerle Sayfa 5 paylaștı
Geçtiğimiz günlerde SALT Galata'da gerçekleștirilen bir günlük atölye ile proje çalıșmaları resmi olarak Sayfa 6-7 bașladı
Yapılan 3 günlük atölye boyunca köyde bir çok kișiyle görüșüldü. Uzun zamandır boș kalan okul ile bilgiler bir Sayfa 6 araya getirildi
2
GÜNCEL
Pazartesi 22 Ekim 2012
Çaka'nın Sesi
Bu projenin hem biz gönüllülere hem de yöre halkına birçok faydası olduğu kanaatindeyim.
Tasarım ve uygulama süreçlerinizin her ikisine birden dahil olmak güzel..
Başka bir ilde bir köy yaşantısı içinde zaman geçirmek, tanışmak, konuşmak, en çok da dinlemek istiyorum.
Tuncer Çağrı Çakmur
Merve Dünya Güzel
Sırma Gül Mısır
Mimarlık Öğrencisi
Mimarlık Öğrencisi
Mimarlık Öğrencisi
Atıl Köy Okulları yeniden hayat buluyor! Herkes İçin Mimarlık Derneği, taşımalı eğitim sistemiyle yaklaşık 10 yıldır atıl kalmış olan köy okullarının yeniden değerlendirilmesi üzerine projeler üretmek amacındadır. istanbul
Hayrettin Günç hayrettin@herkesicinmimarlik.org
ll Ülke genelinde sayısı
binlerle ifade edilen bu boş okullar, büyük bir kullanılmayan yapı stoğu teşkil etmektedir. Bu yapıların çok azına yeniden işlev kazandırılmıştır. Atıl köy okullarının büyük çoğunluğu, geleceklerinin ne olacağı bilinmez bir şekilde, yok olmaya yüz tutmuştur. ORDU PİLOT İL SEÇİLDİ
Herkes İçin Mimarlık, ülke genelinde bir sorun olarak beliren atıl köy okullarından, yeni kazanımlar yaratmayı hedeflemektedir. Ordu ili bu konuda kendi kurumları ile ürettiği projeler ve derneğin yapacağı katkılar ile bu konuda bir model olacaktır. Bu bağlamda, proje hem Ordu’ya bir yarar sağlayacak, hem de atıl köy okulları konusunu ve bu bağlamda Ordu ilini ülke gündemine taşıyacaktır. Projede ağırlıklı olarak mimarlık öğrencileri ile beraber çalışmayı hedefleyen dernek, öğrencilerin okulda aldıkları eğitimi pratiğe geçirmelerini sağlayacaktır. Mimarlık öğrenci dışındaki katılımlara da açık olan proje, öğrencilerin mesleki bilgilerini geliştirmelerinin yanı sıra, sosyal ve kültürel ilişkilerini de güçlendirmeyi amaçlamaktadır.
Herkes İçin Mimarlık Derneği, projelendirilebilecek okul arayışıyla Nisan ayında Ordu Valiliğine’ne yaptığı başvuru sonucunda Vali Yardımcısı Abdullah Demir’in yönlendirmesiyle Ordu İl Milli Eğitim Müdür Nevzat Türkkan ve Eğitim Denetmenleri Başkanı Kerim Yılmaz ile görüştü. 2 gün boyunca yapılan gezilerin neticesinde pilot proje kapsamında çalışılacak okullar Kargı Ferhat Akbulat İlköğretim Okulu ve Çaka İlköğretim okulu olarak belirlendi KARGI VE ÇAKA OKULLARI PROJENİN İLK AYAĞINI OLUŞTURACAK Herkes İçin Mimarlık Derneği, projelendirileceği okulları belirledikten sonra çalışmalarını İstanbul’da sürdürmeye başladı. Öncelikle yapılacak projelerin takvimi belirlendi ve bu takvime istinaden sponsorlar ve destek olacak diğer kuruluşlarla iletişime geçti. Yapıların şu anki durumu ve şartları göz önüne alınarak hazırlanan takvime göre Kargı Ferhat Akbulat İlköğretim Okulu 2012 Yaz dönemi içerisinde, Çaka İlköğretim Okulu 2013 Yaz dönemi içerisinde tamamlanacaktı. Eş zamanlı olarak yürütülen iki projenin Çaka bölümü için 3 günlük bir tasarım atölyesi planlandı. Kargı için ise okulun tamamlanması için gerekecek malzemelerin metraj çalışmasına başlandı.
PROJEYE ÜNİVERSİTELİLERİN BÜYÜK İLGİSİ Mayıs ayının başında projeye başlandığı derneğin internet sitesi ve sosyal medya kanalları üzerinden ilgililere duyuruldu. Çaka ve Kargı atölyeleri için gönüllülere açık bir çağrı yapıldı. Yapılan bu çağrıya, imimarlık, şehir planlama, sosyoloji, inşaat mühendisliği, kamu yönetimi, gıda mühendisliği, çalışma ekonomisi, iktisat, kimya mühendisliği, görsel sanatlar, endüstri mühendisliği, matematik, endüstriyel tasarım gibi farklı bölümlerde okuyan veya bu bölümlerden mezun olan 277 kişi başvurdu. Gereken bütçenin de ortaya çıkmasıyla sponsor arayışına başlandı. Sponsor sürecinde ÇEKÜL’ün girişimleriyle GYODER ve KONUTDER ile görüşüldü. STFA ve Ordu Mimarlar Odası ile iletişime geçildi. Lojistik,yeme-içme ve kalma konularında Ordu Milli Eğitim ile yazışmalar yapıldı. PROJE ÇAKA TASARIM ATÖLYESİ İLE RESMİ OLARAK BAŞLADI Projenin ilk adımı olan ‘Çaka Tasarım Atölyesi’ 15-16-17 Haziran tarihlerinde Ordu’da gerçekleştirildi.
Kargı İlköğretim Okulu Foto: Beyza boyacıoğlu
Projenin bir başka amacı ise, mevcut atıl durumda bulunan okulların yapısal, kültürel ve sosyal açıdan akademik olarak incelenmesi ve incelemeler sonunda yapılan çalışmaları yayınlar haline getirmektir. Herkes İçin Mimarlık, Atıl Köy Okulları Projesi’ne Ordu’nun Perşembe ilçesindeki Çaka Köyü’nde devam edecek. Geçtiğimiz Haziran ayında, Çaka Plajı’nda terkedilmiş bir okulu ve Çaka Köyü’nü ziyaret eden dernek, şu anda bu binayı dönüştürme projesini tasarlıyor. Yeterli bütçe sağlandığı takdirde, Çaka projesi, önümüzdeki yaz yine gönüllülerle gerçekleştirilecek. Herkes İçin Mimarlık, yerel halk ve mimarlık gönüllülerini buluşturan dinamik projeleriyle mimarlığı geniş kitlelere ulaştırmayı hedefliyor.
Projeye nasıl destek olunabilir? ll Çalışma yapılacak bölgede kamuya bağlı çalışan personelin iletişim bilgilerinin hazırlanması ll Okulların fiziki raporlarının hazırlanması için ilgili kurum veya şahıslarla iletişime geçilmesi llYapılacak çalışmalarda gönüllülerin çalışma sahasına ulaşımı ve çalışma sahasına yakın bir yapıda konaklamasında gerekli düzenlemelerin yapılması ll Yapılacak çalışmalarda kullanılacak araç-gereç temininin sağlanması llYapılacak çalışmalarda meydana gelebilecek kazalara karşı ufak çaplı bir sağlık ekibinin çalışma sahasında
bulunmasının sağlanması llÇalışma sonucunda hazırlanacak basın bülteninin medya kanallarına ulaştırılması, kitapçıkların basılması ve yerel halka dağıtılması llÇalışma sonucunda onarılan eğitim yapılarının araç-gereç gereksiniminin karşılanması llDaha fazla bilgi için: www.herkesicinmimarlik.org info@herkesicinmimarlik.org
Pazartesi, 22 Ekim 2012
Çaka'nın Sesi
GüncEl
www.herkesicinmimarlik.org/portfolio/caka
Henüz öğrenciyken hayaller var, fikirler var. Herkes İçin Mimarlık önemli. Bunun bir parçası olabilmek heyecan verici.
Böyle bir sosyal projede yer almaktan mutluluk duyuyorum.
Saliha Kılıç Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi
Uğur Latif Çelebi
Mimarlık Öğrencisi
Öğrencisi
Mimarlık Öğrenci
ll Projenin ikinci aşamasını oluşturan Kargı İlköğretim Okulu, dağ yamacına kurulmuş iki binadan oluşuyor. Eski okul binası okulun artan nüfusuna yetersiz kalınca, öğrencilerin başka köylerdeki okullara dağılmasını
istemeyen köylüler, kendi olanaklarıyla yeni bir bina inşa etmeye başlamışlar. İmkansızlıklar nedeniyle inşaatın yarıda kalmasına rağmen ikinci bina eğitime açılmış ve Kargı İlköğretim Okulu’nun yetersizlik nedeniyle kapatılmasını engellemiş. Dört senedir tamamlanamayan ikinci okul binası, 300
Taşımalı eğitime geçiş sonrasında bir çok okul boş kaldı sarper@herkesicinmimarlik.org
ll Türkiye’de özellikle
Karadeniz, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde coğrafi engeller yaşamı ve eğitimi devamlı olarak etkilemektedir. İklimin elverişsiz olduğu yörelerde uzun zaman yollar kapanmakta, yaşam koşulları zorlaşmaktadır. Bunun yanı sıra köyden kente göç sorunu yüzünden küçük yerleşim birimlerinde nüfus azalmaktadır.
"Kim için mimarlık?" sorusunun cevabını net olarak içermesinden dolayı atölyede olmak isterim
Seyithan Özer
Kargı İlköğretim Okulu İnşaatı tamamlandı!
M.Sarper Takkeci
3
Çaka'da neler oluyor?
Çaka'nın Sesi
öğrencisini sağlıksız ve tehlikeli bir ortamda eğitim görmeye zorluyordu. HİM ekibi, projelendirilebilecek okul arayışıyla, Ordu İl Milli Eğitim Müdürlüğü’ne başvurduğunda Kargı İlköğretim Okulu’nun durumunu öğrendi. Dernek, köyün yarım kalmış okul binasını tamamlamaya, eski binasını da
yemekhane ve kütüphane olarak değerlendirmeye karar verdi. Gönüllüler arasından seçilen 9 kişi ile proje yöneticileri Hayrettin Günç, Emre Gündoğdu ve Erdi Özenses, 24 Ağustos - 3 Eylül arası köylüler tarafından misafir edildi. 10 gün sürecek çalışmalar sırasında okulun inşaatı tamamlandı.
Bu durum, buralarda yaşayan ilköğretim çağındaki öğrencilerin eğitim talebinin merkezi bir eğitim kurumunda karşılanması çözümünü gündeme getirmektedir. Bu gerçeklerden hareketle, öğrencilerin merkezi eğitim kurumlarına taşımalı olarak ulaştırılması, taşınması ekonomik olmayan ve ulaşım şartları elverişsiz olan yerleşim birimlerindeki öğrenciler için Yatılı İlköğretim Bölge Okullarının kurularak öğrencilerin bu okulların pansiyonlarına yerleştirilmesi yoluna gidilmiştir (MEB, 2002).
Hizmetlere bağlı kreşlerde 408 çocuk ana sınıfı eğitimi görmektedir. Milli Eğitim Bakanlığı’nın 2011 verilerine göre, 2010-2011Eğitim Öğretim yılı itibariyle ilköğretimde taşınan öğrenci sayısı açısından iller arasında Şanlıurfa, Diyarbakır ve Samsun’dan sonra 4., taşıma oranı açısından %27.59 taşıma oranı ile 1.sıradadır.
ORDU'DA TAŞIMALI EĞİTİM
Ordu’da 2011 yılı itibariyle toplam 456 okul, 141.642 öğrenci ve 7.219 öğretmen bulunmaktadır. Ayrıca Sosyal
Ordu Valiliği bu okullara yeniden kullanımına yönelik doğrudan projeler üretmektedir. Uzunisa köyünde bulunan köy okulu ‘Kültür ve Sanat Evi’ olarak tasarlanmıştır. Bölgeye fındık toplamak için gelen işçilerin geçici barınma alanının yanında kalan kültür ve sanat evi, fındık sezonunda işçilerin ihtiyaçlarını karşılayabilecekleri bir yapı haline gelmiştir
EtkİNLİK
4
Pazartesi 22 Ekim 2012
Çaka'nın Sesi
Herkes İçin Mimarlık Çaka’daydı Herkes İçin Mimarlık Derneği Atıl Köy Okulları Projesi’nin ilk aşaması olan ‘Çaka Tasarım Atölyesi’ni 15-16-17 Haziran tarihlerinde Ordu’da gerçekleştirdi ORDU
Emre Gündoğdu emre@herkesicinmimarlik.org
ll 1.GÜN14 Haziran
Perşembe akşamı Kadıköy’den yola çıkıldı.13 saatlik bir yolun ardından, 15 Haziran sabahı ilk olarak Ordu İMKB Anadolu Öğretmen Lisesi’nin yurtlarına yerleşildi. Perşembe’de yenilen öğle yemeğinden sonra Çaka köyüne geçip çalışmalara başlandı. Öncelikle yapıların dökümantasyonun yapılması gerektiğinden, rölöve çalışması, fotoğraf ve video kayıtları ile belgelenmesi gerçekleştirildi. Cenk Dereli, Erdem Üngür ve Ege Özgirin yürütücülüğünde gerçekleştirilen çalışmalarda, bir yandan da yapıların fiziksel durumlarına dair incelemeler yapıldı.
İlk gün yapıların dökümantasyonu büyük ölçüde bitirilirken, köy halkından köy ve yapı hakkında bilgiler de toplanmaya başlandı. Köy halkı ile daha geniş çaplı konuşmaları ertesi güne bırakıp yerleştiğimiz yurda döndük ve akşam yemeğinden sonra gün içinde toplanan verilerin analizi ile ortaya çıkan ilk fikirlerin değerlendirilmesi gerçekleştirildi. 2.GÜN: Erkenden kalkılan ikinci günün sabahında Çaka Köyü’ne doğru tekrar yol alıp, köy kahvehanesinde köy halkı ile uzun görüşmeler yaptık. Bu görüşmeler doğrultusunda köyün ve okulun hikayesi yavaş yavaş ortaya çıkmaya başladı. Sadece kahvehanede sınırlı kalmak istemeyen ekipten bir grup köydeki evlere misafir olup, özellikle
zoom Katılımcılar: Defne Gül Kayaoğlu, Ayşıl Coşkuner, Kübra Nur Baş, Tuğba Kılınç, Oğuzhan Saygı, Yılmaz Taha Sezgin, Süleyman Şahin, Oytun Gür Günel, Tuncer Çağrı Çakmur, Alican İnal, Selim Tanrıseven, Tuna Bayram Ekiz, Gökhan Çınar, Güzide Karadeniz, Cenk Dereli, Erdem Üngür, Ege Özgirin, Giray Çıvak, Yasemin Altunbulak, Erdi Özenses, Kübra Saygın, Sarper Takkeci, Hakan Kaçmaz, Emre Gündoğdu Destekçiler: ÇEKÜL Vakfı, Ordu Mimarlar Odası, Extensa İstanbul Emlak Yatırım ve Ticaret A.Ş, Perşembe Ceren Restaurant, Penta Beton, Yeni Yüzyıl Üniversitesi Gökhan Kılınçkıran, Mehmet Kayserilioğlu, Mehmet Özçelik, Funda Zaim, Ali Haydar Üstay, Ümit Kalpaklı, Levent Karlıbel,
köyde yaşayan kadınlar ile uzun görüşmeler yaptı. Bir başka grup da Çaka’daki okula 500 m uzaklıkta bulunan komşu köy Kurtuluş’un atıl köy okulunu inceledi. Öğlen yemeğinden sonra kumsalda bulunan tesiste, gün içinde yapılan görüşmeler ve izlenimler paylaşıldı. Ordu merkezde yenilen akşam yemeğinden sonra gece 03.00 kadar süren uzun bir çalışma toplantısı neticesinde, köy halkı ile yapılan görüşmeler derlendi, yapının nasıl yeniden işlevlendirileceğine dair görüşler paylaşıldı ve yapının fiziksel durumu hakkında değerlendirmeler yapıldı. 3.GÜN: Atölyenin son gününde yürütücüler sabahtan bir toplantı daha gerçekleştirip,
Çaka Projesi için bundan sonra neler yapılacak? ll Atıl Köy Okulları Çaka Projesi, bir yıllık bir süreçte, iyi bir planlama ile yürütmek istediğimiz bir süreç. Çaka Atölyesi ise bu sürecin başlangıcı oldu. Atölye katılımcıların bundan sonra düzenli toplantılar ile ve sürekli iletişim halinde kalarak bu projeyi gerçekleştirecekler. Proje süresince böl-
ge halkı ve bölgedeki yetkili kurumlar ile de sürekli iletişimde kalacağımız, katılımcı bir yol izlemeyi hedefliyoruz. Ayrıca yakın zamanda atölye sürecini daha ayrıntılı bir şekilde anlatacağımız ve sizlerden görüşleri de dinlemeyi istediğimiz bir panel de gerçekleştirmeyi düşünüyoruz.
Pazartesi, 22 Ekim 2012
ÇAKa'da neler oluyor?
Çaka'nın Sesi
Çaka'nın Sesi
Nisan ayı Çaka Köyü Keşif Raporu
20.04.2012
Foto: Hayrettin Günç
Emre Gündoğdu & Hayrettin Günç info@herkesicinmimarlik.org
ll Ordu’nun Perşem-
Çaka Kumsalı Foto: CENK HASAN DERELİ
etki altında kalmamak için tüm katılımcılardan okul hakkındaki gelecek önerilerini yazmalarını istediler. Tek tek okunan bu öneriler duvara asılan büyük kağıtlara not edilerek, ortaya çıkan fikirler konu başlıklarına ayrılarak birleşik bir listeye yazıldı. Öğlen arasında ekip olarak son defa köye gidildi ve hem sahilin pazar günü kullanım yoğunluğuna şahit olundu, hem de köydeki ilgili kişilerden, okula dair eski fotoğrafları edindi. Köyden dönüşte, konu başlıklarından öne çıkanlar tüm grup tarafından dönüş vaktine kadar oylandı ve Pazar akşamı saat 20.00 sularında 3 gün süren bu yoğun atölye sona erdi
Daha fazla bilgi için: www.herkesicinmimarlik.org
be ilçesine bağlı, Samsun-Ordu karayolu üzerinde Fatsa ve Perşembe ilçelerinin orta noktasındadır. Yaklaşık 200 nüfusu olan Çaka’nın halkı geçimini çoğunlukla fındık ve balıkçılıktan sağlamaktadır. Okul, 1988 yılından beri kapalı olan ve Çaka kumsalı üzerinde konumlanmış iki yapıdan oluşan bir eğitim yapısıdır. Binalardan ilki 1968 yılında Bayındırlık tarafından sahil gazinosu olarak tasarlanmış ancak bu işlevini yerine getirmeden bir eğitim yapısına dönüştürülmüştür. Yapı bu geçmişi sebebiyle döneminde inşa edilmiş okul binalarından farklılık göstermektedir. Yapının temeli yığma taştan oluşmaktadır. Bazı duvarları yığma tuğladan, bazı ayırıcı duvarları ise briket tuğladan oluşmuştur. Ön cephede yer alan yuvarlak betonarme kolonlar, farklı yerlerde yükselip alçalan betonarme düz çatıyı taşımaktadır. İkinci yapı ise dikdörtgen plana sahip daha sade bir formdadır. Bina yığma taş temele sahip olup, duvarları da yığma ateş tuğladan meydana gelmektedir. Binanın betonarme düz çatısı da bu duvarlara oturmaktadır. Her iki yapının betonarme kısımları yıllar boyunca korozyondan etkilenmiştir. Yapıda kullanılan malzeme kötü kalitededir. Genel olarak baktığımızda yapının temeli ve duvarları güçlendirme işleminin ardından kullanılabilecek durumdayken, çatının
herhangi bir iyileştirme ile düzelemeyeceği düşünülmektedir. Proje kapsamında bu iki binanın mevcut durumlarının mo-
Çaka İlköğretim Okulu'nun bölgeye kazandırılması, atıl köy okullarının yeniden değerlendirilmesi anlamında bir örnek oluşturacaktır.
dern tekniklerle incelenmesi ve gereken onarımın yapılması planlanmaktadır. Onarım sonrasında sürekli kullanıma yönelik olarak yaz aylarında ülke genelinden katılımcıların, yaz ayları dışında bölge ve Ordu halkının değerlendirebileceği bir yapı tasarlanacaktır. Yapı çeşitli eğitim atölyeleri, kütüphane, sosyal tesis gibi çeşitli fonksiyonlara ve izci kampı gibi etkinliklere imkan verebilecek şekilde tasarlanacaktır. Mevcut yapıların tekrar değerlendirilmesi sürecinde mimarlık öğrencilerinin öncülüğünde tasarım çalışmaları yapılacaktır. Çaka Köy Okulu’nun bölgeye kazandırılması, atıl köy okullarının yeniden değerlendirilmesi anlamında bir örnek oluşturacaktır.
Bizi arayın: Hayrettin:0536 311 48 66 Emre: 0536 567 33 03
5
Düşüncelerinizi bize iletin! info@herkesicinmimarlik.org
YEM'de gerçekleşen 'Çaka'da Neler Oluyor?' sunumu büyük ilgi çekti Mihriban Duman mihriban@herkesicinmimarlik.org
llHerkes İçin Mimarlık Derneği'nin 'Atıl Köy Okulları Projesi' kapsamında 15-17 Haziran 2012 tarihlerinde Ordu ili Perşembe ilçesi Çaka Köyü'nde gerçekleştirdiği atölye çalışması, Yapı-Endüstri Merkezi'nde (YEM) düzenlenen toplantıda ele alındı.
Çaka Atölye Yürütücüsü Cenk Hasan Dereli, bölgede yapılan çalışmalar hakkında bir özet geçti. Yapıların 25 yıldır atıl durumda bulunduğunu ve doğanın müdahalesiyle yıprandığını belirten Dereli, öncelikle görsel tespitler yapıldığını, rölevelerinin alındığını; yapının belleğine dair bir fikir sahibi olmak için de yerel halkla röportajlar yapıldığını anlattı. Dereli, Çaka'da yapıların fiziksel durumunun yanısıra bulundukları kumsalla ve köyle kurdukları ilişkinin de
Foto: Hayrettin GÜnç
önemli bir mesele olduğuna dikkat çekerek, yapısal müdahalelerin ötesinde bölgesel düzenlemeler üzerinde de durduklarını sözlerine ekledi. Atölye katılımcılarından inşaat mühendisliği öğrencisi Giray Çıvak da, okul yapılarının fiziksel durumunu katılımcılarla paylaştı. Yığma ve betonarme bölümlerden oluşan her iki yapının da kullanım ömrünü tamamladığını ifade eden Çıvak , çevresel ve yapısal etkilerin izleri-
nin çok net görülebildiğini kaydetti. Özellikle betonarme kısımların kaldırılması gerektiğini söyleyen Çıvak, bu durumda çatının taşıyıcısının ne olacağının, yığma bölümlerinin nasıl korunabileceğinin tartıştıkları konuların başında geldiğini anlattı. Çıvak, benimsenecek yöntemde mevzuatın, yönetmeliklerin sınırlarının da belirleyici olacağını sözlerine ekledi. Sunumların ardından toplantı, soru cevap bölümüyle sona erdi.
Çakalılar ne istiyor? Yasemin Altunbulak info@herkesicinmimarlik.org
ll Herkes İçin Mimarlık Çaka’da gerçekleştirdiği çalışmalar sonucunda, köyde yaşayanların kumsalda bulunan atıl okul binalarının tekrar kullanımına dair düşüncelerini topladı. Atölye katılımcılarından sosyoloji öğrencisi Yasemin Altunbulak bu düşünceleri aşağıdaki gibi özetliyor:
Bina hakkında istekler Uzun yıllardır boş kalan bu bina hakkında ortak istek turizm yararına kullanılmasıydı. Köy halkı yaşlı olduğunu ve bina ile hususi olarak ilgilenebilecek birilerinin olmadığını da ekleyerek dışarıdan birinin köye katkı sağlayacağını söylediler. Bir başka istekse binanın okul olarak kullanıldığı yıllarda köy içinde yaşanan canlılıktı. Yaklaşık 450 öğrencinin ve 21 öğretmenin varlığı köyde ekonomiyi etkiliyordu. O dönemde öğretmenlerin bulunduğu bölgeden ayrılamaması köye ekonomik anlamda canlılık katıyordu. Bu doğrultuda aslında köylünün beklentisi köyün ekonomik açıdan kalkınması. Fatsa-Ordu arasına yapılan tünel ile köye araç girişlerinin de azalmasıyl
Çakalı balıkçılar ile röportaj Foto: Süleyman ali şahin
esnafın neredeyse yok olduğunu belirterek, köyü turizm ile canlandırmak istediklerini söylüyorlardı. Köylünün bir diğer sıkıntısı ise köy içinde inşaata izin verilmemesi. Bu da onlar için ekonomik anlamda gerilemeye sebep oluyordu. Turizm ile değerlendirilmesi ile binanın da korunabileceğini ve devamlılık sağlayabileceğini dile getirildi. Köy halkının en temel sorunlarından biri ekonomik kalkınma. Ekonomi, sorun olmasına rağmen aslında kendilerine ait fındık bahçeleri ve çocuklarının yardımları ile
geçim sıkıntısı yaşamadıkları anlaşılabilir. Fakat köy esnafının gelişmesi ve eski günlerdeki canlılığını tekrardan kazanılması isteniyor. Bu durumda akla gelen ilk şey, köy halkının pasif şekilde binanın kullanımından yararlanmak istemesi. Bir başkası tarafından turizm açısından değerlendirilirse köy içinde ekonomik canlılık devam edecek ve köylü bundan bir şekilde fayda sağlayacak. Bununla beraber binanın eğitim verdiği zamanlara değinildiğinde de aslında yine köy ekonomisi üzerine konuşuluyor. Eğitimi de turizm açısından değerlendirmek mümkün hale geliyor. Turizm ve eğitime alternatif olarak deniz sporları ile alakalı bir yer oluşturulabilir fikri de ortaya çıktı. Bunun en büyük sebebi, bu sayede cankurtarana da bölgede ihtiyaç duyulması karşılığında bu eksiğin giderilmesi ve sahil şeridinin özenle korunmaya devam edilecek olmasıydı.
SENCE NE OLMALI?
Proje ile ilgili fikirlerinizi proje ekibimize söyleyebilirsiniz!: Hayrettin Günç: 0536 311 48 66 Emre Gündoğdu: 0536 567 33 03
ATÖLYE
6
Pazartesi 22 Ekim 2012
Çaka'nın Sesi
Müdahale Önerileri
Grafik:alican inal
Çaka'dan geriye kalanlar ve bundan sonra yapılacaklar
Çaka Atölyesi sonrası elimizde birçok döküman, bilgi ve hatıra ile İstanbul’a dönmüş olduk. İSTANBUL
Hayrettin Günç hayrettin@herkesicinmimarlik.org
ll Atölye kapsamında ön-
FİKİR HARİTASI
celikle gerçekleştirdiğimiz yapıların incelenmesi çalışmalarının sonucunda, iki yapının da betonarme çatılarında ciddi hasarlı kısımlarının olduğunu tespit ettik. Yığma duvarlar ve betonarme kolonlardan oluşan ilk yapıdaki genel hasar durumu daha ciddi olmakla birlikte, yığma temel ve duvara sahip ikinci yapının daha sağlam durumda olduğu görüldü. Varolan hasarlara rağmen, 25 yıldır boş olan yapıların bir nevi güzel bir yaşlanma geçirmeleri ve peyzajla olan bütünleşmeleri proje konusunda tüm ekibi heyecanlandıran bir un-
GRAFİK: ALİCAN İNAL
sur oldu. Konu edindiğimiz aktardığına göre, bu buokul yapılarından ilkinin lunan araziye rağmen, kış bir tip gazino projesi olavakti dalgaların camları rak inşa edildiğini, ancak kırıp sınıfa girdiği duhiçbir zaman bu amaçla rumlar da yaşanırmış. Okukullanılmayıp okul binasına lun doğadan gördüğü bu dönüştürüldüğünü, ikinci yıkıcı etkilere karşı yapıları yapının ise ilk binanın korumak amacı ile köylüler okul kapasitesini tarafından bir koruma karşılamaması soderneği de kurulnucu okula damuş ancak okuhil edildiğini lun kapanması öğrendik. 87ile birlikte bu 88 eğitim dernek de öğretim kapanmış. Sadece Ordu'da yer yılına kadar Köy halkının alan kullanılmayan hizmet vebu binaların atıl köy okullarının ren binaların, ne yönde sayısı o yıllarda değerlendiril önünde yaklaşık mesini 8-10 m kadar bir istediğimizde çıkan arazi bulunduğunu, anana sonuç ise, turizm cak zamanla denizin daha yönünde bir değerlendirme öne geldiği bilgisini edindik. yapılması oldu. KaradeO okulda okumuş insanların niz Sahil Yolu’nun bu alan-
861
dan geçmeyip, Fatsa-Ordu arasını tünel ve viyadükler ile bağlaması sonucunda, büyük çoğunluğu Perşembe İlçesi’ne bağlı bulunan bu alan doğal güzellikleri de göz önünde bulundurularak turizm bölgesi ilan edilmiş. Perşembe Belediyesi’nin yaptığı ‘yavaş şehir’ başvurusu da bölgenin turistik olarak bir odak olması yönünde yapılan bir çalışma olarak dikkatimizi çekti. Bölgenin şu anda mevcut olan turizm bölgelerine alternatif bir model geliştirebileceği, Çaka’da bulunan okulların da bu alternatif model içerisinde, eğitim fonksiyonu ile birleşebilecek bir potansiyelinin olduğu ekip içerisinde genel bir kabul gördü. Yapıların kullanımı ile ilgili ortaya çıkan fikirler, bi-
YER GÖRME
FIKIR 14.04.2012
KESIF GEZISI
15.06.2012 17.06.2012
16.08.2012
29.09.2012
ÇAKA TASARIM ATÖLYESI ÇAKA’DA NELER OLUYOR? ÇAKA-BIR GÜN
Pazartesi, 22 Ekim 2012
ÇAKA-BİR GÜN
Çaka'nın Sesi
Çaka'nın Sesi
rarada bulunabilecek tarzda kullanımları öngörüp, kullanımlar hakkındaki bu fikirlerin, yapıların fiziksel durumuna yapılması gereken müdahaleler ile birleşerek tasarım sürecinde belirleyici olacakları düşüncesi benimsendi. Çaka - bir gün atölyesi
HIM tarafından Salt Galata binasında gerçekleştirilen ‘Çaka – Bir Gün’ atölyesinde, 25 katılımcı tarafından Atıl Köy Okulları Çaka Projesi için bir gün boyunca tasarım çalışması yapıldı. Çaka projesi için katılımcı bir tasarım süreci uygulayan Herkes İçin Mimarlık, Çaka Atölyesi sonrasında yaptığı tasarım toplantılarını Çaka – Bir Gün atölyesi ile yeni katılımcılara açtı. Bugüne kadar toplanan verilerin gruplara dağıtılarak, gün sonunda işleve ve yapısal tasarıma dair fikirlerin beklendiği çalışmada, 25 katılımcı 5 grup halinde çalıştı. Çaka Atölyesinde yer alan katılımcıların her bir grupta ekip başı olarak yer aldığı çalışmada, gün sonunda çıkan ürünler gruplar tarafından sunularak Mimar Boğaçhan Dündaralp, Berna Dündaralp ve Yılmaz Değer’in de katıldığı bir tartışma ile değerlendirildi. İTÜ, ODTÜ, Dokuz Eylül, Maltepe, Yeditepe ve Kocaeli Üniversitelerinden
katılımcıların yer aldığı atölyede yapıların, bölgedeki eğitim ve spor kurumları, yerel tarım ve balıkçılık ve turizm fonksiyonlarını içerebileceğini öngören fikirler ortaya çıktı. Yapısal olarak özellikle ömrünü doldurmuş çatının kaldırılmasında hemfikir olan gruplar, sadece binalarla sınırlı kalmayıp, iki bina arasındaki alanı değerlendirip, kumsal ilebütünleşen yaklaşımlar
atölyenin sonunda bir jüri değerlendirilmesi yapıldı. Mimar Boğaçhan Dündaralp, bölgede yapılacak çeşitli etkinliklerin hem projeyi açık bir süreç haline getireceğini hem de yerel katılımı arttıracağını belirtti. Berna Dündaralp yapılara sahip olan Milli
Aralık 2012
PROJE SUNUMU
info@herkesicinmimarlik.org
istediğini şöyle anlatıyor:
Çalışma Çaka Projesi için planladığı yol haritasını gelen yeni katılımcılara da açıklayan Herkes İçin Mimarlık’ın, katılmak isteyenleri bir sonraki tasarım toplantısına davet etmesi ile sona erdi.
“Okulda öğrendiğimiz mimarlığın her zaman havada kaldığını, aslında çok sosyal bir meslek olmasına rağmen sadece belirli bir zümre tarafından anlaşıldığını düşünüyorum. Bunu da uygulama eksikliğine ve mesleğin sosyal yanından koparılmasına bağlıyorum. Burada ilk defa 1:1 ölçekte çalışılacak. Tüm bunlar yapılırken de halk ile birebir ilişki kurulacak...”
Çaka'Ya yolculuk yakında
Bir mimarlık öğrencisi, gönüllülük başvurusunda neden bu projede yer almak
Eğitim Müdürlüğü ile kurulacak ilişkinin önemine vurgu yapıp, bölgede daha fazla zaman geçirilmesi gerektiğini belirtirken, Yılmaz Değer projenin Çaka’da yaşayanlar tarafından benimsenmesinin, projenin geleceği için önemli olduğuna vurgu yaptı.
7
ortaya koydular.
Değerlendirme kısmında mimarlar yerel katılımın öneminin altını çizdiler ll Yapılan bir günlük
Düşüncelerinizi bize iletin!
Çaka proje ekibi Kasım ayının içerisinde Çaka'ya bir gezi daha düzenleyecek. Yapacakları bu gezide Çaka halkının fikirlerini son bir kez daha alıp projeye son halini verebilmek için çalışmalara başlayacak. Bu noktada Çakalıların bölge hakkında ne düşündüğünü ve binaların onlara nasıl geri kazandırılabileceğine dair fikirlerini Herkes İçin Mimarlık ekibi ile paylaşmaları büyük önem taşıyor. Çakalılar ekibi beklemeden de internet ve telefon yoluyla proje ekibine ulaşabilir ve fikirlerini aktarabilir. Ulaşım,konaklama ve malzeme konusunda da desteklere açık olan dernek 2013 Yaz aylarını şimdiden heyecanla bekliyor Fikirlerinizi bize iletin: info@herkesicinmimarlik.org Hayrettin Günç 05363114866
Okulun yeniden değerlendirilmesine yönelik fikirler
Haziran 2013
UYGULAMA BASLANGIÇ
TARİH
8
Elinizde başka fotoğraflar var mı? Bize yollayın info@herkesicinmimarlik.org
Pazartesi 22 Ekim 2012
Çaka'nın Sesi
Çakalılar köy okulunu anlatıyor! ll Süleyman: Şu
llAlican: Nasıl, kim tarafından yapıldı okul? Yeri neden orası? Osman Bey: Vatandaş yeri oradan bağışladı onun için orada. Okulun olduğu yer vatandaşın arazisiydi. Yeri bağış okulun. Deniz daha açıktaydı. Kumsaldı. Futbol sahasından büyük bir alan vardı. A: Bağışlayan kişi de mi okul için kurulan dernekteydi? O: Evet. O zaman köylülerin bir şekilde imece usulü yaptığı bir yerdi. A: O zaman bir eğitim yapısı eksikliği vardı herhalde? O: Şimdi şöyle anlatayım. Burası yapıldığında, lise olarak Türkiye’de ikinci bir liseydi, köy lisesi. Birincisi Akdeniz’de bir yerdeydi, bir köy lisesi, ikincisi bu yapılmıştı
ll Oytun: Okulda kaç derslik vardı?
ll Oytun: Deniz camları kırıyormuş. Her sene bir vukuat yaşanır diyorlar. Yalçın Bey: Yani son zamanlarda, bu Karadeniz Sahil Yolu yapıldıktan sonra, deniz dolgusu ile yapıldığı için, burada yavaş yavaş deniz yükseldi. O tür dalgalar oldu, ama büyük boylusu olmadı. Zaten son dönemlerde, buraya taş döşediler, denizi engellediler. O: Taşların ne zaman döküldüğünü hatırlıyor musunuz? Y: Çok yakın bir zaman değil. Okul kapanmadan kısa bir dönem önce döküldü. O: Sonra tamamen boşaltıldı mı? Y: Evet, böyle atıl durumda...
aşağıdaki okul, camlı denize yakın olan mı daha önce yapıldı? Çakalı: Camlı olan önce yapıldı. O aslında okul olarak yapılmamış. Bizim öğretmen arkadaş Hamdi Günaydın size anlatmıştır, zamanında ne maksatla yapıldığını. Turistik bir şey yapılmış oraya.
Çakalı: İlave yapılan küçük binada 2 tane derslik vardı, diğerinde 3 tane vardı. O: Peki nereden giriliyordu, arka taraftan mı? Çakalı: Hayır. Şimdi gördüğünüz alan bahçeden, yani yoldan gelen, oradan direkt giriş vardı, toprak zeminden. O yürüdüğünüz istikamet direkt giriş kapısına gidiyordu.
Projenin gerçekleşmesi için bize yardım etmek ister misiniz? Herkes İçin Mimarlık, yerel halk ve mimarlık gönüllülerin desteğiyle 25 senedir boş durumda olan köy okulunu onarıp halkın kullanımına kazandırmak istiyor. İSTANBUL
ll Uzun süre boyunca deniz kenarında eğitimini devam ettiren Çaka İlköğretim Okulu, doğal koşullar karşısında dayanıklı olma özelliğini yitirmesiyle bölgeye gelen mühendislerin bina içinde tespit ettiği çatlaklar ile boşaltılmak zorunda kaldı. İlk etapta gazino iken okula dönüştürülen bina boşaltıldı. Ardından yapılan ek bina da kapatıldı. Zaman içinde köyde yaşayan öğrenci sayısının azalması ile taşımalı eğitim sistemi kullanılarak öğrenciler başka okullara gönderildi. Şimdi Herkes İçin Mimarlık derneği uzun süredir boş kalan bu okulu yerel halkın kullanımına kazandırmak istiyor. Bir yandan projeyi hazırlarken bir yandan da gönüllülerin kalacağı yerlerin, okula ulaşımının ve yeme-içme konularının organize etmeye çalışıyor. Eğer bu konularda derneğe yardımcı olabileceğinizi düşünüyorsanız, proje ekibimizle iletişime geçebilirsiniz. Birlikte, Çaka'ya Çaka'nın değerini arttıracak bir yapı kazandırabiliriz.
Hayrettin Günç 05363114866 Emre Gündoğdu 0536 567 33 03
Radikal Gazetesi
23 Ağustos 2012