Neprofitne organizacije se obično dele na državne (vladine) i nevladine neprofitne organizacije. Kod državnih neprofitnih organizacija, država, odnosno društvo obezbeđuju dobra i usluge građanima nezavisno od toga da li će troškovi za ta dobra i usluge namenjene građanima biti nadoknađeni naplatom istih ili ne i nezavisno od toga da li takvom naplatom ovakve organizacije mogu ostvariti višak, odnosno profit. Većina dobara i usluga NPO ne mogu da se proizvedu i distribuiraju na dobitnoj osnovi od strane privatnih kompanija što je osnovni razlog za državno angažovanje i njihovo pružanje od strane javnog (vladinog) sektora na različitim nivoima uređenja i vlasti. Javni sektor obuhvata razne državne i paradržavne institucije i organe lokalne samouprave na različitim nivoima hijerarhije – (federalni, republički, opštinski, regionalni, gradski, prigradski itd.), fondove socijalnog osiguranje, agencije raznih prinadležnosti, obrazovno-edukativne ustanove (dečje jaslice, vrtići, osnovne i srednje škole, stručne i tehničke škole, koledži i univerziteti), zdravstvene ustanove i ustanove za zbrinjavanje i brigu (bolnice, ustanove za socijalno staranje, domaća poseta i briga, domaće i međunarodne zdravstvene organizacije) i da ne nabrajamo. Nevladine, neprofitne organizacije čine hetegoren krug drugih organizacija koje ne pripadaju državnom sektoru, a koje izvršavaju niz aktivnosti usmerenih ka zadovoljavanju raznih interesa građana od šireg, opšteg interesa ili interesa užeg kruga ljudi. Obično se dele na one organizacije koje su oslobođene plaćanja poreza i one koje vrše i druge aktivnosti za koje su dužne da plate odgovarajuće poreske obaveze. Nevladine, neprofitne organizacije oslobođene poreza dalje se klasifikuju na uzajamno korisne neprofitne organizacije i organizacije nezavisnog sektora. Uzajamno korisne NPO čine profesionalne asocijacije, radnički sindikati, poslovni savezi, društveni klubovi, političke partije itd. Neprofitne, nevladine organizacije oslobođene poreza koje se nazivaju nezavisnim, odnosno trećim sektorom obuhvataju javne socijalne organizacije (građanska liga, društvene organizacije, lokalna radnička asocijacija), zatim dobrotvorne, religiozne, obrazovne, naučne i literarne organizacije (privatne fondacije, javne dobrotvorne organizacije), udruženja građana itd. U ovoj publikaciji pažnja je usmerena na organizacije i institucije nevladinog, nedržavnog sektora i njihovo računovodstveno evidentiranje i finansijsko iskazivanje. Podelu neprofitnih organizacija na vladine i nevladine pomenuli smo jer je ova distinkcija važna i zbog određenih računovodstvenih razlika iz kojih izviru principi i pravila finansijskog izveštavanja. U određenom broju zemalja NPO koje pripadaju vladinom sektoru ne mogu da primenjuju određene računovodstvene standarde (u SAD to su američki računovodstveni standardi SFAS 116 i 117), dok se za nevladine NPO propisuje i zahteva finansijsko priznavanje, procenjivanje, prikazivanje i izveštavanje u skladu sa zahtevima ovih računovodstvenih standarda. Vladine NPO primenjuju drugačiju računovodstvenu regulativu i pravila u odnosu na nevladine NPO (budžetsko računovodstvo utemeljeno na gotovinskoj osnovi). Za udruženja građana ili nevladine organizacije postoje posebni računovodstveni propisi, standardi i norme koji su u većini zemalja zasnovani na obračunskoj osnovi računovodstva.
39