FMN connect
Juli 2015 nummer 1
vakblad voor de facility branche
FMN in transitie Wat doen we met onze lege kantoren?
Storytelling:
Een uitgave van FMN
korte introductie voor de facility manager
2 | FMNconnect
Renderend vastgoed en portfoliobeheer
Productieve huisvesting en werkplekken
EfficiĂŤnte onderhoudsplanning en uitvoering
Integrale dienstverlening en monitoring
Duurzame gebouwen en processen
Stroomlijn uw vastgoed-, facilitaire- en service managementprocessen met Planons innovatieve softwareoplossingen.
planonsoftware.com 2150466 NL_1506_Adv_FMMagazine 190x275.indd 1
25-06-15 16:10
FMNconnect | 3
Redactioneel
F
MN is dit jaar een nieuwe koers ingeslagen. Daar leest u in dit magazine het nodige over. Een nieuwe koers, met een nieuwe huisstijl en een nieuw magazine: FMN Connect. Een magazine dat dit jaar tweemaal in digitale vorm verschijnt. Het zal vast even wennen zijn. Dat is het voor ons ook. Het vroeg ook meer tijd dan we vooraf hadden ingeschat.
Dus dit jaar geen papieren magazine op uw desk of in het tijdschriftenrek, maar een bladerbaar magazine op uw pc, laptop, tablet of telefoon. Zo werken we toe naar 2016 waarin we FMN Connect zowel digitaal als in print meer keren per jaar willen laten verschijnen. De plannen daartoe zijn in ontwikkeling.
Tegelijkertijd is de huisstijl vernieuwd: een nieuw logo dat de komende jaren zal staan voor een fris, sterk, ondernemend FMN. Op de Provada is de huisstijl gepresenteerd. In de komen-
de maanden wordt deze nieuwe stijl overal in doorgevoerd. Zo zal het tweewelijkse e-zine in een nieuw jasje worden gestoken en lanceren we in september een compleet nieuwe website. Maar er is nog meer veranderd. Het verenigingssecretariaat van FMN is in het voorjaar verhuisd en ondergebracht bij VDH Bestuurszaken in Den Haag. Ook dat brengt de nodige veranderingen met zich mee. Dat kunt u zich wel voorstellen. De hele administratie is overgebracht en ondergaat een opfrisbeurt. En als lid van FMN krijgt u op dit terrein te maken met nieuwe mensen en wellicht ook wat andere procedures. Al zorgen we er voor dat u hier zo min mogelijk van merkt.
actieve vereniging met een netwerk van professionals.
Een speciaal woord van dank aan John Dommerholt, jarenlang hoofdredacteur van FMI en zijn redactieteam voor hun jarenlange, belangeloze inzet voor onder meer het magazine. John is op de Algemene Ledenvergadering van 18 juni benoemd tot ere-lid van FMN. En dat is een felicitatie waard.
Edouard van Arem Bladmanager FMN Connect content@fmn.nl
Niet alles gaat op de schop. De mensen van FMN blijven de vertrouwde gezichten. Het bestuur, de verenigingsmanager, zij zullen samen met het team van VDH Bestuurszaken voor u en de vereniging aan het werk blijven om hĂŠt platform te zijn en te blijven op het terrein van Facility Management. Een
Colofon Bladmanagement en Redactie Edouard van Arem VDH Bestuurszaken e-mail: content@fmn.nl T: 06-46133391 Eindredactie VDH Bestuurszaken Uitgever FMN Concept Elma - Broek op Waterland met dank aan Marute Thuis van Sotto Design
Vormgeving en opmaak Business Print - Nootdorp Advertentie-exploitatie VDH Bestuurszaken Edouard van Arem e-mail: content@fmn.nl T: 06-46133391 Fotografie Alain de Kruijf - Studio Oostrum Marco Okhuizen - De Beeldredaktie Picture Alliance Rika Looij - Tribes - B.Amsterdam
Verenigingsmanager Roel Masselink roel.masselink@fmn.nl T: 070-2060176 FMN Bureau VDH Bestuurszaken Bezuidenhoutseweg 187e 2594 AH Den Haag T: 070-2060176 fmn@fmn.nl Social Media Twitter: @twitter.com/FMNconnect www.fmn.nl
4 | FMNconnect
Inhoudsopgave Redactioneel en colofon Column Verslag Congres FMN Connect 6 t/m FMN 2.0 is klaar voor de toekomst! 12 t/m Overtuigen met storytelling in facilitaire dienstverlening 14 t/m Wat doen we met onze lege kantoren 16 t/m Erelid John Dommerholt & Scriptieprijs Alie Werkman Een FM-er aan het woord 24 t/m Verenigingsbureau VDH Bestuurszaken Over FMN Partners
vernieuwen? Als facilitair manager loopt u voorop! De wereld van vastgoed en facility is constant in ontwikkeling. Facilitymanagement neemt een steeds strategischere plaats in binnen de organisatie. Een brede kennis van de organisatie, vooruit kijken, de nieuwste trends en ontwikkelingen
leren herkennen, analyseren en deze succesvol in zetten binnen uw eigen beroepspraktijk. Dit zijn kwaliteiten die u nu, maar zeker ook in uw verdere loopbaan, verder zullen helpen. Anders kijken, anders denken, anders doen! ga naar www.bvfm.hu.nl
Studenten en werkgeverS beoordelen onS met een 9,6
3 5 10 13 15 22 23 26 27 28 29
FMNconnect | 5
Column Typisch Nederlands? Gaat het mis of gaan we slagen? Door Daniëlle Overweg, bestuurslid FMN. In welk kamp zit u meestal? Is het glas voor u al snel halfvol of ziet u eerder een halfleeg glas? In Nederland denken we al snel ‘dat het wel weer niet zal lukken’. Zeker in tijden van een EK of WK voetbal lijkt het haast een typisch Nederlandse manier van indekken tegen een ongewenste uitkomst. En dan te weten dat we bij FMN zijn begonnen aan een nieuwe strategische koers. Denkt u dan ook “dat zal wel niet lukken’ of staat u juist te popelen om ermee aan de slag te gaan?
Als u behoort tot de laatste groep, dan moet u wel voorzien zijn van enig doorzettingsvermogen. Uit onderzoek blijkt nl. dat 40% van de verandertrajecten mislukt. De optimisten en snelle rekenaars weten dat dat betekent dat maar liefs 60% wel slaagt.
Ik hoef u niet uit te leggen dat de wereld verandert, dat leest u overal. Ik hoef u ook niet nader toe te lichten dat FMN toe was aan een revival. Maar wat ik u wel wil meegeven is dat FMN doorzetters, uberoptimisten en estafettelopers zoekt om mee te gaan in de eerste golven van de nieuwe ‘sense of exitement’
(sense of urgency is inmiddels zo 2010). Het gaat erom de nieuwe koers in te vullen met mensen die de nieuwe beweging zien, voelen en ervaren. En die er tijd in willen stoppen. Die zich niet uit het veld laten slaan als het eens tegenzit. De rasoptimisten en buiten-de-hokjes-denkers nodig ik ook van harte uit. Want we willen immers nieuwe dingen gaan doen. Bloedspannend met een kans van 30% dat het misgaat. En voor de optimisten en sneller rekenaars: een nog grotere kans dat het goed gaat!
Beste azijnzeikers en critici: u gaat een mooie tijd tege-
moet. Er gaat namelijk heel wat gebeuren en er gaan zeker dingen mis. Laat u vooral luid en duidelijk van zich horen, ook als u in de overtuiging bent dat het reddeloos verloren is. De moedige optimisten die zich aansluiten bij de FMN-beweging zien dit als leerkans en zullen zorgen dat het glas halfvol wordt. Zij gaan er met creatief vermogen mee aan de slag op zoek naar oplossingen, vernieuwing en relevantie.
En natuurlijk duurt het allemaal langer dan u zou willen. Maar het mooie is dat de beweging op gang is gekomen. Mocht u nou een keer
twijfelen: laat u verwonderen en probeer eens mee te doen. Mocht u zin hebben om te zeuren over alles wat misgaat: laat dan in elk geval van u horen. Mocht u zin hebben om als positivo met lef, moed en frisse energie aan de slag te gaan samen met al die andere actief betrokken positivo’s? De schoonmaakbranche heeft daarvoor een mooi motto: niet lullen, maar poetsen!
6 | FMNconnect
‘Facility manager moet rol van regisseur pakken’
FMNconnect | 7
Verslag Congres FMN Connect: Real Estate - Real FM
W
Door Paul Groothengel e l k e bijdrage kan f a c i lity managem e n t leveren aan het laten renderen van gebouwen? Oftewel, hoe verbind je de wereld van de facility manager met de vastgoedwereld? Dat was de rode draad tijdens de goedbezochte FMN Connect bijeenkomst op 4 juni, op de PROVADA vastgoedbeurs in de Amsterdamse RAI.
René Wentink van Facilicom presenteerde zoals vanouds de bijeenkomst. Natalie Hofman, voorzitter van het FMN-bestuur, trapte de bijeenkomst af met het hoe en waarom van de nieuwe positionering van FMN. Die nieuwe koers is met name een gevolg van een aantal externe markttrends. Zo kromp de Nederlandse markt voor facilitair management de laatste jaren met meerdere procenten. Marges staan onder druk, voor klanten staat kostensanering nog steeds voorop. Tegelijk neemt het aantal spelers in de facilitaire markt toe, door de entree van branchevreemde par-
8 | FMNconnect
VLNR:
vernieuwend, samen met experts uit ons vakgebied’, aldus Overweg.
Wim Zwartkruis van Miele Professional, Werner Leenders en Natalie Hofman, beiden bestuursleden FMN
tijen en zzp’ers. Hofman: ’Deze markt ontwikkelingen dwongen ons om onze positionering en koers als facilitaire beroepsvereniging tegen het licht te houden (zie ook elders in deze online uitgave). En onze visie en missie aan te passen, waarbij doorontwikkeling van ons vakgebied centraal staat. We willen de professionele groei van onze leden en organisaties de komende jaren verder aanjagen.’
Verbinden en kennis delen
Hofman benadrukte de tendens dat de rol van facilitair management binnen bedrijven steeds meer zal samensmelten met de rol van disciplines als ICT, HR en Vastgoed. ‘Dat vergt het nodige van de facility professional. Daarom zetten we als FMN nadrukkelijk in op verbinden, kennis delen, de lancering van nieuwe opleidingsmodules voor onze leden en onderzoek sámen met andere brancheverenigingen.’
Deze vernieuwingen hebben uiteraard ook gevolgen voor logo en huisstijl van FMN. Daniëlle Overweg, binnen het
Rol van regisseur voor facility managers
Daarna sprak Heidi Francissen, segmentmanager Vastgoed bij Ballast Nedam. Centraal in haar verhaal stond ‘Facility Management 2.0’, dat vorm kan krijgen via zogenaamde ‘DBFMO’-contracten. Deze afkorting staat voor Design, Build, Finance, Maintain en Operate; bij dit soort contracten gaat het om een vergaande vorm van integrale aanbesteding.
FMN-bestuur verantwoordelijk voor marketing & communicatie, onthulde het nieuwe FMN-logo, met als payoff:
FMN Explore Inspire Connect. ‘In logo en huisstijl zien we de vertaling terug van wat we als FMN willen zijn: verbindend, grensverleggend en vak-
Ze noemde als voorbeeld de bouw van de penitentiaire inrichting in Zaanstad, die medio 2016 in gebruik wordt genomen. De Rijksgebouwendienst gunde deze opdracht in 2013 aan een consortium van acht partijen, waarbij Ballast Nedam als enig aandeelhouder van dat consortium bij alle fasen van dit project is betrokken. Francissen: ‘Als consortium zijn wij niet alleen verantwoordelijk voor ontwerp, bouw, financiering en onderhoud van deze nieuwe gevange-
FMNconnect | 9
nis; de facilitaire dienstverleners in ons consortium voeren voor de komende 25 jaar ook een groot deel van de facilitaire dienst-verlening uit, waaronder schoonmaak en beveiliging. Door te werken via deze DBFMO-constructie stimuleer je dat niet het gebouw, maar de gebruikers van dat gebouw centraal staan.’
Ballast Nedam kon in de ontwerpfase niet zonder facility managers, benadrukt Francissen: ‘Hun rol in het ontwerpteam bleek cruciaal: zij fungeren als de oren en ogen van de toekomstige gebruiker. Zij kennen zijn behoeften en wensen. En kunnen de ontwerpers bijvoorbeeld uitleggen wat de gebruiker bij een ‘’representatieve ruimte’’ nou eigenlijk voor ogen staat.’ Ze besloot haar verhaal met de oproep aan facility managers om, bij de ontwikkeling en exploitatie van vastgoedprojecten, nadrukkelijk de rol van regisseur te pakken.
Schikken is niet alleen voor bloemisten
Vastgoed advocaat Lex de Jager, partner bij Van Till Advocaten, nam zijn gehoor
vervolgens mee naar de vastgoedadvocatuur. Hij gaf op hilarische wijze ‘een aantal tips om uw advocaat de baas te blijven’. Zoals: je hebt vaak eerder een overeenkomst dan je denkt. ‘Menigeen denkt dat een mondelinge afspraak of een afspraak per mail niet kan gelden als overeenkomst, maar dat is een mis-
vatting’, aldus De Jager.
Daarnaast: wantrouw advocaten die zeggen dat ze van veel markten thuis zijn. ‘Ook advocaten moeten zich specialiseren, anders weten ze van alles een beetje. En laat een advocaat gerust weten dat je ook met andere advocaten bezig bent, of hen om een second opinion vraagt, dat houdt ze scherp‘, adviseert De Jager. Vraag ook altijd vooraf wat de juridische diensten je gaan kosten. ‘Die vraag wordt gek genoeg te weinig gesteld. Terwijl het toch echt een doodgewone vraag is. Accepteer nooit een open einde regeling maar vraag om een vast bedrag of een tarief per uur.’
Andere tips: maak geen ruzie met ambtenaren, en neem nooit je advocaat mee naar het gemeentehuis. ‘Want dan gaan de hakken alleen maar dieper in het zand.’ Ga in de rechtszaal nooit ‘straatvechten’, bedenk dat het alleen om de rechter gaat. En die kijkt puur naar de feiten.
Jan van Setten maakt de aanwezigen enthousiast.
10 | FMNconnect
Neem ook geen genoegen met vage juridische adviezen, in de trant van ‘enerzijds, anderzijds’. Vraag de advocaat dan altijd: wat gaan we nu concreet doen? En last but not least, aldus De Jager: ‘Schikken is niet alleen voor bloemisten! Een zaak snel schikken scheelt je veel tijd, ergernis en vaak geld. Het is wellicht niet stoer, maar vaak wel erg effectief.’
Kies en je wordt gekozen
Na de pauze besloot Jan van Setten de middag op wervelende wijze. Deze
Lex de Jager van Van Till Advocaten
(management)coach noemt zich ‘entertrainer’ op de terreinen klantgerichtheid, leiderschap en organisatieverandering.
Zijn thema was: Kies! En je wordt gekozen! Oftewel, onderscheid je als ondernemer, dan komen de klanten vanzelf. Zijn performance duurde een uur, was onnavolgbaar en dan ook niet goed na te vertellen. We noemen daarom alleen een aantal tips van Van Setten. Zoals: de klant beoordeelt je niet op je intenties, maar op je gedrag. ‘Managers vergeten vaak dat het leven verwarrend eenvoudig is. Ze hebben het maar druk
en maken alles veel te ingewikkeld. En ze nemen hun mensen vaak te veel werk uit handen. Niet slim, je moet juist je mensen laten werken en zelf oplossingen laten bedenken.’
Ook voor de omgang met klanten heeft Van Setten verrassende adviezen. Je moet met die klant ‘niet sleuren door te zeuren’, maar je moet met hem dansen. Van Setten bladert geregeld door zijn etymologische woordenboek. Zo zocht hij ooit naar de herkomst van het woord klant. Dat komt van het Franse ‘chaland’, dat staat voor ‘sterk geïnteresseerd zijn’. En dat woord is weer afgeleid van het latijnse ‘calere’, dat ‘warm zijn, opgewonden zijn’, betekent. En daar komt weer ons woord ‘non chalant’ vandaan.
Nadat Van Setten swingend afsloot met een ‘collectieve dans met de klant’, togen de aanwezigen naar de beursvloer, voor een borrel op het Facility Management-plein.
FMNconnect | 11 AIRCONDITIONING & VERWARMINGSOPLOSSINGEN
KRACHT
OF
INTELLIGENTIE?
AQUAFORCE® MET GREENSPEED® INTELLIGENTIE,
Hoog rendement bij zowel vollast en deellast Ongeëvenaarde betrouwbaarheid Geavanceerd regeling: eenvoudige systeemintegratie
Sinds Willis Carrier ’s werelds eerste moderne klimaatsysteem ontwikkelde in 1902, hebben Carrier engineering teams geavanceerde oplossingen voor uw bedrijf ontwikkeld. En omdat u niet zou moeten kiezen tussen kracht of intelligentie, heeft Carrier de ervaring, de efficiëntie en de betrouwbaarheid van de Aquaforce serie verwerkt in de slimste innovatieve technologie: Greenspeed intelligentie. De 30XAV en de 30XW-V/30XWHV units zijn de ultieme oplossingen voor industriële en commerciële toepassingen waar een maximale kwaliteit en optimale prestaties bij de gedeeltelijke en volledige belasting zijn vereist.
© Carrier 2015. Alle rechten voorbehouden.
ZODAT U NIET HOEF T TE KIEZEN.
Aanpassingsvermogen
www.carrier.nl www.carrier.be
99448-Carrier AP A4 30X_Dutch.indd 1
4/23/2015 7:42:42 PM
12 | FMNconnect
Natalie Hofman:
FMN 2.0 is klaar voor de toekomst!
F
MN is dit jaar een nieuwe koers ingeslagen. We vroegen Natalie Hofman, voorzitter van FMN, naar het hoe en waarom van deze ontwikkeling. Ze vertelt hier haar verhaal, dat het verhaal is van het ‘nieuwe’ FMN. FMN 2.0.
Waarom was het nodig een FMN 2.0 te ontwikkelen?
“Dat heeft alles te maken met de wereld die aan het veranderen is. We zien een groeiende urbanisatie, er zijn tal van ontwikkelingen gaande op het gebied van weconomy en duurzame economie. De technologisering neemt toe. Denk daarbij aan zaken als domotica, living labs en de robotisering. En er is steeds meer aandacht voor onze gezondheid, voor vitalisering en ons streven om fit te leven.
Dat alles heeft ook invloed op ons vakgebied. Het vraagt van ons als FMN om een nieuwe visie op de ontwikkeling van facility management en wat wij als vereniging daarin willen betekenen. Ons vakgebied speelt nog te weinig in op die veranderingen. Wij pakken dit nu op en nemen het voortouw.”
Waar komt het accent bij het nieuwe FMN te liggen?
Hiermee focussen wij ons op de persoonlijke groei van onze leden en vakvernieuwing door het onsluiten van kennis en het beschikbaar maken van onderzoek.
FMNconnect | 13
Hoe ziet dat er uit?
“Waar de focus in het facility management nu nog sterk ligt op procesoptimalisatie en kostenbesparing, daar is een verschuiving gaande naar een wereld waarin de mens centraal staat. Resultaat moet er op gericht zijn dat de mens en in ons werkveld zijn dat bijvoorbeeld de werknemer, de bewoner of de patiënt zich gelukkig voelt en goed kan werken, wonen of leven. Het is ook de interactie van mensen die hierin een rol speelt. Verbinding. Door de goede invulling van FM en daar niet te bescheiden in te zijn, draagt FM direct bij aan de kerntaak van de organisatie.
Maar ook in het verbinden én inspireren van branches zien wij een rol voor FMN. We zien dat HR, ICT, Vastgoed en FM steeds meer in elkaar opgaan. De grenzen tussen deze werkgebieden vloeien in elkaar over. En dat betekent ook een verandering van taken en verantwoordelijkheden. In de praktijk zien we alleen dat dit nog maar bescheiden ingericht is tussen branches en betrokken beroepsorganisatie. Wij willen in dat proces graag zorgen voor de verbinding, initiatieven en de inspiratie. Hier willen we dus grensverleggende rol gaan invullen. En dan is er zoals gezegd de vakvernieuwing. Ons vak kent al jaren dezelfde thema’s, zoals duurzaamheid, vastgoedmanagement, etc. Deze blijven met alle ontwikkeling ook vernieuwing nodig hebben. Dus ook bij de verdere ontwikkeling van de huidige relevante thema’s in het FM vakgebied willen we nog actiever dan nu bijdragen aan doorontwikkeling. Dichter bij de strategie van bedrijven en organisaties. Met onze communicatie, onderzoeken en door het organiseren van én deelnemen aan activiteiten en bijeenkomsten, brengen we deze vernieuwing onder de aandacht van onze leden.
Op die manier willen we met FMN de mensen inspireren en uitdagen. We willen blijven zorgdragen voor kennisdeling en we willen onze leden de mogelijkheden bieden zich te ontwikkelen.
Dekt facility management nog wel de lading?
“Voorlopig nog wel, maar die vraag zullen we ons af en toe wel moeten stellen. Dat samensmelten betekent immers óók dat het vakgebied straks niet meer in één branche georganiseerd zal zijn. Daar moeten we als FMN op inspelen.”
Wat zijn de doelstellingen voor FMN?
“We willen de opinieleider zijn voor het vakgebied van de toekomst, een onafhankelijke belangenbehartiger en de autoriteit op ons vakgebied, zowel binnen als buiten de branche. Dat waren we al, maar met de nieuwe koers willen we dit verstevigen. Door te verbinden en te inspireren, ontstaat er energie. Mensen bij elkaar brengen, de verbindende factor zijn tussen de leden en onze relaties. Dat willen we met FMN!”
Dat zijn flinke ambities. Wat betekent dat voor jullie visie op het vak FM?
“Wij zien facility management als hét vakgebied dat bij uitstek proactief antwoorden levert op ontwikkelingen die impact hebben op het omgaan met arbeid, werkplekken en de interactie tussen mensen. FM helpt organisaties talent aan zich te binden en zowel werknemerstevredenheid, arbeidsproductiviteit als klantbeleving en tevredenheid te vergroten.
FMN is daarin dé organisatie die als onafhankelijke beroepsvereniging het vakgebied in die rol doorontwikkelt en positioneert. Wij helpen organisaties en de facilitair professional van vandaag en morgen om die rol in te kunnen vullen.
De lat ligt hoog, maar dat zie ik alleen maar als een goed streven. FMN is begonnen aan de verandering en daarin hebben we nog een heel aantal stappen te zetten. Het houdt ons scherp en alert. En dat is nodig in dit sterk veranderende werkveld.
Jullie hebben het over FMN 2.0. Kun je dat samenvatten?
“FMN 2.0 verkent en ontdekt. Is avontuurlijk, durft te veranderen en slaat nieuwe wegen in . FMN 2.0 speelt in op nieuwe ontwikkelingen en is niet bang voorop te lopen. We hebben een stevige mening en zijn mede daarom opinieleider.
We zorgen er voor dat we onze leden en relaties betrekken bij de ontwikkelingen en activiteiten. We inspireren en we verbinden. Samen met onze leden en partners gaan we het vakgebied ontwikkelen naar ‘the next level’. Daarbij zijn we creatief en waar nodig handelen we ‘out of the box’. We hebben lef. FMN 2.0 is onderscheidend. Niet voor niets hebben we dat ook bij ons logo staan: Explore. Inspire. Connect. Het komt hier allemaal in samen.”
14 | FMNconnect
Overtuigen met storytelling in facilitaire dienstverlening
Welke cast zet u in bij uw facilitaire organisatie? Door Frank van Veen
P
as geleden kreeg ik een boek van mijn compagnon met de titel: ‘Overtuigen met storytelling, vertel, visualiseer en krijg alles voor elkaar’ uit 2013, uitgegeven door uitgeverij Pearson Benelux. Dit boek is geschreven door Martin Sykes, A. Nicolas Malik en Mark D. West, medewerkers van Microsoft die in het boek het CAST-model uitleggen. Het CAST-model kun je bijvoorbeeld gebruiken om een facilitair product met nieuwe waardecreatie te verkopen, je dienst- en serviceverlening naar de klant te verhogen, of om het veranderende facilitaire beleid beter uit te leggen en ook voor allerlei andere zaken en presentaties binnen en buiten het werkgebied. Het is een ‘wereldboek’, dat je zou moeten lezen om beter te kunnen overtuigen in het facilitaire werkveld. Immers facilitaire dienstverlening
Storytelling Storytelling is het vertellen van een verhaal. Een manier van een boodschap brengen. Met storytelling krijg je grip je omgeving. Het zet losse elementen samen in een perspectief. Het schept duidelijk en het helpt bij het versterken van een bedrijfscultuur of het doorstaan van een verandering. Storytelling wordt meer en meer gezien als een managementvaardigheid.
is overtuigen naar tevreden klanten! Het CAST-model staat voor Content= inhoud, Audience= publiek, doelgroep of klant, Story= verhaal en Tell= vertellen. Het model bestaat uit verschillende onderdelen die allemaal met elkaar in verbinding staan. De opzet van het boek met het beschreven model is vergelijkbaar met de opzet van het boek van Business Model Canvas van Alexander Osterwalder.
Content
Het boek gaat in op verschillende technieken om te komen tot een goede verhaalinhoud, zoals de techniek van de ‘5 keer waarom vraag’ om dieper bij de inhoud terecht te komen. Daarnaast is het ‘wat’ en het ‘hoe’ belangrijk voor je verhaal. De inhoud kan je testen met de volgende vraag: ‘HOE’ ga je het doen om het ‘WAT’ te veranderen omdat ‘WAAROM’? Bij ‘wat als’ kan je invullen waarom de verandering steun verdient bij alle andere behoeften.
Audience
Hierbij gaat het om de vraag wie je klant is. Focus op essentiële personen, de problemen en de dingen die een rol spelen bij het doorvoeren van bijvoorbeeld de verandering van digitalisering en robotisering op facilitair gebied. Maak hier gebruik van een powermap. Hierin kun je de raakvlakken en de machtsverhoudingen binnen je doelgroep inventariseren. Koppel elke ‘waarom’, ‘wat’, ‘hoe’ en ‘wat als’ aan die mensen die in aanmerking zouden kunnen komen voor je klant en welke rol ze in het verhaal spelen.
Daarnaast heb je verschillende leeren beslisstijlen die je van je klant kunt leren kennen. De twee dimensies van leerstijlen zijn onder te verdelen in: 1. Waarnemen van informatie, van abstract tot ervaring. 2. Informatie verwerken, van actie tot reflectie. De beslisstijlen zijn ook in twee dimensies onder te verdelen, te weten: 1. Cognitieve complexiteit, zoals sociaal gericht en taakgericht. 2. Waarde oriëntatie, zoals hoge tolerantie voor ambiguïteit (strijdigheid) en lage tolerantie voor ambiguïteit. Inventariseer verder de leer- en beslisstijlen van je klanten en wat er beïnvloed moet worden op hun besluit om te kiezen voor jouw veranderde facilitaire dienstverlening, doel of waardecreatie, zoals extra service verlenen door langs te gaan bij de klant.
Story
Na de inhoud en de doelgroep ga je je richten op de structuur van je verhaal voor je doel. Aristoteles geeft voor een basisstructuur drie akten aan namelijk, de situatie, de confrontatie en de oplossing. Voor een goed verhaal is een goed plot nodig. Een plot is de vereenvoudigende structuur van een verhaal met de belangrijkste gebeurtenissen, keerpunten, acties en reacties. Hierbij zijn personages en thema nauw met elkaar verwant en wel zodanig, dat je het één niet
FMNconnect | 15
zonder het ander kunt ontwikkelen. In het boek is aandacht voor zeven basisplots, zoals komedie en de zoektocht en een aantal verschillende verhaalvariaties, zoals chronologisch, oorzaak en gevolg die het verhaal ondersteunen. Spits het verhaal toe op situaties die om actie vragen. Controleer de oorzaken en gevolgen om vertrouwen te wekken en de geloofwaardigheid van je verhaal te borgen.
C
A
S
Story - Verhaal
T
Waarom
Wat
Hoe
Wat als
Wie Leer- en beslisstijlen Structuur
Personages Gevoel voor PresentatieUrgentie plan Ontwerpen
Tell - Vertellen
Bij het vertellen ga je het verhaal in verschillende formats uitwerken en testen hoe het overkomt en of het effect heeft. Hierbij kun je je ideeĂŤn bepalen en vastleggen. Ga je je compositie maken, dan beslis je welke inhoud je moet toevoegen of weglaten. Ook de inhoudscode-
slisstijlen van je klant. Maak het persoonlijk door specifiek te zijn, want dat maakt verbondenheid. Als je dit allemaal gedaan heb, ga dan je verhaal testen en verfijnen, zodat je facilitaire product of doel de weg naar een positief besluit ondersteunt. En blijf vooral testen om feedback te krijgen van je klant. Hieronder het CAST-model in schema met de verwante onderdelen afgebeeld. Maak voor de klant of elke facilitaire medewerker een overtuigend verhaal welke vertelt kan worden om het (gezamenlijke doel) of resultaat te bereiken.
Het Storytellingplan met CAST
Audience - Publiek
Tell
Als je je verhaal gaat schrijven, houd het dan simpel, spreek je klant aan met woorden die passen bij de leer- en be-
Content - Inhoud
De klant moet aan de acties van de personages, zoals de held, de schurk of andere personages, kunnen zien wie welke rol speelt. Voor de gewenste conclusie van je verhaal is het belangrijk gevoel van urgentie te gebruiken. Meer dan je denkt draagt facilitaire dienstverlening bij aan het algemene doel en resultaat van welke organisatie dan ook. Bijvoorbeeld het schoonmaken van toiletten draagt mede bij aan het welzijn en de prestatie van andere medewerkers of klanten.
ring komt aan bod en je bepaalt wat je wilt schrijven of bespreken; hierbij kunnen zaken als kleur, iconen, toon en accenten van belang zijn. Bij het ontwerp worden de meest overtuigende visuele elementen en benadering toegepast, zoals sleutelwoorden, unieke combinatie van methode of bepaalde vorm of lijn.
Auteur:
testen Doel:
Datum:
Martin Sykes, Nick Malik, Mark west 2011
16 | FMNconnect
De leegstand van kantoren inspireert om tot nieuwe initiatieven te komen.
Creatieve oplossingen op vele fronten Nieuwe invullingen van het traditionele vastgoed. Andere bestemmingen voor leegstaande kantoren. Woningen in bedrijfspanden, nieuwe bestemmingen met zorgfuncties. Het zijn de trends en ontwikkelingen in de toekomst. Wat is er gaande? Een inkijk aan de hand van een aantal voorbeelden.
Het is geen geheim: de kantorenmarkt heeft het zwaar. Er is veel leegstand en te weinig vraag van huurders of kopers. De borden met te huur of te koop en de daarbij horende vierkante meters zijn overal te vinden. In de stad, op bedrijventerreinen, langs de snelwegen.
Veel vastgoed is de afgelopen jaren afgewaardeerd. Zowel door projectontwikkelaren, als door gemeenten. En dat kost veel mensen en instellingen geld. Zo maakte de gemeente Den Haag onlangs bekend dat doordat de marktwaarde van gebouwen in gemeentelijk bezit opnieuw lager is, de gemeente vastgoed verder heeft moeten afwaarderen. Dit kostte in totaal 17 miljoen euro. Er is 7 miljoen euro afgewaardeerd op de Amerikaanse ambassade die minder waard is dan in 2004, toen de gemeente hem kocht. Verder is een
aantal panden in de Binckhorst en een kas van de Haeghe Groep minder waard (10 miljoen euro). Daarnaast is ook 19 miljoen euro afgewaardeerd op de grondexploitatie van het Koningin Julianaplein, doordat de voorgenomen ontwikkeling van kantoren niet doorgaat.
Leegstand leidt tot economische en financiĂŤle verliezen. Dat vraagt om oplossingen. De crisis is zo langzamerhand voorbij en de markt trekt zeker ook aan, maar de vraag naar de reguliere vierkante meters is nog onvoldoende. Gebeurt er dan niets? Zeker wel! Er is beweging in de vastgoedbranche. Tal van nieuwe, creatieve ideeĂŤn zijn er aan het ontstaan. De leegstand van de kantoren inspireert om tot nieuwe initiatieven te komen. En die zijn er ook. Airbnb in de kantorenmarkt? Het zou zo maar kunnen.
Tribes
Een voorbeeld van een ontwikkeling in het flexibele gebruik van kantoorruimte is Tribes. Inspiring Workplaces, zoals ze het zelf omschrijven. Flexibele kantoorruimtes, state-of-the-art, en van alle gemakken voorzien. Afgestemd op de behoeftes van de gebruiker. Te vinden
FMNconnect | 17
Wat doen we met onze lege kantoren?
18 | FMNconnect
Foto: Rika Looij
FMNconnect | 19 op goed bereikbare plaatsen. Te huur en te gebruiken zo kort of zo lang als de gebruiker het maar wil. De variatie is oneindig en veelzijdig. Van een virtual office, tot een werkplek in een open office voor een paar uur, tot een afgesloten vergaderruimte voor een paar dagen of een kantoorplek voor een langere periode. Alles is mogelijk. Mobile offices geschikt voor de business nomads. De rondreizende manager die dáár werkt waar het hem of haar uitkomt. Het maakt dus niet uit waar je bent of wat je doet, de ruimte die je nodig hebt, zoek je op.
Een toegevoegde waarde van Tribes is dat het zo geregeld is, dat de hospitality optimaal aanwezig is. “In een tijd waarin mobiel werken explosief groeit, hebben mensen meer dan ooit behoefte aan dienstverlening waar ze zich mee kunnen identificeren, aan menselijkheid. Persoonlijke aandacht van iemand die de kunst van het dienstverlenen verstaat. Die in een groeiende digitale wereld een thuisbasis weet te creëren, waar gelijkgestemden elkaar juist fysiek ontmoeten in een warme, huiselijke omgeving”, aldus Rita Kostwinder, directeur van Yask dat zorgt draagt voor de hospitality bij Tribes.
Eduard Schaepman, Founder & Chief Tribes : “We willen met Tribes in de behoeften van de moderne, mobiele zakenman en –vrouw voorzien. Een werkplek met high-tech ‘plug&play’ ICT en faciliteiten en high-touch voorzieningen als pure food concepts, duurzaam interieur en vooral ook; een plek om je thuis te voelen”, zo lezen we op hun website.
Tribes groeit. Momenteel zijn er 34 Tribes in Nederland, 26 in België, 8 in Luxemburg en 34 in Frankrijk (Parijs). Tribes is maar een voorbeeld van de velen die gebruik maken van de leegstand van kantoorpanden en die inspelen op de behoefte aan flexibele mogelijkheden.
Er zijn ook andere invullingen bij het
‘vullen’ van lege kantoren. Je kunt er gaan wonen!
Van leeg kantoor naar woning
Van kantoor naar woning. Het ligt voor de hand, maar er komt wel wat bij kijken om een kantoorpand om te bouwen tot geschikte woonruimte. Toch liggen hier veel kansen en mogelijkheden.
Nederland kent op dit moment veel lege kantoren en een groeiende vraag naar woningen. Zou het transformeren van leegstaande kantoren naar woningen een volwaardig alternatief kunnen zijn voor nieuwbouw van woningen en zo ja, waar? Dat was de vraag die centraal stond bij een data-analyse die Deloitte uitvoerde samen met makelaarsvereniging NVM en mede op basis van data van het Kadaster en NVM.
En wat blijkt? Het kan. In Nederland stond begin 2015 8,7 miljoen vierkante meter kantoorruimte leeg. Uit het onderzoek blijkt dat ruim een derde (35 procent) van die ruimte in potentie getransformeerd zou kunnen worden naar woningen. Dat is gelijk aan circa 5 procent van de totale woningbehoefte in de 258 onderzochte gemeenten: het gaat om circa 25.000 woningen (van 85 m2 groot) op een totale vraag van 490.000 woningen tot 2025 in deze gemeenten.
Randstad
Uit het onderzoek blijkt verder dat deze transformatiepotentie zich concentreert in een aantal gemeenten: 80 procent van de transformatiepotentie heeft betrekking op circa 30 gemeenten. Daarbij gaat het vooral om grote gemeenten in de Randstad. Op de website van Deloitte kan men dieper in deze cijfers kijken en precies zien wat de potentie per gemeente is.
Niet alle leegstaande kantoren komen voor het ombouwen in aanmerking. Slechts een derde is dat wel. Bij twee derde van de kantoorgebouwen is nog
20 | FMNconnect
een deel verhuurd. In die gevallen zouden bestaande huurders eerst moeten worden uitgeplaatst. Dat maakt dat het ombouwproces van een leeg kantoor naar een geschikte woning niet op korte termijn kan plaatsvinden.
9.600 woningen
9.600 woningen zou dit proces direct op kunnen leveren. Daarbij gaat het om kantoren die echt helemaal leeg staan en op korte termijn zijn om te bouwen. Op pandniveau zal de financiële, bouwtechnische en planologische haalbaarheid van de transformatie wel nader moeten worden onderzocht. Deloitte
Van fabriek naar verzamelgebouw
Het ombouwen van gebouwen is al langer gaande. Oude fabrieken worden om-
getoverd tot verzamelpanden voor bedrijven. De Van Nelle Fabriek in Rotterdam en de Caballero Fabriek in Den Haag zijn daar goede voorbeelden van. Kantoorpanden worden woonhuizen, winkelpanden krijgen weer een kantoor of een woonfunctie, fabrieken worden verzamelgebouwen. Hergebruik, het zal in de komende jaren tot veel initiatieven leiden.
B.Amsterdam
Een voorbeeld van een complete transformatie van een kantoor is B.Amsterdam. Een karakteristiek gebouw aan de zuidkant van Amsterdam, aan de Johan Huizingalaan. Te zien vanaf de A4 en de A10. Ooit gebouwd voor en dienst gedaan als hoofdkantoor van IBM. Nadat IBM het pand verlaten had, kwam het niet tot een herbestemming. Totdat Ricardo van Loenen
en Guus Meulendijks het plan B.Amsterdam bedachten. Een gebouw dat alles wat een stad hoort te hebben, in één gebouw verzameld heeft. Werk, sport, horeca, recreatie, wonen. Het is allemaal in B.Amsterdam te vinden.
Het pand biedt kantoorruimte, vaste en flexplekken. Op het dak is een tuinpark te vinden. Er is horeca. Het is alles bij elkaar een bonte verzameling bedrijvigheid. Een plek om te werken, maar ook geïnspireerd te raken, om mensen te ontmoeten. “We bring entrepreneurship within everyone’s reach by providing the right spaces, toolset and social environment”. Veel jonge, startende bedrijven zijn in B.Amsterdam terug te vinden.
Samen wonen
Naast de economische noodzaak om met al die leegstand iets te doen, speelt er nog een ander – maatschappelijk – fenomeen. We willen weer meer samen doen.
Herman Wijffels, hoogleraar ‘duurzaamheid en maatschappelijke verandering’ aan de Universiteit Utrecht, geeft al jaren aan dat we in onze samenleving meer en meer te maken zullen krijgen met zaken als coöperaties. Vanuit een veranderende economie ontstaat de behoefte aan nieuwe vormen van samenwerking. Mensen gaan meer samen doen: samenwerken, samen werken en samen leven. Het is een tendens die ook tot uitdrukking komt in tal van initiatieven om samen te gaan wonen. Groepen mensen zoeken samen een woon- en leefruimte die ze
FMNconnect | 21
met elkaar willen delen. Ze bouwen daarbij niet alleen nieuwe panden, maar maken gebruik van leegstaande gebouwen: scholen, kantoren, ziekenhuizen. Kenmerkend voor die ontwikkelingen en woonvormen, is dat ze moeten voldoen aan hoogwaardige eisen op het gebied van wonen, zorg en techniek.
De Leyhoeve
Een voorbeeld van zo’n initiatief is dat van Hendrik Roozen. In de omgeving Tilburg realiseert hij het project De Leyhoeve waar het bieden van zorg tot in de laatste levensfasen mogelijk moet zijn. Roozen nam contact op met Laurens van Rij en vroeg hem te helpen. Hij kreeg van Roozen de opdracht met de bril van een hotelier naar de zorg te kijken. Uitdaging was onder meer de vraag in hoeverre logistieke proces-
sen anders zouden moeten lopen dan in de horeca, dan wel daaruit te kunnen leren. Het hele project heeft negen jaar in beslag genomen. Maar nu zijn de eerste bewoners klaar om er vanaf 1 januari te gaan wonen. De appartementen zijn aangepast aan de woonvormen van morgen, gericht op zorg voor een grote groep mensen. Domotica, dwaaldetectie, voorzieningen voor een oproepsysteem, alles is er om zo lang mogelijk zelfstandig te kunnen blijven wonen. Camera’s zijn in ieder geval uit den boze. Roozen: ‘We kunnen sensoren activeren die zorgen voor intelligente valdetectie, waardoor camera’s niet nodig zijn.’ De appartementsoppervlakten zijn zo flexibiel dat een oppervlakte van 120 m2 ook naar de helft kan worden teruggebracht en vice versa.
Nieuwe vormen van wonen én zorgen. Het aantal initiatieven is groeiende. Daarbij gaat men op zoek naar passende locaties en woonvormen. Bestaande gebouwen, nieuwbouw met hoogwaardige en specifieke eisen.
Duurzaam
Een aspect dat ook in het vastgoed dagelijks aandacht krijgt, is duurzaamheid. Gebouwen moeten duurzaam zijn. Nieuwbouw moet aan vele duurzaamheidscriteria voldoen, volledig CO2 neutraal zijn, volgens internationale standaarden en normeringen gebouwd zijn. LEED, BREEAM, zijn bekende voorbeelden van dergelijke normeringen.
Bij het herbestemmen en ombouwen van bestaande gebouwen liggen er grote uitdagingen om aan die duurzaamheidsaspecten te kunnen voldoen. Maar ook hier zien we steeds meer ontwikkelingen. Nieuwe vormen van wonen en werken houden meer en meer rekening met vele vormen van duurzame toepassingen. Nieuwe energievormen, duurzame energievormen, gebruik van natuurlijke materialen, hergebruik van materialen. Dat zijn meer en meer randvoorwaarden bij de bouw en verbouw van panden.
Norm-teq
In 2012 won het bedrijf Norm-teq de Koning Willem I Plaquette voor Duurzaam Ondernemerschap met hun
B. Amsterdam
22 | FMNconnect
toepassingen voor bestaande woningen en kantoren. Ze hadden een duurzame oplossing bedacht om gebouwen op te knappen.
Veel bestaande gebouwen zijn energetisch, qua wooneisen en aanzien volledig verouderd. Maar als je bijvoorbeeld de woonruimte kan moderniseren (uitbreiden en opnieuw indelen), de schil en installatie kan vervangen, dan kan een oud gebouw op alle vlakken perfect voldoen aan de huidige eisen. Je voorkomt onnodige sloop, langdurige uithuizing van bewoners en de ontwrichting van een hele wijk. Norm-teq heeft technische oplossingen bedacht om zowel de binnenals buitenruimtes zoals balkons en terrassen van flats en kantoren te vergroten zonder de fundering te hoeven aan te passen. Een op het oog voor de hand liggende toepassing, die veel succes heeft. Bestaande gebou-
wen worden tegen beperkte kosten getransformeerd. Op een duurzame wijze.
Organische bouw
Nieuwbouw is ook steeds meer volledig duurzaam en CO2 neutraal. Toen de Gasunie in 1994 een nieuw kantoor in Groningen liet bouwen, waren zij een van de eerste die gebruikt maakten van organische architectuur. Het welzijn van de mens stond centraal. Het gebouw moest volledig in harmonie zijn met de mens die er zou gaan werken en de omgeving waarin het kwam te staan. Van overal kwam men naar Groningen om naar het gebouw te kijken.
CFP
Vandaag de dag is het bijna gewoon om bij de nieuwbouw rekening te houden met duurzame eisen. CFP in Apeldoorn, een bedrijf dat als doelstelling heeft organisaties hun eigen duurzaam-
heid te laten ontdekken en te verbeteren, is zelf gevestigd in een bijzonder pand. CFP is gehuisvest in De St@art, een duurzame kantoor- en vergaderlocatie aan de rand van de Apenheul in Apeldoorn. De St@art verenigt de bijzondere architectuur van architect Thomas Rau met een CO2-neutraal bestaan dankzij toepassingen van betonkernactivering, koude- en warmtewisseling en leemstuc. CFP staat ook andere bedrijven toe om van hun pand gebruik te maken. Ook hier weer de tendens om te delen en gebruik te laten maken van elkaars mogelijkheden. Samen werken.
Airbnb in vastgoed land?
Leegstand betekent economische bedreiging. Het kost geld, het leidt tot afwaardering, het ontsiert het straatbeeld. De tijd dat grote kantoorgebouwen weer volledig door grote bedrijven worden gehuurd, ligt deels achter ons.
De leegstand nodigt uit tot creativiteit. Nieuwe vormen van wonen en werken. Een stad in een gebouw, woonzorg gemeenschappen, flexibele werkplekken en dan het liefst allemaal nog duurzaam gelabeld en met hoogwaardige technieken en servicelevels. Dat is de toekomst.
Waar gaat deze ontwikkeling naar toe? Kunnen we straks een volledig ingericht kantoor huren tijdens een vakantieperiode van een bedrijf? Airbnb in de vastgoedmarkt? Krijgen we verbouwde kantoren waar zowel gewerkt als gewoond kan worden? Met een etage vol sport- en recreatiemogelijkheden? Wie weet. Feit is wel dat de markt weer in beweging is. De leegstand is voorlopig nog niet weggewerkt, maar het begin is er.
St@art CFP
FMNconnect | 23
Erelid John Dommerholt De leden van FMN, hebben tijdens de Algemene Ledenvergadering van 18 juni John Dommerholt benoemd tot erelid van de vereniging. Dommerholt, in het dagelijks leven directeur bij Hospitality Group, zet zich al ruim tien jaar met hart en ziel in voor de vereniging en het vakgebied. Het meest zichtbaar was die inzet in zijn functie als hoofdredacteur van FMI, het verenigingsvakblad van
FMN. Maar ook daarbuiten heeft John Dommerholt een significante bijdrage geleverd aan de doelstellingen van FMN.
Volgens de FMN-voordrachtscoammissie Ereleden van FMN, die de benoeming van John Dommerholt tot erelid voorbereidde, is John hét voorbeeld van hoe met een actief lidmaatschap van
FMN het mes aan vele kanten snijdt; voor de vereniging, het lid zelf en de organisatie waarbinnen het lid werkzaam is. “John is een voorbeeld voor andere leden om zich ook actief voor FMN in te zetten”, aldus de voordrachtscommissie.
“De benoeming van John is niet alleen een beloning voor zijn inzet voor FMN in de afgelopen jaren. FMN verbindt door deze benoeming ook blijvend een ambassadeur en toonbeeld voor het vakgebied aan de vereniging”, aldus Natalie Hofman, voorzitter van FMN. Over de inhoudelijke sterktes van Dommerholt zegt ze: “De expertise van John beperkt zich niet tot allerhande facilitaire vraagstukken, maar ook op het gebied van strategische visievorming en outsourcingsmethoden loopt hij voorop bij nieuwe ont-
Scriptieprijs voor Alie Werkman Alie Werkman, studente van de Hanzehogeschool Groningen, kreeg tijdens de ALV van 18 juni FM Bachelor Scriptieprijs 2014 overhandigd. Zij won de prijs voor haar bachelorscriptie ‘Visie op leveranciersmanagement’. De jury was unaniem in haar oordeel en prees hoe Werkman de tactische en strategische rol van inkoop weer goed in de schijnwerpers had gezet.
wikkelingen.” John Dommerholt is sinds 2004 werkzaam bij Hospitality Consultants, de consultancypraktijk van Hospitality Group, een bureau uit Amersfoort met zo’n 100 professionals gespecialiseerd in hospitality, facility management en huisvesting. Afgelopen mei bracht Hospitality Consultants nog een groot onderzoek naar de prestaties van facilitaire dienstverleners naar buiten.
24 | FMNconnect
Yvette Watson Teamleider Huisvesting en Facilitaire Services
FMNconnect | 25
FM-er aan het woord Naam: Yvette Watson Functie: Teamleider Huisvesting en Facilitaire Services Bedrijf: Koninklijke Bibliotheek sinds februari 2014 Opleiding: Facility Management Vorige banen: Consultant en projectmanager bij Procore / Facilitair projectleider bij Bureau Jeugdzorg Haaglanden/ Zuid-Holland Wat zijn jouw hoofdtaken?
Met het team zijn we verantwoordelijk voor de huisvesting en alle facilitaire services voor de Koninklijke Bibliotheek (KB) en haar inwonende instituten. De KB is de nationale bibliotheek van Nederland en brengt mensen en informatie samen. De KB maakt haar collectie, het cultureel erfgoed, zichtbaar, houdbaar en bruikbaar. De vrije toegang tot dit gezamenlijke bezit is een bron voor onderzoek en zorgt ervoor dat mensen op nieuwe ideeën worden gebracht en op elkaars inzichten kunnen voortbouwen. Het KB-gebouw beslaat zo’n 80.000 m2 en we faciliteren circa 850 werkplekken.
Wat is er leuk aan je werk?
Alles! Ik mag een erg leuk team leiden en dat doe ik met veel plezier. Ik vind het belangrijk om mensen in hun kracht te zetten en samen mooie dingen te doen. Het vak zelf vind ik prachtig. Enerzijds maak ik plannen om een beter serviceniveau neer te zetten, mijn hoge duurzaamheidsambities te realiseren en met het gebouw en zijn faciliteiten de visie van de KB te versterken. Anderzijds is het soms een puzzel om alle collega’s op individueel niveau een zo’n prettig mogelijke werkomgeving te geven.
Wat is er niet leuk?
Het allerliefste creëer je de ideale werkomgeving. Helaas loop je soms tegen grenzen aan. Een hele wezenlijke beperking van ons gebouw is dat 40% van onze werkplekken indirect of zelfs geen daglicht heeft. Hier kunnen we op dit moment
niets aan veranderen. Het goede nieuws is dat we voornemens zijn om over vier jaar grootschalig te renoveren. Aanleiding is achterstallig onderhoud, vervanging klimaatinstallaties, asbestsanering en verhoogde brandveiligheidsnormen. Dit is de uitgelezen kans om het gebouw ook functioneel aan te passen. En natuurlijk hebben we voor deze renovatie hoge duurzaamheidsambities.
Zo heeft de Koninklijke Bibliotheek eind vorig jaar de Green Deal Circulaire Gebouwen ondertekend en zijn wij voornemens om de renovatie van het gebouw volledig volgens circulaire principes uit te voeren. In samenspraak met het Rijksvastgoedbedrijf (eigenaar van het gebouw) is de renovatie ook benoemd tot pilotproject voor Kantoor vol Energie. Het gebouw moet energie en schone lucht terug gaan geven aan zijn omgeving en optimaal flexibel zijn in functie en gebruik.
Wat zijn volgens jou de belangrijkste ontwikkelingen in het vak FM in de komende jaren?
Huisvestingsverantwoordelijken en facility managers moeten een sleutelrol gaan spelen in de grootschalige verduurzaming van bestaande gebouwen. De urgentie tot het verduurzamen van onze samenleving wordt iedere dag groter. De uitstoot van schadelijke stoffen en het verbruik van grondstoffen, energie en water staan in geen verhouding tot wat de aarde kan dragen. Willen we niet dat het leven op aarde al in de tweede helft van deze eeuw zeer onaangenaam wordt, dan zal de uitstoot van broeikasgassen al voor 2020 sterk verminderd moeten worden.
26 | FMNconnect Urgenda en negenhonderd mede-eisers wonnen 24 juni de klimaatzaak en dwingen stringenter klimaatbeleid af bij de Nederlandse staat. De rechter heeft bepaald dat de Nederlandse overheid ervoor moet zorgen dat de uitstoot van het broeikasgas CO2 in 2020 met zeker 25% is teruggedrongen. Gebouwen in Nederland zijn met 35% de grootste bron van CO2-uitstoot. De facility manager is bepalend in de vraag naar gebouwen en dus ongelofelijk belangrijk voor onze klimaatdoelstellingen!
Waarom ben je lid van FMN?
Omdat ik fan ben van het vakgebied en ik graag bijdraag aan de ontwikkeling ervan. Daarbij vind ik het leuk om met vakgenoten mooie dingen te maken, niet omdat je er voor betaald krijgt, maar omdat je gezamenlijk ergens in gelooft.
Hoe goed ken je FMN?
Inmiddels aardig goed. 5,5 jaar geleden ben ik lid geworden van FMN om de simpele reden dat ik graag zitting wilde nemen in kenniskring Duurzaam. Inmiddels ben ik drie jaar voorzitter van deze mooie kring en neem ik vanuit die rol ook deel aan visie- en afstemmingsoverleg met de andere gremia van FMN. Ik ervaar een grote betrokkenheid naar de vereniging en ik krijg veel energie van alle andere actieve FM’ers binnen FMN.
gebruikers” ontwikkeld. Met behulp van deze code committeren organisaties zich aan ontwikkelen van duurzaam beleid en duurzame initiatieven en onderschrijven zij het belang om hun kennis en praktijkervaringen te delen met de leden van FMN.
Eind vorig jaar hebben we een mooi onderzoek kunnen publiceren over de sleutelrol van eindgebruikers bij het verduurzamen van bestaande (kantoor)gebouwen. Een onderzoek met verrassende resultaten, een leuke website: tintengroen met de publicatie van een whitepaper.
Dit jaar doen we onderzoek naar hoe duurzaam facility management op de agenda van de directie komt en we sluiten het jaar af met een grootschalig onderzoek naar de kansen van social return voor facility managers. Donderdag 2 juli zal hiervoor
een korte enquête breed worden uitgezet. Dus hierbij wil ik alvast alle facility managers en huisvestingsverantwoordelijken oproepen om deze enquête in te vullen.
De kennis die we ontwikkelen maken we toegankelijk via de website van FMN, de E-zine en artikelen in de vakbladen. Regelmatig geven we presentaties en workshops op FMN-bijeenkomsten en externe congressen of beurzen. En wij willen een goede gesprekspartner zijn voor FMN, aanpalende organisaties en de media als het gaat om duurzame ontwikkelingen en initiatieven.
De nieuwe koers en de nieuwe huisstijl van FMN. Wat vind je daarvan?
Pakkend en een goede verbeelding van wat FMN voor mij betekent. Onderzoek! Inspireer! Verbind!
Wat doet de kenniskring Duurzaam?
Doestelling van kenniskring Duurzaam is om leden van FMN een platform te bieden voor het ontwikkelen en delen van kennis over duurzaam facility management en huisvesting. Ontwikkelen van kennis en het vergaren van praktijkvoorbeelden doen we door middel van onderzoek en het inzetten van netwerken als de Green Deal Circulaire Gebouwen, Dutch Green Building Council, Platform Duurzame Huisvesting, MVO Nederland en Energiesprong.
In 2012 hebben we in samenwerking met de Dutch Green Building Council de “Gedragscode voor duurzame eind-
Ik vind het belangrijk om mensen in hun kracht te zetten en samen mooie dingen te doen.
FMNconnect | 27
Verenigingsbureau
S
inds het voorjaar van 2015 heeft FMN een nieuw verenigingsbureau: VDH Bestuurszaken in Den Haag. Een korte introductie.
VDH staat voor Van der Houwen (Gert), de naamgever van het bureau. VDH Bestuurszaken verricht bestuurszaken. Zo eenvoudig is het. De mensen van VDH Bestuurszaken ondersteunen en begeleiden bestuurders van stichtingen, verenigingen en (vermogens-) fondsen, zodat die zich kunnen focussen op het realiseren van hun ambities en idealen. Het bureau biedt professionaliteit en comfort door het beheren en innoveren van secretariaten; van
het vervullen van de praktische en alledaagse werkzaamheden tot en met het uitvoeren van complexe opdrachten en het organiseren van bijeenkomsten en evenementen.
Gert van der Houwen: “Persoonlijk contact, korte lijnen en zorgen uit handen nemen, daar staan wij voor, ook in deze samenwerking met FMN. Een mooie vereniging, met ambities die goed passen bij ons bureau.
Voor FMN ondersteunt VDH Bestuurszaken de vereniging door het beheren van de ledenadministratie en de financiĂŤn, het beheren en ontwikkelen van de content, zoals het magazine,
het tweewekelijkse e-zine en de website, het ondersteunen of organiseren van activiteiten en evenement. Zoals Gert van der Houwen het altijd zelf zegt: Beheren ĂŠn Innoveren. Dat is VDH Bestuurszaken.
Roel Masselink, verenigingsmanager van FMN, houdt kantoor bij VDH Bestuurszaken. Hij is de verbindende link tussen de vereniging en het verenigingsbureau.
Frank Speel is bij VDH Bestuurszaken als bestuursadviseur het aanspreekpunt.
28 | FMNconnect
Over FMN FMN is de beroepsvereniging voor iedereen die beroepshalve geïnteresseerd is in het facilitaire domein. Onze leden zijn werkzaam in uiteenlopende sectoren en diverse facilitaire branches. In het facilitaire domein werd in 2013 € 77,2 miljard omgezet. FMN is sinds enkele jaren partner van IFMA, de internationale vereniging voor facility managers FMN bindt en verbindt eindgebruikers, leveranciers, docenten, adviseurs en studenten en biedt hen een waardevol netwerk waarin kennis verzameld, gedeeld en toegepast wordt. De circa 2400 leden ontmoeten elkaar tijdens nationale, regionale en thematische bijeenkomsten en online via onze website www.fmn.nl en social media.
FMN wil de positie van de facilitaire professional en het vakgebied versterken en hun belangen behartigen. Dat doen wij door samen te werken met verwante organisaties op nationaal en internationaal niveau, door contact te onderhouden met de media en poltieke beïnvloeders en beslissers en door de toegevoegde waarde van facility management gericht voor het voetlicht te brengen.
Kijk voor meer informatie op www.fmn.nl (vanaf september/oktober in een geheel nieuw jasje) of neem voor vragen contact op met Roel Masselink, de verenigingsmanager: roel.masselink@fmn.nl of 070 – 2060176.
Op 18 juni vond in The Base op Schiphol de Algemene Ledenvergadering van FMN plaats, met daarna een inhoudelijk programma. In een nieuwe, verrassende setting.
FMNconnect | 29
Partners FMN wordt ondersteund door een aantal facilitaire leveranciers en adviesbureaus. Dankzij deze steun kan FMN haar activiteiten ontplooien, onderzoek financieren en publiceren. De partners dragen door hun steun bij aan de ontwikkeling van het vakgebied facility management. Heeft u interesse om partner van FMN te worden? Neem dan contact met ons op: 070 – 2060176 of via fmn@fmn.nl.
Platinum partner
Gouden Partners Zilveren partners
White-paper van Planon Planon heeft diverse white-papers over onderwerpen die interessant zijn voor de facility branche. Hier een link naar de website van FMN, naar een white-paper over Hoe onderhoudt u uw onderhoud.