Om de ambitie van volledig geïndexeerde pensioenverplichtingen te kunnen waarmaken, is het noodzakelijk dat er beleggingsrisico’s worden genomen.
control bent. Daarvoor zul je dan extra mensen moeten aannemen. Je kunt er ook voor zorgen dat je andere, betere en diepere informatie krijgt van je fiduciaire manager – die een totaaloplossing aanbiedt - waardoor je met de bestaande mankracht uitkomt.’ Wanneer is een pensioenfonds in control? Roest: ‘Het gaat erom dat je je bewust bent van de risico’s die je loopt. Het risicoprofiel van een portefeuille is op basis van het verleden te meten, maar goed risicomanagement houdt ook in dat je naar de toekomst toe ontwikkelingen gaat interpreteren. Als fiduciair manager zijn wij uitstekend in staat de risico’s in kaart te brengen. Risicomanagement is bij ons een van de kerncompetenties. Vroeger werd vooral naar de risico’s van de verschillende producten in de portefeuilles gekeken. Nu gaat het om risicomanagement van de hele balans, dus ook van de verplichtingen die tegenover de assets staan. Dat noemen wij integraal risicomanagement.’
Niet ineens verrast Kempen streeft ernaar dat zijn klanten zich zo organiseren dat zij de juiste vragen aan hun vermogensbeheerder kunnen stellen, dat zij dus in control zijn. ‘Wij vinden dat onze klanten precies moeten weten wat wij doen, dat hun verwachtingen niet afwijken van de onze. Dat betekent dat wij transparant en helder moeten zijn over hun portefeuilles. Het mag niet zo zijn dat de klant ineens verrast wordt als er een verandering in zijn portefeuille optreedt. Integendeel, hij moet kunnen begrijpen waarom wij iets doen’, zegt Roest. Daarom is educatie een centraal onderdeel van de diensten van Kempen Capital Management. Rietberg: ‘Wij vinden dat niet alleen noodzakelijk, maar ook leuk. Vorig jaar hebben we voor één klant bijvoorbeeld een cursus van zes dagdelen gegeven. Van tevoren hadden we een aantal onderwerpen gedefinieerd en in de laatste sessie hebben we gezegd dat al onze beslissingen uiteindelijk weer terugkomen en verantwoord worden in een rapportage. Daaruit blijkt bijvoorbeeld hoeveel risico er is ingezet en welk resultaat daarmee behaald is, waar het goed en eventueel fout is gegaan. Door de genoemde educatiebijeenkomsten kunnen de deelnemers de rapportage regel voor regel volgen. In een oogopslag wordt duidelijk hoe de performance-ontwikkeling van de portefeuille is in relatie tot de doelstelling. In de rapportage wordt ook de risicoallocatie zichtbaar gemaakt.
Daarnaast stelt KCM rapportages op die de buffervereisten van De Nederlandsche Bank zichtbaar maken. Dat alles stelt het pensioenfonds in staat om aan de toezichthouder te tonen dat het in control is.’ Het is volgens Rietberg belangrijk dat pensioenfondsen een kader hebben waarbinnen ze opereren en verantwoording moeten afleggen. ‘Dat kader is nominaal, wat wil zeggen dat de risico’s gemanaged worden vanuit de nominale pensioenverplichtingen. Er is nu een trend, en ik hoop dat die zich versneld door gaat zetten, om in plaats van een nominale van een reële pensioenambitie uit te gaan. Pensioenverplichtingen zijn nominaal gewaardeerd, maar eigenlijk willen de pensioenfondsen die verplichtingen indexeren. Dit is veelal impliciet als doelstelling van een pensioenfonds geformuleerd. Het merendeel van de pensioenfondsen ziet nu, vanwege alle onzekerheid over de gevolgen van de enorme hoeveelheden geld die in het monetaire systeem zijn gepompt, dat er een verhoogd risico op inflatie is. Als we alle nominale risico’s goed beheersen, zijn we zeker van een behoorlijk pensioen in nominale zin, maar in reële zin zijn we er mogelijk aanzienlijk slechter aan toe, omdat we geen indexatie hebben kunnen incasseren. Om de ambitie van volledig geïndexeerde pensioenverplichtingen te kunnen waarmaken, is het noodzakelijk dat er beleggingsrisico’s worden genomen.’
Inflatie als risico Als inflatie als een risico wordt beschouwd, wat moet er dan gebeuren? ‘In de eerste plaats’, zegt Rietberg, ‘moet je dit met de klant bespreken. Op het moment dat wij en de klant het erover eens zijn dat er een inflatierisico bestaat, zal de klant relaxter zijn over de verplichtingen die je matcht. Bij een stijgende inflatie komt er immers een moment dat de (nominale) obligatieportefeuille voor een deel moet worden afgebouwd. Dan is het de vraag hoe dit past binnen het ALM (Asset Liability Model)-kader van het pensioenfonds. Vanuit De Nederlandsche Bank gedacht, is het verkopen van obligaties toevoegen van risico. Maar vooruitdenkend, ervan uitgaande dat er veel meer inflatie komt, is het afbouwen van de obligatieportefeuille een heel verstandige beslissing. Als wij als beheerder daar de ruimte voor krijgen, zullen we – afhankelijk van andere randvoorwaarden - minder gaan matchen. Dat komt erop neer dat je kapitaal vrijspeelt dat geïnvesteerd wordt in de beleggingscategorie waar je op NUMMER 1 / 2011
FINANCIAL INVESTIGATOR
27