Trzeci wiek. Podwójna korzyść. Dobre praktyki w projektach międzypokoleniowych. by Punkt Kontaktowy "Europa dla obywateli"

Trzeci wiek – podwójna korzyść Dobre praktyki w projektach międzypokoleniowych

EuRopa Dla Obywateli 2007-2013

Wydawca: Punkt Kontaktowy Europa dla Obywateli Projekt: Printomato Magda Piotrowska-Kloc

Warszawa 2012 Publikacja została przygotowana przez polski Punkt Kontaktowy Europa dla Obywateli, który odpowiada za promocję Programu Europa dla Obywateli w Polsce. Publikacja została sfinansowana przy wsparciu Komisji Europejskiej. Wyraża ona opinie jedynie jej autorów, a Komisja nie może być pociągnięta do odpowiedzialności w zakresie wykorzystywania informacji w niej zawartych. Autorzy dziękują instytucjom, które zgodziły się na udostępnienie materiałów oraz zdjęć wykorzystanych w tej publikacji.

ISBN: 978-83-60263-23-X

Po pierwsze integracja. Trzeci wiek – podwójna korzyść

INSPIRACJA Historia – przeszłość, czy inspiracja?

Fundacja Hereditas „Losy Warszawskiej Pragi w czasach nazizmu i stalinizmu”

Urząd Miasta w Tuchowie „Pokolenia w kulturze narodów Europy - konwent obywateli małych miast europejskich

DIALOG Trzeci wiek - integracja, edukacja, inspiracja

Gmina Sucha Beskidzka „Różne kultury, jedna Europa”

TO DZIAŁA Wczoraj, dziś, jutro – rozmowy między pokoleniami

Stowarzyszenie Edukacja i Nauka „Ścieżki pamięci - zachować pamięć o lokalnych miejscach kaźni” Urząd Miasta Gniezna „Aktywny Senior”

ALBUM 48

Trzeci wiek – podwójna korzyść Dobre Dobrepraktyki praktykiw wprojektach projektachmiędzypokoleniowych międzypokoleniowych

fot. Printomato

INSPIRACJA

PO PIERWSZE Po pierwsze INTEGRACJA. integracja. TRZECI Trzeci WIEK wiek– –PODWÓJNA podwójnaKORZYŚĆ korzyść.

Po pierwsze integracja Trzeci wiek – podwójna korzyść Sto lat! Takie życzenia większość z nas słyszy co roku w dniu urodzin. I co roku jesteśmy coraz bliżej ich spełnienia. Jak wynika z badań, w Europie żyjemy dziś dłużej, ciesząc się równocześnie lepszym zdrowiem niż kiedykolwiek wcześniej. Biorąc pod rozwagę wspomnianą tendencję, Komisja Europejska ogłosiła rok 2012 Europejskim Rokiem Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej. Wiele instytucji przyłączyło się do apelu o zajęcie się zagadnieniem rozwoju aktywności osób w wieku 50+ i współpracy międzypokoleniowej. Ich działania ukazują nie tylko ogrom potrzeb, ale także potencjał i nie wykorzystywane dotąd możliwości. Praca związana z aktywizacją ludzi wkraczających w tzw. „trzeci wiek” to nie tylko misja, która poprawia byt najstarszego pokolenia. Stopniowe odchodzenie z rynku zatrudnienia osób w wieku emerytalnym, a także zagospodarowanie czasu wolnego seniorów wiążą się z powstawaniem nowych miejsc pracy dla młodszych generacji. Niezbędnym elementem edukacji wydaje się być wymiana wiedzy i umiejętności pomiędzy pokoleniami, zwłaszcza w obliczu przemian politycznych i społeczno-ekonomicznych, jakich doświadczamy w ostatnim trzydziestoleciu. Wspomnienia uczestników Drugiej Wojny Światowej, których jest wśród nas coraz mniej, to także bezcenne materiały archiwalne – będą pomagać kolejnym generacjom w zrozumieniu historii i współczesności oraz uczyć, jak uniknąć popełnionych w przeszłości błędów. W publikacji, którą oddajemy w Państwa ręce, znalazły się opisy i podsumowania wybranych projektów zrealizowanych przy wsparciu Programu Europa dla Obywateli. Mamy nadzieję, że te inicjatywy, powstałe i urzeczywistnione w 2012 roku, będą stanowić początek wieloletnich programów w dziedzinie aktywności międzypokoleniowej. Mogą także posłużyć jako inspiracja dla wszystkich tych, którzy planują rozpocząć pracę nad integracją między generacją młodszą, wkraczającą dopiero w dorosłe życie, a najstarszą, której aktywność fizyczna wprawdzie maleje, ale wciąż przecież dysponuje bezcennym doświadczeniem i wiedzą przychodzącymi wraz z wiekiem. Warto je przekazać następnym pokoleniom.

Trzeci wiek – podwójna korzyść Dobre praktyki w projektach międzypokoleniowych

INSPIRACJA Jestem koordynatorką projektów, specjalistką ds. pozyskiwania funduszy w Fundacji Hereditas zajmującej się dziedzictwem kulturowym. Jestem też koordynatorką projektu „Losy warszawskiej Pragi w latach nazizmu i stalinizmu” zrealizowanego przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej.

Elżbieta Stefaniak

Z radością poznaję i zwiedzam miejsca związane z bogactwem architektury. Moja pasja to gotyk, secesja, architektura poprzemysłowa i varsaviana. Lubię też aktywnie wypoczywać w górach. Kontakt: elzbieta.stefaniak@fundacja-hereditas.pl

INSPIRACJA

HISTORIA – PRZESZŁOŚĆ, CZY INSPIRACJA?

Historia – przeszłość, czy inspiracja? Elżbieta Stefaniak, Fundacja Hereditas

Historia Polski odcisnęła na swoich kartach piętno, które stanowi część naszej tożsamości. Niewielu czytelników europejskich zgłębia problemy dotyczące państwowości Polski. Trudności przysparza zwłaszcza ostatnie stulecie. Samo pojęcie światowego konfliktu jest u różnych społeczeństw odmienne. Odległe realia powodują, że zagadnienie najlepiej rozumiane i przedstawiane jest przez odchodzące już pokolenie. Skalę tragedii, jaką dla Warszawy i większości zniszczonych miast Polski niosła ze sobą wojna, trudno będzie pojąć nawet mieszkańcowi Londynu, który doświadczył i pamięta okres niemieckich intensywnych nalotów. Trudno będzie pojąć nawet uczestnikom antyniemieckiej konspiracji w Holandii, Danii, Francji czy Belgii skalę poświęcenia i ofiar czynnej walki Polskiego Państwa Podziemnego o wolność i suwerenność Polski. Najtrudniej będzie zrozumieć obywatelom Zachodu fakt, że dla Polski 8 maja 1945 r. nie zakończył wojny, ale trwała ona tu jeszcze przez blisko dziesięć lat, pochłaniając życie dziesiątków tysięcy żołnierzy oraz setki tysięcy ich najbliższych – więzionych i skazywanych na śmierć za wsparcie udzielone tym, których nowa władza wykluczyła. Dyskryminacja milionów istniała w Polsce o wiele dłużej niż w większości państw Europy. W wyniku tego zbrojnego konfliktu nasze państwo po ponad 120 latach odzyskało niepodległość i suwerenność. Jednak z niepełnym wymiarze. Trwające nieustannie zabiegi polityczne, intrygi oraz brutalne akcje agenturalne, prowadzone przez nowo utworzone państwo radzieckie, stwarzały nieustanne zagrożenie naszego bytu narodowego. Alternatywnym nauczaniem historii, nie tylko poprzez edukację szkolną, zajmują się z zasady muzea, instytucje państwowe, ale również coraz częściej organizacje pozarządowe, które otrzymują wsparcie z programów rządowych i zagranicznych. Główny cel projektu zrealizowanego przy wsparciu Programu Europa dla Obywateli 2007-2013, stanowiła popularyzacja wiedzy na temat historii warszawskiej Pragi oraz Warszawy w latach 1939-45 i w latach tuż po II wojnie światowej. Publikacja i film są swego rodzaju materiałem źródłowym opartym na bogatych archiwaliach i relacjach świadków. Projekt pozwolił przybliżyć szerszej publiczności mniej lub bardziej znane fakty historyczne. Nietypowa forma inspiruje do tworzenia i pokazywani historii poprzez różne formy i środki przekazu. Musimy pamiętać o tym, że przeszłość stanowi dopełnienie wydarzeń współczesnych. Historia ma inspirować, pobudzać do działania i zachęcać do szukania odpowiedzi na pytania dotyczące przyszłości.

Trzeci wiek – podwójna korzyść Dobre praktyki w projektach międzypokoleniowych

INSPIRACJA

DZIAŁANIE 1, PODDZIAŁANIE 1.1 LOSY WARSZAWSKIEJ PRAGI W CZASACH NAZIZMU I STALINIZMU Fundacja Hereditas

DZIAŁANIE 1, PODDZIAŁANIE 1.1 Tytuł projektu:

Losy Warszawskiej Pragi w czasach nazizmu i stalinizmu Wnioskodawca: Fundacja Hereditas Kwota grantu: 27 423 Euro Partnerzy: Dzielnica Praga Północ m.st. Warszawa

Projekt objął dwa główne działania merytoryczne. Pierwsze dotyczyło wydania książki pt. „Cień od wschodu” autorstwa dokumentalisty Huberta Kossowskiego. Publikacja poświęcona została działalności nazistów i NKWD na terenie warszawskiej Pragi w latach 1939-1945. Drugie działanie to realizacja filmu dokumentalnego pod takim samym jak projekt tytułem. W filmie trwającym około godziny zamieszczono relacje świadków, zdjęcia, wywiady z ekspertami, nagrania z miejsc pamięci, kaźni i męczeństwa na obszarze warszawskiej Pragi. Zostały one opatrzone komentarzem badaczy oraz wspomnieniami świadków historii, przybliżającymi kontekst historyczny miejsc i wydarzeń. Ocalić od zapomnienia Głównym założeniem projektu jest popularyzacja wiedzy na temat historii Pragi, działalności NKWD oraz upowszechnienie informacji o nie ujawnionych wcześniej faktach historycznych. Działania te umożliwiają zachowanie pamięci o przeszłości, miejscach i wydarzeniach, które odcisnęły piętno na kartach historii warszawskiej Pragi i miały niebagatelny wpływ na historię Polski i Europy. Projekt powstał dla upamiętnienia przeszłości, która kształtuje współczesną świadomość narodową i europejską determinując teraźniejszość i przyszłość. Druga wojna światowa i okres stalinizmu odcisnęły straszliwe piętno na każdym niemal, kto żył w tamtych czasach. Odbiły się na sposobie życia, ale – przede wszystkim – sposobie postrzegania świata. Twórcy projektu zachęcają, aby budując przyszłość zadawać sobie pytania: jak i dlaczego doszło kiedyś do tak tragicznych wydarzeń oraz jak uniknąć ich powtórzenia? Taką refleksję należy budzić zwłaszcza u młodych ludzi,

Trzeci wiek – podwójna korzyść Dobre praktyki w projektach międzypokoleniowych

fot. Printomato fot. Printomato

INSPIRACJA

DZIAŁANIE 1, PODDZIAŁANIE 1.1 LOSY WARSZAWSKIEJ PRAGI W CZASACH NAZIZMU I STALINIZMU Fundacja Hereditas

decydujących o przyszłości swojej i swoich dzieci. Dlatego właśnie do współudziału przy powstawaniu filmu zaproszono młodzież jednej z praskich szkół.

Poznać i zrozumieć starsze pokolenie Rok 2012 ogłoszony został Europejskim Rokiem Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej. Celem projektu jest przybliżanie młodemu pokoleniu, życia starszych. Książka i film powoduje, że czytelnik i widz identyfikuje się z tragicznymi wydarzeniami sprzed lat. Osobiste ujęcie tematu, oparte na losach konkretnych osób, pomaga młodym ludziom lepiej zrozumieć pokolenie pradziadków i dziadków, utożsamić się z jego losami i postawą jaką reprezentują. Materiał nie tylko uczy faktów historycznych, ale także zachęca do zachowania pamięci o odwadze i determinacji przodków w walce, jaką toczyli, by swoim dzieciom i wnukom zostawić jak najlepsze dziedzictwo.

fot. Printomato

Trzeci wiek – podwójna korzyść Dobre praktyki w projektach międzypokoleniowych

fot. Printomato fot. Printomato

INSPIRACJA

DZIAŁANIE 1, PODDZIAŁANIE 1.1 LOSY WARSZAWSKIEJ PRAGI W CZASACH NAZIZMU I STALINIZMU Fundacja Hereditas

Warte naśladowania Publikacja „Cień od wschodu” oraz film „Losy warszawskiej Pragi w czasach nazizmu i stalinizmu” stanowią w założeniu materiał edukacyjny – uzupełniający wiedzę przekazywaną na lekcjach szkolnych. Podręczniki historii mają przedstawić przede wszystkim fakty – bez zabarwienia emocjonalnego. Nie ma tam miejsca na omawianie losów jednostek. Twórcom projektu zależy, aby ukazać historię biorąc pod uwagę kontekst wojny i dramat życia poszczególnych osób w systemie totalitarnym. Przygotowane materiały ukazują, jak wojna bezpośrednio wpływała i wpływa do dziś, na świadomość i losy każdego człowieka. Pogłębianie wiedzy na ten temat zachęca równocześnie do zastanowienia się, jak w przyszłości uniknąć podobnej tragedii, a tym samym jak budować silną, solidarną wspólnotę państw europejskich, zapewniającą pokój i bezpieczeństwo. Streszczenie książki zostało przetłumaczone na język angielski. Szeroka promocja projektu służyć ma zainteresowaniu powstałymi materiałami środowiska edukacyjne – zwłaszcza zajmujące się edukacją nieformalną – w Polsce i za granicą.

fot. Printomato

Trzeci wiek – podwójna korzyść Dobre praktyki w projektach międzypokoleniowych

fot. Urząd Miasta w Tuchowie

INSPIRACJA

DZIAŁANIE 1, PODDZIAŁANIE 1.1 POKOLENIA W KULTURZE NARODÓW EUROPY – KONWENT OBYWATELI MAŁYCH MIAST EUROPEJSKICH Urząd Miasta w Tuchowie

DZIAŁANIE 1, PODDZIAŁANIE 1.1 Tytuł projektu:

Pokolenia w kulturze narodów Europy – konwent obywateli małych miast europejskich Wnioskodawca: Urząd Miasta w Tuchowie Kwota grantu: 17 000 Euro Partnerzy: 1. Saint Jean de Braye (Francja), 2. Illingen (Niemcy), 3. Pettenbach (Austria), 4. Detva (Słowacja), 5. Martfu (Wegry), 6. Mikulov (Czechy), 7. Tautii Magheraus (Rumunia) Strona internetowa: www.tuchow.pl/17-000-e-na-spotkanie-miast-blizniaczych

Projekt został zrealizowany podczas XIII Międzynarodowego Spotkania Miast Bliźniaczych w Tuchowie w dniach od 3 do 6 sierpnia 2012 r. Wzięło w nim udział 125 przedstawicieli z siedmiu miast partnerskich Tuchowa. Uczestnicy reprezentowali jednostki samorządowe, stowarzyszenia, fundacje, instytucje kulturalne i grupy nieformalne. Pomysłodawcom projektu zależało na utworzeniu grupy różnorodnej pod względem narodowym oraz wiekowym.

Trzeci wiek – podwójna korzyść Dobre praktyki w projektach międzypokoleniowych

fot. Urząd Miasta w Tuchowie

INSPIRACJA

DZIAŁANIE 1, PODDZIAŁANIE 1.1 POKOLENIA W KULTURZE NARODÓW EUROPY – KONWENT OBYWATELI MAŁYCH MIAST EUROPEJSKICH Urząd Miasta w Tuchowie

Wspólnie – plany na przyszłość Spotkanie rozpoczęła debata obywatelska na temat „Obywatele małych miast Europy demokratycznej i otwartej dla społeczności lokalnych” oraz koncert regionalnych muzyków na scenie tuchowskiego amfiteatru. Goście zaproszeni zostali także do zwiedzania okolic „Kulturowego szlaku turystycznego dla pokoleń” na trasie Tuchów-KrynicaSzczawnica. Potencjał historyczny, kulturowy, turystyczny i przyrodniczy Pienińskiego Parku Narodowego okazał się inspiracją do projektów krajoznawczych, badawczych, sportowych czy wielopokoleniowych. Uczestnicy rozmawiali o aktywności osób starszych, możliwościach rozwoju oraz roli, jaką w realizacji projektów krajoznawczo-turystycznych dla osób starszych może odegrać młodzież. Wszyscy chętni zostali również zaproszeni do wzięcia udziału w konferencji pt.: „Odpowiedzialność obywatelska i rozwiązywanie lokalnych problemów w rozwoju UE na przykładzie miast: Tuchów, Detva (Słowacja), Martfu (Węgry)”. Wykłady wygłosili burmistrzowie wspomnianych trzech miast. Zaprezentowane także zostały programy rozwojowe samorządów. Wspólnie rozważano zagadnienia związane z dostosowaniem przepisów unijnych, ich ujednolicenia z równoczesnym zachowaniem uwarunkowań regionalnych i krajowych. Wystawy promocyjne realizowane podczas spotkania dotyczyły historycznych i kulturowych wartości związanych z życiem codziennym społeczności lokalnej. Pokazały także rolę współpracy międzypokoleniowej w kształtowaniu i kreowaniu przeszłości i teraźniejszości obywateli Europy. Określony został jeden z najistotniejszych celów strategicznych na przyszłość, przy realizacji którego uczestnicy projektu zamierzają intensywnie współpracować. Nadano mu nazwę „Współpraca międzypokoleniowa w sieci miast partnerskich, a koncepcja obywatelstwa bezpiecznej Europy małych miast”. Na zakończenie przyjęto list intencyjny, dotyczący planowania i realizacji dalszej współpracy.

Integracja W ramach programu kulturalnego w sali widowiskowej Domu Kultury zaprezentowane zostało przedstawienie lokalnej grupy teatralnej. Spotkaniu Miast Bliźniaczych towarzyszył Małopolski Piknik Europejski, podczas którego na tuchowskim rynku odbywały się koncerty z udziałem zagranicznych gości oraz miejscowych wykonawców. Uczestnicy Pikniku mogli wziąć udział w grach, zabawach oraz konkursach i warsztatach plastycznych przeznaczonych dla dzieci, młodzieży i całych rodzin. Losowanie nagród dla laureatów konkursu wiedzy europejskiej, zorganizowanego wspólnie przez Burmistrza Tuchowa, Tuchowski Dom Kultury oraz Kurier Tuchowski, dostarczyło nie tylko wiele radości i emocji, ale także przydatnej wiedzy. Piknik to także okazja do zaprezentowania dorobku pokoleń z różnych stron Europy np. w jednej z najciekawszych atrakcji imprezy – galerii inwestycji pod tytułem „Małopolska w 3D”.

Trzeci wiek – podwójna korzyść Dobre praktyki w projektach międzypokoleniowych

fot. Urząd Miasta w Tuchowie fot. Urząd Miasta w Tuchowie

INSPIRACJA

DZIAŁANIE 1, PODDZIAŁANIE 1.1 POKOLENIA W KULTURZE NARODÓW EUROPY – KONWENT OBYWATELI MAŁYCH MIAST EUROPEJSKICH Urząd Miasta w Tuchowie

Warte naśladowania Innowacyjna forma wydarzeń spowodowała, że cieszyły się one dużym zainteresowaniem – wzięło w nich udział ponad 6 tysięcy osób, które aktywnie lub jako widzowie uczestniczyły w debatach, prezentacjach, koncertach i przedstawieniach. Bogaty program kulturalny sprawił, że wydarzenie przyciągnęło uwagę mieszkańców, również spoza regionu, zachęcając ich nie tylko do wspólnej zabawy, ale i refleksji nad poruszaną podczas spotkań dyskusyjnych tematyką, związaną z rozwojem społeczności lokalnych i koniecznością budowania i wzmacniania wspólnoty międzynarodowej. Uczestnicy debat podkreślali rolę, jaką mogą przy tym odegrać wszystkie pokolenia – solidarnie współpracując. Nie zabrakło też okazji do bezpośredniego promowania wszystkich miast partnerskich biorących udział w spotkaniu.

fot. Urząd Miasta w Tuchowie

Trzeci wiek – podwójna korzyść Dobre praktyki w projektach międzypokoleniowych

DIALOG Mam 40 lat wraz z żoną i dwójką wspaniałych dzieci mieszkam i pracuję w Suchej Beskidzkiej. Od 2003 roku jestem związany z samorządem lokalnym pracując w Urzędzie Miejskim w Suchej Beskidzkiej. Zajmuję się integracją europejską i środkami pomocowymi. Moim zadaniem jest poszukiwanie środków pozabudżetowych na różnego rodzaju przedsięwzięcia gminne, współpraca z instytucjami i jednostkami przy ich inicjowaniu, realizacji i finalizowaniu. Moje hobby to rodzina, z którą spędzam większość wolnego czasu. Razem podróżujemy poznajemy świat, lubimy przebywać wśród ludzi i na łonie natury. W wolnych chwilach poza czasem poświęcanym na naukę staram się realizować jako fotograf amator.

Andrzej Strączek

W życiu zależy mi na tym aby robić wszystko najlepiej, jak tylko potrafię. Kontakt: andrzej.straczek@sucha-beskidzka.pl

INSPI D IALRA O G C JA

Po pierwsze TRZECIintegracja. WIEK – INTEGRACJA, Trzeci wiek EDUKACJA, – podwójna INSPIRACJA korzyść.

Trzeci wiek – integracja, edukacja, inspiracja Andrzej Strączek, Gmina Sucha Beskidzka

Od najdawniejszych czasów na temat starości wypowiadali się filozofowie, uczeni, poeci, artyści, wreszcie przywódcy różnych wspólnot, kultur i wyznań. Także w ostatnich latach zagadnienie to coraz częściej staje się istotnym elementem społecznych debat i dyskusji. Temat pojawiał się między innymi przy okazji reformy emerytalnej, reformy edukacji, formułowania polityki społecznej państwa. Wspomniana problematyka stała się także przedmiotem rozmów podczas spotkania przedstawicieli miast partnerskich, związanego z realizacją projektu Gminy Sucha Beskidzka, pt. „Różne kultury, jedna Europa”. Efektem tej dysputy były wspólnie sformułowane wnioski, stanowiące punkt wyjścia do refleksji na temat roli osób w podeszłym wieku w życiu społecznym. Gorące dyskusje towarzyszące spotkaniom stały się też inspiracją do przemyśleń nad przemijaniem, a przede wszystkim nad sobą samym. Niestety, starość nadal postrzegana jest stereotypowo. Zwracamy uwagę głównie na to, że z upływem lat słabną siły fizyczne, obniża się sprawność wzroku i słuchu, stajemy się powolniejsi, zanika aktywność zawodowa, towarzyska i społeczna. Najczęściej to prawda, ale ten uproszczony obraz sprawia, że starzenie jawi się większości ludzi głównie jako koniec czegoś dobrego, synonim klęski i śmierci. We współczesnej kulturze europejskiej starość kojarzona jest więc raczej z chorobą i zniedołężnieniem, a nie z podkreślaną niegdyś mądrością wynikającą z doświadczenia. W efekcie ludzie starzy są często dyskryminowani społecznie.

Starość – koniec czy początek? Zatem sędziwy wiek w powszechnym odbiorze kojarzy się przede wszystkim z wieloma niedogodnościami i ograniczeniami. Ale to przecież właśnie z wiekiem często wzrastają umiejętność zachowania dystansu, rozwaga, wyrozumiałość, cierpliwość, wrażliwość i doświadczenie. Z tymi nowymi możliwościami, nowymi perspektywami trzeba się na nowo zaznajomić i nauczyć się z nich korzystać. Ludzka egzystencja wiąże się przecież z ciągłymi zmianami, kolejnymi

Trzeci wiek – podwójna korzyść Dobre Dobrepraktyki praktykiw wprojektach projektachmiędzypokoleniowych międzypokoleniowych

wyzwaniami, które należy przyjąć jako naturalny proces rozwojowy. Wymaga to jedynie przystosowania się do nieco innych warunków życia, a nie całkowitej rezygnacji z aktywnego w nim udziału. Okres starości to tylko kolejny etap. Często nie zdając sobie z tego sprawy, przygotowujemy się do niego przez całe życie. To proces nieodwracalny i prędzej czy później dotknie każdego z nas. Należy zauważyć, że zmiany, które w nas zachodzą, mają jednak charakter bardziej zewnętrzny niż wewnętrzny. Siły duchowe to wartość niezależna od wieku.

Dobrodziejstwo czy przekleństwo? Wydawać by się mogło, że w dzisiejszym świecie – przy ogromnym tempie życia, rozwoju nauki i techniki, natłoku informacji i kultu młodości – starzejemy się szybciej. Paradoksalnie jednak, statystycznie średnia wieku w krajach rozwiniętych wzrasta z roku na rok, a temat starości w kontekście czekających nas zmian demograficznych staje się jednym z ważniejszych wyzwań dla współczesnego społeczeństwa w każdym jego wymiarze. Spotkania i dyskusje prowadzone w ramach projektu „Różne kultury, jedna Europa” miały na celu między innymi zachęcenie uczestników do zastanowienia się nad problematyką starzenia się społeczeństwa w kontekście zagrożeń oraz szans wynikających z tego zjawiska. Głównych wnioskiem sformułowanym w trakcie debaty była konieczność edukacji i integracji międzypokoleniowej od najwcześniejszych lat – w rodzinie, szkole, w pracy czy w życiu codziennym. Szczególną uwagę należy zwracać na wzmacnianie więzi – zarówno w wymiarze rodzinnym, jak i publicznym. Wprowadzanie dziadków i wnuków w świat wzajemnych wartości oraz symboli ich pokoleń to początek dialogu, zrozumienia i inspiracji. Już sam fakt przebywania młodzieży i dzieci z osobami w podeszłym wieku przyczynia się do kreowania pozytywnych relacji i doświadczeń między nimi. Podczas takich spotkań młodzi ludzie dostrzegają starsze osoby jako równych sobie partnerów i przyjaciół, a często jako autorytety i wzory do naśladowania. Starsi mogą posiadać potencjał wiedzy, umiejętności i doświadczenia życiowego, z którego powinni korzystać młodzi. Spragniona wiedzy młodzież może zaś pogłębiać u starszych pokoleń poczucie własnej wartości, przydatności i spełnienia. Kształtowanie pozytywnego myślenia o starości zaczyna się już w dzieciństwie. Zaangażowanie seniorów w pracę z dziećmi w przedszkolu, szkole lub bibliotece bez wątpienia przynosi podwójną korzyść. Zainteresowanie młodego pokolenia problemami ludzi w podeszłym wieku czy okazywanie wsparcia rodzinom opiekującym się seniorami to wyzwanie dla każdego z nas. Powinno także stanowić przedmiot szczególnej troski instytucji i organizacji odpowiedzialnych za rozwój naszego społeczeństwa. Wsparcie współpracy międzypokoleniowej jest najlepszym sposobem na aktywizację społeczną, a tym samym zapobieganie wykluczeniu, marginalizacji, bezrobociu. Kształtowanie postawy współpracy w obecnych czasach to nie tylko wizja. To konieczność.

INSPI D IALRA O G C JA

Po pierwsze TRZECIintegracja. WIEK – INTEGRACJA, Trzeci wiek EDUKACJA, – podwójna INSPIRACJA korzyść.

Dobre praktyki Warto przyjrzeć się sprawdzonym rozwiązaniom. Doskonałym przykładem współpracy i integracji międzypokoleniowej na poziomie lokalnych społeczności jest działalność bibliotek publicznych. To przestrzeń, w której spotykają się przedstawiciele różnych pokoleń. A wspólne zainteresowania tworzą więzi - niezależnie od wieku, płci czy przekonań. Wykorzystując ten potencjał, współczesne biblioteki publiczne poza standardową działalnością stały się przestrzenią realizacji różnego rodzaju projektów, imprez i warsztatów, w których udział biorą przedstawiciele kilku pokoleń. Starości nie unikniemy. Trzeba się zatem z nią zaprzyjaźnić - poznać, zrozumieć i skorzystać z jej potencjału. Wielu seniorów wciąż potrzebuje aktywności. Jak każdy z nas dzięki realizacji swoich zainteresowań seniorzy czują się silniejsi i zdrowsi. I – co najważniejsze – dysponują doświadczeniem i wiedzą historyczną potrzebną młodemu pokoleniu dla nauki i rozwoju. Wystarczy dostrzec ten potencjał i odpowiednio go zagospodarować. Jan Paweł II w dwóch zaledwie zdaniach streścił i podsumował to, o czym powinniśmy pamiętać wszyscy: „Późny wiek stanowi ukoronowanie ludzkiego życia. To czas żniwa, czas, w którym zbieracie owoce tego, coście się nauczyli i doświadczyli, czegoście dokonali”.

Trzeci wiek – podwójna korzyść Dobre Dobrepraktyki praktykiw wprojektach projektachmiędzypokoleniowych międzypokoleniowych

fot. Gmina Sucha Beskidzka

INSPI D IALRA O G C JA

DZIAŁANIE 1, PODDZIAŁANIE 1.1 Po RÓŻNE pierwsze KULTURY, integracja. JEDNA EUROPA Trzeci wiek Gmina – podwójna Sucha Beskidzka korzyść.

DZIAŁANIE 1, PODDZIAŁANIE 1.1 Tytuł projektu:

Różne kultury, jedna Europa Wnioskodawca: Gmina Sucha Beskidzka Kwota grantu: 7 000 Euro Partnerzy: 1. Gmina Sucha Beskidzka - Lider (Polska), 2. Gmina Frombork (Polska), 3. Gmina Ceriale (Włochy), 4. Gmina Jaszbereny (Węgry) Strona internetowa: www.twinning.sucha-beskidzka.pl

Celem projektu była wymiana poglądów i refleksja na temat przyszłości społeczności europejskiej, współpracy instytucji kulturalnych, działających na rzecz promowania europejskich wartości i osiągnięć z zachowaniem oraz poszanowaniem kulturowej odrębności, związanej z różnicami wynikającymi z odmiennych doświadczeń historycznych i położenia geograficznego. Pomysłodawcy oraz realizatorzy projektu, zainspirowani ogłoszeniem przez Unię Europejską roku 2012 Europejskim Rokiem Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej, szczególny nacisk położyli na kwestię jakości życia i aktywności społecznej osób powyżej 50 roku życia. W dniach od 21 do 25 czerwca w Suchej Beskidzkiej gościły delegacje miast partnerskich (56 osób) z Fromborka, Ceriale oraz Jaszbereny. Uczestnicy brali czynny udział w przygotowaniu spotkań tematycznych oraz panelach dyskusyjnych, zajmując się poszczególnymi zagadnieniami merytorycznymi. W projekt zaangażowali się również przedstawiciele opieki społecznej i instytucji kulturalnych, zwłaszcza bibliotek, a także wolontariusze aktywnie działający na rzecz rozwoju regionu oraz pomocy osobom starszym. Poruszane tematy to: „Wykluczenie społeczne”, „Współpraca młodych na płaszczyźnie kulturalnej”, „Wykluczenie społeczne i starzenie się społeczeństwa”, „Współpraca międzypokoleniowa na płaszczyźnie kulturalnej”, „Podsumowanie dotychczasowej współpracy oraz plan pracy na przyszłość”. Część delegacji zagranicznej odpowiedzialna za oprawę muzyczną wystąpiła ze swoim programem podczas „Suskich spotkań z folklorem” oraz „Dni Ziemi Suskiej”.

Trzeci wiek – podwójna korzyść Dobre Dobrepraktyki praktykiw wprojektach projektachmiędzypokoleniowych międzypokoleniowych

fot. Gmina Sucha Beskidzka fot. Gmina Sucha Beskidzka

INSPI D IALRA O G C JA

DZIAŁANIE 1, PODDZIAŁANIE 1.1 Po RÓŻNE pierwsze KULTURY, integracja. JEDNA EUROPA Trzeci wiek Gmina – podwójna Sucha Beskidzka korzyść.

Jedność to siła Podczas spotkań mówiono między innymi o zaletach wynikających ze współpracy międzynarodowej z udziałem starszego i młodszego pokolenia przy realizowaniu wspólnych przedsięwzięć, mających na celu zachowanie i promowanie wspólnej europejskiej historii, tradycji i kultury. Poruszone zostały także tematy zacieśniania więzi między przedstawicielami różnych narodów, współpracy oraz budowania porozumienia dla dobra całej Unii Europejskiej. Dyskusje pozwoliły na wypracowanie wspólnej konkluzji – że wszyscy powinniśmy się od siebie wzajemnie uczyć i dzielić doświadczeniami, działając dla dobra własnego i przyszłych pokoleń. Taka współpraca umożliwia wypracowanie nowych, efektywniejszych rozwiązań dotyczących kierunku rozwoju Europy i poszczególnych państw – również na poziomie regionalnym. Pozwala też uniknąć błędów popełnianych w przeszłości, a także wzmacnia poczucie bezpieczeństwa zarówno narodowego, jak i międzynarodowego.

Solidarność międzypokoleniowa Temat wzbudził ogromne zainteresowanie i wiele emocji wśród uczestników spotkań. Problem starości dla każdego prędzej czy później stanie się aktualny, o czym młodzi ludzie często zapominają lub boją się nawet o tym myśleć. Podeszły wiek to etap rozwoju następujący nieuchronnie i dotyczy wszystkich, zatem warto się do niego przygotowywać zawczasu, pamiętając, że wcale nie musi, a nawet nie powinien oznaczać końca aktywnego działania i życia. Wiedza, doświadczenie oraz przychodzący z wiekiem dystans do przyziemnych trudności, mogą przynieść młodszemu pokoleniu i całemu społeczeństwu ogromną korzyść, jeśli zostaną docenione oraz właściwie wykorzystane. Również sami seniorzy muszą mieć świadomość, że ich aktywność to ważny element kształtowania współczesnego świata. Celem twórców projektu było wzmocnienie postaw aktywności społecznej niezależnie od wieku. Co jest istotne, wspólne debaty zaowocowały planami kolejnych warsztatów edukacyjnych, przygotowywanych we współpracy międzypokoleniowej.

Trzeci wiek – podwójna korzyść Dobre praktyki w projektach międzypokoleniowych

fot. Gmina Sucha Beskidzka fot. Gmina Sucha Beskidzka

DIALOG

DZIAŁANIE 1, PODDZIAŁANIE 1.1 RÓŻNE KULTURY, JEDNA EUROPA Gmina Sucha Beskidzka

Warte naśladowania Projekt zrealizowany został w okresie, w którym w mieście Sucha Beskidzka odbywały się równolegle dwa inne wydarzenia kulturalne o zasięgu międzynarodowym - XVIII Suskie Spotkania z Folklorem oraz Dni Ziemi Suskiej. To międzynarodowe cykliczne imprezy, promujące tradycję i kulturę polską, zwłaszcza obszar babiogórski, oraz umożliwiające prezentację różnorodności kulturowej innych państw europejskich i świata. Dzięki połączeniu w czasie wszystkich trzech imprez projekt „Różne kultury, jedna Europa” zyskał szerszy zasięg, wychodząc poza jedną gminę. Oprócz mieszkańców Suchej Beskidzkiej i przedstawicieli miast partnerskich wzięło w nim udział wiele osób odwiedzających ten region w celach turystycznych. Organizatorzy zdecydowali się na wykorzystanie potencjału cyklicznych wydarzeń lokalnych o szerokim rozgłosie medialnym do promowania zagadnienia aktywności osób po 50 roku życia. Niepopularny temat starzenia się społeczeństwa dzięki projektowi nabrał uniwersalnego wymiaru. Wydarzenie zgromadziło ponad 2000 osób i było szeroko komentowane w prasie lokalnej i regionalnej. Warto również podkreślić współudział i zaangażowanie licznych miejscowych organizacji społecznych, instytucji kulturalnych oraz wolontariuszy, aktywnie działających na rzecz współpracy międzynarodowej, solidarności międzypokoleniowej i aktywizacji społecznej osób starszych.

fot. Gmina Sucha Beskidzka

Trzeci wiek – podwójna korzyść Dobre praktyki w projektach międzypokoleniowych

TO DZIAŁA Jestem koordynatorką projektów międzynarodowych w Stowarzyszeniu Edukacja i Nauka oraz redaktorką portalu www.spotkania-na-wschodzie.pl. Specjalizuję się we współpracy międzynarodowej głównie z krajami Europy Wschodniej. Jestem absolwentką Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, stypendystką MENiS. Uczestniczyłam w wielu sesjach tematycznych zorganizowanych przez Międzynarodową Szkolę Humanistyczną UW.

Anna Bartnik

Od wielu lat współpracuję z Pracownią Polszczyzny Kresowej Polskiej Akademii Nauk. Kontakt: anna.bartnik@stowarzyszenie.edu.pl

TO DZIAŁA

WCZORAJ, DZIŚ, JUTRO – ROZMOWY MIĘDZY POKOLENIAMI

Wczoraj, dziś, jutro – rozmowy między pokoleniami Anna Bartnik, Stowarzyszenie Edukacja i Nauka

Upamiętnienie wydarzeń historycznych XX wieku poprzez utrwalenie w filmach i przekazanie kolejnym pokoleniom pamięci osób, które namacalnie doświadczyły skrajnej nietolerancji w okresie nazizmu i stalinizmu, jest dla Stowarzyszenia Edukacja i Nauka sprawą priorytetową. Dwie edycje projektu pt. „Ścieżki pamięci – zachować pamięć o lokalnych miejscach kaźni” realizowane od października 2010 roku przy wsparciu finansowym Programu Europa dla Obywateli pozwoliły nam na stworzenie 22 filmów dokumentalnych opowiadających o miejscach pamięci związanych ze zbrodniami nazizmu i stalinizmu na terenie województwa kujawsko-pomorskiego oraz mazowieckiego. Przedstawienie młodym ludziom z Polski, Niemiec, Litwy i Łotwy materiału filmowego na temat wydarzeń związanych z eksterminacją ludności w czasie II Wojny Światowej i okresie powojennym to metoda edukacyjna, która służyć ma budowaniu postaw we współczesnym świecie. Dokumentacja konkretnych, lokalnych miejsc pamięci (często ulegających zapomnieniu) oraz rejestracja wspomnień bezpośrednich świadków, służyć ma konfrontacji różnych pokoleń sąsiadujących ze sobą narodów. Produkcja materiałów edukacyjnych opartych na żywej historii, to wyraźny krok w kierunku pogłębienia tolerancji i wzajemnego zrozumienia na poziomie międzykulturowym i międzypokoleniowym. Jesteśmy przekonani, że tworząc podstawy i warunki do prowadzenia dialogu między pokoleniami, przyczyniamy się do budowania wizji świata otwartego, wolnego od rasizmu i ksenofobii. Rozwijamy, szczególnie u młodzieży, poczucie tożsamości europejskiej opartej na wspólnych wartościach, a także inspirujemy ją do obudzenia dociekliwości i refleksji na temat przeszłości. Pomagamy lepiej zrozumieć, czym są prawdziwa solidarność i tolerancja. Jeden z odcinków pt. „Co wy na to…” został w całości poświęcony młodym ludziom, którzy wyrazili swoje opinie na temat trudnych faktów historycznych przedstawionych w filmie „Ścieżki pamięci”. Co ważne, młodzież zwróciła uwagą na losy poszczególnych osób i ich cierpienie, a nie tylko politykę. Świadkowie historii, którzy wystąpili w naszym materiale filmowym, byli kiedyś młodymi ludźmi mającymi marzenia, plany edukacyjne, zawodowe, osobiste. Wojna wszystko przekreśliła i zostawiła w ich pamięci krwawe piętno, wpływające na całe dalsze ich życie.

Trzeci wiek – podwójna korzyść Dobre praktyki w projektach międzypokoleniowych

Szpitale powstańcze, fot. Stowarzyszenie Edukacja i Nauka

TO DZIAŁA

WCZORAJ, DZIŚ, JUTRO – ROZMOWY MIĘDZY POKOLENIAMI

Cykl felietonów dokumentalnych „Ścieżki pamięci” przedstawia wybrane fakty historyczne, które miały miejsce podczas II Wojny Światowej na ziemi polskiej i stanowi podstawę do refleksji i prowadzenia dyskusji – bez względu na narodowość i wiek rozmówców. Głównym przesłaniem powstałego materiału jest upamiętnienie ofiar wojny, uświadomienie w szerokim kręgu odbiorców bezsensowności wojen i skłonienie do refleksji, jak sprawić, by nigdy więcej się nie powtórzyły. Okres stalinizmu również odcisnął swoje piętno na polskim społeczeństwie. W filmie pt. „Więzienie Toledo”, w obecnie realizowanej edycji projektu „Ścieżki pamięci” historyk dr Szymon Niedziela tak mówi o tym okresie: „II Wojna Światowa w Polsce wcale nie zakończyła się w roku 1945 wraz z pokonaniem III Rzeszy. Tysiące patriotów polskich, rozpoczynając walkę w roku 1939, nie sądziło, że przyjdzie im tę walkę kontynuować do 1956 roku, bowiem gdy pokonali czarny totalitaryzm, trzeba było rozpocząć walkę z czerwonym totalitaryzmem. (Za to byli ścigani, represjonowani, wysyłani do zakładów karnych). Ich jedyną winą było to, że pragnęli Polski w pełni niepodległej”. W filmach przedstawiane są losy Polaków, którzy nie deklarowali wyraźnie swoich uczuć do komunizmu i władz sowieckich, byli niepewni politycznie, czyli podejrzani o sympatie do rządu londyńskiego, lub działali w czasie okupacji w AK. Ci ludzie po aresztowaniu trafiali do sowieckich zakładów karnych, takich jak np. Obóz NKWD w Rembertowie, Więzienie Toledo na Pradze, a niektórzy byli wywożeni na Syberię, skąd wielu już nie wróciło. Na ten temat literaturę przedmiotu mamy wciąż bardzo ograniczoną. Dokumentacja urzędowa (wytworzona przez zarządców) jest szczątkowa. Istnieje bardzo mało monografii i artykułów naukowych na ten temat. Dzięki projektowi staramy się uzupełnić tę lukę, by przede wszystkim następnym pokoleniom pokazać prawdę o niełatwej drodze Polski do wolności. Realizując projekt oraz organizując pokazy cyklu filmu dokumentalnego „Ścieżki pamięci”, staliśmy się uczestnikami rozmów prowadzonych przez przedstawicieli wszystkich pokoleń. Osoby starsze – świadkowie historii – aktywnie i chętnie uczestniczą w spotkaniach i opowiadają o swoich przeżyciach wojennych i powojennych, traktując to jako swój obowiązek. Młodzi ludzie natomiast z ogromnym zainteresowaniem oglądają filmy, zadają pytania bezpośrednim świadkom wydarzeń historycznych. Niektórzy z nich angażują się w promowanie tematu w swoich środowiskach albo, już jako nasi wolontariusze, poszukują kolejnych miejsc do wyświetlenia filmów w szkołach, domach kultury, bibliotekach itp. Działania te utwierdzają nas w przekonaniu, iż dialog międzypokoleniowy uczy, a także niesie ze sobą mądrość, pokój i potrzebę przekazywania zdobytej wiedzy kolejnym pokoleniom.

Trzeci wiek – podwójna korzyść Dobre praktyki w projektach międzypokoleniowych

Palmiry, fot. Stowarzyszenie Edukacja i Nauka

TO DZIAŁA

DZIAŁANIE 4 ŚCIEŻKI PAMIĘCI – ZACHOWAĆ PAMIĘĆ O LOKALNYCH MIEJSCACH KAŹNI Stowarzyszenie Edukacja i Nauka

DZIAŁANIE 4 Tytuł projektu:

Ścieżki pamięci – zachować pamięć o lokalnych miejscach kaźni Wnioskodawca: Stowarzyszenie Edukacja i Nauka Kwota grantu: 55 000 Euro Strona internetowa: www.stowarzyszenie.edu.pl

Projekt został zarekomendowany do realizacji przez Instytut Pamięci Narodowej – Komisję Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Radę Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, Stowarzyszenie Wolnego Słowa, Ośrodek KARTA, Studium Europy Wschodniej przy Uniwersytecie Warszawskim, Komitet Katyński, Krąg Pamięci Narodowej, Dom Spotkań im. Angelusa Silesiusa oraz Muzeum Powstania Warszawskiego. Polega na wyprodukowaniu 10 filmów dokumentalnych na temat miejsc pamięci związanych ze zbrodniami nazizmu i stalinizmu znajdujących się na terenie Warszawy i okolic. W filmach wykorzystano dostępne dokumenty archiwalne (zdjęcia, fragmenty filmów z okresu II Wojny Światowej z Filmoteki Narodowej), wypowiedzi bezpośrednich świadków zdarzeń (relacje świadków historii, które zostały nagrane i umieszczone w Archiwum Historii Mówionej Muzeum Powstania Warszawskiego). Wszystkie tematy zostały zaprezentowane przez lektora – historyka dr Szymona Niedzielę.

Trzeci wiek – podwójna korzyść Dobre praktyki w projektach międzypokoleniowych

Egzekucje na mokotowie, fot. Stowarzyszenie Edukacja i Nauka

fot. Stowarzyszenie Edukacja i Nauka

TO DZIAŁA

DZIAŁANIE 4 ŚCIEŻKI PAMIĘCI – ZACHOWAĆ PAMIĘĆ O LOKALNYCH MIEJSCACH KAŹNI Stowarzyszenie Edukacja i Nauka

Tematy 10 odcinków dokumentu: 1. Masowe egzekucje 2. Palmiry 3. Obóz przejściowy w kościele św. Wojciecha 4. Zagłada Woli 5. Likwidacja powstańczych szpitali na Starówce 6. Likwidacja przytułków nowomiejskich 7. Egzekucje na Mokotowie 8. Obóz NKWD w Rembertowie 9. „Gęsiówka” – obóz niemiecki, NKWD i UB 10. Więzienie NKWD „Toledo”

Dialog międzypokoleniowy Celem filmów jest przekazanie wiedzy historycznej młodym pokoleniom oraz ukazanie wartości płynących z prowadzenia dialogu międzykulturowego i międzypokoleniowego. Wstrząsający obraz zdarzeń przedstawiany w kolejnych odcinkach budzi u widza w każdym wieku ogromne emocje, skłaniając go przemyśleń dotyczących nie tylko tragedii, jaka spotkała naród Polski i inne nacje, które padły ofiarą wojny. Zachęca także do zastanowienia się, nad przyczynami takiego barbarzyństwa i sposobami uniknięcia go w przyszłości. Filmy stanowią niezwykle cenny materiał edukacyjny. Podczas wspólnego oglądania wytwarza się silna więź między pokoleniem, które dramat przeżyło, a tym, które zna go jedynie z faktograficznych podręczników historii. Dopiero wspomnienia i przeżycia zawarte w filmach pozwalają dostrzec ogrom tragedii, jaka stała się udziałem starszych. Twórcy projektu, za cel postawili sobie budowanie tolerancji międzypokoleniowej i międzynarodowej. Historia jest dla nich źródłem refleksji i poczucia wspólnoty oraz punktem wyjścia do budowania tożsamości współczesnych obywateli krajów narodowych i Europy.

Trzeci wiek – podwójna korzyść Dobre praktyki w projektach międzypokoleniowych

Szpitale powstańcze, fot. Stowarzyszenie Edukacja i Nauka

fot. Stowarzyszenie Edukacja i Nauka

TO DZIAŁA

DZIAŁANIE 4 ŚCIEŻKI PAMIĘCI – ZACHOWAĆ PAMIĘĆ O LOKALNYCH MIEJSCACH KAŹNI Stowarzyszenie Edukacja i Nauka

Warte naśladowania Autorzy i twórcy projektu zadbali, aby filmy – w polskiej i niemieckiej wersji językowej, udostępnić dla szerokiej publiczności: w serwisie YouTube, na stronie internetowej Stowarzyszenia oraz na płytach DVD wraz z dołączoną broszurką – do pobrania w siedzibie Stowarzyszenia i bibliotekach. Organizowane są także pokazy publiczne. Projekcje zakończone dyskusją służą nie tylko nauce historii, ale przede wszystkim stwarzają unikalną szansę na spotkanie odchodzącego pokolenia świadków wojny ze współczesną młodzieżą. Uwagę zwracają również starannie przemyślane scenariusze oraz doskonała reżyseria, dzięki którym powstały niezwykle ciekawe materiały dokumentalne i edukacyjne. Więcej informacji na temat organizacji oraz kolejne odcinki filmu dokumentalnego dostępne są do obejrzenia na stronie internetowej Stowarzyszenia.

fot. Stowarzyszenie Edukacja i Nauka

Trzeci wiek – podwójna korzyść Dobre praktyki w projektach międzypokoleniowych

fot. Urząd Miasta Gniezna

TO DZIAŁA

DZIAŁANIE 1, PODDZIAŁANIE 1.2 AKTYWNY SENIOR Urząd Miasta Gniezna

DZIAŁANIE 1, PODDZIAŁANIE 1.2 Tytuł projektu:

Aktywny Senior Wnioskodawca: Urząd Miasta Gniezna Kwota grantu: 15 000 Euro Partnerzy: 1. Anagni (Włochy), 2. Speyer (Niemcy), 3. Radviliskis (Litwa), 4. Esztergom (Węgry), 5. Veendam (Holandia)6. Uman (Ukraina) Strona internetowa: www.gniezno.eu

Projekt miał na celu zacieśnienie więzi międzynarodowych i pogłębienie porozumienia pomiędzy pokoleniami. Uczestnicy pochodzący 7 krajów spotkali się w Gnieźnie. Został przez organizatorów zaplanowany tak, aby termin związanych z nim wydarzeń pokrywał się z odbywającymi się w Polsce i na Ukrainie Mistrzostwami Europy w Piłce Nożnej. To właśnie one były dla Gniezna inspiracją do integracji międzypokoleniowej. Do Polski zaproszone zostały delegacje z miast partnerskich Gniezna, składające się z seniorów, młodzieży, burmistrzów, zespołów muzycznych, a także reprezentantów prasy lokalnej. Animacja poszczególnych wydarzeń miała zachęcić wszystkich uczestników do wspólnych działań, które równocześnie zaangażować i zainteresować mogą przedstawicieli 3 pokoleń: dzieci, rodziców i dziadków.

Wspólnota wieku – wiek wspólnoty Na pl. św. Wojciecha w Gnieźnie zorganizowana została Strefa Kibica Euro 2012. Miasta partnerskie prezentowały tu swoje regionalne wyroby kulinarne i rzemieślnicze, stroje narodowe oraz ofertę turystyczną, przygotowaną specjalnie dla mieszkańców Gniezna. W dniu ich otwarcia na pl. św. Wojciecha przybyło około 15 tys. osób. Wszystkie stoiska cieszyły się ogromną popularnością. Młodsi przedstawiciele delegacji podziwiali twórców prezentujących swoje dzieła. Przekonali się, że wiele się jeszcze mogą od starszych nauczyć i że warto nawiązywać do tradycji. To jeden z warunków osiągnięcia sukcesu, a także istotny element pogłębiania dumy narodowej. Przedstawiciele wszystkich krajów mieli okazję zrozumieć, jak ważna jest ich własna tradycja narodowa, która wyróżnia się na tle innych bogactwem i kolorystyką, a także stanowi cenny wkład w kulturę europejską.

Trzeci wiek – podwójna korzyść Dobre praktyki w projektach międzypokoleniowych

fot. Urząd Miasta Gniezna fot. Urząd Miasta Gniezna

TO DZIAŁA

DZIAŁANIE 1, PODDZIAŁANIE 1.2 AKTYWNY SENIOR Urząd Miasta Gniezna

Kolejny punkt programu integracji międzynarodowej i międzypokoleniowej to koncerty i pokazy zespołów miast partnerskich, prezentujących między innymi narodową muzykę. To znów okazja, by cieszyć się wspólnymi działaniami artystycznymi młodszych i starszych uczestników imprezy.

Kibicowanie – najważniejsza jest drużyna W związku z otwarciem Euro 2012 w Gnieźnie na boisku Orlika odbył się Międzynarodowy Turniej Piłki Nożnej, w którym zmagały się reprezentacje młodzików do lat 16. każdego z miast partnerskich. Reprezentacja seniorów zaś rywalizowała o palmę pierwszeństwa, grając w piłkarzyki ręczne. Starsi kibicowali swojej młodzieży, a młodzi trzymali kciuki za seniorów. Wspólna zabawa i sportowe współzawodnictwo okazały się niezawodnym sposobem na budowanie więzi. W rozgrywki włączyli się także mieszkańcy Gniezna, turyści oraz delegacje z miast partnerskich, śledzący mecze rozpoczynające Mistrzostwa Euro 2012 na specjalnie ustawionym na tę okazję telebimie. W przerwach można było wziąć udział w konkursach z nagrodami. Dzięki tym wydarzeniom gnieźnieński Rynek na kilka dni zamienił się w kolorowy korowód europejskich kibiców i sportowców. Niezależnie od wieku, języka i narodowości uczestnicy zabawy na przemian rywalizowali z innymi krajami, by za chwilę kibicować przedstawicielom swojego pokolenia reprezentowanego przez inne narodowości.

fot. Urząd Miasta Gniezna

Trzeci wiek – podwójna korzyść Dobre praktyki w projektach międzypokoleniowych

fot. Urząd Miasta Gniezna fot. Urząd Miasta Gniezna

TO DZIAŁA

DZIAŁANIE 1, PODDZIAŁANIE 1.2 AKTYWNY SENIOR Urząd Miasta Gniezna

Aktywny senior – aktywna społeczność Jeden dzień spotkania w całości poświęcony został zagadnieniom pokolenia 50+. W Dniu Seniora spora liczba mieszkańców Gniezna, a także delegacje miast partnerskich wzięły udział w zorganizowanym wspólnie z Uniwersytetem Trzeciego Wieku seminarium, które odbyło się w auli gnieźnieńskiego Kolegium Europejskiego. Wykład, a następnie dyskusja dotyczyły zdrowego trybu życia seniorów, aktywności fizycznej, sposobów relaksacji i rehabilitacji, wspólnych inicjatyw międzypokoleniowych i propozycji aktywnego spędzania czasu. Gnieźnianie i ich goście zostali zaproszeni do udziału w rajdzie nordic walking, kursie Tańca Radości, czyli paneurytmii a także gimnastyce oraz zwiedzaniu Gniezna z przewodnikiem. Nawiązania do tematu aktywnego życia seniorów nie zabrakło również podczas uroczystego nadania, jednemu z gnieźnieńskich skwerów nazwy partnerskiego miasta Anani. Mieszkańcy i turyści znajdą tu urządzenia do rekreacji i ćwiczeń fizycznych dla młodszych i starszych. Spotkanie przedstawicieli miast partnerskich stało się także okazją do obchodów 20-lecia współpracy Gniezna i Speyer. Na tę okoliczność w Miejskim Ośrodku Kultury w Gnieźnie odbyła się wystawa prac Christel Stadtmuller, artystki ze Speyer.

fot. Urząd Miasta Gniezna

Trzeci wiek – podwójna korzyść Dobre praktyki w projektach międzypokoleniowych

fot. Urząd Miasta Gniezna fot. Urząd Miasta Gniezna

TO DZIAŁA

DZIAŁANIE 1, PODDZIAŁANIE 1.2 AKTYWNY SENIOR Urząd Miasta Gniezna

Warte naśladowania Dzięki projektowi seniorzy z Gniezna i miast partnerskich mieli okazję w nieformalnej atmosferze podzielić się doświadczeniami związanymi z aktywizacją osób starszych. Pracując wspólnie mogli osobiście doświadczyć, że są potrzebni społeczeństwu i wiele jeszcze mogą w życiu osiągnąć - dla dobra nie tylko swojego, ale i przyszłych pokoleń. Co ważne, realizacja projektu zwróciła uwagę młodszego pokolenia na zagadnienie aktywności po 50 roku życia. Niezależnie od różnic wynikających z wieku, a zatem z odmiennych doświadczeń oraz potrzeb, jest wiele spraw, które starszych i młodszych bardzo silnie łączą. Na tym tle warto i trzeba budować porozumienie. Warto podkreślać, że wiedzę i doświadczenie osób starszych należy wykorzystywać, pozwalając im poczuć, że wciąż są ważni i potrzebni młodym. We wspólnym funkcjonowaniu w społeczeństwie, każdy ma do spełnienia ważną rolę. Projekt pokazał, że więzi między ludźmi, wzajemna pomoc i solidarność przełamujące bariery pokoleniowe i międzynarodowe, są żywe i potrzebne. Wystarczy wykorzystać ten potencjał.

fot. Urząd Miasta Gniezna

Trzeci wiek – podwójna korzyść Dobre praktyki w projektach międzypokoleniowych

ALBUM

Film przygotowany w 2012 roku przez Punkt Kontaktowy Programu Europa dla Obywateli powstał aby przedstawić wybrane projekty zrealizowane przez beneficjentów Programu. Podobnie jak publikacja, film ukazuje przede wszystkim te projekty, w których w szczególny sposób podkreślone zostało zagadnienie aktywności osób starszych i solidarności międzypokoleniowej. Zarejestrowany materiał wzbogaca i poszerza wachlarz prezentowanych w publikacji projektów. Twórcy projektów dzielą się swoim zaangażowaniem, pomysłami i planami inspirując do działania. Zagadnienie solidarności międzypokoleniowej sprawdza się tu w praktyce.

Jestem przekonany, że Zjednoczona Europa nie może być zbudowana przez administrację czy samych polityków. Ta idea musi wychodzić od Ludzi. Musi wypływać z bezpośrednich relacji między ludźmi. To właśnie próbujemy robić budując nasze partnerstwo. Gerhard Weber, Brackenheim (Niemcy)

ALBUM

DZIAŁANIE 1, PODDZIAŁANIE 1.1 Tytuł projektu:

Different coutries – common objectives Wnioskodawca: Urząd Miejski w Dąbrowie Górniczej Kwota grantu: 9 000 Euro Kraje partnerskie: 1. Medias (Rumunia), 2. Castell Umberto (Włochy), 3. Studenka (Czechy) Strona internetowa: www.debowymaj.pl

Spotkanie odbyło się w dniach 30 kwietnia - 4 maja 2012 roku w ramach festiwalu „Dębowy Maj” w Dąbrowie Górniczej.

Trzeci wiek – podwójna korzyść Dobre praktyki w projektach międzypokoleniowych

fot. Printomato fot. Printomato

51 ALBUM

fot. Printomato

Trzeci wiek – podwójna korzyść Dobre praktyki w projektach międzypokoleniowych

fot. Printomato fot. Printomato

53 ALBUM

fot. Printomato

Trzeci wiek – podwójna korzyść Dobre praktyki w projektach międzypokoleniowych

fot. Printomato

ALBUM

DZIAŁANIE 1, PODDZIAŁANIE 1.1 Tytuł projektu:

Różnorodność kulturowa UE – wspólne działania na rzecz wzmocnienia świadomości europejskiej Wnioskodawca: Gmina Jabłonka Kwota grantu: 13 000 Euro Kraje partnerskie: 1. Horice (Czechy), 2. Nagymanyok (Węgry), 3. Reichelsheim (Niemcy), 4. Trstena (Słowacja) Strona internetowa: www.zjazdorawian.pl

Projekt został zrealizowany podczas Pierwszego Światowego Zjazdu Orawian w dniach 19-22 lipca 2012 r. w Gminie Jabłonka.

Trzeci wiek – podwójna korzyść Dobre praktyki w projektach międzypokoleniowych

fot. Printomato fot. Printomato

57 ALBUM

fot. Printomato

Trzeci wiek – podwójna korzyść Dobre praktyki w projektach międzypokoleniowych

fot. Printomato

ALBUM

DZIAŁANIE 1, PODDZIAŁANIE 1.1 Tytuł projektu:

Międzynarodowy Tydzień Młodzieży Wnioskodawca: Gmina Zbrosławice Kwota grantu: 15 000 Euro Kraje partnerskie: 1. Castagnolle delle Lanze (Włochy), 2. Tarnalelesz (Węgry), 3. Brackenheim (Niemcy), 4. Charnay-les-Macon (Francja) Strona internetowa: www.zbroslawice.pl

Coroczne spotkanie miast partnerskich Zbrosławic, podczas których mieszkańcy przyjmują gości w swoich domach, odbyło się w dniach 19-22 lipca 2012 r.

Trzeci wiek – podwójna korzyść Dobre praktyki w projektach międzypokoleniowych

fot. Printomato fot. Printomato