!!made in athens:Layout 1
8/9/12
8:15 PM
Page 11
>
ται οι προϋποθέσεις για τον επαναπροσδιορισµό των προτεραιοτήτων του αρχιτεκτονικού σχεδιασµού. Μέσα από την τρέχουσα κοινωνική και οικονοµική κρίση αναδύεται η ανάγκη για µια νέα θεώρηση του ρόλου της αρχιτεκτονικής σε απόσταση από τον επαγγελµατικό οπορτουνισµό και τα πρότυπα ευδαιµονισµού της περασµένης δεκαετίας. Η ελληνική συµµετοχή στη 13η ∆ιεθνή Έκθεση Αρχιτεκτονικής θέτει ως κύριο στόχο την ανάδειξη των θετικών δυνάµεων που διαγράφονται στο κρίσιµο παρόν και τη σκιαγράφηση ενός καλύτερου µέλλοντος για την Αθήνα. Η διερεύνηση των χαρακτηριστικών της ιδιότυπης αθηναϊκής αστικότητας επικεντρώνεται σε δύο θεµατικές. Η πρώτη αφορά τη µοντέρνα παράδοση της πόλης και την εξέλιξη της αθηναϊκής πολυκατοικίας, ενώ η δεύτερη τον κατακερµατισµό και τη διεκδίκηση του δηµόσιου χώρου. Η αθηναϊκή πολυκατοικία αποτελεί ένα ιδιαίτερο κεφάλαιο στην ιστορία της µοντέρνας αρχιτεκτονικής. Παρ’ ότι ακολουθεί βασικές αρχές του µοντέρνου κινήµατος, η αθηναϊκή πολυκατοικία είναι ουσιαστικά το προϊόν µιας ανώνυµης αρχιτεκτονικής παράδοσης. Οι πρωτοπόροι αρχιτέκτονες της περιόδου εισάγουν τα πρότυπα αναφοράς που κυριαρχούν στη διεθνή αρχιτεκτονική σκηνή της περιόδου. Η εξάπλωση όµως του µοντέλου της πολυκατοικίας γίνεται εµπειρικά, σύµφωνα µε τους περιορισµούς που θέτουν οι κατασκευαστικές δυνατότητες, οι πολεοδοµικοί κανονισµοί και βέβαια το σύστηµα της αντιπαροχής που καθορίζει την οικονοµική ανάπτυξη της ελληνικής πόλης. Για πολλά χρόνια η πολυκατοικία αντιµετωπίζεται ως ένα αποτυχηµένο µοντέλο αστικής ανάπτυξης, ως µια ατυχής ελληνική επινόηση η οποία µετατόπισε την ευθύνη της ανοικοδόµησης στα χέρια των ιδιωτών µικρο-επενδυτών τής µετα-πολεµικής περιόδου. Τα τελευταία χρόνια η στάση απέναντι στην πολυκατοικία έχει µεταστραφεί. Οι νεότεροι αθηναίοι δέχονται την πολυκατοικία ως βασικό στοιχείο ταυτότητας της πόλης τους. Το ιδιαίτερο µοντέλο ανάπτυξης της ελληνικής πόλης αποτελεί αντικείµενο διερεύνησης σε ευρωπαϊκές σχολές αρχιτεκτονικής. Οι σχετικές έρευνες επικεντρώνονται τόσο στη γενική αρχιτεκτονική της πολυκατοικίας όσο και στην ευελιξία της κατασκευαστικής δοµής της. Είναι πλέον αποδεκτό ότι η δυνατότητα της πολυκατοικίας να φιλοξενεί διαφορετικά προγράµµατα δηµόσιου και ιδιωτικού ενδιαφέροντος έχει συµβάλει στη διαµόρφωση ενός ποικιλόµορφου, ζωντανού, αστικού περιβάλλοντος. Οι νεότερες τάσεις στο σχεδιασµό της πολυκατοικίας διερευνούν νέες δυνατότητες, οι οποίες αφορούν τη µορφολογία της πολυκατοικίας και τη δηµιουργία σηµειακών εντάσεων στο οµοιόµορφο αθηναϊκό περιβάλλον, την αφοµοίωση των νέων προτύπων διαβίωσης που ακολουθεί η δηµιουργική τάξη της πόλης και ιδίως τα νεότερα µέλη της, νέες στρατηγικές αστικής ανάπτυξης που επιτρέπουν
11
time to redefine the priorities of architectural design. The current social and economic crisis brings to the forefront new ways of viewing the role of architecture, far removed from professional opportunism and the standards of well-being of the previous decade. The Greek participation in the 13th International Architecture Exhibition, seeks primarily to highlight the positive forces that currently are emerging from the crisis and to delineate a better future for Athens. It investigates links to the idiosyncratic Athenian urbanity, focusing on two major issues: The first concerns the city’s tradition of the modern and the evolving tradition of the Athenian polykatoikia; while the second looks at the fragmentation of public space and the disputes over such space. The Athenian polykatoikia constitutes a particular chapter in the history of modern architecture. Although it follows basic principles of the modern movement, the Athenian polykatoikia is essentially a product of vernacular architectural tradition. Trailblazing architects of that time introduced reference models, which dominated the international architectural scene of the period. The widespread expansion of the polykatoikia model took place experientially, according to the limitations set by construction capabilities, town-planning regulations and, naturally, the system of antiparohi, where the developer covers the cost of building and the owner of the plot of land is repaid with apartments within the final building, which determined the economic development of the Greek city. For many years the polykatoikia was viewed as a failed model of urban development, an unfortunate Greek invention, which shifted the responsibility for reconstruction to the hands of private micro-investors during the post-war period. During the past few years, this position has undergone a reversal. Younger Athenians accept the polykatoikia as a basic element of their city’s identity. The specific model of the development of the Greek city constitutes the object of investigation in European schools of architecture. The research focuses both on the general architecture of the polykatoikia, as well as in the flexibility of its construction structure. It is now generally accepted that the polykatoikia’s capacity to host different programmes of public and private interest, has contributed to the formation of a varied, vivid, urban environment. More recent trends in the design of polykatoikias investigate new possibilities which concern: the morphology of the polykatoikia and the creation of point intensities in the uniform Athenian surroundings, the new lifestyles of the city's creative class and particularly its younger members, the new strategies for urban development which permit integrated interventions on an urban scale, and, finally, the re-use of existing housing stock.