HORECA IN OOST-VLAANDEREN
HORECA IN OOST-VLAANDEREN INSPIRERENDE VERHALEN IN BEELD
INSPIRERENDE VERHALEN IN BEELD
HORECA IN OOST-VLAANDEREN INSPIRERENDE VERHALEN IN BEELD
VOORWOORD De Economische Raad voor Oost-Vlaanderen (EROV) zet zich reeds decennialang in voor het stimuleren van succesvol en performant ondernemerschap in de provincie Oost-Vlaanderen. Succesvol ondernemen is van cruciaal belang voor een samen leving. Ondernemers creëren meerwaarde, tewerkstelling en groei. De horeca verdient de volle aandacht van het provincie bestuur. Het gaat om ondernemers die sterk lokaal verankerd zijn en met eigen kapitaal en bijhorend persoonlijk risico hun zaken realiseren. De horeca stelt heel wat mensen tewerk, ook al zijn de ondernemingen qua tewerkstelling vaak beperkt in omvang tot meestal minder dan tien werknemers. Niettemin maken vele kleintjes één groot. In Oost-Vlaanderen zijn er niet minder dan 7.446 horeca ondernemingen die samen 10.343 mensen tewerkstellen. Naast de economische waardecreatie, is de horeca van groot belang voor de uitstraling van een regio. De sector kent hier door een grote maatschappelijke waarde. Ze brengt leven in de stads- en dorpskernen. De horeca geeft kleur aan onze Oost-Vlaamse economie. Met deze publicatie brengt EROV in samenwerking met Horeca Oost-Vlaanderen een portret van verschillende types horeca zaken in onze provincie. Experten geven inzicht in trends en succesvolle horecaconcepten. We wensen u alvast veel leesgenot! Jozef Dauwe Gedeputeerde voorzitter
3
INHOUD
4
VOORWOORD DAUWE
3
INLEIDING TIM JOIRIS
5
HORECA IN BREDER PERSPECTIEF
6
BELANG VAN DE OOST-VLAAMSE HORECA IN CIJFERS
7
BAR GIDON
12
FOODLUCK
17
RESTAURANT ’T OUD SCHEEPKEN
22
RESTAURANT ROOSELAER
27
BISTRO VIENNA EN B&B
32
RESTAURANT VRIJMOED
37
FEESTZAAL AGATHEA
41
KASTEEL VAN ZWIJNAARDE
45
TIPS & TRICKS
49
DE ECONOMISCHE RAAD VOOR OOSTVLAANDEREN BREEKT EEN LANS VOOR DE HORECA IN OOST-VLAANDEREN
50
COLOFON
52
INLEIDING Horeca is onlosmakelijk verbonden met gastvrijheid. In bijna alle culturen heeft het gastrecht en de gastheerplicht bestaan. Het was een heilige plicht om een vreemde toe te laten in je huis en hem onderdak en eten te bieden. In de loop der eeuwen werd het verlenen van gastvrijheid een professionele activiteit. De horeca is creatief en speelt gewillig in op veranderend consumentengedrag en maatschappelijke evoluties. De sector toont aan dat ze zich flexibel aanpast aan nieuwe trends en aan veranderende wetgeving. Bedreigingen, zoals de witte kassa en het rookverbod, worden omgezet in opportuniteiten. Het vraagt heel wat doorzettingsvermogen en zakelijk instinct. Deze publicatie schetst een beeld van de Oost-Vlaamse horeca ondernemer die gastvrijheid hoog in het vaandel draagt. Tim Joiris Voorzitter Horeca Oost-Vlaanderen
5
HORECA IN BREDER PERSPECTIEF INTERNATIONAAL BELANG
HORECA IN BELGIË EN VLAANDEREN
De horeca vormt een krachtige motor van de internationale economie en draagt direct en indirect bij aan de welvaart, in de vorm van omzet en werkgelegenheid. Bovendien stelt de sector veel jongeren tewerk en vormt daarmee een tegen gewicht voor de jeugdwerkloosheid.
Ook voor ons land is horeca van groot belang. België telt 57.488 horecaondernemingen, waarvan 59% in Vlaanderen gevestigd zijn. De horeca heeft een aandeel van 1,9% in de Belgische economie. Het is hiermee groter dan de metaal industrie en iets kleiner dan de sector van de informatica diensten.
Horeca en toerisme zijn nauw met elkaar verweven. UNWTO, de wereldtoerismeorganisatie van de Verenigde Naties, geeft aan dat toerisme wereldwijd goed is voor 1 op 10 jobs. De sector realiseert 10% van het wereldwijde BBP. Europa is de nummer één reisbestemming voor toeristen en heeft een marktaandeel van 50%. Jaarlijks trekt Europa 615 miljoen internationale toeristen aan. Een aantal dat jaar na jaar stijgt. Hotrec, de koepelvereniging die de belangen van de horeca in Europa verdedigt, haalt aan dat de ‘hospitality industry’ in Europa 1,8 miljoen bedrijven telt. De sector realiseert 16,6 miljoen jobs of 7,8% van de totale werkgelegenheid. Boven dien groeit de jobcreatie sneller dan in andere sectoren van de Europese economie.
6
Horeca in breder perspectief
De consument heeft nog nooit zoveel geld besteed aan horeca. Wanneer een consument 100 euro besteedt, gaat 6,2 euro naar horeca. Dit is vooral het gevolg van de prijs evoluties, maar ook het volume aan horecabestedingen stijgt. De horecasector is met andere woorden economisch van grote waarde. Bovendien draagt de sector bij tot het bewaren van eeuwenoude tradities, culturele gebruiken en gastro nomisch erfgoed. De sector brengt mensen met elkaar in contact en heeft een belangrijke sociale en maatschappelijke impact. (bron: Guidea, Macro-economische indicatoren van de horeca, cijfers voor 2015)
BELANG VAN DE OOST-VLAAMSE HORECA IN CIJFERS Het horecalandschap is sterk georiënteerd op kleinschalige eet- en drinkgelegenheden. Oost-Vlaanderen telde 7.446 horecaondernemingen in 2016. Iets meer dan de helft van de horecaondernemingen zijn restaurants. Sinds 2014 is er een kentering in de Oost-Vlaamse horeca merkbaar. Het aantal horecaondernemingen kent een stijgend
Aantal horecaondernemingen in Oost-Vlaanderen in 2016 393 (5%)
verloop. In 2016 werden 773 horecaondernemingen in OostVlaanderen opgericht en 672 werden stopgezet. Dit geeft een positief netto saldo van 101 horecaondernemingen. Er wor den meer horecazaken opgericht dan stopgezet. Deze trend houdt aan. Voornamelijk in de subsectoren: eetgelegenheden, restaurants en catering zijn er opvallend meer oprichtingen dan stopzettingen.
Evolutie van het aantal horecaondernemingen in Oost-Vlaanderen van 2008-2016
43 (1%)
4000 3500 3000 2500
2405 (32%)
2000 1500
807 (11%)
3798 (51%)
1000 500 0
drinkgelegenheden catering hotels en vakantieverblijven kampeerterreinen en overige accommodatie Totaal: 7446 horecaondernemingen
restaurants drinkgelegenheden catering hotels en vakantieverblijven kampeerterreinen en overige accommodatie
Bron: FOD Economie ADSEI (bewerking door Guidea)
restaurants
Bron: FOD Economie ADSEI (bewerking door Guidea)
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
Belang van de Oost-Vlaamse horeca in cijfers
7
De vooruitzichten in de horeca zijn positief. Het consumenten vertrouwen is nog nooit zo hoog geweest sinds 2001. Dit vertaalt zich in mooie omzetcijfers voor de horeca en gunstige vooruitzichten voor de werkgelegenheid. In 2017 was er een stevige omzetgroei waar te nemen. Zelfs op één na de hoogste groei van de voorbije 10 jaren. Vooral de restaurants en de catering zorgen voor mooie omzetcijfers.
Drinkgelegenheden, bars en cafés zijn sinds 2000 in dalende trend. Over het algemeen kent de horeca een grote dynamiek met oprichtingen en stopzettingen. Slechts de helft van de horecazaken zijn na vijf jaar nog actief. Eén sector doet het op dat vlak nog slechter en dat is de sector Informatie en Communicatie.
Oprichtingen en stopzettingen in de horeca per subsector in Oost-Vlaanderen in 2016
Evolutie van de oprichtingen en stopzettingen in de horeca in Oost-Vlaanderen van 2008 - 2016
400 350 300 250 200 150 100 50 0 50 100 150 200 250 300 350
800 700 600 500 400 300 200 100 0 100 200 300 hotels, jeugdherbergen, vakantieverblijven, kampeerterreinen
400 500
eetgelegenheden en restaurants
600
catering
700
discotheken, dancings
800
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
cafés, bars, drinkgelegenheden
Bron: FOD Economie ADSEI (bewerking door Guidea)
8
Belang van de Oost-Vlaamse horeca in cijfers
Bron: FOD Economie ADSEI (bewerking door Guidea)
De Oost-Vlaamse horeca stelt 10.343 mensen tewerk. De grootste groep werkt in restaurants (60%). De horeca trekt in
is de verhouding man-vrouw ongeveer gelijk. In de subsector restaurants zijn opvallend meer mannen tewerkgesteld dan
vergelijking met andere sectoren meer jongeren aan, terwijl oudere werknemers ondervertegenwoordigd zijn. Toch neemt onder invloed van de vergrijzing het aantal 50-plussers toe. Hun aantal is de voorbije jaren zelfs groter geworden dan het aantal min 25-jarigen. De horeca is een kleurrijke sector in de letterlijke zin van het woord. In Oost-Vlaanderen heeft in 2016 34% van de werknemers een buitenlandse herkomst. Vroeger was horeca een typisch vrouwelijk beroep. Vandaag
vrouwen.
Aantal werknemers per subsector in de horeca in Oost-Vlaanderen in 2016
1256 (12%)
Aantal horecaondernemingen per provincie (Aantal horecaondernemingen per 10.000 inwoners)
140 (1%)
4444 (51)
1835 (18%)
7446 (50) 6216 (60%)
catering drinkgelegenheden
overige logies
8227 (69) Bron: FOD Economie ADSEI (bewerking door Guidea)
restaurants
hotels
9222 (50)
Antwerpen West-Vlaanderen Oost-Vlaanderen Vlaams-Brabant Limburg
4763 (42)
Bron: FOD Economie ADSEI (bewerking door Guidea)
896 (11%)
De provincie Oost-Vlaanderen kent een hoge densiteit aan horecaondernemingen. Voor elke 10.000 inwoners zijn er 50 horecaondernemingen in Oost-Vlaanderen. Daarmee scoort Oost-Vlaanderen even hoog als Antwerpen. Op het niveau van de gemeenten tellen vooral Sint-Martens-Latem, Hore beke, Kruishoutem en Gent veel horecazaken in verhouding
Belang van de Oost-Vlaamse horeca in cijfers
9
tot hun aantal inwoners. In absolute getallen zijn, niet ver wonderlijk, de steden Gent met 1753 horecazaken, Aalst met 423 horecazaken, Sint-Niklaas met 332 horecazaken en
Dendermonde met 226 horecazaken, de koplopers op vlak van horeca-aanbod.
Aantal horecaondernemingen per gemeente of stad horeca ondernemingen Sint-Martens-Latem Horebeke Kruishoutem Gent Wortegem-Petegem Zwalm Kluisbergen Zottegem Sint-Laureins Nazareth Oudenaarde Berlare Maarkedal Deinze Brakel Geraardsbergen Lovendegem Zelzate Wetteren Maldegem Kaprijke Eeklo Waasmunster Aalst Dendermonde Waarschoot Lierde Zingem Ninove Destelbergen Knesselare Erpe-Mere Laarne
10
horecaondernemingen per 1.000 inwoners
81 18 55 1.753 40 50 39 154 39 67 179 84 36 175 82 180 51 68 133 124 33 105 54 423 226 39 32 36 182 85 39 93 59
Belang van de Oost-Vlaamse horeca in cijfers
9,53 8,88 6,83 6,77 6,25 6,17 6,05 5,89 5,88 5,83 5,78 5,68 5,67 5,66 5,54 5,42 5,37 5,35 5,30 5,27 5,17 5,07 5,02 4,98 4,96 4,94 4,88 4,79 4,73 4,73 4,72 4,71 4,71
Ronse Hamme Lochristi Aalter Sint-Niklaas Buggenhout Melle Gavere Assenede Merelbeke Lebbeke Lokeren Zulte Oosterzele Haaltert Moerbeke Stekene Evergem Beveren Temse Herzele Wichelen Zele Nevele Sint-Lievens-Houtem De Pinte Wachtebeke Lede Sint-Gillis-Waas Kruibeke Denderleeuw Zomergem
horeca ondernemingen
horecaondernemingen per 1.000 inwoners
120 110 98 89 332 63 49 55 59 102 78 165 63 54 73 25 69 131 179 109 65 42 76 44 37 38 27 65 67 57 67 24
4,60 4,44 4,41 4,39 4,37 4,33 4,33 4,31 4,17 4,16 4,09 4,02 4,01 4,00 4,00 3,93 3,81 3,74 3,73 3,69 3,69 3,63 3,63 3,63 3,62 3,62 3,56 3,52 3,48 3,44 3,38 2,85
Bron: FOD Economie ADSEI (bewerking door Guidea)
INSPIRERENDE VERHALEN VAN ACHT OOST-VLAAMSE HORECAONDERNEMERS BAR GIDON
FOODLUCK
RESTAURANT ’T OUD SCHEEPKEN
RESTAURANT ROOSELAER
BISTRO VIENNA EN B&B
RESTAURANT VRIJMOED
FEESTZAAL AGATHEA
KASTEEL VAN ZWIJNAARDE
11
12
Bar Gidon | Markt 11 in Geraardsbergen
BAR GIDON Heel wat authentieke dorpscafés sluiten de deuren, maar hier en daar vind je nog een echte parel terug. Bar Gidon op de Markt in Geraardsbergen mag gerust zo’n parel genoemd worden. In 2016 namen Els Ritserveldt en Frederik Penne een vliegende start met hun café Bar Gidon. Zelfs het stadsbestuur was onder de indruk en overhandigde het jonge koppel het label ‘Starter van het jaar’.
Geen van beiden komt uit de horeca, maar ze beschikken wel over een portie lef, passie en gezond verstand. Els is maat schappelijk assistente. Frederik was vijf jaar profwielrenner en wou na zijn sportcarrière niet alle banden met de wiel rennerij doorknippen. Ze besloten samen om in de wiel rennersstad bij uitstek een wielrennerscafé uit te baten. Café uitbaatster, Magda, dacht op 68-jarige leeftijd stilaan aan wat rust. Toch wilde ze haar levenswerk niet zomaar uit handen geven. Ze zocht een overnemer die uit het goede hout gesneden was. Uiteindelijk zette Magda het licht op groen voor Els en Frederik. Samen voerden ze harde onder handelingen met de brouwerij, die het pand in eigendom had. En met succes! Op negen maanden tijd was de overdracht in orde. Els: “We hebben gedurende een jaar alles goed voorbereid en een concept uitgedacht in het teken van de wielrennerij. Drie elementen hebben we samengevoegd. Ten eerste, het bestaand volkscafé, dat we absoluut wensten te behouden. Ten tweede, de oude wielerglorie van mijn grootvader. En tot slot, het feit dat mijn man twintig jaar lang actief was in de wielrennerij. Op elf dagen tijd hebben we het café volledig gestript en opnieuw ingericht volgens ons concept. Daar is een heel draaiboek aan vooraf gegaan. Alles in het café ver wijst naar de koers. Lampen zijn verwerkt in fietswielen. Op de stoelen staan naamplaatjes met de winnaars van de Ronde Van Vlaanderen, die gefinisht zijn in Meerbeke. De muren hangen vol met oude foto’s van gekende wielerlegendes en originele koerstruien, zoals van Rudy Pevenage.”
Bar Gidon | Markt 11 in Geraardsbergen
13
DE EXPERT > Tim Joiris is voorzitter van Horeca Oost-Vlaanderen. Zaakvoerder van Pallieter, Vagant, Maison W, een cateringbedrijf en organisator van Fubar tijdens de Gentse Feesten Tim: “Als gevolg van de rookwetgeving is er een grote buiten beleving, want niet-rokers gaan mee naar buiten bij de rokers. Een terras is voor elke horecazaak een must. Dit impliceert dat de horeca-uitbater mee verantwoordelijk is voor het gedrag van de klanten op het terras. Elke gemeente of stad zou een goed terrassen beleid moeten implementeren, waarbij gestreefd wordt naar een kwalitatieve en uniforme inrichting van terrassen.”
DE EXPERT > Peter Serru is directeur Guidea, kenniscentrum voor toerisme en horeca Peter: “Er zit een grote dynamiek in het aantal oprich tingen in het segment cafés. Eén op de tien cafés is jonger dan één jaar. Maar de netto aangroei is nega tief. Er zijn meer stopzettingen dan starters. Dat bete kent niet noodzakelijk dat ze verdwijnen. Het kan ook een eetgelegenheid geworden zijn.”
14
KOERSBIERTJES Els: “Op de kaart staan lokale koersbiertjes, zoals Giesbaargs Muurken en Spartacus, maar ook andere koersbiertjes, zoals Cyclist Blond, De Bie Vélo, Orvélo, Saison Du Lucien en Kwaremont. Af en toe ontdekken we nieuwe biertjes die iets met de koers te maken hebben. Onze klanten proeven voor en als het gesmaakt wordt, zetten we het op de kaart.”
KOERSFIETS OP HET BALKON Els: “We onderscheiden ons van de concurrentie door een concept te kiezen. We zijn gepassioneerd door de koers, waardoor dit thema voor de hand lag. We trekken ons concept door in alles wat we doen. Ons logo hebben we zelf ont wikkeld. De koersfiets op het balkon is een echte blikvanger. T-shirts, sweaters en wieleroutfits van Bar Gidon ontwerpen we zelf. Onze fietsclub noemt De Trudy’s. We maken handig gebruik van de vele wielerwedstrijden die hier voor de deur passeren en koppelen er leuke acties en evenementen aan.
Tijdens de Ronde van België voor dames organiseerden we zo onze “Ladies@koers” met cava en leuke tombolaprijzen, speciaal voor vrouwen. Wanneer de ijspiste op de Markt staat, worden optredens georganiseerd in het café onder het motto “De Gidon schaatst los”. We doen wat we graag doen en doen het net iets anders. Dat wordt gesmaakt bij het publiek. We krijgen veel positieve commentaren en staan er zelf een beetje versteld van.”
AMBITIE
Els: “We runnen de zaak met ons tweetjes en vullen elkaar goed aan. Het is best intensief, omdat we alles zelf doen en slechts één sluitingsdag hebben. Gelukkig krijgen we veel hulp van Frederik zijn ouders. Soms doen we beroep op een jobstudent.”
Els: “Onze ambitie is om te koesteren wat we tot nu toe hebben opgebouwd. Keihard werken om onze zaak verder op de kaart te zetten. We willen graag een keuken installeren en fingerfood serveren. Regelmatig krijgen we de vraag om internationale wielrenners, die tijdelijk in België verblijven, te huisvesten. Ook wielertoeristen willen hier graag hun vakantie doorbrengen. Op termijn kijken we uit naar een vakantiewoning om aan die vragen tegemoet te komen.”
DE MUUR VAN GERAARDSBERGEN
ONLINE AANWEZIGHEID
Els: “Ons hart klopt hier in deze mooie Oudenbergstad. Aan de voet van de Muur werd zoveel wielergeschiedenis geschre ven. Bar Gidon is voor ons een stille droom die werkelijkheid wordt. We richten ons op wielertoeristen en toevallige passanten, maar ook de vaste stamgasten worden hier goed gesoigneerd. Door af en toe een evenement te organiseren, trekken we een jonger publiek aan. Verschillende voetbalclubs met hun supporters voelen zich hier thuis. Sinds kort zijn we ook het officieel supporterslokaal van Laurens De Plus. Aan deze beloftevolle profwielrenner van “Quickstep Floors” zullen we nog vele jaren plezier beleven.”
Els: “Onze facebookpagina wordt regelmatig aangepast. We hebben bijna 2500 volgers. Dat is de verdienste van mijn man. Hij is er goed in. Tijdens zijn wielrennerscarrière hield hij zijn fans ook op deze manier op de hoogte.”
ACHTER DE TOOG
HORECA, EEN MOOI BEROEP? Els: “Het is een mooi beroep en het is hard werken. Ons sociaal leven staat op een laag pitje, omdat we altijd met de zaak bezig zijn. Tijdens onze sluitingsdag werken we ook dikwijls voor de zaak. We zijn nog maar twee jaren bezig en het voelt aan alsof we nooit iets anders gedaan hebben. Er is zeker nog een toekomst voor cafés, als je het goed aanpakt. Het is jammer dat cafébaas zijn dikwijls een negatieve bijklank heeft, terwijl het zoveel meer is dan pintjes tappen Bar Gidon | Markt 11 in Geraardsbergen
15
DE EXPERT > Bart Inghelbrecht is zakelijk coördinator van vzw PUUR Gent en promoot de Gentse winkel- en horeca gebieden in binnen- en buitenland. Bart: “Evenementen kunnen de horeca versterken, voor zover er een constructieve dialoog is tussen organisatoren, plaatselijke horecazaken en bewoners. Evenementen zijn succesvol als iedereen een graantje kan meepikken. Om overlast tot een mini mum te beperken, moet een horeca-uitbater zich bewust zijn van de omgeving. Omgevingsbewust handelen is de nieuwe manier van ondernemerschap
16
en mensen bedienen. Het is een bedrijf dat je runt. We zijn trendsetter geweest om een café met een goed onderbouwd concept te openen. Onze buren hebben ondertussen ook een conceptcafé geopend met themamuziek. Ze hebben een podium en organiseren regelmatig optredens. Een diversiteit die we toejuichen.”
TIPS EN TRICKS Els: “Een concept hebben is een must, je omringen met betrouwbare mensen ook! Het moet een weloverwogen en bewuste keuze zijn. Daarna is het durven ondernemen en investeren. We hebben alles tot in de puntjes voorbereid en een degelijk contract afgedwongen met de brouwerij. Een goed evenwicht tussen een jong en oud publiek is belangrijk. Kort op de bal spelen en de situatie nooit laten escaleren, is het devies.”
FOOD LUCK Food Luck, een hippe hotspot in het centrum van Heusden waar je heerlijk kan brunchen en lunchen. Silke Van Engeland startte in 2016 op 25-jarige leeftijd haar eigen restaurant, Food Luck.
In deze trendy zaak met houten interieur en witte tinten wordt eten geserveerd waar je gelukkig van wordt. Niet alleen de smaak en de versheid van de producten staan centraal, ook wordt er heel wat aandacht besteed aan een originele en creatieve presentatie van de gerechten. Haar passie voor lekker eten en koken kreeg Silke mee van thuis. Oma kookte voor grote groepen op feesten en vader is een bedreven hobbykok. Als student Handelswetenschappen kluste ze bij in de horeca. Na enkele professionele uitdagingen, o.a. op de marketing afdeling bij Imperial en Xandres, vond ze de tijd rijp om zelf een zaak op te starten. Met een goed onderbouwd business plan kreeg ze de nodige financiële middelen ter beschikking om een pand te huren. In het centrum van Heusden stond de vroegere bakkerij leeg. De ideale locatie volgens Silke. In de
Food Luck | Zandakkerlaan 3 in Heusden
17
18
Food Luck | Zandakkerlaan 3 in Heusden
nabijheid van Gent, maar niet in het centrum, waar de concurrentie veel hoger is.
ETEN WAAR JE GELUKKIG VAN WORDT Silke: “Ik kook met eerlijke, gezonde en lekkere producten, vooral biologisch of lokaal. De smaak en originele presentatie van de gerechten, daar word je gelukkig van! Het interieur straalt een zensfeer uit en dat creëert een goed gevoel. Tijdens de week bied ik een gevarieerd ontbijt, een gezonde lunch of een zoete zonde bij de koffie. Naast de vaste kaart is er een wekelijks aangepaste suggestiekaart.”
HIPPE UITSTRALING Silke: “Ik ben gestart met twee vaste personeelsleden. Omwille van de kostprijs en de flexibiliteit werk ik nu met één vast personeelslid, aangevuld met jobstudenten en flexi jobs. De ene maand is de andere niet qua omzet. Je moet het realistisch bekijken. Ik heb een gemotiveerd team waar ik vriendschappelijk mee omga. Ik streef naar een evenwicht tussen collegialiteit en coachen en bijsturen. Dat werkt het best voor mij. Ik zoek ook mensen die in mijn concept passen en dat zijn vooral jonge mensen met een hippe uitstraling.”
momenten aanvaard ik cateringopdrachten of organiseer ik gerichte activiteiten. De After Work Parties met aperitief en aangepaste hapjes zijn een schot in de roos. Ook de kook workshops voor kinderen tussen 8 en 12 jaar tijdens school vakanties zijn succesvol.”
INSPELEN OP WENSEN VAN KLANTEN Silke: “Ik richt me op studenten en op een werkend publiek tussen 20 en 55 jaar oud, die tijdens de middagpauze hier komen lunchen. Er komen ook veel andere klanten, zoals senioren van het nabijgelegen woonzorgcentrum en hun familie. Ik wil trouw blijven aan mijn concept en check regel matig mijn businessplan om te kijken of ik nog goed bezig ben. Maar ik wil ook flexibel kunnen inspelen op de wensen van mijn klanten. Ik heb een overwegend vrouwelijk cliënteel. Mannen die hier komen eten, vragen steevast naar spaghetti bolognaise. Dat stond eerst niet op de kaart, maar ik bied nu
ZATERDAG SLUITDAG Silke: “Op zaterdag en maandag is de zaak gesloten. Aanvan kelijk deed ik op zaterdag open, maar op deze locatie is dat geen goed idee. Op zaterdag shoppen mensen in Gent of hebben activiteiten met de kinderen. Vroeger was dinsdag mijn sluitingsdag, maar aangezien de horecazaken in de buurt gesloten zijn op dinsdag, doe ik open, wat zeer positief is. Op zondag bied ik een brunchformule aan. Op de rustige Food Luck | Zandakkerlaan 3 in Heusden
19
DE EXPERT > Gert Laurijssen van Foodservice Alliance Gert: “De new kids in town zijn ondernemers met ketenambities. Ze vertrekken vanuit een marketing case, een goed concept, een leuk product. Marketing is begrijpen hoe de consument denkt. Een lekkere maaltijd aanbieden is niet voldoende. Uit onderzoek blijkt dat parameters die betrekking hebben op de kwaliteit van het eten en drinken nog amper 50% de tevredenheidsbeoordeling bepalen. Inzetten op beleving is het codewoord: een leuke ambiance in de zaak, vriendelijk personeel, een gezellig interieur, een hygiënische omgeving, een kindvriendelijke aan pak. Ook het voortraject is even belangrijk. Verloopt de reservering vlot en vriendelijk? Is er voldoende nabijgelegen parking? Het onveiligheidsgevoel bij parkings in stedelijke omgevingen is zeker een aan dachtspunt.” Gert: “Wanneer er negatieve commentaar op je face bookpagina staat, kan je best constructief reageren. Niet reageren komt over alsof je er niet mee begaan bent. In de verdediging gaan, heeft weinig zin, want zoiets kan je niet winnen. De klant heeft altijd gelijk.”
20
wel een gezonde variant aan. Op het einde van de rit moet er geld binnenstromen. Als hippe millennials hier om 15u geen koffie komen drinken, ben ik tevreden dat senioren uit het woonzorgcentrum hier wel langskomen.”
FACEBOOK EN INSTRAGRAM Silke: “Ik post zoveel mogelijk op Facebook en Instagram, omdat ik zo mijn doelgroep het best bereik. Het is een perfect medium om te communiceren met klanten. Wanneer ik een foto van de lunch post, vragen klanten of ze het gerecht kunnen afhalen of kunnen reserveren. Je kan met social media meer ad hoc werken.” Silke: “Negatieve commentaren krijgen, is absoluut niet leuk! Het is me nog maar twee keer overkomen. Ik stuur de mensen een privébericht, vraag hun telefoonnummer en bel ze op. Het zijn dikwijls kleine dingen die door één of andere frus tratie uitvergroot worden op Facebook. Mensen beseffen de
draagwijdte van hun negatieve commentaar niet. Het slechtste wat je kunt doen, is je proberen te verdedigen op het medium zelf. In het begin kreeg ik heel veel positieve commentaren en vond ik het niet nodig om elke dag mijn facebookpagina te checken. Maar plots zie je een negatieve commentaar die er al twee dagen opstaat. Het is belangrijk om dagelijks de commentaren te bekijken.”
KLEINE VOORRAAD Silke: “Ik doe meerdere keren per week mijn aankopen, zodat ik beter kan inspelen op het moment. Qua kostprijs is dat interessant, maar zeer tijdsintensief. Ik koop kleine voorraden aan. Op die manier heb ik minder overschotten en heb ik het financieel beter in de hand. Ik werk met plaatselijke handels zaken. De bakker uit de buurt maakt speciaal broden voor Food Luck.”
AMBITIE Silke: “Ik zou graag nog een tweede Food Luck openen op een andere locatie. Deze Food Luck hoeft niet persé te groeien. Ik ben gestart met een conceptstore hoekje met gadgets en decoratiemateriaal om zo op nieuwe trends in te spelen. Ik wil klanten meer bieden dan lunch, koffie en taart. De beleving staat centraal. Op die manier wordt het concept Food Luck meegenomen naar huis. Ik speel ook in op de trend van take away gerechten. Er borrelen altijd ideeën op en ik tracht dit in mijn concept te laten passen. Niet alles lukt. Op nieuwjaarsdag een brunchbuffet aanbieden was geen goed idee. Ik stel me altijd de vraag: hoe kan ik het de vol gende maand nog beter aanpakken? Ik zoek oplossingen in plaats van stil te staan bij problemen.” Food Luck | Zandakkerlaan 3 in Heusden
21
22
’t Oud Scheepken | Rechtstraat 444 in Eksaarde
RESTAURANT ’T OUD SCHEEPKEN Net buiten het dorp van Eksaarde, een deelgemeente van de stad Lokeren, ligt het restaurant ’t Oud Scheepken. Sinds 48 jaar bekend en beroemd omwille van de palinggerechten die prominent op de kaart prijken.
Zaakvoerder Walter Vandewinckel, afkomstig uit Wachtebeke, nam 13 jaar geleden de zaak over. Hij werkte jarenlang als vertegenwoordiger in de chemische sector en nam dikwijls zakenrelaties mee op restaurant in ’t Oud Scheepken. Het beviel hem daar zo goed, dat hij geregeld na zijn uren mee hielp in het restaurant en een goede band opbouwde met de toenmalige uitbaters en het cliënteel. Toen de eigenaars andere uitdagingen opzochten, was de keuze snel gemaakt. Hij stopte met zijn job en nam de zaak over.
EEN GROOT TEAM Walter: “Ik heb vier vaste personeelsleden en een twintigtal jobstudenten, flexijobs en gelegenheidswerknemers. We maken efficiënt gebruik van die voordelige statuten. We beschikken over een vast team. Tussen of na de shiften drinken we samen iets, slaan een babbeltje en maken plezier. Ik sta dicht bij heel het team. Er is weinig verloop, want we creëren een familiale sfeer. Een goede sfeer leidt tot een goed
’t Oud Scheepken | Rechtstraat 444 in Eksaarde
23
DE EXPERT > Gert Laurijssen van Foodservice Alliance Gert: “Een succesvolle horecazaak heeft geen gasten, maar fans. Een horecaondernemer moet nadenken over het type klant dat hij wil aanspreken. Wie wil ik als klant en hoe laat ik mijn zaak passen in de wereld van mijn doelgroep? Op welke lifestylekenmerken speel ik in? Het consumentenvertrouwen is vandaag zeer groot. De bereidheid van de klant om geld uit te geven in de horeca is sinds 2008 zelfs nog nooit zo hoog geweest. Met een sterk marketingconcept bind je klanten aan je zaak.”
resultaat. We zijn open van donderdag tot zondag. Vroeger hadden we meerdere shiften per avond, maar dat werkt niet meer. Ik zou graag nog een extra dag open doen, maar dan moet ik bijkomend personeel hebben en dat houdt mij tegen.”
GOED, GENOEG EN GEZELLIG Walter: “De zaak is een gevestigde waarde en alom bekend als palingrestaurant. Op zich speelt de locatie geen rol. Als je kwaliteit biedt, weten de mensen je te vinden. Een restaurant moet voldoen aan de 3 G’s: Goed, Genoeg en Gezellig. Ik heb vooral vaste klanten. Veelal mensen die iets te vieren hebben en met de hele familie of met vrienden komen eten.”
24
’t Oud Scheepken | Rechtstraat 444 in Eksaarde
FAMILIALE SFEER Walter: “We bieden een warme, familiale sfeer, een thuis gevoel. De inrichting is sfeervol en we veranderen regelmatig de kunstwerken die hier ophangen. Ons hecht team zorgt voor een hartelijke ontvangst en bediening.”
TRADITIONEEL RECEPT VAN PALING Walter: “Niettegenstaande we ook andere gerechten serveren, zijn de palinggerechten een extra troef. Ik hou vast aan ons aloude recept van paling en ik serveer kwaliteit. Wilde Amerikaanse paling wordt levend overgevlogen naar België. Hollandse en Franse paling is meer ‘pappaling’. Van januari tot half maart is het moeilijk om kwaliteitsvolle paling uit Amerika te krijgen, gezien de kweekperiode. We nemen dan ons jaarlijks verlof. We hebben ondertussen ook geëxperi menteerd om kleine porties paling in te vriezen en met succes. De smaak en kwaliteit blijven behouden. De paling is bij ons iets duurder, maar ik bied meer aan. De klant kan altijd een portie paling, frietjes of mayonaise extra vragen, zonder meerprijs.”
DE ZAAK DRAAIT GOED Walter: “Mocht ik opnieuw beginnen, dan zou ik kleinschaliger werken met minder personeel. Nu wil ik vooral standvastig heid, want ik heb geen opvolgers. De zaak draait goed, ook al maak ik geen reclame. De beste reclame is mondelinge reclame.”
FACEBOOK Walter: “Ik heb een facebookpagina en twee jobstudenten checken dagelijks de commentaren en posten nieuws. Op goede reacties reageren we niet en op slechte reacties
reageren we niet meer. Het is soms frustrerend dat je er zo weinig kunt aan doen, maar ik heb me erbij neergelegd. Ik heb geen online reservatieplatform, maar de klanten kunnen wel via e-mail reserveren.”
KLEINE PORTIES Walter: “We gaan heel bewust om met voedsel om verspilling tegen te gaan. Palingoverschotten worden meegegeven. We vragen aan de klant of hij bij een filet puur een slaatje wenst. We merken dat bijgerechten dikwijls niet worden opgegeten. Daarom geven we eerder kleinere porties en kan de klant altijd extra vragen. Op die manier trachten we afval te beperken.” ’t Oud Scheepken | Rechtstraat 444 in Eksaarde
25
DE EXPERT > Tim Joiris, voorzitter van Horeca Oost-Vlaanderen, zaakvoerder van Pallieter, Vagant, Maison W, een cateringbedrijf en organisator van Fubar tijdens de Gentse Feesten. Tim: “Horeca is de meest arbeidsintensieve sector met een hoge loonkost en beperkte mogelijkheden om te automatiseren. De witte kassa wordt ervaren als een bedreiging, maar cash geld zal op relatief snelle termijn verdwijnen. In de Scandinavische landen wordt nu zo goed als alles betaald met de kaart.”
HORECA, EEN MOOI BEROEP? Walter: “Ik doe het nog altijd heel graag, maar het is er niet gemakkelijker op geworden. Klanten zijn kritisch en veel eisend. Ik krijg heel veel dankbaarheid van mijn klanten en personeel en dat doet deugd. Ik hou van sociale contacten en ben graag onder de mensen. Ik ben altijd aanwezig in het restaurant en doe de ontvangst en de zaal. Het weekendwerk was in het begin een grote aanpassing en woog op mijn familiaal leven. Ondertussen helpt mijn vrouw soms mee in de zaak en dat gaat goed.”
26
RESTAURANT ROOSELAER De statige villa aan het eind van een landelijke dreef in Heusden is het unieke decor van restaurant Rooselaer. Roni Ringoir en Jeannot Leus baten samen met hun twee zonen, Corneel en Henrick, de familiezaak uit.
Roni zette zijn eerste stappen in de horeca in 1977. Zonder koksopleiding op zak, maar met veel oog voor detail en goede smaak, opende de jonge Aalstenaar een restaurant in de hoeve van Kasteel De Rooselaer in Lochristi. In 1983 ver huisde het restaurant naar de huidige locatie in Heusden en evolueerde naar een gastronomisch restaurant met een ver fijnde keuken.
ROOSELAER BESTAAT 41 JAAR Roni: “Mijn ouders leverden diepvriesproducten aan restau rants. Als jonge knaap kwam ik in veel keukens en had ik voeling met de horeca. Ik heb geen koksopleiding. Op de hotelschool leer je technieken, maar passie voor het koken dat heb je of dat heb je niet. Ik ben altijd gefascineerd geweest door vuur. Ik moest een haardvuur hebben in mijn restaurant. In Lochristi bestond mijn cliënteel vooral uit bloemisten uit de streek en ik bereidde voor hen grote stukken vlees op een open houtvuur.”
Rooselaer | Berenbosdreef 18 in Heusden
27
28
Rooselaer | Berenbosdreef 18 in Heusden
Roni: “Mijn vrouw is van begin af aan actief in de zaak als gastvrouw. Zonder haar zou ik het niet gekund hebben. We vullen elkaar goed aan. Sinds een tiental jaren werken mijn zonen in de zaak. De opvolging is verzekerd. Daarom blijven we investeren. Dit jaar hebben we The Cottage geopend naast het restaurant. Deze ruimte kan afgehuurd worden voor feestjes, teambuildings voor maximum 20 personen.”
MET DE PAPLEPEL Henrick: “Onze ouders hebben hun passie voor koken, nieuwe smaken ontdekken en lekker eten en drinken meegegeven met de paplepel. Mijn broer en ik hielpen mee in de zaak van jongs af aan. We zijn hier opgegroeid. Het was voor ons een logische keuze om naar Hotelschool Ter Duinen te gaan.”
DE EXPERT > Gert Laurijssen van Foodservice Alliance Gert: “Je bent succesvol als je de ambitie hebt om meer klanten te bedienen en de vaste kosten onder controle te houden. Meer klanten, betekent meer omzet en meer winst. Wie succes uitstraalt, trek nieuwe klanten aan. Het verschil tussen winnaars en verliezers is het realiseren van een hogere rotatie, het verhogen van de beleving en een sterk marketing beleid. Een businessmodel dat gericht is op het reduceren van personeelskosten en voedingskosten is het begin van het einde. Minder openingsuren, min der service door minder personeel en hogere prijzen leiden altijd tot minder klanten.
Roni: “Henrick creëert de menu’s en doet de aankopen, Corneel is sommelier. Corneel heeft sinds hij in de zaak zit,
De Rooselaer | Berenbosdreef 18 in Heusden
29
DE EXPERT > Bart Inghelbrecht is zakelijk coördinator van vzw PUUR Gent en promoot de Gentse winkel- en horeca gebieden in binnen- en buitenland. Bart: “Door de invoering van het rookverbod, hebben heel wat horeca-uitbaters nagedacht over de moge lijkheden van een terras. Een terras biedt een meer waarde voor de beleving en uitstraling van de horeca zaak. Toeristen zijn vragende partij om terrasjes te doen, ook in de winter. Horeca uitbaters spelen erop in door dekentjes, terras verwarmers of vuurkorven te voorzien. Er is een causaal verband tussen een terras hebben en de overlevingskans van een horecazaak.”
30
direct zijn stempel gedrukt op de wijnkelder. In het begin luisterden ze nog naar mij, maar dat is nu gedaan. Sinds onze zonen in de zaak staan, kregen we een oorkonde in de Gault Millau en Bib Gourmand.”
DE KLANTEN Roni: “In de beginjaren van Rooselaer hadden we een ouder cliënteel. Sinds mijn zonen in de zaak actief zijn, zijn de klanten zeker twintig jaar jonger en is het gros van ons publiek tussen de 45 en 55 jaar.” Henrick: “Vroeger was de drempel om hier te komen hoger, want het ging er zeer formeel aan toe met zilveren bestek. Er werd zelfs opgediend met witte handschoenen. We hebben een trouw cliënteel, dat regelmatig terugkomt om ons maandmenu te proeven. In de week serveren we een lunch aan zakenmensen van de omliggende industriezones.
We slagen erin om op een uur de lunch op te dienen. Onze ruime parking en goede bereikbaarheid zijn extra troeven.”
SEIZOENSGEBONDEN PRODUCTEN Henrick: “Ik spreek met leveranciers vooraleer ik mijn menu’s maak. In welke periode werk je het best met welk product? Hoppescheuten, oesters, ik volg de seizoenen, dan is de verhouding prijs-kwaliteit optimaal. De moleculaire keuken is een trend die ik bewust niet gevolgd heb, omdat ik de authenticiteit en smaak van een product wil behouden.”
TOTAALCONCEPT Henrick: “We bieden een totaalconcept: een zaak met uit straling, een warm onthaal, maar gereserveerd als het nodig is. Ons terras, rokersruimte en bar, waar je rustig op je gezelschap kan wachten, worden geapprecieerd door onze klanten. Onze keuken is seizoensgebonden. Traditionele gerechten worden op een verfijnde manier gebracht en gecombineerd met verrassende wijnen. We willen altijd iets nieuws toevoegen.”
AMBITIE Roni: “We willen onze zakenlunch nog meer promoten en streven ernaar om ’s middags tussen de 20 en 30 man te bedienen binnen een kort tijdsbestek. Ik hoop dat mijn vrouw en ik gezond mogen blijven, zodat we kunnen blijven mee draaien in de zaak. Onze zonen hebben kleine kinderen, dus als wij meehelpen, kunnen ze zelf eens meer thuis zijn bij hun gezin. Als de madammen gelukkig zijn, zijn wij ook gelukkig! Bovendien hebben we een goede equipe. We kunnen al eens gemist worden.”
TIPS & TRICKS Henrick: “Het is belangrijk om voldoende ervaring in de horeca op te bouwen, vooraleer je zelf een zaak start. Het financieel plaatje is ook heel belangrijk. We leren dat veel te weinig tijdens onze opleiding. Als jonge gast wil je leren koken, maar als je een zaak start, moet je verstand hebben van cijfers. Je goed laten begeleiden en veel praten met je boekhouder is een must. Je partner moet erachter staan. Ik werk met mijn broer en ouders en we hebben veel steun aan elkaar.” Roni: “Gierigheid bedriegt de wijsheid. Je moet je klanten goed soigneren. Sociale contacten zijn ook heel belangrijk. Je moet zichtbaar zijn in je gemeente. Dat kan via sponsoring van events. Je moet een solide ploeg hebben. Ik ben fier op ons team. Als ze het niet horen, noem ik ze wel eens mijn dreamteam.” Rooselaer | Berenbosdreef 18 in Heusden
31
32
Bistro Vienna en B&B | Stationsplein 6 in Lokeren
BISTRO VIENNA EN B&B Na zijn hotelopleiding in Ter Groene Poorte in Brugge, deed Bernard Van Den Driessche ervaring op als chef in de keuken van enkele gerenommeerde horecazaken in Brussel en omgeving. Twaalf jaren geleden vond hij de tijd rijp om zelf de touwtjes in handen te nemen.
Rechtover het station van Lokeren kocht hij een statig heren huis waarin restaurant Vienna gevestigd was. Het was liefde op het eerste gezicht. Het pand werd gebombardeerd tijdens de oorlog. De bom in de traphal is niet ontploft, maar je ziet nog restanten. Met een goed onderbouwd businessplan over tuigde hij tijdens de financiële crisis in 2008 de bank en ver bouwde het restaurant tot de gezellige en stijlvolle Bistro Vienna. Bij de start van Bistro Vienna stond Bernard in de keuken. Personeel was verantwoordelijk voor de zaal. Niet de juiste keuze volgens Bernard, want er was regelmatig personeels verloop en de bediening verliep niet altijd even vlot. Sinds zijn echtgenote, Connie Eeckman, instaat voor het onthaal en de zaal, is de zaak beginnen groeien. Zij baatte zelf een horecazaak uit op de markt in Lokeren, die ze verkocht heeft.
Bistro Vienna en B&B | Stationsplein 6 in Lokeren
33
DE EXPERT > Peter Serru, directeur Guidea, kenniscentrum voor toerisme en horeca Peter: “Door het invoeren van de witte kassa is de concurrentie eerlijker geworden. Horecaondernemers kregen de boodschap om hun zaak onder de loep te nemen. Een zaak rendabel maken, betekent nadenken over het concept, openingsuren, type klanten. In toeristische centra is dat dikwijls een ander verhaal dan in landelijke gemeenten. Elk businessmodel is anders. Sommige horecazaken zijn gericht op groei, anderen willen de zaken onder controle houden. Maar je moet uiteraard blijven innoveren.”
De bistro werd uitgebreid met een B&B. Het pand naast de bistro kwam te koop. Zowel zij als hun buurman-architect toonden interesse in het mooie gebouw. De architect kocht het gelijkvloers en Bernard en Connie kochten de eerste en tweede verdieping. Op zes maanden tijd werden de ver bouwings werken gerealiseerd. Er kwam een rechtstreekse doorgang naar de bistro. Vier kamers werden smaakvol inge richt met warme kleuren en akoestisch dempend materiaal. Tijdens de week verblijven vooral zakenmensen in de B&B. In het weekend maken klanten gebruik van het speciaal arrange ment, waarbij menu en overnachting voordelig worden aan geboden.
34
De zaakvoerders van Bistro Vienna werken met drie vaste personeelsleden in de keuken en de zaal. Twee personeelsleden staan in voor het onderhoud van de B&B en de zaak.
GOEDE MEDEWERKERS Bernard: “Goede medewerkers binden aan je zaak, doe je door te motiveren en open te communiceren. Praten als het niet goed is, maar ook als het goed is. We zijn soms zo gefocust om het goed te doen, maar de boog kan niet altijd gespannen staan. Oog hebben voor plezier op de werkvloer, samen iets eten en een glas drinken zijn belangrijk om een aangename werkomgeving te creëren.”
GEÏNFUSEERDE GIN Bernard: “Ik gebruik kwalitatieve producten in mijn keuken en ik bereid heel veel zelf, zoals koffiekoeken, boter, geïnfu seerde gin. Door te werken met verse en zelfgemaakte pro ducten, bieden we maandmenu’s met een verfijnde smaak en een goede prijs-kwaliteit verhouding. Ik bestel alles op zater dagmorgen via internet. Ik ben zeer prijsbewust en vergelijk. Vlees bestel ik elke dag. Mijn visboer uit Nederland is niet de goedkoopste, maar de vis is bijzonder vers. Ik betaal daarvoor iets meer, maar dat rendeert op langere termijn.”
AMBITIE Bernard: “Ik wil blijven evolueren en vernieuwen in mijn keuken om de klanten keer op keer te verrassen. Ook in de zaal trachten we alles up-to-date te houden. In capaciteit willen we niet groeien. Zoals de zaak momenteel draait, is het goed. We beschikken over een mooie binnentuin en willen
deze nog meer in de picture zetten en gaan binnenkort inves teren in een gezellig buitenterras. We hebben het pand in eigendom en dat is een goede investering op lange termijn.”
BISTRO VIENNA ONLINE Bernard: “Onze website pas ik om de zes weken aan met de nieuwe menu’s. Op de facebookpagina posten we foto’s van de gerechten. Op negatieve commentaren of beledigingen op de facebookpagina mag je zeker niet in verdediging gaan, dat is tijdverspilling. We reageren al helemaal niet meer op commentaren op TripAdvisor.”
Bistro Vienna en B&B | Stationsplein 6 in Lokeren
35
DE EXPERT > Tim Joiris, voorzitter van Horeca Oost-Vlaanderen, zaakvoerder van Pallieter, Vagant, Maison W, een cateringbedrijf en organisator van Fubar tijdens de Gentse Feesten. Tim: “In Nederland hebben horecabedrijven vele afde lingen en verschillende zaken. De horeca in Vlaan deren is anders gestructureerd. Ofwel blijft het één familiebedrijf, ofwel kiest men voor schaalvergroting. De rest is economisch niet haalbaar. Schaalvergroting vraagt natuurlijk andere competen ties. Sinds 1 januari 2018 is de Vestigingswet afgeschaft, conform de Europese wetgeving. Dit betekent dat je geen koksdiploma en attest Bedrijfsbeheer moet kunnen voorleggen om een restaurant op te starten. Thans, een horecazaak runnen vraagt toch heel wat kennis en kunde.”
STREEKPRODUCTEN Bernard: “Ik werk samen met een bioboer in Wachtebeke. Ik bestel op woensdag, hij oogst op donderdag en vrijdag ga ik erom. Op de geitenboerderij ’t Eikenhof koop ik geitenkaas, yoghurt en geitenmelk. Op de kamers in de B&B bieden we streekbieren aan uit Lokeren, zoals de Lokereire en de Mareklop. We werken samen met Toerisme Lokeren en de stad Lokeren. Onze deelname aan het programma “Met Vier in Bed” zette onze zaak en de toeristische troeven van Lokeren in de kijker. Dat gaf een enorme boost, want Lokeren heeft toch heel wat te bieden.”
HORECA, EEN MOOI BEROEP? Bernard: “In kleinschalige zaken zoals de onze, is het werken van ’s morgens tot ’s avonds. Om te verbeteren, moet je jezelf in vraag stellen. Horeca is een mooi beroep, maar heel zwaar. Mocht ik opnieuw beginnen, ik doe hetzelfde. Maar je moet er veel voor opgeven. Er is weinig tijd voor de kinderen en voor een sociaal leven. Het moet een passie zijn, anders begin je er niet aan. Ik werk samen met mijn vrouw. We hebben elk onze verantwoordelijkheden en we hebben hetzelfde doel. Zonder mijn vrouw zou ik het niet opbrengen om verder toe doen.”
TIPS & TRICKS Bernard: “Sociale contacten zijn belangrijk in onze sector. Het heeft toch enige tijd geduurd vooraleer ik hier volledig ingeburgerd was in Lokeren. Via mijn fietsclub heb ik een net werk uitgebouwd en vrienden gemaakt. Als mensen je kennen, komen ze vlugger over de vloer. Dat mijn vrouw van Lokeren is, is natuurlijk een pluspunt voor de zaak.”
36
RESTAURANT VRIJMOED In de schaduw van de drie torens van Gent ligt Restaurant Vrijmoed. Met maar liefst zes sterrenzaken, bruist Gent van het culinair talent. Chef en zaakvoerder, Michaël Vrijmoed, sleepte recent nog een tweede Michelinster in de wacht. Als kind wou hij bakker worden, maar op voorstel van zijn ouders volgde hij de koksopleiding in de Hotelschool Ter Duinen.
GENT LEEFT EN BEWEEGT Michaël: “Ik ben afkomstig van Eeklo en wou een zaak openen in Gent. Ons restaurant ligt in een mooie buurt, is vlot bereikbaar met twee openbare parkings dichtbij. Gent leeft en beweegt. Starters worden goed ondersteund en bege leid door het stadsbestuur. Er zijn op korte tijd veel horeca zaken bijgekomen, die complementair zijn. We beschouwen elkaar meer als collega’s in plaats van concurrenten.”
OPEN OP MAANDAG Michaël: “De sluitingsdagen zijn 2 jaar geleden aangepast. Na marktconsulatie hebben we besloten om zaterdag, zondag en maandagmiddag te sluiten. Gastronomische restaurants in de regio zijn veelal gesloten op maandag. Ons restaurant opent op maandagavond. Op die manier bied ik het personeel een betere work-life balance en kan ik ons vast team behouden. Er werken vijf fulltime mensen in de keuken, vier
Restaurant Vrijmoed | Vlaanderenstraat 22 in Gent
37
38
Restaurant Vrijmoed | Vlaanderenstraat 22 in Gent
in de zaal en een fulltime afwasser. Op drukke momenten doe ik beroep op flexibele werkkrachten. Iedereen is meege groeid met de zaak. De sommelier, souschef en maître d’hôtel werken hier van bij de start. Elk heeft zijn verantwoordelijkheid, maar we helpen elkaar. Wederzijds respect staat hier hoog aangeschreven. Ik communiceer op een open manier en zeg wat goed is, wat niet goed is of beter kan.
bied een evenwaardig vegetarisch menu, dat ook bijzonder gesmaakt wordt door niet-vegetariërs. Het is een arbeids intensief proces, maar een enorme meerwaarde. Heel wat vaste klanten uit de regio Gent komen tweemaandelijks ons nieuw menu proeven. Ook toeristen en zakenmensen komen hier vaak langs.”
AMBITIEUS TEAM COMPLEX IN ZIJN EENVOUD Michaël: “Onze keuken heeft een eigen identiteit: een heden daagse, verfijnde, Frans-Belgische keuken met internationale invloeden. Het product staat centraal en is complex in zijn eenvoud. Met lokale producten werken is een evidentie. Vooral de Belgische vis is een topproduct, dat ik veel gebruik. Sinds een viertal jaren leg ik me toe op vegetarisch eten. Ik
Michaël: “Ik ben niet of weinig bezig met trends. We varen onze eigen koers en willen blijven evolueren. We voeren nu bepaalde arbeidsintensieve processen in de keuken uit, die vroeger niet mogelijk waren. De klanten groeien mee en zijn enthousiast over het concept, het lekker eten, de bediening en de gezelligheid. Mijn team is ambitieus en wil blijven groeien en kwaliteit aanbieden. Je legt vanzelf de lat hoger. Restaurant Vrijmoed | Vlaanderenstraat 22 in Gent
39
DE EXPERT > Bart Inghelbrecht is zakelijk coördinator van vzw PUUR Gent en promoot de Gentse winkel- en horecagebieden in binnen- en buitenland. Bart: “De stad Gent wordt ingedeeld in acht sfeer gebieden met een aparte identiteit. Het DNA van het plein of sfeergebied bepaalt welk type handels- of horecazaak er thuishoort, afgestemd op het type bezoeker. Via sfeergebiedmanagement organiseren handelaars, wijkcomités of dekenijen activiteiten om de wijk of het plein te promoten. Dit wordt logistiek en financieel ondersteund door het stadsbestuur, zoals kunstprojecten of kleinschalige optredens tijdens de koopzondag. Handelszaken profileren zich gezamen lijk. Ze denken niet in termen van concurrentie, maar in termen van samenwerking. Zo kunnen ze makkelijker inspelen op nieuwe trends in het binnen- en buiten land. Berlijn is dikwijls de trendsetter. De trend die nu komt overgewaaid, is de verwevenheid tussen handel en horeca: een designwinkel waar je kunt lunchen, een schoenwinkel waar je kan ontbijten. Gent pikt snel nieuwe trends op, want er is een open-minded en jong studentenpubliek.”
40
We bouwen een nieuwe koude keuken, zodat de koks zicht baar zijn bij de klanten. Op die manier bieden we een toffe beleving en kunnen we ons beter organiseren.”
HORECA, EEN MOOI BEROEP? Michaël: “Tuurlijk. Het is een zeer mooi beroep, waarin je kunt evolueren. Mijn passie voor het vak is nog meer gegroeid door samen te werken met ambitieuze leermeesters, zoals Peter Goossens van Hof Van Cleve en Guy Van Cauteren van ’t Laurierblad. Hun liefde voor het vak, hun levenswijsheid, productkennis, zakelijk instinct en mensenkennis hebben me geïnspireerd. Ik leer elke dag bij. Ik laat me omringen door sterke mensen. Mijn vader helpt me bij de boekhouding, onze maître en sommelier, Benjamin De Buck, heeft een ongelofelijke wijnkennis. Mijn souschef, Niels Gunst, is al vanaf dag één mijn rechterhand in de keuken. Je bent zo sterk als je team is.”
FEESTZAAL AGATHEA Een rit over licht glooiende veldwegen brengt je naar het pittoreske, landelijke dorpje Landskouter. Rechtover de kerk bevindt zich feestzaal Agathea. Je kunt er terecht voor trouwfeesten, communies, eetfestijnen, rouwmaaltijden, babyborrels tot 120 personen. Het jonge koppel, Christophe Steurbaut en Marjolein Vandersteene, zorgt voor gastronomie aan het dorpsplein.
TEAMSPIRIT Marjolein: “We zijn in 2007 gestart met 5 fulltime mensen in dienst. In 2011 namen we een nieuwe doorstart zonder vast personeel en heb ik mijn job als verpleegkundige opgegeven. Samen met mijn man baat ik de zaak uit. Ik ben verantwoor delijk voor de keuken, de boekhouding en de klantencontacten. Tijdens het weekend sta ik in de keuken, maar gelukkig heb ik veel contact met klanten tijdens de week. Zo behoud ik het sociale aspect in mijn werk. Mijn man verzorgt de zaal en de logistiek. We werken met flexijobs, interims en studentenjobs. Ons team is zeer gemotiveerd en komt graag werken. Twee jaarlijks organiseren we een teambuildingsactiviteit. Samen iets drinken en wat napraten na de diensturen, zorgt voor een leuke sfeer en goede teamspirit.”
Agathea | Bakkerstraat 2 in Landskouter (Oosterzele)
41
42
Agathea | Bakkerstraat 2 in Landskouter (Oosterzele)
KLANTEN
CAKE MAPPING
Marjolein: “Mijn man had samen met zijn moeder een catering bedrijf en wou de switch maken naar een vaste locatie. We zochten een feestzaal in een landelijk kader, aan de rand van Gent. We wonen aan onze feestzaal en zijn goed geïntegreerd in het dorp. Ons cliënteel bestaat uit een publiek dat bereid is om te betalen voor kwaliteit. Uitsluitend voor themadagen zoals Moederdag, Pasen of Kerst maken we publiciteit. Een druk bezette agenda is mede te danken aan de mond-aan-mond reclame van onze klanten.”
Marjolein: “Mensen die op prospectie komen, worden goed ontvangen. We bieden een familiale sfeer en zijn heel flexibel. De wensen van de klant worden maximaal ingewilligd. Ook hechten we veel belang aan het culinaire aspect. Onze keuken is verfijnd en smaakvol, zonder veel poespas. Ik kook met lokale producten. Het vegetarisch, gluten- en lactosevrij koken is geen uitzondering meer. Daarnaast maken we werk van een propere, aangename omgeving. Hygiëne is een absolute must. We experimenteren met een nieuw concept om de verrassingstaart of bruidstaart te presenteren. We hebben ons verdiept in de moderne technologie. De taart wordt gepresenteerd op een showmodel met een 360° projectie, Agathea | Bakkerstraat 2 in Landskouter (Oosterzele)
43
DE EXPERT > Jos Vermeiren is directeur UNIZO Oost-Vlaanderen Jos: “Naast professionele ondersteuning op vlak van zakelijke formaliteiten, coacht en begeleidt UNIZO ondernemers vanaf de préstart, over de start, tot de groei van hun onderneming. In de horeca zie je nieuwe groepen van ondernemers opstaan, die maximaal inspelen op nieuwe tendensen. Authenticiteit en klantenbeleving staan centraal in hun businessmodel. Zij dragen bij aan de aantrekkingskracht van een stad of gemeente en zijn de beste garantie voor een warme maatschappij.”
aangepast met muziek en naar smaak van de klant. Dit biedt een totaalbeleving met een wauw-effect.”
HORECA, EEN MOOI BEROEP? Marjolein: “Ik ben erin terecht gekomen via mijn schoon moeder. Als student hielp ik haar in de cateringzaak en heb toen besloten een koksopleiding in avondonderwijs te volgen. In het begin was het toch even zoeken naar de juiste formule. Aanvankelijk hadden we een restaurant bij de feestzaal. Dit hebben we stopgezet, zodat er nu een goed evenwicht is tussen werk en privé. Dit ritme willen we nog een aantal jaren volhouden. De toekomst van de zaak zal afhangen van de beroepskeuze van onze twee kinderen. Ze zijn nog maar 11 en 12 jaar oud, dus stoppen is nog niet aan de orde.”
TIPS & TRICKS Marjolein: “We hebben het pand aangekocht. Het is een veilige investering. Christophe en ik zijn altijd aanwezig in de zaak. Je moet betrokken zijn bij de bedrijfsvoering en op de hoogte zijn van wat er gebeurt, zowel in de zaal als in de keuken.”
44
KASTEEL VAN ZWIJNAARDE Omgeven door een mooi park en een historische slotgracht ligt het prachtige Kasteel van Zwijnaarde. Het kasteel biedt een waaier aan mogelijkheden om te feesten in stijl. Een helihaven, een golfterrein en een zonnige wintertuin vervolledigen het prestigieus plaatje.
James Turcksin, romanist en kandidaat musicologie, was tijdens zijn studentenjaren gepassioneerd bezig met gastro nomie. Hij was zelfs even gastkok in het gekende Gents café, Hotsy Totsy.
Kasteel Van Zwijnaarde | Joachim Schayckstraat 6 in Zwijnaarde
45
46
Kasteel Van Zwijnaarde | Joachim Schayckstraat 6, Zwijnaarde
Na tien jaar hield hij zijn job in het onderwijs voor bekeken en startte een cateringzaak met restaurant en feestzaal in het centrum van Gent. Nadien volgde de uitbating van het Gentse Casino en ICC (international convention center Ghent). In 2002 zochten de eigenaars van het Kasteel van Zwijnaarde een nieuwe uitbater. Op twee weken tijd was de overname geregeld en startten James Turksin en zijn ex-vrouw een nieuwe zakelijke uitdaging.
TEAM James: “We werken met zes vaste personeelsleden: drie koks, een afwasser en twee mensen in de zaal. Daarnaast maken we gebruik van flexijobs en laten ons bijstaan door twee uitzendbedrijven voor extra personeel in de zaal. De planning van evenementen wordt gezamenlijk met de koks besproken. In de horeca staat het sociaal en familiaal leven dikwijls onder
druk. Om een goed team te behouden, moet je je flexibel opstellen en ook rekening houden met hun gezinsleven.”
DE LAT LIGT HOOG James: “Tijdens de week vinden hier vooral seminaries, productvoorstellingen en activiteiten van serviceclubs plaats. In het weekend is ons kasteel de aangewezen locatie voor feesten. Meer dan vroeger worden in de vernieuwde feestzaal regelmatig grote familiebijeenkomsten georganiseerd. We zijn geen prijsbreker, maar bieden een uniek historisch kader. De lat ligt hoog. Je moet telkens je best doen en kritisch zijn.”
SLIMME PARTNERSHIPS James: “De aanwezigheid van het golfterrein en de golfclub zijn zeker een pluspunt. Bedrijven bieden hun personeel of klanten een golfinitiatie aan. We hebben een strategische Kasteel Van Zwijnaarde | Joachim Schayckstraat 6 in Zwijnaarde
47
DE EXPERT > Peter Serru, directeur Guidea, kenniscentrum voor toerisme en horeca Peter: “De kerncompetentie in de horeca is gastvrijheid. Wat op het bord en in het glas komt, moet correct zijn, maar de gastvrijheid moet altijd op peil zijn. Een goed evenwicht tussen service, kwaliteit en professiona lisering is cruciaal voor een succesvolle horecazaak.”
samenwerking met hotel Holiday Inn. Bij huwelijksfeesten kunnen gasten daar overnachten. Samen bieden we een pakket aan met late check-in, late check-out en brunch op zondag.”
TRENDS James: “Jonge trouwers doen beroep op een weddingplanner. Het feest wordt tot in detail besproken met de weddingplanner. Een huwelijksfeest met twee snelheden is nog zo’n trend. Na het ceremonieel gedeelte volgt de receptie en het diner. Daarna trekt het ouder gezelschap zich terug in de wintertuin en komt het jonge volk eten. Er wordt dikwijls een foodtruck gevraagd. Een andere trend in de catering is de aandacht voor natuurlijke elementen, zoals ruw hout en producten moeten puur zijn, niet teveel bewerkt.”
HORECA, EEN MOOI BEROEP? James: “Ja, eigenlijk wel. Ik kom met veel mensen in contact. In de jaren ’90 heb ik extreme cateringopdrachten uitgevoerd op de Noordpool en in de woestijn. Prachtige tijden! De cateringsector evolueert snel. Ofwel word je groot door overnames, ofwel ga je voor specialisatie en kies je een nichemarkt.”
48
Kasteel Van Zwijnaarde | Joachim Schayckstraat 6, Zwijnaarde
TIPS & TRICKS Deze checklist geeft tips & tricks om succesvol te ondernemen in de horeca. Kleine dingen dragen bij aan een groter geheel. ✔ LOYALE MEDEWERKERS Werknemers die in een goede sfeer werken en uitgedaagd worden om het beste van zichzelf te geven, blijven langer.
✔ GASTVRIJHEID Streef naar een evenwicht tussen service, kwaliteit en professionalisering.
✔ AANWEZIGHEID EN BETROKKENHEID Wees op de hoogte van wat er gebeurt, zowel in de zaal als in de keuken.
✔ ERVARING Bouw voldoende ervaring op in de horeca, vooraleer je zelf een zaak start.
✔ CONCEPT Bind klanten aan je zaak met een sterk marketingconcept.
✔ SOCIALE CONTACTEN Wees zichtbaar in je gemeente. Als mensen je kennen, komen ze vlugger over de vloer.
✔ TYPE KLANTEN Denk na over het type klant dat je wilt aanspreken. Wie wil ik als klant en hoe laat ik mijn zaak passen in de wereld van mijn doelgroep?
✔ FINANCIEEL INZICHT Heb inzicht in de cijfers en laat je goed begeleiden door je boekhouder.
✔ PROACTIEF Speel kort op de bal en laat de situatie nooit escaleren.
✔ SAMEN STERK Je partner moet erachter staan.
✔ INNOVEREN Neem de bedrijfsvoering kritisch onder de loep en blijf innoveren.
✔ TERRAS Een terras biedt een meerwaarde voor de beleving en uitstraling van de horecazaak.
✔ VOORTRAJECT
Zet in op vlotte en vriendelijke reservaties en bereikbare parking.
Reageer constructief op negatieve commentaar op je facebookpagina.
Tips& Tricks
49
50
DE ECONOMISCHE RAAD VOOR OOST-VLAANDEREN BREEKT EEN LANS VOOR DE HORECA IN OOST-VLAANDEREN ACTIES VOOR DE HORECA Horeca en winkels hebben een grote aantrekkingskracht op shoppers, bezoekers en toeristen. Detailhandel draagt bij tot sociale cohesie en speelt een belangrijke rol in de ontwikkeling van stads- en dorpskernen. Lokale besturen kunnen hierop inspelen en een strategisch beleid voeren. De Economische Raad voor Oost-Vlaanderen (EROV) en de provincie Oost-Vlaanderen zetten mensen en middelen in om lokale besturen te ondersteunen in dit detailhandelsbeleid. Via data en analyse over het detailhandelsapparaat wordt inzicht gegeven in de dynamiek van de sector. Begeleiding bij de opmaak van een strategisch commercieel plan zorgt voor een draagvlak bij alle stakeholders. Het Oost-Vlaams subsidie reglement voor de detailhandel biedt gemeentebesturen en handelaarsverenigingen de kans om vernieuwende detail handels projecten uit te voeren. Jaarlijks voorziet het provinciebestuur hiervoor 140.000 euro. Niet zelden speelt de horeca een cruciale rol bij de aan trekkelijkheid, levendigheid en beleving van een handels kern. Steden en gemeenten kunnen op een eenvoudige manier tal van goede praktijken implementeren. Denk hierbij aan gerichte communicatieacties, het organiseren of onder steunen van evenementen, een doordacht parkeerbeleid, aandacht voor terrasplannen, enz. Dit steeds in nauw overleg met de handelaars en horeca-uitbaters.
PROMOTIE VAN DE LOKALE EET-, DRINKEN TAFELCULTUUR Samen met Horeca Oost-Vlaanderen, Toerisme Oost-Vlaande ren, UNIZO en dienst Landbouw en Platteland van de Provincie Oost-Vlaanderen wordt actie ondernomen om horeca en detailhandel nog meer op de kaart te zetten. De Economische Raad voor Oost-Vlaanderen breekt een lans voor horecazaken die werken met Oost-Vlaamse streek- en hoeveproducten. Horecazaken die een Oost-Vlaams menu op de kaart zetten, of B&B’s en hotels die een Oost-Vlaams ontbijt of welkomstpakket aanbieden aan hun klanten, worden ambassadeur van Lekker Oost-Vlaams. Lekker Oost-Vlaams verenigt meer dan 200 producenten van Oost-Vlaamse streeken hoeveproducten op de website www.lekkeroostvlaams.be. Ook de relatie tussen toeristische ontwikkeling en andere economische sectoren vormt een aandachtspunt. Zo wisselt EROV, samen met Toerisme Oost-Vlaanderen, internationaal ervaringen uit rond deze thematiek in het Europees project ‘Brandtour’ (www.interregeurope.eu/brandtour). Het is de missie van EROV en het Provinciebestuur om blijvend in te zetten op kennis- en ervaringsuitwisseling en imago-ondersteunende acties ten voordele van de detail handel, horeca, de toeristische sector en OostVlaamse producenten van streek-en hoeveproducten.
De Economische Raad voor Oost-Vlaanderen breekt een lans voor de horeca in Oost-Vlaanderen
51
COLOFON De publicatie “Horeca in Oost-Vlaanderen, Inspirerende verhalen in beeld” is een uitgave van de Economische Raad voor Oost-Vlaanderen (EROV). Dank aan Horeca Oost- Vlaanderen en Guidea voor de medewerking. Datum uitgave Maart 2018 Realisatie Brecht Carels, directeur EROV Carolien Ongena, bedrijfskundig consulent EROV Sofie Vandenberghe, stafmedewerker EROV Verantwoordelijke uitgever Gedeputeerde Jozef Dauwe, voorzitter p/a Economische Raad voor Oost-Vlaanderen vzw Gouvernementstraat 1 9000 Gent 09 267 86 10 info@erov.be www.erov.be Meer informatie Carolien.ongena@erov.be Vorm: www.magelaan.be Fotografie: fotogenik Fotografie cover: Shutterstock Wettelijk depotnummer D/2018/9303/1
52
HORECA IN OOST-VLAANDEREN
HORECA IN OOST-VLAANDEREN INSPIRERENDE VERHALEN IN BEELD
INSPIRERENDE VERHALEN IN BEELD