“Şimşek çakmadan gök gürlemez.” “Bir bulutla kış gelmez.” Çağımızda, ayrı bir bilim ve uzmanlık dalı olarak kendisini kabul ettirmiş bulunan meteoroloji, zaman zaman atasözlerimizdeki bu yargıların doğrultusunda hava tahmin raporları vermektedir. Aydın OY SÖZLÜK ÇALIŞMASI •
Yaba: Saman savunmakta kullanılan çatal biçiminde tahta kürek.
•
İbret al: Ders al, yanlış davranışlardan sakın.
•
Hıdrellez: Hızır ve İlyas peygamberlerin her yıl buluştukları inanılan 6 Mayıs geleneksel bayram.
DÜŞÜNELİM CEVAPLAYALIM •
Kışla ilgili atasözlerimizin başlıcaları hangileridir?
•
Parçada, mart ayı ile ilgili hangi atasözleri sayılıyor? Bu atasözleri, bize hangi gerçekleri bildirir?
•
Parçada, hıdrellez ile ilgili hangi geleneklerimizden söz ediliyor?
•
Parçada, yaz mevsimiyle ilgili hangi atasözlerinden söz ediliyor? Bu atasözleriyle hangi öğütler veriliyor?
ÖĞRENELİM Atasözleri, kimin tarafından ve ne zaman söylendiği belli olmayan, bir gerçeği anlatan veya bir öğüt veren özlü sözlerdir. Tutumlu olmayı, çalışkan olmayı öğütleyen atasözleri araştırınız.
ÖĞRENELİM Okuduğunuz sözler, atalarımızın uzun deneyimler sonucu oluşturduğu, doğruluğu kanıtlanmış özlü sözlerdir. Atalarımızın uzun denemelere dayanan yargılarını genel kural, bilgece düşünceye ya da öğüt olarak belirttiği, kalıplaşmış biçimleri bulunan ve halkın benimsediği (halka mal olmuş) böyle öz sözlere atasözü denir. Atasözleri kalıplaşmış sözlerdir, değiştirilemezler; söyleyeni belli olmayan bu sözler, halkın ortak ürünüdür. Atasözlerimizin bazıları gerçek anlamlı, bazıları ise mecaz anlamlıdır.
86