3. Sostavi dve slo`eni re~enici. Ednata neka ima dve, a drugata tri del-re~enici. Prvata slo`ena re~enica neka go sodr`i svrznikot a i del-re~enici so sledniot sostav: – prirok (prost glagolski), podmet i direkten predmet i – prirok (slo`en glagolski) i prilo{ka opredlba. Primer: Ana gi poseti muzeite, a saka{e da odi na koncert. Vtrorata slo`ena re~enica neka gi sodr`i svrznicite i i koga i del-re~enici so sledniot sostav: – prirok (prost glagolsko-imenski) i podmet, – prirok (prost glagolski) i udvoen direkten predmet i – prirok (prost glagolski) i udvoen indirekten predmet. Primer: Marko be{e sre}en koga gi vide decata i na site im se pofali.
NEZAVISNOSLO@ENI I ZAVISNOSLO@ENI RE^ENICI Pro~itaj go vnimatelno sledniot tekst. Dodeka ~ita{, vnimavaj na sostavot na re~enicite: Ako te nanese patot kon staro Skopje, sè ubavo vidi i razgledaj… samo edno nemoj da zaboravi{! Od levata strana na bujnata i penliva reka Vardar e staroto skopsko Kale. Nekoga{ tuka imalo visoki i golemi kuli. Kulite bile opa{ani so debeli i jaki yidovi. Na `eleznite porti od kulite stoel stroen i ubav stra`ar. Vo racete dr`el bojno dolgo kopje. Na pojasot mu svetkala kako zmija ostrata sabja. Vremeto, so svoite ve~ni zabi, go grizelo i go ronelo Kaleto… Deneska gi nema visokite kuli, go nema stra`arot so ostrata sabja i bojnoto kopje. Do Kaleto e crkvata Sveti Spas. Vo nea lu|eto ne palat od vosok `olti sve}i, popovite ne ~itaat molitvi od crnite is~adeni debeli knigi. A narod: ma`i, `eni, deca, mladi nevesti, podgrbaveni babi~ki, starci so bastuni - pak ja posetuvaat crkvata. Ti {to misli{? [to e toa {to gi vle~e srcata na lu|eto da odat vo crkvata? Kakva e taa vol{ebna sila {to gi privlekuva lu|eto? (V. Nikoleski, „Goce Del~ev“) ` Kakva e po sostav prvata re~enica? ` Kakvi se po sostav re~enicite vo vtoriot pasus? ` Kako go opredeli sostavot na re~enicite?
60