Jazik i kultura na Vlasite

Page 1

Zoitsa Mitreva Veritsa Costova Iana Mihailova

LIMBA SHI CULTURA A ARMテクJLOR TI CLASA VI nau anj educatsii primarテ」

Scopia, anlu 2011


Autori: Zoitsa Mitreva Veritsa Costova Iana Mihailova Retsenzentsã: Biliana Filipovsca Stavre Shoche Lena Nikolovska Ilustratsii graficã: Daniel Nicolovschi Nicola Nicolovschi Redactor: Iana Mihailova

Editor: Ministerlu ti-educatsii shi shtiintsà ali Republica Machedoniea Tipàrii: Tsentrul grafic dooel, Scopia Tiraj: 150 Cu Detsizii s-da càilàchi ti-ufiliseari a manualui di distsiplina Limba shi cultura-a Armànjlor-materii alternativà ti clasa 6 tu-educatsiea primarà di nauà anji cu nr.22-1221/1 di 07.07.2011 anlu adusà di Comisiea natsionalà ti càrtsà ti-nvitsari.

CIP - Каталогизација во публикација Национална и универзитетска библиотека “Св.Климент Охридски” , Скопје АВТОР: Mitreva, Zoitsa - автор ОДГОВОРНОСТ: Costova, Veritsa - автор // Mihailova, Iana - автор НАСЛОВ: Limba shi cultura a armãnjlor ti clasa VI :nau anj educatsii primarã ИМПРЕСУМ: Скопје : Министерство за образование и наука на Република Македонија, 2011 ФИЗИЧКИ ОПИС: 104 стр. : илустр. ; 30 см ISBN: 978-608-226-316-8 УДК: 373.3.016:811.135.1(075.2) ВИД ГРАЃА: монографска публикација, текстуална граѓа, печатена ИЗДАВАЊЕТО СЕ ПРЕДВИДУВА: 08.11.2011 COBISS.MK-ID: 89132554


! " " # " $% " & ' ( ) " " # $% " " " ! * " " * ! * * " " + " + " & " , * (

( " , * * ! * - * * !

* ! * * * ! * & " ( & . " / " / " * , - * " ( & , " " " ( " " * ! " " - " " & " * - " ( " * &0 " ! , " " ! 1 & " - " ( " # & . " ( " " " ! " " ! " & ' , , " " 2 * * * ! & . " - " " # " " * ! * &


UNITĂƒ I

DZUA A MEA

UNITĂƒ II

Scularlu:

Scularlu:

zburashti ti activitĂŁtsli a lui shi alĂŁntui; cu activitĂŁtsli a tinirlor; ĂŁnvitsĂŁ nĂŁu cĂŁntic popular armĂŁnescu - Io ti voi.

zburashti ti bana urbanĂŁ; shtii s-u argumenteadzĂŁ pozitsia a lui; li distengheadzĂŁ numirli ordinari di numirli cardinali;

! ! conjugari; "

12-15

8-11

UNITĂƒ III UN CONTSERT DI MUZICĂƒ Scularlu :

zburashti ti muzicĂŁ ĂŁn general shi ti

pi tema di muzicĂŁ;

dghivĂŁseashti shi lu achicĂŁseashti ! Fantana di malĂŁmĂŁ"

16-19

BANA URBANĂƒ

UNITĂƒ IV Scularlu :

VINDI/ANCUPĂƒRĂƒ

# ancupĂŁrari icĂŁ ĂŁnchiriari; ! # ancupĂŁrari icĂŁ ĂŁnchiriari; li distengheadzĂŁ adverbi di loc shi-li poati s-dghivĂŁseascĂŁ shi achicĂŁseashti "

20-23

UNITĂƒ V CUM S-BĂƒNA NĂƒOARA Scularlu:

achicĂŁseashti shi zburashti ti evenimenti dit tricutlu;

di bana a ArmĂŁnjlor di nĂŁoarĂŁ;

! ! ĂŁnvitsĂŁ nĂŁu cĂŁntic popular armĂŁnescu DĂŁndĂŁnĂŁ lĂŁi, d "

$ !$%

REVIZII - I


UNITĂƒ VI

UNITĂƒ VII PLANURI TI CALITUREARI

VACANTSA DI YARNA

Scularlu:

Scularlu:

poati sĂŁ-spunĂŁ ti evenimenti tricuti;

di vacantsĂŁ di yarna;

! ! ĂŁnvitsĂŁ nali lucri di cultura shi tricutlu a ArmĂŁnjlor - Hoara armĂŁneasĂŁ Nijopole.

pi tema di calitureari;

di tema; shtii ti declinarea a substantivili tu limba armĂŁneascĂŁ; "

& !&%

30-33

UNITĂƒ VIII TINIRLJI SHI MODA

UNITĂƒ IX

Scularlu :

Scularlu :

pi tema di moda;

di stranji; li distengheadzĂŁ pronumili interogativi di adjectivili interogativi; interogativi "

zburashti ti sutsata;

di pi tema; shtii s-da urnimii; ArmĂŁnjlor.

$! )

&'! (

UNITĂƒ X ARMĂƒNJI GIOACĂƒ

SOATSA A MEA

CĂƒNTĂƒ

SH-

Scularlu :

zburashti ti evenimenti culturali a ArmĂŁnjlori;

di pi tema; shtii cum s-adarĂŁ graduarea a adjectivili

eveniment cultural.

*! +

REVIZII - II


4%567489:8 ;69%7<:8=>6 ;?@ABCD)EF) GAH?BG)@A 7? EI@AJAK@? FK LMF H)@A N@)CE GA HKH? EOA GAPKB C)C? 7MA 8@H?BQA GA DC) CM)C?& 4A EKH IRMFARA GA HK@HABCE? =C@AJ?P) BMEOCE? SKBQ I?@ABCE?T UR?ECDH H)@A EP)AS?PB F)E? >)@A GA RAHS)P) RKA EP)R)E?& >)@A EOAP)R)E? RAHS)P) RKA =PRKP)@G? IA@)P) LMFKRKA =? EPGA@AB? VAK I@A RMF =?PRQA EA L@AJ? RAHS)PB LMF& :R ?B W)C@?PRQA I?@ABCD)EF? NKHD)RQD) EPBKPEOA O?@ED)EF? 4A LKHDRQA F?@KBQA EPBK S)EOA 7)C ?B RD)J?B E? BKPBL)EOA& >)@A LKGXA GAP) RKA HKH? =OA GA I?@ABCD)EF)PRQA BKH? NKJ?PRQA GM)@)P) 4MHBKRKA =OA GKRCED)HD)P) EMHBKRKAYZ >MBEC)BCAB UDRDH)FD [\]^^P\_`ab


Aa Ãã Cc Dd . / Ii Jj Ll Mm Oo Qq Rr Ss Uu Vv 7 <=

? @ @F ? @ @H ? YF H ? YH ? \ \F ? \ \H ? _F ?_H

Bb Ee 4 Kk Nn Pp Tt Ww >

? G ? X ? Z ? [ =] ? ^

] # # ] ? ^ ? `

%


1

DZUA A MEA Videts cum Nicola u treatsi dzua f x %"&{# # # " | () '"{{ " | '"{{ ({ " )

" } '"{{" | () +"{{ " ~ (&"{{" } ()"&{ " # ! compiuter icã cãndu easti bun chirolu mi " Ninti di tsinã ãnvets icã ãngrãpsescu lucãrli ti " € %"&{# ! "  €‚ " } $("{{ # ! "  $("&{ ! " > )JAKCM@ BQA R)K GABCEãRQ P " " HA R)K CK L)CEã P " " HA FOD)ICAB P ! " HA )RãhDEFK P " ãBFOAEDEFK P + " )F?CE?H )KCMSKERK P , - " )OK@ODEFK P " )CKHCED)RKA P ! GAIAEDEFK P ! " Bã CK@BãH P - " HA @DR)hDX P " "

BAOD)H B)LM)@ĂŁ ?BWDCE RKF@ARA CA EFKRAA BĂŁP)GKBĂŁH GD)GKB HA ĂŁBG@DJ RQD)K GKEO HA S)J EĂŁPGM@HK GXĂŁRA RĂŁRĂŁCM)@Ai GXĂŁRA RĂŁcĂŁrtoari )HĂŁB)C

P " P P " P ! P " P P " " P ! " P " " P P

I. ApĂŁndĂŁsea: \& c) CEA M)@? 7AFMR) EPGAEOCD)IC?d a& >K F)@A EPGKCEA DR R) EFKRAAd `& 4DEA D)ECA R)@JK EFKRA) )R 7AFMR)d ^& >?BGK JKEC? 7AFMR) R) EFKRAAd

8

e& <EA )G)@? GKIK I@?BGXKd f& >?BGK ?BJ@?IED)EOCA RKF@ARA CA ) F)E?d g& >K F)@A CEAB? 7AFMR)d


UNITĂƒ 1

La sculii nergu di lunea pĂŁnĂŁ vinirea!

SambĂŁtĂŁ shi dumĂŁnicĂŁ nu nergu la sculii!

€ "

Vrutlu Panci,

} "

La noi tu Frantsii ciasurli ahurhescu la

PĂŁrintsĂŁlji nu s-duc la lucru, ashi cĂŁ multi ori

+"{{"

# !

"

Io bĂŁnedz aproapea di sculia, ashi cĂŁ mi

Â

'"{{# #

"

gustu shi agiungu

Panci Crangu

" Lena Wat

II. ApĂŁndĂŁsea: corectĂŁ

alutusitĂŁ

nu easti spusĂŁ

SĂŁmbĂŁtli Panci sĂŁ scoalĂŁ la sĂŁhatea 7.00 tahinima. Ciasurli ali LenĂŁ ahurhescu multu aghonja. DumĂŁnica Panci gustĂŁ cu pĂŁrintsĂŁlji. Lena nu bĂŁneadzĂŁ largu di sculii. Ti vichend taifa al Panci totna armĂŁni acasĂŁ.

III. Spuni cum tini trets unã dzuã lãlãtoarã. IV. Zbura cu sotslu a tãu cum lu tritsets vichendlu shi dupu atsea, dininti a claslui spunets un ti alantu! Ex. Ti vichend Mihali sã-scoalã la ‌ 9


UNITĂƒ 1

SĂŁ - zburĂŁm ti limba

$D@SA @DjDhAWA EKBCK WD@SARA R) F)@A )FCEAKBD) CEA K )G)@? EKSQDFCKR EPCM)@B? IA DR CEA W)PE GX?F? F? )FCEAKBD) K )G)@? IA DR EABJK@& %M HA R)K [%M HA R)K HABAb 8@A WD@SA F)@A EKBCK EOA WD@SA @DjDhAWA H) EKBCK EOA WD@SA C@)BXACAWA CEA W)PE GX?F? F? )FCEAKBD) C@D)CEA AF? EPL)CEA IA KB )RCK MSADFC& :h& %M R)K )H)hAk S-LA %M mi R)K <ABA ti R)A :R s-R) :) s-R)

\& %M R)K )H)hA& a& <ABA K GKCE F)@CD) R) EM)CE?& `& :RQA RA CM)@B? EFKR)@RA ) F)E?& ^& 5)@A) K EFK)R? LD)C)&

7MA nĂŁ R?H $MA vĂŁ R)CE :RQA s-R) :)RA s-R)

PRONUMI REFLEXIVI mi ti s(ĂŁ)

nĂŁ vĂŁ s(ĂŁ)

NM@H) BDJ)CAWl R) WD@SARA @DjDhAWD EP)G)@? FK I)@CAFKR) nu F)@A EPS)J? GABABCA ) I@MBKHARM@ @DjDhAWA& %M nu HA EFMR& 7MA nu B? EFKR?H&

<ABA nu CA EFMRQA& $MA nu W? EFKR)CE&

:R nu E? EFM)R?& :) nu E? EFM)R?& :RQA nu E? EFM)R?& :)RA nu E? EFM)R?&

(" … %"{{ " $" . ! ‚ " &" ‡ "

" ‚ ! " )" … † "

(" f " $" ! "

&" ‡ "

VERBI DI A II CONJUGARI ! " bĂŁtets, armĂŁn-armĂŁnets, crescu-crishtets. VINDI Io vindu Tini vindzĂŁ Noi vindem Voi vindets

El vindi Elji vindu

Ea vindi Eali vindu

… " (" ‡ " &" … " $" € " " "

(" | ‰ $" |

‰

&" } ! } ‰ " <

‰

(" . " $" } ! " &" ‡ %ˆ{{"

10

" ‚ €‚" )" € "


Di cultura a ArmĂŁnjlor IO TI VOI Vream s-pot s-tsĂŁ spun tsi duchescu io, cĂŁ tini nu pots s-vedz, tsi s-ascundi, # ! $ Tini eshtsĂŁ nai ma bunlu sots a meu, ma mini nu voi sots, ! % &$ '

# pĂŁnĂŁ cĂŁndu va s-ashteptu s-vedz, cĂŁ escu aoa. Ma io ti voi shi nu-ari ta s-ascundu, shi nu-ari s-mi arshunedz di vrearea a mea. UnĂŁ dzuĂŁ sh-tini va sĂŁ-shtii, cĂŁ io ti achicĂŁsescu nai ma bun di tuti. CĂŁ ti voi shi nu-ari ta s-ascundu, shi nu-ari s-mi arshunedz di vrearea a mea. UnĂŁ dzuĂŁ sh-tini va-sĂŁ shtii, ca io ti achicĂŁsescu nai ma bun di tuti, cĂŁ ti voi, cĂŁ ti voi. ( # voi s-tsĂŁ spun ma da, tini arĂŁts, a mini ashteptu s-vedz, cĂŁ io ti voi. '

# pĂŁnĂŁ cĂŁndu va-s ashteptu s-vedz, cĂŁ escu aoa. Ma io ti voi shi nu-ari ta-s ascundu, shi nu-ari s-mi arshunedz di vrearea a mea. UnĂŁ dzuĂŁ sh tini va-sĂŁ shtii, ca io ti achicĂŁsescu nai ma bun di tuti. CĂŁ ti voi, shi nu-ari ta-s ascundu shi nu-ari s-mi arshunedz di vrearea a mea. UnĂŁ dzuĂŁ shi tini va-sĂŁ shtii, cĂŁ io t-achicasescu nai ma bun di tuti, cĂŁ ti voi, cĂŁ ti voi, cĂŁ ti voi.

1 11


2

BANA URBANĂƒ

) (! " . # ! " ~ # # # # !

Š * " Uraa! Va-s aibĂŁ shi ma mari platĂŁ! Eh, cĂŁt multu mi hĂŁrsescu! A cari easti a doilea lucru ! ‰ ) (! " ‹ ! ÂŒ " ‡ Š ( " Â…# Š  ! ! ! ‰ ) + " ‹ ! ! " * " Nu, mini nu mi tradzi s-nergu s-bĂŁnedz tu ma njic cĂŁsĂŁbĂŁ! ) + " Mutrea Zoia, tu ma njic cĂŁsĂŁbĂŁ, prota shi prota, bana nu easti ahĂŁt dinamicĂŁ, # ! # # ! ! " * " ‚ # ÂŒ " € !

# ! # ! # ! ! 4 4 Š ) (! " Altã solutsii nu-ari‌ >) )JAKCM@ I)@CA H) C@AFKCE EPB? IK@C?H C@)GXA )@H?BA FMBGACEAA DGKF)CEAA IMEASARAC)CA EMRKCEAA

P P P P P P P P P

"

" ( !

H?@)C) )I@M)FOA GAEFKCD)GX? AEAOAA CK EKjAC XJ@KH? JK@H)GX EOAF)A CE?BA

I. Desi lu achicĂŁsish dialoglu: \& >?CA ID@EM)BA GAEFKCD)GX? CA IK@C)@D) CK H) BQAF F?E?S?d a& %K EP@D)RAXD)GX? )FCEAKBD)d `& >)@A D)ECA CDH) ) GAEFKEAARQDAd

12

P P P P P P P P

, - ! " ! (


UNITĂƒ 2 II. ApĂŁndĂŁsea pi ĂŁntribĂŁrli: \& >)@A EKBCK B)RA RKF@A CEA RA EIKEA GPB) >OA@)d a& >)CEA D)@) @D)FCEA) )R >MR)d `& <EA F)LC? >MR) EPRQA )BFKI?@? I?@ABCE?RQA ) RKAd ^& <A CEA D)ECA H) SKB? S)B) CK H) BQACERQA F?E?S)GXd e& 4A F)@A AEIDCA mMA) W) EP)@H?B? =FMIA)d

III. Tsi mindueshtsĂŁ cum dipiseashti dialoglu? Lucri pozitivi, privileghii

CĂŁsuri, mĂŁhĂŁnĂŁ

Mari cĂŁsĂŁbĂŁ

- ma buni conditsii ti educatsii - ma avutĂŁ banĂŁ culturalĂŁ

- mari polutsii a aerlui - niregulatĂŁ autocomunicatsii - banĂŁ dinamicĂŁ

Njic cĂŁsĂŁbĂŁ

- bana nu easti ahĂŁt dinamicĂŁ - polutsia a aerlui easti cama njicĂŁ - nu-ari multi amĂŁxi - cama aghonjea agiundzĂŁ aclo iu lipseashti - ari ma multu chiro ti banĂŁ familiarĂŁ, tu harmonii

- izolatsii di multi evenmenti actuali - njicĂŁ posibilitati ti cariera a tinirlor

P nAH CABA@A EOA )GKEAH GDCEAXAA EPS?B?H CK H)@A F?E?S?& =OCACE FMBGACEAARA CA DGKF)CEAA CA oFAM@RQA EKBCK F)H) SKBA& 8@A J?@GABACE? AK BQA RA CE?B oFAM@RQA I?B? )H?B)C& >OA@MRK C@D)CEA )JMBQD)& cA GKCEDH oFAM@RQA R) FK@EK@A CA RAHS) DBJRDX) CA FMHIAKCD@A R) S)XDB )JAM)F? OAI OMIk

P 7MA )RD)IEAH EPS?B?H CK BQAF F?E?S?& 8WDH S)B? CK AEAOAA AKW) BK B? )JKBQAEAH O)W)A) D)ECA FOAEFOAB? oFAM@RQA R) CKCA )FCAWAC?CE EPGKF EABJK@A BK RQA HABGKAHk

IV. Spuni cari easti minduearea a ta, ĂŁn ligĂŁturĂŁ cu bana tu njic shi mari cĂŁsĂŁbĂŁ! V. Tsi mindueshtsĂŁ, iu easti ma mushatĂŁ bana? 13


UNITÃ 2

Sã - zburãm ti limba 7KHA@RA M@GAB)@A EKBCK CK H)EFKRAB EOA CK LDHABAB \& 7KHA@RA M@GAB)@A CA masculin ?B I@ABCEAI )K G)K LM@HAT )b ;@MC) LM@H? ) BKHA@RM@ M@GAB)@A EP)G)@? FK )G?WGXD)@A ) I@DIMXACEAARQDA “a” GA BABCA ) BKHA@RKA F)@GAB)R GKIK F)@A EPS)J? – lea [DhCEDICEAAT I@MCRK GDLCD@RKb \& I@MCRK a& ) GMARD) GDLCD@RK `& ) C@DARD) ^& ) I)C@KRD) e& ) CEABCEARD)

f& ) EO)EARD) g& ) EO)ICARD) ]& ) MICKRD) _& ) B)K?RD) \p& ) GX)CEARD)

\\& ) KB?EI@?RD) \a& ) G)KEI@?RD) ap& ) VABJOACERD) `p& ) C@DAGX?CERD) \pp& ) EKC?RD)

\ppp& ) BQARQARD) \&ppp&ppp& ) HARAKB?RD)

Sb 8 G)K) LM@H? ?BG)K BKHA@A M@GAB)@A K )G)@? GA BKHA@RA F)@GAB)RA FK )JAKCM@ ) )@CAFKRKA DBFRACAFT -lu, -lT GMA q GMARK C@DA q C@DARK DCF& a& 7AHA@RA M@GAB)@A CA feminin EPLM@HD)GX? FK I@DIMXACEA) “a” CEA EPS)J? GA BABCA ) BKHA@RKA F)@GAB)R EOA )@CAFKRK DBFRACAF –a CEA EPS)J? GKIK BKHA@RK F)@GAB)R& [DhCEDICEAAT I@MC) GDLCD@)b \& I@MC) a& ) G)K) GDLCD@) `& ) C@DA)

^& ) I)C@) e& ) CEABCED) \p& ) GX)CED)

I. Apãndãsea pi aesti ãntribãri: \& >)@A GXK? CK EC?H?B? D)ECA WABA@D)d a& >)@A HDE C@K )B D)ECA )I@A@d `& >)@A HDE C@K )B D)ECA VAXH?FAKBQd

VERBI DI A III CONJUGARI =KohRK EIDCEAoF CA FMBQKJ)@D) ) WD@SARM@ CK I@DXDBC GA ) C@DA) J@KI? [8 %%% FMBQKP J)@Ab D)ECA qA [BA)FCEDBCK)Cb CEA EPWD)GA R) ID@EM)B) aP) GA IRK@)RT L)FPL)CEACE C@)JP C@)GXACEk :hT TSÃNI CE?B CE?BQ CE?BA

CE?BDH CE?BDCE CE?B

SPUNI EIKB EIKBQ EIKBA

EIKBDH EIKBDCE EIKB

II. Spunets frazi cu verbi tu prezentu di a treia conjugari! (

DUTSI GKF GKCE GKCEA

GKCEDH GKCEDCE GKF


Di cultura a Armãnjlor LIONDARLU SHI GHUMARLU 6BFOAEA@? RAMBG)@RK EOA JOKH)@RK GD)GKB C) EPF)LC? H?F)@A EP)F)CE? W?@? )JO@AHA&& >K ) RKA XJOA@)@A JOKH)@RK )EI?@D HKRCA )JO@AHA F)@A )OK@OA EPLKJ? GAC I?GK@D)& 8EOA )EI?@D)CE LKGXD) AK W) EP)JAKBGXD) LKGXD) F) L?@? F)IACA EOA RAMBG)@RK RAEOM@ )F?CE? HKRCK )JO@AHA& 8CKHCED) JOKH)@RK FK IA@AL)BARQA RK ?BC@AS? RAMBG)@RKT P : )AGA CM@) EIKBA CEA HABGKDEOCE? CA SM)CED) ) HD)d P 7AF) HA )BC@DJOAY q RQA GX?EA RAMBG)@RK& q =PBK CA EOCD)H CEA JOKH)@ DEOCE? EOPHABA EABJK@ W) HA )EI?@D)H GA XJOA@)@D) ) C)&

Dã apandãsi pi ãntribãrli: \& >)@A )BFOAEA@? GD)GKB EPF)LC? H?F)@Ad a& <ACEA )JO@AHD) )OK@OA EPLKJ? GAC I?GK@D)d `& <EA HABGKD)EOCA RAKBG)@RK CA SM)CED) ) JOKH)@RKAd

LUPLU SHI PILICANLU rB RKI )O?BCK HKRCK H?F? CEA CA BAOD)H W) E?PXJ@KH) F? CK JOK@H)GXRK RQA G?B?EA KB ME& 8WK CAOA F? CK )CEDR HMHDBCK IA BABJ) DR C@AFK IARAF)BRK& cKIRK RQA J@A EOA IARAF)BRK WABA R) DR& >?BGK IARAF)BRK WAGXK CA CEA D)ECA XSM@ RQK EFM)EA MERK GAC JOK@H)GX EOA F?LC? O)@A F) RQA )JAKC?& P n)@AdP RK ?BC@AS? RKIRK& q =AJK@) )DEC? D)ECA W?@? EOAF)AY $@DA EPGX?CE F) BK DEOCE? O?@AECKEAC F? EFKEDEO F)IRK VAK GA JK@) ) HD)d 8A CM@) LKGX EPBK CA WDG F)H) EOA EPBK BQA DEO GA BABCA ) MFRQARQ ) HDA F) )CKHCED) EAJK@) W) CA H?F&

Apãndãsea pi ãntribãrli: \& >)@A CA BAOD)H W) EPXJ@KH)d a& <EA RQA ABC@? CK JOK@H)GXd `& >)@A RQA )JAKC?d ^& <EA )EOCAIC) IARAF)BRK GA RKIRKd e& <EA RQA )I?BG?EA RKIRKd

15


3 UN CONTSERT DI MUZICĂƒ Contsertu ti niagĂŁrsheari! / Â?‡ / ‘ " "‘} } ‘ Â?} ‚ ‘!ÂŒ 19 di aprir, anlu 2012 sĂŁhatea 20.00 Locatsii: Aula UniverzalĂŁ – Scopia

' # %' ! &$ 0 #

$ 4!

entu! 6 " - Aidi s-nã organizãm shi s-nirdzem la contsertul! 7 " ! } ‰ 8 " ! ‚ # " ‹ ! ! " ( " - Vinirea seara, mini nu pot ta s-yin cã escu la cursu pi limba englezã! 8

" ! f " != " 7 " ! € " # ! ! #

" 8

" ! ~ ! # ‰ 6 " ! # = ! Š ‹ ! # " 7 " ! f � # ! " ‹

! ‹ Š‰ 8 "  # " 8

" / # ! ‰ 7 " ! € # # " ‚ " 9 " - Videari bunã shi sãnãtati! >) )JAKCM@ VOCABULAR GALD@DBCK H?BA GAhD)@? RASD@ I?AH?BA

P P P P P

)WKC? )ED)@) )K)RC)CE )I@KFOD)C? GD)IMD)

P P P P P

,

I. ĂƒntribĂŁri ti achicĂŁseari a textului: \& <A CEA GAEFKCD)GX? J@KI) GA EFKR)@Ad a& >)@A RK M@J)BAXD)GX? FMBCED@CKRd `& 4DEA CKCE EFKR)@A GA J@KI) K WM@ IMI HKXAF)d

II. DĂŁ apandĂŁsi pi aesti ĂŁntribĂŁri: \& >?BGK M@J)BAXD)GX? FMBCED@CK )DEC? J@KI?d a& >)CEA HKXAF? F?BC? J@KI) s7)RA tOAC)@AZd `& >)CEA HKXAF? I@DLD@D)GX? 5AC)d ^& 4DEA R) FMBCED@CKR W) EPF?BC? EOA WDFRQA F?BCACE )@H?BDEOCE?d

16


UNITĂƒ 3 III. Zbura cu sotslu a tĂŁu ti muzica cari u ascultats icĂŁ nu-u asculatst. Di cari ispeti u vrets icĂŁ nu u vrets? Tsi emotsii dishteaptĂŁ la voi, muzica tsi u ascultats? ! } # ‰ ! " " !  Â? ‰ - Nu voi multu, ma avdu cĂŁ tu chirolu dit soni ari shi rock cĂŁntitsi armĂŁneshtsĂŁ! ! ‹ "

Š ! } ‹ ‰ ! ‡  € # ‹

" ‹ ${{( } � " Delihea, aestã easti un nãu lucru tu Armãnami shi easti ti alãvdari

ghitarĂŁ

piano

chimane

tĂŁmpĂŁnĂŁ

gĂŁrnetĂŁ

harmonicĂŁ - Tora s-nirdzem tu ducheni shi s-ancupĂŁrĂŁm andau CD-uri! - Cu tsi turlii di muzicĂŁ? - Mini voi cu nali componati cĂŁntits pi limba armĂŁneascĂŁ. - AzĂŁ avdzĂŁi cĂŁ ari CD-uri shi cu pop muzica pi limba armĂŁneascĂŁ! - Da, shtiu, di la festivalu “FĂŁntĂŁnĂŁ di malĂŁmĂŁâ€? di anlu 2004 shi 2006. - Ma, mini ma multu voi veclji cĂŁntits armĂŁneshtsĂŁ prilucrati cu un nĂŁu stil modernu. Ahtari CD scoati tinira cĂŁntĂŁtoarĂŁ Florentina Costea di Bucureshti, RomĂŁnia. - E, atsel CD mini lu am shi delihea easti multu mushat.

IV. ApĂŁndĂŁsea: \& >)CEA CK@RAA GA HKXAF? EP)EFKRC? CK F)E) ) WM)EC@?d a& =IKBA F)@A DWDBAHDBCK RAJ)C FK HKXAF? CE? )R?E? B)A H) H?@A AHI@DEAAd `& 4DEA BD@GX? R) I@MHKW)@D) ) B)RARM@ >4PK@A FK F?BCACE )@H?BDEOCE?d

(%


UNITĂƒ 3

Sã - zburãm ti limba Adverbul D)ECA KB XSM@ BAW)@A)SAR F)@A EPS)J? IA BABJ) KB WD@SK KB )GQDFCAW AF? KB )RCK )GWD@SK FK EFKIM EPRK GDCD@HABD)GX? EDBEKR& ‹ ! " Dupu sens, adverbili suntu:

Â’ Â’ c) di mod d) di cantitati

Â’

Â’

g) di interogatsii

‹ ” ’

! # �}•‡ –‘"

I. Cari zbor di aestu bairu nu corespondeadzĂŁ:

(" Aoaltats

" $" Aseara = " &" MĂŁni !

" " Toamna " )" Astara ! "

(" # # # $" # #

# &" # # #

VERBILI DI A IV CONJUGARI ÂŒ ” f‚ Â’ actsentuat (ti verbili pi Â’ (ti verbili pi Â’ ! la persoana 2-a di plural: yin – yinits, mor – murits, apir – apirits, zburĂŁscu – zburĂŁts, shuts – " FUDZI (fudzire) . . .

AVDI(avdzĂŁre)

(" f " $" € " &" ‡ " " ‡ " )" ‚ " 18

ZBURASHTI(zburĂŁre)


Di cultura a ArmĂŁnjlor NALI COMPONATI CĂƒNTITS PI LIMBA ARMĂƒNEASCĂƒ Limba, cultura, istoria, traditsia, adetsli, folclorlu, suntu elementi dupu cari ArmĂŁnjlji s-aleg di alanti etnii. CĂŁnticlu armĂŁnescu, vecljul iho

istorii a ArmĂŁnjlor. Pi initsiativĂŁ a LigĂŁljei a ArmĂŁnjlor dit Machidunii, tu meslu mai, anlu 1996 s-tsĂŁnu protlu festival armĂŁnescu cu nali componati ! "

# $ # nali cĂŁntits armĂŁneshtsĂŁ, ma shi nĂŁi cĂŁntĂŁtori ArmĂŁnj, cari cu mari harau shi mirachi cĂŁnta cĂŁntits ti vrearea, ti armĂŁnamea, cĂŁntits ti tricutlu a % & '& # ÂŤFĂŁntĂŁnĂŁÂť iu s-promovarĂŁ nali cĂŁntits armĂŁneshtsĂŁ. ArmĂŁnjlji cu harau lu ashtipta aestu festival.

* +// +//+ #

cĂŁntits armĂŁneshtsĂŁ, ma aestĂŁ aradĂŁ sum altĂŁ numĂŁ ÂŤFĂŁntĂŁnĂŁ di malĂŁmĂŁÂť. Tu migdani inshirĂŁ nali cĂŁntits cu temi diferenti, cĂŁntits cari alĂŁsarĂŁ mari semnu nu mash la ArmĂŁnjlji dit Machidunii, ma shi la ArmĂŁnjlji di iutsido.

% & +//0& # ! "

# 2 armĂŁneshtsĂŁ ti prota oarĂŁ eara promovati shi pop cĂŁntits armĂŁneshtsĂŁ la cari loarĂŁ parti nu mash cĂŁntĂŁtori ArmĂŁnj, ma shi cĂŁntĂŁtori di stsena machiduneascĂŁ. Ti mari harau a tinirlor ArmĂŁnj, nali pop cĂŁntits armĂŁneshtsĂŁ # # ! " +// cu cĂŁntits armĂŁneshts ĂŁ s-featsi nica ma avutĂŁ.

3 #

&

eara fĂŁntĂŁnĂŁ di iushirĂŁ multi nali cĂŁntits shi multi nali numi cĂŁntĂŁtori ArmĂŁnj.

19


4

VINDI/ANCUPĂƒRĂƒ ALĂƒXEARI CASĂƒ CU APARTAMENTU Tu periferia a cĂŁsĂŁbĂŁlui Scopia, dinandreapta @ J " @ alĂŁxescu ti apartamentu anvĂŁrliga di parcul tsentral. Apartamentul s-aibĂŁ vĂŁrĂŁ 60-70 di "J & a obiectului s-aibĂŁ izbĂŁ. Apartamentul nji easti lipsit urghent. Telefoni ti contactu: 070/347-290

CU AGHOGHI CasĂŁ di vichend, cu dau patomati, Punicva, aproapea di tsentrul recreativ di yarna, u didem sum aghoghi, minimum 7 dzĂŁli. shi di cĂŁsĂŁbĂŁlu Cociani easti largu vĂŁrĂŁ 24 di km. Ma detal informatsii la tel: 076/436-528

ANCUPĂƒRARI ) $> > " hibĂŁ diparti di tsentrul a cĂŁsĂŁbĂŁlui Bituli. Nuntru s-aibĂŁ doi udadz, toaletĂŁ shi cuzinĂŁ. Obectul s-nu hibĂŁ multu analtu, shi s-aibĂŁ liftu. Tinjia nu easti importantĂŁ. Informatsii la tel: 047/243-856 VINDEARI Vindem casĂŁ cu trei patomati, tu tsentrul a " # $ " % & ' # ti ma njic obiectu. Ti tinjia va nĂŁ achicĂŁsim. ( ) *& +1 9 ; <= >=;

aproapea,

largu,

ĂŁnsus,

dinĂŁnĂŁparti,

nĂŁpoi,

aoa,

aproapea,

pisuprĂŁ,

nastĂŁnga

>) )JAKCM@ ?BFOA@D)GX? GAI)@CA BKBC@K GABABCA KSM@ IABABJ) FMHD@CEA)R GKIK )I@M)ID) R)@JK 20

P " P P P P P

P P P P

I)CMH)C? GAB)BG@D)IC) )R?hD)EOCA GAI@AJOAME AXS? K@JODBC OMEIAC)R S)RC? XWM)HA

P i P P " P P " P P P D P


UNITĂƒ 4 I. DĂŁ apandĂŁsi pi aesti ĂŁntribĂŁri: (" €

! ”

# # ™’‰ $" } # ~ ‰ &" f ! † ‰ " € # ! ‰ )" € Â?| ‘ ÂŒ ‰ *" € ! ‰ - BunĂŁ vĂŁ dzuĂŁ! ! † Š } ! ‰ - Voi s-ancupur casĂŁ pininga hospitalu a " ! ‹ Š ! / #

‰ ! ‡ " - S-u videm, cara s-nji ljea hari va u " ! ‹ " ! 4 # ! Š - Alo, bunĂŁ seara! ! / " – Š ! ~ § # " ‚ ! dau cu aghoaghi veara tutĂŁ, ma ti idghii ! # " ! ~ ! "

II. Spuni, cari di aesti zboarĂŁ nu corespondeadzĂŁ tu aestu bairu: ]]]] aproapea, ĂŁnsus, dinanĂŁparti, nĂŁpoi, largĂŁ, aoa, lungĂŁ, aproapea, pisuprĂŁ, nastĂŁnga

III. LeagĂŁ li zboarĂŁli di dauli coloni tĂŁ-s corespondeadzĂŁ cu tradutsirea:

š›œH Â?žÂ&#x;žœ  ¥FÂ&#x;¢ £š¤H Â?ž ÂĄH›š š¼Œ¼¤ÂžÂ?ž šœšÂ&#x;£š¤Âž

IV. DiscuteadzĂŁ cu sotslu a tĂŁu catsi casi vrets s-avets! V. ZburĂŁts cu sotslu a vostru cari suntu lucrili pozitivi a cari suntu lucrili negativi a casilor shi a apartamentilor! 21


UNITĂƒ 4

SĂŁ - zburĂŁm ti limba ADVERBI Adverbul D)ECA KB XSM@ BAW)@A)SAR F)@A EPS)J? IA BABJ) KB WD@SK KB )GQDFCAW AF? KB )RCK )GWD@SK FK EFKIM EPRK GDCD@HABD)GX? EDBEKR&

Dupu formĂŁ, adverbili suntu: a) simpli

b) compusi

Adverbili ti loc u pretsizeadzĂŁ pozitsia a obiectlui, persoana, shi va li cunushtets dupu % 0&$

Exampli cu adverbi di loc: (" € ãmpadi. $" nafoarã, doda intrã nuntru. &" ‹ $ " ‹ diparti. )" ãnsus.

I. Spuni cari di aesti zboarĂŁ suntu adverbi: prighios

nanaparti

ĂŁnghios

largĂŁ

ampadi

nĂŁstĂŁnga

nandreapta

dinapoi

anvĂŁrliga

anĂŁltsĂŁ

II. ĂƒngrĂŁpsea tu tetrada tsintsi frazi cu adverbi di loc!

22


Di cultura a ArmĂŁnjlor

VEACLJEA ARHITECTURĂƒ DI CRUSHUVA Crushuva easti cĂŁsĂŁbĂŁ cu avutĂŁ valoari istoricĂŁ shi culturalĂŁ. Protili casi 4 # &

#

#

57333&

XIX, cĂŁsĂŁbĂŁlu criscu tu cĂŁsĂŁbĂŁ urbanistic cu analtĂŁ valoari di arhitecturĂŁ shi esteticĂŁ. 4 $ 8 : $ & &

& # # & 2 # ;/ < = 8 di 1250 di metri di nivelu pisti amari. Tu intrata, di cari itsi s-hibĂŁ parti a $ #

K # #

& $ ĂŁnghiliceashti. Di material simplu ti constructsii, vecljilj masturi di Crushuva adrarĂŁ

& colori. Arhitectura pi casili di Crushuva cu multi elementi easti altĂŁ turlii

$

# 4 #

Q

&

$ &

ti oaspitslji. Ca material ti constructsii nai ma multu ari cheatrĂŁ frĂŁmtĂŁ shi lemnu, shi atsea ti constructsii di bondruc pi ciĂŁtia. Ma ninti ciĂŁtia eara anvĂŁlitĂŁ cu &

W Y & Fasadili dati cu albĂŁ-njirlĂŁ colori icĂŁ cu galbinĂŁ - albĂŁ colori, cu multi & $ 8 & & # & & & shi multi alti elementi, easti caracteristicĂŁ a tutulor casi di Crushuva. Singura locatsi a casiljei, contrastul anamisea di prota patomatĂŁ cu chetsĂŁri di unĂŁ & & 4 # 8 #

loc. Z

$ & +[& 4 # #

4 $ & pi arhitectura di Crushuva. Vecljili casi di Crushuva li tsĂŁnurĂŁ a lor caliteti ĂŁnghilicioasi di arhitectura monumentalĂŁ cum shi a lor valoari di artĂŁ shi picturĂŁ. Crushuva easti unic cĂŁsĂŁbĂŁ iu tu ma mari parti easti tsĂŁnutĂŁ veacljea arhitecturĂŁ di cĂŁsĂŁbĂŁ. Tu aestu cĂŁsĂŁbĂŁ ari obiecti cari suntu di nai ma mari

$ Z

4 # $ #

& alĂŁsatĂŁ tu ĂŁntimisi a tutulor noi, cari lipseashti s-adrĂŁm tuts tsi putem s-u avigljem di chireari shi s-u promovĂŁm cĂŁt putem ma multu.

23


5 %7/ 5 $w0# 0w 1#4w UnĂŁ jurnalistĂŁ di fimirida di sculii va s-ĂŁngrĂŁpseascĂŁ ti bana a ArmĂŁnjlor di un chiro. Ti atsea ispeti adarĂŁ intervyiu cu baba Piha, moashi di vĂŁrĂŁ naudzĂŁts di anji. @ " † ~ # ‰ K Q ! " # " @ " Ea, spunets niheam cum eara ‹ " ‚ ‰ K Q ! " ‹ # # eara eta, bĂŁnam tu irinji, ma arĂŁhati, tsicara " ‹ shi alanti milets, casili li avea pit hori, ma elji s-purta cu cupiili di oi, dit padi " ~ ‹= < = # " ‹ " € ˆ

#

# buiei, pui cãntã pit pãduri, ti ljea haraua! Toamna cãt la Ayiu Dimitri dipuneam eara tu cãmpu iu = " @ " € ‰ K Q ! " Featili ma-s ãmprusta la ilichii di dzatsi-unãsprãdz di anji agiuta pit casã, arnea, # ! # ! " € ! # " @ " } # ‰ K Q !" } Š } # ! # # # # " … # ™ >) )JAKCM@ B?PM)@? q ! )GKCEDCE )HABCA q - )CKHCED) P ! )RC? CK@RAA P A@ABQA P " IKCE?BA P " CDBEAKBA P HARDCE P OM@A P BMH)G? P " B? HKC)H P " C@ACED)H P + " CK@RAA P oCK@A P $

CA RQD) HA@)FOD) GAIKBD)H F?HIK )G@)CE H)PE ?HI@KEC) W@ĂŁsta, ARAFOAA )JAKC) )@BD) R) W)EARA EP?HI?RCD)EF? EPCKM)@F? K I)GA ?BG@D)ICAP)@HKCKEACA C@AHSK@)

P " P " P P P ! " - P P " P " P " P P P P P !


UNITĂƒ 5 I. DĂŁ apandĂŁsi pi aesti ĂŁntribĂŁri: (" €

�} ‘ ” # # ™’‰ $" } ‰ &" € ‰ " } ‹ ‰ )" € ~ ‰ ” # = ’

" # $ % " prezent!

- Ti sãrbãtorli tricuti earam tu Arbinishii cu pãrintsãlji a noshtsã, tu Moscopole. Tatã-lu a nostru nã zbura ti istoria a Armãnjlor, tsi metropolã mari eara aestu casabã, maninti. Avea multi bãserits, avea teatru, bibliotechi shi reprezenta un tsentru cultural a strãpãpãnjlor a noshtsã‌

Salut Steryia, Cum eshtsĂŁ? Cum li tricush sĂŁrbĂŁtorli? Earai la munti? Shtiu cĂŁ multu vrei s-ti alinj pi muntsĂŁ. CĂŁndu va-s eshtsĂŁ mari pistipsescu cĂŁ va-s eshtsĂŁ alpinistu, atsei tsi s-alinĂŁ pi cipitli di muntsĂŁlji. Io nu earam iuva. Totna ti sĂŁrbĂŁtori armĂŁn acasĂŁ cu taifa a mea. Adio, Hristu

Earai la munti?

Io nu earam iuva!

...zbura ti istoria a ArmĂŁnjlor...

III. Discutats ti tricutlu a ArmĂŁnjlor: (" € ‹ ‰ $"  ‹ ˆ ~ / # . # Constantin Belemace‌ &" ÂŒ Š 2 5 25


UNITĂƒ 5

SĂŁ - zburĂŁm ti limba IMPERFECTUL IMPERFECTUL D)ECA KB CAHIK EAHIRK F)@A EPLM@HD)GX? GA @)GAF)R ) WD@SKRKA EKohARA EIDCEAoCEA EOA GDXABDBCE?RA& ÂŒ -a, -ea. ÂŒ ! f‚ ” Â’ -ĂŁ CĂŁntam, lucram, avdzam, pĂŁtsam. ÂŒ ! ff! ˆ cĂŁdeam, mĂŁream, la verbili di a III-a conjugarea ” -i niactsentuati) arupeam, muldzeam# f‚! ” ! actsentuat) : apiream, hivream" Dezinentsili a ˆ

ÂŒ " (" ! $" ! &"!¨

} " f lucram lucrai lucra lucram lucrats lucra

} "ff cĂŁdeam cĂŁdeai cĂŁdea cĂŁdeam cĂŁdeats cĂŁdea

~ " (" ! $" ! &" !¨

} " fff mutream apiream mutreai apireai mutrea apirea mutream apiream mutreats apireats mutrea apirea

} "f‚ avdzam avdzai avdza avdzam avdzats avdza

Imperfectul di verbili agiutĂŁtoari ARI EASTI VA Io aveam Noi aveam Io earam Noi earam Io vream Noi vream Tini aveai Voi aveats Tini earai Voi earats Tini vreai Voi vreats Â… Â… Â… Â… Â… Â…

$ & " ! # # ! ! !

#

" Lucram " } nirdzeam " ) ! ! "

I. Spuni tu cari di aesti frazi ari imperfectu! (" } # " $" € " 26

&" € " " } "


Di cultura a Armãnjlor DÃNDÃNÃ LÃI, DÃNDÃNÃ 4?BG?B? R?A G?BG?B? uO@AG) CK KB H?O?R? EPLD)CEA H)@A LKBAFM GA KB? G)G? EOPGA KB R?A OARQ& $ABA OAARK GAC $R)OAA >K FOAHD@D) GA jK@AA& <@)IEA ?BG@DICK EM@ H) H)@A& P UKB? GXK? EM@M ) HD)Y P tOABPWABAEO L@)CARA ) HDK& P 8A RD) EM@K EPBD)H R) BMAY P =ODGX R?A L@)CD EPB? GK@BQAH C)OAB) W? B? LKGXAH& P 7K RD) EM@K AM W) EPLKJY =OPC@)I)PC@KI) IAC KSM@ FK I?IKCE?RA ?B FAFAM@ <@)IEA ?BG@DICK R) G)G)PE)& P UKB? ED)@) H)AD RD)Y P 7) RQD) H)AD GX)CEA RA@A G?PBQ BM@C) ) C) EPGM)@H? FK HABA& <EA XSM@RK CEA GX?EA DRY 4KRPR? ?BWD)EC? CK I?OBAAY %) K EM@PE) CK O?@VAAY P tOABPCE? WABA G)GM OAARKY P >)@A OAA RD) OARQD ) HD)Y P uO RD) G)GM GA F)C@)BA )CEDR ?BWD)EC? GA )E?@BM)ICD)& >)@A BM@? L?@? GM@ EOPC)RQA JAMBRK CK KSM@Yd >)@A G)G? FK AB)CA EOPC)RQA OAARK CK OAF)CAYd $% $ %


REVIZII - I ' ' % $ & " " $ ' ( %"{{ ! " ! # ! # !

" ! !

! " ! " } "{{ ! "

___________

_____________

____________

_____________

___________

_____________

____________

_____________

II. Completeadzã li frazili cu numirli ordinari cari corespondeadzã:

III. Di aesti numiri formeadzã numiri ordinari:

(" / "

8

________________________

20

________________________

45

________________________

90

________________________

200

________________________

©©©©©©©©©

$" ©©©©©©©©©© " &"

} ©©©©©©©©© "

"

7 ©©©©©©©© "

)" ©©©©©©©©©

. "

IV. Completeadzã li frazili cu verbili di a treia conjugari: shtii, tindi, spuni, mutreashti, aleadzi (" ©©©©©©©© " $" . ©©©©©©© " &" ©©©©©©©©©©© " ©©©©©©©© )" ©©©©©©©© "

) " % * ( ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© 28


REVIZII - I VI. CompleteadzĂŁ li zboarĂŁli cu adverbili di chiro: azĂŁ, totna, tora veara, astara, aualtadz (" ŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠ § " $" € ŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠ " &" ŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠ

" " € ŠŠŠŠŠŠŠŠŠ# " )" ŠŠŠŠŠŠŠ ÂŒ .

VII. CompleteadzĂŁ li frazili cu adverbili di loc: ĂŁndzeanĂŁ, nĂŁpoi, dinandreapta, ĂŁnvĂŁrliga, nuntru (" } ŠŠŠŠŠŠŠŠ " $" ‚ ŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠ" &" € ŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠ" " ŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠ " )" € ŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠ "

% % ' " $ & " AvdzĂŁi ca aproapea di casa a noastrĂŁ s-vindi un apartamentu. Voi s-ved cum easti andreptu nuntru. Va s-nergu ĂŁnsus s-mi priimnu shi va s-trec aclo. Nji si pari ca apartamentul nu easti analtu, ma easti pi apus. Va lu ancupur ti hiilu a meu shi ashitsi nu-ari s-hibĂŁ largu di noi. ___________

___________

__________

___________

___________

__________

___________

+ ) % (" ŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠ ‰ ‡ # " $" ŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠ ‰ ‚ # ! " &" ŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠÂ‰  # ! ÂŞ " " ŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠ ‰ †

" 29


VACANTSA DI YARNA

6

) # 7 W

8! ! + $ 7 # 7 # !

+ $ ' 8 ! ! $ ' ! ! ! $ 9 ! W # ! ! ! $ 8

! $ 7 ! # $ 8 ! 4! + $ ! 8 $ 9 ! ! + ! a vimtului, pit ohturli di Mavruva. Ti prĂŁndzu nĂŁ turnĂŁm tu restoranlu iu prĂŁndzĂŁm. NĂŁ ! ! ! $ ) # armasi, cu schi-liftul nĂŁ turnĂŁm tu hotelu. 8 + ! $ 9

! sh-tini, cara s-vrei s-nirdzem deadun. Cu vreari, Anitsa

>) )JAKCM@ HABGKD)EOCA HKC@D)EOCA KoRAED)EOCA GAEFK@H)@A C@D)CEA )JAKBGXA HKEOKCD)CE? 30

P " P P P " P " P P

)BJ?RGX) EC@?W?EAH )R)J? VA@KEOD) MOCK@RA IAGAIEACA BA)J?@EOD)@A

P ! P " P P P P " P


UNITĂƒ 6 I. ApĂŁndĂŁsea: (" ‹ ‹ ‰ $" f ! = ‰ &" } ‰ " } ‹ ‰ )" } ‹ ‰

; % $ % 7 7 % % 7 - Tricu unã stãmãnã di discurmarea di yarna! - Ashitsi easti! Aidi s-nã organizãm s-neam pi } Š ! € ! ‰Š ‹

tereni = " - Tini Naca iu earai anlu tricut la discurmari, = ‰ - Earam Popova Shapca! Aclo tricui unĂŁ searĂŁ ca dit yis! ! € ! ‰ ! ‹ # " Nu pistipseam! ! Â…# # " ! ‹ " ÂŒ # ! } ‰ !  # ! " ‹ ! aghentsii s-adar rezervatsii! ! / # ! ! "

! < # # ‡ " ! . # ‰ - Atsea hoarĂŁ easti aproapea di Bituli, sum ~ " ! ‹ ‰ - Da! AntsĂŁrtsu, tu casa a noastrĂŁ lji cĂŁlisii " ! } ‰ € ‰ - NĂŁ agiucam pi neaua, adrĂŁm Om di neauĂŁ! !  ‰ ! Š ÂŒ " ! Â…# " - Ashitsi easti, atsea armĂŁni tu memoria a "

\# KB? K@E?‌

‌tricui KB? ED)@?‌

IV. Apãndãsea pi ãntribãrli: (" f = ‰ $" f ‡ # ‰ &" f ! ‡ ‰ " < # ! . ‰

/ $ % $ % 7 31


UNITĂƒ 6

SĂŁ - zburĂŁm ti limba PERFECTUL SIMPLU Perfectul simplu DhI@AH? KB RKF@K KB? )FCEAKBA C@AFKC? EOA FMHIRDC CD@HAB)C? [GAIAEAC?b& :)ECA KB CAHIRK CEA EPKoRAED)EOCA HKRCK FKH CK RAHS) EF@A)C? )EOA EOPCK RAHS) XSK@?C?& ÂŒ ! ! persoana 2-a, plural, suntu: - a actsentuat ti prota conjugari: lucrat, purtat; - u actsentuat ti a II-a conjugari: vindut, umplut; - i niactsentuat fff! ˆ # - i actsentuat icĂŁ –ã actsentuat f‚! ˆ # " \

] " # ^ _ ARI

EASTI

VA

%M W@KA 7MA W@KH %M )WKA 7MA )WKH %M LKA 7MA LKH <ABA W@KEO $MA W@KC <ABA )WKEO $MA )WKC <ABA LKEO $MA LKC :R :) W@K :RQA :)RA W@K@? :R :) )WK :RQA :)RA )WK@? :R :) LK :RQA :)RA LK@? … ˆ

%

perfectul simplu:

(" cãdzui " $" … purtarã " &" ‡ avdzãm " " ‚ lucrat = " )" € vidzush mushat njel

(" " $" Â…

&" € Š " ‡ €‚" )" ‚ "

< ' $ " ‹ "

" – " ‡ Œ " | " Œ ! " .Œ! ! " € " } ! # ! ! # != ! " 32


Di cultura a ArmĂŁnjlor HOARA ARMĂƒNEASCĂƒ NIJOPOLE

4 ‡ # ({ Â? † " ÂŒ! ~ ‡ Â?~ ‘# ("({{ " ‹ " 4 # ‹ # " Nijopole easti importantĂŁ destinatsii ti turishtsĂŁlji di reghionlu shi di statlu, ma tu idghu # /

‹

"

# cĂŁljurli pit muntsĂŁlji shi terenili ti schii cari li ari anvĂŁrliga di hoara, tradzi interes la njilji shi njilji # " 4

= "

I. Dã apandãsi pi aesti ãntribãri: (" f ! ‡ ‰ $"  ‰ &" €

! ‡ ‰ "  = ‰ )" } ‰ 33


7

PLANURI TI CALITUREARI

8" Alo, bunã dzua! Voi sã zburãscu cu Doamna Domnica, vã plãcãrsescu! K" # " 8" Alo, mama, Dina easti aua! Salut di Parijlji! (" } } 8" # " } / " 4 ! " 4 " f " ! " (" 8" 4 # # # " ! # ª " (" ! # ! " # " " 8" / # " " (" } ^ ^ # # ! $ 8 ! $$$ >) )JAKCM@ W? IR?F?@EDEFK P " " W? K C@DF RABA) P , " JA)BRK P ! )XSKA@?H P " R) FOA@M P " B? )EOCAIC) P v ) B? GKEA P v EPB? )FMHMG?HP " " CA RQD) O)@)K) P WAXAC?H P " EPABC@?H P " &

I)R)CRK EP)A ?BJ?C)B JAKRG)B LK@A )@?CEAHA BDJK@A WABCK S@KH? BK )GKB? J)ARD HKOR)G? ?B M@GAB?

P P " ! P P w P P " P P P ( P " P


UNITĂƒ 7 I. ApĂŁndĂŁsea: f  Â‰ € ‰ } ! ~ ‰ } ! ~ ‰

II. ĂƒnveatsĂŁ-l dialoglu shi giucats-lu cu sotslji dit clasĂŁ! B & $ % ; " % (

DumĂŁnicĂŁ: agiundzeari shi cazari tu hotel Luni: vizitĂŁ tu sculiai frantsuzeascĂŁ, Monmartre, la Tour Eifelle MartsĂŁ: vizitĂŁ a Versaille Njercuri: adunari cu scularli tu sculia “Henrie Aragoâ€? shi lucrari pi proectu comun Gioi: tahinima lucru pi proectul,dupu prĂŁndzu priimnari pit arĂŁulu Senacu Bateau Mousche. Vinir: turnari acasĂŁ

- Alo, aghentsia Maat, bunã dzua! ! ‹ # ! ‰ ! €

# ‰ ! € f # & " ! €

! ‰ ************************************************** ! ‹  ‹ ‰ - Da, ursits ! - Vream s-ãntreb desi azboirul di Londra easti ‰ ! 4 # ! ! # ! "

™ #  ~ ‰ ~ ™‰ ‹ # ‰ Doamna nu easti aua, grits dupuprãndzu‌ ‹ # ™ ! " ‌nu easti aoa, alãsats un mesaj cara s-vrets!

IV. Adarã pi modelu di ma-ãnsus unã aghendã di exurzii shi deapoa spuni-u dininti a sotslor a tãi! … " ‹

" ~ # ™

V. Tu preaclji agiucadz unĂŁ converzatsii telefonicĂŁ tu situatsii niformalĂŁ (cu sots) shi tu situatsii formalĂŁ (cu vĂŁrĂŁ institutsii)! 35


UNITĂƒ 7

SĂŁ- zburĂŁm ti limba CAZLU DECLINAREA Substantivili au 5 cazuri ˆ ” "Â’# ” "Â’# ” "Â’# ” "Â’# ” "Â’"

Declinarea niarticulatĂŁ ­ ÂŒ ”

’ˆ Œ " ‡ " " " " " ˆ # # # # # #

” " # # # ’ ~ " ‡ " " " " " ˆ # # # # # #

” " # # # Â’ ‹ = # cu : - e la substantiv di masculin shi di neutru : bĂŁrbate, cuscre, nune, nipoate, doamne ! ˆ # | ˆ € # # § # f # ‚ " Declinarea articulatĂŁ !  ! ” Â’"

Exercitsii: Formats plural di substantivili di ma-ĂŁnghios: nuc avucat drac picurar idiot iatru bloc loc stealĂŁ

I. Tu textul di ma-ãnghios spuni cari exampli di declinatsii li ari? ! # ! Ž~ / Ž - Nu, nu lu shtiu! Frate, ia vedz tu adresarlu! ! ‡ ! !

" ! ‹ # Š ‡ Ž~ / Ž" 36


Di cultura a Armãnjlor SCLINCI* =OPD)@) KB MH HKRCK EC@DE EFRABFA F)@A BK O?@JD) CA CEAW) H)EO W@D) EP)GKB? CEA H) HKRCE? I?@)GX& <EA EP)HABC) DR K S?J) B)B?I)@CA EOA IA I?@)GXRQA B)A HKRCK EPO?@ED)& 4KIK W?@? FOA@M DR WABGK CKC CEA )WD) EOA )BFKI?@? KB? J@KBGA GA H)RH? EOA K ?BJ@KI? IABABJ? KB? WD)FRQA ECAXH?& >)o GXK? EPGKCED) R) ECAXH) C) EPK WD)G? J@KBGD)& rB GA RKF@?CM@RQA ) RKA S?J? D@JK F? DR F)o GXK? EPGKCEA )FRM EOA GA KB? GXK? RK RM ?B CM@ EOA CKC EPGKECD) GKIK DR C?PE WD)GA CEA D)ECA RKFK@RK& 4KIK W?@? FOA@M R?F@?CM@RK )FOAF?EA CEA D)ECA EFKHE)xx& rB? GXK? GAF)@) LKGXA EFRABFAKR RKF@?CM@RK EPGKEA EOA )F?CE? EPE)I?& =)I?BG?RKA GD)GA IA J@KBGD) GA H)RH? EOA K LK@?& 8R)BC? GXK? F?BGK C@AFK EFRABFAKR WAGXK F? W?@? )@A E?I)C? EOA F? J@KBGD) BK D)ECA )FRM F? JKW) D)ECA JM)R?& 8OK@OA EP)K@R? EPIR?BJ? EO?PXHKRJ? ID@RQA GA ?BF)I& $ACEABRK F)@A RK )WGX? EOA )FOAF?EA CEA D)ECA RKFK@RK RK K@BAIED)xxxT s8O HM@D FKEOK@ABD ?H CEA IR?BGX? )EOA D) KB? FOD)C@? S)JPK CK JKW? EOA L? CA F)BG) D)ECA H)R?H?& $)PE GAIAED)EF? AGJOAKR RKF@K F) EOA H)R?H) F)@A BK K KoRAED)A CA CEAW)Z&

Apãndãsea: (" ! $" } &"

¯ ¯¯ ¯¯¯

! ¦°¤± HZ ! ¥ ^ #

! ¦ H¥¢ # ¦ H¥

&%


TINIRLJI SHI MODA

8

Santa, 12 di anji Nu mi intereseazĂŁ moda. Io ma ghini va-s ljeau un CD dicĂŁt s-ljeau tsiva ti purtari. Daima escu tu gins shi tu patichi. Dealihea, suntu di cunuscutĂŁ marcĂŁ, cĂŁ mama dzĂŁtsi cĂŁ suntu di ma bunĂŁ calitati shi aravdĂŁ ma multu. Io nu bag atentsii pi portul. Ti mini easti chiraturĂŁ s-ti alĂŁxeshtsĂŁ dupu ultima modĂŁ. Fani, 14 di anji Moda easti importantĂŁ, cĂŁ ashi alĂŁxim portul, ashi him altĂŁ turlii alĂŁxiti. Voi s-am nali lucri shi daima nergu cu soatsĂŁli a meali pit butitsi s-videm tsi ari nau. Deapoea, nergu cu mama ta-s li ancupur. Voi totna s-hibĂŁ di marcĂŁ. Voi s-escu tu trendu! Stela, 13 di anji Voi s-mi alĂŁxescu mushat shi ma comodĂŁ, ma nu easti importantĂŁ s-hibĂŁ marcĂŁ. Nu nergu dupu moda mash cĂŁ easti nau. NĂŁscĂŁnti ori atsea tsi propuni naua modĂŁ nu mi ariseashti icĂŁ nu-nji sta ghini. Voi s-escu orghinalĂŁ shi s-nu mi strĂŁvĂŁsescu cu soatsĂŁ alĂŁxiti cu idghili stranji. >) )JAKCM@ GAF?C CEAW) CA IK@C)@A G)AH) GD)RAOD) HABGKD)EOCA F)RAC)CA )R?hACA EPWAGDH GD)IMD) )BFKIK@ WMA CMCB) GKIK W?@? M)@? B?EF?BCA M@A )@)WG? 38 3 8

P P ! P * P P P " P P P " P P " P " P ! P P ! P (

S)J )CDBCEAA IM@CKR EC@)BQA AHIM@C)BC? )EOA )R?hAH )RC? CK@RAA I@MIKBA BQA )@AED)EOCA EC) GALD@AC? HA EC@?W?EDEFK AGJOARA EC@)BQA

P " " P P ! P ( P P " " " P P P " + P P P - " P P !


UNITĂƒ 8 I. ApĂŁndĂŁsea: (" € ! ” # # ’‰ $" } ‰

II. DghivĂŁsea li texturli di ma ĂŁnsus shi spuni cari tsi dzĂŁtsi! Cari dzĂŁtsi:

Santa

Fani

Stela

F? EP)R?hD)EOCA GKIK HMG? W) EPOAS) JOABA )R?hAC? H) BK D)ECA AHIM@C)BC EPOAS? H)@F? F? D)ECA JR?@AHA CMCB) EP)R?hD)EF? GKIK HMG) F? EC@)BQARA RA )BFKI?@? FK H)H? E) Tu butic ti tinir

Tu ducheani ti pĂŁputsĂŁ

‹ ˆ – # ! ‰ †ˆ ‚ ! " ‹ ˆ  # # "&'‰ ‹ ! " †ˆ  # Š f ! " ‹ˆ ~ # " ‹ # Š } Š † ˆ €

‰ ‹ ˆ ‡ # )'{ "

‹ˆ † # ! ‰ † ˆ } # " ‹ˆ ‹ ‰Š ‹ " } ‰ † ˆ ‡ &'Š ‹ ˆ } ‰ ‚ ‰ †ˆ ‡ #

! " ‹ ˆ Œ Š † ˆ ‚ # "

!

giumidani

capotĂŁ

pĂŁrpodz

pĂŁputsĂŁ

stranji sportivi

cĂŁciulĂŁ

mĂŁnji

curcubeu

stranji ma eleganti

III. Apãndãsea: (" } ‰ $" } ‰ &" } ‰

"  ‰ )"  ! ‰ *" Œ ‰

IV. Tu preaclji ĂŁndridzets situatsii tu butic, tu ducheani ti pĂŁputsĂŁ shi giucats-u! 39


UNITĂƒ 8

SĂŁ- zburĂŁm ti limba PRONUMI INTEROGATIVI Pronumili EKBCK XSM)@? F)@A EKSECACKD)GX? BKH) GA ID@EM)BA GA I@?WGX? GA MSADFCA EOA GA RKF@A )SEC@)FCA EOA CMCB) EPKoRAEDEFK EABJK@A L?@? GA EKSEC)BCAWA& Pronumili ABCD@MJ)CAWA EPKoRAEDEFK CMC?B) CK )OK@OAC? GA KB? I@MIMXACEAA ABCD@MJ)CAW?& )

!

! " Pronumili interogativi suntu : ' $ 8 $

(

4$ )

8

9

( Exampluri: (" } ! ‰ $" ‹ ! ‰ &" € ! f ‰ " ‹ ‰

9

8

< %

pronumi interogativi, a tu cari adjectivi interogativi? (" } ‰ $" € ‰

II. Spuni cari di formili di pronumili interogativi corespondeadzĂŁ tu aesti frazi:

&" } ! ‰

} ‰

" ‹ != ‰

€ ‰

‹ ‰

(" ™™™™™™ ‰

)" } /

‰

$" } ™™™™™™™"" ‰

*" € ‰

&" ™™™™""™™"" ! # ‰ " ™"™™™""™™ ‰ {

%" ‹ ‰


Di cultura a Armãnjlor %#.7 .72.7 5*+ 87.2'# Vãrnã oara, un lup, vidzu un cal cari pãshtea, tu unã padi tu pãduri, s-ascumsi tu aumbra ! ! " ‹ ! ! ! " ‚ ! ! " ! † # " ! † " ! € ‰ ! # ! " ~ ! ! ! " - Oh laia di mini, tsi pot minii s-adar ti voi ahãt mari! } # ! " } # " ! 4 ! ! " | #

# # " ! € ‰ ! " ! ÂŒ! # " ! } ‰ ­ " ! ‚ " ! ! " ! f # #

# # " ! / # ! # ! ! " }

! " } # # "

Dã apandãsi pi aesti ãntribãri: (" } ‰ $" € ! ‰ &"  # ‰ " } ! ‰ )" € ! ‰ ( (


SOATSA A MEA

9

Baba: Tsi eshtsã ãmbufunatã shi fãrã chefi, azã, nipoata a mea? Ti vãrghi vãrã? Nipoata: Nu mi vãrghi canã, ma mi nãrãii pi soatsa a mea. Baba: Vã-ãncãciat? Di tsi ispeti? Nipoata: Azã io vream s-nirdzem tu Ramstor dupã sculii, ma ea nu vru shi s-turnã acasã. Tuts s-dusirã s-priimnã, mash noi nu nearsim. Cartsido tu loclu a meu va lu acãtsa inatea. Baba: Nu easti ashi nipoata a mea! Prota lipseashti sã-shtii ti tsi ea nu vru s-priimnã. Poati nu-lji eara ghini tsiva, poati mãsa lji dzãsi s-toarnã ma aghonja acasã, poati ari multu ti ãnvitsari‌Multi poati s-hibã ispetsli. Ti atsea nu-i acatsã dinãshunã ti cãsuri, ma ghini ãntreabã-u tsi ari. Bunili soatsã ashi adarã. Nipoata: Mindueshtsã cã ma bun easti s-u ãntreb? Baba: Da, vruta a mea, soatsãli lipseashti s-aibã achicãseari unã ti alantã, s-respecteadzã unã alantã, sh-agiutã, s-nu sh-acatsã cãsuri ti cafi un lucru. >) )JAKCM@ ?HSKLKB)C? L?@? FODo CA W?@VA W?@? F)B? W?P?BF?FA)C CKCE EPGKEA@? EPI@AAHB H)EO F)@CEAGM R) RMF

$

P " P ( P P

P

P P P P ! P " P

P "

)F?CE) AB)CD) )EOA RAIED)EOCA E?PEOCAA IM)CA )F)CE? CA F?EK@A GAB?EOKB? )G)@? )FOAF?ED)@A EP@DEIDFCD)GX? F)o I@?hD)EOCA

P P P P P " ( P " P ! P P * P P

P


UNITĂƒ 9 I. ApĂŁndĂŁsea: corectĂŁ

alĂŁtusitĂŁ

nu easti spusĂŁ

U)S) K W?@VA BAIM)C) 7AIM)C) D)ECA BAI?CKC? U)S) K I@?hD)EOCA BAIM)C) =M)CE?RA RAIED)EOCA EOP)JAKC?

!Ž€ ‰ – # ÂŽ – Aristotel 8 " Sutsata ti mini easti ligĂŁturĂŁ anamisa di dau persoani cari sh-bazeadzĂŁ, s-tinjisescu, s-agiutĂŁ shi ! " ) "  # dealihea sots, sots tu cari ari pistusini, atsea persoanĂŁ " 9 " Interesi similari, atsea easti sutsatĂŁ, tsiva altu! € " + " Sutsata easti cĂŁndu nu-ari lipsĂŁturĂŁ s-tsĂŁ ascundzĂŁ minduerli icĂŁ s-tsĂŁ misuri zboarĂŁli dininti a " ÂŒ

!

" j " Sutsata easti ma multu dicãt priimnarea deadun shi ãmpãrtsarea buni momenti, sutsata easti cãndu vãrnu vã agiutã s-li tritsets nai ma grealili momenti di " € # "

II. Cari easti minduearea ti sutsata a persoanilor anchetati? pozitivĂŁ

negativĂŁ

8B) Dimitri <ABF) =CD@V) cDB)

III. DghivĂŁsea li minduerli shi spunerli ti sutsatĂŁ shi spuni tsi mindueshtsĂŁ? \& <EA W)PE GX?F? 8@AECMC FK GDoBACEA) ) RKAd a& <EA D)ECA CA CABA EKCE)C)d >)@A D)ECA ) C?K B)A SKB EMCEd `& >KH RK C@DCE FOA@MRK FK EMCERQA ) C?Ad &


UNITĂƒ 9

SĂŁ - zburĂŁm ti limba Pronumili EKBCK XSM)@? F)@A EKSECACKD)GX? BKH) GA ID@EM)BA GA I@?WGX? GA MSADFCA EOA GA RKF@A )SEC@)FCA EOA CMCB) EPKoRAEDEFK EABJK@A L?@? GA EKSEC)BCAWA& Q

=ABJKR)@

;RK@)R 7MH& 8F&

H 8RCK <KC 7AEF?BCK 8O?BCK $?@BK >)B >)o KB

L

H

8RC? <KC? 7AEF?BC? 8O?BC? $?@B? >)B? >)o KB?

8RCE? <KCE 7?EF?BCE? 8O?BCE? P P

L 8RCA <KCA 7AEF?BCA 8O?BCA P P

Pronuma # ! ˆ " ~ ˆ # # # # " } # ! "

Exampli: }

" € ! " f "

I. Tu cari di aesti frazi ari pronumi % 7 (" ‹ " $" € ! " &" } " " ‡

" )" ‹ "

} " ‹ " ‚ "


Di cultura a ArmĂŁnjlor 64+%76.7 # #4/w0,.14 ArmĂŁnjlji suntu popul autohton pi Peninsula BalcanicĂŁ, cari easti rezultat a protseslui di latinizari a vecljilor populi balcanitsi: Machedonjlji, Tesaliotslji, Tracianjlji, Mezi, Dalmati shi altsĂŁ, tu chirolu di la anlu 147 ninti Hristolu, pĂŁnĂŁ di mesi a etĂŁljei tsintsi, cĂŁndu vini pĂŁnĂŁ di ampĂŁrtsari a imperiiljei a Rimljanjlor. Protlu documentu lingvistic ti egzistarea a ArmĂŁnjlor, ma egzact ti egzistarea a limbĂŁljei armĂŁneascĂŁ, suntu zboarĂŁli “torna, torna, frateâ€?, angrpsiti iuva tu dipisita a etĂŁljei shasi. Protili informatsii ti ArmĂŁnjlji ca etnicum, dateadzĂŁ di tu dipisita a etĂŁljei nau. La anlu 980 s-adutsi aminti egzistarea a ashi dzĂŁsĂŁljei Marea Vlahii, prota autonomii statalĂŁ ĂŁn cadur a VĂŁsiliiljei VizanticĂŁ. Tsiva ma amĂŁnat s-aduc aminti shi Njica Vlahiii shi Vlahia din Sus. Tu chirolu a Imperiiljei OtomanĂŁ, ArmĂŁnjlji pi Balcanlu, bĂŁna sum ashi dzĂŁslu sistem vazal, ma egzact cu pricĂŁnĂŁscuti capetaniuri, cari de facto eara njits printsipati vazali, shi atsea tut pĂŁnĂŁ tu mesi a etĂŁljei XVIII, ma egzact pĂŁnĂŁ di chirolu al Ali Pasha di Ianina. Ca rezultat a developatĂŁljei renesansa NatsionalĂŁ a ArmĂŁnjlji, la anlu 1905, pi 23 di mai, Sultanlu a Imperiiljei OtomanĂŁ, Abdul Hamid a-doiljea, cu ahorghea documentu-Irade, cĂŁnĂŁscut sum numa Decret, lji pricĂŁnĂŁscu ArmĂŁnjlji ca popul ahorghea, ĂŁn cadur a Imperiiljei OtomanĂŁ, dupu canonili internatsionali shi natsionali di atsel chiro.

Apãndãsea: ("  ‹ ‰ $" | ! ‚

‰ &" } ‹ § ‰ " } ‹ ‰


10ARMĂƒNJLJI CĂƒNTĂƒ SHI GIOACĂƒ %9 07(kq9w0 909 90 70'9 & w$78(k )0' 8 ÂŒ ˆ Â?€ ÂŒ ‘# ‹ 2008 tu Republica Machidunia, ti prota oarĂŁ, ahurhi s-organizeadzĂŁ un " Â… ! ~ # § " § ‹ Â?/ ‘# Â? ‘" ÂŒ ! # ! ! " ‹ a nalilor cĂŁntits armĂŁneshtsĂŁ, cum shi promuvari a tinirlor ‹ " | ˆ ‚ # ‹ # ÂŞ # / # ÂŒ ™

DZĂƒLILI A CULTURĂƒLJEI ARMĂƒNEASCĂƒ-ROMĂƒNIA } # ‹ # Â?. ‘ ÂŞ

# ${{

Â? Â‘" |

# #

#

# # ! # ‹ " # = " . ! … ª

# # " ‹ # # # " FESTIVALI FOLCLORITSI - GĂƒRTSIA } # # ‹ / organizeadzĂŁ " | { /

" € padi pi ninga localitãts armãneshtsã, traditsional, ‹ ! # ! ! aminti ti bana di un chiro, ti atsea cum bãna a " ! ! # " }

# # = # ! cu idghul scupo: s-u tsĂŁnem shi s-u avigljem " >) )JAKCM@ DWDBAHDBCK I@ARKF@D)GX? KF)XA I)@CACEAID)GX? CE?BD)@A DhIMXACEAA AOM *

P P P P P * P ( P "

?BVD)GX? IM@CK FOABGAEACA H?@GXD)RA EC@?I?I?BQ KHKCA

P ( P P P " P P (


UNITĂƒ 10 I. Desi nerdzĂŁ la festivali armĂŁneshtsĂŁ? Tsi tsĂŁ ljea nai ma multu hari? II. Ăƒndau ĂŁntribĂŁri ti festivalili armĂŁneshtsĂŁ: (" f ! Â?€ ÂŒ ‘‰ $" } Â?€ ÂŒ ‘‰ &" } Â?/ ‘

‰ " } … ‰ )" } /

‰

III. Tsi mindueshtsĂŁ, tsi lipseashti s-adarĂŁ ti ma mari promuvari a cĂŁntitslor armĂŁneshtsĂŁ? ! f ! # # Š - Ai dichi, ma di a meu punctu di videari, tinirlji au cama mari interes ti cĂŁntitsli armĂŁneshtsĂŁ """ - Minduearea a mea easti idyea ca a ta, ma noi him ma tiniri di pĂŁrintsĂŁlji a noshtsĂŁ, shi noi lipseashti s-adrĂŁm tut tsi putem s-u avigljem a noastrĂŁ aveari culturalã‌ ! # # armĂŁnescu, s-nĂŁ cĂŁnoascĂŁ lumea, s-veadĂŁ tsi mushuteatsĂŁ avem, s-u ducheascĂŁ a noastrĂŁ ! " ÂŒ ! • Š

‌escu pi mindueari ca ‌ ‌io minduescu alta turlii... ‌di partea a mea ... ‌io minduescu ca‌ ‌di a meu punctu di videari‌ ‌minduearea a mea easti idghea ca a ta‌ ‌mini aestu lucru lu ved ca‌ - Veclili cãntits armãneshtsã suntu ahãt promovati, cãt shi nalili componati cãntits pi limba " ! � " … # " } ! "

IV. Spuni desi vrei ma multu contserti icĂŁ festivali? V. Cari tsĂŁ suntu cama vruti cĂŁntitsi: veclili cĂŁntits armĂŁneshtsĂŁ icĂŁ nalili componati cĂŁntitsi armĂŁneshtsĂŁ? %


UNITĂƒ 10

Sã - zburãm ti limba # # D)ECA KB XSM@ W)@A)SAR F)@A EIKBA KB? F)RAC)CA GA KB? ID@EM)B? GA KB RKF@K AF? GA KB? )SEC@)FCEAA& 8GQDFCAWARA )K G)K JODBK@AT H)EFKRAB EOA LDHABAB& # # )K C@DA J@)GK@A GA FMHI)@)CEAAT \& 2 # q D)ECA LM@H? GA S)X?T SKB EFK@CK J@ME HKEO)C a& Comparativlu ari trei formiT )b comparativ di superioritati EPLM@HD)GX? FK XSM)@?RA ma AF? cama CEA EPS)J? BABCA GA )GQDFCAWRK EOA di CEA EPS)J? GKIK )GQDFCAWRK& [Dh&<ABA DEOCE? ma J@ME di HABA&b Sb comparativ di inferioritati EPLM@HD)GX? FK XSM)@?RA ma putsãn AF? cama putsãn CEA EPS)J? BABCA di )GQDFCAWRK EOA GA GKIK )GQDFCAWRK& [Dh& tM@CEKR D)ECA ma putsãn GKRCEA di )K)&b Fb comparativ di egalitati EPLM@HD)GX? FK XSM)@?RA ahãt, (tut ahãt) AF? idyea GABABCA ) )GQDFCAWRKA EOA cãt (cãt shi, cãt ca shi) CEA EPS)J? GKIK )GQDFCAW& [:h& 8DECK oFAM@ D)ECA ahãt )B)RCK cãt shi OAARK ) HDK&b 3. Superlativlu ari dau formi: a) superlativ relativ EPLM@HD)GX? FK XSM@RK nai CEA EPS)J? GA BABCA ) FMHI)@)CAWRKA GA EKID@AM@AC)CA GA ABLD@AM@AC)CA AF? GABABCA ) IMXACAWRKA (nai, nai ma, nai cama)‌di EOA (nai putsãn, nai ma putsãn, nai cama putsãn)‌di. [Dh& :R D)ECA nai ma C)RDBCK EFKR)@ di CKCE )R)BCE?&b b)superlativ absolut EPLM@HD)GX? FK )GWD@SKR multu GA BABCA ) )GQDFCAWRKAT multu SKB multu HKEO)C? multu RKBJKk

Exampli:

% comparativlu di superioritati:

(" ‡ ma largu di " (" ‡ " $" € ma putsãn meari di " $" … . " &" } idyea mari cãt a "

&" ‹ "

" Â… nai cama bunlu om di "

" }

"

)" } multu "

)" } "

'


Di cultura a ArmĂŁnjlor DZĂƒLILI A CULTURĂƒLJEI ARMĂƒNEASCĂƒ TU REPUBLICA MACHIDUNIA # } # ! #

# # natsionali‌ ‹ ‹ # ! ˆ # # zburĂŁtĂŁ di hrisusita gura a ArmĂŁnjlor, cu mushatili cĂŁntits armĂŁneshtsĂŁ, cu avearea a noastrĂŁ culturalã‌ ~ ‹

# ${{{ !

ˆ ) W AestĂŁ

#

Œ

‹

# ! #

#

# # # # # # # " 4 #

" .

# " ‹

‹ " € Œ # ‹ # # ‹ " Œ

# ! ‹ # " ‡ " ~ # " # ‹ # " Â

! ÂŞ # tut cu un scupo: s-u avigljem a noastrĂŁ limbĂŁ di dadĂŁ, limba armĂŁneascĂŁ, a cu atsea s-u ascĂŁpĂŁm .‹ª‹ ܻ •‡…‹Œ}•"

I. ApĂŁndĂŁsea pi ĂŁntribĂŁrli: (" } ! Â? Â‘ ÂŞ ‰ $"}

‰ &"€ Â? Â‰ "}

‰ +


REVIZII - II I. Frazili aesti bagã li tu perfectu simplu: (" € "

(" ŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠ"

$" ‡ "

$" ŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠ"

&" € ! "

&" ŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠ"

" ‚ "

" ŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠ"

)" Â… ! "

)" ŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠ"

) ' % % ( G # % HJ ___________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________.

& % \& >KH D)ECA FOA@MRKd

8& 7K H) H?BA W)PR HKC@AH&

a& >K F)@A WABAEOd

U& :)ECA HKOR)G?&

`& >?BGK W) W? CK@B)CEd

>& $ABA@ GKIK I@?BGXK&

^& cK HKC@AC B?KRK oRH d

4& >K G)EF)R) ) BM)EC@?&

IV. CompleteadzĂŁ li frazili cu pronumili interogativi:

V. Tu cari di aesti frsazi ari pronimi interogativi:

(" ŠŠŠŠŠŠŠŠŠ € ‰

(" } ‰

$" ŠŠŠŠŠŠŠŠŠ ‰

$" } ! ‰

&" ŠŠŠŠŠŠŠ ‰

&" €

‰

" ‹ ŠŠŠŠŠŠŠ != ‰

" € † ‰

)" ŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠ ~ ‰

50


REVIZII - II V. ĂƒngrĂŁpsea li alanti formi di aesti pronumi: 8RCK

yyyyyyy

yyyyyyyy

yyyyyyyy

<KC

yyyyyyy

yyyyyyyy

yyyyyyyy

7AEF?BCK

yyyyyyy

yyyyyyyy

yyyyyyyy

8O?BCK

yyyyyyy

yyyyyyyy

yyyyyyyy

$?@BK

yyyyyyy

yyyyyyy

VI. AdarĂŁ tradutsiri a frazilor: (" Â # "

ŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠ"

$" ‹ "

ŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠ"

&" != "

ŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠ"

" "

ŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠ"

)" Â… ! "

ŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠŠ"

VII. CompleteadzĂŁ li frazili cu adjectivi tu superlativ relativ: * QQQQQQ QQQQ 2. Mirela easti _______mintimena cusurinĂŁ ____ tuti. 3. AestĂŁ easti ________ lunga dzuĂŁ ____stĂŁmĂŁna tutĂŁ. 4. El easti _________tinjisit ______ tuts profesori. 5. Pita aestĂŁ easti _______dultsi _____ pĂŁnĂŁ tora.

VIII. ĂƒngrĂŁpsea un textu ti impresiili a tali di la festivalu ti veclji cĂŁntits armĂŁneshtsĂŁ! ___________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________. 51


TEST TI AUTO-EVALUATSII (" ~ !

$" ~ !

&" ! !

" ! ! )" ~ !

*" !

%" ~ ! '" ! +" ! ! #

({" ~ !

((" ! = ($" ~ ! (&" !

( " ~ !

()" !

(*" ~ !

(%" ! ('" ~ !

(+" !

${" ~ ! 52


Parti DI texturi suplementari


ĂƒNDAU ADETS TSI S-FAC LA NUMTĂƒ ARMĂƒNEASCĂƒ ArmĂŁnjlji suntu unĂŁ veaclji mileti pi Balcanlu, cari sh-au limba a-lor, cultura a-lor, cum shi # ! † " ‡ ! ‹ " ‹ " ‹ cĂŁ ‹ ĂŁ " ‡ ! # " ~ # # # ! != " § ! # ! " ‡ # ! "  ! " ‹ ­ ĂŁnticlu: ! f # ! " PĂŁnĂŁ s-cĂŁntĂŁ cĂŁ # = " ‹ ! "  ! " Tuts di anvĂŁrliga cĂŁntĂŁ: ! ÂŒ! # - s-cĂŁlisim shi nunlu, - s-cĂŁlisim shi nunlu, ! " PĂŁnĂŁ s-cĂŁntĂŁ cĂŁ # "  # = ! " AlantsĂŁ lu cĂŁntĂŁ cĂŁnticlu: ! / # - mea s-nĂŁ surseascĂŁ shi ghrambolu - mea, ia sursea-ĂŁl musheat, musheat, ! # # ! # # - ti la soacra nica musheat! ~ ! # "  # "  # = ! " | ‹ ĂŁnlji ari pistipseari cĂŁ: - hlambura nu lipseashti s-toarnĂŁ cĂŁ - dau hlamburi nu lipseashti sĂŁ stĂŁvĂŁrseascĂŁ cĂŁ atsea easti semnu nibun; ! # ĂŁ # ! ! " 4 " PĂŁnĂŁ s-coasi hlambura, oaspitslji lu cĂŁntĂŁ cĂŁnticlu: ! } # # ! # ! ! ! " CĂŁndu hlambura va s-hibĂŁ cĂŁ # ! ! " ~ ! # ! ! " € s-cĂŁntĂŁ cĂŁnticlu: - Chernam nune, chernam, ! " ‡ ! # " )


~ " . ! " ‹ ! # " ‡ ! # " ‡ ! ! " Un di cãntitslji cari s-cãntã tora, easti shi cãnticlu al Cola: - Lãi, Coli, lãi , yina niheam, !

" - Noi shi altu cĂŁrlig nĂŁ avem - ma ca atsel, Coli, nu nĂŁ avem, - va nĂŁ adrĂŁm di gortsu uscat‌ Pi hlambura, ArmĂŁnlji lu bĂŁga Soarli, ti cari pistipsea cĂŁ eara nai ma puternic shi ca bana ÂŒ "

LA ĂƒNVEASTA NAU La casa ali ĂŁnveasta nau, ĂŁnveasta easti tu un udĂŁ (udai), cu soatsĂŁli a-ljei, shi nu easi ! ! ! ! " Di la partea a ghrambolui, cuscĂŁrlji ĂŁnchisescu cu cĂŁntari, shi trag ti cĂŁtĂŁ la ĂŁnveasta (la Â’ ˆ - Shapti gionji, tuts na turlii, !

!

- s-nu-ĂŁlj ducheascĂŁ tu ciĂŁrshii !

" | # # ã " ! ! ! # ! # ! ! ! # ! ” ’"  # ! ! " • # ! # " ‹ ! ! # ashteaptã ghrambolu shi lu bashi cã sh-ã ! " 55


€ " ‹ ! #

! ! ! " ‹ ˆ Di la partea a ghrambolui: - Eshi LunĂŁ, ca tsĂŁ greashti gionli - moi, LunĂŁ Di alantĂŁ parti (di partea a ĂŁnveastiljei) toarnĂŁ idghea cu cĂŁntic: ! • # ! - ĂŁnj am shi dadĂŁ, nu-ĂŁnj mi da ! # ! " € ! ˆ - Ia, nĂŁpoi, nĂŁpoi, - s-veadĂŁ paplu dzinirli - mea, va-ĂŁlj ljea hari - nu va-ĂŁlj ljea, - mea, ĂŁlj lo hari shi s-dipisi‌ ÂŒ ! # " Di cara s-dipisescu shi atseali adets, s-tindi un cor cu cĂŁ  " - Doljani, hoarĂŁ armĂŁneascĂŁ - nu sh-vrea sculia gĂŁrtseascĂŁ ! ! " - Doljani, hoarĂŁ cu bĂŁhceadz ! ! " - Doljani, hoarĂŁ cu tĂŁtunji, ! ! " • " | ! " • ! " } # # " • # deadun, cu cĂŁnticlu: - Narga, narga, corulu, hilj di domnu - nu-ĂŁnj scoalĂŁ pulbiri - s-nu-ĂŁnj ĂŁncartsĂŁ shamurli‌ - nu-ĂŁnj strindzi mĂŁnjli, hilj di domnu ! ! ™  ! # # " ‹ ! # " La shopat, ĂŁnveasta umpli apĂŁ shi ghrambolu vearsĂŁ, depoaia, ghrambolu umpli apĂŁ,

" Ashi di trei ori, cu cĂŁnticlu: ! – ! # ! Š ! – ! # ! Š CĂŁndu s-dipiseashti shi cu aestĂŁ aradĂŁ, atselji di anvĂŁrliga, cari cĂŁnta, ĂŁnsar shi ĂŁlj li " ‹ # # ! ! " ÂŒ # # # ! # " f ! """

56


OI, STAM NĂƒ DZUĂƒ TRU LIVADI Oi, stam nĂŁ dzuĂŁ tru livadi oi, stam nĂŁ dzuĂŁ tru livadi, treatsi un gioni shi mi veadi " Oi, bunĂŁ dzuĂŁ lea mushatĂŁ oi, bunĂŁ dzuĂŁ lea mushatĂŁ, nu-am vidzutĂŁ ahtari njeatĂŁ ! " Oi, nu-am vidzutĂŁ ahtari njeatĂŁ albĂŁ, aroshi shi mavrumatĂŁ # " Oi, dzĂŁsi zborlu sh-trapsi calea oi, dzĂŁsi zborlu sh-trapsi calea io, mĂŁrata nj-mutream valea

# ! " Oi, io mĂŁrata nj-mutream valea oi, io mĂŁrata nj-mutream valea, mutream valea sh-lĂŁcĂŁrmamu ! " Oi, mutream valea sh-lĂŁcĂŁrmamu oi, mutream valea sh-lĂŁcĂŁrmamu, shi tu somnu mi-ĂŁnghisamu ! " Oi, shi tu somnu mi ĂŁnghisamu oi, shi tu somnu mi ĂŁnghisamu, shi-ĂŁnj spĂŁrea ca-ĂŁnj mi mĂŁrtamu ! ! "

FEATĂƒ LEA FEATĂƒ TSI-NJ TI ĂƒNCACI MĂƒTA . # ! # ! " Dada nu-nj mi ĂŁncaci, more, ni tsiva nu-nj greashti, ! # ! " Tut mash mi pitreatsi s-umplu apĂŁ aratsi, ! " • # # • # " La livĂŁdzli verdzĂŁ shi-la tsitĂŁtsli anĂŁltsĂŁ, ! " )%


}‹ª‹}‹7• }4f‡ fÂŒfۥ }

"

Tsi vinish la casa a noastrĂŁ, "

Tsi ĂŁnj alats casĂŁ di casĂŁ, "

} # "

FEATILI A ARMĂƒNILOR

. # # ‹ # $ ‹ # " $

‚ # # # $ # ! " $

f ! # ! # $

! # " $

/ # # $ # ! " $

Œ! ! # ! # $ ! # " $

# # $ # " $

| # # # $ # " $

~ # # # # $ # # ! " $

Œ! # ! # # $ Œ! " $

Π# # # $ ~ " $

58


|f§Â‡ Â‹ÂŞ|–# /4– ܻ|– ÂŒ4f ‚–|~…‹ – # ! "  # ! " € avea, ghumarlu u ampĂŁrtsĂŁ pi trei pĂŁrtsĂŁ shi la dzĂŁsi a liondarlui shi a vulpiljei ! ! " ‹ # !

"  # # ! ! " ‚ # # " Liondarlu ciudusit, u ãntribã: ! € # ! ‰ ! € # ! " Apãndãsea pi aesti ãntribãri: (" } ‰ $" € ‰ &" € ‰

‚–|~…‹ Œ4f ‹–‹ – # !

= " ‚

# ! " }

! # ! ! ˆ -Nica easti acrĂŁ aestĂŁ auĂŁ, nu easti nostimĂŁ!

Â–ÂŞÂŒÂ‹ ÂŒ4f |f§Â‡ Â‹ÂŞ|– – # ! " } # # " | # ! " ‹ ! # ! " ÂŒ ! " } un di elji vrea s-lu ljea tserbul antreg, shi ahurhirĂŁ ta s-batĂŁ, tut pĂŁnĂŁ nu cĂŁdzurĂŁ " ‚ ! # ! # # "

59


GIUMITIC ” ’

Sh-eara unĂŁ oarĂŁ unĂŁ soacrĂŁ cari avea trei nurĂŁri‌ BĂŁrbatslji a lor nu eara # ! ! " ÂŒ ! "  # " ~ # ˆ # ­ " } # ˆ - Aidi s-lji ancĂŁlicĂŁm ghumarlji shi s-nirdzem s-adunĂŁm leamni! ‹ / ˆ - Sh-io va s-yin cu voi! - Nu poati sh-tini s-yinj cu noi, tsi va s-adari? - Nu, sh-mini va s-yin cu voi! AnchisirĂŁ tuts deadun, s-alinarĂŁ pi muntili, tĂŁljearĂŁ leamni, li ancalicarĂŁ / ! ! ™ - Nu, mini nica nu adunai leamni! - Tsi nĂŁ easti gĂŁile ti tini? Noi, va s-fudzim, a tini cara s-vrei adunĂŁ nica‌ - Mutrits, va s-adar tsiva, va s-facĂŁ noapti, sh-va li chirets ghumarlji – la / " - Cum de nu! ! " - Aidi adunats leamni, ca va s-adar s-li chirets ghumarlji! } # ! ! # / # ! # ! " ‚ ! # ! / # / " • # # !/ ! ! ! " # " } # / ! # ! " | ! ! " } # # / " – ˆ - O, Costadin! ­ # } " - O, Yioryi! ­ ÂŒ !< = " - O, Giumitic! - Oooi-gri el. - Tsi nu dornji? – lu ĂŁntribĂŁ ursa! - Nji easti arcoari la cicioari! ÂŒ! # ! "  chiro eara ursa la grea: - O, Costadin! ­ } " - O, Yioryi! ­ ÂŒ !< = " - O, Giumitic! - Oooi ! " 60


- Tsi nu dornji? – lu ĂŁntribĂŁ ursa! - Nji easti arcoari la ureaclji. – ! "  # ˆ - O, Costadin, o, Yioryi, o Giumitic! " – ! ! zburascĂŁ: - E, tora va s-negu s-nji li ĂŁntrughisescu dintsĂŁlji shi va vĂŁ mĂŁc! ‹ / # " } # /

# ! # != ! "  # / # # # " } # ! # ! " ‹ ca taha eara aljei ursupan, shi dzĂŁtsea: - E, e, e, voi va s-plĂŁndzets ca fumeljli a meali? € # ! " – # " ‹ ! # / # ˆ - Cara s-vrei s-mi mĂŁts, adunĂŁ un sac cu oauĂŁ, alinĂŁ ti pi sac, shi va mi mĂŁts. Ursa s-dusi pit hoarĂŁ, adunĂŁ oauĂŁ, li bĂŁgĂŁ tu sac, s-alinĂŁ, ma tuti oauĂŁ ! " – # / ˆ - Dipuni ti Giumitic s-ti mĂŁc, ca nji adrash mari znjii! - AdunĂŁ un sac di nuts, alinĂŁ ti pi sac, shi va mi mĂŁts! – ! # # ! # ! " Ursa s-nĂŁrĂŁi sh-lji dzĂŁts: - Ore, Giumitic, dipuni ti dighios s-ti mĂŁc! – # # ! # ! " ‹ / ! # # #

# = # # ! " CĂŁndu s-apruche cĂŁtrĂŁ casa a lor, di largu lu vidzurĂŁ cusurinjlji, shi cu ! ! / ! " ! #

/ "

61


LEA CHIRATSA A MEA Io ĂŁnj ti-aveam lea, Chiratsa a mea-nji lea

! " Io, lea, ãnj ti-aveam ti bistimenã, f " Cu cumna-lea Ciratsa a mea, nji lea, ! # ! # ! ! " Cã va s-trea, lea Ciratsa a mea nji lea, cã va s-treatsits muntsã analtsã, cã, lea, va s-treatsits muntsã analtsã lea, " ‹ # } # ! # # #

"

GHINI MI FĂƒTSESH LEA DADO / # # sh-ghini mi criscushi, ma nu-nj mi ĂŁnvitsashi, lele dado, ! " Ta-sĂŁ shtiu shi mini, lele dado, tsi-ari tu dunjai, lele dado, tsi-ari tu dunjai, lele dado, € " Turcul cu crishtinlu, lele dado, elji s-ĂŁndreg ta s-batĂŁ, elji s-ĂŁndreg ta s-batĂŁ, lele dado, ! " / ! # # sh-multsĂŁ gionj va s-chiarĂŁ, sh-multsĂŁ gionj va s-chiarĂŁ, lele dado, ! ! " Multi ĂŁnveasti va s-plangĂŁ, lele dado, shi surĂŁrli va s-jileascĂŁ, surarli va s-jileascĂŁ, lele dado, shi dadi lai va s-poartĂŁ" 62


VASILE BARBA x{$|}$x~x }|$x|$}||€ 7 9 " 0'‚ K8'‚ 0'‚ )q # 909‚ K8'‚ 78 k 9 8w7‚'87

S-pari ca ma naua istorii a Armãnjlor ‚ † " # ‚ † ‰Š ‚ † () anlu 1918, tu hoara Livãdzs dit muntsãlji Paicu, ª"/ "  ! ~ # ! / † | " | (+$* ª # !

" Vasile Barba easti persoana, cari tu ma naua istorii armãneascã diznãu u actuelizã ãntribarea armãneascã shi cu lucurlu a lui shi cu activitãtsli deadi mari contributsii ti dishtiptari a sentimentului " Dipisi Facultati di ãndreptu, Bucureshti – ª "  # (+ + " •

# # &{ † ­ ÂŞ " † " € (+%*!(+%% # ‹

" ‹ (+%%# † # † # planlu actsion, tsi lipseashti s-bagĂŁ tu practicĂŁ, ti ascĂŁparea a identitatiljei armĂŁneascĂŁ, icĂŁ ! ” ‹ Â… !< # ‹ # ‚ / Â’"  Â… –‡…Œ}§# ‹ culturali shi atsea: ciasuri pi limba armĂŁneascĂŁ tu sculii, bĂŁsearicĂŁ pi grailu armĂŁnescu, izini ti " € # (+%'# # > ~ # ‹

" | (+'{# Ž€ ‹ Ž ~ # f ~ # ” ‚"† ’" | (+'(# ‚ † # ‡ – " € ‚ † !

63


tu isturia a ArmĂŁnamiljei, ma shi ca om politic, diplomat, cari deadi mari contributsii ti a lui . " | (+'$#

" | (+'& ÂŞ

# } † ”/ ’ /

# " f ! – . !/

# # ${{%" } # (+' /

Ž> ‡ Ž# (+') – " } ‚ † " } s-nu chearã limba armãneascã, la anlu 1986, Fraiburg, ca prezidentu la ULCA lu organizã protlu # † (+'%"

€ /

! } –|}‹ˆ (+') # (+''# (++&# (++* (+++# . " | (+'' –|}‹ ‹ ˆ " | (++) – Â?‹ | ² ‘ . ! † Â?€

# �† ‘" #

" "‚ † initsiativa ti aprucheari a unui documentu di partea a comunitatiljei internatsionalã, documentu ! ‹ "  cu Armãnjlji dit tuti stati iu ari ma mari contsentratsii di Armãnj, aestã idei a d-lui Vasile Barba ! " ‹ $ # (++%#

*


| ~ # } Â… # Â?Recomandari 1333‘# ‹ # " € ‚ † –|}‹" } # ‚ † " ‚ ! cĂŁljurli shi s-u bagĂŁ problema armĂŁneascĂŁ pit prizma modernĂŁ europeanĂŁ di azĂŁ, shi cĂŁ nu ! ˆ ! # ! . " € marea tinjii tsi poati s-lji pricadĂŁ, easti tinjiseari ca nai ma mari lider a ArmĂŁnjlor cari s-alumta ti problema armĂŁneascĂŁ, a niscĂŁntsĂŁ activishtsĂŁ ArmĂŁnj dzĂŁc ca VASILE BARBA easti pĂŁrintili a # "

Ca mari ArmĂŁn, alumtator ti cauza armĂŁneascĂŁ, numa a domnului Vasile Barba va ! ‹ # # " ‹ tu chirolu di azĂŁ multi di cĂŁljurli suntu dishclisi, a pi atseali cĂŁljuri ahurhirĂŁ s-imnĂŁ tiniri ArmĂŁnj † " ÂŒ! lui dit soni "SĂŁ-zburĂŁm armĂŁneashti"- va s-hibĂŁ realitati, va s-yinĂŁ chirolu cĂŁndu ArmĂŁnjlji nu va s-lipseascĂŁ s-alumtĂŁ ti a lor identitati, cĂŁ lumea va s-ĂŁnveatsĂŁ sh-va sĂŁ-shtibĂŁ cari suntu ‹ "

65


NICO POPNICOLA Dr.Nico Popnicola † # $% # (+$%" Œ

| #

> ӻ"ÂŒ Â’ (+ * ! . " € (+){ ÂŒ "  #

Â… !< " Tu cariera a lui lucra ca injinjer shi conducator tehnic di silviculturĂŁ tu cĂŁsĂŁbadzlji Chicia, † ÂŒ "  (+)+ f ÂŒ "  (+%$ – ÂŒ ” † 4 Â’" ~

({{

" ‡ "‡ ~ !

‹ # " ‹ (++{ | ‹

€ "  (+'' (++ �. ‘ † # | ‹ " ‹ (++) ! | ‹ # " ‡ ~ "

Cu partitsiparea la multi simpoziumi shi tribini ligati cu istoria shi limba armĂŁneascĂŁ, cu # "~

"  (++% �. ‘# | ‹

" | " ‹ (++% "‡ ~ ! ${ {{{ " ‹ multi cãrtsã pi armãneashti shi pi machiduneashti, cãrtsã cari suntu di mari importantsã ti istoria ‹ " | ${{{ �‹

7f7 77‘# ${{

Â?~ ‘" € # Â?> ‘# "~ ˆ Â?Ti tricutlu a ArmĂŁnjlor di " # $ tuti statili iu bĂŁneadzĂŁ ArmĂŁnj, nu easti faptĂŁ tsiva, icĂŁ easti faptĂŁ multu putsĂŁn ti prezentari a istoriiljei armĂŁneascĂŁ. Shi atsea tsi multu putsĂŁn easti faptĂŁ ti limba, istoria, cultura, adetsli, traditsia, folclorlu, relighia shi ti alanti caracteristichi a ArmĂŁnjlor, nai cama multu easti faptĂŁ di partea a singurlor ArmĂŁnj cari lucreadzĂŁ shi scrii ti a lor farĂŁ. Ti tuti lucĂŁrli tsi suntu ligati cu a nostru tricut shi yinitor, nai cama multu lucrĂŁm singurlji noi, ArmĂŁnjlji, fĂŁrĂŁ diferentsĂŁ iu bĂŁnĂŁm shi cĂŁtrĂŁ cari profesii pricĂŁdem shi atsea mash cu un scupo: s-u apurĂŁm identitatea a noastrã‘" } "~ ‹ # ! "  (+'% " ‡ ~ †

# da contributsii ti niintari shi developari a limbĂŁljei di dadĂŁ, limba armĂŁneascĂŁ, titsi pĂŁnĂŁ tora ari

" 66


MARIANA BARA (ROMĂƒNIA)

Mariana Bara # # # " } # ” ’

ÂŞ

# # # " Â… (* = # (+*(# ÂŞ

" | – † # . "  (+' (++{ # ˆ #

# /

# ! " } . .

– �4= ‘ † # ! f … ª

# f

‹ ª

#

# # # " " † # # ™ }

" } . ! ‹ " Â… cursuri ti limba shi cultura armĂŁneascĂŁ cu tsi deadi mari contributsii ti niintari shi developari " § ‹ # a cu shtearea a ljei, cum shi cu activitĂŁtsli tu armĂŁnamea deadi mari contributsii ti dishtiptari

" Â… ÂŒ † # Â?‹ ‘# . ÂŞ

} ‹ "

‹

ÂŞ

#

Â?| ! ‚ ‘# ${{%# ‹ # " € # ! # ! " " Bara tu cari carti, pi ninga alanti ĂŁngrĂŁpseashti: “Tuts shtim ca limba shi cultura criscutĂŁ tu aestĂŁ limbĂŁ nĂŁ da identitatea. S-nu na aspĂŁrem di alĂŁxirli a chirolui, cĂŁ sh-limba prindi s-u adĂŁvdzem cu nali zboarĂŁ, aclo iu atsea u caftĂŁ tsivilizatsia, ashi cum portul shi adetsli tu casili li alĂŁxim. AltĂŁ turlii, va s-bĂŁnĂŁm ca tu insula, ca tu unĂŁ rezervatsii cari nu poati s-creascĂŁ tu etili tsi yin.â€? € # } /

ˆ “Cu carti ca aestĂŁ ali Mariana Bara altsĂŁ oaminj di sfera di shtintsa va s-putea s-intrĂŁ cu pirifanilji tu vĂŁrĂŁ Academii. Cum noi, ArmĂŁnjlji nu avem ahtari institutsii, u apruchem Mariana Bara tu Academia %! | ${{&# . !

�‹ Œ ‘ } " " † �€ ~ ‘ " ~ " " †

" *%


TI DOAIENLU A CĂƒNTICLUI ARMĂƒNESCU

ATANAS YIORYITSA ‚ ‹ " # ! # ! ‰Š

# ! ‹ < = "

Atanas Yioryitsa (' = # (+&$# – # ‚ " ~ (+*{ # # # ! ÂŒ " ‚ (+*$ ! ÂŞ ÂŒ # ´~ Â?"  ! " } # # # ˆ ÂŒ # § # ~ # " ‹ ˆ } !ÂŞ # ‚ ‚ ! ÂŞ"‚ # † ­ ÂŞ"ÂŒ # ÂŞ"/ # ÂŞ"‹ # . ­ ÂŞ"/ "  # ! ‹ < = # (+++# cu agiutor a LigĂŁljei a ArmĂŁnjlor dit Machidunii, u scoasi a lui prota audio casetĂŁ cu 10 veclji ˆ ´. ‹ Â?# ´ Â?# ´Â– Â?# ´Â‡ ! Â?# ´| ! Â?# ´Â– # Â?# ´Â€ Â?# ´Â‚ ‹ Â?# ´~ Â? ´Â‹ # Â?" } . # # ! ‹ < = ! " Â… ´~ / Â? ÂŒ #

€ " Ti lucurlu a lui ti cauza armãneascã, ti promovari a vecljului cãntic armãnescu, cum shi ti # ! < =

# " ‹ # (+++ – . # ´ # Â?" ‹ ${{{# . ´Â† Â? †

´§ Â? ‹ " ‹ # ‹ < = ! # €

machiduneascã, alasã multi veclji cãntits armãneshtsã, cari zburãscu ti tricutlu a Armãnjlor, ti ‹ # " 68


Parti DI GRAMATICÃ

69


µ ¤ ¥ F £¡ £ ¡F ¦H £¡ £ ¡F¥H ° ^ ° F H^¦¥ FH¥ [¥ £ ¤[F ¶ ·H¥ ¥ ¦H ¤ Y # ¦ ¦H ¤[F ¤ H£ " ¸ ¦ ¦H ·F^ ·"""" ^ ¦ ¦H ·F · ¦H H ¦F " ¹· £¡ £ ¡F ° F ¦H F¦¥ ¤H·H F ¶ ¤ ¥ F# F ¥¤ F¥F F# [¥ @F H° H^¦¥ ¥ ¦H ¤[F ¤ ¤¢£ ¡FZH F¡F ¶¤H ·H¥" µ¤" ¸ ¦ ^ ·F^ · @ [ ¥ "

µº»¼½¾¿¹ À½Á¿Ĺ Q

! µ ¤ ¥ F¥H ·H °F ¡ [°F ¥ ^ F° ¦H ·H ¢ ¥ ¦¶ ¤H ¡FZH F ¤ ^ mi, nã, ti... # H° · °H ¦°F ¥ ^ F° H H¶¤ ·H ¡F # ¦F¥H ¡FZ " ¿H£ ¥F ¥ Å ¤· ¶ ¤ ¥ F¥H £¡ £ ¡F ¦H ¶¤ F ¦ @H¦¥F@° ¥ ° ^ ¦H ¦¥ ¶¤H ¶ ¤ ¥ ¥ ·H ° ¶¤" ¸ ¦ ¦H ¢ · ¤ " " # # ! $ ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©

Numirli ordinari ! ¼H F¥H ¤ H F ¡ [°F ¥ ^ F° ¦H ¦¤HYH ¥ ¤ · [°F F ±H ¦°F Á [° ¥ Å ¤· F· H Å ¤·F µ¤ ¥ Å ¤· ¥ ¤H F¥H ¤ H F · [°F ¤ ¦H F ¦ XH a ¶¤H ¶¤ ¦¥F ¥ ¤ ^# ° ^ ¦H ¦¢ÅF°¦ ¥ ­ lea F¦°¡¢@ ° # (" ! ¶¤ $" # ! ¥ ¤ &" ­ ¥¤H¥ »¥ ¤ ¥ Å ¤· ¤H F¥H ¤ H F · [°F ¤ ¦H F ¦ XH ¦¢ÅF°¦ ¥ -lu, -l ­ # ­ " Æ ¤· ¥ ¤H F¥H ¤ H F ±H ¦°F ¤ ¦H Å ¤·F¤ ¦ XH a ¶¤H ¶¤ ¦¥F ¥ ¤ ^ F ¦¢ÅF°¦ ¥ # ° ^ ¦H ¶¤ ¦¥F ¥ ¤ ^ F¦°¡¢@ ° # (" ! ¶¤ $" # ! ¥ ¤ &" ! ¥¤H¥ ÇȽǺȹ ºÉ fff Ǽʵ½ ÇȽǺȹf ˶HZFÅF@ F ¥ ¦¢ÅF°¦ £¡ £ ¡F¥H ¥¤H¥¥ £¤¢¶ £¡ £ ¡F ¦H£ [ ¤H·H H H °ZH ¥F¤ [¥ ¦H £¡H $!¤ ¡FZH · ±F ! # ! ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©

%{


8 ¢ # $ µ @ ^ ¶¤F¡ F¥H ¦H

·H¦¥ ¤H·H @F ° ¡F@H¦¥ ¶ ¥ ¤ F H£ ¥F F ¶¤ [ ¡ F

µ¤F¡ F¥H ¤H·H ¥ F Å ¤· ZF^ ¤H·H¥ ° £ ¤H H °ZF^ H ¤[H # £ ¤ ¥ ¶¤ [ XH¥ Ä £ " µ¤F·H¤F ¦ ¶¤F¡ F ¤H·H (" Aoaltats

" $" Aseara = " &" Mãni !

" " Toamna " )" Astara ! "

À @H¤ ¦H ¦¤H¥ ¦ ¤¢£ ¤ ¥" »@H¤ H ¡H° ¤" Ê¥¤H YH · ¢@F¡F[¥H" ¿ H¦H YH ¶ @ · ¦ ¤ ¥ " »H@H¤ YH · ¥H ¥ ¤"

¡ _ ˶HZFÅF@ F ¦¢ÅF°¦F f ! £¤¢¶ £¡ £ ¡F ¦H £¡ £ ¡F¥H F ÅF F¥F F £¡ £ ¡F¥H ° F ¤[¢ ¥ ­ ãre F ÅF F¥F [¥ ¦H £¡H ¥ ¤ ¡FZH · ±F = ­ = # ­ # ­ # ­ # ­ " " ! ¿FH ^ ° ±¢ ·H F¦¥F ¥ " " ! »FH ¢·F¤ ¥H £¡ " ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© 8 ¢ # $ µ Å ¤· ¶¤F¡ F¥H ¦H ¶¤ ¦¥F ¦¡ ±H F ¢ # £ %¤ $$$&$ µ¤F·H¤F ¦ ¶¤F¡ F ·H¦¥ (" ãmpadi. $" diparti.

¾ [° ¦H F H·^ " ¹· ·H ¤ F F ¡H°¢"

©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©

%(


IMPERFECTUL ! ÁF ¥ ¶¤H H¡H H¦ ¤[H H ¶¤ ¦¥ ·F ¥ ¤H·H ° H ¦H ¶¤ F ¦ XH ¦¢ÅF°¦F F ¦¥ °F F ÅF F¥F ¥ Å ¤· "

˶HZFÅF@ F¥H ¦¢ÅF°¦F F·¶H¤ÅH°¥ ¦H ­ # ! " Ë¢ÅF°¦ ¥ £¡ £ ¡F¥H ¶¤ ¥ £¤¢¶ £¡ £ ¡F F £¡ £ ¡F¥H @H¥ ¤¥ £¤¢¶ £¡ £ ¡F ¦ ¦¢ÅF°¦ ¥ -ã) cãntam, lucram, avdzam, pãtsam. Ë¢ÅF°¦ ¥ ­ H £¡ £ ¡F¥H ¥ ¤ £¤¢¶ £¡ £ ¡F cãdeam, mãream, ° ^ £¡ £ ¡F¥H ¥¤H¥ £¤¢¶ ¦ ¦¢ÅF°¦ ¥ ) arupeam, muldzeam, F ° ^ £¡ £ ¡F¥H @H¥ ¤¥ £¤¢¶ ¦ ¦¢ÅF°¦ ! °ZH ¥F¤ apiream, hivream. " ¥ $ ¦ $ x$ x$ }$ }$ §$ ¨ §$ ¨

( $ ( $ | ! ¤ ¥H ! ¶ _

( $ ( $ _ !£¡H ! ¦¡¢[

© 8w

q8 9

f

! ¸ ¦ F· f ! ¸ ¦ H ! ¾F F· [H ! ¾F H[H ! ¾ ^ ¥ F· [H ! ¾ ^ ¥ H[H ! ¿FH F· ·H ! ¿FH H ·H ! »FH F· ¥H ! »FH H ¥H ! ¾FH F· ! ¾FH H

_8 f ! ¸ ¦ ¦ ° ! ¾F ¦ ° [H Â ! ¾ ^ ¥ ¦ ° [H ! ¿FH ¦ ° ·H ! »FH ¦ ° ¥H ! ¾FH ¦ ° ¥

© " ! F¦° ±¢ XH H ¤[H # ¶ ¥ ¤¢ F¡F ¶¤ ¡±¢ H^¦¥ ·F ¥ ¥ ! F¦° ±¢ XH H^¦¥ ·F ¥ ¥ ° H H ¦H H ° £ ¶ @ ¢ F ° £ ¤[¢ ! ¤ ¦° ±¢ XH F ¶F[¢ XH" Lucram " } nirdzeam "

¼ ¥H ·H ¢¥¤ H@H¤" ËH° ^ H H¡ H ·H ¤¢@H° ° ^ F H "

©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©

%$


PERFECTUL SIMPLU - ¦ F¦° ±¢ H^¦¥ ° H H ¤[H ·F ¥ ¥ " ¾ H ¤H·H ° H · £¢ ¦H ° ¤F¦¥F ° ° £ ¤ F ¥ ¥ ° F ¶F[ F ¥ ^ F°" ˶HZFÅF@ F¥H ¦¢ÅF°¦F # $!¥ ¡FZH · ±F ¦H - " lucrat, purtat; - " vindut, umplut; - " # - " # " % & " # ^ ¢ ARI

EASTI

VA

f !F· # !F· ·H !F· [H !F· ¥H !F· [H !F·

f ! H ! H ·H ! H[H ! H ¥H # ! H[H ! H

f !¦ ° !¦ ° ·H !¦ ° [H !¦ ° ¥H !¦ ° [H !¦ °

µ¤" cãdzui " ! ¸ ¦ ¶ H H¤ ¥ " ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ª ¹·H °F¥H ¡ [°F ¥ ^ F F· ¥ ) ¶ H±F ·F ¥F # £H F¥F # ¥F # °¢ ¥F # ° ¥F " ¿H °ZH ¥F¤ H°¡F ZF^ ­ ¿H@¡H ¢ F¥H F·H °F F· ¥ H Å ¤· H F F H · ±F ¦F¥H ¶ H±F ¦ ¤H H F F¦°¡¢@ ZF ° ^ ° ¥F ¥  "" " " " " " # # # # # #

" # # # Á " " " " " " # # # # # #

" # # # ¹· F·H °F ° F ° ¥F F· ¥ ¶ ¦H Å ¤· ° ^ ¤[¢ ¦

! F·H °F¥H · [°F F ¦¤H H ¤ # # # # ! F·H °F¥H ±H ¦°F ¤ #

Ä ^ ¦ ¶¦¥ H F¥H F·H °F Å ¤·F¥H ° ¥F ¦H F¦¥F ° ° F ¤¢£F¥H ¶ H±F # Marie, Olgã, Iani, Vasili Ì¡H ¢ ¥ H°¡F ZF^ ¦H ¶¤ F ¦ F@ H F¥H @¡H F¥H F F @¡H " ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©

%&


Q

¢ Pronumi ! À ·H °F ¦H ¤ F ° F £F ·H ¢ F·H °F¥H F ¦H° £ [ ¦H ¢¶ ¥¤H ¢ ¥ ¦ ·F H F·H ° ¥ " Q

! µ¤[ ¡ F¥H ·H °F ¦H ¢¶ ¥¤H ¢ ¶ @H¥ ° ¥ ¶¤ [ ¡ ¥ ¤H@H FZ " « ¬ $ µ¤ [ ¡ F ·H °F ¦H 9 ­ ' $ 8 $ ( ¤ 4$ ) 8 ¤ (" } ! ! Ä ^ YH ¤¢ ¦ £ ¦¶ F ¥ F¤H°¥ ¤ $" ! ! ¿ ° £ ¥¤ ^Z ¥ ·¢ ^ ° ± · ¦¥ &" ! f ! Í¥ · ± · F ¶ · £ · £ ¦¶ _ ¸ ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ~ ! À ·H °F¥H ¦H ¤ F ° F ·H ¢ ¥ F·H ¡FZH# ±F ¥ F# ¶¤H ·H¥F F ¦¥¤ °¥ F F·H °F F ¦H° £ [ ¦H ¢¶ ¥¤H ¢ ¥ ¦ ·F# H F·H ° " ¿H ¤H H F ·H °F ¦H  F · ! ɤ¢£ ! ËF ¥ ! ¿H° ^ ! ¾ ¡° !¿H° ^¦F } ! ¿F° ^ } ! ËH° ^

Á ±F

¿ ·" °¢ " ± · ! ɤ¢£ ! ɤ¢£F ! ËH¥ ! ËF¥H ! ¿H° ^ ! ¿H° F ! ¾ ¡° ! ¾ ¡° F ! ¿H° ^ ¦F } ! ¿H° ^ } ! ËH° ^

± ! ɤ¢£F ! ËF¥H ! ¿H° F !¾ ¡° F -

À ·H ° ¥ F· H Å ¤· H F F · [°F ¤ F ±H ¦°F ¤ # ¥ ° F · ±F F · [°F F ±H ¦°F ¤ F· H Å ¤· " ¿H ¤H H F ·H °F ¦ H Å ¤· H° ^¦F# ÅF¡H # ° ^ F¡ # F¡ [¥ # H[¥ " ˶¤ ¥F H ¤H H F¥H ¶¤F °F ° F F· ¥ F¦¥ Å ¤· ¦ H ¤H H F¥H ·H °F# FH ¦H ° ¤F¦¥ ¥ H F·H °F F ¦¢[ ¦¥ £F ·H ¢ ¥ F·H °F¥H" }

" ! ¿F° ^ H ^ H ¢@F¡F[¥H" } " ! ËH° ^ ¦F ° ±¢ H[¥ " ! " ! ¿F[¥ H ¦H ¶ @¢ ¦¥ ¢ " ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© %


8 ® ¦H ·H ¡F F ¤ F ° F F¦° ±¢ ¥ ¤H H ° ¤ °¥H¤F¦¥F° H ¡FZH# ¶¤H ·H¥ F¡F ¦¥¤ °¥ F·H ° " µ¤F °F¥H F· ¥ ¤ · [°F F ±H ¦°F" ® £ " 1. ¢ ­ H ¦ ¥ Å ¤· # # # 2. ¤ " a) ° ^ ¦H Å ¤·F¤ ¦ ¤ F¥H (ma icã cama) ° F ¦H ¦¥ ¥ ¶¤H ¶¤F ° ¥ F ¯ ° ° ^ ¦H ¦¥ ¶ ¶¤F ° ¥ " " ma gros di " ¾F ¦F H H¡ ·H H" b) ° ^ ¦H Å ¤·F¤ ¦ ¤ F¥H (ma putsãn icã cama putsãn ° F ¦H ¦¥ ¥ ¶¤H ¶¤F ° ¥ F ¯ ° ° ^ ¦H ¦¥ ¶ ¶¤F ° ¥ " " / ma putsãn dultsi di " Ĥ¢[° ¥ H ¦¡ ¥° £¤ ^H¥ " c) ° ^ ¦H Å ¤·F¤ ¦ ¤ F¥H ¯ ° ahãt, (tut ahãt) F¡F ¯ + ° ° F ¦H ¦¥ ¥ ¶¤H ¶¤F ° ¥ F ¯ # ° ¯ ! # ! ° ° ^ ¦H ¦¥ ¶ ¶¤F ° ¥ " " ahãt analtu cãt shi

" º · ·@H H F¦ ° F · ^ ¥ ¦F " §$ " a) ° ^ ¦H Å ¤·F¤ ¦ ¤ ¥ ^ nai ° ^ ¦H ¦¥ ¶¤H ° ·¶ ¤ ¥F ¥ ¦¢¶H¤F ¤ ¦¥# F ÅH¤F ¤ ¦¥ F¡F ¶¤H ¶ F¥F # ¦ ¦ ¥ Å ¤· ¶¤F ° ¥ ^# ^¶ HYH nai, nai ma, nai cama)…- ¯ ° F ¯ ° ¯ # # °^ ¯ °" " nai ma talentu scular di " ¾ ^ H ¥ ¡H ¥F¤ F ¥ ¢@H F° ¦F¥H ¤¢£F" b) ° ^ ¦H Å ¤·F¤ ¦ ¶¤F¡ £ ¥ ¶¤H ¶¤F ° ¥ multu bun, multu mushatã, multu lungu… ¤# ¢ # ¡£ µ¤F·H¤F (" ma largu di " $" ma putsãn meari di " &" } multu "

! ¿FH ±F HH·H ¡H°¢ ¦" ! ¾F F· [ ^ ¡°F """ ! Ä ¡H H ¶ ·H¥H "

©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©

%)


_3`ZQ kqwxzx IMPERFECTUL PERFECTULSIMPLU f f

Tini agiutai Tini agiutash Â… Â… Â… Â…

Noi agiutam Noi agiutĂŁm Voi agiutats Voi agutat Â… Â… Â… Â…

= 2~K 4 3 €  ‚ k„}†{}‡ˆ‰x IMPERFECTUL PERFECTUL SIPLU f f

Tini ti aprucheai Tini ti aprucheash Â… Â… ! Â… Â… ! Noi nĂŁ aprucheam Noi nĂŁ apruchem Voi vĂŁ aprucheats Voi vĂŁ aprucheat Â… Â… ! Â… Â… !

` 2*3 kq{|} IMPERFECTUL PERFECTUL SIMPLU f f

Tini umpleai Tini umplush Â… Â… Â… Â… Noi umpleam Noi umplum Voi umpleats Voi umplut Â… Â… Â… Â…

7Š %3 z{‚‹x IMPERFECTUL PERFECTUL SIMPLU f f

Tini videai Tini vidzush Â… Â… Â… Â… Noi videam Noi vidzum Voi videats Voi vidzut Â… Â… Â… Â…

4 34Q=Š = Z3 €  ‚ „xŒ†}„x

`~ Š = Z3 kq�|ˆ‰x

IMPERFECTUL PERFECTUL SIMPLU f f

Tini achicĂŁseai Tini achicĂŁsish Â… Â… Â… Â…

Noi achicĂŁseam Noi achicĂŁsim Voi achicĂŁseats Voi achicĂŁsit Â… Â… Â… Â…

IMPERFECTUL ERFECTUL SIMPLU f f

Tini ahurheai Tini ahurhish Â… Â… Â… Â…

Noi ahurheam Noi ahurhim Voi ahurheats Voi ahurhit Â… Â… Â… Â…

Q�Z~Š :Q k„x‘ˆ‰x

3�Z~Q ‰{‚zˆ‰x

IMPERFECTUL PERFECTUL SIMPLU f f

Tini ĂŁntribai Tini ĂŁntribash Â… Â… Â… Â…

Noi ĂŁntribam Noi ĂŁntribĂŁm Voi ĂŁntribats Voi ĂŁntribat Â… Â… Â…

IMPERFECTUL PERFECTUL SIMPLU f f

Tini intrai Tini intrash Â… Â… Â… Â…

Noi intram Noi intrĂŁm Voi intrats Voi intrat Â… Â… Â… Â…

%`�Q  q†}„x

`Z~Š = Z3 z{‚‹x

IMPERFECTUL PERFECTUL SIMPLU f f

Tini adunai Tini adunash Â… Â… Â… Â…

Noi adunam Noi adunĂŁm Voi adunats Voi adunat Â… Â… Â… Â…

IMPERFECTUL PERFECTUL SIMPLU f f

Tini mutreai Tini mutrish Â… Â… Â… Â…

Noi mutream Noi mutrim Voi mutreats Voi mutrit Â… Â… Â… Â…

%*


’3�3 ‹qx“x

!*Q |xq“x

IMPERFECTUL PERFECTUL SIMPLU f = f Tini yineai Tini vinish Â… Â… = Â… Â…

Noi yineam Noi vinim Voi yineats Voi vinit Â… Â… = Â… Â…

IMPERFECTUL PERFECTUL SIMPLU f f

€ € … … … …

‡ ‡ ‚ ‚ … … … …

Z~Š Z=3 kqw}|ˆ‰x

_Q~= Š = Z3 Œx†q„x‰x

IMPERFECTUL PERFECTUL SIMPLU f f

Tini tritseai Tini tricush Â… Â… Â… Â… Noi tritseam Noi tricum Voi tritseats Voi tricut Â… Â… Â… Â…

IMPERFECTU L PERFECTUL SIMPLU f f

Tini agĂŁrsheai Tini agĂŁrshish Â… Â… Â… Â…

Noi agĂŁrsheam Noi agĂŁrshim Voi agĂŁrsheats Voi agĂŁrshit Â… Â… Â… Â…

4Q�K = Z3 kqŒ|x‰x

*`4~Š %”Q „x†q•}

IMPERFECTUL PERFECTUL SIMPLU f f

Tini cĂŁnushteai Tini cĂŁnĂŁscush Â… Â… Â… Â… Noi cĂŁnushteam Noi cĂŁnĂŁscum Voi cĂŁnushteats Voi cĂŁnĂŁscut Â… Â… Â… Â…

IMPERFECTUL PERFECTUL SIMPLU f f

Tini lucrai Tini lucrash Â… Â… Â… Â…

Noi lucram Noi lucrĂŁm Voi lucrats Voi lucrat Â… Â… Â… Â…

=4`*ZQ  {ˆ‘x

Q�7Š Z=Q ˆ�}

IMPERFECTUL PERFECTUL SIMPLU f f

Tini ascultai Tini ascultash Â… Â… Â… Â…

Noi ascultam Noi ascultĂŁm Voi ascultats Voi ascultat Â… Â… Â… Â…

IMPERFECTUL PERFECTUL SIMPLU f f

Tini ĂŁnvitsai Tini ĂŁnvitsash Â… Â… Â… Â…

Noi ĂŁnvitsam Noi ĂŁnvitsĂŁm Voi ĂŁnvitsats Voi ĂŁnvitsat Â… Â… Â… Â…

%`Z=3 ‹q|‚ ˆ‰x

Q�%~Š %”3 kq‹zq•‰ˆ‰x

IMPERFECTUL PERFECTUL SIMPLU f f Tini adutseai Tini adusesh Â… Â… Â… Â…

Noi adutseam Noi adusim Voi adutseats Voi adusit Â… Â… Â… Â…

IMPERFECTUL PERFECTUL SIMPLU f f Tini ĂŁndridzeai Tini ĂŁndripsesh Â… Â… Â… Â…

Noi ĂŁndridzeam Noi ĂŁndreapsim Voi ĂŁndridzeats Voi ĂŁndreapsit Â… Â… Â… Â…

%%


=2`�3 –x‡ˆ‰x

= 2~33 �Q €  ‚ ‘‚•x

IMPERFECTUL PERFECTUL SIMPLU f f Tini spuneai Tini spusesh Â… Â… Â… Â…

Noi spuneam Noi spusim Voi spuneats Voi spusit Â… Â… Â… Â…

IMPERFECTUL PERFECTUL SIMPLU f

f

Tini ti priimnai Tini ti priimnash Â… Â… !

Â… Â… !

Noi nĂŁ priimnam Noi nĂŁ priimnĂŁm Voi vĂŁ priimnats Voi vĂŁ priimnat Â… Â… !

Â… Â… !

= ZK ~�Q €  ‚ ‰„x—x

= Q~=Š = Z3 €  ‚ „x‹ˆ‰x

IMPERFECTUL PERFECTUL SIMPLU f f

Tini ti turnai Tini ti turnash Â… Â… ! Â… Â… !

Noi nĂŁ turnam Noi nĂŁ turnĂŁm Voi vĂŁ turnats Voi vĂŁ turnat Â… Â… ! Â… Â… !

IMPERFECTUL PERFECTUL SIMPLU f f

Tini ti hĂŁrseai Tini ti hĂŁrsish Â… Â… ! Â… Â… !

Noi nĂŁ hĂŁrseam Noi nĂŁ hĂŁrsim Voi vĂŁ hĂŁrseats Voi vĂŁ hĂŁrsit Â… Â… ! Â… Â… !

2K Z3 wq‡‚

�4`2Q~Q –ˆkˆ‰x

IMPERFECTUL PERFECTUL SIMPLU f f

Tini puteai Tini putush Â… Â… Â… Â… Noi puteam Noi putum Voi puteats Voi putut Â… Â… Â… Â…

IMPERFECTUL PERFECTUL SIMPLU f f

Tini ancupĂŁrai Tini ancupĂŁrash Â… Â… Â… Â…

Noi ancupĂŁram Noi ancupĂŁrĂŁm Voi ancupĂŁrats Voi ancupĂŁrat Â… Â… Â… Â…

:Q�Š %”Q ‡}‰‚‚

2K ~ZQ |q }

IMPERFECTUL PERFECTUL SIMPLU f f

Tini bĂŁnai Tini bĂŁnash Â… Â… Â… Â…

Noi bĂŁnam Noi bĂŁnĂŁm Voi bĂŁnats Voi bĂŁnat Â… Â… Â… Â…

IMPERFECTUL PERFECTUL SIMPLU f f

Tini purtai Tini purtash Â… Â… Â… Â…

Noi purtam Noi purtĂŁm Voi purtats Voi purtat Â… Â… Â… Â…

73�%3 k„q‹x‰x

2Q*ZŠ = Z3 k{x—x

IMPERFECTUL PERFECTUL SIMPLU f f

Tini vindeai Tini vindush Â… Â… Â… Â… Noi vindeam Noi vindum Voi vindeats Voi vindut Â… Â… Â… Â…

IMPERFECTUL PERFECTUL SIMPLU f f

Tini pĂŁlteai Tini pĂŁltish Â… Â… Â… Â…

Noi pĂŁlteam Noi pĂŁltim Voi pĂŁlteats Voi pĂŁltit Â… Â… Â… Â…

%'


7  x–x

2*Q4Q~=Š = Z3 wq{}

IMPERFECTUL PERFECTUL SIMPLU f f

Tini vreai Tini vrush Â… Â… Â… Â… Noi vream Noi vrum Voi vreats Voi vrut Â… Â… Â… Â…

IMPERFECTUL PERFECTUL SIMPLU f f

Tini plĂŁcĂŁrseai Tini plĂŁcĂŁrsish Â… Â… Â… Â…

Noi plĂŁcĂŁrseam Noi plĂŁcĂŁrsim Voi plĂŁcĂŁrseats Voi plĂŁcĂŁrsit Â… Â… Â… Â…

% € ‹x‰x

Q4Q ˜x‹‚

IMPERFECTUL PERFECTUL SIMPLU f f Tini dideai Tini didesh Â… Â… Â… Â…

Noi dideam Noi deadim Voi dideats Voi deadit Â… Â… Â… Â…

IMPERFECTUL PERFECTUL SIMPLU f

Tini mĂŁcai Tini mĂŁcash Â… Â… Â… Â…

Noi mĂŁcam Noi mĂŁcĂŁm Voi mĂŁcats Voi mĂŁcat Â… Â… Â… Â…

% ~Q k„x‰}

*`4~Š %”Q „x†q•}

IMPERFECTUL PERFECTUL SIMPLU f f

Tini adrai Tini adrash Â… Â… Â… Â…

Noi adram Noi adrĂŁm Voi adrats Voi adrat Â… Â… Â… Â…

IMPERFECTUL PERFECTUL SIMPLU f f

Tini siminai Tini siminash Â… Â… Â… Â…

Noi siminam Noi siminĂŁm Voi siminats Voi siminat Â… Â… Â… Â…

Z *™3  ‚�‚

~Q%Q2=Š = Z3 „‚‹}

IMPERFECTUL PERFECTUL SIMPLU f

Tini tĂŁljeai Tini tĂŁljeash Â… Â… Â… Â… Noi tĂŁljeam Noi tĂŁljem Voi tĂŁljeats Voi tĂŁljeat Â… Â… Â… Â…

IMPERFECTUL PERFECTUL SIMPLU f f

Tini arĂŁdĂŁpseai Tini arĂŁdĂŁpsish Â… Â… Â… Â…

Noi arĂŁdĂŁpseam Noi arĂŁdĂŁpsim Voi arĂŁdĂŁpseats Voi arĂŁdĂŁpsit Â… Â… Â… Â…

3�%`Š= Z3 w} {}

Z~ %”3 ‰{‚�‚

IMPERFECTUL PERFECTUL SIMPLU f f

Tini mindueai Tini minduish Â… Â… Â… Â…

Noi mindueam Noi minduim Voi mindueats Voi minduit Â… Â… Â… Â…

IMPERFECTUL PERFECTUL SIMPLU f f Tini trĂŁdzeai Tini trapsesh Â… Â… Â… Â…

Noi trĂŁdzeam Noi trapsim Voi trĂŁdzeats Voi trapsit Â… Â… Â… Â…

%+


4 %3 kx“x

4Q�ZQ k‚‚

IMPERFECTUL PERFECTUL SIMPLU f f

Tini cĂŁdeai Tini cĂŁdzush Â… Â… Â… Â… Noi cĂŁdeam Noi cĂŁdzum Voi cĂŁdeats Voi cĂŁdzut Â… Â… Â… Â…

IMPERFECTUL PERFECTUL SIMPLU f f

Tini cĂŁntai Tini cĂŁntash Â… Â… Â… Â…

Noi cĂŁntam Noi cĂŁntĂŁm Voi cĂŁntats Voi cĂŁntat Â… Â… Â… Â…

%_ 37Q=Š = Z3 �}•x

= ZŠ 2ZQ �‚–x

IMPERFECTUL PERFECTUL SIMPLU f f

Tini dghivĂŁseai Tini dghivĂŁsish Â… Â… Â…

Noi dghivĂŁseam Noi dghivĂŁsim Voi dghivĂŁseats Voi dghivĂŁsit Â… Â… Â… Â…

IMPERFECTUL PERFECTUL SIMPLU f f

Tini ashtiptai Tini ashtiptash Â… Â… Â…

Noi ashtiptam Noi ashtiptĂŁm Voi ashtiptats Voi ashtiptat Â… Â… Â… Â…

= Š %3  ‚‹}

% 2Q |x‰q‹|ˆ‰x

IMPERFECTUL PERFECTUL SIMPLU f f

Tini shideai Tini shidzush Â… Â… Â… Â… Noi shideam Noi shidzum Voi shideats Voi shidzut Â… Â… Â… Â…

IMPERFECTUL PERFECTUL SIMPLU f f

Tini adĂŁpai Tini adĂŁpash Â… Â… Â… Â…

Noi adĂŁpam Noi adĂŁpĂŁm Voi adĂŁpats Voi adĂŁpat Â… Â… Â… Â…

*Š %”3 }Œ†}„x

* =Q q Â•x‰x

IMPERFECTUL PERFECTUL SIMPLU f f Tini alidzeai Tini alipsesh Â… Â… Â…

Noi alidzeam Noi aleapsim Voi alidzeats Voi aleapsit Â… Â… Â… Â…

IMPERFECTUL PERFECTUL SIMPLU f f

Tini alĂŁsai Tini alĂŁsash Â… Â… Â… Â…

Noi alĂŁsam Noi alĂŁsĂŁm Voi alĂŁsats Voi alĂŁsat Â… Â… Â… Â…

= Z33 Œ|x‚

~`4Q š„{x

IMPERFECTUL PERFECTUL SIMPLU f f Tini shteai Tini shteai Â… Â… Â… Â… Noi shteam Noi shteam Voi shteats Voi shteats Â… Â… Â… Â…

IMPERFECTUL PERFECTUL SIMPLU f f

Tini arcai Tini arcash Â… Â… Â… Â…

Noi arcam Noi arcĂŁm Voi arcats Voi arcat Â… Â… Â… Â…

80


PARTI DI EXERCITSII

81


1

DZUA A MEA $ (

" s-dishclidi, autobuslu, cheaptinã, ahurhescu, naturã (" ©©©©©©©©©©©© ~ " $" } ©©©©©©©©©©©©©© '"{{ " &" !

©©©©©©©©©©©©©©" " ©©©©©©©©©©©©© " )" ©©©©©©©©©©©©© "

II. Completeadzã li frazili cu formili a

"

III. Completeadzã li frazili di ma !

"

(" ©©©©©©©©©© +"{{"

(" ©©© %"{{

(s-dishteaptã)

"

$" | ©©©©©©©©©

"

$" . ©©©© "

(s-toarnã)

&" ©©©©© "

&" ~ ©©©©©©© " !

" ©©©©©© "

dutsi)

)" ©©©©©©

"

" f ©©©©©©©©©©©©© " ! )" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©" (s-priimnã)

_$ K

" (" +"{{"

(" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

$" | ($"{{ !

"

$" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© "

&" ! "

&" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

" f "

" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

)"

"

)" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

*" "

*" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

_ $ ) ! ! " ~

"

©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©

"

©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©

"

©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©

f "

©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©

©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©

# "

|

" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© # "

©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©

} "

©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©

82


_ $ 9

" (" +"{{"

(" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©

$" | ($"{{ !

"

$" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©

&" ! "

&" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©

" f "

" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©

)"

"

)" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©

_ $ 8 " (" | $" } ! &" " }

)" f !

" } " " # %"{{" }" ~ " "

! " " # "

±$ 9 ! ! " (" '"{{" $" | (*"{{ ! " &" ! " " f " )"

" *" "

(" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" $" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" &" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" " ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" )" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" *" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

±$ 9 ! " (" ¸ ¦ ¦¥ ¢ · '"{{ @ ¦ ¥ ¢¥¤ " $" ËH ¡H°¢ · F · ¢@F¡F[¥H" &" Ì ¦ F¥H ·F ¶ @ ¢ ¥ +"{{" " µ ^ ¢ ·H ({"&)# ¤¢@ ·H (&"{{"

(" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© $" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© &" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© " ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©

± $ \ ! dzuã! Vrut Michel, | " f """ ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" Elena 83


2

BANA URBANÃ $ 9

"

" ~ #

" #

! /

" # " " #

" #

" "

©©©©©©©©©

©©©©©©©©©©©©

©©©©©©©©©©

©©©©©©©©©

©©©©©©©©©©©©

©©©©©©©©©©

$ (

" (" / ©©©©©©©©© " $" ©©©©©©©©©© " &" } ©©©©©©©©© " " 7 ©©©©©©©© " )" ©©©©©©©©©

. "

$ 8 " ("

*"

$"

%"

&"

'"

"

+"

)"

({"

_$ 8 # ! " ("

"

(" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

$" "

$" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

&" "

&" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

" "

" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

)" "

)" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

_$ ! ! W ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" '


_ $ 8

" (" " $" " &" " " $(" )" "

(" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" $" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" &" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" " ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" )" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

_ $

" ( ©©©©©©©©©©©

&©©©©©©©©©©©

'©©©©©©©©©©©

({©©©©©©©©©©

)©©©©©©©©©©©

*©©©©©©©©©©©

${©©©©©©©©©©

({{©©©©©©©©©

_ $ ( " ! # # # mutreashti, aleadzi (" ©©©©©©©© " $" . ©©©©©©© " &" ©©©©©©©©©©© " ©©©©©©©© )" ©©©©©©©© "

±$ 8 " (" f $" } &" } " ! )" }

" " "

" }" ~ " " " " ! "

±$ ! # !

" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©

85


3

UN CONTSERT DI MUZICÃ $ ) # !

" # # # #

©©©©©©©©©©

# # # #

©©©©©©©©©©

# # # #

©©©©©©©©©©

$ \ ¯ _ ° (" f ! "

("©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

$" != "

$"©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

&" ! "

&" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

" ! "

" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

)" ! "

)" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

$ ( !

" #

# tora, mãni, unã oarã (" ©©©©©©©© " $" ©©©©©©©©©©©" &" ©©©©©©©©© != " " ©©©©©©©©©©©© " )" } ©©©©©©©©©©"

_$ 8

" (" = .

"

$" " &" # " " )" "

86

(" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" $" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" &" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" " ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" )" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"


_$ ! " ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

_ $ \ # ! W } !

©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

! } !

©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

} "

©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

/

©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

} } !

©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

# # !

©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

_ $ # ! W ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

_ $ 8 # ! " (" " $"

" &" " " " )" f "

(" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" $" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" &" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" " ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" )" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

'%


4

VINDI / ANCUPÃRÃ $ 9 # " (" ! "

(" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

$" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

&" " " "

&" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" " ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

)" "

)" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

$" ! "

$ ( " ! # # # tsentrul, nafoarã (" f ©©©©©©©©©" $" ©©©©©©©© " &" ©©©©©©©© " " ©©©©©©©©©©© " )" ©©©©©©©©©"

$ j

$ 9 !

" ("

" "

$" }

" ~ "

&" }

}" ! "

"

" "

)"

" ! "

1

88

2

3

0

5


_$ ! W ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©

_$ 8

" (" ~ "

(" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

$" ~ "

$" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

&" "

&" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

" f

"

" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

)" ! "

)" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

_ $ K # ! W ! } ! ! # ! $%) {{{ " ! / !

# ! " - Ved pininga ushi ãngrpsit cã u vindets casa a ! " } # (){ Î" ! ! &{{"{{{ " - Mini vã dau 250 000 di eura, cã casa easti tu

" ! # ! "

©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©

_ $ # ! " ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© 89


%7/ $w0# 0w1#4w

5

$ 9 ‚

W (" } "

(" ©©©©©©©©©©©©©

$" ‹

"

$" ©©©©©©©©©©©©©

&" ‹ "

&" ©©©©©©©©©©©©©

" € # " " ©©©©©©©©©©©©© )" } ! "

)" ©©©©©©©©©©©©©

$ ( " # # # # (" f ©©©©©©©©©©©© ‰ $" ‹ ©©©©©©©©©©©©© " &" ~ ©©©©©©©©©©©©© " " f ©©©©©©©©©©©©©©© " )" . ©©©©©©©©©©©©©© "

$ ‚

"

ari ©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©

©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©

easti ©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©

_$ 8

" ("‡ " $" f " &" ! " !

! " . ! " !

!

90

©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©


_$ K " (" f ©©©©©©©©©©©©©

" $" ©©©©©©©©©©© ~ " &" ©©©©©©©©©©©©© } " " ©©©©©©©©©©© ! § " )" ©©©©©©©©©©©©©©©©© "

_ $ j " (" f

! "

$" }

"

&" #

# "

"

} "

_ $ 9 " (" f "

(" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

$" "

$" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

&" "

&" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

" ! "

" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

)" ! "

)" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

_ $ $ # # ! # # ^ ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

91


VACANTSA DI YARNA

6

$ 9 ! ! "

} } " | "

" ! " # ! = " ©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©

$ (

" # # # # # # # # #

©©©©©©©©© ©©©©©©©©© ©©©©©©©©©

$ 8

" (" ! " $" " &" " " | " )" "

(" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" $" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" &" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" " ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" )" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

_$ j

$ 9 !

" (" # $" &" ! " } )"

1

92

2

" } " " # " }" " " } " " # ! "

3

0

5


_$ K " (" € ! "

(" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

$" ‹ "

$" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

&" "

&" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

" f "

" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

)" Â… "

)" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

_ $ K # " (" € "

(" ‚ ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

$"

"

$" ‡ ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

&" Â… "

&" Â… ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

" Â… "

" Â… ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

)" f "

)" ‡ ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

_ $ ( " # # # # ! (" € ©©©©©©©© ! " $" ‚ ©©©©©©©© " &" – ©©©©©©©©© ! " " † ©©©©©©©©© " )" | ©©©©©©©©© "

_ $ ‚ + # ! " ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" 93


7 PLANURI TI CALITUREARI $ ) ! ! "

~ !

# ! " | # # !

C

Cum nu! Spunets…

|

# " ! | #

.

~ ! "

1

2

3

0

5

6

$ 8 " (" }

" # ! "

$" }

" "

&" }

}" "

" |

" } "

$ ) ! ! ! ! "

( _ ² ' ( ³

& ' ( ) * + / ) * Martsã: dutseari la plajã shi ascãldari tutã dzuã Njercuri: continuari cu caliturearea, tsina shi durnjeari tu hotelu Molica Gioi: tahinima lucru pi proectul ãnvitsari tu naturã, dupu prãndzu priimnari tu munti Vinir: dutseari Crushuva shi vizitari a groapãljei al Toshe Proeschi Sãmbãtã: turnari acasã. ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" +


_$ (

! " # # brumã, chirolu, vimtu (" } ©©©©©©©©©©© $" ©©©©©©©©©©©© &" ! # ©©©©©©©©©©" " ©©©©©©©©©©©# ! " )" | # ©©©©©©©©©"

_$

! "

©©©©©©©©©©©©

}

©©©©©©©©©©©©

>

©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©

.

©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©

_ $ " - ma mãsa tsã spuni cã el nu easti acasã - tini ãntreghi cãndu va-s toarnã el - doamna Misha nu shtii, ma tsã dzãtsi s-alashi un mesaj

©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©

©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©

©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©

©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©

©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©

©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©

©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©

95


TINIRLJI SHI MODA

8

$ 8 ! " ~ . Ï | § ~ § ª / (" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" Ï } } f | 7 / $" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" } 4 f / < Ï < Ï &" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" > } . f ª } ª " ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" > 7 | Ï § ª . | )" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" ª 4 Ð Ï | f } } § *" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" ª Ï ª Ñ ~ | § f %" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" Ò | > Ï '" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" / f f f ª7 ~ | Ï +" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" § f } ~ ª § . / 4

({" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

$ j " (" } ! $" ! &" } " } # )" }

" " # ("&){ " # " # "

$ K ! "

! ! f ! " ~ # " # (){{ # " 4 | ! # " " # ! "

©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

#

©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

_$ ( ! " # # # # # ! ! ©©©©©©©©©©©" ©©©©©©©©©© ! ©©©©©©©©©©" ©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©" ! ©©©©©©©©©©©©©" 96


_$ (

" (" ©©©©©©©©©©© $" ©©©©©©©©©© &" ©©©©©©©©©© ! " ©©©©©©©©©©© != )" ©©©©©©©©©©©©© ~ *" ©©©©©©©©©©©©© %" ©©©©©©©©©©

_ $

" Cari , Tsi, A curi (" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© $" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© &" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© " ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© )" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© *" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©

_ $ 8

! ! " (" ËH ¡H°¢ · ¢ ¶¤ °¥F@ "

(" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

$" Á ^° ·F ·F £F °¢¶¢ ¡F[¥ ¥ "

$" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

&" À ·H H H ¡¢ ¦¥ ¦H ¦¡H F · ¥ "

&" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

" ¿H ·F H F¥ £ ¤ H¤ ¥ "

" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

_ $ 9 ! # ! " ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

+%


9

SOATSA A MEA $ 9 !

! W

" f ! " } " } ! " # !

©©©©©©©©©©©©

©©©©©©©©©©©©©

©©©©©©©©©©©©©

©©©©©©©©©©©©

©©©©©©©©©©©©©

©©©©©©©©©©©©©

$ ( ! " # ! # # # # ("

©©©©©©©©©©© " $" ©©©©©©©©©©© &" ©©©©©©©©©©©©©©© " ©©©©©©©©©©© " )" . ©©©©©©©©©©©© " *" ©©©©©©©©©©©©© "

$ ( " ! # # # inatea, lipseashti (" ©©©©©©©©©©© ! " $" ©©©©©©©©©© " &" ©©©©©©©©©©©©© # ! " " ©©©©©©©©©©©©© " )" ©©©©©©©©©©©©©©

_$ K " Vrutã Elenã, "

©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©

"

©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©

}

©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©

}

©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©

! "

©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©

©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©

"

©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©

Adio, Ãngela 98


_$ j "

! ¦ H¥¢ # ¦¶F¥¢

! H [

! ·H¤¢

! ¶¤ F

!

! ¶ · £

! ¦H° ^

! ¦H ¶ @F¥¢

! ¤ F¤ XH

_ $

" ("

©©©©©©©

©©©©©©©©

©©©©©©©©

$"

©©©©©©©

©©©©©©©©

©©©©©©©©

&"

©©©©©©©

©©©©©©©©

©©©©©©©©

"

©©©©©©©

©©©©©©©©

©©©©©©©©

)"

©©©©©©©

©©©©©©©

©©©©©©©©

_ $ 9 " (" !

" $" &" != " " # ! # )" # !

# != # ! " *" ! # ! = "

(" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© $" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© &" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© " ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© )" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© *" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©

99


10 ARMÃNJLJI CÃNTÃ SHI GIOACÃ $ " ("©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" $" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" &" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" " ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" )" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

$ (

" (" f "

$" | " &" " " } " )" . "

(" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" $" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" &" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" " ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" )" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

$

W ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©

_$ " (" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© $" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© &" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© " ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© )" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©

100

(" # = " $" # " &" " " " )" # ! "


_$ 8

" (" ‹ ©©©©©©©© ©©©©©© " $" € ©©©©©©©© ©©©©©©= " &" € ©©©©©©©©© ©©©©© " " § ©©©©©©©©© ©©©© " )" 4 ©©©©©©© ©©©©© "

_ $ \ " (" . € "

(" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

$" > "

$" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

&" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" " ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" )" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©

&" " " } " )" ‹ "

_ $ ‚ ! " ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©© ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

_ $ \ " (" . " $" ‹ "

(" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" $" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

&" } " " ~ "

&" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©" " ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

)" | "

)" ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©"

101


(" DZUA A MEA f" (" # $" # &" # " ! # )"

ff" (" # $" # &" ! # " # )" !

fff" (" ! # $" ! # &" # " ! # )"

f " (" $" &" " " (" +"{{" $" | ($"{{ !

" &" ! " " f " )"

" *" " f" f " ~

" # " # " |

"

" $" BANA URBANÃ f" # # # # a tsintsilea, a shasilea ff" (" $" H # &" # " # )" # fff" $" # &"

# )" # +" # ({"

f " ("

" $" " " &" " " " )" " &" UN CONTSERT DI MUZICÃ f" # #

ff" (" f " $" = " &" " " " )" " fff" (" $" " &" # " # )"

f " (" ¸ ¦ _ · Ƥ ZF^ " $" ¾ ^ £ ¤¥F ·¢ H¥ ¥" &" ¿H ¢·F¤ H H ¤ # ÅF °F¥H ° £ ¤ ¦¥ ¥" " Ë¡¢[ ^ [¥ ¥F ° ±¢ ·" )" ¾FH ¤¢ ¥ H° ¦·H ¤ ¶ ¥" f" / ! } ! } } ! } " } ! " # s-ãnchisim! fff" (" " $"

" &" " " " )" f "

102

} " " ff" (" | $" | !

&" ! " } )" f

fff" (" # $" # &" # " # )" } f7" (" »FH ¦H ¢ F¥H '"{{ @ ¦ ¥" $" » (*"{{ @ ¦ ¥ ¥ ^ ¦H ¤ Y ¤ ¥ " &" ¾ ¥° F F ¤ ¥ ¦ ¥ " " ¸ ¦ ¦H · ¤ · ¶ ¦¡H H@H¤ ¥ " )" »F ¦H [H¥ ¥H ¶ ¶¡ F " *" ¾F H ¦H ¡H°¢ [ ¤£¢" 7" (" f '"{{# " $"

" &" } +"{{" " / ({"&)# (&"{{" f" (" ¾¤H¥F ¥ ¢Y H · " $" ËH ·F ¥ H ¦H ·FZ ¥ H H H¡ " &" ½ £¢¦¥ H ¦·F ¥ ·H¦HZ £ F ¥ " " ËH£ ¦·H ¥ ¤ H° $(! ¥ H°" )" Ë ¥ H [H¦¥F ¥ H H H¡ ¥ ff" (! # &! # )! # 6-a shasilea, 8-a optulea, 10-a dzatsilea, 20-a yinghitslea, 100-a sutãljea fff" (" # $" # &" # "

# )" f7" (" }# $" # &" # " # ) " VINDI / ANCUPÃRÃ f" (" # $" # &" # " # )"

ff" (" $" # &" # " )" fff" (" }# $" # &" # " # )" " (" µ °¤ ^ °¢Y ¥ F· £ ¡H· £¤ F " $" º £ ¤ ¦¥ H¥H " &" Ê@F¡F[¥H¥ ·F H ¡H°¢" " F ¡H£ ¤ ¥H ¥ ¤ ¥" )" º H ¦H ¢@F · £¢" f" ! ! / - Ved pininga ushi ãngrpsit ca u vindets casa a ! " } # (){ Î" ! } ! &{{"{{{ " - Mini vã dau 250 000 di eura, cã casa easti tu

" ! ! # ! $%) {{{ " !

# ! " ! # ! "


%7/ $w0# 0w1#4w f" $" # &" # " # )" ff" (" # $" ! # &" # " ! # )" ! fff" ªf f Io aveam Noi aveam Io earam Noi earam Tini aveai Voi aveats Tini earai Voi earats f " (" # $" # &" ! # " ! " (" # $" # &" # " ! # )" f" (" # $" # &" # " ff" (" f " " ! " $" " )" ! " &" " 6. DZUA DI PÃZARI f" # # # # ! # avea ff" # # fff" (" ÓH F¥H ¥F £ ¤H" $" ¾ ^ ^ ¦¥ F ¤ ° ¥ \H " &" »FH Å ¥F ¥H £ ¡H· ¤F " " Ä ^ ¦ ^ · £¢ £ ¦¥F" )" ¾F ¶¤ F ¶F¥ ¦ ^ ^Z " f " (" }# $" # &" # " # )" " (" ! " $" " &" " " f " )" " f" (" " $" " &" " " " )" " ff" (" # $" # &" # " # )"

7. PLANURI TI CALITUREARI f" (" # $" # &" # " .# )" # *" } ff" (" # $" # &" }# " f " (" # $" # &" # " # )"

" # } # > # # # # #

'" TINIRLJI SHI MODA f" (" " $" " &" ! " " " )" " *" " %" " '" " +" | " ({" " ff" (" # $" # &" # " # )" fff" " # ! " | ! # " " ! ! f ! ~ # " Ah, multu bun vã sta! Egzact numirlu a vostru!

Nu easti scumpã, mash 1500 di denari, " 4 f " # # # # #

" (" # $" # &" # " # )" # *" # %"

ff" ("Ä ^ H ¥ ^ ¥ ¤¢£ ¤° $" Í¥ ¤¢ ¥H ¦ ¾F¤ @H¤ &" Ä ^ ¥F ° ± H° YH ^ H ¢@F¥H¡ " ¿ ° £ ·¢ ° ± H° YH F·H · ¤ )" Í¥ ¤ ¥ ¤[F ¥H ZH¡ H *" ÌFH F·H £ ¶F[ ¥ ¡ ¥ fff" (" # " $" " &" " " "

103


9. SOATSA A MEA f" # # # ff" (" # $" &" " ! )" !

*" !

fff" (" # $" # &" # " # )"

f " # " } ! " " } " Adio , Ãngela " ! ·H¤¢ # ! H [# !¶¤ F# !¤ F¤ XH# ! !¦H ¶ @F¥¢ # !¶ · £ # !¦H° ^# !¦ H¥¢ # ¦¶F¥¢ f" (" # # # $" # # # &" # # # " # # # )" ff" (" ¾ ¦H ·¢¤¥F @H¤ ¢@F¡F[¥H" $" À [¥ &" À ·H¤F F H^YF H ^ ¶ ° F ·H ^ H ¦ ¦ ¥¤£ ¦°F ¥ ZH ¥ ¤" " µ # [¥ H ^ F° ¥H F H^ H# ¤¢£ ¤° F H )" É # ° £ F F ¤H@H·H# ¥ H ¦ ° ^ H ¥ ·¢# F ¥ H ^ F° ·H" *" Ë¡H F ¥ ¶ ¥ ^ F° H¥H# · ±H F YH ^ H" 10. ARMÃNJLJI CÃNTà SHI GIOACà ff" (" # $" # &" # " # )"

f " (" # $" &" } " } )" ! " (" " $" = " &" " " § " )" 4 " f" (" . " $" = > " &" " " } = " )" " fff" (" . " $" " &" } " " ~ " )" | "

({


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.