ISTO^NA EVROPA
GEOGRAFSKI PREGLED NA REGIONITE VO EVROPA
RAZGOVOR ‡ Gledaj}i ja kartata na Evropa, kakov reljef e zastapen vo Isto~na Evropa? ‡ Dali ima razliki vo klimata niz Isto~na Evropa?
ZADA^A ‡ Spored tekstot vo knigata, na kartata na Isto~na Evropa so boi obele`i gi klimatskite pojasi i rastitelnite zaednici.
Del od Isto~na Evropa ‡ reljef 90
Reljefot I klimata vo Isto^na Evropa Reljef Reljefot skoro na celata teritorija na Isto~na Evropa e ednoli~en. Glavno, pripa|a na Isto~noevropskata Nizina. Se odlikuva so blago ridesto razbranuvana povr{ina so mali nadmorski viso~ini {to ne preminuvaat pove}e od 500 m nadmorska viso~ina. Pokarakteristi~ni reljefni celini se visoramninite. Takvi se: Srednoruskata Visoramnina, Privol{kata Visoramnina, Valdajskata Visoramnina, Pridneprovskata Visoramnina, Beloruskata Greda, Severnata Visoramnina. Tipi~ni ramnici pretstavuvaat nizinite {to se nao|aat vo primorskite teritorii ili me|u takanare~enite visoramnini. Takvi nizini se: Prikaspiskata Nizina, Crnomorskata Nizina, O~ko-donskata Nizina, Polesje vo Belorusija i vo Severna Ukraina i Pribalti~kata Nizina i nizinite sprema Beloto i Barencovoto More na sever. Isklu~ok vo reljefot se mali delovi od planinite Karpati vo zapadnite delovi na Ukraina koi dostignuvaat nad 2 000 m, kako i delovi od planinata Ural so viso~ini do okolu 1 500 m n.v. Klima Ridesto razbranuvaniot reljef, koj ednoli~no se prostira na ogromna teritorija {to izleguva na pove}e moriwa na jug, na zapad i na sever, kako i relativno niskiot planinski venec Ural od istok ‡ se glavna odrednica za klimatskite karakteristiki na teritorijata na Isto~na Evropa. [irokoto pojasno prostirawe na teritorijata od okolu 45 do 700 s.g.{. ovozmo`ilo prisustvo na pove}e klimatski tipovi. Taka, na primer, vo najsevernite delovi na Isto~na Evropa e prisutna polarna klima, a pogolemiot del od godinata e so negativni temperaturi; sprotivno na toa ‡ vo najju`nite, odnosno vo primorskite delovi na Crnoto More e prisutna sredozemnomorska ili mediteranska klima, a temperaturite retko pa|aat pod nulata. Me|u ovie dva klimatski tipa e prisutna tipi~na kontinentalna klima, koja vo golema mera e pod vlijanie na klimatskite priliki vo Sibir na istok i Severnoto More od zapad. Vo ovie prostori vrne`ite se dvi`at okolu 500-700 mm. Vo severnite i vo ju`nite delovi na Isto~na Evropa tie se dvi`at od 300-500 mm, a vo Prikaspiskata Nizina se dvi`at do okolu 300 mm godi{no, taka {to tamu vladee polupustinski kli-