7
Thjerrëzat Thjerrëzat tani më i keni të shikuara, ndërsa ndoshta edhe jeni shërbyer me ato si zmadhues të sendeve të vogla (fotografia 7.1) ose ndoshta i keni përdor ju ose ndonjë shok i juaj për përmirësim të pamjes – syza (fotografia 7.2)
Fotografia. 7.1
Fotografia. 7.2
Çka paraqesin thjerrëzat optike? Sa lloje të thjerrave optike ekzistojnë dhe si i njohim ato? Trupin e tejdukshëm gjeometrik të kufizuar me dy sipërfaqeve të përthyera që janë pjesë nga sipërfaqet sferike e quajmë thjerrëz optike.
Fotografia. 7.3
Thjerrëzat që janë më të trasha në mes, ndërsa në skajet më të holla i quajmë thjerrëza tubuese ose konvergjente (fotografia 7.3). Thjerrëzat që janë më të holla në mes, ndërsa në skajet më të trasha i quajmë thjerrëza shpërndarëse ose divergjente (fotografia 7.4).
Fotografia. 7.4
Te fotografia 7.5 dhe 7.6 janë paraqitur skematikisht thjerrëzat grumbulluese gjegjësisht shpërndarëse.
Fotografia. 7.5
Fotografia. 7.6
Vërejmë se tek thjerrëzat e grumbulluara, sferat pjesë e së cilave paraqesin thjerrëzat me qendër O1 dhe O2 priten në prerjen, dhe në prerje është thjerrëza, ndërsa tek thjerrëzat shpërndarëse
(fotografia 7.6) sferat, pjesë e së cilës është thjerrëza nuk priten, por afrohen. Gjatë kalimit nëpër thjerrëza dritat dy herë përkryhen. Për shkak të përkryerjes rrezet e dritës gjatë daljes nga thjerrëzat e ndryshojnë drejtimin e tyre. Që ta vërejmë dallimin mes thjerrëzave grumbulluese dhe shpërndarëse, do ta vëzhgojmë kalimin e tufës paralele të dritës nëpër thjerrëzat grumbulluese (fotografia 7.7) dhe thjerrëzat shpërndarëse (fotografia 7.8).
Fotografia. 7.7
Çka vëreni nga fotografitë? Thjerrëza grumbulluese tufën paralele të dritës e tubon në një pikë që quhet fokus, ndërsa thjerrëza shpërndarëse e shpërndan tufën e dritës ashtu si që vjen nga një pikë e cila quhet fokusi imagjinar. Nga fotografitë shohim se fokusi tek thjerrëzat grumbulluese është i tejdukshëm dhe fitohet në prerjen e vazhdimit të rrezeve të përthyera.
130
Fotografia. 7.8