TEMA 3 Nyjet janë bashkime (lidhje) të cilat mund të dëmtohen me veprime mekanike. Varësisht prej fuqisë së goditjes mund të ndodh përdredhje ose ndrydhje e nyjës. Gjatë përdredhjes eshtrat dalin prej nyjes, ndërsa gjatë ndrydhjes zgjatet nyja me këputjen apo plasjen e ligamenteve. Veprim shumë i rëndësishëm në dhënien e ndihmës së parë gjatë thyerjeve është fiksimi nga lëvizja e pjesëve të dëmtuara. Kjo bëhet me imobilizim që mund të bëhet me dërrasa, shami e të ngjashme. Te personat që kanë lëndime në shpinë mund të parandalohet të pësojnë lëndime edhe më serioze të palcës kurrizore, nëse barten në mënyrë të drejtë dhe të kujdesshme në dërrasa të forta ose derë. Ndihma e parë do të duhej gjithmonë të jepej në vet vendin e fatkeqësisë, që të kontrollohet dhe të pengohet dëmi i mëtejshëm dhe gjakderdhja. Fig. 3.17 Imobilizimi gjatë thyerjeve
Sëmundjet e muskujve Sëmundja e përgjithshme e muskujve është quajtur ngërç që është shtangim i papritur dhe i pavetëdijshëm i muskujve. Gjatë ngërçit gjithmonë ndjehet dhembje. Atrofia është dëmtim ose zvogëlim i madhësisë së muskujve kur ata nuk përdoren e kjo ndodh në gjymtyrët më së shpeshti gjatë thyerjes së eshtrave. Mialgjia është e njohur si “dhembje e muskujve” ndërsa paraqet ndezje të indit muskulor. Shputa e rrafshët është çrregullim i përgjithshëm i harkut të shputës në të cilën ka kthim teposhtë me çka shputa lëshohet nga baza. Shputa e rrafshët, e cila është pasojë e dobësimit të muskujve të cilët e mbështesin harkun, zakonisht shoqërohet me dhembje. Përdorimi i parregullt i muskujve të cilët e mbajnë harkun (si zvarritja e këmbëve gjatë ecjes) ose ushtrimi i pamjaftueshëm i trupit kontribuojnë në paraqitjen e shputës së rrafshët. Mbajtja e mbathjeve të rehatshme dhe ecja në gishta ndihmon në mbrojtjen nga paraqitja e shputës së rrafshët dhe dëmtimet e tjera të dhembshme të këmbës.
42