Shqyrtim i shkurtër i materialit
TEMA 10 Pasqyrë e shkurtër e materialit Veshi është organ në të cilin janë të vendosura shqisa e të dëgjuarit dhe e ekuilibrit. Është i përbërë nga tri pjesë: nga veshi i jashtëm, i mesëm dhe i brendshëm. Në veshin e brendshëm, në kërmillin e veshit janë të vendosura shqisa e të dëgjuarit, ndërsa në tre kanalet gjysmërrethore shqisat për ekuilibër. Kontrollo diturinë tënde 1. Prej cilave pjesë është ndërtuar veshi? 2. Cili është funksioni i veshit të jashtëm? 3. Si janë quajtur eshtrat në veshin e mesëm dhe cili është funksioni i tyre? 4. Ku janë të vendosur receptorët e të dëgjuarit, e ku receptorët e ekuilibrit? 5. Përshkruaj rrugën të cilën e kalojnë valët tingullore për të arritur deri te receptorët e të dëgjuarit në vesh.
AKTIVITETI 1 Hulumtimi i shpërndarjes së shqisave në lëkurë MJETET DHE MATERIALI: gjilpërë metali me maje të topitur, kompas, një copë akull, burim nxehtësie, zjarr, laps dhe fletë milimetrike 1. Në lëkurën e shuplakës shëno me marker një katror me madhësi 1x1 cm, e pastaj në fletën milimetrike vizato katror me sipërfaqe të njëjtë . 2. Merr gjilpërën me majë të topitur dhe gradualisht prek sipërfaqen në katrorin e shënuar të lëkurës. Gjeji vendet në të cilat ndjen prekje dhe shëno këto pika në fletën milimetrike. 3. Kur ta mbarosh këtë ushtrim, përsërite veprimin në të njëjtën pjesë të shënuar të lëkurës me gjilpërë që e ke ftohur me një copë akull, me gjilpërë paksa të ngrohur dhe me kompas. 4. Cakto vendet në të cilat po e ndjen të ftohtët, pastaj të nxehtët dhe në fund vendet ku ndjen dhembjen. Gjithmonë vizato pikë në vendet në të cilat ndjen një ngacmim të caktuar në një katror të ri në fletën milimetrike. 5. Pikat të cilat i ke caktuar, përgjigjen me pranuesit e ngacmimeve. Sqaro shënimet tua. A përgjigjen disa pika për të gjitha ngacmimet? Si janë të shpërndarë këta pranues? Cilët pranues të ngacmimeve hasen më së shumti? AKTIVITETI 2 Hulumtimi i ndijimeve të ndryshme a) Një nxënësi të klasës me shami të pastër i mbyllen sytë. Pas kësaj në dorë i vihen gjëra të ndryshme (laps, epruvetë, gomë, gurë e të ngjashme) dhe prej tij kërkohet të njeh se çka po mban në dorë, çfarë është sipërfaqja e tyre dhe sa janë të rënda (me përgjigje
141