Pasqyrë përmbledhëse për përsëritje të shpejtë: 1. Lëvizja te shtazët është rezultat i aktiviteti të pjesëve të qelizës, siç janë qepallat dhe kërbaçët, ose tkurrjes dhe shtrirjes së muskujve. 2. Te shtazët lëvizja realizohet me njërën nga katër mënyrat: (1) me ndihmën e qepallave dhe kërbaçit; (2) me ndërrimin e formës së trupit;(3) me përdredhjen e trupit; dhe (4) me ndihmën e ekstremiteteve. Te të gjithë, me përjashtim të organizmave njëqelizorë, lëvizja është kushtëzuar nga ndërtimi i organeve mbështetëse dhe muskujve. 3. Qepallat dhe kërbaçët më së shpeshti bëjnë lëvizje valëzore me çka mundësohet dhe lëvizja e tërë qelizës. Te disa qeliza kërbaçët mund të lëvizin spiralisht, si velat e anijes. 4. Lëvizja ameboide paraqitet vetëm te qelizat që nuk e kanë të dukshme membranën qelizore. 5. Muskujt mund të shtrihen dhe tkurren, me çka pjesë ose qeliza të tëra shkurtohen ose zgjaten. Shumica e qelizave janë pjesë nga indi i lëmuar ose tërthoro-vijor. 6. Numri i madh i shtazëve, si skrrajat unazore, ushujzat, peshqit, balenat dhe gjarpërinjtë lëvizin me përdredhje të trupit. Përdredhjet valore gjatë lëvizjes janë të kufizuara në pjesën e bishtit. 7. Mënyra më e shpeshtë te shtazët është lëvizja me ndihmën e ekstremiteve që mund të shërbejnë si këmbë për ecje dhe vrapim dhe krahët për fluturim.
Kontrollo diturinë tënde: 1. Pse lëvizin shtazët? Sqaroni disa shembuj nga natyra të cilat qartë tregojnë përgjigjen tënde. 2. Sqaroni në çfarë mënyrë mund të lëvizin organizmat njëqelizorë. 3. A thua mund të lëvizin qelizat bimore? Sqaroni përgjigjen. 4. Çka u mundëson peshqve të notojnë? 5. Çka është skeleti i brendshëm, e çka ai i jashtëm? 6. Cilat janë llojet themelore të indit muskulor? 7. Në cilat organe ka qeliza muskulore të lëmuara, e në cilat tërthorovijore? 8. Cilat shtazë kanë aftësi për fluturim?
65