ТЕМА 11 Shpezët i klloçitin vezët e tyre në fole në të cilat qëndrojnë mbi vezë. Numri i vezëve te shtazët që klloçitin çdo herë është i vogël, por shkalla e mbijetesës është shumë më e madhe se te shtazët të cilat nuk i klloçitin vezët. Gati në secilin grup të shtazëve ka disa lloje të cilat i ruajnë vezët e tyre në trupin e vet. Më së shpeshti femra i ruan vezët në brendi të mitrës, por ka raste kur mashkulli i klloçit vezët në gojën e tyre ose në pjesë tjera të trupit. Kur të mbarojë, zhvillimi të vegjlit dalin nga trupi i prindit. Shtazët nga ky lloj quhen gjallëpjellës.
Zhvillimi embrional të sisorët Pas fekondimit embrioni te sisorët zhvillohet në një zgjerim të posaçëm në organet seksuale që quhet mitër. Në këtë mënyrë embrioni tërësisht është i varur nga nëna, si në pikëpamje të ushqimit ashtu edhe në këmbimin e gazrave dhe tajitjes. Te sisorët fekondimi është i brendshëm dhe kryhet në pjesën e sipërme të vepërçuesit. Ndarja e qelizës-vezë kryhet deri sa ajo lëvizë në vepërçues. Kur embrioni lëshohet në mitër, ai struket në të dhe rreth tij krijohet mbështjellës - placenta ose shtrat. Shtrati është ngushtë i lidhur për mitër, kurse enët e gjakut që vijnë nga placenta me embrionin lidhen përmes kordës (lidhëses) së kërthizës. Përmes kordës së kërthizës embrioni merr ushqimin dhe oksigjenin nga nëna e tij.
ZHVILLIMI I QELIZËS VEZË TË FEKONDUAR
fekondimi vepërçuesi qeliza vezë
vezorja spermatozoidi
mitra
qeliza vezë
Fig. 11.17
Fekondimi i qelizës vezë te sisorët dhe përforcimi i saj në mitër.
142