EĞİTİM
EĞİTİM ÜZERİNE DÜŞÜNCELER - 10
Motivasyon
. YARD. DOÇ. DR AN İN R E S NİLGÜN ULU VAKFI
ME İTÜ GELİŞTİR MÜDÜRÜ NEL OKULLARI GE
“Çocuğunuzun kendi kendisini motive edebilmesi bir beceri işidir ve tüm beceriler gibi öğrenilmeye ve pekiştirilmeye ihtiyacı vardır. Bu beceriyi kazanması, onun hem akademik hem de gerçek hayatta başarıya ulaşması için anahtardır. Geleceği için motive olmuş bir genç yetiştirebilmek, bireysel olduğu kadar toplumsal açıdan da önemli bir kazanımdır.” Birçok anne-babadan duyuyorum; “Çocuğumun motivasyona ihtiyacı var” ya da “bir türlü motive edemiyorum”. Başarının ve öğrenmenin anahtarı olarak değerlendirilen bu motivasyon nedir peki? Harekete geçirme, seçme, yönlenme ve davranışı devam ettirme için gerekli güçler olarak tanımlanan motivasyon, öğrenme ve akademik başarı için gerekli bir elementtir. Ancak, motivasyon hakkında birçok insanın en azından iki yanlış algılaması vardır. Birincisi, bazı öğrencilerin ne yapılırsa yapılsın motive olmadığı, ikincisi ise bir insanın diğerini motive edebileceğidir. İlk ifade için şunu söyleyebiliriz: Bir öğrenci hedef belirlediği ve o hedefe ulaşmak için belli bir çaba harcadığı sürece motivasyona sahiptir. İkincisinin neden yanlış olduğunu açıklamak için ise; motivasyonun kişinin içinden geldiğini
46
KASIM 2010
söylemek yeterlidir (1). Çocuğunuzun önce okulda, sonra da hayatta başarılı olmak için motive olmayı öğrenmesinin önemini hepimiz biliyoruz. Kendi kendisini motive edebilmek kadar, motivasyonu belirli bir düzeyde tutabilmek ve hedefe ulaşıncaya kadar odaklanmış olarak kalmak da gereklidir. Motivasyon olmadan süreç durur, ilerleme olmaz, planlar ve hayaller devinirlik kaybeder. Motivasyonu sağlamak, sürdürmek ve hedefe ivme kaybetmeden gidebilmesi için, çocuğunuza yardımcı olmakta kullanabileceğiniz bir kaç ipucu vermek istiyorum: Ona kendisine güvenmesini ve içgüdülerine kulak vermesini söyleyiniz. Yapamadıkları için bahaneler bulmak yerine, yapabildikleri üzerine yoğunlaşması ve sorunlarını kapıda bırakarak okula girmesi konusunda onu cesaretlendiriniz. Pozitif çocuklarla arkadaşlıklar kurmasını öğütleyiniz. Motivasyonunu sürdürmesine yardımcı olacak arkadaşlar, onun cesaretini kıracak olanlardan elbette ki daha iyidir. Sürekli olarak kendisini aşmayı hedef olarak koymasını sağlayınız. Onunla; kısa, orta ve uzun vadeli amaçları hakkında konuşunuz, bunları yazmasını ve her tür ilerlemeyi not almasını gözetiniz. Arzuladığı noktaya ulaşmak için gerçekten çaba gösterip göstermediği konusunda onunla konuşunuz. Eğer çabasını yeterli görmüyorsa, bunu artırmanın yolları hakkında
sonucu kendisine bulduracak şekilde tartışınız. Onu, hemen bir yapılacaklar ve yapılanlar listesi oluşturması konusunda teşvik ediniz ve yapılanlar listesinin yapılacaklarla aynı olmasının önemi hakkında konuşunuz. En önemli konulardan birisi, zaman yönetimidir. Çocuğunuzun kendisini aynı anda bir kaç işle birden yormasının; hiçbir işin de zamanında ve istendiği şekilde bitmemesinin motivasyonu kırıcı olduğunu unutmayınız. Çocuğunuzun küçük de olsa motive olmuş bir şekilde ulaştığı bir hedefi, ailece kutlayabileceğiniz bir olaya dönüştürünüz. Onun, yaptığı işe adanmışlığının her zaman pozitif bir getirisi olduğunu anlamasına yardımcı olunuz. Hedefin gözünde canlandırılmasının çok önemli olduğunu hatırlayınız ve hatırlatınız. Gerekirse, resim çizdiriniz ve resim üzerinden hedefe ulaşılması durumunda duygularının ne olacağını konuşunuz. Duygularla motivasyonun aynı olmadığı gerçeğini; duyguların motivasyonun aksine herhangi bir amaç eksenli olmadığını hatırlayınız. Ancak, motivasyon için duyguların gerekli olduğu bilinci ile amacını benimsemesini ve onu önemsemesini sağlayınız. Çocuğunuzun kendi kendisini motive edebilmesi bir beceri işidir ve tüm beceriler gibi öğrenilmeye ve pekiştirilmeye ihtiyacı vardır. Bu beceriyi kazanması, onun hem akademik hem de gerçek hayatta başarıya ulaşması için anahtardır. Geleceği için motive olmuş bir genç yetiştirebilmek, bireysel olduğu kadar toplumsal açıdan da önemli bir kazanımdır. (1) Excerpted from Chapter 11 of Biehler/Snowman, PSYCHOLOGY APPLIED TO TEACHING, 8/e, Houghton Mifflin, 1997.