2020 Catalogus | De Bolster biologische zaden

Page 1

B I O - Z A D E N

V O O R

E E N

S U C C E S V O L L E

T E E L T

Tuingids 2020

Blader door ruim

370

www.bolster.nl

Gemakkelijk

online bestellen 1

biologische rassen


Duurzaam drukwerk

2

De Bolster is zuinig op onze wereld. Daarom

Deze catalogus is gedrukt op Nautilus®

kiezen wij bewust voor papier dat bijdraagt

Classic, een 100% Gerecycled, FSC, Blauwe

aan het behoud van bossen en waarvoor in

Engel en Europees Ecolabel gecertificeerd

het productieproces minder water en energie

papier met een score van 91 (‘zeer goed’)

nodig is en minder CO2 wordt uitgestoten.

op de WWF Paper Scorecard.


Inhoud 5 Voorwoord 6 Online bestellen 8 Teelttips 12 Teeltplanner 14 Ons merk 15 Bestelformulier 17 Cadeautip!

Groenten 19 Blad- & stengelgewassen 27 Koolgewassen 33 Peulvruchten 39 Vruchtgewassen 47 Wortel- & knolgewassen

55 Kruiden

61 Kiemgroenten

Bloemen 65 Bloemen eenjarig 77 Bloemen meerjarig 81 Bloemenmengsels

83 Groenbemesters 86 Gewasindex

3


4


Voorwoord Beste vrienden van De Bolster, Wij geloven dat gezonde, biologisch geteelde groente voor iedereen toegankelijk moet zijn. Steeds meer tuinliefhebbers, tuinders en boeren ontdekken dan ook onze hoogwaardige kwaliteitszaden. De veelal positieve feedback die we uit het veld ontvangen motiveert ons enorm om door te ontwikkelen. Dit resulteert in een nieuwe productiekas die komend jaar biologisch gecertificeerd wordt, na een omschakelperiode van 2 jaar. Zo kunnen wij nog meer biologische zaden produceren om aan de groeiende vraag te voldoen. Hoogwaardige kwaliteitszaden zijn ĂŠĂŠn van de basisvoorwaarden voor een succesvolle teelt. Iedere dag zijn onze creatieve veredelaars vol enthousiasme bezig om bestaande gewassen nog weerbaarder, productiever en smaakvoller te maken. Vervolgens gaan onze productiespecialisten aan de slag om de zaden grootschaliger te produceren. Zo zorgen we met elkaar voor een kwalitatief hoogwaardig eindproduct. Onze zaden zijn 100% biologisch en GMO-vrij. Blader door deze nieuwe tuingids en ontdek ons assortiment met ruim 370 soorten biologische kwaliteitszaden. Een inspirerende gids boordevol gezonde groenten, smaakvolle kruiden en kleurrijke bloemen. In deze catalogus vind je ook allerlei tips over het zaaien, telen en oogsten. Wist je dat je nog meer tips per e-mail kunt ontvangen? Aan het begin van iedere maand sturen we een handig overzicht van de gewassen die je kunt zaaien en geven we praktische teelttips, informatie over bijzondere groenten en heerlijke recepten. Aanmelden voor deze nieuwsbrief kan gemakkelijk via onze website: www.bolster.nl/ nieuwsbrief. Heb je nog vragen? Neem gerust contact met ons op, onze klantenservice staat voor je klaar! Wij wensen je veel plezier met onze zaden en bovenal een succesvolle teelt. Namens het team van De Bolster biologische zaden, Met hartelijke groet,

Frank Vosselman Algemeen Directeur

5


Gemakkelijk

online bestellen

Bestel jouw zaden heel eenvoudig via De Bolster webshop: snel geleverd! Biologische zaden bestel je snel en gemakkelijk online in onze webshop. Zoek jouw favoriete zaden die je wilt bestellen en plaats ze in je digitale winkelwagen. Vanuit daar kies je voor één van onze betaalmethodes, waaronder iDEAL, en kun je jouw bestelling afrekenen. Bij bestellingen boven de €20 betalen wij de verzendkosten voor je. Binnen 1-2 werkdagen ontvang je de biologische zaden thuis, en kun je lekker aan de slag in je moestuin!

6


Wat klanten vertellen op Kiyoh Tevreden klanten Ben jij van plan om onze biologische zaden te bestellen? Dan vind je het misschien wel handig om te lezen wat anderen van

ons vinden. Bekijk daarom eens de beoordelingen van andere tuinliefhebbers die je zijn voorgegaan. Zoals je kunt zien vallen

onze zaden en service goed in de smaak. Daar zijn wij natuurlijk erg trots op!

Heb je al een bestelling geplaatst en wil je ons laten weten wat je ervan vindt? Dan kun je zelf natuurlijk ook een review schrijven, we zijn erg benieuwd.

“Fijne service

& prima zaden!”

“De zaden zijn van top-

kwaliteit en ontkiemen snel!”

9

10 “Top service en

kwaliteit en eerlijkheid.” “Prima assortiment

10

“Blij met snelle levering in

en levering.”

milieubewuste verpakking!”

9

9 “Snel geleverd

en alles wat ik tot nu toe

gezaaid heb, kiemt goed.”

“Goede service,

10

goede informatie.”

goed zaad,

8

Bekijk alle klantbeoordelingen op

www.bolster.nl/reviews 7


Maandelijks per e-mail

praktische tips Meld je aan voor onze nieuwsbrief en ontvang iedere maand praktische adviezen om succesvol biologisch te tuinieren.

Teelttips moestuin beginnen Ga je een eigen moestuin beginnen? Wij helpen je op weg om een succesvolle tuinier te worden! Wanneer je voor het eerst gaat tuinieren is het belangrijk om goed kennis te maken met de bodem. Kortom: zorg dat je de grondsoort herkent. Maak vervolgens een zaaiplan volgens de zaaikalender en start met de bemesting. Meer van dit soort handige tips lees je elke maand in onze nieuwsbrief. Dit artikel is in zijn geheel online terug te lezen op: www.bolster.nl/moestuin-beginnen.

Meld je aan

voor onze nieuwsbrief

www.bolster.nl/nieuwsbrief 8

Kiemgroenten kweken: onze tips

Kiemgroenten zijn eenvoudig te telen en een lekkere toevoeging aan diverse gerechten. Met behulp van ons handig kiemschaaltje kun je thuis op de vensterbank succesvol kiemgroenten telen. Het is belangrijk om elke dag het waterniveau aan te vullen. Heb je behoefte aan meer tips? Schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief boordevol teelttips en inspiratie! Lees dit hele artikel verder op: www.bolster.nl/ kiemgroenten-tips.


Tijd voor bemesting: onze tips

Moestuinontwerp

De kwaliteit van je bodem is een belangrijke factor voor een gezonde en geslaagde teelt. Zorg daarom goed voor je bodem door het telen van groenbemesters in het najaar. Hierdoor is je bodem altijd bedekt met een gewas. Voeg bovendien voldoende organische mest of compost toe. Wil je dit soort handige tips elke maand ontvangen? Abonneer je dan op onze nieuwsbrief. Het gehele artikel vindt je online op: www.bolster.nl/ bemesting-tips

en teeltplan

Heb je het voornemen voor het komende jaar om meer uit je (moes)tuin te eten? In onze nieuwsbrief geven we tips voor het maken van een teeltplan. Het kiezen van de juiste plek en grootte is in ieder geval essentieel. Wat vind je lekker en wil je verbouwen in je moestuin? Wil je meer nuttige tips ontvangen voor een succesvolle teelt? Meld je dan aan voor onze maandelijkse nieuwsbrief. Lees dit artikel online verder voor nog veel meer tips op: www.bolster.nl/teeltplan.

Drie perfecte groenten

Iedere maand ontvang je van ons een update met actuele en praktische tips over: • Wat je deze maand kunt zaaien • Het starten van een biologische teelt • Het verzorgen van je biologische moestuin • Slim en effectief oogsten • Heerlijke en inspiratievolle gerechten Wij helpen je graag op weg, zodat je succesvol biologisch kunt (moes)tuinieren. Mis deze tips niet en meld je aan voor onze nieuwsbrief op www.bolster.nl/nieuwsbrief

voor beginners

Wil je beginnen met moestuinieren, maar heb je geen enkel idee hoe dat precies in zijn werk gaat? Start dan met de eenvoudigste groenten, waarbij het (bijna) niet mis kan gaan. Groenten voor de beginnende moestuiniers zijn radijs, courgette en sla. De belangrijkste taak bij het telen van deze groenten is het geven van water. Makkelijker kan het niet, toch? Ben je nieuwsgierig naar onze andere tips? Meld je dan aan voor onze nieuwsbrief. Wil je meer informatie over eenvoudige groenten telen? Lees dit artikel online verder op: www.bolster.nl/groenten-voor-beginners.

9


Handige tips voor een

succesvolle teelt Bloemen zaaien: onze tips Een essentiële zaaitip voor bloemen is om niet het hele zakje in één keer te zaaien, maar dit te verdelen over circa drie momenten. Zo krijg je een lange bloeiperiode. Maak de grond iets los, verwijder het onkruid en zaai op een diepte die twee keer het formaat van het zaadje is. Zaai bovendien breedwerpig om een natuurlijke uitstraling te creëren. Benieuwd naar meer tips? Lees het uitgebreide artikel op www.bolster.nl/bloemen-tips

Diverse soorten bonen Weet jij het verschil tussen de verschillende type bonen? Je hebt de stam- en stokbonen, sla- en snijbonen, droogbonen en pronk- en sperziebonen. We maken onderscheid tussen laagblijvende en klimmende bonen. Maar hoe kies je het juiste bonenras voor jouw moestuin? Je leest het op www.bolster.nl/bonensoorten 10


Nachtvlinders voor biodiversiteit Teelt met groenbemesters Groenbemesters zijn planten die geteeld worden om de bodem te verbeteren. Ze worden na het hoofdgewas gezaaid en zorgen voor een betere bodemstructuur, houden het organische stofgehalte op peil en zorgen voor het vastleggen van voedingsstoffen die anders sneller zouden uitspoelen. Bij het kiezen van de juiste groenbemester zijn een aantal zaken belangrijk. Lees ons artikel en breng je bodem in topconditie! www. bolster.nl/groenbemester-tips

We kampen in ons land met een flinke afname in biodiversiteit. Een belangrijke schakel in ons ecosysteem zijn de nachtvlinders. Zonder deze nachtdieren zullen ook veel andere schakels wegvallen, waardoor uiteindelijk veel insecten zullen verdwijnen uit ons land. Lees in dit artikel meer over de biologische bloemen die je kunt zaaien om de nachtvlinders en andere insecten van voedsel te kunnen voorzien. www.bolster.nl/ nachtvlinders

Favoriete tip!

meest gelezen door onze klanten Ga je koolgewassen verbouwen? We geven je graag tips over het teeltproces. Alle koolgewassen houden van een zonnige standplaats en rijke, zware bodems. Het verschilt per gewas wat de beste periode is om te zaaien, maar over het algemeen kun je rond april en mei beginnen met buiten zaaien. Wil je weten voor welke ziekten en plagen je moet oppassen bij koolgewassen? Lees meer op www.bolster.nl/koolgewassen-tips

11


Teelt in vollegrond Blad- en stengelgewassen

jan feb mrt apr mei

jun

jul

aug sep okt nov dec

Peulvruchten

Andijvie

Doperwt

Bladmosterd

Kapucijner

Groenlof

Peul

Kardoen

Sugar snaps

Mesclun

Pronkboon

Paksoi

Slaboon

Postelein, winter

Snijboon

Postelein, zomer

Stokdroogboon

Prei

Tuinboon

Raapsteel

Vruchtgewassen

Radicchio Rosso

Aubergine

Rucola

Augurk

Bleekselderij

Courgette

Groenselderij

Kleine ananaskers

Sla

Komkommer

Snijbiet

Paprika (snack)

Spinazie ‘V. Reuzenblad’

Peper

Spinazie 'Winterreuzen'

Pompoen

Nieuw-Z'landse spinazie

Suikermais

Tatsoi

Tomaat

Tuinkers

Watermeloen

Tuinmelde

Wortel- en knolgewassen

Koolgewassen

jan feb mrt apr mei

jun

jul

aug sep okt nov dec

Biet

Bloemkool (vroege teelt)

Grote klis

Bloemkool (late teelt)

Knolselderij

Boerenkool

Knolvenkel

Broccoli

Koolraap

Chinese kool

Meiraap

Koolrabi

Pastinaak

Palmkool

Radijs

Rode kool

Rammenas

Romanesco

Schorseneer

Savooiekool

Ui

Spitskool

Bosui

Spruitkool Witte kool

Stengelui Witlof Wortel Wortelpeterselie

12

jan feb mrt apr mei

jun

jul

aug sep okt nov dec

jan feb mrt apr mei

jun

jul

aug sep okt nov dec

jan feb mrt apr mei

jun

jul

aug sep okt nov dec


Teelt in kas Kruiden

jan feb mrt apr mei

jun

jul

aug sep okt nov dec

Blad- en stengelgewassen

Alsem

Andijvie

Anijs

Bladmosterd

Basilicum

Mesclun

Bieslook, fijne

Paksoi

Bieslook, Chinese

Postelein, winter

Bonenkruid

Postelein, zomer

Citroenmelisse Dille

Rucola

Fenegriek

Sla

Hyssop

Snijbiet (in 2e jaar)

Spinazie 'Winterreuzen'

Kleine pimpernel

Tatsoi

Komkommerkruid

Tuinkers

Koriander

Koolgewassen

Lavas

Koolrabi

Lavendel

Peulvruchten (in 2e jaar)

Peterselie

aug sep okt nov dec

jan feb mrt apr mei

jun

jul

aug sep okt nov dec

jan feb mrt apr mei

jun

jul

aug sep okt nov dec

jan feb mrt apr mei

jun

jul

aug sep okt nov dec

jan feb mrt apr mei

jun

jul

aug sep okt nov dec

Stokslaboon Stoksnijboon

Rozemarijn Salie

jul

Spinazie ‘V. Reuzenblad’

Kervel

Lepelblad

jun

Raapsteel

(in 2e jaar)

Karwij

jan feb mrt apr mei

Vruchtgewassen (in 2e jaar)

Snijselderij

Aubergine Augurk

Tijm

Courgette

Venkel

Komkommer

Waterkers

Paprika

Wijnruit

Peper

Wilde marjolein Winterkers

Tomaat (in 2e jaar)

Zuring, spinazieZuring, tuin-

Legenda voorzaaien

rechtstreeks zaaien / uitplanten oogsten

Watermeloen Wortel- en knolgewassen

Biet Knolvenkel Meiraap Radijs

Advies

Deze teeltplanner is uiteraard indicatief. Gebruik vooral je eigen kennis en ervaring met de plaatselijke omstandigheden. Lees altijd de instructies op de verpakking van de zaden en houd rekening met de actuele weersverwachting.

13


Het merk

Waarom De Bolster

Met een historie van bijna veertig jaar is De Bolster Biologische Zaden uitgegroeid tot een bekend merk bij tuinliefhebbers in binnen- en buitenland. Wij produceren alle zaden op volledige biologische basis. Dit houdt in dat wij geen gebruik maken van kunstmatige meststoffen of bestrijdingsmiddelen. Onze zaden zijn dus puur natuur!

van deze techniek. Wij vinden het belangrijk dat iedereen ter wereld toegang heeft tot gezonde groenterassen die uitsluitend eigenschappen bevatten die in de natuur voorkomen. En omdat onze zaden volledig biologisch zijn, mogen wij het Europese BIO-keurmerk voeren. Met zaden van De Bolster bent u zeker van een 100% biologische start van uw teelt!

‘Biologisch’ betekent ook dat onze zaden volledig vrij zijn van genetische modificatie (GMO). Bij GMO maken mensen kunstmatige aanpassingen in het DNA van de plant. De Bolster is tegenstander

Veel andere (moes)tuiniers zijn je al voorgegaan. Ben je benieuwd hoe zij onze biologische zaden en service hebben ervaren? Bekijk alle klantbeoordelingen op www.bolster.nl/reviews.

Gezond telen met De Bolster 370 100% biologisch en GMO-vrij

14

Ruime keuze, meer dan 370 rassen

Kwaliteitszaden met groeikracht

Snelle levering uit eigen voorraad


De perfecte verrassing voor

tuinliefhebbers Ben je op zoek naar een origineel geschenk voor iemand die van tuinieren houdt? Kies voor een cadeaubon van De Bolster! Leuk om te geven voor een verjaardag, of zomaar om iemand blij te maken. De ontvanger kan zelf online zijn/haar favoriete biologische zaden uitkiezen en bestellen. De Bolster cadeaubonnen zijn verkrijgbaar met een waarde van 10 of 25 euro.

Bestel nu: www.bolster.nl/cadeaubon 17


gezonde

snijbiet

18


Groenten

Blad- en stengelgewassen De meeste blad- en stengelgewassen houden van een rijke, vochtige en goed vocht doorlatende bodem. Het zijn veelal snelle groeiers en daardoor ook gevoelig voor vroegtijdig schieten. Zaai ze daarom geregeld in wat kleinere hoeveelheden, zodat je het hele seizoen door kunt oogsten. Spinazie kan al zeer vroeg gezaaid worden en wordt vanaf maart opgevolgd door andijvie, rucola, raapsteeltjes en de verschillende slasoorten. Wil je het teeltseizoen nog oprekken, dan biedt een tunneltje of kas uitkomst. Daarin kan naast spinazie ook snijbiet overwinteren, al heeft deze wel behoefte aan enige bescherming van bijvoorbeeld vliesdoek. Met ons assortiment blad- en stengelgewassen kun je jezelf in ieder geval het hele jaar rond van vers bladgroen voorzien! Wil je meer tips over het telen van blad- en stengelgewassen? Bezoek www.bolster.nl en klik op de knop ‘Teelttips’ in de menubalk bovenin de website.

19


Cichorium endivia

Andijvie

1010

Cichorium endivia

Krulandijvie

‘Nummer Vijf2’

‘Wallonne’

Krulandijvie ‘Wallonne’ heeft fijne, ingesneden en sterk gekrulde bladeren. Dit ras is uitstekend te gebruiken als rauwkost en garnering, ook voor stamppotten en stoven.

Andijvie ‘Nummer Vijf2’ is verreweg het meest geteelde type andijvie. Breedbladig met een goed gevuld hart en een zachte smaak. Uitstekend geschikt voor stamppotten en om te stoven. Brassica juncea

Bladmosterd

1020

1032

Bidens ferulifolia

Zwartpurperen scabiosa

‘Golden Frills’

5100

Tandzaad

Bladmosterd ‘Golden Frills’ heeft fijne fris-groene blaadjes met een pittige smaak. Bladmosterd kan net als spinazie en andere bladgroenten worden bereid.

Brassica juncea

Bladmosterd

Tandzaad is een sterke plant met fijn ingesneden donkergroen blad en vrij grote frisgele bloemen. Geschikt voor teelt in potten. Te lange scheuten kunnen stevig ingekort worden, waarna de plant 200 chars 1035

‘Purple Frills’

Bladmosterd ‘Purple Frills’ heeft fijn ingesneden blaadjes met een mooie dieppaarse kleur en een pittige smaak. Kan zowel in jong als een volwassen stadium gegeten worden.

Brassica juncea

Bladmosterd

1575

Allium cepa

Bosui

‘Red Giant’

‘White Lisbon’

Bladmosterd ‘Red Giant’ is een bladgewas uit de mosterdfamilie. Dit gewas vormt een losse krop met roodgroen, iets gebobbeld, rond blad. Heeft een pittige smaak. Groeit snel.

Cichorium intybus

Groenlof

Bosui ‘White Lisbon’ ontwikkelt een lange, witte schacht. Het loof is frisgroen en staat rechtop. Dicht bij elkaar zaaien zorgt voor fijne bosuitjes.

1360

Cynara cardunculus

Kardoen

‘Zuckerhut’ Groenlof is een typische groente voor de herfst en vroege winter, die enige vorst kan verdragen. Groeit op elke grond, een lichte bemesting is al voldoende.

Mesclun

1825

‘Aziatisch’

Mesclun ‘Aziatisch’ is een heerlijk mengsel van groentesoorten die als ‘babyleaf’ te telen zijn: paksoi, raapsteel, snijbiet, Chinese kool en bladmosterd. Dit mengsel is lekker pittig van smaak.

20

2007

1380

Kardoen is een artisjok-achtige plant met forse, grijsgroene bladeren. De bladstelen zijn eetbaar, mits deze tijdens de teelt ‘gebleekt’ worden om de vezeligheid te drukken.

Lactuca sativa

Mesclun

1827

‘Puur Sla’

Mesclun ‘Puur Sla’ is een kleurig slamengsel van de rassen ‘Red Salad Bowl’, ‘Suzan’, Kropsla ‘Wonder der Vier Jaargetijden’ en ‘Little Leprechaun’. Kan van mei tot in augustus geteeld worden als babyleaf.


Blad- en stengelgewassen Brassica rapa

Paksoi

1570

Claytonia perfoliata

Winterpostelein

‘Taisai’

Winterpostelein heeft weinig problemen met ziekten en plagen. Dit type is winterhard, alleen bij droge vorst wordt de kleur van het blad minder mooi en is afdekken gewenst.

Paksoi ‘Taisai’ is een snelgroeiend bladgewas. Vanwege snel doorschieten is het niet verstandig om al vroeg in het voorjaar te zaaien. Tijdig oogsten komt de smaak ten goede.

Portulaca oleracea

2040

Zomerpostelein

Allium porrum

‘Blauwgroene Herfst’

Allium porrum

Prei

Prei ‘Blauwgroene Herfst’ heeft minder last van slijtageverschijnselen in de late herfst-winter en kan vrij veel vorst verdragen. Behoeft een voedzame en diep losgemaakte grond.

1695

Brassica rapa

Raapsteel

‘Herfstreuzen 2’

1720

Raapsteel ‘Mizuna’ is een fijne Japanse bladkool en heeft een losse krop met geveerde bladeren, lichtgroen met een lichte nerf. Heerlijk als stamppot of rauw in een salade.

Cichorium intybus

‘Leonardo F1’

Raapsteel ‘Namenia’ is een smakelijk ras met grove, malse bladeren en een korte groeiduur. Het is een typische voorjaarsgroente. Heerlijk als stamppot of rauw in een salade.

Eruca sativa

Rucola

Radicchio Rosso ‘Leonardo F1’ is geschikt voor de late zomer- en herfstteelt. Dit ras (rood met wit blad) is zeer schottolerant, en produceert stevige ronde kroppen.

1760

Bidens ferulifolia

Zwartpurperen scabiosa

‘Esmee’

1765

‘Selvatica’ Rucola ‘Selvatica’ kiemt wat trager dan normale rucola; een bodemtemperatuur van circa 20 graden is wenselijk. Leg een fijn zaaibed aan, zonder grote kluiten.

5100

Tandzaad

Tandzaad is een sterke plant met fijn ingesneden donkergroen blad en vrij grote frisgele bloemen. Geschikt voor teelt in potten. Te lange scheuten kunnen stevig ingekort worden, waarna de plant 200 chars

Rucola ‘Esmée’ is een eigen ras van De Bolster. Esmee heeft mooi fijn en ingesneden blad. De smaak is pittig nootachtig, maar niet bitter.

Rucola

1728

Radicchio Rosso

‘Namenia’

Diplotaxis tenuifolia

1725

‘Mizuna’

Prei ‘Herfstreuzen 2’ is een robuust ras met dikke schacht. Zeer productief en uitstekend ras voor de herfstteelt. Behoeft een voedzame en diep losgemaakte grond.

Raapsteel

1690

Prei

Zomerpostelein is een zeer snelgroeiende zomergroente met een heldergroene bladkleur. Menging met zand vergemakkelijkt de uitzaai. Alleen zaaien bij voldoende warmte.

Brassica rapa

2030

Bidens ferulifolia

Zwartpurperen scabiosa

5100

Tandzaad

Tandzaad is een sterke plant met fijn ingesneden donkergroen blad en vrij grote frisgele bloemen. Geschikt voor teelt in potten. Te lange scheuten kunnen stevig ingekort worden, waarna de plant 200 chars

21


Apium graveolens

Bleekselderij

1365

Apium graveolens

Groenselderij

‘Tango F1’

‘Tall Utah 52/70’

Groenselderij ‘Tall Utah 52/70’ is een groente waarvan de stengels en het jonge blad worden gegeten. Tall Utah is een lichtkiemer en mag dus niet te diep gezaaid worden.

Bleekselderij ‘Tango F1’ is geschikt voor het hele teeltseizoen. Zeer productief ras, met witte tot lichtgroene stengels. Sterke tolerantie voor ‘zwarte harten’.

Lactuca sativa

Bataviasla

1840

Lactuca sativa

Bindsla

‘Blonde de Paris’

Lactuca sativa

Eikenbladsla

Bindsla ‘Little Leprechaun’ levert weinig teelt-problemen op. De plant vormt een losse krop van hoog opstaande paarsachtige bladeren. Zowel vers als gestoofd lekker.

Lactuca sativa

1833

Eikenbladsla

Eikenbladsla ‘Red Salad Bowl’ is een licht gekrulde eikenbladsla die ook geschikt is als pluksla. Hoe kouder het wordt, hoe roder de bladeren worden. Heeft zacht blad met een zoete smaak.

Eikenbladsla ‘Salad Bowl’ is een licht gekrulde eikenbladsla die ook geschikt is als pluksla. Deze sla heeft zacht blad met een zoete smaak. Een groeikrachtig en decoratief ras.

1845

‘Grazer Krauthäuptel 2’ IJsbergsla ‘Grazer Krauthäuptel 2’ heeft helgroene, knapperige bladeren met een dunne rode rand. Deze ijsbergsla komt uit de regio rond de stad Graz. Dit ras is niet schietgevoelig.

Lactuca sativa

IJsbergsla

1850

‘Saladin’

IJsbergsla ‘Saladin’ is een ijsbergsla met middelgrote tot grote krop. Het blad is dik en knapperig. Saladin is niet schietgevoelig, maar wel minder geschikt voor een herfstteelt.

Lactuca sativa

Kropsla

1785

‘Cosima’

Kropsla ‘Cosima’ heeft een fijn, glimmend, blond blad. Dit ras heeft een vrij open, zware kop. Cosima is gemakkelijk te telen. Geschikt voor zowel vollegrond als in de kas.

22

1835

‘Red Salad Bowl’

‘Salad Bowl’

IJsbergsla

1780

‘Little Leprechaun’

Bataviasla ‘Blonde de Paris’ is een tussentype van gewone kropsla en ijsbergsla. Het blad is knapperig en zoet. Bataviasla is gemakkelijker te telen dan gewone ijsbergsla.

Lactuca sativa

1370

Lactuca sativa

Kropsla

1800

‘Suzan’

Kropsla ‘Suzan’ heeft een stevige bladstructuur en vormt een zware krop. Dit ras is vooral geschikt voor de teelt in de zomer en schiet niet snel door.


Blad- en stengelgewassen Lactuca sativa

Kropsla

1790

Claytonia perfoliata

Winterpostelein

‘Twellose Gele’

Winterpostelein heeft weinig problemen met ziekten en plagen. Dit type is winterhard, alleen bij droge vorst wordt de kleur van het blad minder mooi en is afdekken gewenst.

Kropsla ‘Twellose Gele’ is de echte botersla van vroeger, een snelgroeiende soort. Groeit ook goed met kouder weer en heeft malse geelgroene kroppen. Geschikt voor een vroege teelt.

Lactuca sativa

Kropsla

1820

Allium porrum

Prei

‘Wonder der Vier Jaargetijden’

Lactuca sativa

Kropsla

Prei ‘Blauwgroene Herfst’ heeft minder last van slijtageverschijnselen in de late herfst-winter en kan vrij veel vorst verdragen. Behoeft een voedzame en diep losgemaakte grond. 1810

Lactuca sativa

Krulsla

‘Zwart Duits’

1837

Krulsla ‘Lollo Bionda’ is een krulsla en vormt geen krop, maar een open bladrozet met sterk ingesneden, heldergroene, malse bladeren. Dit ras is ook geschikt als pluksla.

Lactuca sativa

Pluksla

‘Lollo Rossa’

Lactuca sativa

Pluksla

Pluksla ‘Black Seeded Simpson’ is een snelgroeiende sla. Heeft een vorm van een kegel en na afsnijden/plukken ontwikkelen zich nieuwe bladeren vanuit het hart van de plant.

1832

Lactuca sativa

Pluksla

‘Catalogna’

1870

‘Grote Noordhollandse’ Veldsla ‘Grote Noordhollandse’ is voor de late herfst en winter. De planten zijn weinig kwetsbaar en kunnen veel vorst verdragen. Een type met vrij lange bladeren.

1831

‘Cocarde’ Pluksla ‘Cocarde’ heeft prachtig lange, ingesneden, groene bladeren met een roodbruin randje. Cocarde is een vroeg type pluksla, dat erg smakelijk en groeikrachtig is.

Pluksla ‘Catalogna’ heeft lange, ingesneden en donker-groene bladeren. Wordt ook wel herfsthoornbladsla genoemd. Dit ras is vroeg en schiet niet snel door.

Veldsla

1830

‘Black Seeded Simpson’

Krulsla ‘Lollo Rossa’ is een snelgroeiende, roodbruine krulsla met sterk ingesneden bladeren en zeer decoratief en zacht blad. Dit ras is ook geschikt als pluksla.

Valerianella locusta

1836

‘Lollo Bionda’

Kropsla ‘Zwart Duits’ geeft een malse kropsla voor het voorjaar en de zomer. De naam ‘Zwart Duits’ heeft betrekking op de zaadkleur. Behoeft goede bemesting.

Krulsla

1690

‘Blauwgroene Herfst’

Kropsla ‘Wonder der Vier Jaargetijden’ is een zeer betrouwbaar ras voor voorjaar, zomer en herfst. De sla geeft een mooie kropvorm, is weinig smetgevoelig en lekker mals.

Lactuca sativa

2030

Valerianella locusta

Veldsla

1880

‘Vit’

Veldsla ‘Vit’ is voor de late herfst en winter. De planten zijn weinig kwetsbaar en kunnen veel vorst verdragen. Een ras met donker en kort blad in rozetvorm.

23


Beta vulgaris

Snijbiet

1900

Beta vulgaris

Snijbiet

‘Donkergr. Gladde Witribbige 3’

‘Five Colours’ Snijbiet ‘Five Colours’ is een prachtig snijbietenmengsel in diverse kleuren (rood, paars, oranje, geel en wit). De bladeren zijn grotendeels groen. Te telen op alle grondsoorten.

Snijbiet ‘Donkergr. Gladde Witribbige 3’ is een forse snijbiet met brede witte bladstelen met glad, groen blad. Schiet niet snel door. Gemakkelijk te telen op alle grondsoorten.

Beta vulgaris

Snijbiet

1890

Beta vulgaris

Snijbiet

‘Groene Gewone’

Beta vulgaris

Snijbiet

Snijbiet ‘Rhubarb Chard’ is een rode snijbiet met lange appeltjesrode bladstelen en nerven in het iets gekroesd blad. Gemakkelijk te telen op alle grondsoorten.

Spinacia oleracea

1915

Spinazie

Spinazie ‘Vroeg Reuzenblad’ is een scherpzadig ras en een snelle groeier. Vroeg Reuzenblad is vooral geschikt voor een vroege teelt. Spinazie is weinig vorstgevoelig.

Snijbiet ‘Sunset’ selectie heeft prachtig geeloranje bladstelen en groen blad. In de herfst en winter doet deze snijbiet het ook goed in een vorstvrije kas.

1845

Spinacia oleracea

Spinazie

‘Grazer Krauthäuptel 2’

Lactuca sativa

IJsbergsla

Spinazie ‘Winterreuzen’ is het klassieke winterteelt ras van spinazie. Dit ras is zeer bestand tegen de vorst. In de zomer gaat deze snel schieten.

1850

Tetragonia tetragonioides

IJsbergsla ‘Saladin’ is een ijsbergsla met middelgrote tot grote krop. Het blad is dik en knapperig. Saladin is niet schietgevoelig, maar wel minder geschikt voor een herfstteelt.

2005

‘Ishikura Long White’ Stengelui ‘Ishikura Long White’ is een lente-uitje dat een lange, witte, dikke schacht maakt en geen bol vormt. Het loof is frisgroen en staat rechtop.

24

1610

Nieuw-Zeelandse spinazie

‘Saladin’

Stengelui

1935

‘Winterreuzen’

IJsbergsla ‘Grazer Krauthäuptel 2’ heeft helgroene, knapperige bladeren met een dunne rode rand. Deze ijsbergsla komt uit de regio rond de stad Graz. Dit ras is niet schietgevoelig.

Allium fistulosum

1920

‘Vroeg Reuzenblad’

‘Sunset’ selectie’

IJsbergsla

1910

‘Rhubarb Chard’

Snijbiet ‘Groene Gewone’ is een snijbiet met dunne bladstelen en veel groen blad. Gemakkelijk te telen op alle grondsoorten.

Lactuca sativa

1885

Nieuw-Zeelandse spinazie groeit heel anders dan gewone spinazie. Deze plant produceert meerdere uitlopers, waarvan het blad en toppen geoogst kunnen worden. De zaden kiemen traag en alleen bij hogere temperaturen. Brassica rapa

Tatsoi

1572

Tatsoi lijkt op Paksoi, maar blijft een stuk kleiner en groeit minder rechtopstaand. De donkere ronde, dikke blaadjes zijn lekker knapperig en zowel rauw of als spinazie te bereiden. Groeit snel.


Blad- en stengelgewassen Lepidium sativum

Tuinkers

1980

‘Cressida’

Tuinkers kiemt en groeit snel dus met regelmatige tussenpozen zaaien. De jonge kiemblaadjes zijn door hun pittige smaak zeer geschikt met andere rauwkost.

Atriplex hortensis

Tuinmelde

Atriplex hortensis

Tuinmelde

1990

Lichtgroen

Tuinmelde kan net zoals spinazie klaargemaakt worden. Dit ras vormt vrij hoog opstaande frisgroene bladeren. Tuinmelde groeit op elke grond.

2000

Rood

Tuinmelde kan net zoals spinazie klaargemaakt worden. Dit ras vormt vrij hoog opstaande rode bladeren. Tuinmelde groeit op elke grond.

25


verrassende

Romanesco

26


Groenten

Koolgewassen Koolgewassen zijn de kampioenen wat betreft de late teelten, zij helpen ons de winter door. Het zijn langzame groeiers, die van rijke en zware bodems houden. Zo krijgen ze een compacte kool en zijn ze beter bewaarbaar. Dit geldt vooral voor de sluitkolen, spruitjes en witte- en rode kool. Het is belangrijk dat de bodem niet zuur is (voldoende hoge en voldoende vocht krijgt aangeleverd. Geef kolen het liefst grote hoeveelheid verteerde compost. Op lichte, schrale grond deze compost in het plantgat gegeven worden. Eventueel met gedroogde mestkorrels en kalk aanvullen.

pH) een kan wat

Spitskool, savooiekool en boerenkool zijn wat minder veeleisend en zijn gemakkelijker op wat minder zware en minder bemeste (zand)bodems te telen. Raapachtigen, zoals koolrabi, koolraap, radijs, rammenas en raapsteeltjes hebben vooral behoefte aan genoeg vocht, een hogere pH en niet teveel bemesting. Let op: sommige koolgewassen vindt je terug in de categorie bladen stengelgewassen (paksoi, tatsoi, raapstelen, rucola) en in de categorie wortel- en knolgewassen (radijs, rammenas, koolraap). Wil je meer tips over het telen van koolgewassen? Bezoek www.bolster.nl en klik op de knop ‘Teelttips’ in de menubalk bovenin de website.

27


Brassica oleracea

Bloemkool

1441

‘Bermeo F1’

Bloemkool ‘Bermeo F1’ is geschikt voor de vroege zomerteelt. De kool is platrond van vorm, en heeft een goede hardheid. Redelijk zelfdekkend.

Brassica oleracea

Bloemkool

1442

‘Liria F1’

Bloemkool ‘Liria F1’ is geschikt voor de vroege herfstteelt. Goede zelfdekbaarheid, waardoor de bloemkool mooi wit blijft. Sterk gewas.

Brassica oleracea

Bloemkool

Brassica oleracea

1440

Bloemkool

‘Flora Blanca’

‘Alpha 7’

Bloemkool ‘Flora Blanca’ heeft een mooie witte kop. Geschikt voor de herfstteelt. Kan overwinteren, mits deze wordt afgeschermd met vliesdoek.

Bloemkool ‘Alpha 7’ levert flinke, vaste en witte bloemkolen op. Bedek de kool om verkleuring tegen te gaan. Dit ras is erg lekker! Vereist wel wat teeltervaring.

Brassica oleracea

Boerenkool

1455

Brassica oleracea

Boerenkool

‘Roter Grünkohl’

Brassica oleracea

Broccoli

Boerenkool ‘Westlandse Winter’ heeft donkergroen blad. Kan ’s winters op het veld blijven staan en wordt zoeter van smaak als het gevroren heeft.

1465

Brassica oleracea

Broccoli

‘Belstar F1’

1471

‘Emiko F1’

Chinese kool ‘Emiko F1’ is geschikt voor de voorjaars-, zomer- en herfstteelt. Middellang formaat, cilindrisch van vorm. Sterk tegen toprand. Redelijk bewaarbaar.

28

1460

‘Groene Calabrese’

Broccoli ‘Belstar F1’ is geschikt voor de zomer- en herfstteelt. Dit ras heeft compacte planten en is zeer productief. ‘Belstar’ is sterk tegen doorwas en vroeg oogstrijp.

Chinese kool

1450

‘Westlandse Winter’

Boerenkool ‘Roter Grunkohl’ heeft prachtig paarsrood blad. Hoe kouder de nachten, hoe paarser het blad. Het is een laat ras dat goed vorst kan verdragen.

Brassica pekinensis

1445

Broccoli ‘Groene Calabrese’ is nauw verwant aan bloemkool, het blad is echter smaller en meer gegolfd. Zowel de hoofdknop als de zijscheuten en spruiten kunnen gegeten worden.

Brassica pekinensis

Chinese kool

1470

‘Granaat’

Chinese kool ‘Granaat’ produceert forse, lange, groene kroppen. Chinese kool kan weinig vorst verdragen en is schietgevoelig. Ter plaatse dun uitzaaien is de beste methode.


Koolgewassen Brassica oleracea

Koolrabi

1480

Brassica oleracea

Koolrabi

‘Delikatess Blauwe’

‘Delikatess Witte’ Koolrabi ‘Delikatess Witte’ geeft fraaie lichtgroene knollen met wit vruchtvlees. Gekookt en als rauwkost erg lekker. Snelgroeiend gewas.

Koolrabi ‘Delikatess Blauwe’ geeft fraaie blauwpaarse knollen met wit vruchtvlees. Gekookt en als rauwkost erg lekker. Snelgroeiend gewas.

Brassica oleracea

Koolrabi

1490

1500

Brassica oleracea

Palmkool

‘Superschmelz’

1505

‘Nero di Toscana’

Koolrabi ‘Superschmelz’ moet wat ruimer geplant worden dan ‘Delikatesse Blauwe’ of ‘Delikatesse Witte’. De knollen kunnen wel meer dan twee kilo zwaar worden.

Brassica oleracea

Rode kool

Palmkool ‘Nero di Toscana’ is een typische Toscaanse kool die wordt geteeld als boerenkool. Deze palmkool is bestand tegen Toscaanse winters, niet tegen Nederlandse winters.

1510

‘Langedijker Bewaar 2’ Rode kool ‘Langedijker Bewaar 2’ is een mooie middelgrote hoog-ronde rode kool. Dit ras vraagt een goed bemeste en vochthoudende grond.

Brassica oleracea

Romanesco

1515

‘Veronica F1’

Romanesco ‘Veronica F1’ is geschikt voor de late zomerteelt. Deze bijzondere en aantrekkelijke bloemkool bestaat uit diverse geelgroene ‘torentjes’. Zeer uniform gewas.

Brassica oleracea

Savooiekool

1530

Brassica oleracea

Savooiekool

‘Bloemendaalse Gele’

‘Westlandse Putjes’ Savooiekool ‘Westlandse Putjes’ is een donkergroene, gekroesde kool, waarvan de bovenste bladeren niet helemaal gesloten zijn, met een ’putje’.

Savooiekool ‘Bloemendaalse Gele’ is van de savooie-kolen de meest winterharde. De groengele, later goudgele, licht gekroesde kool heeft een heerlijke en zachte smaak.

Brassica oleracea

Spitskool

1535

‘Caraflex F1’ Spitskool ‘Caraflex F1’ is een zeer spits type kool met een mooie groene kleur. De gladde kool presenteert zich goed in de bak en is geschikt voor middellange bewaring.

1520

Brassica oleracea

Spruitkool

1581

‘Irene F1’

Spruitkool ‘Irene F1’ is een vroeg ras. Productief met een milde smaak. Ronde spruit met een goede houdbaarheid. Hoge schiettolerantie.

29


Brassica oleracea

Spruitkool

1580

‘Groninger’

Spruitkool ‘Groninger’ is een oud landras met veel variatie. De spruitjes die niet mooi gesloten zijn, kunnen gebruikt worden voor de stamppot.

Brassica oleracea

Witte kool

1550

‘Filderkraut’

Witte kool ‘Filderkraut’ is de meest smaakvolle onder de witte kolen. Deze kool is zacht en wat zoeter dan andere rassen. Een betrouwbaar ras met weinig teeltproblemen.

Brassica oleracea

Witte kool

Brassica oleracea

1560

Witte kool

1540

‘Roem van Enkhuizen 2’

‘Langedijker Bewaar’

Witte kool ‘Roem van Enkhuizen 2’ is een relatief snel-groeiende, zware kool voor de productie van zuurkool in september. Dit ras is vrij barstgevoelig.

Witte kool ‘Langedijker Bewaar’ is een middelgrote ronde sluitkool, zeer geschikt om te bewaren. Dit ras vraagt een goede bemesting en een vochthoudende grond.

Succesvol

koolgewassen telen

Koolgewassen zijn niet weg te denken uit de moestuin. Hoe kan

mee in deze toelichting, omdat ze in de moestuin idealiter bij de

het ook anders: koolgewassen oogst je vanaf het prille begin van

andere kolen staan.

het moestuinseizoen, tot diep in de winter. In dit artikel geven we je een aantal algemene tips voor het telen van koolgewassen, zoals de

Zaaitijd

beste zaaitijd en de ideale standplaats. Ook geven we aan hoe je deze

Het zaai- en plantmoment verschilt sterk per type koolgewas. Snelle

gewassen kunt verzorgen en bewaren. Voor gewas specifieke tips

groeiers zoals Chinese kool, paksoi, radijs, rucola, bladmosterd en

verwijzen we je graag naar onze website en naar onze nieuwsbrief!

spitskool kan je al vroeg in het voorjaar (voor)zaaien. De andere kolen die je in de herfst en winter oogst, zaai je meestal in de late lente of in

Let op: sommige koolgewassen staan in deze catalogus op de plek van

de vroege zomer: boerenkool, palmkoom, savooiekool, spruitkool, en

bladgewassen (rucola, raapstelen, bladmosterd) en wortelgewassen

witte en rode kool. Het ideale zaaimoment is ook sterk afhankelijk per

(radijs, koolraap, meiraap, rammenas) – deze gewassen nemen we

ras: het ene ras is juist geschikt voor de vroegste teelt, terwijl andere

30


Koolgewassen rassen meer geschikt zijn voor de (late) zomer, vroege of late herfst,

standplaatsen; plant jonge planten diep genoeg; plant alleen gezond

of winter. Zo kan je sommige bloemkool rassen laten overwinteren,

plantgoed; haal plantresten na de oogst zo snel mogelijk van het land;

terwijl je andere rassen weer in het voorjaar zaait. De ideale zaai- en

vermijd compacte en natte bodems; bescherm jonge koolplantjes met

planttijd verschilt dus sterk per gewas, en per ras – let dus goed op

een tuinbouwgaas – een fijn gaas waar de kleinste vliegen en muggen

de teeltadviezen!

niet doorheen komen.

Standplaats Alle

koolgewassen

Oogsten en bewaren houden

van

een

zonnige

standplaats.

Sommige kolen kunnen in de winter op het land blijven staan en ‘op

Snelgroeiende kolen zoals radijs, rucola, bladmosterd, Chinese

afroep’ geoogst worden. Savooiekolen kunnen bijvoorbeeld heel wat

kool en paksoi groeien het beste in bodems met een hoog humus

vorst verdragen, al kunnen ze ook ingekuild worden om ze tegen

gehalte. In het voorjaar groeien deze gewassen ook redelijk goed

hevige vorst te beschermen. Inkuilen houdt in dat je de planten met

op zandgronden die vlotter opwarmen dan zwaardere bodemtypes.

wortel en al oogst, en vervolgens herplant op een vorstvrije, droge

Deze planten groeien zeer snel, en hebben weinig tijd om hun

plek, bijvoorbeeld in een kelder of in een kuil onder een doek. Als

voedingsstoffen te gaan zoeken met een uitgebreid wortelstelsel.

je dit goed doet, kun je de kolen tot in mei van het volgende jaar

Grovere, langzaam groeiende kolen groeien het beste op zwaardere

nog goed bewaren. Voor inkuilen zijn alleen de grovere sluitkolen

gronden die hun voedingsstoffen geleidelijker afgeven. Voor alle kolen

geschikt. Spruitjes en boerenkool worden lekkerder (zoeter) als er

is het daarnaast belangrijk dat de bodem een voldoende hoge pH-

vorst overheen is gegaan. Bloemkool Flora Blanca kan ook op het

waarde heeft, en dus niet te zuur is.

land blijven, mits afgedekt met een blad. Dit kost even wat aandacht,

Voeding

maar dan heb je ook zeer vroeg al een eigen bloemkool!

Koolgewassen produceren veel blad- en wortelmassa, en zijn relatief gulzige planten. Koolgewassen die relatief langzaam groeien hebben behoefte aan een type bemesting die wat geleidelijker vrijkomt. Rijke en zwaardere bodems zijn voor de langzame groeiers vaak het meest geschikt. Snelgroeiende koolgewassen hebben juist baat bij een bemesting die relatief snel beschikbaar is voor de plant. Mocht de bodem vrij arm of licht zijn, dan kan je wat aanvullende compost of goed verteerde mest in het plantgat stoppen, vlak voor het planten. Daarnaast kan je tijdens de teelt wat bijmesten door gedroogde mestkorrels rond de voet van de plant te strooien.

Hoe verzorg je de koolgewassen? Spitskool, savooiekool en boerenkool zijn niet zo veeleisend, en zijn eenvoudig op wat minder zware en minder bemeste zandbodems te telen. Koolgewassen zoals koolrabi, koolraap, raap, radijs, rammenas, raapstelen en de Chinese kooltypes hebben vooral behoefte aan genoeg vocht.

Ziekten, plagen en preventie Mooie koolgewassen telen is best een uitdaging; er liggen veel ziekten en plagen op de loer. Diverse insecten kunnen roet in het eten gooien: koolvlieg, koolgalmug, melige koolluis, rupsen van het koolwitje (groot en klein), aardvlooien en trips. Daarnaast zijn er een reeks schimmels die de koolplanten behoorlijk kunnen aantasten: knolvoet, valse en echte meeldauw zijn de bekendste. En er zijn ook nog bacteriën en virussen die het op kolen hebben gemunt. De teeltmaatregelen die je kan nemen om je kolen te beschermen zijn zeer divers en verschillen sterk per gewas en zelfs per moment in het seizoen. De belangrijkste algemene teeltmaatregelen die je redelijk eenvoudig kan nemen bij kolen zijn: houd je aan de vruchtwisseling: 1 maal in de 6 jaar (1 op 4 bij zware klei bodems) kolen op dezelfde plaats in je moestuin; kies winderige, open

31


lekkere

doperwten

32


Groenten

Peulvruchten

Peulvruchten zijn voedzaam, smakelijk, gemakkelijk te telen en een goede voorvrucht voor andere gewassen. Binnen deze categorie onderscheiden we verschillende soorten uit dezelfde familie (Leguminosae of Fabaceae), namelijk erwten (Pisum sativum), bonen (Phaseolus vulgaris), pronkbonen (Phaseolus coccineus) en tuinbonen (Vicia faba). Peulvruchten behoren tot de vlinderbloemigen. Bijzonder aan deze familie is dat ze in symbiose met een bodembacterie (Rhizobium) stikstof uit de lucht kunnen binden. De stikstof wordt vastgelegd in zogenaamde wortelknolletjes waarin de bacteriën leven en de stikstof komt na het afsterven van het gewas langzaam vrij voor volgende gewassen. Peulvruchten onttrekken zelf relatief weinig voedingsstoffen aan de bodem. Dit wil niet zeggen dat ze in het geheel géén bemesting nodig hebben. Wil je meer tips over het telen van peulvruchten? Bezoek www.bolster.nl en klik op de knop ‘Teelttips’ in de menubalk bovenin de website.

33


Pisum sativum

Rijsdoperwt

1270

Pisum sativum

Rijsdoperwt

‘Eerste Vroege Mei

‘Senator’

Rijsdoperwt ‘Senator’ is groeikrachtig en heeft een goede productie. Telen langs gaas. Het is een forse kreukzadige erwt, die wat zoeter van smaak is.

Rijsdoperwt ‘Eerste vroege mei’ is een vroeg en productief ras, geschikt voor elke grondsoort. De erwten zijn vrij fijn en rond. Kan doorgeplukt worden.

Pisum sativum

Stamdoperwt

1290

1240

Bidens ferulifolia

Zwartpurperen scabiosa

‘Kelvedon Wonder’

5100

Tandzaad

Stamdoperwt ‘Kelvedon Wonder’ is een zoete kreukzadig stamtype (geen ondersteuning van gaas nodig). Problemen met ziekten en plagen zijn er nauwelijks.

Pisum sativum

Kapucijner

Tandzaad is een sterke plant met fijn ingesneden donkergroen blad en vrij grote frisgele bloemen. Geschikt voor teelt in potten. Te lange scheuten kunnen stevig ingekort worden, waarna de plant 200 chars 1220

‘Blauwschokker’ Kapucijner ‘Blauwschokker’ is een fors gewas en een rijstype (langs gaas telen). Zowel de bloemen als peulen zijn paars. Alleen de erwten kunnen geconsumeerd worden, de schil is niet eetbaar. Pisum sativum

Rijspeul

1330

Pisum sativum

Rijspeul

‘Grijze Roodbloeiende’

‘Hendriks’

Rijspeul ‘Grijze Roodbloeiende’ ziet er fraai uit met zijn rode bloemen. Peulen in een iets ouder stadium, als de erwtjes net zichtbaar zijn, smaken iets zoeter dan de zeer jonge peulen.

Pisum sativum

Rijspeul

Rijspeul ‘Hendriks’ groeit lang door, met een lange oogstperiode. Hendriks is een zeer betrouwbaar en sterk ras. De peulen in een iets ouder stadium zijn wat zoeter dan de zeer jonge peulen.

1310

Pisum sativum

Rijspeul

‘Heraut’

Stampeul

1300

‘Norli’

Stampeul ‘Norli’ is een vrij kleine peul en is rijkdragend. Geen ondersteuning van gaas nodig. Het is een bekend en veel geteeld ras. Norli krijgt in een wat later stadium een zoetere smaak.

34

1305

‘Sweet Horizon’

Rijspeul ‘Heraut’ is een ras met iets forsere peulen dan bij de andere rassen. Dit gewas is vergelijkbaar met het bekende ras Record. Dit gewas langs gaas telen.

Pisum sativum

1320

Rijspeul ‘Sweet Horizon’ maakt sterke gezonde planten. Telen langs gaas. De peultjes zijn vrij donker, quasi draadloos en worden 9-10 cm lang en zo’n 2 cm breed.

Pisum sativum

Sugar snap

1302

‘Lusaka’

Sugar snap ‘Lusaka’ is een ras met kort stro en kan vrij over de grond groeien. Lusaka is in jong stadium vrijwel zonder draad, en dus lekker te eten. Resistent tegen echte meeldauw.


Peulvruchten Pisum sativum

Sugar snap

1307

Phaseolus coccineus

Pronkboon

‘Nairobi’

‘Emergo’

Pronkboon ‘Emergo’ is een sterk en productief gewas met witte bloemen en zeer lange, dikke en donkergroene peulen. Het gewas is zeer fors en heeft weinig last van windschade.

Sugar snap ‘Nairobi’ geeft mooie peulen van ongeveer 8,5 cm lengte en 1,5 cm breed. De peulkleur is donkergroen. In het plukstadium zijn de peulen vrijwel geheel draadloos. Resistent tegen echte meeldauw. Phaseolus coccineus

1205

Pronkboon

Phaseolus vulgaris

‘Compass’

Pronkboon ‘Lady Di’ is een draadloze pronkboon met prachtig rode bloemen. De zaden zijn zwart met paars gekleurd. De peulen zijn 28-30 cm lang. Het gewas is groeikrachtig en zeer fors.

Phaseolus vulgaris

Stamslaboon

Stamslaboon ‘Compass’ is een donkergroene, dunne (<6,5 mm) sperzieboon van het type haricot vert met lange (12-14 cm) peulen. Deze boon is zeer gemakkelijk te plukken.

1218

Phaseolus vulgaris

Stamslaboon

‘Dior’

Phaseolus vulgaris

1080

Domino is een professioneel ras. Domino heeft een donkere mooie peul, van zo’n 8-9 mm dik en 12-13 cm lang. Dit ras geeft een hoge productie en heeft peulen met een homogene zetting. Phaseolus vulgaris

1083

Stamslaboon

‘Dubbele witte zonder draad’

‘‘Faraday’’

Stamslaboon ‘Dubbele witte zonder draad’ is een malse en smakelijke boon, die vrij lang doorgeplukt kan worden. Weinig schimmelgevoelig bij slechte/natte weersomstandigheden.

Phaseolus vulgaris

Stokslaboon

Stamslaboon ‘Faraday’ is een professioneel en productief ras. Het is een zeer fijne donkergroene boon (6,5–8 mm) van het type haricot vert, met lange (13-14 cm) peulen.

1172

Bidens ferulifolia

Zwartpurperen scabiosa

‘Cobra’

1160

‘Mechelse Tros’

Stokslaboon ‘Mechelse Tros’ heeft vrij kleine boontjes, die in trosjes aan de plant zitten. ‘Mechelse Tros’ is rijkdragend. De peulen zijn dunvlezig en iets afgeplat. Zowel geschikt voor kas- als buitenteelt.

5100

Tandzaad

Tandzaad is een sterke plant met fijn ingesneden donkergroen blad en vrij grote frisgele bloemen. Geschikt voor teelt in potten. Te lange scheuten kunnen stevig ingekort worden, waarna de plant 200 chars

Stokslaboon ‘Cobra’ is een fijne (7-9 mm dikte), lange (20 cm), zwartzadige sperzieboon. Deze boon heeft een hoge opbrengst en is geschikt voor zowel kas- als buitenteelt.

Stokslaboon

1082

‘Domino’

Stamslaboon ‘Dior’ is een fijn type wasboon met mooie gele sperziebonen en is zacht van smaak. De rechte peulen (lengte: 13-14 cm, doorsnede: 8-9 mm) hangen aan de buitenkant van de plant. Hierdoor kun je makkelijk plukken.

Phaseolus vulgaris

1081

Stamslaboon

‘Lady Di’

Stamslaboon

1200

Bidens ferulifolia

Zwartpurperen scabiosa

5100

Tandzaad

Tandzaad is een sterke plant met fijn ingesneden donkergroen blad en vrij grote frisgele bloemen. Geschikt voor teelt in potten. Te lange scheuten kunnen stevig ingekort worden, waarna de plant 200 chars

35


Phaseolus vulgaris

Stokslaboon

1171

Phaseolus vulgaris

Stokslaboon

‘Neckargold’

‘Neckarkönigin’ Stokslaboon ‘Neckarkönigin’, ook wel bekend als spekboon, en heeft lange (ca. 20 cm), vlezige peulen. De peulen blijven uitermate lang mals. Bij voorkeur telen op een beschutte plaats. Zowel geschikt voor kas- als buitenteelt.

Stokslaboon ‘Neckargold’, ook bekend als spekboon, heeft fijne, diepgele en malse peulen. De peulen zijn ca. 2325 cm. lang. Deze boon is een stevig planttype met een diepe beworteling. Zowel geschikt voor kas- als buitenteelt. Phaseolus vulgaris

Stamsnijboon

1215

Phaseolus vulgaris

Stamsnijboon

‘Capitano’

Phaseolus vulgaris

Stoksnijboon

Stamsnijboon ‘Nassau’ is een groene, platpeulige stamsnijboon (17 mm breed, 16 cm lang). Het is een bijzonder sterk ras. Pluk vroeg genoeg, als ze nog lekker mals zijn.

Phaseolus vulgaris

1174

Stoksnijboon

Stoksnijboon ‘Helda’ is verreweg het meest geteelde ras in de vollegrond. De peulen zijn lang, vrij breed en afgeplat. Snijbonen zijn zeer productief. Zowel geschikt voor kas- als buitenteelt.

Stoksnijboon ‘Golden Gate’ is een zeer mooie, draadloze, geelpeulige snijboon. De peulen zijn 24 mm breed en 24-26 cm lang. Zowel geschikt voor kas- als buitenteelt.

1176

‘Vitalis’

Stoksnijboon ‘Vitalis’ is een donkergroene snijboon, van 2 cm. breed en 20 cm. lang. ‘Vitalis’ is zowel geschikt voor kas- als buitenteelt.

Phaseolus vulgaris

Stokdroogboon

1180

‘Stokkievitsboon’

Stokdroogboon ‘Stokkievitsboon’ is een sterk gewas met bonen die er uit zien als kievitseieren. Zowel de peulen als zaden zijn fraai rood gespikkeld.

Vicia faba

Tuinboon

1210

‘Eleonora’

Tuinboon ‘Eleonora’ is een professioneel ras van De Bolster. Deze tuinboon heeft een goede productie. De peulen zijn glimmend, lang en vrij fijn.

36

1190

‘Helda’

‘Golden Gate’

Stoksnijboon

1195

‘Nassau’

Stamsnijboon, geel ‘Capitano’ is platpeulig (20 mm breed, 15 cm lang) en wordt ook wel wasboon genoemd. Dit ras kan zowel als sperzieboon of snijboon gebruikt worden.

Phaseolus vulgaris

1170

Vicia faba

Tuinboon

1212

‘Ratio’

Tuinboon ‘Ratio’ is een eigen ras van De Bolster. Deze tuinboon heeft een hoge opbrengst. De peulen zijn erg mooi en goed gevuld. Ze zijn lekker van smaak en geschikt om in te vriezen.


Peulvruchten

Verschillende

bonensoorten Er zijn veel verschillende soorten bonen. Zo heb je de stam- en

vulgaris (slabonen, snijbonen) en de Phaseolus coccineus (pronkbonen).

stokbonen, sla- en snijbonen, droogbonen en pronk- en sperziebonen.

Hierbij hebben wij geen rekening gehouden met tuinbonen (Vicia faba).

Weet jij het verschil tussen de verschillende type bonen? Het verschil

Erwten (pisum sativum) zoals doperwten, peulen, kapucijners behoren

tussen een stamboon en stokboon zal misschien nog wel lukken.

ook niet tot deze categorie bonen.

Tussen een sla- en snijboon vast ook wel, maar weet je ook het verschil tussen een sperzieboon en spekboon? Hoe kies je nu het

Sperziebonen

juiste bonenras voor jouw moestuin? Wij leggen het je uit!

Sperziebonen zijn de ‘gewone’ bonen uit de familiegroep Phaseolus

Hulp nodig? Kies eerst het bonenras

Vulgaris. Ze worden ook wel de prinsessenboon genoemd. Oorspronkelijk waren sperziebonen alleen verkrijgbaar als klimmende

Stap 1: Kies eerst tussen een hoge of lage plant: een stokboon klimt

boon, maar inmiddels kun je de sperzieboon ook verkrijgen als

langs een stok of touw omhoog. Een stamboon blijft relatief laag bij

stamvariant (de stamslaboon).

de grond en houdt zichzelf overeind. Stap 2: Kies dan voor het formaat boon (een ronde, een dikke, een platte of een lange dunne boon) die jouw voorkeur heeft. Stap 3: Kies eventueel voor een groene of een gele boon. Stap 4: Je kunt daarnaast nog kiezen voor argumenten als: ‘geschikt om in te vriezen’, de kleurtint van de boon of de opbrengsten per struik.

Hoe wil je plukken? Grofweg zijn er laagblijvende bonen en klimmende bonen. Lage bonen worden ook wel stamslabonen (en minder bekend polbonen of struikbonen) genoemd. Deze bonen zijn verkrijgbaar als groene, maar ook als gele boon. Om deze bonen te plukken moet je toch echt door je knieën zakken. Van de lage bonen zijn er zowel stamslabonen als stamsnijbonen, en die zijn weer verkrijgbaar in verschillende kleuren (groen, geel en sommige zaadbedrijven bieden ook bonen aan met paarse peulen). Klimbonen worden ook wel stokbonen genoemd. Deze bonen kun je rechtopstaand plukken. Ook stokbonen komen er in verschillende varianten: stokslabonen (sperzieboon, spekbonen) en stoksnijbonen. Deze varianten zijn ook allemaal in verschillende kleuren verkrijgbaar.

Weet je het verschil tussen de bonensoorten? Bonen kun je grofweg indelen in twee groepen, namelijk de Phaseolus.

Spekbonen Spekbonen zijn bonen die klimmen, die vleziger zijn dan de sperzieboon en die steun nodig hebben. Ze hebben lange peulen en zijn rond in doorsnede. Wanneer een boon plat is, dan is het geen spekboon maar een snijboon.

Pronkbonen De pronkboon is een klimmer, maar wel een andere familie dan die van de sperzieboon, namelijk een Phaseolus coccineus. Ze lijken veel op snijbonen, maar zijn beter bestand tegen slecht weer, ziekten en plagen. Daarnaast zijn ze robuuster en is de oogst beter gespreid dan bij snijbonen. Pronkbonen hebben verdikte wortels. In een jong stadium kan de pronkboon gegeten worden als een snijboon. Pronkboon planten groeien weelderig hebben een forse groei en vragen daarom meer ruimte dan andere klimmende bonen.

Snijbonen Snijbonen zijn bonen met een grote platte peul. De rassen hadden altijd al een scherp draadje, waardoor het noodzakelijk was om de snijboon door een snijboonmachine te halen. Tegenwoordig hoeft dat niet meer, omdat hedendaagse rassen veelal draadloos zijn. Snijbonen zijn bovendien zeer productief.

Droogbonen Droogbonen worden geteeld met als doel deze droog te bewaren. De peul is niet eetbaar.

37


smaakvolle

tomaatjes

38


Groenten

Vruchtgewassen Vruchtgewassen komen uit een beperkt aantal families, namelijk de komkommerfamilie (pompoen, courgette, augurk, komkommer en watermeloen), de nachtschadefamilie (tomaat, paprika, peper en aubergine). Daarnaast delen we suikermais ook in bij de vruchtgewassen, alhoewel dit plant technisch gezien geen vruchtgewas is. Een groot deel van de vruchtgewassen kan het best beschut geteeld worden in een kas of tunnel. Wie niet over een kas of tunnel beschikt, kan gelukkig genoeg variatie en teeltplezier bij de pompoen, courgette, augurk, komkommer en suikermaïs vinden. Wil je meer tips over het telen van vruchtgewassen? Bezoek www.bolster.nl en klik op de knop ‘Teelttips’ in de menubalk bovenin de website.

39


Solanum melongena

Aubergine

1025

Cucumis sativus

Augurk

‘Violetta Lunga 3’

‘Hokus’

Augurk ‘Hokus’ is een groen gekleurd augurkenras welke ook in de vollegrond geteeld kan worden zolang de plek beschut en ruim bemest is.

Aubergine ‘Violetta Lunga 3’ is een tamelijk vroeg ras dat vrij slanke, donkerpaarse vruchten met een groene steel vormt.

Cucurbita pepo

Courgette

1030

1355

Bidens ferulifolia

Zwartpurperen scabiosa

‘Ola Gabriella F1’

5100

Tandzaad

Courgette ‘Ola Gabriella F1’ is een gele courgette met een heerlijke, mildzoete smaak. Deze sterke plant produceert het hele seizoen nieuwe vruchten. Oogst de vruchten bij een lengte van ca. 15-20 cm. Cucurbita pepo

Klimcourgette

Tandzaad is een sterke plant met fijn ingesneden donkergroen blad en vrij grote frisgele bloemen. Geschikt voor teelt in potten. Te lange scheuten kunnen stevig ingekort worden, waarna de plant 200 chars 1356

‘Ola Escaladora’

Klimcourgette ‘Ola Escaladora’ groeit gemakkelijk omhoog langs gaas of hekwerk. Zeer goede opbrengst, mits de vruchten regelmatig geoogst worden.

Cucurbita pepo

Courgette

1350

Cucurbita pepo

Courgette

‘Zucchini’

‘Black Beauty’

Courgette ‘Zucchini’ is een lichtgroene courgette die groeit op iedere goed bemeste grond. Jonge vruchten regelmatig plukken wanneer ze ca. 1520 cm lang zijn.

Physalis pruinosa

Kleine ananaskers

Courgette ‘Black Beauty’ groeit op iedere goed bemeste grond. De jonge donkergroene vruchten regelmatig plukken wanneer ze ca. 15-20 cm lang zijn.

2080

Cucumis sativus

Komkommer

Komkommer

1437

‘Telegraph improved’ Komkommer ‘Telegraph improved’ is een oud Engels ras. De planten hebben ondersteuning nodig om lange, rechte vruchten te krijgen. De vruchten groeien aan de zijscheuten.

40

1430

‘Gele Tros’

Kleine ananaskers geeft kleine, gele vruchtjes met een ananas-achtige smaak. De vruchten zijn eetrijp wanneer het lampionnetje indroogt en doorzichtig is.

Cucumis sativus

1352

Komkommer ‘Gele Tros’ is een sterk ras, geschikt voor de volle grond, met wit-achtige vruchten. Oogst de vruchten in een jong stadium, voor de beste smaak.

Cucumis sativus

Komkommer

1435

‘Marketmore’

Komkommer ‘Marketmore’ is een stekelig ras. De dikke, smakelijke vruchten worden ruim 20 cm lang en 5 cm dik. De vruchten groeien aan de zijscheuten.


Vruchtgewassen Capsicum annuum

Blokpaprika

1621

Capsicum annuum

Blokpaprika

‘Olly F1’

‘Elsa F1’

Blokpaprika ‘Elsa F1’ is een kort en sterk ras met geblokte, schitterende gele vruchten die vrij vroeg doorkleuren. De smaak is lekker zoet.

Blokpaprika ‘Olly F1’ is een groeikrachtig rood paprikaras met opvallend snel doorkleurende vruchten. De smaak is lekker zoet.

Capsicum annuum

Blokpaprika

1623

Capsicum annuum

‘Waldo F1’

Blokpaprika ‘Lilo F1’ is een uniek paprikaras dat donkerpaarse vruchten produceert die donkerrood afrijpen. De vruchten hebben een frisse, niet heel zoete smaak wanneer deze nog niet volledig rijp zijn. Capsicum annuum

Blokpaprika

Blokpaprika ‘Waldo F1’ is een sterk en productief ras. Onrijp geoogst hebben de vruchten een mooie witte kleur; leuk om te verwerken in salades.

1620

Capsicum annuum

Snackpaprika

‘Jubilandska’

1625

Snackpaprika ‘Arwen’ is een prachtig ras met lekkere rode vruchten. De vruchten worden 7-8 cm lang met een gewicht van 30-40 gram. De planten blijven vrij kort, maar zijn zeer robuust.

Capsicum annuum

‘Flynn’

Snackpaprika ‘Radja’ is een prachtig ras met lekkere gele vruchten. De vruchten worden 7-8 cm lang met een gewicht van 30-40 gram. De planten blijven vrij kort, maar zijn zeer robuust.

Capsicum annuum

Zoetpuntpaprika

Snackpaprika ‘Flynn’ is een prachtig ras met lekkere oranje vruchten. De vruchten worden 7-8 cm lang met een gewicht van 30-40 gram. De planten blijven vrij kort, maar zijn zeer robuust.

1627

Bidens ferulifolia

Zwartpurperen scabiosa

‘Xaro’

1628

‘Zazu’

Zoetpuntpaprika ‘Zazu’ is een prachtig ras met helder gele vruchten. De paprika is heerlijk van smaak en lekker om rauw te eten.

5100

Tandzaad

Tandzaad is een sterke plant met fijn ingesneden donkergroen blad en vrij grote frisgele bloemen. Geschikt voor teelt in potten. Te lange scheuten kunnen stevig ingekort worden, waarna de plant 200 chars

Xaro is een rode zoetpuntpaprika met een heerlijke smaak. Het is een sterk, regelmatig zettend ras met snel doorkleurende vruchten.

Zoetpuntpaprika

1626

Snackpaprika

‘Radja’

Capsicum annuum

1624

‘Arwen’

Blokpaprika ‘Jubilandska’ is een zoete paprika met langwerpige vruchten. De vruchten zijn in een jong stadium groen en gaan bij rijping over in rood. Jubilanska is een laagblijvende soort waarbij snoeien niet nodig is.

Snackpaprika

1618

Blokpaprika

‘Lilo F1’

Capsicum annuum

1622

Bidens ferulifolia

Zwartpurperen scabiosa

5100

Tandzaad

Tandzaad is een sterke plant met fijn ingesneden donkergroen blad en vrij grote frisgele bloemen. Geschikt voor teelt in potten. Te lange scheuten kunnen stevig ingekort worden, waarna de plant 200 chars

41


Capsicum annuum

Zoetpuntpaprika

1629

Capsicum annuum

Peper

‘Kyra’

‘Koh Samui F1’ De rode peper ‘Koh Samui F1’ heeft mooie rechte vruchten van 15 cm lang en een doorsnede van 7,5 mm. Het vruchtgewicht bedraagt circa 30 gram. ‘Koh Samui F1’ scoort 2000 op de schaal van Scoville.

Zoetpuntpaprika ‘Kyra’ is een paprika met knapperige, zoete, zeer goed houdbare, oranje vruchten. De planten zijn sterk, met een open plantarchitectuur en vruchten die zeer snel doorkleuren. Capsicum annuum

Peper

1636

Capsicum annuum

Peper

‘Koh Chang’

Capsicum annuum

Peper

De oranje peper ‘Koh Tao’ heeft mooie rechte vruchten. De vruchten zijn 14 cm lang en wegen ongeveer 25 gram. ‘Koh Tao’ scoort 4000 op de schaal van Scoville.

Cucurbita maxima

1640

Pompoen

Pompoen ‘Amoro F1’ produceert veel vruchten. De hartvormige pompoenen zijn gemakkelijk te snijden, snel te ontpitten en hebben lekker veel vruchtvlees.

Peper ‘Westlandse Lange Rode’ heeft vrij kleine vruchten die scherp zijn van smaak. De peper is langwerpig en puntig van vorm. De vruchten zijn in een jong stadium groen en kleuren naar rood. 1655

‘Fictor’

Pompoen ‘Fictor’ is een rankende, oranje pompoen met veel groeikracht, een hoge opbrengst en een lange houdbaarheid.

Cucurbita maxima

Pompoen

1665

‘Solor’

Pompoen ‘Solor’ is een oranje pompoen met een vruchtgewicht van circa 1,1 kg. Het ras is vroegbloeiend, gemiddeld zeven tot tien dagen vroeger dan het standaardras ‘Uchiki Kuri’.

Cucurbita maxima

Pompoen

1669

‘Uchiki Kuri’ Pompoen ‘Uchiki Kuri’ is een oranje Hokkaido-pompoen met een variërend vruchtgewicht van 0,8-2,0 kg. Rankend type. Smakelijk vruchtvlees en rijk aan vitamines en mineralen.

42

1642

‘Amoro F1’

‘Westlandse Lange Rode’

Pompoen

1637

‘Koh Tao’

De gele peper ‘Koh Chang’ heeft mooie rechte vruchten. De vruchten zijn 13 cm lang en wegen ongeveer 25 gram. ‘Koh Chang’ scoort 6000 op de schaal van Scoville.

Cucurbita maxima

1635

Cucurbita maxima

Pompoen

1644

‘Tractor F1’

Pompoen ‘Tractor F1’ is een productief ras met grote, oranje en bolvormig afgeplatte vruchten. De vruchten hebben relatief veel vruchtvlees en zijn gemakkelijk te snijden en te ontpitten.


Vruchtgewassen Cucurbita maxima

Pompoen

1643

Claytonia perfoliata

Winterpostelein

‘Alligator F1’

Winterpostelein heeft weinig problemen met ziekten en plagen. Dit type is winterhard, alleen bij droge vorst wordt de kleur van het blad minder mooi en is afdekken gewenst.

Pompoen ‘Alligator F1’ is een groene pompoen met grijsgroene strepen en een uitstekende bewaarbaarheid. Het vruchtvlees is geeloranje en heeft een goede smaak.

Cucurbita maxima

Pompoen

1670

Allium porrum

Prei

‘Gele Centenaar’

Cucurbita maxima

Pompoen

Prei ‘Blauwgroene Herfst’ heeft minder last van slijtageverschijnselen in de late herfst-winter en kan vrij veel vorst verdragen. Behoeft een voedzame en diep losgemaakte grond. 1660

Cucurbita maxima

Pompoen

‘Groene Hokkaido’

1675

Pompoen ‘Zapallito’ geeft groene vruchten met een diameter van 10 tot 12 cm. De vruchten moeten in een jong, onrijp stadium geoogst en geconsumeerd worden.

Cucurbita moschata

Flespompoen

‘Muscat de Provence’

Cucurbita pepo

Acorn-pompoen

Flespompoen ‘Butternut’ is een traditioneel, rankend ras. Crème kleurige vruchten. Kleine zaadholte, zachte smaak en matig houdbaar. Het vruchtvlees van de Butternut is in veel gerechten te verwerken. 1688

Cucurbita pepo

Delicata-pompoen

‘Green Tangerine F1’

1687

‘Sweet Dumpling’

Delicata-pompoen ‘Sweet Dumpling’ is een kleine, witte pompoen met donkergroene strepen en diepe ribben. Het vruchtvlees is oranje en heerlijk zoet.

1686

‘Sugar Babe F1’

Delicata-pompoen ‘Sugar Babe F1’ geeft heerlijke, zoete vruchten (500800 gram). Dankzij de vlakke onderzijde staan de pompoenen mooi rechtop; perfect om te vullen in (oven)gerechten.

Acorn-pompoen ‘Green Tangerine F1’ geeft redelijk zoete vruchten (600-800 gram) met een donkergroene schil en lichtoranje vruchtvlees. Heerlijk in zowel zoete als hartige recepten.

Delicata-pompoen

1685

‘Butternut’

Muskaatpompoen ‘Muscat de Provence’ geeft middelgrote, platronde vruchten met diepe ribben. De vrucht is eerst groen en na afrijping kleurt deze naar oranjecrème. Te gebruiken in soepen en pasteien.

Cucurbita pepo

1680

‘Zapallito’

Pompoen ‘Groene Hokkaido’ heeft groene vruchten met geel-oranje vruchtvlees; overwegend 1,0 tot 1,5 kg. De smaak is verrukkelijk. Geschikt voor soep en diverse andere gerechten.

Pompoen

1690

‘Blauwgroene Herfst’

Pompoen ‘Gele Centenaar’ geeft vruchten die zeer groot worden, gemiddeld tussen de 15 en 30 kg. De vruchten worden voornamelijk gebruikt voor inmaak of verwerking tot chutney of jam.

Cucurbita moschata

2030

Cucurbita pepo

Halloweenpompoen

1645

‘Jack O’Lantern’

Halloweenpompoen ‘Jack O’Lantern’ is een bekend type sierpompoen, die vaak gebruikt wordt voor Halloween. Pas laat in het seizoen, tijdens de afrijping, beginnen de vruchten van groen naar oranje te kleuren.

43


Cucurbita pepo

Halloweenpompoen

1646

Zea mays

Suikermais

‘Owls Eye F1’

‘My Fair Lady F1’ Suikermais ‘My Fair Lady F1’ is een productief, tweekleurig hybride-ras. Vormt slanke kolven (lengte 18-20 cm). De maiskorrels hebben een zachte textuur en een zeer zoete smaak.

Halloweenpompoen ‘Owls Eye F1’ is een fraaie, gele pompoen voor de herfst. De stevige steel is handig voor het verplaatsen en decoreren. Blijft mooi rechtop staan dankzij de platte onderzijde. Sierpompoen. Zea mays

Suikermais

1940

Solanum lycopersicum

Cherry-pruimtomaat

‘Golden Bantam’

Solanum lycopersicum

Cherrytomaat

Cherry-pruimtomaat ‘Bolstar Baloe F1’ is een productief ras, geschikt voor zomerteelt in tunnels en ongestookte kassen. De vruchten (ca 21 gram) hebben een goede bite en een zoete smaak. Solanum lycopersicum

1948

Cherrytomaat

Cherrytomaat ‘Cerise’ geeft donkerrode, glimmende tomaatjes van circa 20 gram met een bijzonder zoete smaak.

Cherrytomaat ‘Bartelly F1’ is een biologisch veredeld ras. Geschikt voor teelt in de koude kas. ‘Bartelly F1’ heeft een hoge productie, sterk vertakte trossen en veel groeikracht.

1845

Solanum lycopersicum

Cherrytomaat

‘Grazer Krauthäuptel 2’

Lactuca sativa

IJsbergsla

Cherrytomaat ‘Yellow Clementine’ heeft zeer grote trossen met ronde, gele vruchtjes. Het vruchtgewicht bedraagt circa 8 tot 12 gram.

1850

Solanum lycopersicum

Cherrytomaat

‘Saladin’

1943

‘Bolstar Sensatica F1’ Pruimtomaat ‘Bolstar Sensatica F1’ heeft een uitzonderlijk goede smaak. De vruchten wegen ca. 80 gram en zijn niet gevoelig voor barsten. Tip: de tomaten voor het oogsten eerst volledig op kleur laten komen.

44

1970

‘Zuckertraube’

IJsbergsla ‘Saladin’ is een ijsbergsla met middelgrote tot grote krop. Het blad is dik en knapperig. Saladin is niet schietgevoelig, maar wel minder geschikt voor een herfstteelt.

Pruimtomaat

1972

‘Yellow Clementine’

IJsbergsla ‘Grazer Krauthäuptel 2’ heeft helgroene, knapperige bladeren met een dunne rode rand. Deze ijsbergsla komt uit de regio rond de stad Graz. Dit ras is niet schietgevoelig.

Solanum lycopersicum

1971

‘Cerise’

‘Bartelly F1’

IJsbergsla

1941

‘Bolstar Baloe F1’

Suikermais ‘Golden Bantam’ is een heerlijke zoete suikermais. Te zware bemesting resulteert in minder zoete maiskolven. Voor het beste resultaat is het belangrijk om de kolven op tijd te oogsten en direct te consumeren.

Lactuca sativa

1939

Cherrytomaat ‘Zuckertraube’ is zeer groeikrachtig en produceert grote trossen met smaakvolle, zoete tomaten.

Solanum lycopersicum

Tomaat

1942

‘Bolstar Gimli F1’ Tomaat ‘Bolstar Gimli F1’ heeft glimmende rode vruchten met een frisse smaak. De vruchten van 70- 80 gram zijn vroeg rijp.


Vruchtgewassen Lactuca sativa

Kropsla

1790

Solanum lycopersicum

Tomaat

‘Twellose Gele’

‘Bolstar Granda’ Tomaat ‘Bolstar Granda’ is bijzonder groeikrachtig en geschikt voor koude kassen of tunnels. De planten hebben een hoge productie.

Kropsla ‘Twellose Gele’ is de echte botersla van vroeger, een snelgroeiende soort. Groeit ook goed met kouder weer en heeft malse geelgroene kroppen. Geschikt voor een vroege teelt.

Lactuca sativa

Kropsla

1820

Solanum lycopersicum

Tomaat

‘Wonder der Vier Jaargetijden’

Solanum lycopersicum

Tomaat

‘Green Zebra’ geeft zeer bijzondere vruchten van ongeveer 100 gram. Bij volledige rijpheid blijft het zachte vruchtvlees prachtig heldergroen en het heeft een fijne friszure smaak.

1950

Solanum lycopersicum

Tomaat

‘Marmande’

1960

‘Matina’

Tomaat ‘Matina’ geeft ronde en smakelijke tomaat die zeer vroeg rijpen. Het vruchtgewicht bedraagt circa 40 tot 45 gram. De planten vormen een open gewas en het blad is weinig ingesneden.

Tomaat ‘Marmande’ is een vrij grote vleestomaat, die iets geribd is. Het vruchtgewicht varieert sterk van 60 tot 120 gram.

Tomaat

1975

‘Green Zebra’

Kropsla ‘Wonder der Vier Jaargetijden’ is een zeer betrouwbaar ras voor voorjaar, zomer en herfst. De sla geeft een mooie kropvorm, is weinig smetgevoelig en lekker mals.

Solanum lycopersicum

1945

1973

Solanum lycopersicum

Tomaat

‘Mirabelle blanche’

1974

‘Tigerella Bicolore’

Tomaat ‘Mirabelle blanche’ heeft trossen met 6 tot 9 tomaten. De vruchten zijn wit, ivoorkleurig transparant en roze gemarmerd.

Citrullus lanatus

Watermeloen

Tomaat ‘Tigerella Bicolore’ geeft ronde vruchten die in het onrijpe stadium lichtgroen met donkergroene strepen zijn. Tijdens de rijping verkleuren de vruchten naar rood waarbij de strepen doorkleuren naar oranje. 2027

‘Sugar Baby’

Watermeloen ‘Sugar Baby’ is een mooie watermeloen van ongeveer 1,5 tot 3 kg. Kan het beste vlakvelds in een kas of platte bak geteeld worden. Insecten zorgen voor de bestuiving, dus zorg dat deze bij de bloemen kunnen komen.

45


Succesvol

vruchtgewassen telen

Wil je vruchtgewassen gaan verbouwen? Dit vergt veel aandacht, maar het levert ook veel op! De vruchtgewassen behoren tot de komkommerfamilie en de nachtschadefamilie. Onder de komkommerfamilie vallen naast de komkommer, ook de courgette, augurk, pompoen en watermeloen. Tot de nachtschadefamilie behoren de aubergine, paprika, tomaat en peper. Suikermais, die bij de grassenfamilie hoort, is plant technisch geen vruchtgewas maar we delen dit gewas toch hierin. In dit artikel gaan we in op een aantal algemene tips voor het telen van vruchtgewassen. Voor gewas specifieke tips verwijzen we je graag naar onze website en naar onze nieuwsbrief!

Zaaitijd De beste zaaitijd van onze vruchtgewassen is in de maanden februari tot en met mei. Heb je toegang tot een kas of tunnel, dan kan je in februari beginnen met voorzaaien van paprika’s en pepers en in maart met tomaten en aubergines. Komkommers, courgettes en watermeloenen voor in de kas of tunnel zaai je vanaf eind april. Als je geen kas of tunnel hebt, en als je de uitdaging aan wilt gaan om deze gewassen buiten te telen, dan is het verstandig om tomaten, paprika’s, pepers, komkommers en aubergines te zaaien in april. Augurken, pompoen, courgette en suikermais zaai je vanaf begin mei in een pot of tray.

Standplaats De meeste vruchtgewassen houden van veel zon. Tomaten, paprika’s, aubergines, komkommers, watermeloen en pepers groeien het beste in een kas of tunnel. Het succesvol buiten telen van deze gewassen is echt een uitdaging. Courgette kun je eind mei met drie blaadjes buiten uitplanten, waarbij je één plant per vierkante meter aanhoudt. Wanneer je paprika in februari zaait, dien je de zaailingen op een warme en lichte plaats te zetten. Wanneer het tweede paar blaadjes verschijnt, kun je ze verspenen in potjes. Vervolgens kun je ze eind mei planten. Nadat je tomaat onder glas hebt gezaaid, kun je ze overplanten in pot. Begin mei kun je ze dan in de kas planten.

46

Voeding Vruchtgewassen hebben over het algemeen veel bemesting nodig, in de vorm van rijpe compost of goed verteerde stalmest. De leden van de komkommerfamilie houden van een rijke en organische bemesting. Daarnaast hebben ze veel zon en een vochtige bodem nodig. Aubergines houden bijvoorbeeld van een humeuze grond, die niet te vast en niet te droog is. Wanneer je aubergines in de volle grond zaait, is het voor het planten van de zaailingen goed om wat rijpe compost in de grond toe te voegen.

Hoe verzorg je de vruchtgewassen? Bij komkommers is het belangrijk dat je deze regelmatig doorplukt, en dat je dikke vruchten verwijdert. Mocht het nodig zijn, leid dan de ranken terug of snoei ze voorzichtig. Let wel op dat je niet de hele ranken verwijdert. Voor paprika’s en pepers kun je bamboestokken of touw gebruiken om te voorkomen dat de planten omvallen. Je kunt de vruchtzetting bevorderen door af en toe tegen de bamboestok of het touw aan te tikken.

Ziekten en plagen Tomaten zijn zeer gevoelig voor aantasting door de schimmel Phytophthora infestans. Mocht je het vermoeden hebben dat jouw plant hier last van heeft, verwijder ze dan direct. Je herkent deze schimmel aan het blad dat bruiner wordt en gaat hangen. In natte zomers is deze schimmel helaas bijna niet te voorkomen.

Oogsten en bewaren De pompoen, courgette, komkommer, watermeloen en augurk groeien erg snel. Houd vooral de komkommers en courgettes in de gaten. Vanaf het moment dat de eerste rijpe vruchten komen, gaat het namelijk erg snel. Courgettes kun je het beste oogsten wanneer ze ongeveer 15-20 cm lang zijn. Er worden dan steeds nieuwe vruchten gevormd tot in de herfst. Pompoen kan pas worden geoogst wanneer de vruchtsteel rimpelig en ingedroogd is. Bewaar pompoenen in een goed geventileerde droge ruimte met een temperatuur van 8-12°C. Bij een temperatuur onder 8°C zullen de vruchten snel rotten.


Vruchtgewassen

Suikermais telen: onze tips

Pepers

telen: onze tips Pepers zijn nauw verwant aan de paprika. Ze zijn er in allerlei kleuren en maten, maar ook in verschillende vormen. Over het algemeen hebben alle pepers een pittige smaak, hoewel dat bij het ene ras veel heftiger is dan bij het andere ras. Het telen van pepers in de vollegrond is een uitdaging. Durf jij de uitdaging aan, en wil je wat pit toe voegen aan je moestuin en je gerechten? Lees dan onze tips op www.bolster.nl/ peper-tips.

(Suiker)mais komt oorspronkelijk uit Mexico. Ook in de Nederlandse keuken kan mais een smakelijke toevoeging zijn. Gecombineerd met gehakt, bonen of andere groenten bijvoorbeeld. Wil je zelf mais telen? Dan is dat vrij gemakkelijk, als je maar met een aantal zaken rekening houdt en de kolven op de juiste tijd oogst. In dit artikel krijg je een aantal tips voor het telen van suikermais in je eigen moestuin.

Pompoensoep ‘Amoro’ De ‘Amoro’ pompoen is erg gewild onder onze telers: dit biologische ras heeft een zeer hoge opbrengst en prachtige, hartvormige vruchten. Het goede nieuws is dat deze vruchten in de schappen van de supermarkt liggen. Kortom: deze pompoen is voor iedereen beschikbaar. ‘Amoro’ is de ideale pompoen om in de keuken te gebruiken, omdat de vrucht niet geschild hoeft te worden en soepel is om door te snijden. Binnenin zit lekker veel vruchtvlees en de pitten zijn heel eenvoudig te verwijderen. Ideaal om pompoensoep van te maken! We delen graag ons favoriete recept met je. www.bolster.nl/pompoensoep


heerlijke

bieten

48


Groenten

Wortel- en knolgewassen Wortel- en knolgewassen gaan goed samen, omdat ze vergelijkbare eisen stellen aan de bodem en bemestingscondities. Ze doen het goed in losse grond, waarin ze gemakkelijk kunnen wortelen. Over het algemeen houden deze groenten niet van een rijke bemesting; veel stikstof stimuleert vooral de ontwikkeling van het blad, en remt de ontwikkelingen van de wortel. Kliswortel, pastinaak, radijs, schorseneer, witlof en wortels doen het uitstekend bij een lage gift compost. Ideaal is dus een vochthoudende, goed verluchte, humusrijke bodem met een neutrale pH-waarde en een goede bodemstructuur. Bieten, knolselderij, koolraap, uien en venkel vereisen daarentegen duidelijk meer bemesting. De meeste wortel- en knolgewassen moet je na het zaaien uitdunnen (ook wel ‘dunnen’ genoemd). Je kiest daarbij welke plantjes mogen doorgroeien en geeft deze genoeg ruimte door naburige plantjes voorzichtig weg te halen. Zorg ervoor dat je de blijvers niet beschadigt. Idealiter houdt je hier rekening mee bij het zaaien, zodat je zo min mogelijk plantjes hoeft weg te halen. De schermbloemigen uit deze categorie (wortel, pastinaak en wortelpeterselie) worden steevast belaagd door de wortelvlieg. De meest efficiënte maatregel is de plantjes toedekken met fijnmazig gaas. Doe dit wanneer de plantjes boven de grond komen. Laat het gaas gedurende de hele teelt het gewas bedekken. Wil je meer tips over het telen van wortel- en knolgewassen? Bezoek www.bolster.nl en klik op de knop ‘Teelttips’.

49


Beta vulgaris

Rode biet

1065

Beta vulgaris

Rode biet

‘Chioggia’

‘Cylindra’

Rode biet ‘Cylindra’ is een smalle hoog opgroeiende biet. Goede smaak en ook zeer geschikt voor garnering. Niet te vroeg zaaien.

Rode biet ‘Chioggia’ heeft prachtige rood-witte ringen en een zachte zoete smaak. Dit ras geeft een goede opbrengst en mooie grote kroten.

Beta vulgaris

Rode biet

1060

1040

Bidens ferulifolia

Zwartpurperen scabiosa

‘Egyptische platronde’

5100

Tandzaad

Rode biet ‘Egyptische platronde’ is een vroeg ras en geschikt voor bewaring. Deze biet heeft een zoete smaak. Voor bewaring is de tweede helft van mei de beste zaaiperiode.

Beta vulgaris

Rode biet

Tandzaad is een sterke plant met fijn ingesneden donkergroen blad en vrij grote frisgele bloemen. Geschikt voor teelt in potten. Te lange scheuten kunnen stevig ingekort worden, waarna de plant 200 chars 1050

‘Kogel 2’

Rode biet ‘Kogel 2’ is een ras voor zomer- en herfstteelt, welke zeer geschikt is voor bewaring. Voor bewaring is de tweede helft van mei de beste zaaiperiode.

Beta vulgaris

Gele biet

1067

Arctium lappa

Grote klis

‘Burpee’s Golden’

‘Tonkinokawa Long’

Gele biet ‘Burpee’s Golden’ is een Amerikaans ras uit de veertiger jaren. Net als bij rode biet kunnen ook bij de gele biet zowel de knol als de blaadjes gegeten worden. Ook na koken blijft deze biet prachtig geel en zoet. Apium graveolens

Knolselderij

Grote klis ‘Tonkinokawa Long’ is een Japanse variëteit van de bekende kliswortel. Alleen de wortels, die in het eerste jaar gevormd worden zijn smaakvol. De wortels kunnen net zoals schorseneren gebruikt worden. 1410

Foeniculum vulgare

Knolvenkel

‘Roem van Zwijndrecht’

Knolvenkel

1425

‘Perfection’

Knolvenkel ‘Perfection’ heeft mooie, grote, ronde knollen. De planten zijn niet schietgevoelig. Een goede vochtvoorziening is belangrijk voor optimale groei.

50

1420

‘Fino’

Knolselderij ‘Roem van Zwijndrecht’ vormt een knol met een diameter van zo’n tien tot twaalf cm en is kleiner dan de meest voorkomende knolselderij.

Foeniculum vulgare

1390

Knolvenkel ‘Fino’ kent weinig plagen of ziekten bij de teelt. Een goede vochtvoorziening is wel van belang. Knolvenkel is gevoelig voor nachtvorst.

Brassica rapa

Koolraap

1590

‘Friese Gele’ Koolraap ‘Friese Gele’ is een vrij gemakkelijk te telen knolgewas. Deze koolraap is bestand tegen lichte nachtvorst.


Wortel- en knolgewassen Brassica rapa

Meiraap

1710

Brassica rapa

Meiraap

‘Goldana’

‘Milanese Witte Roodkop’ Meiraap ‘Milanese Witte Roodkop’ is een een tweekleurige knol die rauw erg lekker smaakt. Kan zowel in het voorals najaar gezaaid worden.

Meiraap ‘Goldana’ (type Ronde Gele) is een ronde, gele knol met geel vruchtvlees. Meiraap is een snelgroeiend knolgewas. Het blad kan als raapsteel worden gegeten.

Brassica rapa

Meiraap

1700

Pastinaca sativa

‘Tender and True’

Meiraap ‘Platte Witte Mei’ is een platronde knol met wit vruchtvlees. Snelgroeiend knolgewas. Bemesting is niet nodig.

Raphanus sativus

Radijs

Pastinaak ‘Tender and True’ is gemakkelijk te telen en kan vrij veel vorst verdragen. Let op bij zonnig weer: aanraking met de plant kan dan brandwonden veroorzaken.

1730

Raphanus sativus

Radijs

‘Cherry Belle’

1740

Radijs ‘IJskegel’ (ook wel: “Eiszapfen”) is een lange witte radijs met kort blad. De cilindrische radijs is een snelgroeiend ras en is al vroeg in het seizoen oogstbaar.

Raphanus sativus

‘Ronde Zwarte’

Radijs ‘French Breakfast 2’ is een mooie halflange radijs met rood-witte kleur. Aantasting door larven van de koolvlieg kan voorkomen worden door het gewas met insectengaas te bedekken.

Scorzonera hispanica

Schorseneer

Rammenas ‘Ronde Zwarte’ is zeer geschikt als rauwkost voor in de herfst en winter. Dit gewas groeit op elke grondsoort.

1770

Bidens ferulifolia

Zwartpurperen scabiosa

‘VRN-Enorma’

2012

‘Hylander F1’ Ui ‘Hylander F1’ is een middenvroeg, meeldauwresistent ras. Mooie ronde, uniforme uien. Goede huid- en bewaarkwaliteit. Hoge opbrengst.

5100

Tandzaad

Tandzaad is een sterke plant met fijn ingesneden donkergroen blad en vrij grote frisgele bloemen. Geschikt voor teelt in potten. Te lange scheuten kunnen stevig ingekort worden, waarna de plant 200 chars

Schorseneer ‘VRN-Enorma’ heeft een lange wortel met een donkerbruine schil. Verbouw op een diep losgemaakte, homogene grond. Schorseneren kun je beter niet verplanten.

Ui

1750

Rammenas

‘French Breakfast 2’

Allium cepa

1745

‘IJskegel’

Radijs ‘Cherry Belle’ is een mooie ronde, rode radijs, die niet snel bederft. Aantasting door larven van de koolvlieg kan voorkomen worden door het gewas met insectengaas te bedekken.

Radijs

1630

Pastinaak

‘Platte Witte Mei’

Raphanus sativus

1715

Bidens ferulifolia

Zwartpurperen scabiosa

5100

Tandzaad

Tandzaad is een sterke plant met fijn ingesneden donkergroen blad en vrij grote frisgele bloemen. Geschikt voor teelt in potten. Te lange scheuten kunnen stevig ingekort worden, waarna de plant 200 chars

51


Allium cepa

Ui

2021

Allium cepa

Ui

‘Red Baron’

‘Red Long of Florence’ Ui Red long of florence is een flesvormige ui met een mooie rode kleur. De smaak is mild en zoet. Geschikt om als sla-uitje te gebruiken.

Ui ‘Red Baron’ is een iets afgeplatte ui met een mooie, rode kleur en een pittige smaak. Deze ui heeft een relatief hoge opbrengst en is goed bewaarbaar. Daarnaast is ‘Red Baron’ ook geschikt om te bossen; een veelzijdige ui dus. Allium cepa

Ui

2025

2010

Allium cepa

Ui

‘Rijnsburger 4’

2015

‘Stuttgarter’

Ui ‘Rijnsburger 4’ geeft mooie ronde, strogele uien, die uitstekend te bewaren zijn. Zodra het loof bruin wordt, moeten de uien gerooid worden.

Cichorium intybus

Witlof

Ui ‘Stuttgarter’ wordt ook wel ‘Stuttgarter Riesen’ genoemd. Stuttgarter is een goed bewaarbare, gele, platronde ui die ook zeer geschikt is voor de teelt van bosuitjes.

Daucus carota

2050

Zomerwortel

2058

‘Napoli F1’

‘Hollandse Middelvroeg’

Zomerwortel ‘Napoli F1’ is bij uitstek geschikt voor de vroegste teelt. Licht conische wortel met goede kleur. Productief ras met sterk loof. Nantes type.

Witlof ‘Hollandse Middelvroeg’ heeft een heerlijke smaak. De teelt van witlof moet plaatsvinden op arme grond, dus laag in stikstof, zodat de groei niet te snel verloopt. De zaden moeten ondiep gezaaid worden. Daucus carota

Zomerwortel

2059

‘Negovia F1’

Zomerwortel ‘Negovia F1’ is geschikt voor de late zomer- en herfstteelt. Nantes type. Zeer uniform ras met een goede smaak.

Daucus carota

Zomerwortel

2055

‘Amsterdamse Bak 2’ Zomerwortel ‘Amsterdamse Bak 2’ is een mooie, dunne, cilindrische bospeen met een goede smaak.

Daucus carota

Zomerwortel

2060

‘Nantes 2’

Zomerwortel ‘Nantes 2’ is zoet van smaak en heeft een mooie cilindrische wortelvorm. Bij een ruimere plantafstand worden de wortels wat dikker.

52

Daucus carota

Winterwortel

2070

‘Flakkée 2’

Winterwortel ‘Flakkée 2’ zijn grote oranje wortelen en vormt een groot gewas. De wortelen zijn lekker zoet en kan uitstekend bewaard worden na oogst.


Wortel- en knolgewassen Daucus carota

Zomerwortel

2061

‘Yellowstone’

Zomerwortel ‘Yellowstone’ is een veelzijdig wortelras met een mooie gele kleur. Geschikt voor zowel late bospeen teelt, en voor winterpeen teelt.

Petroselinum crispum

Wortelpeterselie

Daucus carota

Zomerwortel

2065

‘White Satin F1’

Zomerwortel ‘White Satin F1’ is geschikt voor de late zomer- en herfstteelt. Dit ras produceert lange, gladde wortels, met een helder witte kleur. Nantes type.

3210

‘Halflange’

Wortelpeterselie is een variëteit van peterselie waarvan behalve het gladde, donkergroene blad ook de verdikte penwortel gegeten kan worden.

53


varieer met

kruiden

54


Kruiden Kruiden zijn bijna allemaal lichtkiemers en moeten na het zaaien slechts met weinig fijne aarde worden bedekt. Voorkom uitdroging, maar geef zeker ook niet te veel water. Diverse kruiden kunnen gedroogd worden. Het drogen moet bij voorkeur op een donkere en droge, maar wel goed geventileerde plaats gebeuren. Bloemen kun je op dezelfde manier drogen, deze verliezen namelijk hun geur en kleur in de zon. Laat meerjarige kruiden over het algemeen niet langer dan vier jaar op dezelfde plaats staan. Tussentijds verplanten is mogelijk, mits dit gebeurt in de herfst of in het vroege voorjaar. Bij strenge vorst is het wenselijk dat gevoelige soorten met wat blad of stro beschermd worden. Snoei heesterachtige kruiden elk voorjaar wat terug. Wil je meer tips over het telen van kruiden? Bezoek www.bolster.nl en klik op de knop ‘Teelttips’ in de menubalk bovenin de website.

Planten met dit vlindersymbool hebben grote aantrekkingskracht op bijen en vlinders.

55


Pimpinella anisum

Anijs

3015

Ocimum basilicum

Basilicum ‘Genovese’

Anijs is een eenjarig kruid met een uitgesproken smaak. Van dit kruid worden voornamelijk de zaden gebruikt in de keuken en als medicijn.

Ocimum basilicum

Basilicum

3020

3030

Basilicum ‘Genovese’ is een eenjarig, laagblijvend en sterk geurend kruid met middelgroot blad. Dit ras is zeer geschikt om pesto mee te maken.

Bidens ferulifolia

Zwartpurperen scabiosa

‘Dark Opal’

5100

Tandzaad

Basilicum ‘Dark Opal’ is een eenjarige, donkerpaarse basilicum met middelgrote bladeren. Je kunt de blaadjes plukken voor direct gebruik en om te drogen.

Ocimum basilicum

Kaneelbasilicum

Tandzaad is een sterke plant met fijn ingesneden donkergroen blad en vrij grote frisgele bloemen. Geschikt voor teelt in potten. Te lange scheuten kunnen stevig ingekort worden, waarna de plant 200 chars 3035

‘Cinnamon’

Kaneelbasilicum ‘Cinnamon’ is een eenjarige, groen gekleurde variëteit met paarse stengels en middelgrote bladeren.

Ocimum basilicum

Thaise basilicum

3037

Allium schoenoprasum

Fijne bieslook

Thaise basilicum is een eenjarig ras en heeft een zoete basilicumsmaak met een vleugje anijs. De planten hebben een donkerpaarse stengel en mooie roze-lila bloemen.

Allium tuberosum

Chinese bieslook

Fijne bieslook heeft kou nodig om te kunnen kiemen. Het is een meerjarig kruid en groeit weer uit als er van wordt gesneden.

3060

Satureja hortensis

Bonenkruid

Chinese bieslook is een naar knoflook smakende bieslook. Dit ras vraagt meer warmte en groeit trager dan de gewone bieslook. De zaden hebben kou nodig om te kunnen kiemen.

Melissa officinalis

Citroenmelisse

3080

Citroenmelisse is een meerjarig, winterhard kruid, waarvan de citroengeurende blaadjes veel voor thee worden gebruikt. De blaadjes kun je drogen, zolang de bladeren vóór de bloei eraf gesneden worden.

56

3040

3050

Bonenkruid is een eenjarig, laagblijvend struikvormig gewas. De blaadjes en jonge scheuten worden geoogst tegen de bloei aan en hebben een licht pittige smaak.

Anethum graveolens

Dille

3090

Dille is een eenjarig, heerlijk geurend kruid. Wanneer je dille verspreid door de tuin zaait kan de geur van dit kruid overlast van bladluizen verminderen.


Kruiden Trigonella foenum-graecum

Fenegriek

6020

Hyssopus officinalis

Hyssop

Fenegriek is een vlinderbloemige plant waarvan de zaden gebruikt worden in chutney en een onderdeel zijn van kerrie. Ook in de diergeneeskunde wordt van fenegriek gebruik gemaakt.

Carum carvi

Karwij

3120

Hyssop is een heesterachtig plant. De blaadjes kunnen zowel vers als gedroogd worden gebruikt in diverse gerechten.

Anthriscus cerefolium

‘Fijne Krul’

Anthriscus cerefolium

Kervel

Kervel ‘Fijne Krul’ is een eenjarig kruid en redelijk winterhard. Vooral tijdens de warme maanden is een standplaats in de halfschaduw aan te bevelen.

3135

Borago officinalis

Komkommerkruid

‘Massa’

Kervel ‘Massa’ is een donkere, platte kervel. Vooral tijdens de warme maanden is een standplaats in de halfschaduw aan te bevelen.

Koriander

3150

Lavandula angustifolia

Lavendel

3180

Lepelblad is een winterhard, tweejarig kruid. De planten vormen een rozet waarvan de gehele herfst en winter geoogst kan worden. De blaadjes zijn zeer vitaminerijk.

3160

Lavas

Lavas is ook wel bekend als de ‘maggiplant’ en wordt onder andere in soep gebruikt. Dit kruid is meerjarig en heeft een voorkeur voor een vochtige plek. Lavas kan enige schaduw goed verdragen. 3170

Bidens ferulifolia

Zwartpurperen scabiosa

5100

Tandzaad

Lavendel is een sterk geurend, struikachtig kruid. De planten houden van een kalkrijke grond. Lavendel is meerjarig en gaat vanaf het tweede jaar bloeien.

Lepelblad

3140

Komkommerkruid is een eenjarig kruid, wat ook wel borage of bernagie genoemd wordt. Het blad kan gebruikt worden in rauwkost of stoofpotten. De bloempjes zijn eetbaar.

Levisticum officinale

Koriander is een eenjarig, sterk geurend kruid. De zaden van koriander kunnen geoogst worden als ze bruin worden, meestal rond september.

Cochlearia officinalis

3130

Kervel

Karwij is een tweejarig gewas en vormt in het eerste jaar alleen een bladrozet. De bloei vindt plaats in het tweede jaar waarna de zaden geoogst kunnen worden.

Coriandrum sativum

3110

Tandzaad is een sterke plant met fijn ingesneden donkergroen blad en vrij grote frisgele bloemen. Geschikt voor teelt in potten. Te lange scheuten kunnen stevig ingekort worden, waarna de plant 200 chars Bidens ferulifolia

Zwartpurperen scabiosa

5100

Tandzaad

Tandzaad is een sterke plant met fijn ingesneden donkergroen blad en vrij grote frisgele bloemen. Geschikt voor teelt in potten. Te lange scheuten kunnen stevig ingekort worden, waarna de plant 200 chars

57


Petroselinum crispum

Peterselie

3197

Petroselinum crispum

Peterselie

‘Gewone Snij 3’

‘Gigante d’Italia’

Peterselie ‘Gewone Snij 3’ is een plat peterselie ras. Kan tot wel driemaal per seizoen gesneden worden. Peterselie is een eenjarig gewas.

Petroselinum crispum

Peterselie

3200

Rozemarijn

Apium graveolens

3250

Snijselderij

Tijm

Snijselderij ‘Gewone Snij’ is een veel gebruikt keukenkruid. Dit ras heeft relatief grof blad vergeleken met andere types, en is minder gevoelig voor bladvlekken ziekte.

3270

‘Duitse Winter’ Tijm ‘Duitse Winter’ is een meerjarig keuken- en heelkruid. De blaadjes en stengeltoppen worden zowel vers als gedroogd gebruikt.

Foeniculum vulgare

Venkel

3280

Venkel is een meerjarig kruid. In het eerste jaar treedt wel bloei op, maar meestal te laat om nog rijp zaad te leveren. In het tweede jaar verschijnen in de loop van oktober en deels in november rijpe zaden. Nasturtium officinale

Waterkers

3290

Waterkers is een meerjarig kruid en vormt uitlopers die dicht bij de grond blijven, de plantjes kunnen zelfs onder water groeien. De blaadjes worden rauw gegeten in onder andere salades.

58

3260

‘Gewone Snij’

Salie is een keuken- en heelkruid waarvan de blaadjes zowel vers als gedroogd kunnen worden gebruikt.

Thymus vulgaris

3245

Rozemarijn is een heerlijk geurende, altijd groene struik die een beschutte plek vraagt. Het is een veelzijdig keukenkruid.

Peterselie ‘Moskrul 2’ heeft fraai gekroesd blad. Het blad is geschikt voor garnering. Peterselie is een eenjarig gewas en er vindt voortdurend hergroei plaats.

Salie

Peterselie ‘Gigante d’Italia’ is een ras dat wat grover blad aanmaakt dan platte- en moskrul peterselie. Peterselie is een eenjarig gewas en er vindt voortdurend hergroei plaats.

Rosmarinus officinalis

‘Moskrul 2’

Salvia officinalis

3195

Origanum vulgare

Wilde marjolein

3190

Wilde marjolein wordt ook wel oregano genoemd. Dit is een laagblijvend gewas. De stengel-toppen kunnen zowel vers als gedroogd worden gebruikt in diverse gerechten.


Kruiden Barbarea vulgaris

Winterkers

3295

Winterkers is een tweejarig kruid dat ook barbarakruid wordt genoemd. De blaadjes worden gebruikt in onder andere rauwkost. Winterkers is winterhard.

Rumex ambiguus

Tuinzuring

Rumex patientia

Spinaziezuring

3320

Spinaziezuring wordt ook wel Engelse of eeuwige spinazie genoemd. Het is een zuringsoort met forse bladeren en een zachtzure smaak.

3310

Tuinzuring is een meerjarig kruid waarvan de jonge blaadjes worden verwerkt in salades en soepen. Van dit gewas kan al vroeg in het voorjaar worden gesneden.

59


vitamine-rijke

kiemgroenten

60


Kiemgroenten Kiemgroenten zijn eigenlijk gewoon plantjes, maar dan in heel jong stadium. De kiemen worden in korte tijd uit zaad opgekweekt. Onze biologische kiemgroenten bevatten veel vitamines en mineralen, in een zeer geconcentreerde vorm. En het beste nieuws? Er is maar weinig nodig om kiemgroenten zelf te kweken. De meeste soorten hebben namelijk niet eens grond nodig, maar alleen water. Kiemgroenten zijn niet alleen een heerlijke toevoeging aan je gerecht, maar het is - zeker voor kinderen - ook nog eens hartstikke leuk en leerzaam om het groeiproces te volgen. De vensterbank is een prima plek voor een kiemschaaltje. Strooi een dun laagje zaden op het rooster van het kiemschaaltje. Vul het schaaltje tot net onder het rooster met water. Nu kan het schaaltje weg worden gezet. Om te voorkomen dat de zaadjes aan de kiemen blijven ‘plakken’, kun je het schaaltje het beste een dag of drie op een donkere plek plaatsen. Let er wel op dat je het waterniveau elke dag aanvult. Zet hierna het schaaltje in het licht, bij voorkeur niet in de volle zon. Vul, indien nodig, het water af en toe bij. De meeste kiemgroenten zijn binnen 5 tot 10 dagen klaar voor consumptie. De kiemen kun je makkelijk met een schaar boven het rooster afknippen. De kiemen hoeven niet gewassen te worden en zijn direct klaar voor gebruik. Eet smakelijk! Wil je meer tips over het telen van kiemgroenten? Bezoek www.bolster.nl en klik op de knop ‘Teelttips’ in de menubalk bovenin de website.

61


Cichorium endivia

Andijvie

1010

Kiemschaaltje

‘Nummer Vijf2’ Andijvie ‘Nummer Vijf2’ is verreweg het meest geteelde type andijvie. Breedbladig met een goed gevuld hart en een zachte smaak. Uitstekend geschikt voor stamppotten en om te stoven. Brassica juncea

Bladmosterd

1032

Alfalfa

Bladmosterd ‘Golden Frills’ heeft fijne fris-groene blaadjes met een pittige smaak. Bladmosterd kan net als spinazie en andere bladgroenten worden bereid.

Ocimum basilicum

Basilicumkers

Zelf kiemgroenten kweken is gemakkelijk met ons kiemschaaltje! Altijd verse kiemgroenten binnen handbereik, lekker en gezond.

Medicago sativa

‘Golden Frills’

Chinese bieslook

Brassica oleracea

9090

9035

Broccolikers

Groene erwt

Fenegriek

Raapsteel

9038

Raapsteel kiemgroente is een snelle kiemer, die na ongeveer vijf dagen oogstbaar is. Deze soort is makkelijk te kweken en blijft lang goed. De raapsteelkiemen hebben een vrij milde, frisse smaak.

62

9037

Fenegriek kiemgroente is vrij pittig en heeft een nootachtige smaak en een mild kerriearoma. Deze kiemgroente is goed te combineren met Indiase gerechten.

9036

Sinapis alba

Mosterdkers

Groene erwt als kiemgroente heeft een zoete smaak en wordt veel gebruikt als versiering van salades. Ook lekker als tussendoortje, op brood, in sla, soep of andere warme gerechten.

Brassica rapa

9030

Broccoli wordt steeds meer gegeten als kiemgroente. Het is een mild smakende spruit die uiterst gezonde stoffen bevat.

Trigonella foenum-graecum

Chinese bieslook kiemgroente heeft een heerlijke knoflooksmaak, is goed te gebruiken als garnering en past perfect bij allerlei gerechten.

Pisum sativum

9060

Alfalfa kiemgroente is één van de meest bekende spruitgroenten met een een vrij milde smaak. De spruiten kunnen goed als garnering of bij kaas gegeten worden.

Basilicumkers kiemgroente is heerlijk als garnering bij gerechten uit de Mediterrane en Thaise keuken. De spruiten kunnen ook gebruikt worden bij het maken van pesto.

Allium tuberosum

9000

9050

Mosterdkers is een pittige spruitgroente met mosterdsmaak. Deze kiemgroente kan goed gebruikt worden bij o.a. sandwiches, aardappelpuree en mosterdsoep.

Raphanus sativus

Radijskers

9040

‘Daikon’

Radijskers ‘Daikon’ kiemgroente heeft een enigszins pikante smaak en zit boordevol vitaminen. Met een kenmerkende frisse, licht peperige smaak is dit een goede toevoeging voor salades, sandwiches en sausjes.


Kiemgroenten Brassica oleracea

Rode kool

9045

Eruca sativa

Rucolakers

Rode kool kiemgroente heeft mooie rood met groene kiempjes en een echte koolsmaak. Deze kiemgroente heeft een zowel een hoge decoratieve waarde als voedingswaarde.

Vigna radiata

Taugé

9080

Helianthus annuus

Zonnebloem

Rucolakers kiemgroente heeft als kiemgroente een vrij scherpe en wat nootachtige smaak. De kiemspruiten zijn heerlijk als garnering en ook goed in salades te gebruiken.

Lepidium sativum

Tuinkers

Taugé kiemgroente is de spruit van een ontkiemde mungboon en wordt veelal in Aziatische wok-gerechten en loempia’s gebruikt. De kiemen zijn lekker knapperig en zeer gezond.

9020

9010

Tuinkers kiemgroente is een bekende spruitgroente waarvan zowel de kiemspruit als de jonge blaadjes gegeten kunnen worden. Tuinkers bevat mosterdolie en smaakt heerlijk in salades en op brood. 9070

Brassica rapa

Raapsteel

1725

‘Mizuna’

Zonnebloem kiemgroente heeft een heerlijke nootachtige smaak. Deze kiemgroente bevat veel vitamines. De spruiten kunnen onder andere gebruikt worden in salades en roerbakschotels.

Raapsteel ‘Mizuna’ is een fijne Japanse bladkool en heeft een losse krop met geveerde bladeren, lichtgroen met een lichte nerf. Heerlijk als stamppot of rauw in een salade.

Cichorium intybus

Radicchio Rosso

1728

‘Leonardo F1’

Radicchio Rosso ‘Leonardo F1’ is geschikt voor de late zomer- en herfstteelt. Dit ras (rood met wit blad) is zeer schottolerant, en produceert stevige ronde kroppen.

63


een prachtige

bloemenzee 64


Bloemen

Eenjarig

Veel van onze eenjarige bloemen kunnen vanaf half april rechtstreeks buiten worden gezaaid. Je kunt ze wel wat vervroegen door ze eerst onder glas op te kweken en dan uit te planten. Sommige verdragen geen vorst, deze worden in maart-april onder glas gezaaid, eventueel verspeend en vanaf half mei buiten uitgeplant of rechtstreeks gezaaid. Verschillende wildere soorten, zoals bolderik, bosliefje, incarnaatklaver, kamille, klaproos, zomeradonis, korenbloem, moederkruid, pekbloem, slangenkruid en driekleurig viooltje, kunnen ook aan het eind van de zomer worden gezaaid en als kleine plantjes overwinteren. In het voorjaar ontwikkelen ze zich dan snel. Sortering Alle bloemen in deze catalogus staan gesorteerd op alfabetische volgorde van de Latijnse namen. Wil je meer tips over het telen van bloemen? Bezoek www.bolster.nl en klik op de knop ‘Teelttips’ in de menubalk bovenin de website.

Planten met dit vlindersymbool hebben grote aantrekkingskracht op bijen en vlinders.

65


Adonis aestivalis

Zomeradonis

5010

Agrostemma githago

Bolderik

Zomeradonis (Kooltje vuur) is ranonkelachtige bloem met fijn ingesneden bladeren en felrode bloemetjes met een zwart hart. Alle plantendelen van de Zomeradonis zijn giftig. Hoogte 30-40 cm. Amaranthus hypochondriacus x powelli 5040

Bolderik is een lange, ranke plant met grote rood -violette bloemen met wit hart en spitse kelkbladen. Kwam vroeger in korenvelden voor. Zaden zijn giftig. Hoogte 80-100 cm.

Bidens ferulifolia

Amarant

5030

Zwartpurperen scabiosa

5100

Tandzaad

Amarant is een stevige plant met roodachtige stengels en donkerrode bloempluimen. De zaden zijn eetbaar. Geschikt als snij- en droogbloem. Hoogte 90-110 cm.

Anoda cristata

Straalvrucht

Tandzaad is een sterke plant met fijn ingesneden donkergroen blad en vrij grote frisgele bloemen. Geschikt voor teelt in potten. Te lange scheuten kunnen stevig ingekort worden, waarna de plant 200 chars 5060

Straalvrucht is een stevige plant uit de kaasjeskruidfamilie met vrij grote lila bloemen. Bijen en vlinders komen graag naar deze plant toe. De straalvrucht is gevoelig voor vorst. Hoogte 90-110 cm.

Antirrhinum majus

Leeuwenbek

5070

Argemone polyanthemos

Stekelpapaver

Leeuwenbek is een zachtgeurende bekende tuinplant in allerlei kleuren. Geschikt als snijbloem. Hoogte 50-70 cm.

Bidens ferulifolia

Tandzaad

Stekelpapaver is een onbekende plant. Met zijn blauwgroene stekelige bladeren en grote witte klaproosachtige bloemen toch een hele mooie plant. Bijen en vlinders komen graag naar deze plant toe. Hoogte 40-60 cm. 5100

Calendula arvensis

Akkergoudsbloem

Tandzaad (Bidens) is een sterke zomerbloeier met opvallende gele bloemen en fijn ingesneden, donkergroen blad. Geschikt voor borders en bloembakken en een zonnige standplaats. Hoogte 50-70 cm. Calendula officinalis

Goudsbloem

5130

Goudsbloem is een gemakkelijk te telen, sierplant, met enkelvoudige oranje bloemen. Hoogte 25-45 cm.

66

5090

5120

Akkergoudsbloem heeft kleine gele bloemen die de hele zomer verschijnen. Sterk uitstoelende plant die van nature op braakliggende gronden in ZuidEuropa groeit. Hoogte 20-40 cm.

Calendula officinalis

Goudsbloem

5135

‘Touch of Red/Orange’ Goudsbloem ‘Touch of Red/Orange’ is gemakkelijk te telen sierplant met dubbele oranje en gele bloemen met een donkerhart. Geschikt voor boeketten. Hoogte 40-60 cm.


Bloemen eenjarig Callistephus chinensis

Zomeraster

5140

Callistephus chinensis

Zomeraster

enkelbloemig

dubbelbloemig

Zomeraster, enkelbloemig heeft prachtige bloemen op lange stelen in verschillende tinten roze en blauw. Goede snijbloem. Hoogte 50-80 cm.

Callistephus chinensis

Zomeraster

5160

Zomeraster, dubbelbloemig heeft prachtig gevulde bloemen op lange stelen in verschillende tinten roze en blauw. Goede snijbloem. Hoogte 50-80 cm.

Callistephus chinensis

Zomeraster

‘Matsumoto Mix’

Carthamus tinctorius

Saffloer

Zomeraster ‘Standy Mix’ is een dubbele stevige zomeraster. De bloem heeft een geel hart en varieert in in allerlei tinten wit rood en blauw. Goede snijbloem. Hoogte 50-80 cm. 5170

Centaurea cyanus

Korenbloem

Saffloer is een distelachtige plant met iets stekelig blad en bloemen, die verkleuren van geel naar rood. Geschikt als snij- en droogbloem. Hoogte 80100 cm.

Wasbloem

5165

‘Standy Mix’

Zomeraster ‘Matsumoto Mix’ is een halfdubbele, stevige zomeraster. De bloem heeft een geel hart en varieert in in allerlei tinten wit, geel, rood en blauw. Goede snijbloem. Hoogte 50-80 cm.

Cerinthe major

5150

5190

Wasbloem is een bijzonder mooie plant. De bladeren hebben een wasachtige glans. De buisvormige roze bloemetjes steken half uit de paarse schutblaadjes die in bloemtrosjes hangen. Hoogte 60-80 cm.

5180

Korenbloem is een oud akkerkruid met blauwe bloemen. De korenbloem kan wat steun gebruiken vanwege zijn lange stelen. Bijen en vlinders zijn dol op de korenbloem. Geschikt als snijbloem en om te drogen. Hoogte 70-90 cm. Chenopodium quinoa

Quinoa

5200

Quinoa (Gierstmelde) heeft grote groene pluimen, die roodachtig verkleuren tijdens de rijping van het zaad in september. Hoogte 100-120 cm.

Chrysanthemum carinatum

Bonte ganzenbloem

5210

‘Flame Shades’

Bonte ganzenbloem ‘Flame Shades’ heeft margrietachtige bloemen in gele, oranje en rode tinten. Door de jonge plant te toppen krijg je een bossigere groei. Hoogte 60-80 cm.

Cleome spinosa

Kattensnor

5250

paars

Kattensnor, paars is een wijdvertakte plant met grote paarse bloemtrossen. De bladstelen zijn stekelig. De meeldraden van de bloem lijken op snorharen. Geschikt als snijbloem. Hoogte 90-110 cm.

67


Cleome spinosa

Kattensnor

5260

Consolida ajacis

Tuinridderspoor

roze

Tuinridderspoor is een wijdvertakte plant met blauwe, gespoorde bloemen. Geschikt als snijbloem en om te drogen. Hoogte 60-80 cm.

Kattensnor, roze is een wijdvertakte plant met grote roze bloemtrossen. De bladstelen zijn stekelig. De meeldraden van de bloem lijken op snorharen. Geschikt als snijbloem. Hoogte 90-110 cm. Coreopsis tinctoria

Coreopsis

5285

Coreopsis tinctoria

Meisjesogen

‘Mahogany Midget’ Coreopsis ‘Mahogany Midget’ vormt prachtige pollen met diep rood-bruine bloemen die zowel in potten als in de border kunnen staan. In de volle zon geven ze tot in de herfst een gloedvol effect. Hoogte 20-40 cm. Cosmos bipinnatus

Cosmea

Cosmos sulphureus

5290

Cosmea

Cosmea, oranje is een plant met iets grover loof. De bloemen kleuren oranje/ rood en de bloemen zijn halfgevuld. De plant is gevoelig voor vorst. Hoogte 90110 cm.

5305

roze

Streepzaad, roze is een paardebloemachtige plant met helderroze bloemen op lange dunne stengels. Geschikt als snijbloem. Bijen en vlinders komen graag naar deze plant toe. Hoogte 15-35 cm. Cynoglossum amabile

Hondstong

5330

Hondstong is een stevige, ruwbladige plant. De bloeistengels ontrollen zich geleidelijk met helderblauwe bloemen. De bloei is relatief kort, daarom wordt meerdere malen zaaien aanbevolen. Bijenplant. Hoogte 30-50 cm. Dahlia variabilis

Dahlia

5335

‘Bishop’s Children’ Dahlia ‘Bishop’s Children’ is gemakkelijke te zaaien. De bloemen kleuren in allerlei roze, rode en violette tinten. Het plukken van de uitgebloeide bloemen bevordert de doorbloei. Goede snijbloem. Hoogte 70-90 cm.

68

5300

oranje

Cosmea, gemengd is een forse plant met fijn geveerd loof. Grote bloemen in witte, licht- en donkerroze tinten. Geschikt als snijbloem. Door te plukken blijft de plant doorbloeien. De plant is gevoelig voor vorst. Hoogte 90-110 cm.

Streepzaad

5280

Meisjesogen heeft ranke stengels en fijn ingesneden blad. Bloemen variëren van goudgeel met roodbruine vlek in het hart, tot geheel roodbruin. Goede snijbloem en verfplant. Hoogte 50-70 cm.

‘gemengd’

Crepis rubra

5270

Delphinium grandiflorum

Chinese ridderspoor

5340

Chinese ridderspoor is een prachtige plant met grote enkelvoudige helderblauwe bloemen in trossen. Goede snijbloem. Hoogte 40-60 cm.


Bloemen eenjarig Dracocephalum moldavicum

Turkse drakenkop

5370

Claytonia perfoliata

Winterpostelein

Winterpostelein heeft weinig problemen met ziekten en plagen. Dit type is winterhard, alleen bij droge vorst wordt de kleur van het blad minder mooi en is afdekken gewenst.

Turkse drakenkop is een stevige bossige plant met paarsblauwe lipbloemen. Het gezaagde blad verspreidt een heerlijke citrusgeur. Bijen- en vlinderplant. Geschikt als snijbloem. Hoogte 40-60 cm. Echium plantagineum

5380

Slangenkruid

Allium porrum

Prei

Eschscholzia caespitosa

Slaapmutsje

Prei ‘Blauwgroene Herfst’ heeft minder last van slijtageverschijnselen in de late herfst-winter en kan vrij veel vorst verdragen. Behoeft een voedzame en diep losgemaakte grond. 5390

Eschscholzia californica

Slaapmutsje

geel

5420

Slaapmutsje, oranje heeft fijn ingesneden grijsgroen blad met glanzende oranje enkelvoudige bloemen. Tijdens het openen van de bloemen wordt het mutsje omhoog geduwd. Hoogte 30-50 cm. Helianthus annuus

Zonnebloem

Helianthus annuus

Zonnebloem

De grootbloemige zonnebloem is een echte klassieker. Deze reusachtige snijbloem kan zelfs tot drie meter hoog worden. De plant heeft een onvertakte stengel en een grote gele bloem met donker hart. Hoogte 200-300 cm. 5460

Helianthus annuus

Zonnebloem

middel

5480

‘Velvet Queen’

Zonnebloem ‘Velvet Queen’ is een middelhoge, vertakte zonnebloem met warm bronskleurige bloemen. Snijbloem. Bijenplant. Hoogte 160-180 cm.

5470

middelgroot, rood Zonnebloem, middelgroot, rood is een vertakte zonnebloem met middelgrote bloemen. De bloemen kleuren in diverse tinten rood. Geschikt als snijbloem. Bijen- en vlinderplant. Hoogte 160-180 cm.

Zonnebloem, middelgroot, geel kleurt verschillende tinten geel. Geschikt als snijbloem. Bijen- en vlinderplant. Hoogte 160-180 cm.

Zonnebloem

5450

grootbloemig

Vogeloogjes heeft fijn vertakt blad en mooie, bolvormige blauwe bloemhoofdjes. Bijenplant. Hoogte 3050 cm.

Helianthus annuus

5400

oranje

Slaapmutsje, geel is een teer slaapmutsje met fijn ingesneden blad en citroengele bloemen. Vlinder- en bijenplant. Hoogte 10-20 cm.

Vogeloogjes

1690

‘Blauwgroene Herfst’

Slangenkruid is een bossige plant die rijk en langdurig bloeit met bloemen in diverse tinten wit, roze, blauw, paars en aan het einde van de bloei karmijnrood. Vlinder en bijenplant. Geschikt als snijbloem. Hoogte 40-60 cm.

Gilia leptantha

2030

Helianthus debilis

Zonnebloem

5490

kleinbloemig

Zonnebloem, kleinbloemig is een sterk vertakte plant met vele bloeistengels. De kleine gele bloemen hebben een donker hart. Veel plukken bevordert de doorbloei. Geschikt als snijbloem. Bijenplant. Hoogte 140-160 cm.

69


Xerochrysum bracteatum

Goudstrobloem

5500

Hibiscus trionum

Drie-urenbloem

Goudstrobloem is een rechtopstaande plant met gevulde stroachtige bloemen in vele gloedvolle kleuren. Te gebruiken als snij- en droogbloem. Hoogte 15-35 cm.

Ipomoea purpurea

Klimmende winde

5530

Lavatera trimestris

Lavatera

Drie-urenbloem heeft bloemen die slechts kort bloeien, maar zolang de plant groeit, geeft deze dagelijks nieuwe bloemen. Deze zijn roomwit van kleur, met een donkerpurperen hart. Hoogte 40-60 cm. Lathyrus odoratus

Lathyrus is een klimmer die langs gaas geteeld moet worden. De bloemen, in verschillende kleuren, geuren heerlijk. De bloemen hebben korte stelen. Hoogte 150-200 cm.

Linum grandiflorum

5550

Vlas

Vlas heeft rechtopgaande stengels die alleen aan de top vertakt zijn. De bloemen zijn blauw. Geschikt als snijbloem. Hoogte 90-110 cm.

Lavatera, grootbloemig is een rijk vertakte plant uit de kaasjeskruid familie. De plant is overdekt met 10 cm. grote roze, donker geaderde bloemen. Prachtige snijbloem. Bijenplant. Hoogte 70-90 cm.

IJsbergsla

1845

Linum grandiflorum

Vlas

‘Grazer Krauthäuptel 2’

Lactuca sativa

IJsbergsla

Vlas, wit is een oud cultuurgewas, zowel geteeld voor de vezels(linnen) als voor de zaden(lijnolie). De lange rechtopstaande stengels zijn alleen aan de top vertakt en dragen witte bloemen. Snijbloem. Hoogte 90-110 cm. 1850

Lupinus nanus

Kleine lupine

‘Saladin’

5630

Groot kaasjeskruid is een sterk uitgroeiende, vertakte plant met grote roze, donker geaderde bloemen. De zaaddoosjes lijken op kaasjes. Geschikt als snijbloem. Bijenplant. Hoogte 90110 cm.

70

5620

Kleine lupine is een fijne laagblijvende plant vol met heerlijk geurende bloemtrossen in wit, roze, lila en paars. Op schrale grond blijft de plant mooi compact. Niet eetbaar. Hoogte 20-40 cm.

IJsbergsla ‘Saladin’ is een ijsbergsla met middelgrote tot grote krop. Het blad is dik en knapperig. Saladin is niet schietgevoelig, maar wel minder geschikt voor een herfstteelt.

Groot kaasjeskruid

5600

wit

IJsbergsla ‘Grazer Krauthäuptel 2’ heeft helgroene, knapperige bladeren met een dunne rode rand. Deze ijsbergsla komt uit de regio rond de stad Graz. Dit ras is niet schietgevoelig.

Malva sylvestris

5590

blauw

grootbloemig

Lactuca sativa

5540

Lathyrus

Klimmende winde is een klimplant met prachtige bloemen in blauwe, paarse en roze tinten. Iedere ochtend staan de bloemen vol open. Klimt gemakkelijk langs een hek of stok. Hoogte 150-200 cm.

5510

Malva sylvestris

Groot kaasjeskruid

5640

‘Mauritanica’

Groot kaasjeskruid ‘Mauritanica’ is een sterk uitgroeiende, vertakte plant met donker violette bloemen. De zaaddoosjes lijken op kaasjes. Geschikt als snijbloem. Bijenplant. Hoogte 90-110 cm.


Bloemen eenjarig Lactuca sativa

Kropsla

1790

Matricaria chamomilla

Echte kamille

‘Twellose Gele’ Kropsla ‘Twellose Gele’ is de echte botersla van vroeger, een snelgroeiende soort. Groeit ook goed met kouder weer en heeft malse geelgroene kroppen. Geschikt voor een vroege teelt.

Lactuca sativa

Kropsla

1820

Nachtschone

Kropsla ‘Wonder der Vier Jaargetijden’ is een zeer betrouwbaar ras voor voorjaar, zomer en herfst. De sla geeft een mooie kropvorm, is weinig smetgevoelig en lekker mals.

Nemophila menziesii

Bosliefje

Echte kamille wordt ook wel gebruikt als medicinale plant o.a. als kamillethee. Bloeit met witte bloemetjes met een geel hart. De ruimte onder het gele hart is bij echte kamille hol. Hoogte 30-50 cm. Mirabilis jalapa

‘Wonder der Vier Jaargetijden’

Bostabak

5690

5720

Nicotiana alata

Siertabak

Siergras

Juffertje-in-het-groen

5745

Papaver rhoeas

Gewone klaproos

5760

‘Pierrot’

Klaproos ‘Pierrot’ is een bijzondere klaproos. De bloemen zijn fel schaarlaken rood met een grote zwarte vlek op ieder bloemblad. Hoogte 40-60 cm.

5750

De gewone klaproos is een prachtige lentebloem, die hoogwaardig stuifmeel levert voor onder andere de honingbijen. Bijen en vlinders komen dan ook graag naar deze plant toe. Hoogte 40-60 cm.

Siergras ‘Fontaine’ is een mooi siergras met fonteinachtige pluimen. Hoogte 90-110 cm.

Klaproos

5730

Juffertje-in-het-groen is een kantachtige plant met lichtblauwe en witte bloemen in een krans van fijn groen. Daarna komen de decoratieve zaaddozen die geschikt zijn om te drogen. Hoogte 30-50 cm.

‘Fontaine’

Papaver rhoeas

5710

Siertabak is een kleverige rijkbloeiende plant met trompetvormige bloemen in verschillende kleuren wit, roze, rood en paars. De bloemen geuren vooral ’s avonds heerlijk. Nachtvlinderplant. Hoogte 70-90 cm. Nigella damascena

Bostabak heeft grote lichtgroene bladeren en witte tot 10 cm lange buisbloemen, die heerlijk geuren, vooral ‘s avonds. Ideaal voor grote potten en als solitair in de border. Nachtvlinderplant. Hoogte 150-110 cm. Panicum virgatum

5680

Nachtschone is een sterk vertakte plant met trompetvormige bloemen. Bijzonder aan de nachtschone is dat deze plant juist de nachtvlinders voorziet van voeding. Hoogte 50-70 cm.

Bosliefje is een gemakkelijk zaaibaar plantje met fijn verdeeld blad. De lieflijk blauwe bloemetjes met wit hart verschijnen al na ongeveer 2 maanden. Ideaal voor potten en hangmanden. Hoogte 15-35 cm. Nicotiana sylvestris

5650

Papaver rhoeas

Klaproos

5770

gemengd

Klaproos, gemengd is een gecultiveerde vorm van de gewone klaproos. Zeer gevarieerde bloemkleuren (crème, oranje, roze en rood) en vormen (zowel enkele als dubbele bloemen). Hoogte 60-80 cm.

71


Papaver somniferum

Blauwmaanzaad

5780

Papaver somniferum

Papaver

‘Black Paeony’ Papaver ‘Black Paeony’ is een grijsgroene stevige plant met zwartpurperen gevulde bloemen. Na de bloei krijg je nog mooie zaaddozen die je kunt drogen. Hoogte 90-110 cm.

Blauwmaanzaad is een stevige grijsgroene plant. Heeft opvallende bloeiende wit met lila bloemen die veel bijen lokken. Eind augustus zijn de decoratieve zaadbollen geschikt om te drogen. Hoogte 90-110 cm. Papaver somniferum

Slaapbol

5775

5790

Bidens ferulifolia

Zwartpurperen scabiosa

rood

5100

Tandzaad

Slaapbol, rood is een grijsgroene plant met grote rode bloemen die kort bloeien. Eind augustus zijn de zaadbollen geschikt om gedroogd te worden. Hoogte 90-110 cm.

Portulaca grandiflora

Portulakroosje

Tandzaad is een sterke plant met fijn ingesneden donkergroen blad en vrij grote frisgele bloemen. Geschikt voor teelt in potten. Te lange scheuten kunnen stevig ingekort worden, waarna de plant 200 chars 5810

Portulakroosje is een vetplantachtige bodembedekker met halfgevulde bloemen in de kleuren wit, geel, roze en rood, en alle mogelijke tussentinten. Ook geschikt voor bloembak en hangmand. Hoogte 10-20 cm. Reseda alba

Reseda

5820

Reseda

wit

Reseda, wit heeft lange statige witte bloemaren die prachtig in de border staan. Ook geschikt als snijbloem. Bijen- en vlinderplant. Geurend. Hoogte 60-80 cm.

Rudbeckia hirta

Rudbeckia

Reseda is een heerlijk geurende plant. De kleine, dichte bloemtrossen zijn groenachtig met iets roze van kleur. Bijenplant. Hoogte 30-50 cm.

5835

Salvia viridis

Bonte salie

‘Chocolate Orange’

Bonte salie

5860

roze

Bonte salie, roze is een stevige plant met opvallende grote, roze met groen dooraderde schutbladen aan de top met daaronder de kleine lipbloemen. Bijenplant. Geschikt als snij- en droogbloem. Hoogte 40-60 cm.

72

5850

paars

Rudbeckia ‘Chocolate Orange’ is een krachtig gewas met tot 10 cm grote bloemen. De bloemen hebben een warme tint oranje met een chocoladebruin hart. Geschikt als snijbloem. Hoogte 80-100 cm. Salvia viridis

5830

Reseda odorata

Bonte salie, paars is een stevige plant met opvallende grote paarse schutbladen aan de top met daaronder de kleine lipbloemen. Bijenplant. Geschikt als snij- en droogbloem. Hoogte 40-60 cm. Scabiosa atropurpurea

Zwartpurperen scabiosa

5890

Zwartpurperen scabiosa maakt grote decoratieve bloemen aan lange, kale stelen. Mengsel van meerdere kleuren wit, roze, rood, lila en purper. Geschikt als snijbloem. Goede bijen- en vlinderplant. Hoogte 80-100 cm.


Bloemen eenjarig Silene armeria

Pekbloem

5900

Silene coeli-rosa

Hemelroosje

Pekbloem is een rijkbloeiende plant met trosjes roze bloemen. Goede bijenen vlinderplant. Hoogte 30-50 cm.

Silybum marianum

Mariadistel

5930

Hemelroosje bloeit als een wolk overdadig in zachte tinten roze, lila en blauw. Bijenplant. Ook te gebruiken als snijbloem. Hoogte 20-40 cm.

Tagetes patula

wild

Tagetes patula nana

Afrikaantje

Afrikaantje, wild groeit sterk bossig uit met veel frisgroen blad. De enkelvoudige bloemen zijn rood bij het open gaan en verkleuren naar oranje. Helpt bodemaaltjes te bestrijden. Hoogte 70-90 cm. 5940

Tagetes tenuifolia

Sterafrikaantje

kleinbloemig

5970

Moederkruid is een weinig eisend plantje. De stevige, vertakte bloemstengels dragen talloze enkelvoudige witte bloemen. Het blad geurt naar kamille. Geschikt als snijbloem. Hoogte 30-50 cm. 5610

Bidens ferulifolia

Zwartpurperen scabiosa

Incarnaatklaver

6010

De Incarnaatklaver is een zacht behaarde klaver met 4 cm lange, donkerrode bloempluimen. Wordt ook als groenbemester gebruikt. Hoogte 20-40 cm.

5100

Tandzaad

Asperge-erwt heeft prachtige dieprode bloemen. De jonge gevleugelde vruchten kunnen als groenten worden gegeten. De smaak is amandelachtig. Hoogte 25-45 cm.

Trifolium incarnatum

5980

Moederkruid

Sterafrikaantje, rood is een compacte, bolvormige plant met fijn ingesneden, frisgroen blad. De enkelvoudige, roodoranje bloemetjes bedekken de hele plant. Ook geschikt voor in de bloembak. Hoogte 15-35 cm.

Asperge-erwt

Sterafrikaantje, geel is een compacte, bolvormige plant met fijn ingesneden, frisgroen blad. De enkelvoudige, citroengele bloemetjes bedekken de hele plant. Ook geschikt voor in de bloembak. Hoogte 15-35 cm. Tanacetum parthenium

rood

Tetragonolobus purpureus

5960

geel

Afrikaantje, kleinbloemig heeft enkelvoudige warmgele bloemen met donkere vlekken in het hart. Door de eerste bloemknoppen eruit te knijpen, krijg je vollere planten. Hoogte 20-40 cm.

Sterafrikaantje

5950

Afrikaantje

Mariadistel heeft glanzende groene, wit gemarmerde, bladeren (‘de gemorste moedermelk van Maria’). De bloemen bloeien paars. Bijenplant. Hoogte 180200 cm.

Tagetes tenuifolia

5910

Tandzaad is een sterke plant met fijn ingesneden donkergroen blad en vrij grote frisgele bloemen. Geschikt voor teelt in potten. Te lange scheuten kunnen stevig ingekort worden, waarna de plant 200 chars Bidens ferulifolia

Zwartpurperen scabiosa

5100

Tandzaad

Tandzaad is een sterke plant met fijn ingesneden donkergroen blad en vrij grote frisgele bloemen. Geschikt voor teelt in potten. Te lange scheuten kunnen stevig ingekort worden, waarna de plant 200 chars

73


Tropaeolum majus

Oost-Indische kers

6030

Tropaeolum majus

Oost-Indische kers

niet-rankend

rankend

Oost-Indische kers, rankend heeft enkelvoudige bloemen in verschillende gele, oranje en rode tinten. De bladeren en bloemen zijn eetbaar. Bijen- en vlinderplant. Hoogte 20-40 cm.

Oost-Indische kers, niet-rankend heeft enkelvoudige bloemen in verschillende gele, oranje en rode tinten. De bladeren en bloemen zijn eetbaar. Bijen- en vlinderplant. Hoogte 20-40 cm.

Vaccaria hispanica

Koekruid

6050

Vaccaria hispanica

Koekruid

wit

6060

roze

Koekruid, wit is een gemakkelijk te kweken plant met sterk vertakte bloeiwijze. De witte bloemen verschijnen na ongeveer twee maanden als wolken aan de plant. Prachtig in boeketten. Hoogte 40-60 cm. Viola tricolor

Driekleurig viooltje

Koekruid, roze is een gemakkelijk te kweken plant met sterk vertakte bloeiwijze. De roze bloemen verschijnen na ongeveer twee maanden als wolken aan de plant. Hoogte 40-60 cm.

6070

Driekleurig viooltje heeft vrolijke paarsgeel-witte bloemen die zeer lang blijven verschijnen. Ook geschikt voor in potten en bloembakken. Zaait zichzelf gemakkelijk uit. Hoogte 10-30 cm.

74

6040

Xeranthemum annuum

Papierbloem

6080

Papierbloem is een viltig, harige plant met talrijke bloeistengels. De glanzende witte of roze bloemen voelen papierachtig aan. Hoogte 50-70 cm.


Bloemen eenjarig

Bloemen zaaien

onze tips Bloemen maken een tuin tot een paradijs. Voor mensen, maar ook voor dieren. Egels schuilen onder bloemenplanten, vijen en vlinders halen hun voeding uit bloemen en huisdieren pikken een stukje schaduw mee. Wat is een tuin zonder bloeiende bloemen? Natuurlijk zijn struiken en heesters een uitkomst, maar de echte kleurenexplosie komt van bloemen. Kies bijvoorbeeld voor een aantal borders met één- of meerjarige bloemen, of tover je balkon om tot een bloemenpracht. De Bolster helpt je graag om het zaaien van bloemzaad nog succesvoller te maken.

Algemene zaaitips voor bloemen • Zaai niet het hele zakje in één keer. Verdeel het zaaien over circa 3 momenten (zo krijg je een lange bloeiperiode). • Maak de grond eerst iets los en verwijder nauwkeurig alle onkruid. • Zaai de zaden op een diepte die ongeveer 2 keer het formaat van het zaadje is. • Zaai breedwerpig, waardoor je een natuurlijke uitstraling krijgt. • Denk eraan dat vogels zaden erg lekker vinden en ze kunnen opeten. • Zaad ontkiemt door een combinatie van zuurstof, vocht en warmte. Vergeet dus niet een broes water te geven (geen straal, want dan

Tips voor twee- of meerjarige bloemen Als een bloemsoort tweejarig is, vermelden wij dit expliciet. Wanneer er dus niets staat is de soort meerjarig. Het verschil tussen twee- en meerjarig is dat meerjarig ook in het derde of vierde jaar kan bloeien. Twee- of meerjarige planten gaan pas in het tweede jaar rijkelijk bloeien. Zaaien in de zomer is dan ook vroeg genoeg. Soms komen ze in het eerste jaar toch een beetje in bloei, maar dat is geen probleem. Na de bloei en zaadzetting sterven ze af. Meerjarige bloemen kun je op dezelfde plaats laten staan. Wij adviseren om twee- of meerjarige bloemen eerst op een zaaibed te zaaien tijdens de voorjaars- en zomermaanden. Als de planten een redelijk volume hebben, kun je ze verplanten naar de gewenste plaats in jouw tuin. Zo heb je het hele seizoen een mooie tuin zonder kale plekken. Wanneer de plant een mediterrane plant is adviseren wij om deze plant tijdens de warme zomermaanden een beetje lauw water te geven in plaats van koud water. De plant zal je rijkelijk belonen voor deze verzorging.

Op zoek naar meer tips? Op onze blogpagina www.bolster.nl/teelttips vind je meer tips voor een succesvolle teelt van bloemen.

spoelt het zaad weg)

Tips voor eenjarige bloemen Veel eenjarige bloemen kun je vanaf half april rechtstreeks buiten zaaien. Wanneer je het groeiproces wilt versnellen, kan dit door deze eenjarige bloemen eerst onder glas op te kweken en daarna uit te planten. Er is echter wel een belangrijke uitzondering. Soorten die geen vorst verdragen (wat altijd staat aangegeven in onze catalogus en op de website) kun je pas vanaf half mei buiten zaaien. Wanneer je deze bloemen wilt voorzaaien is het verstandig om hier niet voor eind maart/begin april mee te beginnen. Overigens zijn er soorten, veelal wildere bloemensoorten, die ook aan het einde van de zomer gezaaid kunnen worden en die als kleine plantjes kunnen overwinteren. In het voorjaar heb je dan al snel een plant in de border. Denk aan soorten als bolderik, bosliefje, incarnaatklaver, kamille, klaproos, kooltje vuur, korenbloem, lijmkruid, moederkruid, pekbloem, slangekruid, spiegelklokje en driekleurig viooltje.

75


kleurrijke

biodiversiteit 76


Bloemen

Meerjarig

Meerjarige soorten kunnen jaren op dezelfde plaats blijven staan. Afhankelijk van de zaaitijd komen ze soms nog het eerste jaar in bloei, anders vanaf het tweede jaar. Deze soorten kunnen het best eerst op een zaaibed worden gezaaid, in het voorjaar of in de zomer. Zodra de planten een redelijk volume hebben bereikt, kun je ze op de gewenste plaats uitplanten. Tweejarige soorten gaan pas in het tweede jaar bloeien. Een uitzaai in de zomer is dan ook meestal vroeg genoeg. Na de bloei en zaadzetting in het tweede jaar sterven de planten af. Als een soort tweejarig is, dan staat dit expliciet vermeld. Sortering Alle bloemen in deze catalogus staan gesorteerd op alfabetische volgorde van de Latijnse namen. Wil je meer tips over het telen van bloemen? Bezoek www.bolster.nl en klik op de knop ‘Teelttips’ in de menubalk bovenin de website.

Planten met dit vlindersymbool hebben grote aantrekkingskracht op bijen en vlinders.

77


Achillea millefolium

Duizendblad

7020

Agastache foeniculum

Dropplant

Dropplant is een stevige vertakte plant met vierkante stengels en lange blauwpaarse bloemkaarsen. De plant geeft bij kneuzing een sterke geur af. Vlinderplant. Hoogte 60-80 cm.

Duizendblad is een veel voorkomende wilde plant met fijn ingesneden blad en stevige witte bloemen. Geschikt als snij- en droogbloem. Vlinderplant. Hoogte 30-80 cm.

Agastache mexicana

Dropplant

7055

Bidens ferulifolia

Zwartpurperen scabiosa

‘Lavender Haze’

7050

5100

Tandzaad

Dropplant ‘Lavender Haze’ is een stevige vertakte plant met vierkante stengels en lange lichtblauwe bloemkaarsen. Verspreid een dropachtige geur. Goede vlinder- en bijenplant. Hoogte 40-60 cm. Alcea rosea

Stokroos

Tandzaad is een sterke plant met fijn ingesneden donkergroen blad en vrij grote frisgele bloemen. Geschikt voor teelt in potten. Te lange scheuten kunnen stevig ingekort worden, waarna de plant 200 chars 7060

gemengd

Stokroos, gemengd is een rechtopgaande plant met stevige bloemstengels. De bloemen zijn enkelvoudig in diverse kleuren. Heeft beschutting of steun nodig. Hoogte 150-200 cm. Angelica archangelica

Grote engelwortel

7080

Aquilegia coerulea

Grote engelwortel is een meerjarige plant. De grote bolvormige bloemschermen hebben een witte tot groenachtige kleur. De jonge stengels kunnen als groenten gebruikt worden. Hoogte 180-200 cm. Dianthus barbatus

Duizendschoon

Gespoorde akelei is een sierlijke voorjaarsplant met grote langgespoorde bloemen in verschillende zachte tinten roze, geel en wit. Hoogte 70-90 cm.

7230

Digitalis lutea

Vingerhoedskruid

Vingerhoedskruid

7290

gewoon

Vingerhoedskruid, gewoon is een wild groeiende plant, die in het eerste jaar een rozet vormt en in het tweede jaar de bloeistengels met grote roze of witte “vingerhoeden”. De hele plant is giftig. Hoogte 140-160 cm.

78

7280

geel

Duizendschoon is een ouderwetse, sterke plant met dichte bloemschermen in allerlei kleurencombinaties, wit, roze, rood en purper. Zeer goede snijbloem. Hoogte 40-60 cm.

Digitalis purpurea

7100

Gespoorde akelei

Vingerhoedskruid, geel heeft lange bloeistengels van de zijn dicht bezet met smalle bleekgele bloemen. De hele plant is giftig. Hoogte 60-80 cm.

Dipsacus fullonum

Grote kaardebol

7300

Grote kaardebol is een stevige gestekelde plant. De lila bloemetjes bloeien in een krans om het bloeihoofd. Droogbloem. Bijen- en hommelplant. Hoogte 140-160 cm.


Bloemen meerjarig Echinacea purpurea

Zonnehoed

7322

Echinacea purpurea

Rode zonnehoed

‘White Swan’

Zonnehoed ‘White Swan’ is een sterke plant die heel waardevol is in de border. Rond het halfbolvormig oranjegroenige hart zitten witgroene bloemblaadjes. Geschikt als snijbloem. Hoogte 90-110 cm. Erysimum cheiri

Muurbloem

7360

Leucanthemum vulgare

Wilde margriet

Rode zonnehoed is een geneeskrachtige plant. De grote purperrode blaadjes rond het bolvormig hart zorgen voor een fraai uiterlijk. Geschikt als snijbloem. Hoogte 90-110 cm.

Hypericum perforatum

Sint-Janskruid is een rijk vertakte, wilde plant met goudgele bloemen, die omstreeks Sint Jan begint te bloeien. Bijen- en vlinderplant. Hoogte 40-60 cm.

7550

Lychnis coronaria

Prikneus

De wilde margriet is een rijk vertakte wilde plant met wit-gele bloemetjes. Zaait zich gemakkelijk uit. Komt vaak in bermen en graslanden voor. Hoogte 30-50 cm.

Oenothera erythrosepala

Grote teunisbloem

7720

Jacobsladder

Scharlei

7820

Scharlei heeft grote harige bladeren. De bloeiwijzen zijn vooral opvallend door de grote violette schutbladeren om de lichtblauwe bloemen. Aromatische bijenplant. Hoogte 90-110 cm.

7755

Lampionplant

Lampionplant heeft mooie oranje omhulsels om de zaden. Geschikt om te drogen. Sterke wortelstok. Niet eetbaar. Hoogte 50-80 cm.

7770

Bidens ferulifolia

Zwartpurperen scabiosa

5100

Tandzaad

Jacobsladder heeft decoratief varenachtig blad. De bloemen zitten in dichte trossen en zijn hemelsblauw met uitstekende gele meeldraden. Bijenplant. Snijbloem. Zaait zich uit. Hoogte 60-80 cm. Salvia sclarea

7620

Prikneus is een tweejarige plant met grijs viltig blad en wijdvertakte bloemstengels met helder purperrode bloemen aan de top. Hoogte 50-70 cm.

Physalis alkekengi

Grote teunisbloem heeft breed vertakte bloemstengels die bij vroeg zaaien al in het eerste jaar kunnen bloeien. De grote geurende lichtgele bloemen gaan in de schemering open. Hoogte 100-150 cm.

Polemonium caeruleum

7470

Sint-Janskruid

Muurbloem bloeit - vanaf het jaar na zaaien/planten - al vroeg in het voorjaar met heerlijk geurende, vaak gevulde bloemen in allerlei tinten rood, oranje en geel. Geschikt als snijbloem. Bijenen vlinderplant. Hoogte 30-50 cm.

7320

Tandzaad is een sterke plant met fijn ingesneden donkergroen blad en vrij grote frisgele bloemen. Geschikt voor teelt in potten. Te lange scheuten kunnen stevig ingekort worden, waarna de plant 200 chars Bidens ferulifolia

Zwartpurperen scabiosa

5100

Tandzaad

Tandzaad is een sterke plant met fijn ingesneden donkergroen blad en vrij grote frisgele bloemen. Geschikt voor teelt in potten. Te lange scheuten kunnen stevig ingekort worden, waarna de plant 200 chars

79


Telekia speciosa

Koeienoog

7940

Koeienoog is een forse plant met goudgele straalbloemen. Geschikt als solitair of voor natuurlijke tuinen.

Verbascum densiflorum

Stalkaars

8030

Stalkaars heeft een stevige toorts met grijsviltig blad. De aarvormige bloemstengels zijn bezet met vrij grote gele bloemen. Bijenplant. Hoogte 150200 cm.

80

Valeriana officinalis

Valeriaan

7980

Valeriaan is een wilde plant met lichtroze bloemschermen. De wortel bevat zenuwkalmerende stoffen. Plant zich ook via wortelstok voort. Bijenplant. Hoogte 90-110 cm.


Bloemenmengsels

Akkerbloemenmengsel

6090

Bloemenmengsel hoog

Bloemenmengsel, hoog bevat overwegend sterke, eenjarige groeiers en bereikt een hoogte van circa 100 cm. Het mengsel bevat o.a.: grootbloemige lavatera, blauwmaanzaad, dille, saffloer, straalvrucht zegekruid en zonnebloem.

Akkerbloemenmengsel bevat verschillende klassieke cultuurplanten met onder andere: boekweit, incarnaatklaver, phacelia, gele mosterd, blauwe lupine en goudsbloem.

6110

Bloemenmengsel

6100

6120

Bloemenmengsel

middelhoog

laag

Bloemenmengsel, middelhoog bereikt een hoogte van ongeveer 60 cm. Het mengsel is zowel qua kleur als plantsoorten zeer gevarieerd en bevat o.a.: slaapmutsje, bonte salie, koekruid, slangenkruid en goudstrobloem.

TĂźbingermengsel

Bloemenmengsel, laag bereikt een hoogte van ongeveer 30 cm. Het mengsel is zeer gevarieerd en bevat o.a.: hondstong, kleine lupine, bosliefje, reseda, pekbloem, hemelroosje en koekruid. 6130

TĂźbingermengsel is een beproefd bijen (en vlinder) mengsel, geschikt voor tuin of akkerrand. Het mengsel bestaat uit zaden van o.a.: Phacelia, boekweit, gele mosterd, koriander, juffertje in het groen, goudsbloem en korenbloem.

Bloemenmengsel

8060

meerjarig

Bloemenmengsel, meerjarig is niet alleen attractief, ook vlinders, hommels, bijen, etc. vinden hier hun voedsel. Verschillende bloemen gaan het eerste jaar al bloeien de anderen vanaf het tweede jaar.

81


zorg voor een

goede bodem

82


Groenbemesters

Groenbemesters De kwaliteit van je bodem is een zeer belangrijke factor voor een gezonde en geslaagde teelt in de moestuin. Het is daarom belangrijk om goed voor de bodem te zorgen. Dit kun je doen door in het najaar groenbemesters te telen. Dit zijn planten die we telen om de bodemkwaliteit te verbeteren: groenbemesters verbeteren de bodemstructuur en houden het organisch stofgehalte op peil. Daarnaast helpen sommige groenbemesters bij het vastleggen van stikstof in de bodem. Groenbemesters worden over het algemeen na een andere teelt gezaaid. Kijk voor uitgebreide informatie over het gebruik van groenbemesters op onze website. Wil je meer tips over het telen van groenbemesters? Bezoek www.bolster.nl en klik op de knop ‘Teelttips’ in de menubalk bovenin de website.

Planten met dit vlindersymbool hebben grote aantrekkingskracht op bijen en vlinders.

83


Cichorium endivia

Andijvie

1010

Lupinus angustifolius

Blauwe lupine

‘Nummer Vijf2’ Andijvie ‘Nummer Vijf2’ is verreweg het meest geteelde type andijvie. Breedbladig met een goed gevuld hart en een zachte smaak. Uitstekend geschikt voor stamppotten en om te stoven. Brassica juncea

Bladmosterd

1032

Boekweit

Bladmosterd ‘Golden Frills’ heeft fijne fris-groene blaadjes met een pittige smaak. Bladmosterd kan net als spinazie en andere bladgroenten worden bereid.

Sinapis alba

Gele mosterd

Blauwe lupine is een snelgroeiende eenjarige vlinderbloemige, vooral toegepast als groenbemester en bodemverbeteraar. Bitterstofvrij, daarom ook geschikt als veevoer.

Fagopyrum esculentum

‘Golden Frills’

Japanse haver

Trifolium incarnatum

4040

4100

Incarnaatklaver

Serradelle

Phacelia

4050

Phacelia is een mooie eenjarige bijenplant, goede groenbemester.

4060

Serradelle is een eenjarige vlinderbloemige, kruipende plant, zeer geschikt voor groenbemesting op de wat lichtere gronden. Bloeit langdurig.

84

4080

Incarnaatklaver is een zachte en behaarde klaver met 4 cm lange, donkerrode bloempluimen.

Phacelia tanacetifolia

Japanse haver is een uitstekende groenbemester, die ook geschikt is voor de latere inzaai. Het komt zeer snel op, maakt veel gewas en is daardoor sterk tegen onkruid. Kan tegen de eerste nachtvorst. Ornithopus sativus

4070

Boekweit is een snelgroeiende en uitstekende bijenplant van ruim 100 cm. hoog.

Gele mosterd is een snelgroeiende eenjarige plant van ruim 1 meter hoog, zeer geschikt als groenbemester.

Avena strigosa

4010

Secale cereale

Winterrogge

4090

Winterrogge kan als groenbemester nog laat (aug-okt) gezaaid worden. Het gewas is niet vorstgevoelig, geeft een snelle en goede grondbedekking en heeft een goede doorworteling.


Groenbemesters

Bodem in

topconditie De bodemkwaliteit van je moestuin is een zeer belangrijke factor voor

binden en vastleggen voor volgend jaar? Zaai dan een vlinderbloemige

een gezonde en geslaagde teelt. Het is daarom essentieel om goed

groenbemester, zoals blauwe lupine en incarnaatklaver. Wil je

voor de bodem te zorgen – dit houdt onder andere in dat je de bodem

vooral onkruid onderdrukken? Zaai dan gele mosterd. Wil je

van een goede basisbemesting voorziet, en dat je de grond goed

een groenbemester die bijen aantrekt? Zaai dan phacelia of

luchtig houdt tijdens en na de teelt. Daarnaast is het verstandig om

incarnarnaatklaver.

groenbemesters te telen. Groenbemesters zijn gewassen die je vooral Tot slot hebben we nog een paar aanvullende tips voor je als je

teelt om de bodemvruchtbaarheid te verbeteren.

groenbemester gaat zaaien. De tabel hieronder geeft een overzicht van de eigenschappen van de groenbemesters van De Bolster.

De voordelen van groenbemesters lopen uiteen: groenbemesters helpen om het organische stofgehalte in de bodem te verhogen; ze helpen het vasthouden van voedingsstoffen die anders naar de

Respecteer de vruchtwisseling van je moestuin

ondergrond kunnen uitspoelen; diep wortelende groenbemesters

Zaai

halen voedingsstoffen naar het teeltoppervlak, waar ze beschikbaar

groenbemesters in een peulenvak.

gele

mosterd

in

een

kolenvak,

en

vlinderbloemige

komen voor minder diep wortelende gewassen; ze beschermen de bodem tegen erosie en ze verbeteren met hun wortels de

Houdt je aan de geadviseerde zaaidata

bodemstructuur.

Niet alle groenbemesters kun je het hele jaar door zaaien.

Zeker in een jaar zoals 2018 of 2019 – heet en droog – kunnen de

Pas je keuze aan op moment van grondbewerking

positieve effecten van het telen van groenbemesters nog eens extra

Over het algemeen wordt zwaardere grond in het najaar of de

zichtbaar worden: bodems met relatief hoge humus gehaltes houden

winterperiode omgespit en lichtere grond in het voorjaar. Bij je keuze

water veel beter vast, en drogen hierdoor minder snel uit. Daarnaast

voor een groenbemester is het dus goed om te bedenken in welke

versterken diep wortelende groenbemesters de capillaire werking van

tijd je de moestuin gaat omspitten.

de bodem. Dit betekent dat vocht uit diepere lagen in de ondergrond Voorkom ongewenste zaadvorming

makkelijker omhoog kan trekken.

Als je in de zomer zaait, pas dan goed op dat je de groenbemester Het is heel belangrijk om het beoogde doel van je groenbemesterteelt

afmaait (of onderspit) vóórdat deze in het zaad schiet, anders kun je

goed in beeld te hebben. Wil je bijvoorbeeld stikstof uit de lucht

nog jaren last hebben van kiemende groenbemesterzaden.

Bindt

Onkruid

Vorst-

stikstof

onderdrukkend

gevoeligheid

Ja

+

mei-juni maart-september

Gewas

Zaaiperiode

Blauwe lupine

april-juli

Boekweit Gele mosterd Incarnaatklaver

april, augustusseptember

Ja

Trekt

Wortelend

Geschikt voor

+++

Diep

lichte, zure gronden

+++

++

++

Ondiep

Lichtere gronden

+++

+++

+++

Ondiep

Alle gronden

++

++

-

Ondiep

Gronden met pH boven 5,5

+++

bijen aan

Japanse haver

april-september

+

+++

Zeer diep

Alle gronden

-

Phacelia

april-augustus

+++

+++

Ondiep

Alle gronden

+++

Serradella

maart-mei

+

++

Ondiep

Lichte, zure gronden

++

Winterrogge

augustus-oktober

++

---

Diep

Alle gronden

-

Ja

85


Gewasnamen Latijns

Nederlandse naam

Soortnaam

Nederlandse naam

Cucurbita pepo

Pompoen

Pagina 43

Salvia officinalis

Salie

Pagina 58

Cynara cardunculus

Kardoen

20

Salvia sclarea

Scharlei

79

Cynoglossum amabile

Hondstong

68

Salvia viridis

Bonte salie

72

Dahlia variabilis

Dahlia

68

Satureja hortensis

Bonenkruid

56

Daucus carota

Wortel

52

Scabiosa atropurpurea

Zwart purperen scabiosa

72

Delphinium grandiflorum

Ridderspoor

68

Scorzonera hispanica

Schorseneer

51

Dianthus barbatus

Duizendschoon

78

Secale cereale

Winterrogge

84

Digitalis lutea

Vingerhoedskruid

78

Silene armeria

Pekbloem

73

Digitalis purpurea

Vingerhoedskruid

78

Silene coeli-rosa

Hemelroosje

73

Diplotaxis tenuifolia

Rucola

21

Silybum marianum

Mariadistel

73

Dipsacus fullonum

Grote kaardebol

78

Sinapis alba

Gele mosterd

84

Dracocephalum moldavicum

Turkse drakenkop

69

Sinapis alba

Mosterdkers

62

Echinacea purpurea

Zonnehoed

79

Solanum lycopersicum

Tomaat

44

Echium plantagineum

Slangenkruid

69

Solanum melongena

Aubergine

40

Eruca sativa

Rucola

21

Spinacia oleracea

Spinazie

24

Soortnaam

Nederlandse naam

Achillea millefolium

Duizendblad

78

Eruca sativa

Rucolakers

63

Tagetes patula

Afrikaantje

73

Adonis aestivalis

Zomeradonis

66

Erysimum cheiri

Muurbloem

79

Tagetes patula nana

Afrikaantje

73

Agastache foeniculum

Dropplant

78

Eschscholzia caespitosa

Slaapmutsje

69

Tagetes tenuifolia

Sterafrikaantje

73

Agastache mexicana

Dropplant

78

Eschscholzia californica

Slaapmutsje

69

Tanacetum parthenium

Moederkruid

73

Agrostemma githago

Bolderik

66

Fagopyrum esculentum

Boekweit

84

Telekia speciosa

Koeienoog

80

Alcea rosea

Stokroos

78

Foeniculum vulgare

Knolvenkel

50

Tetragonia tetragonioides

Nieuw-Zeelandse spinazie

24

Allium cepa

Bosui

20

Foeniculum vulgare

Venkel

58

Tetragonolobus purpureus

Asperge-erwt

73

Allium cepa

Ui

51

Gilia leptantha

Vogeloogjes

69

Thymus vulgaris

Tijm

58

Allium fistulosum

Stengelui

24

Helianthus annuus

Zonnebloem

69

Trifolium incarnatum

Incarnaatklaver

73

Allium porrum

Prei

21

Helianthus annuus

Kiemgroenten

63

Trifolium incarnatum

Incarnaatklaver

84

Allium schoenoprasum

Bieslook

56

Helianthus debilis

Zonnebloem

70

Trigonella foenum-graecum

Fenegriek

57

Allium tuberosum

Bieslook

56

Hibiscus trionum

Drie-urenbloem

70

Trigonella foenum-graecum

Fenegriek

62

Amaranthus hypoch. x powelli

Amarant

66

Hypericum perforatum

Sint-Janskruid

79

Tropaeolum majus

Oost-Indische kers

74

Anethum graveolens

Dille

56

Hyssopus officinalis

Hyssop

57

Vaccaria hispanica

Koekruid

74

Angelica archangelica

Grote engelwortel

78

Ipomoea purpurea

Klimmende winde

70

Valeriana officinalis

Valeriaan

80

Anoda cristata

Straalvrucht

66

Lactuca sativa

Sla

22

Valerianella locusta

Veldsla

23

Anthriscus cerefolium

Kervel

57

Lathyrus odoratus

Lathyrus

70

Verbascum densiflorum

Stalkaars

80

Antirrhinum majus

Leeuwenbek

66

Lavandula angustifolia

Lavendel

57

Vicia faba

Tuinboon

36

Apium graveolens

Bleekselderij

22

Lavatera trimestris

Lavatera

70

Vigna radiata

Taugé

63

Apium graveolens

Groenselderij

22

Lepidium sativum

Tuinkers

25

Viola tricolor

Driekleurig viooltje

74

Apium graveolens

Snijselderij

58

Lepidium sativum

Kiemgroenten

63

Xeranthemum annuum

Papierbloem

74

Apium graveolens

Knolselderij

50

Leucanthemum vulgare

Wilde margriet

79

Xerochrysum bracteatum

Goudstrobloem

70

Aquilegia coerulea

Akelei

78

Levisticum officinale

Lavas

57

Zea mays

Suikermais

44

Arctium lappa

Kliswortel

50

Linum grandiflorum

Vlas

70

Argemone polyanthemos

Stekelpapaver

66

Lupinus angustifolius

Blauwe lupine

84

Atriplex hortensis

Tuinmelde

25

Lupinus nanus

Kleine lupine

70

Avena strigosa

Japanse haver

84

Lychnis coronaria

Prikneus

79

Barbarea vulgaris

Winterkers

59

Malva sylvestris

Groot kaasjeskruid

70

Beta vulgaris

Snijbiet

24

Matricaria chamomilla

Echte kamille

71

Beta vulgaris

Biet

50

Medicago sativa

Alfalfa

62

Bidens ferulifolia

Tandzaad

66

Melissa officinalis

Citroenmelisse

56

Borago officinalis

Komkommerkruid

57

Mirabilis jalapa

Nachtschone

71

Brassica juncea

Bladmosterd

20

Nasturtium officinale

Waterkers

58

Brassica oleracea

Kiemgroenten

62

Nemophila menziesii

Bosliefje

71

Brassica oleracea

Koolgroenten

28

Nicotiana alata

Siertabak

71

Brassica pekinensis

Chinese kool

28

Nicotiana sylvestris

Bostabak

71

Brassica rapa

Raapsteel

21

Nigella damascena

Juffertje-in-het-groen

71

Brassica rapa

Kiemgroenten

62

Ocimum basilicum

Basilicumkers

62

Brassica rapa

Meiraap

51

Ocimum basilicum

Basilicum

56

Calendula arvensis

Akkergoudsbloem

66

Oenothera erythrosepala

Teunisbloem

79

Calendula officinalis

Goudsbloem

66

Origanum vulgare

Wilde marjolein

58

Callistephus chinensis

Zomeraster

67

Ornithopus sativus

Serradella

84

Capsicum annuum

Paprika

41

Panicum virgatum

Siergras

71

Carthamus tinctorius

Saffloer

67

Papaver rhoeas

Klaproos

71

Carum carvi

Karwei

57

Papaver somniferum

Papaver

72

Centaurea cyanus

Korenbloem

67

Pastinaca sativa

Pastinaak

51

Cerinthe major

Wasbloem

67

Petroselinum crispum

Peterselie

58

Chenopodium quinoa

Quinoa

67

Petroselinum crispum

Wortelpeterselie

53

Chrysanthemum carinatum

Ganzenbloem

67

Phacelia tanacetifolia

Phacelia

84

Cichorium endivia

Andijvie

20

Phaseolus coccineus

Pronkboon

35

Cichorium intybus

Groenlof

20

Phaseolus vulgaris

Boon

35

Cichorium intybus

Radicchio Rosso

21

Physalis alkekengi

Lampionplant

79

Cichorium intybus

Witlof

52

Physalis pruinosa

Kleine ananaskers

40

Citrullus lanatus

Watermeloen

45

Pimpinella anisum

Anijs

56

Claytonia perfoliata

Postelein

21

Pisum sativum

Groene erwt

62

Cleome spinosa

Kattensnor

67

Pisum sativum

Peul

34

Cochlearia officinalis

Lepelblad

57

Polemonium caeruleum

Jacobsladder

79

Consolida ajacis

Tuinridderspoor

68

Portulaca grandiflora

Portulakroosje

72

Coreopsis tinctoria

Meisjesogen

68

Portulaca oleracea

Postelein

21

Coriandrum sativum

Koriander

57

Raphanus sativus

Radijskers

62

Cosmos bipinnatus

Cosmea

68

Raphanus sativus

Radijs

51

Cosmos sulphureus

Cosmea

68

Reseda alba

Reseda

72

Crepis rubra

Streepzaad

68

Reseda odorata

Reseda

72

Cucumis sativus

Augurk

40

Rosmarinus officinalis

Rozemarijn

58

Cucurbita maxima

Pompoen

42

Rudbeckia hirta

Rudbeckia

72

Cucurbita moschata

Pompoen

43

Rumex ambiguus

Tuinzuring

59

Cucurbita pepo

Courgette

40

Rumex patientia

Spinaziezuring

59

86

Pagina

Soortnaam


Gewasnamen Nederlands

Nederlandse naam Afrikaantje

Hoofdstuk Bloemen eenjarig

Pagina 73

Nederlandse naam

Hoofdstuk

Nederlandse naam

Hoofdstuk

Hemelroosje

Bloemen eenjarig

Pagina 73

Rode kool

Kiemgroenten

Pagina 63

Hondstong

Bloemen eenjarig

68

Rode kool

Koolgewassen

29

Hyssop

Kruiden

57

Rode zonnehoed

Bloemen meerjarig

79

IJsbergsla

Blad- en stengelgewassen

22

Romanesco

Koolgewassen

29

Incarnaatklaver

Bloemen eenjarig

73

Rozemarijn

Kruiden

58

Incarnaatklaver

Groenbemesters

84

Rucola

Blad- en stengelgewassen

21

Jacobsladder

Bloemen meerjarig

79

Rucolakers

Kiemgroenten

63

Japanse Haver

Groenbemesters

84

Rudbeckia

Bloemen eenjarig

72

Juffertje-in-het-groen

Bloemen eenjarig

71

Saffloer

Bloemen eenjarig

67

Kaasjeskruid

Bloemen eenjarig

70

Salie

Bloemen eenjarig

72

Kamille

Bloemen eenjarig

71

Salie

Kruiden

58

Kapucijner

Peulvruchten

34

Savooiekool

Koolgewassen

29

Kardoen

Blad- en stengelgewassen

20

Scabiosa

Bloemen eenjarig

72

Karwij

Kruiden

57

Scharlei

Bloemen meerjarig

79

Kattensnor

Bloemen eenjarig

67

Schorseneer

Wortel- en knolgewassen

51

Kervel

Kruiden

57

Selderij

Kruiden

58

Akelei

Bloemen meerjarig

78

Klaproos

Bloemen eenjarig

71

Serradelle

Groenbemesters

84

Akkerbloemenmengsel

Bloemen mengsels

81

Klimmende winde

Bloemen eenjarig

70

Siertabak

Bloemen eenjarig

71

Akkergoudsbloem

Bloemen eenjarig

66

Kliswortel

Wortel- en knolgewassen

50

Sint-Janskruid

Bloemen meerjarig

79

Alfalfa

Kiemgroenten

62

Knolselderij

Wortel- en knolgewassen

50

Sla

Blad- en stengelgewassen

22

Amarant

Bloemen eenjarig

66

Knolvenkel

Wortel- en knolgewassen

50

Slaapbol

Bloemen eenjarig

72

Ananaskers

Vruchtgewassen

40

Koekruid

Bloemen eenjarig

74

Slaapmutsje

Bloemen eenjarig

69

Andijvie

Blad- en stengelgewassen

20

Koeienoog

Bloemen meerjarig

80

Slangenkruid

Bloemen eenjarig

69

Anijs

Kruiden

56

Komkommer

Vruchtgewassen

40

Snijbiet

Blad- en stengelgewassen

24

Asia salat

Blad- en stengelgewassen

20

Komkommerkruid

Kruiden

57

Spinazie

Blad- en stengelgewassen

24

Asperge-erwt

Bloemen eenjarig

73

Koolraap

Wortel- en knolgewassen

50

Spinaziezuring

Kruiden

59

Aubergine

Vruchtgewassen

40

Koolrabi

Koolgewassen

29

Spruitkool

Koolgewassen

29

Augurk

Vruchtgewassen

40

Kooltje vuur

Bloemen eenjarig

66

Stalkaars

Bloemen meerjarig

80

Basilicum

Kruiden

56

Korenbloem

Bloemen eenjarig

67

Stamdoperwt

Peulvruchten

34

Basilicumkers

Kiemgroenten

62

Koriander

Kruiden

57

Stampeul

Peulvruchten

34

Bataviasla

Blad- en stengelgewassen

22

Kropsla

Blad- en stengelgewassen

22

Stamslaboon

Peulvruchten

35

Bewaarkool

Koolgewassen

29

Krulandijvie

Blad- en stengelgewassen

20

Stamsnijboon

Peulvruchten

36

Bidens

Bloemen eenjarig

66

Krulsla

Blad- en stengelgewassen

23

Stekelpapaver

Bloemen eenjarig

66

Bieslook

Kruiden

56

Lampionplant

Bloemen meerjarig

79

Stengelui

Blad- en stengelgewassen

24

Biet

Wortel- en knolgewassen

50

Lathyrus

Bloemen eenjarig

70

Stokdroogboon

Peulvruchten

36

Bladmosterd

Blad- en stengelgewassen

20

Lavas

Kruiden

57

Stokroos

Bloemen meerjarig

78

Blauwe lupine

Groenbemesters

84

Lavatera

Bloemen eenjarig

70

Stokslaboon

Peulvruchten

35

Blauwmaanzaad

Bloemen eenjarig

72

Lavendel

Kruiden

57

Stoksnijboon

Peulvruchten

36

Bleekselderij

Blad- en stengelgewassen

22

Leeuwenbek

Bloemen eenjarig

66

Straalvrucht

Bloemen eenjarig

66

Bloemenmengsel

Bloemen mengsels

81

Lepelblad

Kruiden

57

Streepzaad

Bloemen eenjarig

68

Bloemkool

Koolgewassen

28

Lupine

Bloemen eenjarig

70

Sugar Snap

Peulvruchten

34

Boekweit

Groenbemesters

84

Margriet

Bloemen meerjarig

79

Suikermais

Vruchtgewassen

44

Boerenkool

Koolgewassen

28

Mariadistel

Bloemen eenjarig

73

Tandzaad

Bloemen eenjarig

66

Bolderik

Bloemen eenjarig

66

Meiraap

Wortel- en knolgewassen

51

Tatsoi

Blad- en stengelgewassen

24

Bonenkruid

Kruiden

56

Meisjesogen

Bloemen eenjarig

68

TaugĂŠ

Kiemgroenten

63

Boon

Peulvruchten

35

Mesclun

Blad- en stengelgewassen

20

Teunisbloem

Bloemen meerjarig

79

Bosliefje

Bloemen eenjarig

71

Moederkruid

Bloemen eenjarig

73

Tijm

Kruiden

59

Bostabak

Bloemen eenjarig

71

Mosterdkers

Kiemgroenten

62

Tomaat

Vruchtgewassen

44

Bosui

Blad- en stengelgewassen

20

Muurbloem

Bloemen meerjarig

79

TĂźbingermengsel

Bloemen mengsels

81

Broccoli

Koolgewassen

28

Nachtschone

Bloemen eenjarig

71

Tuinboon

Peulvruchten

36

Broccolikers

Kiemgroenten

62

Oost-Indische kers

Bloemen eenjarig

74

Tuinkers

Blad- en stengelgewassen

25

Chinese bieslook

Kiemgroenten

62

Paksoi

Blad- en stengelgewassen

21

Tuinkers

Kiemgroenten

63

Chinese kool

Koolgewassen

28

Palmkool

Koolgewassen

29

Tuinmelde

Blad- en stengelgewassen

25

Citroenmelisse

Kruiden

56

Papaver

Bloemen eenjarig

71

Tuinridderspoor

Bloemen eenjarig

68

Coreopsis

Bloemen eenjarig

68

Papierbloem

Bloemen eenjarig

74

Tuinzuring

Kruiden

59

Cosmea

Bloemen eenjarig

68

Paprika

Vruchtgewassen

41

Turkse drakenkop

Bloemen eenjarig

69

Courgette

Vruchtgewassen

40

Pastinaak

Wortel- en knolgewassen

51

Ui

Wortel- en knolgewassen

52

Dahlia

Bloemen eenjarig

68

Peen

Wortel- en knolgewassen

52

Valeriaan

Bloemen meerjarig

80

Dille

Kruiden

56

Pekbloem

Bloemen eenjarig

73

Veldsla

Blad- en stengelgewassen

23

Driekleurig viooltje

Bloemen eenjarig

74

Peper

Vruchtgewassen

42

Venkel

Kruiden

58

Drie-urenbloem

Bloemen eenjarig

70

Peterselie

Kruiden

58

Vingerhoedskruid

Bloemen meerjarig

78

Dropplant

Bloemen meerjarig

78

Peterselie

Wortel- en knolgewassen

53

Vlas

Bloemen eenjarig

70

Duizendschoon

Bloemen meerjarig

78

Phacelia

Groenbemesters

84

Vogeloogjes

Bloemen eenjarig

69

Echte kamille

Bloemen eenjarig

71

Pluksla

Blad- en stengelgewassen

23

Wasbloem

Bloemen eenjarig

67

Eikenbladsla

Blad- en stengelgewassen

22

Pompoen

Vruchtgewassen

42

Waterkers

Kruiden

58

Erwt

Peulvruchten

34

Portulakroosje

Bloemen eenjarig

72

Watermeloen

Vruchtgewassen

45

Fenegriek

Kruiden

57

Postelein

Blad- en stengelgewassen

21

Wilde marjolein

Kruiden

58

Fenegriek

Kiemgroenten

62

Prei

Blad- en stengelgewassen

21

Winterkers

Kruiden

59

Fonteingras

Bloemen eenjarig

71

Prikneus

Bloemen meerjarig

79

Winterrogge

Groenbemesters

84

Ganzenbloem

Bloemen eenjarig

67

Pronkboon

Peulvruchten

35

Winterwortel

Wortel- en knolgewassen

52

Gele biet

Wortel- en knolgewassen

50

Quinoa

Bloemen eenjarig

67

Witlof

Wortel- en knolgewassen

52

Gele mosterd

Groenbemesters

84

Raapsteel

Blad- en stengelgewassen

21

Witte kool

Koolgewassen

30

Gewone klaproos

Bloemen eenjarig

71

Raapsteel

Kiemgroenten

62

Witte reseda

Bloemen eenjarig

72

Gewoon duizendblad

Bloemen meerjarig

78

Radicchio Rosso

Blad- en stengelgewassen

21

Wortel

Wortel- en knolgewassen

52

Gierstmelde

Bloemen eenjarig

67

Radijs

Wortel- en knolgewassen

51

Wortelpeterselie

Wortel- en knolgewassen

53

Goudsbloem

Bloemen eenjarig

66

Radijskers

Kiemgroenten

63

Zomeradonis

Bloemen eenjarig

66

Goudstrobloem

Bloemen eenjarig

70

Rammenas

Wortel- en knolgewassen

51

Zomeraster

Bloemen eenjarig

67

Groene erwt

Kiemgroenten

62

Reseda

Bloemen eenjarig

72

Zomerpostelein

Blad- en stengelgewassen

21

Groenlof

Blad- en stengelgewassen

20

Ridderspoor

Bloemen eenjarig

68

Zomerwortel

Wortel- en knolgewassen

52

Groenselderij

Blad- en stengelgewassen

22

Rijsdoperwt

Peulvruchten

34

Zonnebloem

Bloemen eenjarig

69

Grote engelwortel

Bloemen meerjarig

78

Rijspeul

Peulvruchten

34

Zonnebloem

Kiemgroenten

63

Grote kaardebol

Bloemen meerjarig

79

Rode biet

Wortel- en knolgewassen

50

Zonnehoed

Bloemen meerjarig

79

87


88


Notities

89


Opgesteld door De Bolster B.V. d.d. 26 mei 2011 te Epe. Gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel te Apeldoorn, op 25 juli 2011. Hiermede komen alle voorgaande verkoop- en leveringsvoorwaarden te vervallen. Artikel 1 Toepasselijkheid van deze algemene voorwaarden Deze voorwaarden zijn van toepassing op iedere aanbieding en iedere overeenkomst tussen De Bolster B.V. , hierna te noemen verkoper, en een koper voor zover van één of meer van deze voorwaarden niet uitdrukkelijk schriftelijk is afgeweken. Toepasselijkheid van algemene voorwaarden van de koper wordt uitdrukkelijk afgewezen. Op alle overeenkomsten met en/of aanbiedingen tot verkoop gericht tot buiten het land van de verkoper gevestigde kopers, voor zover hieronder daarvan niet wordt afgeweken, zijn de International Seed Trade Federation Rules and Usages for the Trade in Seeds for Sowing purposes van toepassing. Artikel 2 Offertes en prijzen De door de verkoper gemaakte offertes zijn vrijblijvend. Een vrijblijvende offerte kan worden herroepen tot 5 werkdagen na ontvangst van de aanvaarding. De in een offerte vermelde prijzen zijn exclusief omzetbelasting (B.T.W.). De verkoper behoudt zich het recht voor zijn prijzen periodiek te wijzigen. Elke nieuwe prijsnotering stelt de voorafgaande buiten werking ten opzichte van na die nieuwe prijsnotering geplaatste orders. Artikel 3 Oogst- en bewerkingsvoorbehoud Leveringen geschieden onder het gebruikelijke oogst- en bewerkingsvoorbehoud. Wanneer de verkoper een beroep doet op het oogst- of bewerkingsvoorbehoud, is de verkoper niet verplicht tot levering, maar zal hij, indien mogelijk, naar rato van de bestelde hoeveelheid of vergelijkbare alternatieven trachten te leveren. De koper heeft geen recht op schadevergoeding, indien door de verkoper een beroep op dit voorbehoud wordt gedaan. Artikel 4 Bestelling en levering Als in een order de bestelde hoeveelheid afwijkt van de door de verkoper gehanteerde standaardhoeveelheid of een veelvoud daarvan, dan is de verkoper vrij de naast hogere hoeveelheid te leveren. De verkoper zal zich bij de uitvoering van de leveringsplicht steeds naar vermogen inzetten. Onder behoorlijke nakoming van de leveringsplicht door verkoper wordt tevens verstaan de levering met een geringe afwijking in maat, verpakking, getal of gewicht. Het is verkoper toegestaan verkochte zaken in gedeelten te leveren. Dit geldt niet indien een deellevering geen zelfstandige waarde heeft. Indien de zaken in gedeelten worden geleverd, is verkoper bevoegd elk gedeelte afzonderlijk te factureren. De op het moment van het sluiten van de overeenkomst geldende Incoterms zullen op de overeenkomst van toepassing zijn. Levering geschiedt af fabriek (EXW) van de verkoper. De verkoper verplicht zich tot aflevering binnen een redelijke termijn, in overeenstemming met het zaaiseizoen of plantseizoen nadat de koopovereenkomst tot stand is gekomen. Een overeengekomen levertijd is geen fatale termijn. Bij niet-tijdige aflevering dient de koper verkoper derhalve schriftelijk in gebreke te stellen en hem een redelijke termijn te gunnen om alsnog de overeenkomst na te komen. Voor bestellingen met een waarde van minder dan EUR 20,- behoudt de verkoper zich het recht voor deze te weigeren of EUR 4,- in rekening te brengen. Tevens behoudt de verkoper zich het recht voor om een minimale ordergrootte per item van EUR 10,- in rekening te brengen. Artikel 5 Opschorting Indien de afnemer in gebreke is met de juiste en/of tijdige nakoming van één of meer van zijn verplichtingen • zijn de verplichtingen van verkoper automatisch en onmiddellijk opgeschort totdat de afnemer hetgeen hij opeisbaar is verschuldigd volledig heeft voldaan (betaling van eventuele buitengerechtelijke kosten daaronder begrepen). • kan verkoper van de afnemer volledige betaling en/of afdoende zekerheid verlangen, bijvoorbeeld in de vorm van een bankgarantie af te geven door een te goeder naam en faam bekend staande Nederlandse bankinstelling, ter zake van de nakoming door de afnemer. Verkoper is gerechtigd alvorens na te komen volledige betaling en/of een afdoende zekerheid voor de nakoming door de afnemer te verlangen, indien aannemelijk is dat de afnemer zijn verplichtingen niet juist en/of niet tijdig zal (kunnen) nakomen. Artikel 6 Gebruik van merken en tekens Het is de koper niet toegestaan gebruik te maken van merken en tekens die door de verkoper worden gebruikt ter onderscheiding van zijn producten van die van andere rechtspersonen/

90


Algemene voorwaarden ondernemingen, dan wel gebruik te maken van niet duidelijk onderscheidbare merken en tekens. Uitzondering hierop is de verhandeling van producten in oorspronkelijke verpakking van de verkoper met de door hem aangebrachte merken en tekens. Artikel 7 Eigendomsvoorbehoud De door de verkoper geleverde zaken blijven het eigendom van verkoper, totdat de koper de koopsom heeft betaald. Tevens geldt de voorbehouden eigendom voor de vorderingen, die de verkoper tegen de koper mocht verkrijgen wegens tekortschieten van de koper in één van zijn verplichtingen jegens de verkoper. Door verkoper afgeleverde zaken, die krachtens lid 1 onder het eigendomsvoorbehoud vallen, mogen slechts in het kader van een normale bedrijfsuitoefening worden doorverkocht of gebruikt. In geval van doorverkoop is de koper verplicht van zijn afnemers een eigendomsvoorbehoud te bedingen. Het is de koper niet toegestaan de zaken te verpanden of hier enig ander recht op te vestigen. Artikel 8 Betaling Betaling dient door de verkoper ontvangen te zijn binnen 14 dagen na factuurdatum. Na het verstrijken van deze termijn is de koper in verzuim; de koper is vanaf het moment van in verzuim treden over het opeisbare bedrag een rente van 1% per maand verschuldigd. In geval van liquidatie, faillissement of surséance van betaling van de koper zullen de betalingsverplichtingen van de koper onmiddellijk opeisbaar zijn en is de verkoper bevoegd de verdere uitvoering van de overeenkomst op te schorten, dan wel tot ontbinding van de overeenkomst over te gaan, één en ander onverminderd het recht van verkoper om schadevergoeding te vorderen. Indien betaling in termijnen is overeengekomen, wordt bij niet-tijdige betaling van een termijn het gehele restantbedrag terstond opeisbaar zonder ingebrekestelling. Het in de laatste zin van artikel 8 lid 1 bepaalde is van overeenkomstige toepassing. Artikel 9 Incassokosten Als de koper in gebreke of in verzuim is met het nakomen van één of meer van zijn verplichtingen, dan komen alle kosten ter verkrijging van voldoening buiten rechte alsmede de gerechtelijke kosten voor rekening van de koper. Artikel 10 Aansprakelijkheid De verkoper is niet aansprakelijk voor schade als gevolg van een gebrek in de geleverde prestaties, tenzij er sprake is van opzet en/of grove schuld aan de zijde van de verkoper en/of haar werknemers. De koper is verplicht de schade, ten aanzien van de prestaties waarover hij een klacht bij de verkoper indient, zo veel mogelijk te beperken. Indien de verkoper op basis van één of meerdere voorwaarden aansprakelijk is, is deze aansprakelijkheid beperkt tot de factuurwaarde van de prestaties; de verkoper is in geen geval aansprakelijk voor enige vorm van gevolgschade. Artikel 11 Gebruik en garantie Verkoper garandeert dat de geleverde prestaties naar haar beste vermogen zullen voldoen aan de hierbij behorende productspecificaties. De productspecificaties gelden echter niet als garantie. In het geval het geleverde niet voldoet aan de productspecificaties zal de afnemer hierover geïnformeerd worden. Verkoper staat er voorts niet voor in dat de geleverde prestaties voldoen aan het doel dat de koper hieraan geeft. Indien door verkoper een kiemkracht is aangegeven, is deze uitsluitend gebaseerd op reproduceerbare laboratoriumtesten. Geen directe relatie kan worden verondersteld tussen de aangegeven kiemkracht en de opkomst van het zaad bij de koper. Deze aangegeven kiemkracht geeft enkel de kiemkracht aan ten tijde van de uitvoering van de test en voor de omstandigheden waaronder de test is uitgevoerd. Opkomst is onder meer afhankelijk van de locatie, teeltmaatregelen of de klimaatsomstandigheden bij de koper. Elke eventuele garantie van de zijde van de verkoper vervalt, indien de koper de zaken bewerkt, dan wel laat bewerken, herverpakt, dan wel laat herverpakken of onjuist gebruikt. Artikel 12 Gebreken; klachttermijnen De koper dient de gekochte zaken bij aflevering – of zo spoedig daarna als mogelijk – te onderzoeken. Hierbij dient de koper na te gaan of het geleverde aan de overeenkomst beantwoordt, te weten: - of de juiste zaken zijn geleverd; - of de afgeleverde zaken wat betreft kwantiteit overeenstemmen met het overeengekomene; - of de geleverde zaken voldoen aan de overeengekomen kwaliteitseisen of – indien deze ontbreken – aan de eisen die gesteld mogen worden voor een normaal gebruik en/of handelsdoeleinden. Worden zichtbare gebreken of tekorten geconstateerd, dan dient de koper deze binnen 5 werkdagen na aflevering schriftelijk onder vermelding van partij-, afleverbon en/of factuurgegevens aan de verkoper te melden. Niet zichtbare gebreken dient de koper binnen 5 werkdagen na ontdekking schriftelijk

onder vermelding van partij-, afleverbon en/of factuurgegevens te melden aan verkoper. Klachten moeten zodanig zijn beschreven dat de verkoper of een derde deze kan verifiëren. Hiertoe dient de koper tevens een registratie bij te houden ten aanzien van het gebruik van de zaken en, in geval van doorverkoop van de zaken, van zijn kopers. Indien de koper geen melding maakt binnen de genoemde termijnen, wordt zijn klacht niet in behandeling genomen en vervallen zijn rechten. In geval van een blijvend geschil tussen partijen over de kiemkracht, de rasechtheid, de raszuiverheid en de technische zuiverheid kan op verzoek van één der partijen een (her) keuring plaatsvinden door de Naktuinbouw, gevestigd in Roelofarendsveen, Nederland, op kosten van ongelijk. De herkeuringstoets wordt uitgevoerd op basis van een erkend monster. De uitslag van deze (her)keuring bindt beide partijen, onverminderd het recht van partijen geschillen over de gevolgen van deze uitslag voor te leggen aan de in artikel 16 genoemde instanties. Artikel 13 Informatievoorziening Door verkoper gegeven informatie in welke vorm dan ook kent een vrijblijvend karakter. Beschrijvingen, aanbevelingen en illustraties in brochures en folders zijn zo nauwkeurig mogelijk afgestemd op ervaringen in proeven en praktijk. De verkoper aanvaardt echter in geen enkel geval op grond van zulke informatie aansprakelijkheid voor afwijkende resultaten in het geteelde product. De koper dient zelf te beoordelen of de zaken geschikt zijn om voor de beoogde teelten en/of onder de lokale omstandigheden te worden gebruikt. Bij de door verkoper gegeven informatie wordt onder ‘immuun’ verstaan: het ras is onvatbaar voor een bepaalde ziekte (onvatbaar is een absoluut begrip); onder ‘resistent’ wordt verstaan: het vermogen van de plant om de ontwikkeling van een bepaalde ziekte of bepaalde vormen van deze ziekte tegen te gaan of te bemoeilijken; onder ‘tolerant’ wordt verstaan: het vermogen van de plant om een bepaalde ziekte of een schadelijke milieufactor te verdragen, met geringe nadelige effecten op de groei en de productie; onder ‘vatbaar’ wordt verstaan: het onvermogen van de plant om de groei of ontwikkeling van een bepaalde ziekte of schadelijke milieufactor te hinderen of tegen te gaan. Artikel 14 Overmacht Onder overmacht wordt verstaan omstandigheden die de nakoming van de verbintenis verhinderen, en die niet aan verkoper zijn toe te rekenen. Hieronder zullen, indien en voor zover de omstandigheden de nakoming onmogelijk maken of onredelijk bemoeilijken, mede zijn begrepen: stakingen in andere bedrijven dan die van verkoper, wilde stakingen of politieke stakingen in het bedrijf van verkoper, een algemeen gebrek aan benodigde grondstoffen en andere voor het tot stand brengen van de overeengekomen prestatie benodigde zaken of diensten; niet voorzienbare stagnatie bij toeleveranciers of andere derden waarvan de verkoper afhankelijk is en algemene vervoersproblemen. De verkoper zal de koper zo spoedig mogelijk op de hoogte stellen indien hij door overmacht niet of niet tijdig kan leveren. Indien de overmacht langer dan 21 dagen duurt, zijn beide partijen gerechtigd de overeenkomst te ontbinden. Verkoper is in dit geval niet verplicht tot enige schadevergoeding. Artikel 15 Conversie Indien een bepaling uit deze Verkoop- en leveringsvoorwaarden nietig is, treedt voor deze bepaling automatisch (van rechtswege) in de plaats een geldige bepaling die zo veel mogelijk beantwoordt aan de strekking van het nietige beding. Partijen zijn gehouden over de tekst van deze nieuwe bepaling zo nodig met elkaar in redelijk overleg te treden. In dat geval behouden de overige bepalingen in deze Verkoop en Leveringsvoorwaarden zo veel mogelijk onverminderd hun geldigheid. Artikel 16 Geschillenbeslechting Tenzij partijen in onderling overleg arbitrage zijn overeengekomen, zal elk geschil worden beslecht door de in eerste aanleg bevoegde burgerlijke rechter ter plaatse van de verkoper, tenzij de toepasselijke regels van het in artikel 17 gekozen recht dwingendrechtelijk een andere rechter bevoegd verklaren. In geval van een geschil zullen partijen echter in eerste instantie in onderling overleg, of anders middels mediation, tot een oplossing trachten te komen, alvorens partijen dit geschil aan een arbitragecommissie dan wel aan de burgerlijke rechter voorleggen. 3. Verkoper blijft te allen tijde bevoegd de koper te dagvaarden voor de volgens de wet of het toepasselijke internationale verdrag bevoegde rechter. Artikel 17 Toepasselijk recht Op elke overeenkomst tussen verkoper en koper is het Nederlands recht van toepassing. Indien verkoper en koper niet in hetzelfde land zijn gevestigd, is bovendien van toepassing de ‘United Nations Convention on the International Sales of Goods’ (het Weens Koopverdrag), voor zover dit niet afwijkt van deze voorwaarden en voor zover het niet in strijd is met het dwingend recht van het land van de verkoper.

91


Vertrouwde kwaliteit • Ruime keuze • Makkelijk bestellen • Snelle levering • Groeikrachtige zaden • Natuurlijk biologisch

Klantenservice

Tel. +31 (0)578 621 433 info@bolster.nl De Bolster biologische zaden Oude Oenerweg 13 8161 PL Epe Nederland www.bolster.nl


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.