HUISSTIJLGIDS
BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST SEPTEMBER 2002
1
HUISSTIJLGIDS
BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST SEPTEMBER 2002
1
2
DE IRIS VANDAAG In deze gids vindt u de huisstijl, en meer bepaald de visuele identiteit, van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De huisstijl is de grafische vormgeving en de visuele overbrenging van de communicatie van ons gewest en bepaalt het gebruik van de huisstijlelementen zoals het irislogo, de lettertypen en dergelijke. De elementen worden toegepast op alle communicatiedragers: briefpapier, briefomslagen, dienstnota’s en andere. Op termijn zullen alle communicatievormen in overeenstemming met de huisstijl horen te zijn. De huisstijl draagt bij tot een verhoging van de herkenbaarheid van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest in de ogen van zijn inwoners en gebruikers. De visuele identiteit is eigentijds opgevat, heeft een dynamische uitstraling en streeft transparantie na in de communicatie. Het ontwerp van de huisstijl is gestoeld op het gekende logo van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, de iris. De grafische elementen die mee de huisstijl bepalen, zijn gebaseerd op de kenmerken van het irislogo. De huisstijl is ontwikkeld vanuit de opdrachten, de waarden en de pijlers van de regering en het ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De opdracht van de gewestelijke overheid vormde het voornaamste uitgangspunt voor de creatie van de visuele identiteit: dienstverlening door het ministerie en ontwikkeling van het beleid door de regering. Deze opdrachten voeren we uit met oog voor de waarden die wij allen onderschrijven: klantgerichtheid, efficiëntie, objectiviteit, integriteit, doelgerichtheid en respect voor iedereen. Wij zijn ervan overtuigd dat u zich als gebruiker zal herkennen in de ontwikkelde huisstijl en deze met plezier zal toepassen om de visuele identiteit van ons gewest mee te ondersteunen en uit te dragen. Brussel, 1 september 2002.
Robert Delathouwer Staatssecretaris voor Ambtenarenzaken
François-Xavier de Donnea Minister-president
Norbert De Cooman Adjunct-secretaris-generaal
Francis Résimont Secretaris-generaal
3
INHOUDSTAFEL SECTIE 1 – BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST ALS MERK HET BELANG VAN EEN ‘MERK’ IN DE PUBLIEKE SECTOR
De kracht van ‘merkcommunicatie’ in de publieke sector De nieuwe huisstijl van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Eenduidig naar buiten komen
8 8 p. 9 p. p.
HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST. WIE ZIJN WE?
Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest De Brusselse Hoofdstedelijke Regering Het ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
10 10 p. 10 p. p.
SECTIE 2 – DE HUISSTIJL VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST DE BASISKENMERKEN VAN DE HUISSTIJL
De iris De kleuren De naam van de organisatie als bijschrift Het gebruik van het logo op een gekleurde achtergrond Grafische elementen Typografie
p. 12 p. 16 p. 17
21 22 p. 23 p. p.
HET IRISLOGO NAAST ANDERE LOGOS
Algemene richtlijn Irislogo zonder bijschrift Irislogo met bijschrift PAPIER
24 24 p. 24 p. p.
p.
25
JURIDISCHE ASPECTEN EN COPYRIGHT
Gebruik van het irislogo en het bijschrift Copyrights Verantwoordelijke uitgever
4
26 26 p. 26 p. p.
SECTIE 3 – DE HUISSTIJL IN PRAKTIJK HUISSTIJLPRODUCTEN
Briefpapier Briefomslagen Pakjes, dozen of briefomslagen groter dan A4 Naamkaartjes Groetenkaartjes Fax Dienstnota Besluiten
28 30 p. 31 p. 32 p. 34 p. 36 p. 38 p. 40 p. p.
ANDERE TOEPASSINGEN
Logo met bijschriften Powerpoint en andere digitale toepassingen Uitbreiding van de grafische elementen
44 p. 46 p. 48 p.
DE SJABLONEN
De sjablonen die met voorbedrukt papier worden gebruikt De sjablonen die op zich gebruikt worden (dus op blanco papier) Briefpapier Fax Dienstnota Besluit Powerpoint
50 p. 52 p. 52 p. 53 p. 54 p. 55 p. 56 p.
SECTIE 4 – STIJLGIDS VOOR BRIEVEN EN NOTA'S STIJLGIDS VOOR BRIEVEN EN NOTA'S
Adressering Contactpersoon Contactgegevens Referenties en onderwerp Onderdelen van organisaties Functie Ondertekening Cijfers en getallen
58 59 p. 59 p. 60 p. 60 p. 61 p. 61 p. 61 p. p.
5
6
1
BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST ALS MERK
HET BELANG VAN EEN ‘MERK’ IN DE PUBLIEKE SECTOR DE KRACHT VAN ‘MERKCOMMUNICATIE’ IN DE PUBLIEKE SECTOR Een merk heeft, zeker als het een sterk merk is, een grote communicatieve kracht. Het geeft een organisatie een duidelijke identiteit en versterkt de binding met de doelgroep. Dat geldt voor bedrijven, maar net zo goed voor overheidsdiensten. Een merk is meer dan een naam of een huisstijl. Een merk leeft in de hoofden en de harten van de mensen. De huisstijl maakt het merk zichtbaar, terwijl het logo de waarden uitdrukt die het merk belichaamt. Samen vergroten ze de herkenbaarheid van een organisatie. In een complex land als België is het voor de burger niet altijd eenvoudig om zijn weg te vinden door de instellingen. Alleen via een degelijk communicatiebeleid kan de overheid een goede dienstverlening verzekeren. De ontwikkeling van een eigen huisstijl is daarbij een belangrijk instrument. Zeker voor het vanuit historisch perspectief nog erg jonge Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
DE NIEUWE HUISSTIJL VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST Bij de creatie van de nieuwe huisstijl vertrokken de ontwerpers van het bekende irislogo. De grafische elementen die de huisstijl verder bepalen zijn afgeleid van het irislogo. Het resultaat is een sobere, eigentijdse huisstijl die staat voor transparantie en klantgerichtheid. Deze gids bevat een reeks richtlijnen voor een consequent gebruik van de nieuwe huisstijl van de regering en het ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Die bestaat aan de ene kant uit elementen die door de ontwerpers werden gecreëerd: het logo, de lettertypen, de kleuren en de manier waarop dit alles werd verwerkt op briefpapier, naamkaartjes, enz. Uiteraard kunnen al deze richtlijnen enkel consequent toegepast worden op de documenten waar wij zelf de uitgever van zijn. Wij hebben weinig of geen controle over documenten die niet door ons worden gerealiseerd. Er wordt wel aanbevolen om deze richtlijnen over te maken aan mensen of organisaties die gebruikmaken van ons logo. Maar er is meer. De stijl van een huis wordt immers nog altijd in de eerste plaats bepaald door de mensen die erin wonen. Hoe u als ambtenaar met de burgers communiceert, is evengoed een kwestie van huisstijl.
1.8
EENDUIDIG NAAR BUITEN KOMEN De operatie huisstijl eindigt niet met de publikatie van deze gids. Of ze de dienstverlening van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest dichter bij de burger zal brengen, hangt af van de consequente toepassing van de richtlijnen die erin staan. Om de gebruiker daarbij te helpen, werden huisstijlcoördinatoren aangesteld. Met vragen over de praktische toepassing van de nieuwe huisstijl kunt u altijd bij hen terecht. Om u zo goed mogelijk te helpen bij het gebruik van onze huisstijl staan, naast de huisstijlbeheerder, een aantal lokale huisstijlcoördinatoren klaar om u inlichtingen te geven over het gebruik van de huisstijl. U vindt er altijd een dicht bij uw werkplek. U vindt de naam en de gegevens van de huisstijlbeheerder en coördinatoren terug op het intranet onder de rubriek “huisstijl”.
9
HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST. WIE ZIJN WE? De huisstijl is de visuele vertaling van de essentie van een organisatie. Daarom is het niet slecht om in deze huisstijlgids de opdracht van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest op te nemen.
HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST De federale staat België omvat drie gemeenschappen en drie gewesten. Eén daarvan is het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Het werd opgericht bij de bijzondere wet van 12 januari 1989 en telt vandaag ongeveer 950.000 inwoners, verdeeld over 19 gemeenten. Daarnaast is Brussel natuurlijk de hoofdstad van de Belgische Staat, de Vlaamse en de Franse Gemeenschap. Tenslotte is het als hoofdstad van Europa de zetel van tal van Europese en internationale instellingen.
DE BRUSSELSE HOOFDSTEDELIJKE REGERING De Brusselse Hoofdstedelijke Regering bestaat uit vijf leden die door de Hoofdstedelijke Raad worden verkozen: de minister-voorzitter, twee Nederlandstalige en twee Franstalige ministers. Verder kiest de raad drie staatssecretarissen, waarvan er ten minste één tot de kleinste taalgroep behoort.
HET MINISTERIE VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST Het ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is een belangrijk beleidsinstrument van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering. Het is verantwoordelijk voor een erg uitgebreid dienstenpakket. Naast taken die de wetgever aan de Brusselse agglomeratie heeft opgedragen en de opdrachten die vroeger door de provincie Brabant werden uitgevoerd, gaat het daarbij concreet om onder andere de volgende bevoegdheden: • ruimtelijke ordening • waterbeleid • huisvesting • economie • energie • buitenlandse handel • plaatselijke besturen • werkgelegenheidsbeleid • openbare werken • vervoer en mobiliteit • externe betrekkingen • wetenschappelijk onderzoek • financiën en begroting • transversale en ondersteunende diensten zoals human resources management, ambtenarenzaken, huishoudelijke zaken, ...
1.10
2
DE HUISSTIJL VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST
DE BASISKENMERKEN VAN DE HUISSTIJL Om inderdaad eenduidig naar buiten te kunnen komen zijn er richtlijnen uitgewerkt rond een aantal basiselementen die de ‘look’ uitmaken van de huisstijl van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Deze regels worden toegepast in alle communicatiemateriaal van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. In deze sectie gaan we in op deze basiselementen en hun basisrichtlijnen.
DE IRIS Het kernelement van de huisstijl van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is een gestileerde iris. In de oudheid stond deze bloem symbool voor macht en bestuurlijke bekwaamheid. Vandaag symboliseert ze bovendien het transparante, klantgerichte beleid van de regering en het ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De iris wordt bepaald door een ordonnantie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest van 27 februari 1991 en is gedeponeerd bij het Benelux-merkenbureau. BASISIRIS
Het irislogo staat in een blauwe lijntekening en wordt geel ingekleurd. De gebruikte kleuren (tevens de kleuren van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest) zijn: Pantone 116 (geel) Pantone 280 (blauw) U vindt hieronder meer informatie over de gebruikte kleuren.
Geel: Pantone 116 Blauw: Pantone 280
BASISIRIS OUTLINEVERSIE
De outlineversie van de iris is in één kleur (100 % zwart).
Zwart: 100 %
2.12
VARIANTEN OP DE BASISUITVOERING
De twee basisversies kennen twee varianten die in specifieke omstandigheden worden aangewend. Ze worden enkel gebruikt wanneer de twee vorige versies niet kunnen aangewend worden. VARIANT 1
De iris kan officieel geplaatst worden tegen een blauwe achtergrond (Pantone 280), bijvoorbeeld op vlaggen of wimpels. Het blauw van de lijnen wordt dan omgezet naar 100 % wit.
Zo ziet de iris er uit zonder de blauwe achtergrond. Uiteraard kan deze iris niet gebruikt worden zonder de achtergrond.
VARIANT 2
De iris kan officieel geplaatst worden tegen een zwarte achtergrond (zwart: 80 tot 100 %), bijvoorbeeld in bepaalde zwart-witadvertenties. Het zwart van de lijnen wordt dan omgezet naar 100 % wit. Het geel Pantone 116 wordt dan omgezet naar 50 % zwart.
Zo ziet de iris eruit zonder de zwarte achtergrond. Uiteraard kan deze iris niet gebruikt worden zonder de achtergrond.
13
GEBRUIK VAN DE IRIS GEBRUIK DE OFFICIELE IRIS
Voor het gebruik van de iris maakt u gebruik van de elektronische bestanden die u via de huisstijlbeheerder kunt bekomen.
Alle andere varianten of toepassingen zijn niet toegestaan, zoals versies met witte lijnen zonder de toegestane achtergrond:
DE IRIS OP DE JUISTE MANIER GEBRUIKEN
De iris mag alleen proportioneel vergroot of verkleind worden. De iris mag niet in spiegelbeeld worden afgebeeld. De iris moet altijd in zijn geheel zichtbaar zijn. Het logo mag dus niet in stukken worden gekapt of aflopend worden gebruikt. De iris moet altijd horizontaal worden gebruikt. Het logo mag dus niet worden geroteerd.
Let op de kleine open ruimte tussen het tweede en derde blaadje die dezelfde kleur van de achtergrond moet zijn.
Dit dient de kleur van de achtergrond aan te nemen.
Iris is open: juist
Iris is gesloten: fout
De iris moet steeds in zijn totaliteit aanwezig zijn in hetzelfde visuele veld. Komt het logo tweemaal voor in hetzelfde visuele veld (bijvoorbeeld op een dubbele bladzijde in een brochure), dan bevelen we aan om een groot logo en een klein logo te gebruiken.
2.14
GROOTTE
De minimum-grootte van de iris bedraagt 10 mm.
10 mm
AFSTAND VAN ANDERE ELEMENTEN TOT DE IRIS
Tekst, tekeningen, foto’s en andere elementen dienen op een passende afstand gehouden te worden waardoor de iris een helder en duidelijk object blijft. Hier zijn geen vaste richtlijnen voor. Lees ook de richtlijnen voor de iris met de bijschrijften. BASISPOSITIONERING VAN DE IRIS
Als basisregel geldt dat de iris steeds op de linkerzijde van de pagina wordt geplaatst. Dit verhoogt de dynamiek van het document. De iris dient wel minstens 30% van zijn eigen lengte en 30% van zijn eigen hoogte verwijderd te blijven van de rand van het blad. Y
X
Y
X
Y = 30% van X
In de toepassing van de huisstijl zijn hier twee uitzonderingen op, met name de tweetalige documenten (bijvoorbeeld de ministeriĂŤle besluiten) en de naamkaartjes (zie later).
15
DE KLEUREN De huisstijlkleuren van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest zijn: • geel (Pantone 116); • blauw (Pantone 280). Er wordt geen onderscheid in belang gemaakt tussen deze twee kleuren. REFERENTIES
Elk medium heeft zijn eigen karakteristieken. Dezelfde kleur ziet er op papier dikwijls helemaal anders uit dan op een projectiescherm. Hieronder staan de kleuren zoals ze voor de verschillende kleurensystemen werden samengesteld. Het consequent gebruik van deze referenties leidt immers tot een sterkere eenheid en is daarom sterk aanbevolen. GEEL
BLAUW
Pantone Matching System
116 cv
280 cv
cmyk
c0 m15 y94 k0
c100 m72 y0 k18
rgb
r255 g217 b17
r12 g37 b119
html
FFD911
OC2577
ral
1023
5002
Enkele aanbevelingen: • In druk krijgt het Pantone-systeem de voorkeur boven het CMYK-systeem. • De RGB-kleuren geven bij elektronische presentaties, bijvoorbeeld met Microsoft PowerPoint, een optimale kleurenweergave, zowel in de Windowsals in de Macintosh-omgeving. • Wanneer u werkt met een projectietoestel is het belangrijk dat u het toestel juist kalibreert. Wanneer de kleuren te sterk van het hierboven afgebeelde origineel afwijken, kunt u dit corrigeren door de helderheid of het contrast van het toestel bij te stellen. Bij een al te grote afwijking laat u het toestel best even nakijken.
2.16
DE NAAM VAN DE ORGANISATIE ALS BIJSCHRIFT Deze huisstijl bevat richtlijnen voor alle documenten die uitgaan van: • de Brusselse Hoofdstedelijke Regering; • het ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Naast de iris wordt, waar van toepassing, een bijschrift geplaatst verwijzend naar het gewest, naar de regering of naar het ministerie. • De iris met het bijschrift ‘BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST’. • De iris met het bijschrift ‘BRUSSELSE HOOFDSTEDELIJKE REGERING’. • De iris met het bijschrift ‘MINISTERIE VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST’. HET LETTERTYPE VAN HET BIJSCHRIFT
Het bijschrift van het irislogo staat altijd in ‘Scala Sans Small Caps’. Het bijschrift staat dus steeds in kleine hoofdletters. DE DOOR HET BIJSCHRIFT INGENOMEN RUIMTE
Het bijschrift kan gezet worden op één lijn of op twee lijnen. De keuze hangt af van de beschikbare plaats, op de naamkaartjes bijvoorbeeld wordt het bijschrift over twee lijnen gebruikt en op het briefpapier wordt altijd het bijschrift op één lijn gebruikt (zie ook verder). DE KLEUR VAN HET BIJSCHRIFT
Het bijschrift is steeds in Pantone 280 C.
17
DE POSITIONERING VAN DE IRIS EN HET BIJSCHRIFT POSITIONERING MET HET BIJSCHRIFT OP EEN LIJN
X
9 8 7 6 5 4 3 2 1
X
1/9
De hoogte van de kapitaalletter is gelijk aan 1/9 van de hoogte van het irislogo. POSITIONERING MET HET BIJSCHRIFT OVER TWEE LIJNEN
X
9 8 7 6 5 4 3 2 1
X
1/9
De interlinie van de twee regels (Z) bedraagt 75 % van de hoogte van de kapitaalletter. X
Z
2.18
DE VARIANTEN HET GEWEST
Eentalig bijschrift (bestaat in beide talen).
Tweetalig bijschrift.
DE REGERING
Eentalig bijschrift op één lijn (bestaat in beide talen).
Eentalig bijschrift over twee lijnen (bestaat in beide talen).
Tweetalig bijschrift.
19
HET MINISTERIE
Eentalig bijschrift op één lijn (bestaat in beide talen).
Eentalig bijschrift over twee lijnen (bestaat in beide talen).
Tweetalig bijschrift.
2.20
HET GEBRUIK VAN HET LOGO OP EEN GEKLEURDE ACHTERGROND Het logo mag geplaatst worden op een gekleurde achtergrond (zie ook vroeger). Ook hier zijn zekere richtlijnen na te leven. DE IRIS OP EEN GEKLEURDE ACHTERGROND
De minimumafstand tot de rand van het gekleurde vlak dient minimum 1/9 van de iris te bedragen. 1/9
1/9
1/9
1/9
DE IRIS MET BIJSCHRIFT OP EEN GEKLEURDE ACHTERGROND
Wanneer de iris met een bijschrift op een gekleurde achtergrond staat, is de tekst wit uitgespaard. De minimumafstand tot de rand van het gekleurde vlak dient minimum 1/9 van de iris te bedragen.
1/9
21
GRAFISCHE ELEMENTEN In de huisstijl bepalen extra grafische elementen mee de ‘look’ van de huisstijl. Deze elementen zijn een onderdeel van een breed gamma van grafische elementen die ter beschikking staan (zie hoofdstuk “Andere toepassingen”). Enkele basiselementen die steeds terugkeren zijn: • fijne horizontale lijnen;
• een aantal kolommen die in de linkermarge van brieven e.d. worden geplaatst.
Door de kleur van deze kolommen wordt ook het onderscheid ‘regering’ en ‘ministerie’ getoond: blauwe kolommen: het document gaat uit van de regering; gele kolommen: het document gaat uit van het ministerie.
2.22
TYPOGRAFIE Twee lettertypen maken deel uit van de huisstijl van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest: Scala Sans en Arial. De keuze van het lettertype hangt samen met het gebruik. In het algemeen geldt volgende regel: Alle veranderlijke gegevens op documenten worden gezet uit Arial. Alle vaste gegevens worden gezet uit Scala Sans. ARIAL
De medewerkers van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gebruiken altijd Arial. Arial wordt dus gebruikt bij het invullen van de sjablonen van de huisstijl. Er is gekozen voor Arial omdat dit lettertype in alle courante computers en in alle courante printers standaard aanwezig is. Er stellen zich dus weinig praktische problemen en het lettertype dient niet te worden aangeschaft. Arial:
ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ abcdefghijklmnopqrstuvwxyz 0123456789 SCALA SANS
Scala Sans wordt gebruikt voor alle ‘voorgedrukte’ gegevens. Dit zijn gegevens die reeds aanwezig zijn op de verschillende sjablonen. Voorbeeld: Op brieven zijn de voorgedrukte gegevens in Scala Sans. Op documenten die volledig worden geprint door de medewerkers, dus zonder voordruk, zijn de woorden die gezet zijn in Scala Sans reeds aanwezig op het elektronische sjabloon. Scala Sans wordt bij voorkeur ook gebruikt in ander drukwerk van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Denk hierbij bijvoorbeeld aan brochures, folders, jaarverslagen, … Scala Sans kan dan afgewisseld worden met een geschreefd lettertype. Bijvoorbeeld: titels zet u uit Scala Sans, doorlopende tekst uit Scala. Scala Sans:
ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ abcdefghijklmnopqrstuvwxyz 0123456789 Scala:
ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ abcdefghijklmnopqrstuvwxyz 0123456789
23
HET IRISLOGO NAAST ANDERE LOGO’S Soms is het nodig om het irislogo te combineren met logo’s van andere organisaties.
ALGEMENE RICHTLIJN • Plaats het irislogo links op de pagina. • Besteed aandacht aan de verhouding en het aanvoelen van een evenwichtige uitstraling tussen de logo’s. • Plaats de andere logo’s op de rechterzijde van de pagina. • De afstand tussen het irislogo (of het bijschrift) en de andere logo’s dient minimum 30 % van de hoogte van het irislogo te bedragen.
IRISLOGO ZONDER BIJSCHRIFT • Aligneer de andere logo’s met de basis van de iris. • Bovenaan houden de andere logo’s een afstand van het hoogste punt van de iris gelijk aan bijvoorbeeld 1/9 van de hoogte van de iris.
Y = 30% van X 1/9
X
IRISLOGO MET BIJSCHRIFT HET BIJSCHRIFT STAAT OP EEN LIJN
• Aligneer de andere logo’s met de basis van de iris. • Bovenaan mogen de andere logo’s niet boven tot het hoogste punt van de iris uitkomen.
HET BIJSCHRIFT STAAT OVER TWEE LIJNEN
• Aligneer de andere logo’s met de basis van de eerste lijn van het bijschrift. • Bovenaan mogen de andere logo’s niet boven het hoogste punt van de iris uitkomen
2.24
PAPIER De taken en de dienstverlening van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, brengen de productie van een grote hoeveelheid documenten mee. Ook de papierkeuze maakt deel uit van de huisstijl. Het soort papier, de afwerking en het gewicht dragen mee bij tot het oordeel dat de burger zich over het Brussels Hoofdstedelijk Gewest vormt. Wij gebruiken papier dat voldoet aan een aantal vereisten: • het straalt de identiteit uit van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest; • het is budgetvriendelijk; • het is milieuvriendelijk.
25
JURIDISCHE ASPECTEN EN COPYRIGHT De wijze waarop het Brussels Hoofdstedelijk Gewest naar buiten komt, is essentieel in de communicatie over wie we zijn. Een slecht of onsamenhangend gebruik van de huisstijl kan een ongelukkige en verkeerde externe perceptie van de organisatie teweegbrengen. Het is daarom belangrijk dat de huisstijl zodanig wordt gebruikt dat hij de standing van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest benadrukt, evenals zijn positie als een vooruitstrevende, transparante en klantgerichte organisatie in de publieke sector.
GEBRUIK VAN HET IRISLOGO EN HET BIJSCHRIFT Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, zoals het vertaald wordt in de iris (en eventueel de bijschriften), moet op alle communicatie van dit gewest voorkomen. Deze communicatie omvat: • alle interne communicatie (nota’s, brieven, …); • alle communicatie met externe gebruikers en klanten; • alle promotionele communicatie, advertenties (drukwerk, tv, radio, internet, …) en alle andere marketingcommunicatie. Enkel het Brussels Hoofdstedelijk Gewest mag het gebruik van het irislogo toekennen.
COPYRIGHTS Wanneer het Brussels Hoofdstedelijk Gewest de rechten bezit op de inhoud van een publicatie, onderstreept het dit door het copyright op te eisen. Copyrightvermeldingen moeten op externe commnunicatie altijd gebruikt worden om de intellectuele eigendom bij het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en de auteur te vestigen. Een copyrightverklaring bevat altijd: • het jaar van publicatie; • de legale naam van het gewest; • welke rechten zijn voorbehouden. De meest gebruikte vermelding is: © 2002 Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Alle rechten voorbehouden.
VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Alle publikaties dienen ook een verantwoordelijke uitgever te vermelden. Deze vermelding gebeurt steeds volgens hetzelfde principe: V.U.: [Voornaam afgekort tot een letter, gevolgd door een punt] [Familienaam], [naam van de instelling], [Straat] [Nummer], B- [Postcode] Brussel V.U. mag ook voluit worden geschreven: Verantwoordelijke Uitgever.
2.26
3
DE HUISSTIJL IN PRAKTIJK
HUISSTIJLPRODUCTEN BRIEFPAPIER Brieven en nota’s van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest bestaan uit: • voorbedrukt briefpapier; • sjablonen om het voorbedrukt briefpapier in te vullen; • on-linebriefpapier, voor het geval er geen voorbedrukt papier voorhanden is (bijvoorbeeld als u met een laptop werkt en niet aanwezig bent in de lokalen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest). De grafische elementen in de linkermarge staan op vaste plaatsen. Grootte: 210 mm x 297 mm. De grafische elementen op de linkerkant dienen ook als hulplijn bij het vouwen van het briefpapier.
Bestuur Ruimtelijke Ordening en Huisvesting Stedenbouw, Monumenten en Landschappen
Roger Lejeune Zaakvoerder Lightpro bvba Havenlaan 23 1000 BRUSSEL
contact
onze ref. uw ref.
betreft bijlagen
brussel
Christine Wouters T 02 204 17 24 F 02 204 17 25 cwouters@mbhg.irisnet.be cw/123 rl/975/2002
Ennius et sapines et fortis et alter Homerus, ut critici dicunt, leviter curare videtur. Scire velim chartis.
Kabinet van minister Jan Desmedt De minister
03.07.2002
Ruimtelijke Ordening Huisvesting Openbare Werken
Roger Lejeune Zaakvoerder Lightpro bvba Havenlaan 23 1000 BRUSSEL onze ref. uw ref.
betreft bijlagen
brussel
Vooruitgangsstraat 80 bus 1 1030 Brussel
T 02 204 21 11 Noordstation
rl/975/2002
Ennius et sapines et fortis et alter Homerus, ut critici dicunt, leviter curare videtur. Scire velim chartis.
03.07.2002
www.brussel.irisnet.be info@mbhg.irisnet.be
Koningsstraat 2 1000 Brussel
3.28
hs/123
T 02 204 21 11 F 02 204 21 12
www.desmedt.irisnet.be info@desmedt.irisnet.be
39 36
130
33 28 25 12
12 2
25 28
48
Bestuur Ruimtelijke Ordening en Huisvesting Stedenbouw, Monumenten en Landschappen
5
108
Roger Lejeune Zaakvoerder Lightpro bvba Havenlaan 23 1000 BRUSSEL
52
contact
onze ref.
Arial Reg / Bold - corps 10 pt Leading 12 pt
88
33
uw ref.
48 52
Christine Wouters 4 T 02 204 17 24 F 02 204 17 25 cwouters@mbhg.irisnet.be cw/123 rl/975/2002 Arial Reg - corps 8 pt Leading 10 pt
88 Ennius et sapines et fortis et alter Homerus, ut critici dicunt, leviter curare videtur.
betreft
ScalaSans Caps - c 9,8 pt Leading 10 pt Tracking -15
6
bijlagen
Scire velim chartis.
Arial Reg - corps 8 pt Leading 10 pt
99
24
1 112
122
brussel
03.07.2002
112
Si meliora dies, Ut vina, poemata reddit, scire velim, chartis pretium quotus arroget annus. scriptor abhinc annos centum qui decidit, inter perfectos veteresque referri debet an inter vilis atque novos? Excludat iurgia finis, Est vetus atque probus, centum qui perficit annos.
148,5
Ennius et sapines et fortis et alter Homerus, ut critici dicunt, leviter curare videtur. Pro-missa cadant et somnia Pythagorea. Naevius in manibus non est et mentibus haeret paene recens? Adeo sanctum est vetus omne poema. ambigitur quotiens, uter utro sit prior.
Kabinet van minister Jan Desmedt De minister
Ruimtelijke Ordening Huisvesting Openbare Werken
Roger Lejeune Zaakvoerder Lightpro bvba Havenlaan 23 1000 BRUSSEL onze ref. Arial Reg / Bold - corps 10 pt Interlinie 11 pt
betreft bijlagen
brussel
uw ref.
hs/123 rl/975/2002
Ennius et sapines et fortis et alter Homerus, ut critici dicunt, leviter curare videtur. Scire velim chartis.
03.07.2002
282 15 10
Vooruitgangsstraat 80 bus 1 1030 Brussel
T 02 204 21 11 Noordstation
www.brussel.irisnet.be info@mbhg.irisnet.be
287
8
29
BRIEFOMSLAGEN Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gebruikt een groot aantal soorten briefomslagen. Grote, kleine, met venster, zonder venster, … Bij alle briefomslagen zijn de plaatsing van het logo en de adresgegevens steeds dezelfde. Onderaan geven we als voorbeeld de standaardomslag. 7 mm 26
17 mm 2 mm
24
Kabinet van minister Jan Desmedt
30 36
39 mm 20 mm
Koningsstraat 2 1000 Brussel
12 mm
14mm 12 14mm
Stroke 0,6 pt
STANDAARD BRIEFOMSLAGEN – AMERIKAANS FORMAAT
Deze briefomslagen bestaan zowel met als zonder venster. Deze briefomslagen zijn voorbedrukt.
Bestuur Plaatselijke Besturen Kruidtuinlaan 20 1000 Brussel
Roger Lejeune Zaakvoerder Lightpro bvba Havenlaan 23 1000 BRUSSEL
Kabinet van minister Jan Desmedt Koningsstraat 2 1000 Brussel
Roger Lejeune Zaakvoerder Lightpro bvba Havenlaan 23 1000 BRUSSEL
3.30
PAKJES, DOZEN OF BRIEFOMSLAGEN GROTER DAN A4 Voor pakjes, dozen of briefomslagen groter dan A4 gebruiken we de voorbedrukte klevers. Dergelijk verpakkingsmateriaal is immers niet voorbedrukt. De klevers hebben de volgende karakteristieken: • grootte: 99,1 mm x 139 mm; • voorbeeldreferentie: AVERY L7169. 4 klevers op 1 A4-blad; • er bestaat een sjabloon voor het gebruik van deze klevers; • de gegevens van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest worden mee geprint. U kan met behulp van het sjabloon adressen intikken en afdrukken. We raden u aan een aantal klevers af te drukken, met enkel de gegevens met betrekking tot uw organisatie. U hebt dan altijd een klever bij de hand wanneer u slechts één klever nodig hebt. U schrijft dan de gegevens van de geadresseerde op de klever.
Bestuur Ruimtelijke Ordening en Huisvesting
Bestuur Ruimtelijke Ordening en Huisvesting
Vooruitgangsstraat 80 bus 1 1030 Brussel
Vooruitgangsstraat 80 bus 1 1030 Brussel
Bestuur Ruimtelijke Ordening en Huisvesting
Bestuur Ruimtelijke Ordening en Huisvesting
Vooruitgangsstraat 80 bus 1 1030 Brussel
Vooruitgangsstraat 80 bus 1 1030 Brussel
31
NAAMKAARTJES De naamkaartjes zijn bedrukt aan twee zijden, in twee kleuren. Er is een Franstalige zijde en een Nederlandstalige zijde. Deze tweetaligheid verhoogt het praktisch nut van de kaartjes. Grootte: 80 mm x 55 mm. De grafische elementen op de linkerkant hebben geen vaste plaats. Ze worden meer at random geplaatst.
Kabinet van minister Jan Desmedt
Cabinet du ministre Jan Desmedt
Eric Vandenberghe
Eric Vandenberghe
Attaché
Attaché
Koningsstraat 2 1000 Brussel
Rue Royale 2 1000 Bruxelles
evandenberghe@desmedt.irisnet.be
evandenberghe@desmedt.irisnet.be
Directie Externe Betrekkingen
Direction des Relations extérieures
Annie T'Seyen
Annie T'Seyen
Attaché
Attaché
Kruidtuinlaan 20 1000 Brussel
3.32
T 02 204 11 11 F 02 204 11 12 M 0474 123 123
T 02 204 21 98 F 02 204 21 99
Boulevard du Jardin Botanique 20 1000 Bruxelles
Metro Rogier
Métro Rogier
atseyen@mbhg.irisnet.be
atseyen@mrbc.irisnet.be
T 02 204 11 11 F 02 204 11 12 M 0474 123 123
T 02 204 21 98 F 02 204 21 99
17
2
60
19
3
80
3 14 17 21 24
Directie Externe Betrekkingen 55
Annie T'Seyen
34 38
Attaché T 02 204 21 98 F 02 204 21 99
Kruidtuinlaan 20 1000 Brussel Metro Rogier
atseyen@mbhg.irisnet.be
52
Directie Externe Betrekkingen
Annie T'Seyen
ScalaSans Reg - c 9,6 pt Leading 10 pt
Attaché Kruidtuinlaan 20 1000 Brussel
T 02 204 21 98 F 02 204 21 99
ScalaSans Reg - c 8 pt Leading 8,6 pt Tracking -10 ScalaSans Italic - c 8,4 pt Leading 10 pt
Metro Rogier
atseyen@mbhg.irisnet.be
ScalaSans Reg - c 7,2 pt Leading 8,6 pt
ScalaSans Italic - c 6 pt Leading 8,6 pt
33
GROETENKAARTJES Van de groetenkaartjes bestaan twee varianten: een met en een zonder de naam van de afzender. Grootte: 210 mm x 100 mm.
Bestuur FinanciĂŤn en Begroting
Met groeten van Vooruitgangsstraat 80 bus 1 1030 Brussel
T 02 204 21 11 Noordstation
www.brussel.irisnet.be info@mbhg.irisnet.be
Kabinet van minister Jan Desmedt
Met groeten van Eric Vandenberghe Koningsstraat 2 1000 Brussel
3.34
T 02 204 11 11 F 02 204 11 12
www.desmedt.irisnet.be info@desmedt.irisnet.be
28 39 36
24 210
129
6 33 28 25 12
12
2 5
47 100
25 28
Kabinet van minister Jan Desmedt
33
ScalaSans Caps - corps 13 pt Stroke 0,6 pt ScalaSans Regular - corps 9,8 pt Leading 10,5 pt
ScalaSans Regular / Bold - corps 10,8 pt 80
Met groeten van Eric Vandenberghe
85
Koningsstraat 2 1000 Brussel
T 02 204 11 11 F 02 204 11 12
ScalaSans Regular - corps 8,4 pt Leading 9,6 pt
www.desmedt.irisnet.be info@desmedt.irisnet.be
8
35
FAX De fax bestaat enkel als on-linesjabloon.* De fax is niet voorgedrukt en is in één kleur. Grootte: 210 mm x 297 mm. * Lees meer over het gebruik van sjablonen in het hoofdstuk “De sjablonen”.
Bestuur Economie en Werkgelegenheid Directie Economische Expansie
brussel afzender
bestemmeling fax adres
21.03.2002 Mia Van Den Bergh
Roger Lejeune 02 223 55 05 Lightpro bvba Havenlaan 23 1000 BRUSSEL
aantal
2 pagina’s, deze inbegrepen
betreft
Ennius et sapines et fortis et alter Homerus, ut critici dicunt, leviter videtur Pythagorea.
Kabinet van minister Jan Desmedt
Si meliora dies,
brussel
Ruimtelijke Ordening Huisvesting Openbare Werken
21.03.2002
Vandenberghe Ut vina, poemata reddit, scire velim, chartis pretium afzender quotus arrogetEric annus. scriptor 02 204an 11 inter 11 vilis abhinc annos centum qui decidit, inter perfectos veteresque referriT debet F 02 11 12 annos. atque novos? Excludat iurgia finis, Est vetus atque probus, centum qui204 perficit
evandenberghe@desmedt.irisnet.be
bestemmeling fax
Mia Van Den Bergh
adres
Vooruitgangsstraat 80 bus 1 1030 Brussel
T 02 204 21 11 Noordstation
Roger Lejeune 02 223 55 05 Lightpro bvba Havenlaan 23 1000 BRUSSEL
aantal
2 pagina’s, deze inbegrepen
betreft
Ennius et sapines et fortis et alter Homerus, ut critici dicunt, leviter videtur Pythagorea.
Si www.bruxelles.irisnet.be meliora dies, info@mrbc.irisnet.be
Ut vina, poemata reddit, scire velim, chartis pretium quotus arroget annus. scriptor abhinc annos centum qui decidit, inter perfectos veteresque referri debet an inter vilis atque novos? Excludat iurgia finis, Est vetus atque probus, centum qui perficit annos.
Eric Vandenberghe
Koningsstraat 2 1000 Brussel
3.36
T 02 204 11 11 F 02 204 11 12
www.desmedt.irisnet.be info@desmedt.irisnet.be
39 36 190
129
32 10
20
3 5
33 38
Bestuur Economie en Werkgelegenheid Directie Economische Expansie
brussel
55
afzender ScalaSans Caps - c 10,8 pt Leading 12 pt Tracking -15
bestemmeling fax adres
aantal 128
21.03.2002 Arial Reg - corps 9 pt Leading 12 pt
Mia Van Den Bergh 02 204 21 13
Roger Lejeune 02 223 55 05 Lightpro bvba Havenlaan 23 1000 BRUSSEL
2 pagina’s, deze inbegrepen
123
12
12
betreft
150
ScalaSans Caps - c 13 pt Stroke 0,6 pt ScalaSans Reg - c 10,5 pt ScalaSans Italic - c 10,2 pt Leading 12 pt
Ennius et sapines et fortis et alter Homerus, ut critici dicunt, leviter videtur Pythagorea.
Arial corps 11 pt / 13 pt
Si meliora dies,
150
Ut vina, poemata reddit, scire velim, chartis pretium quotus arroget annus. scriptor abhinc annos centum qui decidit, inter perfectos veteresque referri debet an inter vilis atque novos? Excludat iurgia finis, Est vetus atque probus, centum qui perficit annos. Mia Van Den Bergh 129
190
10
20
3
33
5
Kabinet van minister Jan Desmedt
ScalaSans Reg - c 10,5 pt
ScalaSans Italic - c 10,2 pt Leading 12 pt
brussel ScalaSans Caps - c 10,8 pt Leading 12 pt afzender Tracking -15
Ruimtelijke Ordening Huisvesting ScalaSans Italic - c 10,2 pt Leading 12 pt Openbare Werken
38
21.03.2002
55
Arial Reg - corps 9 pt Eric Vandenberghe Interlinie 12 pt T 02 204 11 11 F 02 204 11 12 evandenberghe@desmedt.irisnet.be
277
Vooruitgangsstraat 80 bus 1 1030 Brussel
T 02 204 21 11 Noordstation
www.bruxelles.irisnet.be info@mrbc.irisnet.be
12
8
37
DIENSTNOTA Een dienstnota bevat een mededeling, een toelichting of een richtlijn voor een groep personeelsleden uitgaande van een verantwoordelijke (hiërarchische meerdere) omtrent een materie die onder zijn/haar bevoegdheid valt. De dienstnota is steeds recto/verso tweetalig. De dienstnota vermeldt steeds voor welke personeelsgroep ze bestemd is. De dienstnota is in één kleur en bestaat enkel als on-linesjabloon.* Grootte: 210 mm x 297 mm. * Lees meer over het gebruik van sjablonen in het hoofdstuk “De sjablonen”.
ministerie van het brussels hoofdstedelijk gewest Bestuur Uitrusting en Vervoer Directie Vervoerbeleid
brussel
contact
onze ref.
betreft
21.03.2002
Jean-Marie Declercq T 02 204 17 24 F 02 204 18 93 jmdeclercq@mbhg.irisnet.be ns/dn/001
Plautus ad exemplar Siculi properare Epicharmi, vincere Caecilius gravitate,Terentius arte.
Pierre de Wouters d’Oplinter Directeur
3.38
Nota aan alle personeelsleden
39 36 129
32 10
25 19 ScalaSans Cap Stroke 0,6 pt ScalaSans Reg ScalaSans Ital Leading 11 pt
ministerie van het brussels hoofdstedelijk gewest 3 5
32 37
Bestuur Uitrusting en Vervoer Directie Vervoerbeleid
50
brussel
61,7
contact
21.03.2002 Arial Reg - corps 9 pt
ScalaSans Caps - c 10,8 pt Leading 11 pt Tracking -15 12
onze ref.
Jean-Marie Declercq Leading 11 pt T 02 204 17 24 F 02 204 18 93 jmdeclercq@mbhg.irisnet.be
Nota aan alle personeelsleden
ns/dn/001
Arial Reg Bold - c 10 pt Leading 12 pt
12
86
betreft
Plautus ad exemplar Siculi properare Epicharmi, vincere Caecilius gravitate,Terentius arte.
corps 14 pt / 16 pt
corps 12 pt / 14 pt
5
corps 11 pt / 12 pt corps 10 pt / 12 pt corps 12 pt / 12 pt
Pierre de Wouters d Oplinter Directeur
39
BESLUITEN Er bestaan verschillende soorten besluiten. Als voorbeeld geven we hier: • het besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering; • het ministerieel besluit van een minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering. Beide bestaan enkel als on-linesjabloon*. De besluiten zijn niet voorgedrukt en zijn in één kleur. Grootte: 210 mm x 297 mm. Op twee punten wijken ze sterk af van de andere documenten: • ze hebben een tweekolomstructuur (jaarlijks roteert de plaats van de talen in de twee kolommen); • het irislogo staat in het midden van het blad. * Lees meer over het gebruik van sjablonen in het hoofdstuk “De sjablonen”.
BESLUIT VAN DE BRUSSELSE HOOFDSTEDELIJKE REGERING
Een besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering is een rechtshandeling waarbij de regering een bestuurlijke maatregel neemt, hetzij van algemene hetzij van individuele aard, ter uitvoering van een wet, ordonnantie of verordening.
x MOIS 20xx. — Arrêté du Gouvernement de la Région de Bruxelles-Capitale portant ...
x MAAND 20xx. — Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering houdende ...
Le Gouvernement de la Région de Bruxelles-Capitale,
De Brusselse Hoofdstedelijke Regering,
Vu l'ordonnance du …;
Gelet op de ordonnantie van …;
Vu l'arrêté royal du …;
Gelet op het koninklijk besluit van …;
Vu l’arrêté du Gouvernement de la Région de BruxellesCapitale du …;
Gelet op het besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van …;
Vu …;
Gelet op …;
Vu l'avis …,
Gelet op het advies …,
Sur la proposition du Ministre ...
Op voorstel van de Minister van ...
Après délibération,
Na beraadslaging, Besluit : ...
Arrête : ... Article 1 er. ...
Artikel 1. ...
Art. 2. ...
Art. 2. ...
Art. 3. ...
Art. 3. ...
…
…
Bruxelles,
Brussel,
Pour le Gouvernement de la Région de Bruxelles-Capitale,
Voor de Brusselse Hoofdstedelijke Regering,
Le Ministre-Président du Gouvernement de la Région de Bruxelles-Capitale chargé ...
De Minister-Voorzitter van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering bevoegd ...
Jean Dupont Le Ministre du Gouvernement de la Région de BruxellesCapitale chargé ...
De Minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering bevoegd ...
Jan Desmedt
3.40
24
96
105
117
189
10 16 26 29
12
12
34
55
x MOIS 20xx. — Arrêté du Gouvernement de la Région de Bruxelles-Capitale portant ...
x MAAND 20xx. — Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering houdende ...
Le Gouvernement de la Région de Bruxelles-Capitale,
De Brusselse Hoofdstedelijke Regering,
Vu l'ordonnance du …;
Gelet op de ordonnantie van …;
Vu l'arrêté royal du …;
Gelet op het koninklijk besluit van …;
Vu l’arrêté du Gouvernement de la Région de BruxellesCapitale du …;
Gelet op het besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van …;
Vu …;
Gelet op …;
Vu l'avis …,
Gelet op het advies …,
Sur la proposition du Ministre ...
Op voorstel van de Minister van ...
Après délibération,
Na beraadslaging,
Arrête : ...
Times Roman - c 8 pt 9 pt Leading
Besluit : ...
Article 1 er. ...
Artikel 1. ...
Art. 2. ...
Art. 2. ...
Art. 3. ...
Art. 3. ...
…
…
Bruxelles,
Brussel,
Pour le Gouvernement de la Région de Bruxelles-Capitale,
Voor de Brusselse Hoofdstedelijke Regering,
Le Ministre-Président du Gouvernement de la Région de Bruxelles-Capitale chargé ...
De Minister-Voorzitter van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering bevoegd ...
Times Bold - c 8 pt 9 pt Leading
Jean Dupont Le Ministre du Gouvernement de la Région de BruxellesCapitale chargé ...
De Minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering bevoegd ...
Jan Desmedt
41
MINISTERIEEL BESLUIT VAN EEN MINISTER VAN DE BRUSSELSE HOOFDSTEDELIJKE REGERING
Een ministerieel besluit is een rechtshandeling waarbij een minister een bestuurlijke maatregel neemt, hetzij van algemene hetzij van individuele aard, ter uitvoering van een ordonnantie, een verordening of een besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering.
x MOIS 20xx. — Arrêté ministériel fixant …
x MAAND 20xx. — Ministerieel besluit tot vaststelling …
Le Ministre de …
De Minister van …
Vu l'ordonnance du …;
Gelet op de ordonnantie van …;
Vu l'arrêté royal du …;
Gelet op het koninklijk besluit van …;
Vu l’arrêté du Gouvernement de la Région de BruxellesCapitale du …;
Gelet op het besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van …;
Vu …;
Gelet op …;
Vu l'avis …,
Gelet op het advies …, Besluit : ...
Arrête : ... Article 1 er. ...
Artikel 1. ...
Art. 2. ...
Art. 2. ...
Art. 3. ...
Art. 3. ...
…
…
Bruxelles,
Brussel,
Le Ministre du Gouvernement de la Région de BruxellesCapitale chargé ...
De Minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering bevoegd ...
Jean Dupont
3.42
24
96
105
117
189
10 16 26 29
12
12 ScalaSans Reg - c 10,2 pt
34
55
x MOIS 20xx. — Arrêté ministériel fixant …
x MAAND 20xx. — Ministerieel besluit tot vaststelling …
Le Ministre de …
De Minister van …
Vu l'ordonnance du …;
Gelet op de ordonnantie van …;
Vu l'arrêté royal du …;
Gelet op het koninklijk besluit van …;
Vu l’arrêté du Gouvernement de la Région de BruxellesCapitale du …;
Gelet op het besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van …;
Vu …;
Gelet op …;
Vu l'avis …,
Gelet op het advies …,
Times Roman - c 9 pt 10 pt Leading
Besluit : ...
Arrête : ... Article 1 er. ...
Artikel 1. ...
Art. 2. ...
Art. 2. ...
Art. 3. ...
Art. 3. ...
…
…
Bruxelles,
Brussel,
Le Ministre du Gouvernement de la Région de BruxellesCapitale chargé ...
De Minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering bevoegd ...
Times Bold - c 9 pt 10 pt Leading
Jean Dupont
43
ANDERE TOEPASSINGEN Uiteraard stopt de toepassing van de huisstijl van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest niet bij deze basisdocumenten. Integendeel, in de toekomst zullen heel wat nieuwe toepassingen verschijnen. We zijn er echter van overtuigd dat de huidige huisstijl een creatief gebruik niet in de weg staat, maar juist stimuleert. We geven enkele voorbeelden waarbij gebruik wordt gemaakt van de basiselementen van onze huisstijl, of die er op verder bouwen: • het gebruik van het logo met bijschriften bij initiatieven van of initiatieven die gesteund worden door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest; • digitale toepassingen zoals Powerpoint. Daarna komt ook de uitbreiding van de grafische elementen aan bod.
LOGO MET BIJSCHRIFTEN De relatie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest tot een bepaald evenement kan meerdere vormen aannemen. Het gewest, de regering of het ministerie kan initiatiefnemer zijn, initiatieven steunen of zijn/haar medewerking leveren. Voortbouwend op de huisstijl werden er varianten van het logo ontworpen die de specifieke relatie benadrukt. Deze logo’s bestaan in een gekleurde versie en in een outline versie (zwart). Deze logo’s hebben als bijschrift ‘een initiatief van’, ‘met de medewerking van’, ‘met de steun van’, zijn tweetalig en hebben betrekking op het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, de Brusselse Hoofdstedelijke Regering en het ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
met medewerking van het avec la collaboration de la met de steun van het avec le soutien de la Y
X
Y= 2 keer "X"
3.44
Enkele voorbeelden
een initiatief van het une initative de la
met medewerking van het avec la collaboration de la
een initiatief van het une initiative du
met de steun van de avec le soutien du
45
POWERPOINT EN ANDERE DIGITALE TOEPASSINGEN De huisstijl is eveneens toepasbaar in digitale toepassingen zoals presentaties op het scherm. Bij het maken van de template voor de schermpresentaties veronderstellen we dat gebruik wordt gemaakt van Microsoft Powerpoint. Het sjabloon werd gemaakt in dit programma. Meer richtlijnen over dit sjabloon vindt u in het hoofdstuk “De sjablonen”.
dd-mm-jjjj
Standaardpagina
3.46
Brussels Hoofdstedelijk Gewest — Dit is de titel
3
dd-mm-jjjj
Brussels Hoofdstedelijk Gewest — Dit is de titel
1
Brussels Hoofdstedelijk Gewest — Dit is de titel
2
Coverpagina
dd-mm-jjjj
Sectiepagina
dd-mm-jjjj
Brussels Hoofdstedelijk Gewest — Dit is de titel
Wachtpagina te gebruiken bijvoorbeeld bij een rustmoment in de presentatie.
47
UITBREIDING VAN DE GRAFISCHE ELEMENTEN
3.48
Regie fonciere Grondregie H. Van Snick
49
DE SJABLONEN Een groot aantal elektronische Microsoft-sjablonen werden gedefinieerd zodat de toepassing van de huisstijl gemakkelijk verloopt. Er zijn twee groepen van sjablonen: • de sjablonen die met voorbedrukt papier worden gebruikt: briefpapier. • de sjablonen die op zich gebruikt worden (dus op blanco papier): briefpapier, fax, dienstnota, besluit. Op de volgende bladzijden vindt u voorbeelden van en uitleg bij de verschillende sjablonen.
DE SJABLONEN DIE MET VOORBEDRUKT PAPIER WORDEN GEBRUIKT Er zijn twee basissjablonen die met voorbedrukt papier worden gebruikt: • het briefpapier voor de regering; • het briefpapier voor het ministerie. De tekst die magenta gekleurd is, dient door u zelf te worden ingevuld. De elementen die cyaan gekleurd zijn, zijn opgenomen in het sjabloon. Alle andere elementen zijn voorgedrukt. Deze brieven bestaan ook als sjabloon om te gebruiken op blanco papier (zie later). Het briefhoofd van het ministerie vermeldt in principe drie niveaus van de organisatie. Het eerste niveau is het ministerie, het tweede niveau het bestuur en het derde niveau de dienst of directie.
Bestuur Ruimtelijke Ordening en Huisvesting Stedenbouw, Monumenten en Landschappen
Roger Lejeune Zaakvoerder Lightpro bvba Havenlaan 23 1000 BRUSSEL
contact
onze ref. uw ref.
3.50
Christine Wouters T 02 204 17 24 F 02 204 17 25 cwouters@mbhg.irisnet.be cw/123 rl/975/2002
Het briefhoofd van de regering vermeldt twee of drie niveaus. Het eerste niveau is de regering; het tweede niveau het kabinet van de minister of staatssecretaris; het eventuele derde niveau de ondertekenaar van het document: de minister, de staatssecretaris of de kabinetschef. De bevoegdheden van de minister of staatssecretaris worden opgesomd rechts van de andere gegevens in het briefhoofd.
Kabinet van minister Jan Desmedt De minister
Ruimtelijke Ordening Huisvesting Openbare Werken
Roger Lejeune Zaakvoerder Lightpro bvba Havenlaan 23 1000 BRUSSEL onze ref. uw ref.
betreft bijlagen
brussel
hs/123 rl/975/2002
Ennius et sapines et fortis et alter Homerus, ut critici dicunt, leviter curare videtur. Bestuur Ruimtelijke Ordening en Huisvesting Stedenbouw, Monumenten en Landschappen
Scire velim chartis.
Roger Lejeune Zaakvoerder Lightpro bvba Havenlaan 23 1000 BRUSSEL
03.07.2002
contact
onze ref. uw ref.
betreft bijlagen
brussel
Christine Wouters T 02 204 17 24 F 02 204 17 25 cwouters@mbhg.irisnet.be cw/123 rl/975/2002
Ennius et sapines et fortis et alter Homerus, ut critici dicunt, leviter curare videtur. Scire velim chartis.
03.07.2002
Si meliora dies, Ut vina, poemata reddit, scire velim, chartis pretium quotus arroget annus. scriptor abhinc annos centum qui decidit, inter perfectos veteresque referri debet an inter vilis atque novos? Excludat iurgia finis, “Est vetus atque probus, centum qui perficit annos. Ennius et sapines et fortis et alter Homerus, ut critici dicunt, leviter curare videtur. Pro-missa cadant et somnia Pythagorea. Naevius in manibus non est et mentibus haeret paene recens? Adeo sanctum est vetus omne poema. ambigitur quotiens, uter utro sit prior, aufert Pacuvius docti famam senis Accius alti, dicitur Afrani toga convenisse Menandro, Plautus ad exemplar Siculi properare Epicharmi, vincere Caecilius gravitate, Terentius arte. Hos ediscit et hos arto stipata theatro spectat Roma potens. Habet hos numeratque poetas ad nostrum tempus Livi scriptoris ab aevo. Interdum volgus rectum videt, est ubi peccat. Si veteres ita miratur laudatque poetas, ut nihil anteferat, nihil illis comparet, errat. Si quaedam nimis antique, si peraque dure dicere credit eos, ignave multa fatetur, et sapit et mecum facit et Iova iudicat aequo. Non equidem insector delendave carmina Livi esse reor, memini quae plagosum mihi parvo Orbilium dictare; sed emendata videri pulchraque et exactis minimum distantia miror. Inter quae verbum emicuit si forte decorum, et si versus paulo concinnior unus et alter, iniuste totum ducit venditque poema. Totum ducit venditque poema,
Christine Wouters
Vooruitgangsstraat 80 bus 1 1030 Brussel
T 02 204 21 11 Noordstation
www.brussel.irisnet.be info@mbhg.irisnet.be
De tekst die magenta (technische voorbeeldkleur) gekleurd is, dient door u zelf te worden ingevuld, de elementen die cyaan (technische voorbeeldkleur) gekleurd zijn, zijn opgenomen in het sjabloon. Alle andere elementen zijn voorgedrukt.
51
DE SJABLONEN DIE OP ZICH GEBRUIKT WORDEN (DUS OP BLANCO PAPIER) BRIEFPAPIER
De elementen die zwart gekleurd zijn, zijn opgenomen in de sjablonen. De tekst in magenta dient door u te worden ingevuld.
Bestuur Ruimtelijke Ordening en Huisvesting Stedenbouw, Monumenten en Landschappen
Roger Lejeune Zaakvoerder Lightpro bvba Havenlaan 23 1000 BRUSSEL
contact
onze ref. uw ref.
betreft bijlagen
brussel
Christine Wouters T 02 204 17 24 F 02 204 17 25 cwouters@mbhg.irisnet.be cw/123 rl/975/2002
Ennius et sapines et fortis et alter Homerus, ut critici dicunt, leviter curare videtur. Scire velim chartis.
Kabinet van minister Jan Desmedt De minister
03.07.2002
Ruimtelijke Ordening Huisvesting Openbare Werken
Roger Lejeune Zaakvoerder Lightpro bvba Havenlaan 23 1000 BRUSSEL onze ref. uw ref.
betreft bijlagen
brussel
Vooruitgangsstraat 80 bus 1 1030 Brussel
T 02 204 21 11 Noordstation
rl/975/2002
Ennius et sapines et fortis et alter Homerus, ut critici dicunt, leviter curare videtur. Scire velim chartis.
03.07.2002
www.brussel.irisnet.be info@mbhg.irisnet.be
Koningsstraat 2 1000 Brussel
3.52
hs/123
T 02 204 21 11 F 02 204 21 12
www.desmedt.irisnet.be info@desmedt.irisnet.be
FAX
De elementen die zwart gekleurd zijn, zijn opgenomen in de sjablonen. De tekst in magenta dient door u te worden ingevuld.
Bestuur Economie en Werkgelegenheid Directie Economische Expansie
brussel afzender
bestemmeling fax adres
21.03.2002 Mia Van Den Bergh
Roger Lejeune 02 223 55 05 Lightpro bvba Havenlaan 23 1000 BRUSSEL
aantal
2 pagina’s, deze inbegrepen
betreft
Ennius et sapines et fortis et alter Homerus, ut critici dicunt, leviter videtur Pythagorea.
Kabinet van minister Jan Desmedt
Si meliora dies,
brussel
Ruimtelijke Ordening Huisvesting Openbare Werken
21.03.2002
Vandenberghe Ut vina, poemata reddit, scire velim, chartis pretium afzender quotus arrogetEric annus. scriptor 02 204an 11 inter 11 vilis abhinc annos centum qui decidit, inter perfectos veteresque referriT debet F 02 11 12 annos. atque novos? Excludat iurgia finis, Est vetus atque probus, centum qui204 perficit
evandenberghe@desmedt.irisnet.be
bestemmeling fax
Mia Van Den Bergh
adres
Vooruitgangsstraat 80 bus 1 1030 Brussel
T 02 204 21 11 Noordstation
Roger Lejeune 02 223 55 05 Lightpro bvba Havenlaan 23 1000 BRUSSEL
aantal
2 pagina’s, deze inbegrepen
betreft
Ennius et sapines et fortis et alter Homerus, ut critici dicunt, leviter videtur Pythagorea.
Si www.bruxelles.irisnet.be meliora dies, info@mrbc.irisnet.be
Ut vina, poemata reddit, scire velim, chartis pretium quotus arroget annus. scriptor abhinc annos centum qui decidit, inter perfectos veteresque referri debet an inter vilis atque novos? Excludat iurgia finis, Est vetus atque probus, centum qui perficit annos.
Eric Vandenberghe
Koningsstraat 2 1000 Brussel
T 02 204 11 11 F 02 204 11 12
www.desmedt.irisnet.be info@desmedt.irisnet.be
53
DIENSTNOTA
De elementen die zwart gekleurd zijn, zijn opgenomen in de sjablonen. De tekst in magenta dient door u te worden ingevuld.
ministerie van het brussels hoofdstedelijk gewest Bestuur Uitrusting en Vervoer Directie Vervoerbeleid
brussel
contact
onze ref.
betreft
21.03.2002
Jean-Marie Declercq T 02 204 17 24 F 02 204 18 93 jmdeclercq@mbhg.irisnet.be ns/dn/001
Plautus ad exemplar Siculi properare Epicharmi, vincere Caecilius gravitate,Terentius arte.
Pierre de Wouters d’Oplinter Directeur
3.54
Nota aan alle personeelsleden
BESLUIT
De elementen die zwart gekleurd zijn, zijn opgenomen in de sjablonen. De tekst in magenta dient door u te worden ingevuld.
x MOIS 20xx. — Arrêté ministériel fixant …
x MAAND 20xx. — Ministerieel besluit tot vaststelling …
Le Ministre de …
De Minister van …
Vu l'ordonnance du …;
Gelet op de ordonnantie van …;
Vu l'arrêté royal du …;
Gelet op het koninklijk besluit van …;
Vu l’arrêté du Gouvernement de la Région de BruxellesCapitale du …;
Gelet op het besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van …;
Vu …;
Gelet op …;
Vu l'avis …,
Gelet op het advies …, Besluit : ...
Arrête : ... Article 1 er. ...
Artikel 1. ...
Art. 2. ...
Art. 2. ...
Art. 3. ...
Art. 3. ...
…
…
Bruxelles,
Brussel, De Minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering bevoegd ...
Le Ministre du Gouvernement de la Région de Bruxellesx MAAND x MOIS 20xx. — Arrêté du Gouvernement de la Région Capitale de chargé ... 20xx. — Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering houdende ... Bruxelles-Capitale portant ... Le Gouvernement de la Région de Bruxelles-Capitale,
De Brusselse Hoofdstedelijke Regering,
Vu l'ordonnance du …;
Gelet op de ordonnantie van …;
Vu l'arrêté royal du …;
Gelet op het koninklijk besluit van …;
Vu l’arrêté du Gouvernement de la Région de BruxellesCapitale du …;
Gelet op het besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van …;
Vu …;
Gelet op …;
Vu l'avis …,
Gelet op het advies …, Besluit : ...
Arrête : ... Article 1 er. ...
Artikel 1. ...
Art. 2. ...
Art. 2. ...
Art. 3. ...
Art. 3. ...
…
…
Bruxelles,
Brussel,
Pour le Gouvernement de la Région de Bruxelles-Capitale,
Voor de Brusselse Hoofdstedelijke Regering,
Le Ministre-Président du Gouvernement de la Région de Bruxelles-Capitale chargé ...
De Minister-Voorzitter van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering bevoegd ...
Le Ministre du Gouvernement de la Région de BruxellesCapitale chargé ...
Jean Dupont
Jean Dupont
De Minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering bevoegd ...
Jan Desmedt
55
POWERPOINT
De elementen die zwart gekleurd zijn, zijn opgenomen in de sjablonen. De tekst in magenta dient door u te worden ingevuld.
dd-mm-jjjj
3.56
Brussels Hoofdstedelijk Gewest — Dit is de titel
3
4
STIJLGIDS VOOR BRIEVEN EN NOTA'S
STIJLGIDS VOOR BRIEVEN EN NOTA'S Deze stijlgids biedt u informatie die u helpt bij het opstellen van een brief of een nota en het invullen van sjabloondocumenten. Hij beschrijft hoe u de geadresseerde van uw schrijven vermeldt; hij heeft het over de referenties en het onderwerp van uw schrijven, over de juiste spelling van namen van (geledingen van) organisaties, van getallen en munteenheden; hij toont u de afspraken in verband met de ondertekening van een brief of nota.
ADRESSERING Het eerste woord van iedere regel in de adressering krijgt een hoofdletter. Na de titel ('De heer', 'Mevrouw', ‌) volgt de voornaam en vervolgens de familienaam. Voornaam en familienaam schrijft u met een hoofdletter. Familienamen die een apostrof, een voorzetsel, een lidwoord, ‌ bevatten en/of uit meerdere delen bestaan, worden gespeld zoals in het geboorteregister. Functiebenamingen die aan het begin van een regel staan, beginnen met een hoofdletter, alsook (de aanduiding en) de naam van (het onderdeel van) de organisatie waartoe de geadresseerde behoort. Na de postcode komt er een spatie en de plaatsnaam. Plaatsnamen worden volledig in hoofdletters geschreven. U beschikt over hoogstens zeven regels voor de adressering. Gebruik geen witregels. Maak gebruik van het plooilijntje (op 108 mm van de bovenkant van het blad) om er voor te zorgen dat het adresveld van uw brief overeenstemt met de positionering van het venster van de enveloppe.
Roger Lejeune Zaakvoerder Lightpro bvba Havenlaan 23 1000 BRUSSEL
contact
onze ref. uw ref.
betreft
Christine Wouters T 02 204 17 24 F 02 204 17 25 cwouters@mbhg.irisnet.be cw/123 rl/975/2002
Ennius et sapines et fortis et alter Homerus, ut critici dicunt, leviter curare videtur.
Op brieven naar een buitenlandse correspondent tikt u voor de postcode de nationaliteitskenletter(s) van het land van bestemming en een liggend streepje (-). De naam van het land van bestemming wordt in hoofdletters geschreven. Mr. Peter Keaton Director of Strategic Planning County Hall UK - ME98 1DS MAIDSTONE UNITED KINGDOM
contact
onze ref. uw ref.
betreft
4.58
Ennius et sapines et fortis et alter Homerus, ut critici dicunt, leviter curare videtur.
Christine Wouters T 02 204 17 24 F 02 204 17 25 cwouters@mbhg.irisnet.be cw/123 rl/975/2002
CONTACTPERSOON U vermeldt op iedere brief of nota (na de vermelding CONTACT) de voornaam en de naam van de contactpersoon binnen het ministerie, alsook zijn/haar contactgegevens. De voornaam schrijft u voluit, voor de familienaam. Voor- en familienaam worden met een hoofdletter geschreven. Familienamen die een apostrof, een voorzetsel, een lidwoord, … bevatten en/of uit meerdere delen bestaan, worden gespeld zoals in het geboorteregister. Christine Wouters Annie T'Seyen Pierre de Wouters d'Oplinter Mia Van de Poel Roger Lejeune Zaakvoerder Lightpro bvba Havenlaan 23 1000 BRUSSEL
contact
onze ref. uw ref.
Christine Wouters T 02 204 17 24 F 02 204 17 25 cwouters@mbhg.irisnet.be cw/123 rl/975/2002
CONTACTGEGEVENS In Belgische telefoon- en faxnummers wordt het zonenummer (of het netnummer van de gsm-operator) gevolgd door een spatie en het abonneenummer. De cijfers van het abonneenummer worden per twee gegroepeerd, met een spatie tussen elke twee groepen. Bij een abonneenummer met een oneven aantal cijfers vormen de eerste drie cijfers een eerste groep. Voor het telefoonnummer tikt u ‘T'’, voor het faxnummer ‘F'’. Nummers van mobiele telefoons worden voorafgegaan door de vermelding ‘M’. T 02 204 21 11 F 02 204 21 12 M 0494 12 21 12 Telefoon- en faxnummers in internationale notatie beginnen met een plusteken (het symbool voor de internationale toegangscode). Daarna volgt een spatie, het landnummer, een spatie, het zonenummer of netnummer zonder nul, een spatie en het abonneenummer. T + 32 2 204 21 11 M + 32 496 00 00 00 Schrijf het e-mailadres van de contactpersoon volledig in kleine letters, ook aan het begin van een regel. cwouters@mbhg.irisnet.be
59
REFERENTIES EN ONDERWERP Na de aanduiding ONZE REF. schrijft u de interne referentie van het document, na de aanduiding UW REF. schrijft u de referentie die door uw correspondent werd gebruikt in een eerdere brief of nota. Na de aanduiding BETREFT vermeldt u het onderwerp van de brief of nota. Doe dit zo bondig en zo concreet mogelijk. Indien uw brief of nota vergezeld gaat van bijlagen, beschrijft u deze of vermeldt u hun aantal na de aanduiding BIJLAGEN. Schrijf een datum met de naam van de maand voluit of volgens de notatievorm ‘DD.MM.JJJJ’. 15 mei 2002 15.05.2002 uw ref.
betreft bijlagen
brussel
rl/975/2002
Ennius et sapines et fortis et alter Homerus, ut critici dicunt, leviter curare videtur. Scire velim chartis.
03.07.2002
ONDERDELEN VAN ORGANISATIES Bij verwijzingen naar (onderdelen van) organisaties begint de aanduiding (bijvoorbeeld ‘ministerie, ‘bestuur’ of ‘directie’) met een kleine letter, tenzij de verwijzing zelfstandig wordt gebruikt of aan het begin van een nieuwe regel komt (bijvoorbeeld in een adressering of een bijschrift). In de benaming van ieder onderdeel wordt elk betekenisdragend woord (geen lidwoorden, voorzetsels, …) met een hoofdletter geschreven. De algemene opdrachten van het ministerie van Buitenlandse Zaken … De afdeling Human Resources Management van Lightpro … Het departement Verkoop en Marketing …
4.60
FUNCTIE Functies schrijft u volledig in kleine letters. De directeur organiseert de werking van de directie Financiën … Indien de functieaanduiding zelfstandig gebruikt wordt, bijvoorbeeld in een adressering, in een ondertekening of op een naamkaartje, wordt de eerste letter een hoofdletter. In samenstellingen krijgt enkel het eerste deel een hoofdletter. De heer Jean Peters Directeur-generaal
ONDERTEKENING In de ondertekening van een nota of brief komt eerst de handtekening, daaronder de voornaam en familienaam, daaronder de functieaanduiding van de ondertekenaar. Bijvoorbeeld: [handtekening] Pierre de Wouters d’Oplinter Directeur Als meerdere personen tekenen, tekent de persoon met de hoogste graad rechts. Als u in de plaats van iemand anders tekent, schrijft u boven of naast uw handtekening ‘i.o.’ (in opdracht) en onder uw handtekening uw volledige voor- en familienaam.
CIJFERS EN GETALLEN In getallen wordt als decimaalteken de komma gebruikt. De cijfers voor de komma worden per drie gegroepeerd (van rechts te beginnen), de groepen worden gescheiden door een punt. 587,52 54.897 1.230,47 MUNTEENHEDEN
Namen en codes (bijvoorbeeld ‘EUR’) van munteenheden worden na het bedrag geschreven. Tussen bedrag en code komt een spatie. Als u een symbool gebruikt, zet u dat, gevolgd door een spatie, voor het bedrag. Indien u de munteenheid voluit vermeldt, schrijft u de naam ervan met een kleine letter. 672,95 EUR 26,25 973,00 euro
61