Veeteeltvlees maart 2019 by CRV Uitgeverij/CRV Publishers

M AART 2019

Kwaliteit eigen ruwvoer

bepaalt aankoop bijproducten

Witblauw favoriet

bij slagerijketen Renmans

Limousinfokker Kleine

fokt met de bril van een slager

ME E R NIEUWS OP WWW.VEETEELTV LEES.NL OF W W W.V EETEELTV LEE S. B E

VV03_cover.indd 2

14-03-19 10:30

DE MOOISTE BILLEN VAN HET LAND • FERTI VLEESVEE MINERALENBOLUS •

VERHOOGDE VRUCHTBAARHEID

MAXIMALE GROEI

OPTIMALE WEERSTAND

Voor jongvee (vanaf 150 kg) en volwassen vee. SAMENSTELLING: zink, koper, mangaan, jodium, cobalt, selenium*, vitamine B6, vitamine B2, vitamine B12, vitamine E* * Hoog aandeel in vergelijking met andere boli.

6 maanden werkzaam

Vruchtbaarheid

Weerstand

Groei

VERKRIJGBAAR BIJ UW DIERENARTS OF BESTEL OP VETANIMALCARE.NL VV03_p02.indd 2

12-03-19 11:26

INHOUD RUBRIEK E N

5 Van de redactie 6 Fokkerijnieuws 17 Uit de dierenartspraktijk: amputatie van het onderbeen redt leven jong kalf 23 CRV-nieuws 27 Managementnieuws 28 Marktinfo voer 29 Marktinfo vee 30 Agenda 31 Anders bekeken

hoofdartikel voeding vleesvee

HOOFDA RT IK E L

8 Zetmeelgehalte kritische factor in beoordeling van vleesveerantsoen REPORTAG E

Limousinfokker Roland Kleine fokt met slagersogen: lengte brengt kwaliteit ECONO M IE

20 24

Statbel-cijfers tonen aan: Belgische vleesveesector krimpt Slagerijketen Renmans kiest bewust voor Belgisch witblauw BEELDV E RH A A L

Biest voor boer én burger

MAA RT 2019

ruwvoer Kwaliteit eigen

p bepaalt aankoo bijproducten

Witblauw favoriet

bij slagerijketen Renmans TVLE ES.N L

TEEL OP WWW .VEE MEE R NIEU WS

8 vleesveemarkt krimpt

CRV-bijeenkomsten: markt en rendabiliteit

Ronald Kleine:

Koen Van den Heuvel:

‘Je moet zo fokken dat de slager likkebaardend naar de koeien kijkt’

‘MAP 6 is nodig om onze landbouwers de nodige rechtszekerheid te geven’

Kleine Limousinfokker

l fokt met de bri van een slager TVLE ES.B E

TEEL OF WWW .VEE

BIJ DE COVER

Een trotse veehouder overschouwt zijn veestapel met limousins (foto: Mark Pasveer)

27 veeteeltvlees MAART 2019

VV03_inhoud.indd 3

14-03-19 10:27

Maximaal inzetten van eigen ruwvoeders tijdens de groeien afmestfase? Economische voordelen bewezen uit eigen voederproeven. Vraag naar onze resultaten!

Nieuw

EURO BEEF MIX Aanvullend krachtvoeder voor Nr 119/100 een intensieve eiwitaanbreng tijdens de groeifase TURBO FINISH Corrigerend kachtvoeder voor MIX EXTRA intensieve energieaanbreng Nr 125/500 tijdens de afmestfase

Voor vragen en bestellingen, neem contact op via www.aveveagrarisch.be of mail naar veevoeding@aveve.be

V SM

AUTOMATISERING SERING

veeteeltvlees MAART 2019

VV03_p04.indd 4

12-03-19 11:37

VAN DE REDACTIE

Feiten kennen,

kritisch denken Elke editie wil VeeteeltVlees een mix brengen van uitdagende, leerrijke en/of feitelijke verhalen. De balans hierin houden is niet altijd makkelijk, maar dit nummer was toch niet meteen het leukste om te maken. De reden hiervoor zijn de vele cijfertjes en grafieken die dit nummer bevat, zoals de feiten die Statbel publiceerde en waaruit we een samenvatting brengen in dit nummer (pagina 20-22). Ook het verhaal dat Renmans-inkoper Van Rompaey bracht tijdens de districtsbijeenkomsten van CRV (pagina 24-25) is niet bepaald een goednieuwsshow. ‘Feiten ruimt men niet uit de weg door te doen of ze er niet zijn’, schreef de Engels-Amerikaanse schrijver Aldous Huxley ooit. Huxley was bijzonder veelzijdig en onthield zich niet van enige fantasie in zijn verhalen. Het meest bekend is de man van ‘Brave New World’, een boek waarin hij schrijft over een wereld beheerst door technologie en rationalisme. Wat Huxley schreef, klopt. Feiten kennen is meestal het begin van een oplossing. En dat geldt zowel op macro- als op microniveau. Alleen hebben we voor dat eerste niet altijd evenveel invloed. De omvang van de totale veestapel of de prijszetting is

niet iets wat men als individu kan sturen. Op microniveau is dat wel het geval. De feiten kennen op het eigen bedrijf is van cruciaal belang voor het eindresultaat. De cijfers die Laurence Hubrecht toonde tijdens diezelfde districtsbijeenkomsten, tonen dit meer dan duidelijk aan. Feiten sturen. Jammergenoeg doen ‘alternatieve feiten’ dat ook, een begrip dat in de omgeving van Trump aan bekendheid won. In Nederland loopt momenteel de campagne ‘Week zonder vlees’. Om deze boodschap kracht bij te zetten ontwikkelden de organisatoren een poster die het effect van prijsverhoging van vlees met 2 euro aantoonde. In hun ijver gingen ze, aldus Stichting Agri Facts, wel een paar maal de mist in. Zo rekenen ze met cijfers van Blonk Consultants – een gemiddeld vleesverbruik van 770 gram per week – dat het effect van de prijsverhoging met 2 euro goed is voor 130 miljoen kg vlees minder verbruik. Om aan dit cijfer te komen, namen ze elke Nederlander mee in hun berekening, dus ook baby’s én vegetariërs. Meteen de kunst van de alternatieve feiten, een feit zodanig inzetten dat het je het best past. En een oplossing? Kritisch zijn op wat je leest of hoort. Dus ook deze column.

WIM VEULEMANS HOOFDREDACTEUR A.I.

veeteeltvlees MAART 2019

VV03_editorial.indd 5

13-03-19 12:15

FOKKERIJNIEUWS

Charolais opent vleesveekeuringen Parijs Eind februari was het bekende Porte de Versailles in Parijs de ‘place to be’ voor de liefhebbers van keuringen. Tijdens het internationale landbouwsalon organiseerden verschillende (Franse) stamboeken er hun ‘grand concours’. Er waren meer dan 2800 dieren aanwezig van bijna 400 soorten of rassen.

Ook een aantal vleesrassen hadden er hun nationale keuring. Het goedgevulde programma van de ‘concours generals’ tijdens de Parijse landbouwbeurs werd op zondag geopend door de charolais. Ongeveer veertig dieren namen in Parijs deel

aan de grote prijskamp voor charolais. De titel bij de stieren was voor Impoli, een zoon van Flaubert en in eigendom van gaec Vannier. Bij de vrouwelijke dieren was de algemene titel voor Jikojulo van Yves Tardif. Zij is een dochter van Utrilloimic.

Lagune en Louis pakken Franse titel bij blonde d’Aquitaine

Lagune

Louis

In Parijs keurde het Franse jurylid David Acheritogaray acht rubrieken met in totaal 13 mannelijke en 21 vrouwelijke dieren.

In het kampioenschap bij de vrouwelijke dieren koos Acheritogaray voor Lagune, een dochter van Horfe en gefokt door Eric Sazy

uit Caumont. Lagune toonde veel fijnheid en kwaliteit, met breedte in vooren achterhand. Bij de stieren was de titel van algemeen kampioen voor Louis (v. Gala) van earl Diharce en gefokt door Karine en Fréderique Planté. Louis is een stier met veel rasuitstraling en zeer fraai bespierd. Zijn vader Gala behaalde ook al eens de kampioenstitel op de SIA. De koe met de beste slachtkwaliteit werd de bekende Inagua (v. Barbes) van Sca Arsicaud. Inagua is een zeer kwaliteitsvolle koe met ‘grain de viande’ en veel lengte. Arlequinzoon Magnific van gaec Malabirade-Lesbats werd aangewezen als de stier met de beste slachtkwaliteit.

Attributdochter Franse Belgisch-witblauwkampioene Manhattan, een dochter van Attribut, werd tijdens de landbouwbeurs van Parijs door de jury François Guillaume en Etienne Baudoin verkozen als beste witblauwe uit de wedstijd. De jonge kampioene van Cyrille Guitet werd vergezeld van haar kalf Orly (v. Adapté). Manhattan toonde in Parijs veel klasse. De vier jaar oude Attributdochter presenteerde zich met sterk beenwerk, mooi getekende bespiering en finesse. Bij de oudere dieren was de titel voor Sylvain Cauchy. Zijn Lilou (v. Tilouis) is een zeer complete koe met lengte en breedte in de vooren achterhand.

Manhattan samen met haar Adaptekalf, Orly

veeteeltvlees MAART 2019

VV03_fokkerijnieuws.indd 6

13-03-19 12:45

Koen Van den Heuvel, minister van Omgeving, Natuur en Landbouw:

‘We hebben er alle baat bij om de ruimte voor landbouw veilig te stellen’ Uit: Boer&Tuinder, 8 maart 2019

Limousintitels in Parijs voor Jouvence en Jersey Algemeen kampioene bij de vrouwelijke limousindieren werd de ruim vier jaar oude Jouvence van Philippe Deshoulieres uit Terressus. Jouvence is een dochter van Fabu-

leux86 RRVS uit Uskaya (v. Muguet RR VS). Haar mannelijke evenknie in Parijs werd Jersey, de algemeen kampioen mannelijk. De eveneens vier jaar oude Jersey is eigendom

van de broers Pimpin en is een zoon van Gamin uit een dochter van de bekende Mas du Clo RRE M.

COT-aanbod veiling van 30 maart Op zaterdag 30 maart heeft een nieuwe editie plaats van de veiling van het Nederlands Centraal Opfokstation voor vleesrassen. Tabel 1 geeft een overzicht van de aangeboden

stieren. Op de Veeteeltvlees-website wordt deze tabel later aangevuld met de beoordelingen van de stieren. De dieren zijn te bezichtigen vanaf 9.00 uur. De presentatie start

om 10.30 uur, om 13.30 uur is de veiling. De locatie is: COT, Beuzelshoek 2, 7245 VR Laren. Een film van de aangeboden stieren is te vinden op: www.veeteeltvlees.nl

Tabel 1 – Op de COT-veiling aangeboden stieren

geb.datum

vader

moeder

moedersvader

fokker

groei/ dag

blonde d’Aquitaine 05-02-18 Omario 02-02-18 Ontario van ’t Spank 17-01-18 Okidoki 06-11-17 Nelvis 20-11-17 Nadal 07-01-18 Oege 12-01-18 Odin 24-10-17 Pion Nux 23-09-17 Napoleon 15-12-17 Not Expected v.d. Woeste Hoeve 31-12-17 Nike v.d. woeste Hoeve 17-10-17 Napoli 31-08-17 Nickel

Zandvelder Jordan Lupicor Fromant Elvis Dizier du Moulin BAC Jura BAC Jura Brasier Jaque Heodule du Moulin Heodule du Moulin Iberik Jo

Irene Luana van ’t Spank Aurora Judith Halante Hesse Hecube Pion Linette Jacinthe Rh. Joyce RH.Layla Jessy Irena

Oulou Gericault Orion Dizier du Moulin Armendarits Darling Amiral Pion Hercule Gateau BAC Gaston Titan Valium Goeman

J, Slot, De Hoeve Dekkers, St. Oedenrode E. en M. Neerincx, Elst R. Wiekema, Ruinen R. Wiekema, Ruinen H. Stegeman, Laren H. Stegeman, Laren G. Jouwsma, Dedemsvaart W. Rutjes, Spijk J. Schilder, Hoogwoud J. Schilder, Hoogwoud C. Mintjens, België C. Mintjens, België

1438 1679 1348 929 1545 1500 1277 1179 1679 1518 1313 1688 1205

charolais 22-08-17 04-01-18 05-01-18 13-01-18

Noisy-le-Grand Orlando v.d. Helenahoeve Oscar v.d. Helenahoeve Otto

Index Jaeger Jaeger Jackson v.d. Helen

Harriette Lady Di v.d. Helenahoeve Lorraine v.d. Helenahoeve Waalhoeks Happy

Cooper Hambourg Fashion Ternois

H. Rietveld, Leerdam P. van Nieuwenhuyzen, St. Philipsland P. van Nieuwenhuyzen, St. Philipsland mts. Rens-van Schie, Abbenbroek

1268 1598 1589 1804

limousin 01-09-17 04-09-18 14-09-17 30-08-17 07-10-17 09-10-17

Nescio v.d. Awerd Nero Nimrot Groenewoud Nico d’Ìvo Groenewoud Nathan du Mas Groenewoud Niels du Tresor

Hamiet Cowporation Isaa Carmon Imp Groenewoud Ileazar d’Or Groenewoud Ileazar d’Or Groenewoud Ileazar d’Or

Filente v. Arwerd Floor Vivian Groenew. Hester D’ivo Groenew. Hanna du Clo Groenew. Fresia de Nil

Vulkaan v. Awerd Black Valley’s Apollo Pierre Lco Klarlund Osvald Klarlund Osvald Supreme d’Ivo

N. Smit, Krewerd J. Mollink, Luttenberg K. Hietberg, Wijhe H. Zijderveld, Kortenhoef H. Zijderveld, Kortenhoef H. Zijderveld, Kortenhoef

1375 1313 1366 1607 1518 1375

piemontese 08-01-18

Fortwijk 281

Fortwijk Bonito 73

Iris

Osta

J. Dekker, Veeningen

1366

naam

veeteeltvlees MAART 2019

VV03_fokkerijnieuws.indd 7

13-03-19 12:59

HOOFDVERHAAL VOEDING

Zetmeelgehalte kri ti

in beoordeling vleesvee ra De beschikbaarheid van bedrijfseigen ruwvoeders op vleesveebedrijven blijkt nogal mee te vallen. De kwaliteit ervan verschilt echter sterk. Het al dan niet inzetten van bijproducten in het rantsoen wordt bepaald door verschillende factoren als prijs, beschikbaarheid, bewaring, maar ook de behoeften van de dieren. TEKST WIM VEULEMANS

e zomer van 2018 was droog en warm. De gevolgen voor de beschikbaarheid van ruwvoer op de veebedrĳven waren er ook naar. Van een nĳpend gebrek is nog niet meteen sprake, de variatie in kwaliteit van de geanalyseerde mais- en graskuilen is bĳzonder groot. Om deze variatie in kwaliteit op te vangen hebben veehouders vaak twee keuzes om de balans te houden in het rantsoen: een aangepast krachtvoer toevoegen of corrigerende bĳproducten aan het rantsoen toevoegen. Voor de laatste optie blĳkt deze winter dat het aanbod van mogelĳke bĳproducten nogal onzeker is. In de periode van 1 oktober 2018 tot en met 1 februari

2019 analyseerde Aveve Veevoeding 1227 maisstalen en 927 grasstalen. Hieruit blĳkt dat 2018 minder kwalitatieve kuilen leverde dan voorafgaande jaren (zie tabel 1). ‘We merken voornamelĳk dat er meer kuilen zĳn met een hogere ruwe celstof, een lagere verteerbaarheid en een lager aandeel zetmeel’, geeft Anne Vandelannoote, voedingsadviseur rundvee bĳ Aveve Veevoeding, aan. Zĳ verwĳst meteen naar de droogte als oorzaak. ‘De minimum- en maximumwaarden laten een grote spreiding zien,’zegt ze. ‘De kwaliteit kan dus van boer tot boer en van streek tot streek zeer divers zĳn.’ Die variatie in streek bevestigt ook Matthieu Frĳlink van ILVO. ‘In West-Vlaanderen is er bĳ de meeste bedrĳven

veeteeltvlees MAART 2019

VV03_hoofdverhaal.indd 8

13-03-19 10:43

ri tische factor

e rantsoen

niet echt een probleem met de kwaliteit van de maiskuil. Elders zal het zetmeelgehalte vaak toch onder het meerjaarsgemiddelde uitkomen.’

Veel variatie in kwaliteit mais en gras Eenzelfde verhaal is te horen bĳ Agrifirm in Nederland. Uit analyses van meer dan 5000 maiskuilen blĳkt dat de vevi iets lager is dan voorbĳe jaren – ongeveer 20 eenheden lager – het drogestofgehalte is ongeveer gelĳk. Maar Ward Arts, specialist rundvee bĳ Agrifirm, wĳst vooral op de grote variatie in kwaliteit van de maiskuilen. Zo merkt ook Agrifirm een groot verschil tussen kuilen uit Zeeland tegenover die uit Noord-Brabant (al dan niet beregend). Arts verwĳst echter vooral naar het zetmeelgehalte van de maiskuil (figuur 1, pagina 10). ‘Doordat heel veel mais minder kolf had, is ook het zetmeelgehalte van de kuil lager. Bovendien is ook het oogstmoment bepalend voor het zetmeelgehalte. Veel mais is vroeg geoogst, maar het moment was er. De mais was noodrĳp’, stelt Arts. ‘Een kuil met minder dan 300 gram zetmeel per kilogram product kost je als vleesveehouder groei, tenzĳ je gaat compenseren. Het gewenste gehalte is zelfs 360 gram of hoger.’ Een ander verhaal is te noteren voor de graskuilen. Hoewel ook hier de variatie in kwaliteit vaak vrĳ groot is,

tonen de gemiddeldes van de graskuil eerder een normale kwaliteit. Volgens Vandelannoote is de variatie vooral te verklaren door de diverse snedes die zĳn gemaakt. ‘De eerste en tweede snedes zĳn gemaakt vóór de grote droogte en hebben dus een goede kwaliteit. Daarna volgden minder rĳke, droge snedes om dan in het najaar Tabel 1 – Voederwaarden van de mais- en graskuilen uit 2018 (bron: Aveve Veevoeding) voordroogkuil/ maiskuil 2018* gewikkelde balen 2018*

ds (g/kg) vem vevi dve oeb re rc ras zetmeel suiker fos vc-os (%) pH

gem. 360 932 971 50 –14 96 216 48 298

min. 214 816 822 39 –42 53 134 30 88

max. 542 1017 1083 58 25 152 311 83 427

476 74,5 3,7

400 69,5 2,5

557 78,8 5,4

gem. 486 889 916 76 64 211 252 106

min. 166 503 457 22 –55 79 71 24

max. 886 981 1028 117 208 343 377 279

65 546 74,7 5,0

0 285 59 3,4

223 639 80,3 6,6

* resultaten van 1227 maisanalyses en 927 graskuilanalyses, periode 1-10-2018 tot 1-2-2019

veeteeltvlees MAART 2019

VV03_hoofdverhaal.indd 9

13-03-19 10:44

HOOFDVERHAAL VOEDING

de droogte over te gaan in eerder eiwitrĳke, complexe, natte kuilen.’ Toine Heĳmans, voeradviseur vleesvee bĳ Agrifirm, bevestigt dat er ook uit hun analyses enige variatie in kwaliteit opduikt, maar vult meteen aan dat de graskuil vaak maar een kleiner onderdeel is van het rantsoen.

Vooral voor weidegang waren de gevolgen van de droogte groot

Tekorten opvangen afhankelijk van behoefte Een ruwvoertekort zien de vertegenwoordigers uit de veevoedersector niet meteen bĳ vleesveehouders. Vaak is er wat meer mais gehakseld die anders voor korrelmais was bestemd. Vandelannoote merkt wel bĳ veehouders dat door het lagere soortelĳk gewicht van de mais de kuilen sneller opschuiven dan andere jaren. Tĳdens de zomer van 2018 werd vooral de weidegang getroffen door de droogte, waardoor er toen al extra lang werd bĳgevoerd. Veehouders met een mogelĳk tekort aan gras gingen hun ruwvoedervoorraad aanvullen met ingezaaid gras na de graanstoppel en zelfs ingezaaid gras na de vroeg geoogste mais. Volgens Vandelannoote proberen veehouders in het nieuwe seizoen rekening te houden met een vroege graswinning en een aanpasFiguur 1 – Zetmeelgehalte van maiskuil in relatie tot het oogstmoment (bron: Agrifirm)

gram zetmeel/kg product

500

400

300

200

100

’18

li ’

’18

p se

’18

oogstmoment

’18

’1 v.

’18

sing van het teeltplan naar een deel extra vroege mais. De situatie voor elk bedrĳf is dus zodanig verschillend dat een algemeen antwoord op een tekort aan ruwvoer of vooral het verschil in kwaliteit nooit toereikend kan zĳn voor de individuele situatie van de veehouder. Volgens Matthieu Frĳlink is er vooral behoefte aan een bedrĳfsspecifieke aanpak om tot een gebalanceerd rantsoen te komen. Volgens de specialist van ILVO begint die aanpak steeds met een kuilanalyse. ‘De behoefte van het dier moet immers maximaal ingevuld worden. Een tekort uit ondermaats ruwvoer moet zo correct mogelĳk aangevuld worden. Afhankelĳk van hoe groot die tekorten zĳn en in welke verhouding, kunnen bepaalde producten technisch interessanter zĳn’, verduidelĳkt hĳ. Ward Arts merkt het verschil tussen zoogkoeien en dieren in afmest op. ‘Voor zoogkoeien hoeft een mindere kwaliteit ruwvoer tot een zekere grens niet meteen een groot probleem te zĳn, voor dieren in afmest is bĳvoorbeeld het zetmeelgehalte wel heel belangrĳk. Zoogkoeienbedrĳven vangen een dergelĳk tekort vaak op met wat meer krachtvoer of een andere samenstelling van het krachtvoer. Met Agrifirm hebben we zo een nieuw krachtvoer beschikbaar om een tekort aan ruwvoer op te vangen. Afmestbedrĳven gaan dan vaker op zoek naar bĳproducten.’ Dat wordt ook bevestigd door zĳn collega van Aveve Veevoeding. ‘Feit blĳft dat hoe beter de kwaliteit van de ruwvoeders, hoe beter de dieren zich kunnen voorzien in onderhoud en er dus meer mogelĳkheid is voor een hogere dagelĳkse aangroei’, zegt Vandelannoote. De kwaliteit van het ruwvoer is daarentegen wel belangrĳk voor groeien afmestrantsoenen. Naast een tekort aan zetmeel hebben maiskuilen door het hogere aandeel ruwe celstof ook nog eens te maken met een lagere verteerbaarheid. Een lage vevi-waarde is dan vaak het resultaat. Volgens Vandelannoote maken veehouders dan wel eens de fout om een extra hoeveelheid maiskuil te voeren om zo toch aan de nodige hoeveelheid zetmeel te komen. ‘Hoe zwaarder de dieren worden, hoe minder kilogrammen droge stof ze kunnen opnemen per 100 kilogram levend gewicht. Als men dan een goede dagelĳkse groei en voldoende afrĳping wil behouden, is het dus belangrĳk de energie- en zetmeelconcentratie van het rantsoen te verhogen. Het is dus beter om het ge-

veeteeltvlees MAART 2019

VV03_hoofdverhaal.indd 10

13-03-19 10:47

bruik van maiskuil eerder te beperken en de hoeveelheid vevi en zetmeel op andere manieren te gaan bĳsturen.’ De voorbĳe jaren is de verscheidenheid aan bĳproducten toegenomen. Ze worden enerzĳds ingezet om een deel van het ruwvoeder te vervangen of de kwaliteit van het rantsoen te verbeteren. Andere veehouders zien bĳproducten vooral als krachtvoervervanger. Perspulp, draf, voeraardappelen en aardappelsnippers zĳn al jaren de meer populaire producten. De markt van de bĳproducten schommelt echter sterk. Zo werd in het najaar van 2018 al snel duidelĳk dat voeraardappelen bĳna niet beschikbaar waren.

Rantsoen vochtiger maken Dat merkte ook Toine Heĳmans van Agrifirm. ‘In het najaar waren aardappels vrĳ duur of zelfs niet te krĳgen. Ook aardappelsnippers en tarwe waren vrĳ duur. Er was immers een tekort. Momenteel is die prĳs wel wat gedaald.’ ‘Die aardappelsnippers zĳn echter wel een gewild product’, vult zĳn collega Arts aan. ‘Veel rantsoenen zĳn door het hoge drogestofgehalte van de mais- en de graskuil wat droger dan andere jaren. Dieren gaan echter veel meer selecteren in hun rantsoen wanneer dat vrĳ droog is. Men kan dan wat water in de mengwagen toevoegen om dit te voorkomen. Maar ook aardappelsnippers kunnen het nodige vocht toevoegen’, verduidelĳkt Arts. Bĳ Agrifirm merken ze de voorbĳ jaren ook wat verschuivingen in de bĳproducten. Zo was er vroeger vooral vraag naar eiwitrĳke bĳproducten (draf, bierbostel), terwĳl momenteel de vraag naar de energierĳke producten groter is. Veehouders zoeken voornamelĳk aanvullend zetmeel in het rantsoen. Bĳ jonge dieren – tot zes maanden oud – is het niet aan te raden om bĳproducten te verstrekken. De ontwikkeling in de pens laat dat niet toe, deze producten hebben vaak een te lage pH en structuurwaarde. Frĳlink wĳst er bovendien op dat de structuurwaarde ook bĳ oudere dieren een aandachtspunt is. Wanneer het vertragende ruwvoer wordt vervangen door vaak (vrĳ) snelle bĳproducten of krachtvoer, dan moet ook de structuurwaarde van het rantsoen op orde worden gehouden. De penswerking moet immers op peil blĳven.

Voor vaarzen en zoogkoeien hanteert Vandelannoote de volgende regel: voertechnisch kunnen alle producten die een goed energieniveau (>950 vem/kg ds) hebben, voldoende droge stof (>20 %) en weinig anti-nutritionele factoren (ANF) bevatten, in aanmerking komen om het rantsoen mee aan te vullen of te verbeteren. Als interessante voorbeelden noemt zĳ perspulp (bieten- en cichoreipulp), draf, tarwegistconcentraat, maisglutenfeed of merkproducten als Proti-Star, Proti-Gold. Ze merkt op dat het belangrĳk is om ook te kĳken naar wat de invloed is op de mineralenbalans. Ook in de groeifase van dieren in afmest kunnen bĳproducten een rol spelen. Eiwitrĳke bĳproducten zĳn mogelĳk zolang deze voldoende vevi hebben (>1050 g/kg ds) en er geen overmaat aan eiwit is in het rantsoen. Met zetmeelrĳke bĳproducten moet men in de groeifase eerder voorzichtig zĳn. Ze kunnen beperkt verstrekt worden. Het rantsoen van deze dieren moet immers voldoende groeistimulerend blĳven. In de afmestfase worden deze laatste echter weer voedertechnisch interessant. Ze zorgen voor hoge zetmeelwaarden en veviwaarden en voor extra smaak, wat leidt tot een betere voeropname. ‘De interessantste zetmeelrĳke bĳproducten zĳn de aardappelproducten zoals voeraardappelen, aardappelsnippers, frieten of maisglutenfeed’, geeft de voedingsadviseur van Aveve aan. ‘Het is ook zo dat er een aantal afgeleiden zĳn van aardappelproducten die wel wat zetmeel aanbieden, maar te beperkt om voldoende invloed te hebben op de afmest, zoals aardappelstoomschillen.’

Sommige mais werd uit nood vroeger geoogst

Bijproduct moet bedrijfsmatig passen Welk bĳproduct het best bĳ zowel het rantsoen als het bedrĳf past, is afhankelĳk van een aantal voorwaarden. Vaak is het zo dat de prĳs en de bewaarbaarheid van een product van doorslaggevende aard zĳn bĳ het al dan niet aankopen van een bĳproduct. Zo stellen veel voeradviseurs dat zolang de verhouding tussen de marktprĳs en voederwaardeprĳs lager is dan honderd procent, een product prĳstechnisch interessant is. Per product moet men dan ook wel rekening houden met inkuil- en voederverliezen. Concreet betekent dit dat de marktprĳs van het product lager is dan de berekende waarde op basis van de gemiddelde energie- en eiwitprĳzen van

veeteeltvlees MAART 2019

VV03_hoofdverhaal.indd 11

13-03-19 12:50

HOOFDVERHAAL VOEDING zekere hectiek. Vraag en aanbod vinden daarbĳ niet altĳd een balans. In de toekomst zal die vraag naar bĳproducten echter niet afnemen. Zeker de grotere bedrĳven – ook met melkvee – hebben immers meer mogelĳkheden om bĳproducten te voeren.

Sterk schommelende markt

De kwaliteit van de graskuilen varieert naargelang het maaimoment

voedermiddelen. In de rubriek Marktinfo voer brengt VeeteeltVlees hiervan elke maand een overzicht. Met goedkope of gratis aangeboden bĳproducten, bĳvoorbeeld bĳ overmatige productie, is wel enige voorzichtigheid geboden. Ze leveren niet altĳd een grote meerwaarde en worden vooral ‘on top’ gegeten. Bĳ een te grote hoeveelheid – van bĳvoorbeeld appelen, peren of wortelen – kan men bovendien dieren ‘vast’ voeren door de te natte, suikerrĳke of zure rantsoenen. Vaak worden bĳproducten enkel per volle vracht geleverd. Dat gaat dan al snel over 30 ton van een product. Die hoeveelheid moet dan in verhouding staan met de nodige hoeveelheid van dat product. Zo is een volle vracht aardappelsnippers op een afmestbox van vĳf dieren niet echt realistisch. Daarnaast is het ook belangrĳk om te beschikken over het juiste uitkuilmateriaal of de mogelĳkheid om deze bĳproducten goed te verdelen over het rantsoen. Ook de bewaarbaarheid van een product is belangrĳk. Wanneer bĳproducten langer dan 14 dagen bewaard moeten worden, is het nodig ze in te kuilen. Momenteel bestaat voor veel bĳproducten de mogelĳkheid om ze op te slaan in een slurf of worst. Volgens Ward Arts werden in het verleden vooral vloeibare bĳproducten op veebedrĳven gebruikt. ‘Hiervoor waren tanks nodig om ze te bewaren; tegenwoordig zien we meer stapelbare producten die gebruikt worden. Veel bĳproducten zoals Proti+, Energie+ of Gluco+ kunnen perfect boven op een kuil gestort worden en dichten deze meteen ook goed af. Anderzĳds moet bĳ bepaalde producten die gestort worden, ook rekening worden gehouden met wat voerverlies. Bĳ 25 ton aardappelsnippers zit toch al makkelĳk een paar ton water dat uiteindelĳk zal uitspoelen. In het rantsoen moet je hier rekening mee houden.’ De markt van de bĳproducten kent de voorbĳe jaren een

Daarnaast is de verwachting dat het aanbod in de toekomst arbitrair kan zĳn. De weersomstandigheden spelen hierbĳ een cruciale rol. Zo was het aanbod bietenpulp in het najaar van 2018 vrĳ beperkt, de bietenoogst werd immers verstoord door de zomerse droogte. Volgens Aveve Veevoeding kreeg het areaal suikerbieten met de herstructurering van 2008 een flinke knauw, in België 20.000 hectare minder dan vóór 2008. ‘De rendabiliteit van de suikersector gaat bepalend zĳn voor het areaal bieten dat nog geteeld zal worden in West-Europa’, stelt Vandelannoote. ‘Nieuwsberichten dat Südzucker 700.000 ton minder bieten gaat verwerken de komende jaren, laat al voorspellen waar we op korte termĳn naartoe gaan. Cichoreiperspulp dient zich meer en meer aan als alternatief, mits de juiste richtlĳnen gevolgd worden voor het gebruik en de bewaring.’ Het aanbod van bierdraf is vooral afhankelĳk van de verkoop van bier. Bĳ ProtiStar en ProtiGold, twee producten uit de bio-ethanolwinning, is de beschikbaarheid het jaar rond vrĳ continu. Over beide producten werd een aantal jaren geleden nog stevig gediscussieerd. Het gebruik van voedselgewassen voor de productie van biobrandstoffen werd immers als niet ethisch gezien. Momenteel nemen de tweedegeneratie-biobrandstoffen echter geen hoge vlucht, waardoor specialisten het aanbod van ProtiStar en ProtiGold op korte termĳn zeker niet zien wegvallen. Tot slot is de verwachting dat de vraag naar vochtige maisgluten de komende jaren wel toeneemt, als de prĳs interessant is. Zo kunnen maisgluten het tekort aan zetmeel in de kuilmais makkelĳk opvangen, ook in streken met veel grasland kan het product voor de nodige zetmeelaanbreng zorgen. De beschikbaarheid zal wel afhangen van de maiszetmeelproductie of maisverwerkende industrie. Per bedrĳf kunnen de accenten sterk verschillen. Het aanbod van eigen ruwvoeders en vooral de kwaliteit ervan bepalen samen met de behoeften van de dieren of een bĳproduct aangewend kan worden in het rantsoen. Ook prĳs speelt een rol, maar één ding staat vast: toegeven op de kwaliteit van het rantsoen is niet verstandig. l

Samenvatting – De kwaliteit van de gras- en maiskuilen varieert bijzonder sterk, een kuilanalyse is aan te raden. – Aandacht is nodig voor het zetmeelgehalte van de maiskuil. – Bijproducten kunnen nuttig zijn, maar enkel afhankelijk van de kwaliteit van het eigen ruwvoer en de behoefte van de dieren.

veeteeltvlees MAART 2019

VV03_hoofdverhaal.indd 12

13-03-19 12:51

www.VLEESVEEVOER.nl

LANDBOUWFOLIE ACTIE

2019

VOER DIRECT VAN DE FABRIKANT • LANDELIJKE LEVERING VANAF 250KG

BIESTVERVANGER • MELKPOEDER STANDAARD & VOOR ZWAAR BEVLEESDE RASSEN • LIKSTENEN MINERALENEMMERS • VLEESVEEMUESLI VOER ZONDER GMO SOJA • KALVERMUESLI • KALVERKORRELS VLEESVEEBROK • MINERALEN • RUNDVEEKOEKEN ENKELVOUDIGE VOEDERS O.A. SOJASCHROOT & 6MM PULP GRASZAAD

• Kuilfolie • Kunstmestzakken • Veevoederzakken

VOERSCHEMA'S VOOR TRAAGGROEIENDE EN LUXE RASSEN

• Kalvermelkzakken

Bezoek onze website!

• Stretchfolie Alle informatie vindt u op www.landbouwfolierecycling.nl

• ACTUELE BERICHTEN

• VLEESPRIJZEN • AGENDA

Industrieweg 101a 7202CA Zutphen Tel. +31 (0)575 568 310

www.veeteeltvlees.nl of www.veeteeltvlees.be

info@dalyplastics.nl

www.plasticrecycling.nl

De beste eindresultaten van uw dieren worden reeds bepaald tijdens de opfok van het kalf.

Kies daarom de juiste partner voor uw kalveropfok! Melkpoeder WB Start Superieur Start Superieur 30

Onze melkpoeders zijn speciaal ontworpen voor het realiseren van een prestatiegerichte kalveropfok. Het grote voordeel van melkpoeder ten opzichte van koemelk is de constante samenstelling en de verrijking met vitaminen en mineralen. Door het lagere energiegehalte ten opzichte van koemelk zullen uw kalveren meer ruw- en krachtvoeder opnemen. Dit stimuleert de voormaagontwikkeling en doet de kans op voedingsdiarree afnemen. WB Start Superieur en Start Superieur 30 bevatten respectievelijk 55% en 30% magere melkpoeder.

WB Start Superieur is op dit gebied uniek op de markt! Dit bevestigt het feit dat wij steeds focussen op goed verteerbare en kwalitatieve grondstoffen. Beide melkpoeders bevatten de nodige vitaminen (A, D3, E en B) en mineralen (Ca, P, Na, Fe, Cu, Mn en Co) om aan de behoeften voor een goede groei en ontwikkeling van het kalf te voldoen. Daarnaast zijn deze voorzien van een hoge dosis organisch selenium en jodium om het weerstandsvermogen van het kalf te verhogen. Enkel sterke, gezonde kalveren verliezen geen enkele dag groei en helpen u een betere rendabiliteit te behalen!

Hoogwaardige rundveevoeders op maat Tel. +32 (0)9 382 90 70 |

info@franson.be

www.franson.be |

Franson NV

veeteeltvlees MAART 2019

VV03_p13.indd 13

12-03-19 11:48

BEDRIJFSREPORTAGE KLEINE

Roland Kleine fokt met slagersogen De fokkerij van Roland en Carrie Kleine uit Almen kent na dertig jaar consequente fokkerij met ki-stieren een flinke koerswijziging: hun eigengefokte, excellente stier Mas du Clo krijgt kansen. ‘De kunst is om te consolideren.’ TEKST ALICE BOOIJ

strid, Etra en Evelien zijn drie van de vijf limousinkoeien die de afgelopen jaarvergadering van de Limousin Vereniging Nederland (LVN) werden onderscheiden met de titel ‘preferent’. Heel bijzonder is het feit dat dit drietal afkomstig is van het limousinfokbedrijf van Roland en Carrie Kleine uit Almen. Daarmee komt het totaal aantal gefokte preferente koeien op boerderij ’t Have op maar liefst 23. Extra bijzonder bij de wetenschap dat Roland en Carrie ‘pas’ dertig jaar geleden begonnen met hun limousinveestapel. De start met twee koeien resulteerde uiteindelijk in een complete veestapel van zestig dieren die van deze twee koeien afstamt. Petra – uit de fokkerij van de Franse topfokker Jean Dumas – en Joliette zijn de namen van de stammoeders die rond 1985 zijn aangekocht en op het bedrijf zijn gekomen om de limousinveestapel op te bouwen. Joliette was toen al twaalf jaar, maar het belette haar niet een flinke invloed uit te oefenen. ‘Alle dieren hier op het bedrijf zijn afkomstig uit deze twee koeien. De lijn van Joliette splitst zich in drie lijnen, die van Petra in één.’

In 2003 werd de fokkerij van Kleine ook al beschreven in VeeteeltVlees en sinds die tijd is de visie op het bedrijf eigenlijk niet veranderd.

Alleen kansen voor ki-stieren De fokkerij staat in dienst van de huisverkoop van vlees van de limousins. Carrie en Roland waren pioniers in de huisverkoop en realiseerden zich dat ze de zoogkoeienhouderij pas rendabel konden maken dankzij extra verdiensten door rechtstreekse verkoop aan de consument. Toen was Roland nog docent op de landbouwschool. Vanzelfsprekend met fokkerij als favoriete vak. Tijdens zijn eigen opleiding op de Landbouw Universiteit in Wageningen koos Roland ook al voor genetica als hoofdvak. De strategie in de fokkerij was duidelijk en consequent: zo veel mogelijk ki-stieren gebruiken om zo de juiste paring tussen koe en stier te maken en te fokken met stieren waarvan zo veel mogelijk gegevens bekend zijn. Met het moeilijk tochtig zien van vleesvee een hele opgave, Roland insemineert zijn dieren zelf. Het liefst met

veeteeltvlees MAART 2019

VV03_bedrijfsrep Ronald Kleine.indd 14

14-03-19 10:28

zogenaamde RRE-stieren, aanbevolen fokstieren met een betrouwbare staat van dienst. Ze zĳn dan ook volop te vinden in de pedigrees van de limousinkoeien. ‘Fokkerĳ klopt gewoon’, concludeert Roland na al die jaren.

Evelien: preferent én excellent In de afstammingen op het bedrĳf van Roland en Carrie komt ook de stier Laureat en zĳn nakomelingen veelvuldig voor. Roland loopt met zĳn wĳsvinger langs de vierde generatie op het afstammingspapier van een van zĳn koeien. ‘Dit is een zoon van Laureat, dit een kleinzoon, zoon, Laureat zelf, zoon ...’ Zo ziet hĳ de pedigree van zĳn dieren graag. ‘Op deze manier veranker je juist de eigenschappen van zo’n stier in de koefamilie. De recessieve eigenschappen zĳn eruit gefokt.’ Inteelt is het niet. ‘Nee, het zit in de vierde, vĳfde generatie. Dan is het lĳnenteelt, dé methode om goede genen vast te leggen in de koefamilie.’

BEDRIJFSPROFIEL naam ras aantal grond

Roland en Carrie Kleine limousin 60 stuks 30 hectare

Almen

Nog even weer terug naar het drietal preferente koeien. Want daar valt nog meer over te vertellen. Een van de koeien heeft naast het preferentschap nog een titel: excellent! Het gaat over Evelien (v. Parisiene RREvs). Deze waarderingen geven aan dat ze én fraai

Sinds de reportage van in 2003 is de visie op het bedrijf niet gewijzigd

veeteeltvlees MAART 2019

VV03_bedrijfsrep Ronald Kleine.indd 15

14-03-19 10:28

BEDRIJFSREPORTAGE KLEINE en een pink van één jaar. ‘Die laatste wordt geschat op een maand of 20. Zo veel maat en lengte heeft ze.’ Of ze zo goed als haar moeder wordt, is de vraag. ‘Verbeteren hoeft niet meer, consolideren is eigenlĳk al genoeg.’ Met het woord consolideren geeft Roland aan dat er na dertig jaar toch wel een koerswĳziging in de fokkerĳ is gekomen. Evelien is de kroon op zĳn werk. Aan de mannelĳke kant is er ook succes. Afgelopen september kwam de eigengefokte Carnotzoon Hamlet als hoogste nieuweling binnen in de top-indexlĳst die CRV berekent voor exterieur bĳ de limousinstieren. Met name de score van 111 voor inhoud voorhand valt op binnen de totaalindex score van 108. ‘Het is lange tĳd een speerpunt in mĳn fokkerĳ geweest: massa in de voorhand krĳgen’, zegt Roland. ‘Maar het is gemakkelĳker een zware achterhand erin te fokken. Bĳ Hamlet is het gelukt en hĳ is dan ook de eerste ode aan mĳn fokkerĳ.’ Hamlet, die inmiddels bĳ Nan Smit in de dekdienst zit, is bovendien excellent en samen met Etudiant, Heron en Mas du Clo de vierde excellente stier uit de stal. Kortom: na dertig jaar fokkerĳ heeft Roland de koeien en stieren gefokt die hĳ voor ogen heeft. ‘Waarom gebruik je je eigen stieren niet als ze zo goed zĳn?’, vroeg collega-fokker Kees Hietberg aan de vleesveehouder en dat zette hem aan het denken. ‘Wie ben ik om niet mĳn eigen stieren te gebruiken?’, bedacht Roland zich. ‘Maar het zou echt een ommezwaai betekenen in mĳn fokkerĳ.’ Hĳ besloot het een kans te geven en toch de fokkerĳkoers te wĳzigen. ‘Na jaren ki-stieren krĳgt nu onze eigen fokkerĳ een kans.’

Lijnen uit stammoeders kruisen elkaar

Het liefst werkt Roland met zogenaamde RRE-stieren, fokstieren met een betrouwbare staat van dienst

is én voorzien van veel fokkracht. Een unieke koe dus. ‘Ze heeft zeven kalveren gegeven in vĳf kalvingen’, onderstreept Roland, die aangeeft dat Evelien heel gemakkelĳk de kalveren op de wereld zet en grootbrengt. Bĳ haar laatste tweelingdracht draaide de vleesveehouder zelfs de krachtvoerkraan helemaal dicht, omdat hĳ dacht dat ze gust was. ‘Er zat zelfs een tweeling in, zo bleek later. Maar het was haar totaal niet aan te zien’, verontschuldigt hĳ zich haast, terwĳl hĳ erbĳ zegt dat Evelien al twee keer drachtig was van een tweeling. ‘Het is erfelĳk’, geeft Roland aan. ‘In de moederlĳn van Evelien komt het vaker voor.’

Eigen fokkerij krijgt een kans Naast de goede moedereigenschappen is de inmiddels bĳna tienjarige Evelien ook in het bezit van een goede uier en heel sterke klauwen, noodzakelĳk om gezond oud te kunnen worden als zoogkoe. ‘Evelien is de baas van de kudde, ze is solitair en bemoeit zich nergens mee. Maar als er voer aankomt, is zĳ de eerste en durft er niet één in de buurt te komen.’ Nakomelingen van haar heeft Roland ook in de stal lopen: twee koeien, een vaars

Inmiddels is de door Roland gefokte en met 90 punten gewaardeerde Mas du Clo (v. Favian) de aangewezene om de koeien drachtig te maken. ‘Hĳ is inderdaad vernoemd naar zĳn beroemde grootvader aan moederskant.’ Zĳn moeder is Etra, een van de kortgeleden preferent verklaarde koeien. ‘Ze is oersterk’, vertelt Roland over de koe die in de aanbindstal vlot overeind komt en zich uitrekt. ‘Vanaf half november tot half april staat ze binnen, daarna gaat ze naar buiten alsof ze nooit een dag stil heeft gestaan.’ Ook in haar koefamilie regent het preferente koeien, zoals de met drie sterren preferent verklaarde Hillary en vĳf generaties terug komt de preferente stammoeder Petra weer terug. ‘Met Mas du Clo vermengen we de genen van Petra met Joliette in de veestapel, de toplĳnen uit het verleden.’ Daarbĳ geeft hĳ aan veel vertrouwen te hebben in de moederlĳn van Mas du Clo. ‘Hillary was een voorbeeldkoe’, vertelt Roland. ‘Ze is achttien jaar geworden, ik heb haar nooit hoeven helpen bĳ een kalving of haar klauwen hoeven te behandelen. Ze redde zich altĳd zelf.’ Bovendien zorgde haar nageslacht voor rendement. Hĳ mestte een tweeling stieren uit haar af. ‘Ze wogen 550 kilo geslacht en nog geen twee jaar oud.’ Alle theorieën ten spĳt, draait het er uiteindelĳk natuurlĳk toch om dat fokker en slager samen rendement halen. ‘Als fokker moet je kĳken met slagersogen’, luidt het motto van Roland, die lengte in de dieren als belangrĳk kwaliteitskenmerk en fokdoel noemt. ‘Het vlees uit de rug is populair, de entrecote, de ribeye, daar is meer vraag naar dan naar het vlees uit de achterhand van het dier. Je moet zo fokken dat de slager likkebaardend naar de koeien kĳkt.’ l

veeteeltvlees MAART 2019

VV03_bedrijfsrep Ronald Kleine.indd 16

14-03-19 10:28

UIT DE DIERENARTSPRAKTIJK PIET DE MEUTER Aan de hand van voorbeelden uit hun dagelĳkse praktĳk schrĳven drie dierenartsen over diergezondheid in de vleesveehouderĳ. Om en om beschrĳven Piet De Meuter, René Bemers en Anthony De Schryver maandelĳks vastgestelde ziektebeelden, uitgevoerde behandelingen en/of mogelĳke preventiemaatregelen.

Amputatie onderbeen redt leven jong kalf

naam aandoening breuk metacarpus of pijpbeen verschijnselen voelbare breuk, niet meer steunen op of gebruikmaken van de poot oorzaak overbelasting van het bot behandeling gips aanbrengen voor meerdere weken in combinatie met pijnstilling

Een vleesveehouder uit mijn praktijk is sinds twee jaar aan het omschakelen naar een ander ras en is piemonteses gaan houden. Het houden van dit rustieke ras vraagt ook in het management soms om een andere aanpak. Zo zorgen de sterke moedereigenschappen ervoor dat rondom kalven de moederdieren toch wat agressie kunnen vertonen. Omdat de koeien niet echt te vertrouwen zijn, blijft ook de veehouder beter uit de buurt. Op deze manier was het deze vleesveehouder niet meteen opgevallen dat er iets fout was met een van zijn kalfjes. Het kalfje van enkele dagen oud mankte flink en bleek onderaan de poot, ter hoogte van de metacarpus of het pijpbeen, een lelijke fractuur te hebben opgelopen. In het geval van een breuk van de metacarpus is het vaak mogelijk om de poot goed in te gipsen. Mits enkele weken wachten herstelt deze breuk doorgaans goed. In dit geval ging het echter om een breuk die al een tweetal dagen eerder was opgetreden en lag de kans op een goed herstel aanzienlijk lager omwille van de gecompliceerde breuk. Tien tot veertien dagen later ging het gips eraf om het herstel van het been tussentijds te con-

troleren. Omdat het kalf niet beter kon rondlopen en niet echt leek te herstellen, had ik het vermoeden dat de breuk niet heelde. Het onderbeen bleek inderdaad afgestorven en er was geen kans meer om het stuk bot te redden. Er bleven slechts twee opties open: het onderbeen kon worden geamputeerd of het kalf werd geëuthanaseerd. Met toestemming van de veehouder werd het de eerste optie: een amputatie. Het kalf werd onder zware verdoving geopereerd en het stuk onderbeen werd afgezet. De wond werd afgedekt met een stevig driehoeksverband. Het kalf kreeg daarbij een langwerkend antibioticum en een sterke pijnstiller toegediend. Een dag later liep het kalf alweer rond in het hok. Het gaat vrij goed: het jonge dier loopt al sinds de eerste dag weer vlot rond, weliswaar op drie poten, en gaat vlot zogen bij de moeder. Inmiddels is het jonge kalf twee maanden oud en ligt de zware operatie zes weken achter ons. Het kalf lijkt verder goed te evolueren en is al verdubbeld in gewicht. Op deze manier moet dit dier toch richting 200 tot 250 kg door kunnen groeien.

veeteeltvlees MAART 2019

VV03-dierenartspraktijk.indd 17

13-03-19 12:52

BEELDVERHAAL BIESTVERWERKING

Biest voor boer Ã©n burger

Biest is er in de eerste plaats voor het pasgeboren kalf. Maar de overgebleven biest vindt gretig aftrek bij producenten van voedingssupplementen. In Son en Breugel staat de eerste Nederlandse fabriek van biestfabricaten. Bionatin wil er dit jaar minstens 100.000 liter biest verwerken. VeeteeltVlees nam er een kijkje en beschrijft de weg van biest. TEKST TIJMEN VAN ZESSEN BEELD HARRIE VAN LEEUWEN

veeteeltvlees MAART 2019

VV03_beeldverhaal biest.indd 18

13-03-19 12:24

1 Hygiëne tijdens het melken van de biest is van groot

belang. Voor het kalf, maar ook voor de verwerking van biest. Een schone uier, schone handen en schoon melkgerei staan garant voor een hoge biestkwaliteit.

2 Nadat deze is afgekoeld, giet de veehouder de biest in kunststof emmers en zet deze in een vriezer. Bionatin verwerkt biest van zowel de eerste als de tweede melking. Het bedrijf is geïnteresseerd in de immunoglobulinen uit biest. Bevat het product te weinig van deze afweerstoffen, dan keurt Bionatin de biest af.

3 Met regelmaat haalt Bionatin de biest bij veehouders op. Dit doet het bedrijf samen met Spoorvee BV Colostrum uit Eethen. In totaal zijn er tussen de 300 en 350 boeren die aan het bedrijf leveren en er is ruimte voor nieuwe leveranciers. De vergoeding die veehouders ontvangen, is onlangs verhoogd naar 1,50 euro per liter, inclusief btw.

4 Bij aankomst in Son en Breugel volgt er een fysieke controle. Bloedbiest is bijvoorbeeld ongeschikt voor verwerking en wordt direct afgekeurd. Een medewerker weegt en registreert de biest.

5 De biest gaat opnieuw de vriezer in. Vanwege de kans op calamiteiten mag Bionatin een maand niets met de biest doen. Het is een vorm van tracking en tracing, bijvoorbeeld bij een uitbraak van bse.

6 Na een maand begint de feitelijke verwerking. De eerste stap is het crushen, het vermalen van de ingevroren biest. De biestbrokken komen vervolgens in een driewandige tank terecht, waar warm water tussen de wand circuleert. Biest is gevoelig voor hitte, te hoge temperaturen zouden onder andere de immuunstoffen en melkenzymen kapotmaken.

7 Na de ontdooifase stroomt de biest door deze separator. De machine haalt room en vet uit het product, het zuivelvet uit biest is op dit moment nog een afvalstroom. De ondermelk met de eiwitten – immunoglobulinen zijn eiwitten – blijft over.

8 De meest vernuftige stap in het proces is de fase waarin de bacteriën gescheiden worden van de eiwitten, die relatief groot zijn. Dankzij de nieuwste techniek (zie foto) blijft er een bacterievrije vloeistof over, met een hoge kwaliteit, die geschikt is voor menselijke consumptie.

9 De totale investering in de fabriek omvat een kapitaal van meer dan één miljoen euro. De duurste schakel is de vriesdroger. Het water wordt hier aan de biest onttrokken. De biest bevriest in stappen tot een temperatuur van –600 Celsius. Het water sublimeert van ijs naar gas en verdampt. Er blijft droog eiwit over.

10 De droge biest wordt tot poeder gemalen, verpakt en is gereed als halffabricaat. Bionatin verkoopt het product aan diverse klanten in binnen- en buitenland. Een van de uiteindelijke toepassingen is dit middel dat bijdraagt aan een sneller herstel na het sporten, na operaties en bij een verminderde weerstand.

veeteeltvlees MAART 2019

VV03_beeldverhaal biest.indd 19

13-03-19 12:25

ANALYSE VLEESVEE IN BELGIË

Belgische vleesveesector krimpt Cijfers zeggen veel, maar niet alles. Ze geven vooral een feitelijke weergave van de situatie. Dat geldt ook voor de vleesveesector, een sector die krimpt. Cijfers van statistiekbureau Statbel bevestigen dit. Het aantal zoogkoeien, de rundvleesproductie, de economische waarde, alles daalt in België. TEKST WIM VEULEMANS

e vleesveesector in België zit in een dalende lĳn. In 2017 werden in Wallonië 2,9 procent minder witblauwe kalveren geregistreerd. Een jaar eerder was die daling ook al 1,3 procent. Ook het aantal inseminaties met zuiver Belgisch witblauw daalt. Soortgelĳke cĳfers zĳn te noteren voor

de andere kant van de taalgrens in Vlaanderen. Bĳ Statbel, het Belgische statistiekbureau, volgt men de situatie van de landbouw en de Belgische veehouderĳ op de voet. Frequent publiceert het bureau verschillende cĳfers over de veehouderĳ in België. Een aantal cĳfers hebben we samengevat in een overzicht.

Meer cijfers? statbel.fgov.be/nl/themas/ landbouw-visserij

Aantal zoogkoeien in Vlaanderen daalt sterk In België waren in mei 2018 een kleine 2,5 miljoen runderen geregistreerd, een lichte daling tegenover 2017. Het aantal runderen is het hoogst in Vlaanderen, maar dat aantal

daalt, in Wallonië is er een kleine stijging te merken. Daartegenover is een duidelijke daling van het aantal zoogkoeien te zien, 13.000 stuks in een jaar tijd. De grootste da-

ling is te merken in Vlaanderen (–4,8%). Het aantal stieren tussen 1 en 2 jaar – meestal stieren in afmest – daalde sterk in Vlaanderen (–3,6%). In Wallonië steeg dit aantal licht.

Tabel 1 – Aantal runderen in België in 2017 en 2018 (landbouwgegevens mei 2018, bron: Statbel, gebaseerd op Sanitel)

aantal dieren in België evolutie 2017 2018 (%) aantal runderen runderen jonger dan 1 jaar – om als kalveren geslacht te worden – andere mannelijke runderen – andere vrouwelijke runderen runderen van 1 jaar tot minder dan 2 jaar – mannelijke – vaarzen voor de vleesproductie – fokvaarzen runderen van 2 jaar en ouder – mannelijke – vaarzen voor de vleesproductie – fokvaarzen – melkkoeien (reforme inbegrepen) – zoogkoeien (reforme inbegrepen)

2.454.100 716.706 160.608 173.389 382.709 500.486 122.327 19.466 358.693 1.236.908 33.739 16.592 216.204 521.419 448.954

2.449.741 710.322 163.463 170.031 376.828 492.446 120.209 19.130 353.107 1.246.973 33.360 17.611 228.311 532.239 435.451

–0,2 –0,9 +1,8 –1,9 –1,5 –1,6 –1,7 –1,7 –1,6 +0,8 –1,1 +6,1 +5,6 +2,1 –3,0

aantal dieren Vlaams gewest evolutie 2017 2018 (%) 1.303.713 421.297 150.094 74.802 196.401 263.820 66.138 10.051 187.631 618.596 15.865 8.462 85.362 322.978 185.929

1.298.440 421.326 153.001 73.747 194.578 255.773 63.732 9.723 182.318 621.341 15.408 8.982 88.981 331.021 176.948

–0,4 +0,0 +1,9 –1,4 –0,9 –3,1 –3,6 –3,3 –2,8 +0,4 –2,9 +6,1 +4,2 +2,5 –4,8

aantal dieren Waals gewest evolutie 2017 2018 (%) 1.150.387 295.409 10.514 98.587 186.308 236.666 56.189 9.415 171.062 618.312 17.874 8.130 130.842 198.441 263.025

1.151.301 288.996 10.462 96.284 182.250 236.673 56.477 9.407 170.789 625.632 17.952 8.629 139.330 201.218 258.503

+0,1 –2,2 –0,5 –2,3 –2,2 +0,0 +0,5 –0,1 –0,2 +1,2 +0,4 +6,1 +6,5 +1,4 –1,%

veeteeltvlees MAART 2019

VV03 Evolutie Belgische vleesveehouderij.indd 20

13-03-19 12:19

Vier miljoen kilo rundvlees minder

gemiddeld karkasgewicht in kg

stieren 480 460 440 420 400 380 2009 2010

2011

2012 2013 2014 jaar

kalveren

stieren

koeien

vaarzen

250 200 150 100 50 0

2009 2010

2011

2012 2013 2014 jaar

2015 2016

2017 2018

Figuur 1 – Rundvleesproductie (geslacht) in België in kilogrammen (bron: Statbel, op basis van FAVV)

Stieren gemiddeld zwaarder, koeien lichter

koeien

500

360

totaal rundvee 300 productie in kg (x 1000)

In 2018 werden in België 888.099 runderen geslacht. Dat aantal daalde met 3 procent tegenover 2017 of meer dan 30.000 stuks minder. Dit betekent dat er een einde kwam aan de stijgende trend die sinds 2013 bezig is. De meeste dieren werden vorig jaar geslacht in oktober, dat betrof zo’n 82.500 runderen. Rundvlees is goed voor een totaal geslacht gewicht van 277,3 miljoen kg, 1,5 procent minder dan in 2017. Qua aandeel aan geslacht gewicht hebben de runderen een inbreng van 15 procent van het totaalgewicht aan geproduceerd vlees. De rest van het totaalgewicht bestaat uit varkens en kippen, die een aandeel van 59 procent en 26 procent hebben. Koeien vormen in aantal, maar vooral in geslacht gewicht de grootste groep. Hun aantal daalde met 1700 stuks, maar desondanks zorgden ze wel voor een stijging van het totaal geslacht gewicht van 1,4 miljoen kilogram.

2015 2016

2017 2018

Figuur 2 – Gemiddeld karkasgewicht in kilogrammen per dier tussen 2009 en 2018 (bron: Statbel, op basis van FAVV)

Statbel heeft geen eigen berekening gemaakt over het gemiddelde geslacht gewicht per diergroep, maar deze berekening is eenvoudig af te leiden uit de cijfers van Statbel. Het geslacht gewicht van stieren is de voorbije tien jaar met bijna 20 kilogram gestegen. In 2018 bedroeg dat gewicht 477,9 kg, 4 kilogram meer dan in 2017. Een ander verhaal is te noteren bij de koeien. Daar is het gemiddeld geslacht gewicht in tien jaar tijd met 44 kilogram gedaald. Die daling was het grootst tussen 2009 en 2014 en bleef nadien vrij stabiel, tot licht stijgend. Goed om weten is wel dat het over alle geslachte koeien gaat, dus zowel melk- als vleesvee.

veeteeltvlees MAART 2019

VV03 Evolutie Belgische vleesveehouderij.indd 21

13-03-19 12:19

ANALYSE VLEESVEE IN BELGIË

Afzetprijzen rundvee lager dan in 2015 Statbel publiceert de ontwikkeling van de afzetprijs van landbouwproducten in de vorm van een indexcijfer. Dit indexcijfer is gebaseerd op de verkoop van landbouwproducten buiten de landbouwsector. De basis is

landbouwproducten plantaardige producten graangewassen dieren en dierlijke producten alle runderen stieren vaarzen koeien kalveren

vastgelegd op 2015, waarmee alle prijzen zijn vergeleken. Het is vooral de afzetprijs van plantaardige producten die het vaakst boven de 100 ligt, maar ook het sterkst schommelt. De laatste drie jaar ligt de index voor elke

diergroep van runderen onder de 100, wat bekent dat alle prijzen lager zijn dan in 2015. De jaren voor 2015 waren er nog indexen boven de 100 te noteren, de prijs was dus hoger dan in 2015.

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

103,78 111,91 103,20 101,44 95,84 97,00 86,63 86,13 106,69

106,45 95,06 129,10 109,71 102,88 99,65 90,54 96,08 118,08

123,76 148,66 147,31 116,62 111,06 108,05 104,59 113,86 114,26

123,04 130,91 128,02 120,78 113,92 116,04 109,43 112,27 113,59

105,20 71,48 105,24 114,87 109,23 108,74 103,13 101,69 119,49

100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00

104,70 129,73 85,72 97,52 94,90 95,86 94,35 91,41 97,30

109,52 104,67 91,76 110,92 95,46 95,06 94,40 93,04 98,91

112,51 151,23 110,93 101,41 96,14 94,12 93,52 98,85 96,99

Tabel 2– Index van de afzetprijzen van landproducten (basis = 2015, bron: Statbel, op basis van FAVV)

Statbel maakt ook voor de aankoopprijzen van grondstoffen die de landbouw gebruikt een vergelijking over de jaren heen. Alle prijzen worden vergeleken met het referentiejaar 2015. Uit figuur 3 is af te leiden dat de aankoopprijs van fok- en gebruiksvee in tien jaar tijd sterk is gedaald, vooral na een van de betere veeteeltjaren, 2013. Andere aankoopprijzen van grondstoffen voor de landen tuinbouwproducten schommelen veel meer over de jaren heen. Zo kent de prijs van energie sinds drie jaar weer een stijgende lijn, nadat die drie jaar lang een dalende trend kende. Deze golfbeweging is ook te zien voor andere producten als meststoffen en veevoeders. Niet in deze figuur opgenomen, maar de interesten laten al meer dan vijftien jaar een dalende lijn zien.

index van aankoopprijs (tegenover 2015)

Golfbeweging in aankoopprijzen

fok- en gebruiksvee

energie

meststoffen

veevoeders

140 130 120 110 100 90 80

2009 2010

2011

2012 2013 2014 jaar

2015 2016

2017 2018

Figuur 3 – Index van de aankoopprijzen van productiemiddelen (basis 2015, bron: Statbel, op basis van FAVV)

Economisch resultaat rundvee –6,2 procent economisch resultaat rundvee (in milj. euro)

1.150 1.100 1.050 1.000 950 900 850

2013

2014

2015

2016

2017

2018 voorlopig

jaar

Figuur 4 – Landbouweconomische rekening rundvee tegen lopende prijzen, waarden tegen basisprijs (in miljoen euro)

De landbouweconomische rekeningen (LER) geven een overzicht van de economische activiteit van de landbouw. Hierin wordt rekening gehouden met de netto toegevoegde waarde, het netto-overschot van de exploitatie (bv. de opbrengst van de grond, kapitaal) en het nettobedrijfsinkomen. Het geeft zo een beeld van de economische waarde van de landbouwproductie. De weersomstandigheden en een aantal crisissen hebben in 2018 zware impact gehad op de resultaten in de landbouw. De landbouwproductie daalde met 4,4 procent tegenover 2017, maar vooral de kosten – uitgedrukt als intermediair verbruik – stegen met 1,9 procent. Het resultaat was een daling van de netto toegevoegde waarde van landbouw met maar liefst 30,7 procent. De veeteelt kende de gevolgen van de droogte, vooral door een prijsstijging van de productiemiddelen. Het economisch resultaat voor rundvee lag (voorlopige cijfers) in 2018 64 miljoen euro lager dan in 2017, een daling van 6,2 procent.

veeteeltvlees MAART 2019

VV03 Evolutie Belgische vleesveehouderij.indd 22

13-03-19 12:20

CRVNIEUWS

Henk Bleker pleitte voor ketensamenwerking De CRV-districtsbijeenkomsten voor vleesveehouders zitten er weer op. Op de avonden in Nederland was Henk Bleker, voorzitter van Vee&Logistiek Nederland, te gast. Hij nam de zaal mee in een boeiend verhaal over imago en de promotie van vlees. Bleker pleitte voor meer samenwerking in de keten. Een ketenorganisatie zoals VleesveeNL, gefinancierd via een bescheiden bijdrage voor elk dier aan de slachtlijn, zou veel kunnen bereiken volgens de voorman van de veehan-

delaren en transporteurs. ‘De inspanningen voor de promotie van vlees staan in schril contrast met de inspanningen die worden gedaan om dit te produceren’, stelde hij. Een goede traceerbaarheid van de herkomst van vlees is volgens Bleker noodzakelijk. Hiermee kunnen de investeringen die vleesveehouders doen voor klimaat, voedselveiligheid en dierwelzijn zichtbaar worden gemaakt. ‘We hoeven niet over ons heen te laten lopen. Samen kunnen we een vuist maken’, aldus Bleker.

Inschrijven voor veeprijskamp Sint-Niklaas

Nieuw stierenaanbod vleesveerassen

Op zondag 28 april vindt in het Land- en Tuinbouwcentrum Waasland in Sint-Niklaas een gecombineerde veeprijskamp plaats voor drie rassen. Nieuw is dat voor de keuring van het Belgisch-witblauwras dit jaar alle witblauwfokkers van Oost-Vlaanderen worden uitgenodigd. Voor meer informatie en inschrijvingen kunt u mailen met Peter Vande Moortele: vmp@broeders.be

CRV heeft een breed aanbod van sperma van vleesstieren van verschillende rassen. Van Belgisch witblauw tot aberdeen angus en van verbeterd roodbont tot blonde d’Aquitaine. Bij deze VeeteeltVlees ontvangt u de brochure ‘Stierenaanbod vleesveerassen’. Hierin wordt het complete stierenaanbod overzichtelijk gepresenteerd en uitgebreid toegelicht.

Bwb-proefstier Marlboro van Stavele ki-code 945032 verkoper:

Pascal Decroos, Stavele

schofthoogte: 135 cm (+7) 20 mnd.

fokker:

idem

gewicht:

haarkleur:

wit

geboren:

22-05-2017 820 kg 20 mnd. 33 cm op 20 mnd.

Schofthoogte 93,00

Besp. 90,00

Type 86,40

Beenwerk 84,00

JUVENTUS DE L’ÉCLUSE

Alg. voorkomen 85,00

Eindbeoordeling 90,00

Marlboro is een uitzonderlijke stier die kilo’s en kwaliteit weet te combineren. Dit zien we terug in zijn 90 puntenbeoordeling met 93 punten voor gestalte en 90 punten voor bespiering. In zijn origine vinden we stuk voor stuk koeien terug die goed gefokt hebben op het bedrijf. Moedersvader Fakir, met als karkasindex 107, was vroeger gekend om z’n grote, zware nakomelingen. Door zijn origine is Marlboro vlot inzetbaar op de courante bloedlijnen.

LASSO VAN ’T KOOKSHOF FLORETTE DE L’ÉCLUS OCCIDENT DE BEAUFFAUX

OCCIDENT DE NEUVE COUR 93,0 / 89,0 / 86,9 / 75,0 / 85,0 / 89,2 JACINTHE NEUVE COUR

EBAHIE DE NEUVE COUR NOTEZ-LE DU PONT DE MESSE

FAKIR DE L’HEZ KERNAI JUNE VAN STAVELE

CAPTIVE DE L’HEZ KERNAI MATERIEL DE LALIVARDE

HORTENSIA VAN STAVELE

FINALE VAN STAVELE

veeteeltvlees MAART 2019

VV03_CRV nieuws.indd 23

13-03-19 10:38

CRV-DISTRICTSBIJEENKOMSTEN MARKT EN RENDABILITEIT

Belgisch witblauw past

perfect bij Renmans Het aandeel rundvlees in de omzet van slagerijketen Renmans daalde de voorbije jaren sterk. Nagenoeg 100% van dat rundvlees is bewust Belgisch witblauw. Dat vertelde Renmansaankoper Jan Van Rompaey tijdens de CRV-bijeenkomsten. TEKST WIM VEULEMANS

oor de nieuwe coöperatieve structuur van CRV kregen de ledenbĳeenkomsten een nieuwe opzet. Op vĳf locaties verspreid over Vlaanderen waren de leden welkom. Naast de toelichting op de jaarcĳfers, enkele actualiteiten en een bestuursverkiezing, was er dit jaar bĳzonder veel aandacht voor de afzet van rundvlees en de rendabiliteit van de bedrĳven. Aan elke vergadering was een bedrĳfsbezoek gekoppeld.

Inzicht in de afzet Via de districtsbĳeenkomsten wilde coöperatie CRV vleesveehouders meer inzicht in de markt geven. Vaak is die voor hen onbekend en vooral ondoorzichtelĳk. Dat bleek ook duidelĳk bĳ aanvang van de bĳeenkomst. Jan Van Rompaey, aankoper van rundvlees bĳ Renmans in België, was bereid gevonden om dit inzicht te verschaffen. Aan de hand een vraaggesprek met een CRVmedewerker gaf Van Rompaey inzicht in de werking van Renmans en de vleesveemarkt in België. Renmans is een keten van beenhouwerĳen, altĳd in de buurt van Aldi-winkels. In België heeft het bedrĳf 297 winkels, in 2019 komen er daar nog eens 5 bĳ. Het bedrĳf telt ongeveer 2600 medewerkers. Ook in Frankrĳk en Luxemburg heeft Renmans winkels. Alle vlees wordt rechtstreeks bĳ de grossier aangekocht. Voor rundvlees heeft Renmans een duidelĳk profiel van de dieren die ze zoeken. ‘We kiezen voor stieren jonger dan 24 maanden met een karkasgewicht van 390 tot 460 kg’, verduidelĳkte Van Rompaey. ‘Daaruit selecteren onze aankopers de stieren met een fĳn beendergestel en de geschikte malsheid en gevormdheid.’ Volgens Van Rompaey is dit vooral een visuele controle.

Malsheid wordt gevoeld – naar de draad in het vlees – ter hoogte van de borst en de platte rib. Voor karkassen tot 480 kg hanteert Renmans dezelfde prĳs. Bĳ een hoger gewicht betalen ze minder, omdat zwaardere karkassen minder bĳ Renmans passen en er in deze zwaardere karkassen vaak een ‘grovere draad’ voorkomt. De keuze voor Belgisch witblauw is bewust en nagenoeg honderd procent van het aanbod van rundvlees in de Belgische winkels is ook Belgisch witblauw. ‘De uitstekende kwaliteit en het regionale karakter zĳn belangrĳke redenen voor deze keuze’, geeft de aankoper van Renmans aan. ‘Witblauw past perfect bĳ de wensen van onze klanten.’ In Frankrĳk worden de winkels bevoorraad met blonde d’Aquitainevlees.

Krimp in de markt In het vraaggesprek met Jan Van Rompaey werd ook gepeild naar de evolutie van de vleesconsumptie binnen de winkels. Daarbĳ werd meteen en weinig verbazingwekkend duidelĳk dat het verbruik van rundvlees sterk daalde. Van 1994 tot 2018 daalde het aandeel rundvlees in de verkoop van 18 à 19 procent tot 8 procent in 2018. Dat komt deels door de negatieve aandacht in de media, maar ook door de toename van bereide gerechten (traiteur). Ook het aandeel gehakt is in de omzet sterk toegenomen. Zo gaf Van Rompaey aan dat Renmans momenteel vĳf verschillende hamburgers in het aanbod heeft. Opvallend daarbĳ is de regionale spreiding van de omzet van rundvlees. In winkels in Henegouwen of Namen wordt een veelvoud verkocht van de hoeveelheid in de winkels in meer stedelĳke gebieden als Antwerpen. Tendensen zĳn volgens de aankoper niet altĳd makkelĳk

Jan Van Rompaey, Renmans: ‘De uitstekende kwaliteit en het regionale karakter zijn belangrijke redenen voor de keuze voor witblauw. En het past perfect bij de wensen van onze klanten’ 24

veeteeltvlees MAART 2019

VV03_districtbijeenkomsten.indd 24

13-03-19 13:35

in te schatten. ‘Een van de belangrĳkste vaststellingen is dat de consument die rundvlees aankoopt, vaker op zoek gaat naar de betere kwaliteit’, gaf Van Rompaey wel aan. Onderzoek bĳ Renmans heeft deze trend al aangetoond voor kalfsvlees, waarbĳ het aandeel tweedekeuskalfsvlees daalde ten gunste van het eerstekeusvlees. Eenzelfde trend verwacht Renmans nu ook bĳ rundvlees. Momenteel bieden hun slagerĳwinkels nog vĳf verschillende soorten biefstuk aan, dat aantal wordt weldra – allereerst in een beperkter project – teruggebracht naar drie soorten. Alleen de beste kwaliteit zal zo nog in het aanbod zitten. Volgens Van Rompaey zĳn tendensen ook sterk afhankelĳk van media-aandacht. Als tv-kok Jeroen Meeus een steak bakt op tv, vertaalt zich dat onmiddellĳk in een meerverkoop van het gebruikte product. Om in te spelen op de vraag van een aantal klanten heeft Renmans sinds kort ook black angus in het aanbod. De omzet met dit rundveeras blĳft echter beperkt tot nog geen 400 kg op een week tĳd en dat verspreid over bĳna 300 Renmans-winkels. Voor Renmans zĳn tot slot de huidige karkassen van de Belgisch-witblauwdieren nog goed in verhouding tot de markt en het gewenste productaanbod. In de gewichtsklasse van jonge stieren vinden ze meer dan voldoende dieren met de juiste fĳnheid van vlees. Over de prĳs die Renmans betaalt voor de aangekochte karkassen, was de aankoper snel duidelĳk, al gaf hĳ geen inzicht in de betaalde karkasprĳs. Renmans volgt de markt en hanteert daarbĳ een concurrerende prĳs.

Rendabiliteit onder druk Op basis van de landbouwmonitoringseenheid (LME) van het departement Landbouw en Visserĳ van de Vlaamse overheid bracht Laurence Hubrecht een overzicht van de belangrĳkste rendementscĳfers in de Vlaamse vleesveehouderĳ. De cĳfers voor het jaar 2017 waren nog niet geheel verwerkt, maar toch kon Hubrecht reeds een aantal actuele cĳfers uit 2017 tonen. Zĳ verwees onder meer naar het hoge aandeel van de variabele kosten in de kostenstructuur van een vleesveebedrĳf in Vlaande-

ren. Ongeveer 45 procent van de kosten is variabel, 28 procent is vast, eigen arbeid is goed voor 27 procent. Krachtvoer is een van de grootste kostenposten, met een aandeel van 17 procent. De totale ruwvoerkosten zĳn goed voor een aandeel van 26 procent. Aan de inkomstenzĳde zorgt de zoogkoeienpremie voor 8 procent van de omzet, 43 procent is afkomstig van de afzet van stieren, 40 procent van de verkoop van vrouwelĳke dieren. Opvallend is de negatieve (–4%) waardering van de veestapel. De eerste cĳfers van 2017 tonen opnieuw een negatieve rendabiliteit voor de Vlaamse rundveehouderĳ. Gemiddeld was de opbrengst goed voor 1862 euro per zoogkoe. De variabele kosten bedroegen 1349 euro en brachten het brutosaldo op 513 euro per zoogkoe. De vaste kosten bedroegen 778 euro, resulterend in een negatief familiaal arbeidsinkomen van –265 euro per zoogkoe. Opvallend in de presentatie was het hoge aandeel van de variabele kosten. In het beste jaar (2009) bedroegen deze nog 982 euro per zoogkoe om dan door te stĳgen naar 1472 euro in 2013. Niet toevallig was dat het jaar met de hoogste omzet per zoogkoe, 2226 euro. Sindsdien is de opbrengst elk jaar gedaald, de variabele kosten bleven echter steeds hoger dan 1300 euro. Daarbĳ zĳn het vooral de hogere voerkosten die opvallen (+34%). Het verschil tussen de betere en de mindere bedrĳven is echter groot, aldus de cĳfers uit de LME. Zo is er verschil in brutosaldo vast te stellen tussen deze twee groepen van maar liefst 932 euro per zoogkoe en een verschil in familiaal arbeidsinkomen van 957 euro. Tot slot gaf Hubrecht ook een aantal technische kengetallen mee die het financiële resultaat onderbouwen. Zo is de leeftĳd eerste kalving op de beste bedrĳven uit het netwerk gemiddeld 27,9 maanden, terwĳl deze op de minste bedrĳven 31,5 maanden is. Nagenoeg even groot is het verschil in tussenkalftĳd. De betere bedrĳven uit het netwerk winnen 35 dagen tussenkalftĳd tegenover de mindere. Eenzelfde effect is aldus Hubrecht waar te nemen voor de kalvingsindex, het vervangingspercentage en de groeicĳfers van de dieren. l

veeteeltvlees MAART 2019

VV03_districtbijeenkomsten.indd 25

13-03-19 13:35

KRAIBURG LOOPVLAKBEDEKKING Importeur van:

Geschikt voor elk type rooster- en dichte loopvloer en/of melkstal Voorkom klauwproblemen, kreupelheid en uitglijden!

Dichte vloeren: KURA P/F

Dichte vloeren: PROFI KURA

Dichte vloeren: PEDI KURA

voor extra grip!

voor creëren ‘slijtage’ zones

Roostervloeren

voor melkvee

voor groepshuisvesting of stieren

voor groepshuisvesting < 350 kg

voor groepshuisvesting > 350 kg en stieren

KURA S

LOSPA

Ook in Proﬁen Pedi Kura

KURA SB

LOSPA SB

met 5% afschot naar de sleuf

WWW.SNELHOUTENRUBBER.NL

Lijnbaan 33, Oudewater. Tel. 0348 - 56 15 80 info@snelhoutenrubber.nl

GESPECIALISEERD IN OPFOKMELK VOOR MELK- EN VLEESVEE

STARTEN MET SUCCES - KALVERMELK OP MAATvanlommel.be/veevoeder -

T +32 (0)14 411 396 -

D E E E R S T E K E U S VA N V L E E S V E E H O U D E R S

18 APRIL GRAS U kunt uw advertentieruimte reserveren t/m 8 april Bel: +31 (0)26 38 98 820/823. Of e-mail: advertenties@crv4all.com

veeteeltvlees MAART 2019

VV03_p26.indd 26

12-03-19 12:00

MANAGEMENTNIEUWS

App brengt status dierwelzijn op veebedrijven in beeld GEZONDHEID – In het kader van het actieplan ‘Blije dieren, blije boer’ van Boerenbond hebben onderzoekers van ILVO, het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek, een dierenwelzijnsscan ontwikkeld. Deze dierenwelzijnsscan is onder de naam ‘dierenwelzijn scan’ beschikbaar via de App Store en Google Play en is al beschikbaar voor melkvee, varkens en pluimvee. Eind juni komt de app ook voor vleesvee beschikbaar. Op basis van een aantal wetenschappelijk onderbouwde vragen vullen veehouders de scan aan. Hierbij is onderscheid gemaakt

tussen de aanwezige diersoorten en de verschillende bedrijfstakken. De resultaten worden dan doorgestuurd naar ILVO, waarna veehouders een rapport ontvangen over hoe het bedrijf scoort op de verschillende indicatoren van dierwelzijn. Met dit rapport kunnen veehouders eventuele aanpassingen doen op hun bedrijf. Door na enige tijd de scan opnieuw- in te vullen wordt ook de voortgang zichtbaar. Wanneer meer dan twintig veehouders de app hebben ingevuld, kunnen ook bedrijven onderling vergeleken worden.

Vrijstelling bovengronds uitrijden met vijf jaar verlengd GEZONDHEID – Tot en met 2023 is de vrijstellingsregeling om bovengronds drijfmest uit te rijden in Nederland van kracht. De vrijstelling is alleen geldig voor boeren die aan de voorwaarden voldoen. De kernvoorwaarden houden in dat de gebruikte mest op het eigen bedrijf geproduceerd moet zijn. Daarnaast mag de mest alleen worden uitgereden op grasland van het eigen bedrijf en moet er twee meter afstand gehouden worden van watergangen. In aanvullende voorwaarden

worden eisen gesteld aan onder andere het graslandoppervlak, het kunstmestgebruik, de stikstofbalans en weidegang. Vorig jaar liep de vorige vrijstelling af en werd in de Tweede Kamer een motie ingediend voor het verlengen van de vrijstelling. Deze motie werd aangenomen, ondanks dat minister Schouten dat ontraadde. Het woord was daarna aan haar, maar ze heeft uiteindelijk toch besloten de vrijstelling te verlengen.

Kalverhokken desinfecteren nodig om ziektedruk te verlagen GEZONDHEID – Het uitmesten en schoonmaken van kalverhokken en -hutten is onvoldoende om de aanwezigheid van bacteriekolonies te verlagen. Dat blijkt uit een praktijkonderzoek dat het Veterinair Centrum Someren samen met VDK Products liet uitvoeren. De hoeveelheid bacteriekolonies

nam pas echt af nadat kalverhokken waren uitgemest, er een inschuimmiddel was gebruikt voor het schoonspuiten en vervolgens de hokken waren gedesinfecteerd. ‘Wil je de infectiedruk echt substantieel verlagen, dan is desinfecteren noodzakelijk’, zo vertelt dierenarts Niels Groot Nibbelink aan het vakblad Veehouder en Veearts. Het onderzoek toonde ook aan dat gecoate polyesterhokken beter zijn te reinigen dan kalverhokken van plastic, hout of beton. Reinheid is volgens Groot Nibbelink een belangrijk, maar lastig begrip bij de kalveropfok. Dagelijks de emmers reinigen en ontsmetten hoort daarbij, alsook het koppelen van een vaste emmer aan een kalf. Ook schone laarzen en een aparte overall voor het verzorgen van de jongste kalveren horen volgens Groot Nibbelink bij de protocollen.

MAP vóór de verkiezingen rond? ECONOMIE – Het nieuwe mestactieplan (MAP 6) moet vóór de komende verkiezingen van 26 mei rond zijn. Dat is de ambitie van Koen Van den Heuvel, sinds begin februari Vlaams minister voor Omgeving, Natuur en Landbouw. De kersverse minister meldt dit in een interview met Boer&Tuinder. ‘De onderhandelingen met de Europese Commissie over het ontwerp van een actieprogramma leverden een principieel akkoord op’, meldt Van den Heuvel in het weekblad van Boerenbond. ‘Het openbaar onderzoek is afgerond en het derogatieverzoek is ingediend. Het is mijn bedoeling om de komende weken ook het laatste stuk van de puzzel te leggen, namelijk een politiek akkoord over de wijziging van het Mestdecreet.’ Volgens de landbouwminister is het cruciaal dat MAP 6 zo snel mogelijk wordt omgezet in Vlaamse regelgeving. Hij verwijst daarvoor niet alleen naar de noodzaak voor een trendbreuk in de stagnerende waterkwaliteit. ‘MAP 6 is ook nodig om onze landen tuinbouwers de nodige rechtszekerheid te geven voor hun bedrijfsvoering’, verduidelijkt Van den Heuvel. ‘Er moet snel duidelijkheid komen inzake bemesting, teeltmanagement en eventueel toegestane afwijkingen via de derogatie.’ Landbouwminister Van den Heuvel

Meer actueel nieuws?

veeteeltvlees.be veeteeltvlees.nl veeteeltvlees MAART 2019

VV03_managementnieuws.indd 27

13-03-19 10:36

MARKTINFO VOER

Droge grondstoffen goedkoper

ENERGIE- EN EIWITPRIJZEN VOER

– De huidige voederwaardeprijzen zijn berekend door Wageningen Universiteit (WUR) op 12 februari 2019. De waarde van 1000 vem (kvem-prijs) stijgt licht naar 18,1 eurocent, de waarde van eiwit daalt licht naar 62,5 eurocent per kg dve. – In de onderstaande tabel met de voederwaardeprijzen staan verschillende producten opgesomd met bijhorende voederwaarden. De voederwaarde van het product wordt berekend aan de hand van de cijfers die WUR publiceert. Er wordt daarbij een vergelijking gemaakt tussen marktwaarde en voederwaarde. Belangrijk om weten is dat men enkel producten mag vergelijken die vergelijkbaar zijn, vergelijk dus geen appelen met peren. Evalueer ook eerst welke producten in het rantsoen passen en kies binnen deze producten de goedkoopste optie. – Alle droge grondstoffen worden goedkoper. – Soja wordt goedkoper onder impuls van de grote voorraad in de Verenigde Staten en de goede oogst in Brazilië en Argentinië. De koolzaadschrootmarkt is een kleinere markt dan soja. De markt wordt momenteel gedomineerd door de grote vraag naar koolzaadschroot doordat de vraag naar gmo-vrije zuivelproducten stijgt. DDGS en soja liggen naar voederwaardeprijs dicht bij elkaar. Momenteel kan dus het best worden gekozen voor wat het best in het rantsoen past. – Alle zetmeelhoudende producten dalen in prijs. Maismeel blijft naar voederwaarde de interessantste, maar tarwe en gerst liggen hier dichtbij. Ook hier kan een veehouder dus kiezen voor wat het beste past in het rantsoen. Vullers van brokken zijn heel goedkoop, daarbij gaat het voornamelijk om palmpitschroot en sojahullen. Bij een ruwvoertekort kan men ervoor kiezen om deze in het basisrantsoen op te nemen.

in eurocenten, excl. btw (bron: Wageningen Livestock Research)

maart 2019 fokvee mestvee

gsv erl ies ma (%) (e/ rktp r ton ijs )

mengvoer

4 4 0 0 0 4 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5 5 5 5 0 0 0 0

0,0 0,0 255,0 135,0 150,0 128,7 217,0 207,0 198,0 0,0 242,0 330,0 145,0 310,0 240,0 250,0 20,0 47,0 68,0 90,0 225,0 240,0 260,0 250,0

s 975 908 666 438 529 1.290 1.307 1.291 1.414 1.214 1.172 1.235 1.177 1.249 1.008 1.146 1.206 1.248 949 1.122 1.150 1.150 1.150 1.150

rin

kg d i g/

g/k gd 52 67 75 2 21 79 113 115 117 89 103 161 102 251 158 202 119 84 138 96 157 124 124 124

vev

74 173 185 49 70 97 128 120 94 69 97 344 158 482 400 324 132 84 249 197 235 200 200 200

dve

ds g/k g

940 888 694 509 583 1.182 1.180 1.122 1.265 1.067 1.038 1.129 968 1.153 942 1.071 1.099 1.129 943 1.035 1.056 1.056 1.056 1.056

vo (e/ eder ton waa ) ve rde vi pri js ma r k voe tp de rijs t rw .o. aar v. de pri js ( %)

Voederwaardeprijzen geven de verhouding weer van de voederwaarde van mengvoer, grondstoffen en bijproducten in relatie tot de marktprijs. Bij een voederwaardeprijs onder de 100 procent is het voedermiddel prijstechnisch interessant.

natte bijproducten

grondstoffen eiwit

s g/k gd grondstoffen energie

34 45 89 89 89 58 87 87 87 87 87 87 87 87 87 87 14 22 27 41 87 87 87 87

vem

s structuur

maiskuil graskuil luzerne gerstestro graszaadstro ccm tarwe gerst maismeel citruspulp droge bietenpulp lijnzaadschilfers palmpitschilfers sojaschroot 44/7 raapzaadschroot DDG tarwe aardappelstoomschillen aardappelsnippers bierbostel maisgluten fokvee standaard (15% re) fokvee eiwitrijk (20% re) afmest groeibrok afmest finish

18,10 62,50 16,90 64,00

Zoek, vervang en bespaar

(bron: Liba)

ruwvoer

y/y

m/m = vergelijking t.o.v. vorige maand y/y = vergelijking t.o.v. dezelfde maand vorig jaar

VOEDERWAARDEPRIJZEN

maart 2019

kvem kg dve kvevi kg dve

m/m

64,6 84,8 142,9 67,0 91,5 149,5 255,1 253,8 273,0 228,0 229,7 271,2 229,8 323,4 236,2 281,0 37,2 55,3 63,8 97,8 256,5 238,1 238,1 238,1

y/y

178 201 164 86 85 82 73 0 105 122 63 96 102 89 54 85 107 92 88 101 109 105

veeteeltvlees MAART 2019

VV03_marktinfo voer.indd 28

13-03-19 12:10

MARKTINFO VEE

NUCHTERE KALVEREN

BROUTARDS LIMOUSIN

900

€ 700

700

€ 675

600

dikbilstier dikbilvaars dubbeldoel melkvee

500 400 € 270

300 200

€ 70

100 0

25 30 week

Bron: veemarkt les Herolles (Fr.)

euro (max.) per stuk (excl. btw)

Bron: veemarkt Ciney (B.)

800

BROUTARDS BLONDE D’AQUITAINE

euro (gem.)/kg levend gewicht (excl. btw)

4,0

R-€ 2,92

2,5

U-€3,80 U-€3,60

3,5 3,0

R -€2,80 R -€2,60

2,5

25 week

STIEREN BELGISCH WITBLAUW

euro (max.)/kg levend gewicht (excl. btw)

4,0

25 week

4,0 3,5 3,0 2,5 2,0

4,0 3,5 S-2017

2,5

E-2017

U-€2,20

U-2017

2,0

R-2017 R -€1,85

1,5 5

25 week

stieren Seurop S2 (2005 = 100)

110

E-€2,55

U -€1,95

U-2017

week

4,5

3,0

E-2017

R -€ 1,70

120

S-€ 3,05

S-2017

E-€ 2,30

R-2017

1,5 1,0

S-€ 2,75

S2-PRIJSINDEX

Bron: FOD Economie (B.)

euro (max.)/kg levend gewicht (excl. btw)

Bron: veemarkt Brugge (B.)

4,5

5,0

U-stieren 250-300 kg R-stieren 250-300 kg U-stieren 300-350 kg R-stieren 300-350 kg

5,0 U-stieren 250-300 kg R-stieren 250-300 kg U-stieren 300-350 kg R-stieren 300-350 kg

4,5

1,0

U-€ 3,12 R-€ 2,93

3,0

KOEIEN BELGISCH WITBLAUW

Bron: veemarkt Brugge (B.)

euro (gem.)/kg levend gewicht (excl. btw)

Bron: veemarkt Agen (Fr.)

U -€ 3,13

2,0 1

5,0

2,0

3,5

vereenvoudigde ratio referentieratio (18 m.)

100 90 80 70 60 50 40 ’16 ’16 ’16 ’16 ’16 ’16 ’17 ’17 ’17 ’17 t ’17 ’17 ’18 ’18 ’18 ’18 i ’18 ’18 ’18 ’19 jul aug sep okt nov dec jan feb jun sep ok nov jan feb mrt apr me nov dec jan maand/jaar

veeteeltvlees MAART 2019

VV03_marktinfo vee.indd 29

14-03-19 10:29

Ja H

AGENDA KEURINGEN EN PRIJSKAMPEN

VEILINGEN

30 maart 28 april 20 juli 24 juli 27 juli 3 augustus

30 maart 4 april 25 april 12-13 juni

8 augustus 10 augustus 30 november

85e Paasveetentoonstelling, Rhenen Bwb-keuring, Sint-Niklaas Provinciale Belgisch-witblauwkeuring, Wulpen Veeprijskamp Oosterkempen (Belgisch witblauw), Retie Nationale Belgisch-witblauwkeuring, Libramont Grote Prijs Keukens Redant (Belgisch witblauw), Erpe-Mere Vleesveekeuring, Enter Open nationale vleesveekeuring, Meerveld/Uddel Nationale Vleesvee Manifestatie, Zwolle

De koeien van de familie Bĳl uit Waarschoot laten zich het winterrantsoen goed smaken Foto: Kristina Waterschoot BAC-veiling, Laren Blonde d’Aquitaineveiling, Doux Blonde d’Aquitaineveiling, Casteljaloux Limousinveiling, Lanaud

COLOFON

Veeteelt is een uitgave van CRV BV en verschĳnt tweemaal per maand, uitgezonderd januari, juni, juli en december.

BEURZEN, STUDIEVERGADERINGEN, DEMODAGEN 26-29 juli

Landbouwbeurs, Libramont redactie

VOORUITBLIK

hoofdredacteur Jaap van der Knaap adjunct-hoofdredacteur Inge van Drie redactie Jorieke van Cappellen, Annelies Debergh, Guy Nantier, Florus Pellikaan, Ivonne Stienezen en Tĳmen van Zessen fotografie Harrie van Leeuwen, Kristina Waterschoot bureauredactie Mirjam Braam (chef), Lieke van den Broek, Ingrid Sevenster, Rogier van der Weiden vormgeving André Fris, René Horsman, Esther Onida aan dit nummer werkten verder mee Jelle Feenstra, Wichert Koopman en Reimer Strikwerda hoofd uitgeverĳ Rochus Kingmans

APRIL GRAS

redactie-adres 454, 6800 AL Arnhem, In het aprilnummer, datNederland: gras als postbus thema heeft, telefoon 026 38 98 800 bespreekt VeeteeltVlees de gevolgen van Vlaanderen: Van Thorenburghlaan 14, 9860 Oosterzele, tel.de 09 grond, 363 92 11, fax 09 363 92 06 rijsporen voor de verdichting van e-mail veeteelt@crv4all.com voor het bodemleven en voor de totale abonnementsprĳ opbrengst van het gewas. Rijsporen zijns/jaar te Nederland en België € 70,30 voorkomen door niet altijd oplanden dezelfde plek overige € 132,90 over het land te rijden.In combinatie met abonnement op vakblad VeeteeltVlees € 10 korting. Maar steeds vaker duikt nieuw op Prĳeen zen excl. 6% inzicht btw. Abonnementen zĳn gebaseerd op kalenderjaar uit andere sectoren. Binnen onder meer hoogen worden jaarlĳks in februari gefactureerd. Opzegging is mogelĳk renderende groenteteelten blijkt een vast per kwartaal. Bel voor opgave van een abonnement: rijspoor in Nederland inmiddels economisch Nederland: CRV-klantendienst (088 00 24 440) rendabel te zijn. Ook in het neerslagrijke België: VRV-klantendienst (078 15 44 44) e-mail klantenservice.nl@crv4all.com Denemarken, waar berijden nogal eens een probleem kan zijn, bevalt grasteelt met vaste advertentie-afdeling Jannet Fokkert, rijpaden goed. VeeteeltVlees gaat inWillem dit Gemmink, Froukje Visser nummer dieper in op dit nieuwe inzicht. postbus 454, 6800 AL Arnhem telefoon 026 38 98 820 fax 026 38 98 824 e-mail advertenties@crv4all.com

illustraties/foto’s

De foto’s zĳn van de eigen fotodienst van Veeteelt. Uitzonderingen (voor zover niet op de foto aangegeven) zĳn de foto’s van Nico Bons (7), BASF (32), PPO (33), Altic (33), GD (58) Mark Pasveer (58), MS Schippers (68) en Agrifirm (68).

COLOFON VeeteeltVlees is een uitgave van CRV BV in opdracht van Coöperatie CRV ua. De leden van de Coöperatie CRV ontvangen VeeteeltVlees gratis, als onderdeel van het lidmaatschap. VeeteeltVlees verschijnt maandelijks. redactie hoofdredacteur Guy Nantier, Wim Veulemans (a.i.) redactie Inge van Drie, Florus Pellikaan, Jaap van der Knaap, Wichert Koopman en Grietje de Vries fotografie Harrie van Leeuwen, Kristina Waterschoot foto- en beeldbewerking Rogier van der Weiden vormgeving André Fris, René Horsman, Esther Onida eindredactie Lieke van den Broek, Ingrid Sevenster hoofd eindredactie en vormgeving Mirjam Braam hoofd uitgeverij Rochus Kingmans aan dit nummer werkte verder mee Alice Booij, Annelies Debergh redactie-adres Nederland: postbus 454, 6800 AL Arnhem telefoon 026 38 98 800 Vlaanderen: Buchtenstraat 7, 9051 Sint-Denijs-Westrem telefoon 078 15 44 44 fax 09 363 92 06 e-mail veeteelt@crv4all.com

abonnementsprijs/jaar Nederland en België € 50,00, overige landen € 96,00. In combinatie met abonnement op vakblad Veeteelt € 12 korting. Prijzen excl. 9% btw. Abonnementen zijn gebaseerd op kalenderjaar en worden jaarlijks in februari gefactureerd. Opzegging is mogelijk per kwartaal. Bel voor opgave van een abonnement: België: CRV Klantenservice (078 15 44 44) e-mail klantenservice.be@crv4all.com Nederland: CRV Klantenservice (088 00 24 440) e-mail klantenservice.nl@crv4all.com

Overname van artikelen is alleen toegestaan na toestemOvername artikelen isvan alleen ming van de redactie. Hoewel aan devan samenstelling de toegestaan na van de inhoud de meeste zorg is toestemming besteed kan door deredactie. redactie Hoewel aan de samenstelling van de inhoud de meeste zorg is geen aansprakelijkheid worden aanvaard voor mogelijke besteed, kan de redactie geen aansprakelĳkheid onjuistheden of onvolledigheden. aanvaarden voor mogelĳke onjuistheden of Alle auteursrechten en overige intellectuele eigendomsonvolledigheden. rechten ten aanzien van (de inhoud van) deze uitgave Alle auteursrechten en overige intellectuele worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze rechten berusten eigendomsrechten ten aanzien van (de inhoud bij CRV BV c.q. de betreffende auteur. Artikelen uit uitdrukkelĳk van) deze uitgave worden VeeteeltVlees mogen uitsluitend verveelvoudigd en/of berusten bĳ CRV voorbehouden. Deze rechten openbaar gemaakt worden schriftelijke toestemming BVnac.q. de betreffende auteur. Artikelen uit Veeteelt mogen uitsluitend verveelvoudigd en/ van CRV.

advertentie-afdeling Jannet Fokkert, Froukje Visser en Hilda van der Wal postbus 454, 6800 AL Arnhem telefoon (+31)(0)26 38 98 698 e-mail advertenties@crv4all.com

toestemming van CRV. Druk: Senefelder Misset Doetinchem ISSN 1570-3312

of openbaar gemaakt worden na schriftelĳke Druk: Senefelder Misset Doetinchem ISSN 01.68-7565

illustraties/foto’s De foto’s zijn van de eigen fotodienst van Veeteelt. Uitzonderingen zijn de foto’s van BBG (6, 23), Beeldmixer (8), Blonde d’Aquitaine Stamboek Nederland (6) en CD&V (27). Coöperatie

veeteeltvlees MAART 2019

VV03_agenda.indd 30

VX01-editorial.indd 7

13-03-19 12:43

vo tu of lĳk cir To fee du lĳk Vl Aa ge nu m de 20 ga dr va tra ui

O P

Ar in sta Jas

ANDERS BEKEKEN

veeteeltvlees MAART 2019

VV03_anders bekeken.indd 31

13-03-19 13:36

MET BELGISCH BLAUW NAAR RENDEMENT Belgisch blauw staat van oudsher bekend om zijn imposante spiermassa en economische kwaliteiten. CRV heeft dan ook een breed aanbod kwaliteitsvolle Belgisch blauwe stieren. Zeker nu rendement belangrijker is dan ooit! Wij bieden u stieren die uitblinken in correctheid én groei met behoud van vleeskwaliteiten. Ook dat is waar BETTER COWS | BETTER LIFE voor staat.

MATADOR DE BELLEFONTAINE

COURTOIS DE LA HESBAYE

• Karkasindex vader Falco van Zeldonk: 110 • Interessante bloedvoering • Uitmuntende groeiprestaties • BBG-product

• Veel bespiering bij geboorte: 122 • Zoogvermogen bij geboorte: 105 • Economische index: 113 • Beschikbaar in SiryX vrouwelijk

(Falco van Zeldonk x Ilot du Bouchelet x Fleuron de Maffe)

(Grommit Hof ter Zilverberg x Galopeur du Sartay x Tropique de Cras Avernas)

Wilt u sperma van Matador, Courtois of andere stieren bestellen, bezoek dan onze webshop op www.crv4all.nl/shop of neem contact op met de klantenservice via 088 - 00 24 440.

BETTER COWS | BETTER LIFE

032-19 Ad VV-FEB-matador-courtois-NED.indd 1

CRV4ALL.NL

12-03-19 09:23